EFT-EMKT operasyon çalışma grubunu 8 Ekim 2010 tarihinde yapılan toplantısında; bankaların kendi sistemlerinde yaşayacağı olağanüstü durumlarda EFT sistemi üzerinden gerçekleştirilen bankalararası para transfer işlemlerinin herhangi bir kesinti yaşanmaksızın minimum risk ve minimum iş gücü ile gerçekleştirilmesi amacıyla alt çalışma grubu tarafından hazırlanan rapor görüşülmüştür (Ek-1). Toplantıda aşağıdaki konular görüşülmüş ve kararlar alınmıştır: 1- Çalışmanın ana amacı; banka sistemlerinde meydana gelebilecek herhangi bir kesinti dolayısıyla diğer bankalara göndereceği EFT mesajlarının sistem dışı bir yöntemle gönderilmesini engellemek ve mesajların otomasyona imkan verecek bir şekilde elektronik ortamda EFT-EMKT sistemine iletilmesini sağlamak olarak belirtilmiştir. 2- EFT sisteminin kesintisiz çalışmasını amaçlayan “iş sürekliliği ve acil durum” sistemi çalışmalarına TC Merkez Bankası’nın da katılımı ve dış kaynak kullanımı ile geliştirilecek olan sistemle/uygulamayla ilgili onayının alınmasında yarar olduğu ve EFT işletim kurallarında yapılacak değişikliklerin TCMB ile görüşülmesinin uygun olacağına karar verilmiştir. 3- EFT sistemine dahil olan tüm bankaların sisteme/uygulamaya katılımının zorunlu olup olmadığı konusundaki görüşlerinin alınmasına karar verilmiştir. 4- Kurulacak olan sistemin kapsamının ve ilgili bankaların operasyonel ve teknik beklentilerinin alınmasında yarar olduğu belirtilmiştir. 5- Bankalardan alınan görüş ve önerilerin değerlendirilmesi ve kurulacak olan sistemin çerçevesinin belirlenmesi için çalışma grubunun 2-3 hafta sonra tekrar toplanmasına karar verildi.
1
EFT-EMKT İş Sürekliliği ve Acil Durum Alt Çalışma Grubu Raporu (8 Ekim 2010) Bu çalışma ile bankaların kendi sistemlerinde yaşayacağı olağanüstü durumlarda bankalararası para transfer işlemlerinin herhangi bir kesinti yaşanmaksızın minimum risk ve minimum iş gücü ile gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Gelişen teknoloji ve artan işlem sayısına paralel olarak gün geçtikçe önem kazanan bankalararası para transferi işlemleri için bankaların kendi sistemlerinde oluşabilecek sistemsel arızalara karşılık farklı metodolojiler ile diğer bankalara gönderecekleri transfer işlemlerinin minimum kesinti ile gerçekleştirilebilmesi sağlanacaktır. Çalışmanın kapsamı, Sektörde likit sıkışıklığına sebebiyet vermemek, sistemsel sorunlar yaşayan kurumun ve bu sebepten dolayı etkilenecek diğer kurumların operasyonel risklerini minimize edilmesi, bütün bu süreçleri otomasyona geçirilebilmesi ve tüm sektörde ilgili süreçlerin yaygınlaşmasını sağlamak olarak belirlemiştir. Çalışma Grubu Araştırmaları Çalışmalara yöntem tespiti ile başlamıştır. Çalışma grubunun ilk toplantılarında bankaların kendi sistemlerinde herhangi bir arıza olması halinde transfer işlemlerinin sektördeki birçok bankanın mevcut işleyişinde olduğu gibi manuel olarak EFT mesaj bilgilerinin şubelerden toplanması ve diğer bankalara gönderilecek tutarların konsolide bir halde gönderilmesi, işlem detaylarının ise daha sonradan e-mail ya da faks aracılığı ile diğer kurumlara bildirilmesi yönteminin meydana getirdiği risk ve operasyonel iş yükünden dolayı tercih edilmemesi gerekliliği üzerinde durulmuştur. Oluşturulması öngörülen yöntemde bankaların mevcut bankacılık sistemlerinden bağımsız olarak kuracakları acil durum sistemleri vasıtası ile şubelerden giden EFT mesaj bilgilerinin toplanması ve toplanan bu bilgilerin güvenli bir arayüz ile diğer bankalara iletilmesi, dosyaları alan bankaların ise bu bilgileri otomatik olarak işleyecekleri geliştirmeleri kendi sistemlerinde yapabilecekleri bir yapının gerekliliği vurgulanmıştır. Güvenli arayüz olarak SWIFT File-Act yöntemi, bankaların kendi aralarında kuracakları güvenli bir internet sitesi veya TC Merkez Bankası (TCMB) EFT-EMKT Offline Host-link sistemi üzerinde durulmuştur. Çalışmalara EFT Acil durum sistemi kullanan kurumların çözümlerini incelenerek devam edilmiştir. Bu çalışmalara ilk olarak 19 Mart 2009 tarihinde Şekerbank A.