Program opieki nad zabytkami Miasta KONINA na lata 2010 - 2013

Konin, grudzień 2009 r.

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Opracował: Andrzej Łącki

2

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Spis treści: 1. Wstęp………………………………………………………………………….5 1.1. Cel opracowania gminnego programu ochrony zabytków..………………..7 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu ochrony zabytków…..7 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego …10 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie województwa:………………..…………….…10 2.1.1. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 20082011……………………………………………………………………...10 2.1.2. Strategią rozwoju województwa wielkopolskiego.……………..………12 2.1.3. Planem zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego………………………………………………………….13 2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, których problematyka jest związana z dziedzictwem kulturowym……………………...………17 3. Zasoby dziedzictwa kulturowego miasta Konina.………………...…………19 3.1. Zasoby zabytkowe nieruchome o najwyższym znaczeniu dla gminy ( wpisane do rejestru zabytków – wykaz)…..……………………………..20 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ( gminna ewidencja zabytków – wykaz)…………………………..……………………..……..26 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków ruchomych na terenie gminy ( wpisane do rejestru zabytków – wykaz zespołów zabytków ruchomych)………………………………………………………………..38 3.4. Zabytki archeologiczne……………………………………………………39 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu Kulturowego…………………………………………………….…………...40 4.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego…………………………………………………...……...40 4.2. Wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy…...………………………………………………...43 4.3. Wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy……………………………………………………………………….45 4.4. Wynikające z uwarunkowań ochrony przyrody i równowagi ekologicznej…………………………………………..……………………49 4.5. Wynikające z Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Konina na lata 2007 - 2015………………………………………………….……51

3

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami…………………………....55 6. Kierunki działań i zadania dla realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami……………………………………………………………………56 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami.…….67 8. Monitoring działania gminnego programu opieki nad zabytkami…………..69 9. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami………………………………………………...…………….70

4

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

1. Wstęp Królewskie miasto Konin, położone nad Wartą na skrzyżowaniu szlaków drogowych i wodnych, prawa miejskie uzyskało przed 1285 r. Od XIV stulecia było stolicą powiatu i dekanatu w archidiakonacie i archidiecezji gnieźnieńskiej, także ważnym ośrodkiem rzemiosła i handlu oraz centrum rozległego klucza dóbr królewskich. Jako siedziba starosty niegrodowego jego gospodarcza przeszłość łączy się z dziejami wielu miast i wsi na terenie historycznej Wielkopolski i pozostaje również w silnych związkach z królewskim dworem na Wawelu oraz w Warszawie. Przez stulecia miasto było miejscem pobytu Szkotów. Zamieszkiwali tu także Ormianie, Żydzi, przedstawiciele innych narodów. Bogate dzieje spajające Konin z losami Wielkopolski, państwa polskiego, Europy, znajduje nie tak nikłe odzwierciedlenie w zachowanym dziedzictwie kulturowym, w nielicznych zabytkach, do których zaliczamy – według chronologicznej listy – słup milowy z 1151 r., kościół parafialny św. Bartłomieja z XIV – i przebudowywany w następnych stuleciach, wraz z mansjonarską kaplicą św. Jana Chrzciciela z początku XVII w., przyrynkową kamienicę Zemełki z przełomu XVI/XVII w. oraz zespół zabudowań klasztornych reformatów z XVIII w., będący dziełem brata Mateusza Osieckiego ( z klasztoru w Osiecznej). Dziewiętnastowieczną architekturę reprezentują następujące budynki: ratusz z przyległymi jatkami miejskimi, siedziba starostwa, zespół budynków synagogi (szkoła talmudyczna, synagoga), kościół ewangelickim i kilka kamienic. Rozwój przestrzenny miasta w XX w., związany z funkcjonowaniem odkrywek węgla brunatnego i zakładami produkcji paliwowo-energetycznej oraz Huty Aluminium Konin, spowodował włączenie w jego granice administracyjne kilku wsi, w tym Czarkowa z osadą Glinka, Chorznia, Gosławic, Łężyna, Malińca, Marantowa, Morzysławia, Niesłusza, Pątnowa, Sulanki, Wilkowa, Zalesie i innych. Pod względem powierzchni jest to jedno z największych miast Wielkopolski. Przeszłość osad wiejskich włączonych w granice administracyjne miasta jest również interesująca. Szczególne zainteresowanie budzi gotycki kościół św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach, będący szczególnym przykładem architektury semantycznej z początków XV w. W historyczny pejzaż Gosławic i ich sylwetę wpisuje się w znacznym stopniu zrekonstruowana bryła zamku – rezydencji rodowej Godziembów, wzniesionej przez Andrzeja Łaskarzyca z Gosławic, biskupa poznańskiego (zm. 1426). Królewska wieś Morzysław od średniowiecza była siedzibą parafii dla wsi położonych na prawym brzegu Warty. Tutejsza świątynia wzniesiona na przełomie XIX/XX również jest świadectwem obecności tej miejscowości w naszej narodowej historii od czasów średniowiecza aż po współczesność. 5

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Konin – jak można rzec – był Miastem Narodów Europy. Zachowane zabytki sztuki tylko w niewielkim stopniu odzwierciedlają te europejskie powiązania miasta. Konieczne zatem staje się zachowanie pozostałych obiektów w takim stanie, aby stanowiły świadectwo dziejów miasta.

6

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

1.1. Cel opracowania gminnego programu ochrony zabytków Cele gminnego programu ochrony zabytków wynikają z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. z 2003 r. Nr 162 poz. 1568, z późn. zm. ). Art. 87. ustawy stanowi, że podstawowymi celami programu, o którym mowa, są: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; 6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu ochrony zabytków Zabytki zostały objęte ochroną zadeklarowaną jako konstytucyjny obowiązek państwa i każdego obywatela (art. 5, art. 6 ust. 1 i art. 86 Konstytucji RP) Ponadto, najważniejszymi programu, są dwie ustawy:

aktami

prawnymi

dotyczącymi

opracowania

■ Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. z 2003 r. Nr 162 poz. 1568, z późn. zm. ). Art. 87. Ustawy przewiduje zadania dla samorządów w zakresie programów ochrony zabytków i opieki nad zabytkami: 1. Zarząd województwa, powiatu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami. 2. Programy, o których mowa w ust. 1, mają na celu, w szczególności ( patrz 1.1 - Cele opracowania gminnego programu ochrony zabytków)

7

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

3. Wojewódzki, powiatowy i gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu i rada gminy, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. 4. Programy, o których mowa w ust. 3, są ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urzędowym. 5. Z realizacji programów zarząd województwa, powiatu i wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza, co 2 lata, sprawozdanie, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy. 6. Sprawozdanie z realizacji wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami jest przekazywane Generalnemu Konserwatorowi Zabytków i właściwemu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w celu jego wykorzystania przy opracowywaniu, aktualizacji i realizacji krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. ■ Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz.1591 ). Ustawa przewiduje, że do zakresu działania i zadań gminy należy, zgodnie z Art. 7, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują między innymi sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Ponadto istotnymi z punktu widzenia uregulowań prawnych dla ochrony zabytków na terenie gmin należą inne ustawy, w tym : ■ ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.), ■ ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), ■ ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150), ■ ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880), ■ ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), ■ ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity Dz. U. z 2001 Nr 13, poz. 123), ■ ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.).

8

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Zasady ochrony zabytków znajdujących sie w muzeach i w bibliotekach zostały określone w: ■ ustawie z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.), ■ ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.). Ochronę materiałów archiwalnych regulują przepisy: ■ ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 673 z pózn. zm.).

9

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie województwa: Program opieki nad zabytkami miasta Konina zgodny jest z założeniami zawartymi w dokumentach o charakterze strategicznym, sporządzonymi na poziomie samorządu województwa wielkopolskiego. 2.1.1. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2008-2011 Podstawowym celem Wielkopolskiego Wojewódzkiego Programu Ochrony Zabytków, Przyjętego Uchwałą nr XVIII/243/07/ Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2007 r., w skali województwa jest koordynacja i stymulacja działań związanych z opieką nad zabytkami. Zrealizowanie podstawowych celów Wielkopolskiego Wojewódzkiego Programu Opieki Nad Zabytkami wymaga podjęcia określonych działań. Podstawowe elementy działań związanych z opieką nad zabytkami: − ewidencja, − dokumentacja, − udostępnianie, − promocja, informacja oraz opracowania popularno-naukowe, − monitoring.

