• wolontariat (nie tylko) zagraniczny

PRECEDENCJA: PODSTAWOWE ZASADY

Władza cywilna przed mundurową Władza centralna nad samorządową Władza duchowna przed świecką Władza uchwałodawcza przed wykonawczą

PRECEDENCJA W POLSCE

• określona w Konstytucji kolejność zastępstwa głowy państwa, • zasada trójpodziału władzy, • wyższości stanowisk obieralnych nad mianowanymi • wyższość władzy centralnej nad lokalną • pierwszeństwo władzy cywilnej nad wojskową •rozdział państwa i Kościoła

PRECEDENCJA W POLSCE

1.

Prezydent RP 2. Marszałek Sejmu RP 3. Marszałek Senatu RP 4. Prezes Rady Ministrów 5. Wicemarszałkowie Sejmu 6. Wicemarszałkowie Senatu 7. Wiceprezesi Rady Ministrów 8. Ministrowie, członkowie Rady Ministrów 9. Prezes Trybunału Konstytucyjnego 10. Przewodniczący Trybunału Stanu- I prezes Sądu Najwyższego 11. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego 12. Prezes Najwyższej Izby Kontroli

PRECEDENCJA W POLSCE

13. Rzecznik Praw Obywatelskich 14. Rzecznik Praw Dziecka 15. Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa 16. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji 17. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych 18. Prezes Narodowego Banku Polskiego 19. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej 20. Prezesi/ kierownicy urzędów centralnych 21. Przewodniczący Komisji Sejmowych 22. Przewodniczący Komisji Senackich 23. Posłowie na Sejm RP 24. Senatorowie RP 25. Posłowie do PE 26. Sekretarze Stanu

PRECEDENCJA W POLSCE

27. Szef Kancelarii Prezydenta RP 28. Szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu 29. Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 30. Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego 31. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego 32. Prezesi Sądu Najwyższego 33. Ambasadorowie (na swoich placówkach zajmują miejsce 9) 34. Podsekretarze Stanu 35. Dowódcy Rodzajów Wojsk 36. Wojewodowie (w swoim województwie zajmują miejsce 9) 37. zastępcy prezesów urzędów centralnych 38. Dyrektorzy generalni ministerstw i urzędów centralnych

PRECEDENCJA W WOJEWÓDZTWIE

1. Wojewoda 2. Marszałek województwa 3. Przewodniczący Sejmiku Województwa 4. Wicewojewoda 5. Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej 6. Przewodniczący Samorządowego Kolegium Odwoławczego 7. Wiceprzewodniczący Zarządu Województwa 8. Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa 9. Członek Zarządu Województwa 10. Radny województwa 11. Dyrektor generalny Urzędu Wojewódzkiego 12. Skarbnik województwa

PRECEDENCJA W POWIECIE

1. Starosta 2. Przewodniczący Rady Powiatu 3. Wicestarosta 4. Wiceprzewodniczący Rady Powiatu 5. Członek Zarządu Powiatu 6. Radny powiatu 7. Sekretarz powiatu 8. Skarbnik powiatu

PRECEDENCJA W GMINIE/ MIEŚCIE

1. Burmistrz (prezydent miasta) 2. Przewodniczący rady gminy (miasta) 3. Zastępca burmistrza (prezydenta miasta) 4. Wiceprzewodniczący rady gminy (miasta) 5. Członek zarządu gminy (miasta) 6. Radny gminy (miasta) 7. Sekretarz gminy (miasta) 8. Skarbnik gminy (miasta) 9. Sołtys 10. Przewodniczący osiedla

PRECEDENCJA KOŚCIELNA

• • • • • •

1. Biskup Rzymski 2. Kardynałowie biskupi, prezbiterzy i diakoni (tytuł honorowy – nie dający władzy poza udziałem w konklawe) 3. Patriarchowie i arcybiskupi więksi 4. Arcybiskupi metropolici 5. Arcybiskupi 6. Biskupi (oraz zwierzchnicy krajowi niekatolickich kościołów i wyznań) – –