Ş. EFT Acil Durum Sistemi ve 28 Nisan 2009 tarihinde Denizbank A.Ş. nin EFT Acil Durum sistemi incelenmiştir. Denizbank A.Ş.’nin EFT Acil Durum çözümünde EFT-EMKT Offline Host-link uygulamasını kullandığı görülmüştür. 1-3 Mayıs 2009 tarihleri arasında ve Mayıs 2010 tarihinde yapılan kullanıcı grubu toplantılarında çalışma grubunun görüşleri ve EFT Offline Host-link uygulaması katılımcı bankalara aktarılmıştır. Toplantı sonrasında Global Bilişim A.Ş. firması tarafından EFT Offline-Hostlink uygulaması çözümleri olduğu ve çalışma grubuna sunum yapmak istedikleri bilgisi alınmış 29 Mayıs 2009 tarihinde sunumlarını çalışma grubuna yapmışlardır. 19 Ağustos 2009 tarihinde ise Eastnet firması tarafından EFT Acil durum ve İş sürekliliği alt çalışma grubunu sunum yapılmıştır. 2
Banka dahilinde çalışan iç bir uygulama Her kullanıcı sadece kendi şubesini görebiliyor Şubelerin gelen EFT leri görebilmesi için EFT-EMKT sisteminden bilgiler manuel olarak bu sisteme giriliyor Şubeler mevcut network şifreleri ile Acil Durum Sistemine girebiliyorlar Onay mekanizması mevcut Girilen mesajlarda izleme kolaylığı var Bildirimler konsolide edilip bankalara toplu olarak ödeme yapılıyor. Detaylar daha sonra bildiriliyor Kullanılan Acil Durum sisteminin Temel Bankacılık uygulaması ve EFT sistemi ile bağlantısı bulunmuyor
Denizbank A.Ş; -
Banka dahilinde çalışan web tabanlı bir uygulama Ayrı şifre mekanizması bulunuyor Menu ve onay yapısı bulunuyor Her kullanıcı sadece kendi şubesine ilişkin mesajları, yetkili kullanıcılar tüm şubelerin mesajlarını görebiliyor Acil Durum Sistemi için şube banka güncellemeleri otomatik olarak yapılıyor EFT Offline-Hostlink uygulaması ile entegre çalışıyor EFT Sistemine gönderilecek mesajlar şube bazında, belirli tutarlar aralığında ve mesaj kriterleri dikkate alınarak gönderilebiliyor. EFT Sistemine Gönderilen mesajların sağlıklı olarak iletildiğine ilişkin geri bildirim alınabiliyor, aktarılan toplam mesaj sayısı ve aktarılan toplam tutar bilgisi veriliyor. EFT Sistemine gönderilen mesajların PRODUCTION veya TEST sistemine gönderilebilmesi seçimi yapılabiliyor. EFT Sisteminden hata alınan mesajların hata durumları düzeltilerek ilgili dosyanın yeniden gönderimi sağlanabiliyor. Sistem arızasından önce temel bankacılık uygulamasından gönderilen ve gelen EFT ler Acil Durum EFT sisteminden de izlenebiliyor Mesajlar kolaylıkla tespit edilebiliyor. Banka bazında toplam tutarlar görülebiliyor. TCMB EFT sisteminden Offline Hostlink ile gelen mesajlar da Acil Durum sisteminden izlenebiliyor Temel Bankacılık uygulaması düzeldiğinde sistemde bakiye ve muhasebe güncellemeleri otomatik olarak yapılıyor
Global Bilişim A.Ş. -
Menü ve onay yapısı mevcut Ayrı kullanıcı profili mevcut PC programı olarak kurma veya bankaların intranetten kullanmaları mümkün Girilen mesajlar izleme kolaylığı Dahili müşteri tanımı mevcut TCMB EFT sisteminden Offline Hostlink ile gelen mesajlar da Acil Durum sisteminden izlenebiliyor Küçük ölçekli bankalar için ideal
East Net A.Ş 3
-