Ewidencja Konieczne jest poszerzanie ewidencji zasobów dziedzictwa kulturowego Województwa Wielkopolskiego oraz bieżące uaktualnianie istniejących już wpisów. Jest to zadanie należące do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków przy współpracy Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków oraz gmin. Ponadto odpowiednie ewidencje prowadzą instytucje wskazane w ustawach: o muzeach i bibliotekach. Sugeruje się publiczne udostępnianie ewidencji w formie elektronicznej uwzględniając ograniczenia wynikające ze względów bezpieczeństwa oraz obowiązku ochrony danych osobowych. Dokumentacja Niezwykle ważną sprawą jest wzbogacanie dokumentacji dotyczącej obiektów dziedzictwa kulturowego, a przede wszystkim: opisów, szkiców, planów, map, 10

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

opracowań obiektów. Wskazuje się potrzebę digitalizacji danych i ich udostępnianie w formie elektronicznej z wyżej wymienionymi zastrzeżeniami (vide Ewidencja) oraz uwzględnieniem ochrony praw autorskich. Zadania dokumentacyjne realizuje Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków oraz instytucje wskazane w ustawach: o muzeach i bibliotekach. Dokumentację powinni także prowadzić inni dysponenci zabytków (osoby prywatne, parafie etc.). Ponadto odpowiednie ewidencje prowadzą instytucje wskazane w ustawach: o muzeach i bibliotekach. Udostępnianie Należy zwrócić uwagę na tworzenie scenariuszy wystaw (stałych i czasowych) o charakterze edukacyjnym z wykorzystaniem technik multimedialnych. W miejscach, w których nie można zapewnić odpowiednich warunków dla eksponowania obiektów (bezpieczeństwo, warunki konserwatorskie), powinno się wykorzystywać multimedia i plansze. Specjalne ekspozycje powinny być projektowane dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym (szkoła podstawowa). Inną kwestią jest tworzenie nowych muzeów i wystaw stałych. Promocja, informacja oraz opracowania popularno-naukowe Szczególny nacisk należy położyć na promocję: − szlaków kulturowych, − parków kulturowych, − pomników historii, − obiektów wpisanych na listy dziedzictwa (światową i europejską). Tych samych elementów powinna dotyczyć pełna i rzeczowa informacja oraz opracowania popularno naukowe. Realizując cele wskazane w ustawie i godząc je z założeniami wojewódzkimi należy położyć szczególny nacisk na rozwój turystyki kulturowej (po nałożeniu siatki obszarów chronionych przyrodniczo i parków krajobrazowych na mapę obszarów chronionych lub atrakcyjnych kulturowo ukażą się szlaki i obszary, na które należy zwrócić specjalną uwagę). Oznakowanie dróg publicznych: szlaki i obiekty. Prawidłowe oznakowanie dróg jest jednym z podstawowych elementów bezpieczeństwa na drogach. Natomiast od ilości i treści stawianych znaków zależy ich skuteczność jako elementu działalności informacyjnej, która z kolei jest elementem wizerunku (państwa, regionu, województwa, powiatu, gminy…) jako produktu turystycznego. Sugeruje się stworzenie systemu informacji o zasobach dziedzictwa kulturowego, który byłby dostępny przez internet. Warto rozważyć możliwość zbudowania sieci kiosków internetowych zlokalizowanych w pobliżu najważniejszych obiektów, które byłyby dostępne bezpłatnie (lub za minimalną opłatą). 11

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Samorząd Województwa Wielkopolskiego powinien wspierać tworzenie programów edukacyjnych przez: instytucje kultury, organizacje pożytku publicznego, osoby prywatne i firmy komercyjne. W celu pozyskania jak największej liczby uczestników, wskazane byłoby wykorzystywanie formuły konkursowej – współzawodnictwa. Sugeruje się zwrócenie szczególnej uwagi na tworzenie projektów, których adresatami są dzieci uczęszczające do przedszkoli i szkół podstawowych. Opracowania popularno-naukowe pozwalają na zdobycie podstawowej o poszczególnych obiektach. Powstające opracowania powinny być skierowane do poszczególnych grup wiekowych i podobnie jak w przypadku programów edukacyjnych sugeruje się zwrócenie szczególnej uwagi na dzieci uczęszczające do przedszkoli i szkół podstawowych. Monitoring Wszelkie działania związane z opieką nad zabytkami wymagają monitoringu. Należy utworzyć przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego stały zespół monitorujący, w którego skład wchodziliby przedstawiciele: Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków oraz Departamentu Kultury UMWW. Zespół, poza monitoringiem, koordynowałby działania związane z gminnymi parkami kulturowymi oraz innymi projektami dotyczącymi dziedzictwa kulturowego (wydawnictwa, programy edukacyjne etc.). Proponuje się podjąć starania idące w kierunku odtworzenia ruchu Społecznych opiekunów zabytków. Ponadto wskazuje się celowość stworzenia odpowiednich programów edukacyjnych, które pozwoliłoby włączyć w monitoring zabytków harcerzy oraz uczniów szkół ponadpodstawowych. Programy należałoby realizować w szkołach, muzeach i bibliotekach oraz innych placówkach kulturalnych. 2.1.2. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego. W Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku, przyjętej w dniu 19 grudnia 2005 r., w celach strategicznych dotyczących dostosowania przestrzeni do wyzwań XXI wieku, określony został cel operacyjny 1.3 Wzrost znaczenia i zachowania dziedzictwa kulturowego. Dziedzictwo kulturowe w rozwoju Wielkopolski jest czynnikiem integracji społecznej, stanowi instrument promocji regionu oraz przyczynia się do rozwoju gospodarczego ponieważ może być bazą dla turystyki i usług kulturalnych. Cel ten realizowany będzie między innymi poprzez: - inwestycje w instytucje kultury; - ochronę dorobku kulturowego; 12

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

- wsparcie działań powiększających dorobek kulturalny regionu; - promocję aktywności kulturalnej mieszkańców. 2.1.3. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego sporządzony został na okres perspektywiczny do roku 2020,, uchwalony przez Sejmik Wojewódzki Uchwałą Nr KLII/628/2001 z dnia 26 listopada 2001 roku. Plan ten wskazuje między innymi obszary o szczególnych walorach przyrodniczych i kulturowych, które należy chronić przed degradacją. Województwo Wielkopolskie posiada cenne zabytki wpisane do rejestru i ewidencji, obejmujące historycznie ukształtowane zespoły urbanistyczne, obiekty architektury, stanowiska archeologiczne a także bogate dziedzictwo kultury niematerialnej. Plan uznaje, że podstawową zasadą pozwalającą na zachowanie dóbr kultury dla innych pokoleń jest bezwzględnie przestrzeganie obowiązującego w tym zakresie prawa. Ochrona dziedzictwa kulturowego powinna być realizowana poprzez właściwe zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego przyjęto, iż podstawową zasadą kształtowania rozwoju województwa winno być optymalne wykorzystanie szeroko rozumianych uwarunkowań wewnętrznych oraz szans wynikających z uwarunkowań zewnętrznych dla zaspokajania potrzeb mieszkańców i sprawnego funkcjonowania podmiotów gospodarczych. Z zasady tej wynikają przesłanki znaczące dla ochrony dziedzictwa kulturowego województwa: 1) nie zaprzepaścić posiadanych przez województwo możliwości wynikających z położenia, tradycji, istniejącego potencjału środowiska przyrodniczego, walorów społecznych i gospodarki, 2) chroniąc posiadane dobra, efektywnie je wykorzystać, a równocześnie w miarę możliwości je pomnażać oraz poprawiać ich jakość. Zasadniczym celem dla kształtowania polityki przestrzennej województwa wielkopolskiego jest harmonijny, zrównoważony rozwój całego terytorium poprzez poprawę jakości zagospodarowania przestrzennego i wzrost wewnętrznej spójności województwa. Jedną z zasadniczych kategorii, do której sprowadzić można cele zagospodarowania przestrzennego województwa jest tworzenie warunków do poprawy jakości życia i rozwoju zrównoważonego, które sprowadzają się m.in. do zachowania właściwych proporcji między elementami zagospodarowania przestrzennego i poprawę walorów estetycznych struktur przestrzennych krajobrazu. 13