•

7. Wikariusze – –

• • • • • • • •

a) biskupi diecezjalni (i zrównani z nimi: prałat terytorialny, opat terytorialny, wikariusz apostolski,prefekt apostolski i administrator apostolski (jeśli administratura jest erygowana na stałe) b) inni biskupi (koadiutorzy, pomocniczy, tytularni) a) wikariusze generalni b) wikariusze biskupi i wikariusz sądowy

8. Przełożeni wyżsi instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego na prawie papieskim (również laickich) 9. Protonotariusze apostolscy (Familiares Jego Świątobliwości) i protoprezbiterzy 10. Infułaci i mitraci 11. Prałaci 12. Archiprezbiterzy (w Kościołach wschodnich) 13. Dziekani 14. Proboszczowie 15. Wikariusze parafialni

PRECEDENCJA MIESZANA

• Miejsca 5. i 9. • Na szczeblu państwowym: – Duchowni – Przedstawiciele innych państw – Prezydent Warszawy

• Na szczeblu samorządowym – Duchowni – Przedstawiciele innych państw – Prezydent miasta- gospodarza

• Osoby zasłużone, kombatanci, weterani, uczeni, artyści • Organizacje pozarządowe itp..

PRECEDENCJE POZOSTAŁE

• w korpusach dyplomatycznych i konsularnych • wedle ważności sprawowanej funkcji • w obrębie tej samej funkcji np. głowa państwa, kolejność wstępowania na urząd • inna kolejność, np. okazjonalna, konferencyjna • resortowe (MON), parlamentarna • precedencja a osoba występująca w zastępstwie • klucz „płeć” i „wiek” • w samochodzie

PRECEDENCJA CZYLI PIERWSZEŃSTWO

• • • • • • • • • • •

Starszy przed młodszym Kobieta przed mężczyzną Przełożony przed podwładnym Wyższy stanowiskiem przed niższym stanowiskiem Wyższy tytułem (naukowym, zawodowym) przed niższym tytułem Obecni przed wchodzącym Stojący przed idącym lub jadącym Słabszy przed silniejszym Osoba publiczna przed osobą niepubliczną Gość honorowy przed pozostałymi gośćmi Małżeństwo (para) przed osobą pojedynczą

ROZMIESZCZENIE GOŚCI

Ustawienie gości w orszaku: Przód

5-3-1-2-4 Przód

4-3-2-1

PRZYKŁADY

• Prezydent: "Eminencjo, Księże Prymasie, Panie Marszałku, Panie Premierze, Pani Prezydent, Ekscelencje, Księża Biskupi, ale przede wszystkim Szanowni Kombatanci, uczestnicy zdarzeń sprzed 65 lat, uczestnicy akcji "Burza” • Wystąpienie podczas Inauguracji Obchodów 100-lecia Wystawy Przemysłu i Rolnictwa 22 maja 2009 roku - Uroczystość w Parku 3-go Maja: Szanowny Panie Prezydencie Rzeczypospolitej, Wasza Ekscelencjo Księże Arcybiskupie

PRZYKŁADY (2)

• 4 czerwca 2014 Orędzie Prezydenta RP przed Zgromadzeniem Narodowym: Pani Marszałek! Panie Marszałku! Wysokie Zgromadzenie Narodowe! Wasza Królewska Mość! Panie i Panowie Prezydenci! Panowie Premierzy! Panie i Panowie Ministrowie! Wasze Ekscelencje! Dostojni Goście! I Wszyscy Rodacy! • 15 sierpnia 2013 Wystąpienie Prezydenta RP z okazji Święta Wojska Polskiego: Szanowny Panie Premierze, Szanowny Panie Marszałku, Szanowni Żołnierze, Drodzy Państwo,

PRZYKŁADY (3)

• 31 lipca 2013 Wystąpienie przy Pomniku Powstania Warszawskiego: Czcigodni Powstańcy Warszawscy! Szanowna Pani Prezydent Warszawy! Księże Nuncjuszu, Księża Arcybiskupi, Biskupi! Wszyscy Szanowni Państwo! • Objęcie stanowiska konsula honorowego: Wasza Ekscelencjo Panie Ministrze, Wasze Ekscelencje Panowie Ambasadorowie, Szanowny Panie Wojewodo, Panie Marszałku, Szanowny Panie Prezydencie Miasta Bydgoszczy, Panie i Panowie, Szanowni Goście,