Banka dahilinde çalışan web tabanlı bir uygulama Banka şifre yapısı ile entegre çalışabiliyor Menu ve onay yapısı bulunuyor Her kullanıcı sadece kendi şubesine ilişkin mesajları, yetkili kullanıcılar tüm şubelerin mesajlarını görebiliyor Acil Durum Sistemi için şube banka güncellemeleri otomatik olarak yapılıyor EFT Offline-Hostlink uygulaması ile bütünleşik çalışıyor EFT Sisteminden hata alınan mesajların hata durumları düzeltilerek ilgili dosyanın yeniden gönderimi sağlanabiliyor. Sistem arızasından önce temel bankacılık uygulamasından gönderilen ve gelen EFT ler Acil Durum EFT sisteminden de izlenebiliyor Mesajlar kolaylıkla tespit edilebiliyor. Banka bazında toplam tutarlar görülebiliyor. TCMB EFT sisteminden Offline Hostlink ile gelen mesajlar da Acil Durum sisteminden izlenebiliyor Temel Bankacılık uygulaması düzeldiğinde sistemde bakiye ve muhasebe güncellemeleri otomatik olarak yapılıyor Henüz net bir paketleri yok ancak ödeme sistemleri ve SWIFT konusunda çok köklü geçmişi var. Çözüm Önerisi Ve Sağlanacak Faydalar
Öneriler; - Bankaların intranet sistemlerinde oluşturacakları gelen ve giden EFT mesajlarını proses edebilecekleri Acil Durum Önyüz programı kurmaları - Yapılacak önyüzün EFT VAX sisteminden Offline Hostlink uygulamasına data sağlıyor olması - Offline durumunda çalışırken VAX sisteme gelen mesajların alınarak Acil Durum Önyüz Programında gösterilebiliyor olması - Acil Durum Önyüz programının da diğer bankaların güncellemiş oldukları şube bilgileri ile güncellenebilmesi - Eğer yapılabiliyorsa (tercihe bağlı olarak) ise yapılacak olan önyüz programının bankaların en güncel müşteri ve hesap bilgileri ile de konuşabilmesi - Eğer yapılabiliyorsa (tercihe bağlı olarak) bankaların kullandıkları temel bankacılık sisteminde problem giderildikten sonra Acil Durum Sisteminden bilgilerin alınarak ana bankacılık sisteminde otomatik olarak muhasebe kayıtlarının oluşturulması - Eğer yapılabiliyorsa (tercihe bağlı olarak)Acil durum Önyüz Programına EFT onay mekanizmasının kurulması - Eğer yapılabiliyorsa (tercihe bağlı olarak) temel bankacılık paketinde problem oluşmadan önce gönderilen ve alınan EFT mesajlarının da Acil Durum Önyüz programlarında izlenebilmesi Faydalar; -
BDDK ve BASEL II çalışmalarına uyum Kurumların temel bankacılık sistemlerinde oluşan problemlerden dolayı hem kendilerinin hem de diğer kurumların iş sürekliliğinin sağlanması Süreli bankacılık işlemleri olan hisse senedi, vadeli mevduat, repo, otomatik nakit yönetimi ve çek/senet işlemlerinin kesintisiz olarak çalışması Problemi yaşayan ve problemden etkilenen diğer kurumlarda oluşabilecek operasyonel risklerin minimuma indirilmesi Herhangi bir problem anında hem problemin oluştuğu hem de diğer kurumlar için operasyonel maliyetlerin minimuma indirilmesi Sektörde likit akışının herhangi bir kesintiye uğramaksızın devam etmesinin sağlanması 4
-
Dosya yükleme yöntemi ile gelecek yıllarda kullanılacak olan PÖS sistemine geçiş çalışmalarına da hazırlık teşkil etmesi Bankaların toplu ödeme transferlerini (Kamu kurum ve kuruluşlarının ödemeleri gibi) mevcut online yapıya yük getirmeden offline olarak yapılabilmesine olanak sağlaması
Sonuç EFT Acil Durum ve İş sürekliliği Çalışma Ekibi çalışmalarının sonucunda her bir bankanın kendini çözümünü geliştirmesi yerine TBB önderliğinde TCMB Ödemeler Müdürlüğü’nün katılımı ile tekbir sağlayıcıdan bu hizmetin alınması ve tüm sektörde kullanılması görüşünde hem fikir olmuştur. Bu sayede bütün bankaların bu sistemi kullanması ile bankaların kendi sistemlerinde oluşması muhtemel problemlerden sistemin nakit akışının ve diğer bankalara yüklenecek operasyonel yük ve risk tüm Türkiye ortadan kalkmış olacaktır.