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Za główne zasady zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego przyjęto m.in.: 1) tworzenie warunków do współistnienia środowiska przyrodniczego i zurbanizowanego, 2) zachowanie dziedzictwa kulturowego i wpisanie go w struktury przestrzenne i otaczający krajobraz. W planie wojewódzkim przyjęto, że w zagospodarowaniu przestrzeni w odniesieniu do ochrony dziedzictwa kulturowego nie powinno się przekraczać następujących wskazań: 1) w obszarach chronionego krajobrazu nie powinno się lokalizować obiektów i urządzeń zakłócających w drastyczny sposób walory kulturowe, 2) ochronie podlegają obiekty cenne kulturowo, wymagające bezwzględnego zachowania dla przyszłych pokoleń oraz ich bezpośrednie otoczenie, w którym nie powinny być lokalizowane obiekty nieprzystosowane architektonicznie i funkcjonalnie, 3) w strefach ochrony konserwatorskiej zagospodarowanie winno odbywać się na warunkach określonych przez służby konserwatorskie, 4) strefy ochrony widokowej (osie widokowe, ciągi widokowe, dominanty przestrzenne, panoramy) powinny być wyznaczone poprzez stosowne zapisy oraz w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Generalnym celem zagospodarowania przestrzeni województwa wielkopolskiego jest zrównoważony rozwój całego terytorium, łączący w sobie: - ład społeczny, - ład ekonomiczny, - ład ekologiczny - ład przestrzennego. Ład przestrzenny można uzyskać m.in. przez: 1) dobre rozpoznanie prawideł tradycyjnego kształtowania przestrzeni miejskich i zastosowanie ich na nowo; formuła przywracania przestrzeni miejskiej musi uwzględniać możliwości wszelkich kreacji, a nowoczesne budynki o dobrej architekturze nie powinny być traktowane jako niepożądane, ale jako potencjalne wzbogacenie dziedzictwa kulturowego, 2) przestrzeganie wytycznych konserwatorskich w zakresie nie tylko poszczególnych obiektów objętych ochroną, ale również zasad zagospodarowania zabytkowych układów urbanistycznych, 3) „odkrycie” lokalnej architektury wiejskiej i zapewnienie możliwości wprowadzenia tradycyjnych gabarytów, form dachów, detali i rozwiązań 14

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

materiałowych do obiektów o współczesnych standardach; nurt architektury regionalnej nie może mieć prawa wyłączności, ale powinien stanowić ważny wyróżnik przy kształtowaniu specyfiki lokalnej, 4) ochronę krajobrazu, a w rejonach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych wykluczenie realizacji obiektów, które charakterem (gabaryty, powierzchnia zajmowanego terenu, rodzaj prowadzonej działalności) kolidują z otoczeniem. Do kształtowania przestrzeni miejskiej przyjęto m.in. następujące zasady: 1) ochrona dziedzictwa kulturowego, tożsamości i tradycyjnych elementów środowiska miejskiego, takich jak: zabytkowe dzielnice, budynki, dominanty przestrzenne, panoramy, tereny zielone i tereny otwarte; respektowanie zaleceń wynikających z przepisów ochronnych i poszerzenie zakresu ochrony prawnej, 2) wykorzystywanie atutów wynikających z ukształtowania terenu, osi widokowych, dominant przestrzennych, panoram, 3) w zapisach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego podnoszenie wymogów architektury w stosunku do obiektów realizowanych na obszarach śródmieść oraz w pobliżu terenów o najwyższych walorach kulturowych i przyrodniczych, 4) podejmowanie opracowań dotyczących rewaloryzowania zabytkowych dzielnic. Dla kształtowania obszarów wiejskich przyjęto m.in. następujące zasady: 1) ochrona charakterystycznych układów ruralistycznych oraz zespołów sakralnych, pałacowo-parkowych, folwarków, ochrona zabytkowych budynków mieszkalnych, gospodarczych, wiatraków, remiz, szkół, kuźni, młynów, gorzelni i innych elementów specyficznych dla architektury wiejskiej np. kapliczek i krzyży, 2) poszanowanie kształtowanej tradycyjnie różnorodności form osadnictwa wiejskiego w poszczególnych rejonach, 3) twórcze wykorzystywanie wzorców dla projektowanej architektury lokalnej przy formułowaniu warunków dla projektowania zabudowy, odwoływanie się do architektury regionalnej Wielkopolski, preferowanie rodzimych materiałów budowlanych oraz tradycyjnych elementów małej architektury takiej jak drewniane płoty, podmurówki z kamienia naturalnego, itp. Dla kształtowania otwartych przestrzeni przyjęto następujące zasady: 1) zakaz wznoszenia w pobliżu jezior, rzek, kanałów, krajobrazowych punktów widokowych lub na terenach o szczególnych walorach 15

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

krajobrazowych obiektów budowlanych naruszających walory krajobrazowe i uniemożliwiających dostęp do nich, 2) wprowadzenie zieleni osłonowej wokół istniejących i projektowanych obiektów kolizyjnych w stosunku do krajobrazu, 3) narzucanie ograniczeń w sytuowaniu reklam, wykluczenie ich z miejsc o ciekawej ekspozycji. Dla kształtowania przestrzeni wokół miejsc cennych kulturowo przyjęto następujące zasady: 1) dostosowanie zagospodarowania do masowego ruchu turystycznego i pielgrzymkowego (hotele, campingi, gastronomia, parkingi, itp.), 2) ograniczenie działalności gospodarczej do nie kolidującej z wiodącą funkcją miejsca, a wspieranie działalności związanej z obsługą turystów czy pielgrzymów, 3) izolowanie tych miejsc od bezpośredniego styku z współczesnym zainwestowaniem, zachowanie niezbędnej otwartej przestrzeni w celu lepszego ich wyeksponowania. Uznano następujące zasady w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego: 1) podstawową zasadą pozwalającą na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokoleń jest bezwzględne przestrzeganie obowiązującego w tym czasie prawa, tj. przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, 2) ochrona krajobrazu kulturowego może być realizowana poprzez właściwe zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Odniesienia dotyczące Konina w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego. Konin nie jest wymieniony w zasobach środowiska kulturowego o najwyższej wartości ■ W Zasadach Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, określona została ochrona obszarów o specjalnych walorach. Wyznacza się tu obszary dolin rzecznych nie objęte ochroną, wskazane do ochrony w formie obszarów chronionego krajobrazu, w tym: - Dolina Środkowej Warty (odcinek koniński) od Zbiornika Jeziorsko do Pyzdrskiego

16

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

■ W Kierunkach Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego określono ogólne warunki działalności inwestycyjnej, w tym: 1. Strefa związana z rzekami Warta i Noteć. Obejmują doliny dwóch najważniejszych rzek na całym ich przebiegu przez obszar województwa. W strefach tych zachodzi potrzeba: prowadzenia działań zmierzających do ograniczenia zagrożenia powodzią, dostosowania koryt rzecznych do żeglugi (Warta od Konina), odbudowy i rozbudowy urządzeń portowych, realizacji przystani (sportowych, turystycznych), rekreacyjnego zagospodarowania dolin z uwzględnieniem walorów przyrodniczych i kulturowych tego obszaru a przede wszystkim ochrony środowiska przyrodniczego, szczególnie w ramach terenów już objętych prawną ochroną jak i proponowanych do objęcia ochroną. 2. Obszar Konińsko-Tureckiego Zagłębia Węglowego określany jest jako rejon województwa związany z eksploatacją węgla brunatnego i z przemysłem energetycznym bazujący obecnie na tym surowcu. Wymaga on specjalnego potraktowania w związku z koniecznością: 1) stopniowej restrukturyzacji przemysłu związanej z wyczerpywaniem się zasobów węgla (eksploatacja złóż na poziomie dzisiejszego wydobycia możliwa jest do 2040 r.), 2) rozwiązania problemów Zagłębia w nawiązaniu do polityki energetycznej kraju, która w tym zakresie nie została sprecyzowana, 3) rekultywacji terenów pokopalnianych. Skoncentrowane tu problemy przyrodnicze, społeczne, gospodarcze powinny być rozwiązane w skali całego Zagłębia, a sposób rekultywacji terenów pogórniczych i poprzemysłowych określony zostanie na podstawie odrębnych analiz i studiów (za najwłaściwszy uważa się kierunek leśny i wodny). 2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, których problematyka jest związana z dziedzictwem kulturowym. W Strategii rozwoju turystyki w Województwie Wielkopolskim, przyjętej przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego 25 czerwca 2007 roku, wśród priorytetów i celów rozwoju turystyki w województwie Wielkopolskim wskazane zostały główne pola strategiczne, w których generują i kumulują się procesy rozwojowe i działalność w dziedzinie turystyki. Wskazane pola strategiczne mają stanowić główne obszary wieloletnich i docelowych działań zmierzających do osiągnięcia celu nadrzędnego w turystyce wielkopolskiej. Wśród priorytetów rozwojowych zaliczono rozwój walorów turystycznych. Celem strategicznym jest tu podnoszenie atrakcyjności turystycznej regionu poprzez lepszą ochronę, ekspozycję i organizację zasobów kulturowych i 17

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

przyrodniczych. Dwa cele operacyjne odnoszą się wprost do obiektów zabytkowych: - wytyczenie i zagospodarowanie historycznych tras zwiedzania w centrach zabytkowych oraz przystosowania zespołów rezydencjalnych i sakralnych do potrzeb ruchu turystycznego o charakterze krajoznawczym i pielgrzymkowym; - wykorzystanie i adaptacja budowli zabytkowych na turystyczne obiekty usługowe.