PRZYKŁADY (4)

• Uroczystość otwarcia i poświęcenia nowego budynku PSP w Bytomsku przemówienie wójta gminy Żegocina: Wasza Ekscelencjo Księże Biskupie, Szanowni Państwo, Dostojni Goście, Pani Dyrektor, Panie, Panowie ! • Z całego serca witam Jego Ekscelencję, Księdza Biskupa….. Miło nam, że uświetnił naszą uroczystość swoją obecnością I Małopolski Wicekurator Oświaty - Pani …. wraz z szacownymi pracownikami Kuratorium Oświaty:. Serdecznie witam Przewodniczącego Rady Powiatu Bocheńskiego – Pana, Starostę Powiatu Bocheńskiego … oraz Radnych Powiatowych ... . Witam Burmistrza miasta Nowy Wiśnicz …….. oraz wójtów sąsiednich Gmin. Bardzo serdecznie witam Proboszcza Parafii Żegocina księdza.., księży katechetów:…. Witam księdza rodaka dr ….. oraz siostrę ….. Witam projektantów:…….., inspektora nadzoru………., wykonawców:…... Serdecznie witam Pana ……..z Zarządu Dróg Powiatowych. Gorąco witam artystę rzeźbiarza, wykonawcę popiersia Sw. Mikołaja Pana……., a także Pana ………. , wykonawcę sztandaru. Szczególnie witam Przewodniczącego Rady Gminy Żegocina ……….. wraz …….. Gorąco witam naszych sołtysów, dyrektorów zakładów budżetowych i komendantów straży pożarnej i policji. Z całego serca witam dyrektorów naszych szkół i przedszkoli, nauczycieli, delegacje szkół, rodziców i uczniów przybyłych na dzisiejszą uroczystość. Serdecznie witam mieszkańców Bytomska i przedstawicieli prasy.

PRZYKŁADY (5)

• W uroczystej sesji Rady Miasta Stołecznego Warszawy uczestniczyli m.in. żyjący uczestnicy Powstania Warszawskiego, Nuncjusz apostolski w Polsce, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta, parlamentarzyści, władze samorządowe stolicy, żołnierze AK, wojsko, Policja • W uroczystości nadana imienia wzięli udział mieszkańcy dzielnicy Dźbów, uczniowie i nauczyciele szkoły, przedstawiciele władz samorządowych oraz organizacji kombatanckich i harcerskich. Obecni byli także trzej żyjący uczestnicy Powstania Warszawskiego z Częstochowy • Obchody 20-lecia Filii Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i 60lecia powstania Biblioteki Publicznej w Nasielsku. Organizatorzy: dyrektorzy ww. instytucji. Dalej przemawiali podsekretarz stanu w MRiRW, były z-ca burmistrza i wicestarosta nowodworski, przedstawiciele gminy, zaproszeni radni, przedstawiciele instytucji i organizacji społecznych współpracujących z tymi placówkami

KAZUSY

Jaka powinna być prawidłowa kolejność: • marszałek województwa, starosta, wojewoda, ksiądz dziekan dekanatu? • Wojewoda, ksiądz biskup, prezydent miasta? • Minister, wojewoda, marszałek województwa, posłowie, ksiądz biskup, prezydent miasta, starosta powiatu? • Poseł, proboszcz, burmistrz, starosta • Konsul honorowy, gość zagraniczny (burmistrz miasta partnerskiego), burmistrz- gospodarz, proboszcz, starosta • Burmistrz miasta- gospodarza, wójt gminy- organizator, gość zagraniczny (dyrektor wydział ds. zagranicznych w urzędzie miasta), konsul honorowy,

KAZUSY (2)

• Komendant PSP, wójt, starosta, proboszcz • Sołtys, komendant OSP, wójt, starosta • Stowarzyszenia i fundacje: „Pomagam”, „Wsparcie”, „Wystarczy chcieć”, z-ca burmistrza, dyrektor PUP • Komendant OSP, wójt, wicestarosta, • Prezydent miasta, burmistrzowie miast zagranicznych: Erfurt (D), Kamieniec Podolski (UKR), Hautmont (F), wicewojewoda, wicemarszałek województwa