18

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

3. Zasoby dziedzictwa kulturowego miasta Konina. Zasoby według „Raportu o stanie zabytków miasta Konina”, opracowanego w 2004 r. przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu Delegatura w Koninie, aktualizowanego po wykonaniu Gminnej Ewidencji Zabytków w Koninie:

1.1. TYP OBIEKTU

1. UKŁADY 1 URBANISTYCZNE ilość 2. UKŁADY 1 RURALISTCZNE ilość 3. ZABUDOWA MIESZKALNA 4. OBIEKTY SAKRALNE a. kościoły romańskie b. kościoły gotyckie c. kościoły nowożytne XVI-XVIII w. d. kościoły XIX w. – 1945 r. e. klasztory f. synagogi, bożnice g. kaplice, dzwonnice, bramy, ogrodzenia, inne 5. BUDOWNICTWO OBRONNE a. zamki i ich relikty b. miejskie mury obronne c. fortyfikacje nowożytne i późniejsze 6. OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ a. ratusze b. budynki adm. publ., sądy, banki, poczty c. szkoły d. leśniczówki i gajówki e. karczmy i zajazdy f. inne

MUROW DREWNIA W TYM ANY NY WPISANY DO REJESTRU X X 1 X

X

288

4

23

2 1 2 1 1 24

2 1 1 1 1 3

1

1

1 1

1 1

7 5 11

19

2 1

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

7. OBIEKTY PRZEMYSŁOWE I GOSPOD. a. zakłady przemysłowe b. dworce kolejowe z zespołami bud. c. spichrze, magazyny, stodoły d. młyny e. gorzelnie i browary f. mleczarnie g. kuźnie h. wiatraki i. wieże ciśnień j. inne 8. PAŁACE I DWORY 9.ZESPOŁY FOLWARCZNE a. stodoły b. spichrze c. obory d. stajnie e. chlewnie f. owczarnie g. kuźnie h. wagi i. inne magazyny j. gorzelnie i browary k. inne 10. BUDOWNICTWO WIEJSKIE (w zagrodach) a. stodoły b. obory c. chlewnie d. stajnie e. inwentarskie f. inne 4 11. PARKI ilość a. altany, lodownie, inne elem. małej arch. b. bramy i ogrodzenia 12. CMENTARZE ilość

5

1

2

2 2 27 2

2

1 2 2 2

1

1 2 1 2

X

20

1

X

2

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

a. rzymskokatolickie b. ewangelickie c. prawosławne d. żydowskie e. inne 13. INNE

4 1

X X X X X 1

1 2

21

X X X X X

2 1

1 1

3.1. Zasoby zabytkowe nieruchome o najwyższym znaczeniu dla gminy ( wpisane do rejestru zabytków – wykaz) Rejestr zabytków nieruchomych Lp Obiekt Adres Kategoria: Układy urbanistyczne 1 UKŁAD URBANISTYCZNY, 2 poł. XIII – XIX

2

3

4

5

Kategoria: Obiekty sakralne ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. BARTŁOMIEJA ul. Kościelna 1 a. kościół, mur., 2 poł. XIV, XV, rozbud. 1607, restaur. 1866-1872, 1900-1910 polichromia E. Niewiadomskiego 1904-1910, b. dom parafialny, mur., 1 poł. XIX. ul. Kościelna nr 2 ZESPÓŁ KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO,: ul. Dąbrowskiego 8 a. kościół, mur., 1854-1856, przebud. 1900-1915, remont, 1928-1929, 1947-1953, b. pastorówka, mur., 1840, rozbud. 1920, remont. 19811985 ZESPÓŁ SYNAGOGI: ul. Mickiewicza 2 a. synagoga, ob. nie użytkowana, mur., 1832, rozbud. 1883, remont. 1983-1988, ZESPÓŁ KLASZTORNY FRANCISZKANÓW ul. Reformacka 2 REFORMATÓW: a. kościół p.w. św. Magdaleny, mur., 1727, remont. 1993, b. klasztor, mur., 1727-1733, 1956, 1993, c. brama, mur., 2 poł. XVIII

Nr

Data wpisu

A-56/558

7 kwietnia 1956r.

A-66/48

1 lutego 1965r.

A-130/718

11 września 1969r.

A-358/100

10 sierpnia 1948r.

A-129/716 A-96/246

10 września 1969r. 17 września 1968r.

A-71/54

5 lutego 1965r.

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

ul.Gosławicka

A-33/392

2 września 1953r.

ul. Staromorzysławska ul. Kolska

A-495/236 A-476/217

21 lutego 1994r. 20 lipca 1992r.

9

ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. ANDRZEJA AP: a. kościół, mur., pocz. XV, zniszczony k. XVII, odbud. 1755-1775, restaur. 1801-1819, wieżyczka na sygnaturkę i szczyt kaplic 1898-1900, odbud. sygnaturki i remont dachu 1997, ZESPÓŁ CMENTARZA RZYM.-KAT.: a. cmentarz, 1 poł. XIX, czynny, ZESPÓŁ CMENTARZA EWANG.-AUGSBURSKIEGO,: a. cmentarz, 1846, czynny, b. ogrodzenie z bramą, mur., 1850 CMENTARZ WOJENNY, 1914, nieczynny.

ul Szpitalna

A-28/Wlkp/A 5 maja 2000 r.

10

CMENTARZ RZYMSKOKATOLICKI, poł. XIX, czynny.

ul. Główna

A-489/230

16 listopada1993r. (1 kwatera)

11

ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. WOJCIECHA, ul.Portowa a. kościół, mur. 1912, b. dzwonnica, mur., pocz. XX, c. brama, mur., pocz. XX. Kategoria – dwory i pałace: DWOREK, ob. dom, mur., l. 20-30. XX, remont. ul 1 Maja 11 a DWOREK Z. URBANOWSKIEJ, ob. USC, , mur., poł. ul. Obrońców XIX, przebud. 1961, remont. 1994. Westerplatte nr 2 PARK DWORSKI, k. XIX. ul. Skrótowa (d. wieś Laskówiec) ZAMEK, ob. Muzeum Okręgowe, mur., 1 poł. XV, budowa ul. Muzealna nr 6 murów obronnych 2 poł. XV, rozbud. poł. XIX, zrujnowany poł. XX, odbud. 1975-1986.

A-537/278 A-134/722

21 grudnia 1998r. 11 września 1969r.

6

7 8

12 13 14 15

23

A143/Wlkp/A 19 sierpnia 2003r. A-35/405

11 listopada 1953r

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

A-362/104

10 sierpnia 1984r.

A-161/964

A-161/964

A-401/143

18 stycznia 1988r.

A-433/175

24 marca 1990r.

A-34/392 A-120/707

2 września 1953r. 5 sierpnia 1969r.