ROZSADZANIE GOŚCI

Przód

11 9 7 5 3 1 2 4 6 8 10 22 20 18 16 14 12 13 15 17 19 21 Przód

10 8 6 4 2 13579 20 18 16 14 12 11 13 15 17 19

ROZSADZANIE GOŚCI ZA STOŁEM

ROZSADZANIE GOŚCI ZA STOŁEM (2)

STÓŁ PREZYDIALNY

• Kolejność: gospodarz na środku, chyba że goście zajmują wyższe stanowiska publiczność

3

1

2

STÓŁ PREZYDIALNY (2)

2

1

3

10 8 6 4 2 13579 20 18 16 14 12 11 13 15 17 19 publiczność

KAZUSY

Rozmieszczenie za stołem: • Wojewoda, rzecznik prasowy wojewody, komendant Policji, • Organizator, wiceprezydent miasta, profesor z uczelni • Moderator dyskusji, dyrektor departamentu urzędu miasta, komendant Policji • Profesor, poseł, moderator

FLAGI

Flagi: • flaga państwowa • flaga państwowa z godłem RP Zasady wywieszania: • święta narodowe • wizyty • na placówkach: miejscowe prawo i zwyczaj

FLAGI

Proporce: • osobisty Prezydenta RP • wojskowe Chorągiewka samochodowa: • na terenie Polski: prezydent, na uroczystości o charakterze wojskowym też: proporzec osobisty • inne ważne osobistości Polski poza krajem • szefowie misji konsularnych i dyplomatycznych RP

FLAGI

Umieszczenie flag:

• zasada prawicy heraldycznej • wewnątrz: na odwrót (polska tradycja)

Umieszczenie flag państw członkowskich UE z flagą UE:

• flaga UE pośrodku, • flaga gospodarza z lewej • flaga gościa z prawej w półkolu: • flaga państwowa pośrodku w kole: • zgodnie ze wskazówkami zegara, godzina 12 naprzeciw głównego wejścia

FLAGI

• podnosi się jedynie w trakcie dnia, do zachodu słońca, w nocy musi być podświetlona. Nie podnosi się w dni deszczowe i bardzo wietrzne • podnosi się szybko, spuszcza powoli • 1 flaga 1 maszt • flaga państwowa we własnym kraju ma pierwszeństwo, odpowiednie umieszczenie

• porządek flag: kolejność alfabetyczna alfabetu państwa przyjmującego lub języka angielskiego odpowiednia cześć dla flagi

FLAGI

• • • • • • • • • • •

1) Flaga Rzeczypospolitej Polskiej. 2) Flaga innego państwa. 3) Flaga województwa. 4) Flaga powiatu. 5) Flaga gminy. 6) Flaga Unii Europejskiej. 7) Flaga organizacji ogólnopolskiej. 8) Flaga organizacji międzynarodowej. 9) Flaga służbowa (policji, straży miejskiej, straży pożarnej, poczty itp.) 10) Flaga firmowa (instytucji, organizacji, uczelni, szkoły, klubu sportowego itp.) 11) Flaga okolicznościowa (związana z rocznicą lub imprezą),

W przypadku użycia flag więcej niż jednego obcego państwa, kolejność (po fladze Rzeczypospolitej Polskiej) wyznaczają nazwy tych państw w języku polskim.

FLAGI

FLAGI

FLAGI

FLAGI

FLAGI

FLAGI

FLAGI

Prawidłowe rozmieszczenie flag: • Koszalin, Albano Laziale (I), Bourges (F), Fuzhou (Chiny), Kristianstad (Szwecja), flaga UE • Powiaty: szamotulski, poznański, obornicki, gnieźnieński • Państwa: Włochy, Francja, Chiny, Szwecja, UE • Mieszane: miasto Poznań, powiaty: szamotulski, obornicki, gnieźnieński, flaga województwa wielkopolskiego