21

ZESPÓŁ DWORSKO-FOLWARCZNY,: ul. Przemysłowa a. dwór, mur., 2 poł. XIX, rozbud. pocz. XX, (d. wieś Maliniec) b. park krajobrazowy, 2 poł. XIX, POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU DWORSKIEGO (dwór ul.Gosławicka rozebrany l. 70. XX),: a. spichlerz, ob. muzeum, mur., 1838, przebud. 1965, ob. w trakcie remontu, b. gorzelnia, 1 poł. XIX. Kategoria – obiekty przemysłowe i gospodarcze ZESPÓŁ FABRYKI MASZYN I NARZĘDZI ul. Nadbrzeżna ROLNICZYCH REYMONDA: a. hala produkcyjna I, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, b. hala produkcyjna II, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, c. hala produkcyjna III, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, d. warsztat, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, e. wieża ciśnień, mur., 2 poł. XIX, f. kuźnia, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, g. magazyn, mur., 2 poł. XIX, h. willa, ob. dom, ul. Wojska Polskiego 5, mur., 1880 Kategoria – obiekty użyteczności publicznej RATUSZ, mur., pocz. XIX, remont 1985-1990. ul. Wiosny Ludów 6 STAROSTWO POWIATOWE, mur., poł. XIX, remont. pl. Wolności 1 1994-1996. SŁUP DROGOWY, granit, 1151. ul. Kościelna

A-32/387

22 23

ZAJAZD „POD JELENIEM”, ob. dom, mur., 1830. ZAJAZD, ob. dom, ur., 1840, remont. 1967.

A-79/71 A-77/68

21 października 1953r 23 lutego 1965r. 20 lutego 1965r.

16

17

18

19 20

ul. 3 Maja nr 82, pl. Wolności nr 4

24

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

Kategoria – obiekty mieszkalne DOM, mur., 2 poł. XIX, przebud. 1994. u l. 3 M a j a 15 DOM, mur., 1 poł. XIX. u l. 3 M a j a 24 DOM, mur., poł. XIX, przebud. u l. 3 M a j a 35 DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud. u l. 3 M a j a 38 DOM, mur., 1 poł. XIX. u l. 3 M a j a 54 DOM, mur., ok. poł. XIX, remont. 1989-1990. u l. 3 M a j a 78 DOM, mur., 2 poł. XIX. ul.Staszica 4 DOM, mur., k. XVIII, przebud. XIX. ul.Wiosny Ludów 3 DOM, mur., 2 poł. XIX, remont. ul.Wiosny Ludów 7 DOM, mur., 2 poł. XIX., przeb. przed 1949 ul.Wiosny Ludów 17 DOM, mur., 1 poł. XIX. ul. Wojska Polskiego 8 DOM, mur., k. XVIII, przebud. k. XIX. pl.Wolności 6 DOM, mur., k. XVIII, przebud. 1840, remont. 1996.. pl.Wolności 7 DOM, mur., 1 poł. XIX. pl.Wolności 1 DOM, mur., 1 poł. XIX. pl.Wolności 10 DOM, mur., 1 poł. XIX, remont. 1992. pl.Wolności 11 DOM, mur., k. XVIII, przebud. pl.Wolności 12 DOM, mur., k. XVI, przebud. k. XVIII, 1 poł. XIX, pl.Wolności 16 remont. 1997. DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud. l. 80. XX. pl.Zamkowy 1

25

A-474/215 A-126/713 A-127/14 A-224/1557 A-128/715 A-403/145 A-404/146 A-133/721 A-473/214 A-131/719

26 maja 1992r. 5 sierpnia 1969r. 5 sierpnia 1969r. 24 lipca 1974r. 10 sierpnia 1969r. 23 lutego 1988r. 6 kwietnia1988r. 11 września 1969r. 36 maja 1992r. 11 września 1969r.

A-210/1203

2 września 1970r

A-121/708 A-122/709 A-78/69 A-123/710 A-124/711 A-125/712 A-220/1553

5 sierpnia 1969r. 5 sierpnia 1969r. 20 lutego 1965r 5 sierpnia 1969r. 5 sierpnia 1969r. 5 sierpnia 1969r. 24 lipca 1974r.

A-173/1042

21 marca 1970r.

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ( gminna ewidencja zabytków – wykaz). Lp

Obiekt

1

Kategoria – obiekty sakralne KAPLICZKA, mur., ok. 1900, odbud. 1946. ul. Brzozowa

2 3 4 5 6

KAPLICZKA, mur. Ok. 1920, odbud. 1949, odnów. KAPLICZKA, mur., 1947, /w ogrodzeniu domu nr 21. KAPLICZKA, mur., 1945. KAPLICZKA, mur., k. XIX, zniszcz. 1941, odbud. 1946. KAPLICZKA, mur. k. XIX, odnaw.

7 8 9 10

KAPLICZKA, mur., 1 ćw. XX, zniszczona 1940, odbud. 1948. KAPLICZKA, mur., 1945. KAPLICZKA, mur., ok. 1926, odbud. 1946. KAPLICZKA, mur., k. XIX.

11 12

KAPLICZKA, mur., ok. 1935. CMENTARZ ŻYDOWSKI, 1847, nieczynny.

13

ZESPÓŁ CMENTARZA KATOLICKIEGO,: a. cmentarz katolicki, 1957 b. brama, 1957 ZESPÓŁ CMENTARZ KATOLICKI,: a. cmentarz katolicki, 1824

14

Adres

ul. Grójecka/Strażacka ul. Jana Pawła II ul. Kleczewska ul. Kolska ul. Laskówiecka/Jana Pawła II, ul. Leśna ul. Łężyńska ul. Poznańska ul. Skrótowa (d. wieś Laskówiec) ul. Zagórowska ul. Nadrzeczna ul.Ślesińska

ul.Kolska

26

Informacja o wpisie do rejestru zabytków

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

b. brama, 1830 15 16 17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29

Kategoria – obiekty użyteczności publicznej SZPITAL ŚW. DUCHA, ob. Zespół Szkół Hutniczych, ul. Kolska nr 1 mur., ok. 1825, rozbud. k. XIX. SZPITAL MIEJSKI, mur., pocz. XX. ul. Szpitalna nr 43 GIMNAZJUM, ob. Liceum, mur., ok. 1938 ul. Mickiewicza 14 SZKOŁA POWSZECHNA, ob. podstawowa, mur., 1929, ul. Kolska 2 rozbud. 1948. SZKOŁA POWSZECHNA, ob. Centrum Kształcenia ul. Wodna nr 1 Ustawicznego, mur., 1930. SZKOŁA, pocz. XX, przebud. ul.Staffa KASA POWIATOWA, ob. nie użytkowany, mur., 2 poł. ul. Urbanowskiej 8 XIX. JATKI MIEJSKIE, ob. sala UM, mur., 1830. ul. 3 Maja 82 DOM POWIATOWEGO ZARZĄDU ZWIĄZKU ul. 3 Maja 50 STRZELECKIEGO, ob. szkoła muzyczna, mur., ok. 1936, rozbud. l. 80. XX. PARK MIEJSKI im. CHOPINA, ok. 1832. ul. Kościuszki BIUROWIEC, l. 50 XX Al. 1 Maja 7 REMIZA STRAŻACKA, mur. , 1924 ul. Muzealna, KARCZMA, ob. bar, mur. Ok. Poł. XIX. ul. Muzealna 1 ROGATKA, mur., k.XIX ul.Wojska Polskiego POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU KOSZAR a) budynek sztabowy, ob. dom, mur., 1920 ul. Kaliska 20 b) koszary żołnierskie, ob. Ośrodek Szkolno – ul.Kaliska 19 Wychowawczy im. Janusza Korczaka, mur., pocz. XX

27

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

30

31 32 33

34 35

c) ujeżdżalnia, ob. Warsztaty Terapii Zajęciowej Fundacji ul. Zagórowska 3 „Mielnica”, mur., pocz,. XX Kategoria – obiekty przemysłowe i gospodarcze ZESPÓŁ FABRYKI MASZYN I NARZĘDZI ul. Nadbrzeżna ROLNICZYCH REYMONDA: a. budynek administracyjny, ob. dom, mur., ul. Wojska Polskiego 5 a, 2 poł. XIX. b. budynek administracyjny, ob. dom, mur., ul. Wojska Polskiego 5 a, 2 poł. XIX. WODOCIĄGOWA WIEŻA CIŚNIEŃ, ob. Biuro Wystaw ul.Kolejowa 1 a Artystycznych, mur., ok. 1919 - 1922, WIEŻA CIŚNIEŃ, wł. PKP, mur., ok. 1935. przy torach kolejowych ELEKTROWNIA I ŁAŹNIA MIEJSKA, ob. Budynek administracyjny, magazyny, salon sprzedaży artykułów ciepłowniczych i instalacyjnych, mur., 1916. PAROWOZOWNIA, wł. PKP, mur., ok. 1935. ZESPÓŁ CUKROWNI KONIN „GOSŁAWICE”: a. budynek administracyjny, ob. mieszkania, mur., 1912, b. willa, ob. dom, mur., ok. 1926, c. willa, ob. przedszkole, mur., ok. 1930, przebud. 1960, d. willa, ob. budynek administracyjny, mur., ok. 1930, e. dom nr 1, mur., 1912, remont. l. 70. XX, f. dom nr 6, mur., 1911-1912, przebud., l.60. XX, g. dom nr 13, mur., 1930, przebud. l. 60. XX, h. sklep, mur, ok. 1930,

28

ul. Staszica nr 15

przy torach kolejowych ul. Cukrownicza 15 ul. Łężyńska 1 ul. Pałacowa 2 ul. 150-Lecia Cukrownictwa 1

ul. Pałacowa ul. Cukrownicza ul. Cukrownicza,

Część obiektów w trakcie rozbiórki

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

36

37 38 39

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52

i. stołówka, mur., ok. 1930, przebud. l. 30. XX. ZAKŁAD REKTYFIKACJI SPIRYTUSU SP. ul. Kolska nr 3 a SZPILFOGIEL I WALTMAN ob. Zakład BadawczoRozwojowy „Polmos”, mur., 1894, spalony, odbud. 1898, rozbud. 1907-1909, MŁYN, mur., k. XIX. ul. Dąbrowskiego 8 MŁYN, mur., 1920. ul. Poznańska 32 Kategoria – dwory i pałace ZESPÓŁ OBIEKTÓW NA TERENIE MUZEUM ul.Muzelana OKRĘGOWEGO: a. dwór, szach., XVIII/XIX, przeniesiony z Ruszkowa, rekonstr. 1989, b. skansen budownictwa ludowego. Kategoria – zabudowa mieszkalna DOM, mur., 1925. ul.Bernardynka 17 DOM, glin., XIX/XX. ul.Bernardynka 18 DOM, mur., 1920. ul.Bernardynka 19 DOM, mur., 1931. ul.Bernardynka 28 DOM, mur., l. 20-30. XX. u l. Bydgoska DOM, mur., k. XIX. ul. Dąbrowskiego 9 DOM, mur., ok. poł. XIX. ul. Dąbrowskiego 10 DOM, mur., k. XIX. ul. Dąbrowskiego 12 DOM, mur., 1929. ul. Dąbrowskiego 13 DOM, mur., 2 poł. XIX. ul. Dąbrowskiego 14/16 DOM, szach., 1 poł. XIX. ul. Dąbrowskiego 18 DOM, mur., 1912. ul. Dąbrowskiego 20 DOM, mur., k.XIX ul. Dolna 2 29

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79

DOM, mur. ok.1910 DOM, glin.-mur., 1928 DOM, glin.-mur., 1928. DOM, mur., 1924. DOM, mur., 1926. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, glin.-mur., k. XIX. DOM, glin., 2 poł. XIX. DOM, glin.-mur., k. XIX. DOM, mur., ok. 1930. DOM, mur., ok. 1930. DOM, mur., ok. 1925. DOM, mur., ok. 1920. DOM, mur., ok. 1930. DOM, glin.-mur., k. XIX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, glin., k. XIX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., ok. 1930. DOM, glin.-mur., 2 poł. XIX. DOM, glin.-mur., ok.poł. XIX.

ul. Dolna 1B ul. Główna 2 ul. Główna 4 ul. Główna 12 ul. Główna 16 ul. Główna 22 ul. Główna 29 ul. Główna 30 ul. Główna 31 ul. Główna 35 ul. Główna 36 ul. Główna 37 ul. Główna 38 ul. Główna 42 ul. Główna 46 ul. Główna 49 ul. Główna 52 ul. Główna 53 ul. Główna 54 ul. Główna 58 ul. Główna 61 ul. Główna 63 ul. Główna 71 ul. Główna 73 ul. Główna 79 ul. Główna 81 ul. Główna 83 30

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106

ul. Główna 95 ul. Główna 101 ul. Główna 103 ul. Główna 105 ul. Gwoździarska 1 ul. Kaliska 1 ul. Kaliska 4 ul. Kaliska 5 ul. Kaliska 7 ul. Kaliska 16 ul. Kilińskiego 2 ul. Kilińskiego 3 ul. Kilińskiego 7 ul. Kilińskiego 14 ul. Kolska 30 ul. Kolska 33 ul. Kolska 35 ul. Kolska 35a ul. Kolska 36 ul. Kolska 39 ul. Kolska 40 ul. Kopernika 6 ul. Kopernika 8 ul. Kościuszki 8 ul. Kościuszki 10 ul. Kościuszki 11 ul. Kościuszki 12

DOM, glin.-mur., ok.1900. DOM, glin., ok. poł. XIX. DOM, mur., 1936. DOM, glin., pocz. XX. DOM, mur., 1930 DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM mur., szachulcowy, pocz. XIX DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., l. 30. XX. DOM, mur., ok. 1930. DOM, mur., 1910. DOM, mur., 1911. DOM, mur., 1932-1933 DOM, mur., 1932 DOM, mur., k. XIX DOM, mur., pocz. XIX. DOM, mur., pocz. XIX. DOM, mur., szach., 1 poł. XIX. DOM, mur., ok. 1928 DOM, mur., 1939. DOM, mur., 2 poł. XIX DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., l. 30. XX. DOM, mur., 1928. 31

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133

ul. Kościuszki 19 ul. Kościuszki 21 ul. Kościuszki 25 ul. Kościuszki 29 ul. Kościuszki 31 ul. Kościuszki 33 ul. Kościuszki 34 ul. Kościuszki 36 ul. Kościuszki 40 ul. Kościuszki 42/44 ul. Kościuszki 45a ul. Kościuszki 47 ul. Kościuszki 63 ul. Kramowa 1 ul. Kramowa 3 ul. Kramowa 5 ul. Krzywa 1 ul. Mickiewicza 8 ul.3 Maja 4 ul.3 Maja 5 ul.3 Maja 7 ul.3 Maja 9 ul.3 Maja 10 ul.3 Maja 11 ul.3 Maja 12 ul.3 Maja 14 ul.3 Maja 16

DOM, mur., ok. 1920. DOM, mur., ok. 1910. DOM, mur., 1920. DOM, mur., 1920. DOM, mur., 1928. DOM, mur., ok. 1930. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 1930. DOM, mur., 1930. DOM, mur., 1928. DOM, mur. DOM, mur., 1933. DOM, mur., 1930. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł XIX. DOM, mur., 1930. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., ok.1920 DOM, mur., k. XIX, remont. l. 90. XX. DOM, mur., k. XVIII, przebud. XIX. DOM, mur., k. XVIII, XIX, przebud. DOM, mur., 2 poł. XVIII, XIX, przebud. DOM, mur., 1 poł XIX, przebud. l. 90. XX. DOM, mur., 2 poł. XIX DOM, mur., 2 poł XIX. DOM, mur, 2 poł. XIX, przebud., remont. 1991. DOM, mur., 2 poł. XIX, przebud. 32

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

DOM, mur., poł. XIX. DOM, mur., poł XIX. DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud. DOM, mur., 1 poł. XIX. DOM, mur., k. XVIII, przebud. 1990. DOM, mur., 1 poł XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., poł. XIX, przebud. DOM, mur., k. XIX, remont. 1992. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur. lata 30 XX, obecnie Dom Rzemiosła DOM, mur., 1 poł XIX. DOM, mur., 1 poł XIX, odbud. 1988. DOM, mur., 1 poł. XIX. DOM, mur., ok. poł. XIX, przebud. DOM, mur., 1 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DAWNY DWÓR, obecnie DOM MIESZKALNY, MUR., XIX/XX 155 ZAGRODA: a. dom, mur., 1920-1930 b. obora w zagrodzie, 1930 156 ZAGRODA: a. dom, mur., 1932 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154

33

ul.3 Maja 17 ul.3 Maja 18 ul.3 Maja 20 ul.3 Maja 22 ul.3 Maja 36 ul.3 Maja 40 ul.3 Maja 41 ul.3 Maja 42 ul.3 Maja 43 ul.3 Maja 44 ul.3 Maja 45 ul.3 Maja 46 ul.3 Maja 47 ul. 3 Maja 48 ul.3 Maja 52a ul.3 Maja 53 ul.3 Maja 58 ul.3 Maja 62 ul.3 Maja 72 ul.3 Maja 74 Nowy Dwór 3 Nowy Dwór 10 Nowy Dwór 35a

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170

171 172 173 174 175 176 177 178

b. stodoła w zagrodzie, 1932 DOM, mur., pocz. XX DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł XIX, wymiana okien ok. 1996. DOM, mur., 2 poł XIX.

u l. P C K 2 u l. P C K 6a u l. P C K 6b u l. P C K 9 u l. P C K 10 ul. Podgórna 2 ul. Podgórna 13

DOM, mur., 1934-1936, wymiana okien l. 90. XX DOM, mur., ok. 1920, remont 1995. DOM, mur., 1935, remont. przed 1945 DOM, mur., 1930, remont. DOM, mur., 1922-1924. DOM, mur., 1903 ZESPÓŁ DOMU: a. dom, mur., 2 poł. XIX, b. obora, mur., 1935, c. stodoła, drewn., 1935. DOM, mur., 2 poł XIX. DOM, mur., 1914, remont. 1997. DOM, mur., 1928, remont. 1999. DOM, mur., 1938, remont. DOM, mur., ok.1925 DOM, mur., ok. 1910, remont. DOM, mur., 1932, remont. STODOŁA, stanowiąca część dawnego zespołu domu, mur, ok. 1930. 34

ul. Poznańska 3 ul. Poznańska 5 ul. Poznańska 7 ul. Poznańska 9 ul. Poznańska 13 ul. Poznańska 15 ul. Poznańska 19

ul. Poznańska 21 ul. Poznańska 29 ul. Poznańska 31 ul. Poznańska 33 ul. Poznańska 36 ul. Poznańska 38 ul. Poznańska 40 ul. Poznańska 50

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

179 ZESPÓŁ DOMU: a. dom, mur., 1930, b. obora, mur., 1935, c. stodoła, mur., 1930. 180 DOM, mur., 1939 181 DOM, mur., 1939, remont. 182 DOM, mur., 1939 183 DOM, mur., k. XIX. 184 DOM, mur., 1927 185 DOM, drew.-mur., 1 poł. XIX. 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201

ul. Poznańska 52

ul. Poznańska 59 ul. Poznańska 61 ul. Poznańska 63 ul. Poznańska 84 ul. Poznańska 120 ul. Reformacka 10 /tylna zabudowa ul. Kolskiej/ ul. Reformacka 15 ul. Reformacka 19 ul. Reformacka 21 ul. Reformacka 48 ul. Reformacka 52 ul. Solna 4 ul. Staffa 2 ul. Staffa 4 ul. Staffa 6 ul. Staffa 8 ul. Staszica 1 ul. Staszica 14 ul. Studzienna 4 ul. Szarych Szeregów 4 ul. Świętojańska 2 ul. Targowa 2

DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX, wymiana okien 1992. DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, glin., pocz. XX. DOM, glin.-mur., pocz. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., pocz. XX DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., k. XIX. 35

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

202 203 204 205 206 207 208 209 210 211

212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226

DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., 1 ćw. XX. DOM, mur., pocz. XX. ZESPÓŁ DOMU: a. dom, mur., 1905-1910, b. budynek gospodarczy, mur., 1905-1910. DOM, mur., 2 poł. XIX, remont. 1992-1993 DOM, mur., k. XIX, remont. 1992. DOM, mur., k. XVIII, przebud. XIX, remont. 1992. DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud DOM, mur., 1 poł. XIX. DOM, mur., 1 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 1956. DOM, mur., ok. poł. XIX DOM, mur., 1930. DOM, mur., 1930. DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., pocz. XX, remont. 1999. DOM, mur., 2 poł. XIX.

ul. Urbanowskiej 4 ul. Urbanowskiej 4a ul. Urbanowskiej 10 ul. Urbanowskiej 11 ul. Urbanowskiej 13 ul. Urbanowskiej 14 ul. Urbanowskiej 14a ul. Urbanowskiej 16 ul. Wiejska 4 ul. Wilcza 15 ul. Wiosny Ludów 1 ul. Wiosny Ludów 5 ul. Wiosny Ludów 9 ul. Wiosny Ludów 11 ul. Wiosny Ludów 13 ul. Wiosny Ludów 15 ul. Wiosny Ludów 19 ul. Wiosny Ludów 21 ul. Wodna 13 ul. Wodna 29 ul. Wodna 31 ul. Wodna 33 ul. Wojska Polskiego 2a ul. Wojska Polskiego 3 ul. Wojska Polskiego 4 36

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

227 228 220 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248

DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 1938. DOM, mur., 1920. DOM, mur., 1925. DOM, mur., 1923. DOM, mur., 1932. DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud. k. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 1930. DOM, mur., 1 poł. XIX, przebud. l.80 XX. DOM, mur., ok. poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., 2 poł. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., k. XIX. DOM, mur., pocz. XX. DOM, mur., ok. poł. XIX.

ul. Wojska Polskiego 6 ul. Wojska Polskiego 7 ul. Wojska Polskiego 13 ul. Wojska Polskiego 15 ul. Wojska Polskiego 16 ul. Wojska Polskiego 17 ul. Wojska Polskiego 33 ul. Wojska Polskiego 35 pl. Wolności 5 pl. Wolności 8 pl. Wolności 14 ul. Zagórowska 1a ul. Zagórowska 6 ul. Zagórowska 6a pl. Zamkowy 3 pl. Zamkowy 4 pl. Zamkowy 5 pl. Zamkowy 7 pl. Zamkowy 8 pl. Zamkowy 9 pl. Zamkowy 10 pl. Zamkowy 12

37

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

3.3 Zespoły najcenniejszych zabytków ruchomych na terenie gminy ( wpisane do rejestru zabytków – wykaz zespołów zabytków ruchomych). Lp Obiekt 1 Wyposażenie kościoła p.w. św. Andrzeja Apostoła w Koninie – Gosławicach, przy ul. Gosławickiej - Zespół wyposażenia. 2 Wyposażenie kościoła Ewangelicko – Augsburskiego przy ul.Kolskiej 3 Wyposażenie kościoła p.w. św. Bartłomieja - Zespół wyposażenia. 4 Wyposażenie kościoła św. Marii Magdaleny przy ul.Kolskiej - Zespół wyposażenia. 5 Wyposażenie kościoła p.w. św. Wojciecha w Koninie – Morzysławiu ul. Portowa - Zespół wyposażenia. 6 Samochód pożarniczy OSP w Koninie ul.3 Maja

38

Nr 86/Wlkp/B

Data wpisu 8.05.2006 r.

B-94/40 1-9

29.11.1993 r.

B-5/70/4067

9.06.1950 r.

B-4/4068 B-52/13 4/Wlkp/B

9.06.1950 r. 7.01.1986 r. 21.12.1999 r.

36/Wlkp/B

22.03.2002 r.

3.4. Zabytki archeologiczne. Zgodnie z art. 6 pkt. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wszystkie zabytki archeologiczne, bez względu na stan zachowania , podlegają ochronie i opiece. Zagrożeniem dla zabytków archeologicznych może być aktywizacja inwestycji komunalnych, przemysłowych i mieszkaniowych na terenie miasta W Studium Kierunków i Uwarunkowań Zagospodarowania Przestrzennego miasta Konina, w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, zostało wytypowanych 10 stref ochrony zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych: Janów, Nowy Dwór, Powa, ul.Ametystowa, Gaj, Pątnów, Gosławice, Laskowiec i Grójec. Planowane prace ziemne w tych strefach wymagają uzgodnień z Wielkopolskim Konserwatorem Zabytków. Wykaz stanowisk o własnej formie krajobrazowej. Na terenie miasta Konina nie występują stanowiska o własnej formie krajobrazowej.

4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. 4.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego. Analiza zachowania zabytków na podstawie wykonanych kart przeglądowych przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu Delegatura w Koninie w 2004 r., zaktualizowano w 2009 r. Miejscowość

Obiekt

Stan zachowania

Konin

układ urbanistyczny

Konin

kościół par. św. Bartłomieja

Konin

dom parafialny ul.Kościelna 1 willa ul.Wojska Polskiego 5 dwór

Stan zachowania ulega ciągłej poprawie. Działania inwestycyjne w obrębie strefy ochrony prowadzone są w uzgodnieniu z urzędem konserwatorskim Dobry Podjęty remont kościoła. Konserwacje rzeźby Madonny z Dzieciątkiem przeprowadzono w 1982 r. Konserwację i restaurację polichromii, nagrobka i epitafium Przyjemskich oraz ołtarza głównego w latach 1990 –1991. Stan zachowania obiektów ruchomych w kaplicy Zemeliusza jest niezadowalający, należy podjąć ich planowana konserwację. Dostateczny.

Konin Konin Maliniec

Konin – Maliniec

park dworski

Bardzo zły. Podjęty remont obiektu, ale przerwany. Stan b. zły i ulega ciągłemu pogorszeniu. Część obiektu uległa całkowitemu zniszczeniu. Konieczne jest załatwienie spraw własnościowych i kontynuacja remontu. Bardzo zły. Zaniedbany drzewostan.

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Konin

kościół św. Marii Magdaleny

Konin

klasztor

Konin

klasztor - brama

Konin

kościół ewangelicki

Konin

pastorówka

Konin Konin

dworek, ul.Obrońców Westerplatte dom nr 4, ul. Sztaszica

Konin Konin Konin Konin

dom nr 38, ul. 3 Maja dom nr 54, ul. 3 Maja dom nr 78, ul.3 Maja zajazd „Pod Jeleniem”

Konin

dom nr 24, ul. 3 Maja

Konin Konin

dom nr 15, ul. 3 Maja dom nr 11a, Al. 1 Maja

Konin

synagoga, ul. Mickiewicza

Konin Konin Konin Konin Konin

dom nr 16, pl. Wolności dom nr 7, pl. Wolności dom nr 9, pl. Wolności dom nr 11, pl. Wolności dom nr 12, pl. Wolności

Konin

dom nr 10, pl. Wolności

41

Dobry Kościół remontowany na bieżąco. Ostatni remont to konserwacja ołtarza oraz rekonstrukcja złoceń – 2009 r. Dobry Klasztor remontowany na bieżąco. Dobry Brama po remoncie. Dobry Kościół remontowany na bieżąco. Stan zachowania zabytków ruchomych dobry. Dobry Obiekt remontowany na bieżąco. Obiekt w dobrym stanie Stan bardzo zły, budynek nie użytkowany Stan dobry, po kapitalnym remoncie Stan dobry, po kapitalnym remoncie Stan dobry Obiekt w części rozebrany. W 2008 r. odnawiana elewacja budynku. Stan zły, dom w części nie użytkowany Stan dobry, budynek po remoncie Budynek po kapitalnym remoncie. Obecnie hotel. Stan dobry. Bieżące remonty na potrzeby MBP w Koninie. Wskazana rekonserwcja zniszczonych fragmentów polichromii. Stan dobry Stan dobry, budynek po remoncie Stan zły, obiekt nie użytkowany Stan dobry, obiekt po remoncie Stan b. dobry, budynek po kapitalnym remoncie Stan dostateczny, częściowo remontowany

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Konin

dom nr 4, pl. Wolności

Konin

Zajazd, pl. Wolności 6

Konin

starostwo powiatowe, Al. 1 Maja dom nr 8, ul.Wojska Polskiego ratusz dom nr 17, ul.Wiosny Ludów dom nr 7, ul.Wiosny Ludów dom nr 3, ul.Wiosny Ludów dom nr 1, Pl. Zamkowy

Konin Konin Konin Konin Konin Konin Konin

park dworski, ul. Skrótowa

Konin

cmentarz wojenny ul. Szpitalna

Konin

cmentarz parafialny ul.Staromorzysławska cmentarz ewangelicki ul.Kolska kościół par. św. Andrzeja

Konin Konin Gosławice

Konin Gosławice Konin Gosławice

cmentarz par. par. św. Andrzeja – 1 kwatera zamek

42

Stan b. dobry, budynek po kapitalnym remoncie. Obecnie biura UM w Koninie i mieszkania MTBS. Stan bardzo dobry. Obiekt po kapitalnym remoncie. Obecnie biura UM w Koninie i mieszkania MTBS. Stan dobry. Zły stan budynku Stan dobry. Siedziba UM w Koninie. Stan dobry, budynek po remoncie Stan dostateczny , budynek po częściowym remoncie Budynek po częściowym remoncie Stan b.dobry, budynek po kapitalnym remoncie Stan parku dostateczny, wymaga remontu. Zniekształcony układ kompozycyjny parku. Obiekt należałoby poddać gruntownej rewaloryzacji. Stan dobry. Remontowany na bieżąco ( ostatni remont 2007 r.). Przewidywany remont kapitalny cmentarza. Bardzo dobry Dobry Bardzo dobry. Coroczne remonty obiektu. Wskazania do remontu: kolumna, tarcze herbowe, wsporniki zworniki sklepień, zwornik sklepienia w kruchcie. Stan dobry Stan dobry. Siedziba Muzeum Okręgowego w Koninie.

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Konin Gosławice

spichlerz

Stan b. dobry. Po kapitalnym remoncie w 2009 r. na potrzeby Muzeum Okręgowego w Koninie. Zły. Obiekt nie użytkowany

Konin Gosławice

gorzelnia

Konin Gosławice Konin

dwór

Dobry

słup milowy

Uwaga służb konserwatorskich - do przeniesienia w rejestr zabytków ruchomych. Potrzeba badań i oceny zachowania, ewentualna rekonserwacja. Planowany remont w 2010 r.

4.2. Wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Konina, zatwierdzonym Uchwałą Rady Miasta Konina Nr 691 z dnia 19.12.2001 r., zostały określone kierunki ochrony środowiska kulturowego. W części dotyczącej zasobów kulturowych wymienione zostały obiekty zabytkowe na terenie miasta wg spisu Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków Delegatura w Koninie. Podane są również strefy ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego, do której należą: 1. Strefa „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej, obejmująca obszar miasta lokacyjnego z układem przestrzennym z przełomu XIII i XIV w., utrwalony w wyniku XIX- wiecznej regulacji, 2. Strefa „B” ochrony konserwatorskiej, obejmująca tereny położone w sąsiedztwie miasta lokacyjnego oraz fragmenty dawnych Przedmieść – Warszawskiego i Słupeckiego, 3. Strefa „OW” obserwacji archeologicznej, obejmującej cały obszar miasta lokacyjnego, 4. Strefa „W” ochrony reliktów archeologicznych (wykopalisk) 5. Strefa „E” ochrony ekspozycji, obejmująca osie widokowe na część staromiejską Konina z Trasy Warszawskiej oraz ulic: Świętojańskiej i Szpitalnej.

43

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Studium zawiera także zasady ochrony środowiska kulturowego, które należy realizować stosując zasady wg wniosku Konserwatora dla poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego: 1. Na obszarze strefy „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej obowiązuje: a) historyczne rozplanowanie, b) historyczna linia zabudowy, c) historyczna parcelacja; niezbędne zmiany wymagają uzgodnienia SOZ, d) zachowanie zabytkowej zabudowy, e) zachowanie zabytkowej zieleni, podporządkowanie projektowanych terenów zielonych układowi zabytkowemu, f) zharmonizowanie nowych obiektów ( zabudowa uzupełniająca) z zabudową zabytkową w zakresie: skali, formy ( bryła i artykulacja architektoniczna), materiału, kolorystyki, g) podporządkowanie nowych elementów wyposażenia ulic i placów ( mała architektura, reklamy, nawierzchnie, oświetlenie itp.) układowi zabytkowemu. 2. Na obszarze strefy „B” ochrony konserwatorskiej obowiązuje: a) historyczne rozplanowanie, b) historyczna linia zabudowy, c) historyczna parcelacja; niezbędne zmiany wymagają uzgodnienia SOZ, d) zachowanie tradycyjnej gęstości zabudowy, e) zachowanie zabytkowej zieleni, f) zharmonizowanie nowych obiektów z istniejącą zabudową zabytkową w zakresie: skali, formy, materiału, kolorystyki; preferowana zabudowa szerokoformatowa, do trzech kondygnacji nadziemnych, z dachami o pochyłach połaciowych, o symetrycznym, nieparzystoosiowym układzie elewacji głównej. 3. Na obszarze strefy „OW” obserwacji archeologicznej wszelka działalność inwestycyjna może być prowadzona wyłącznie pod nadzorem konserwatorskim.

4. Obiekty zabytkowe poza strefami ochrony konserwatorskiej, a wymienione w spisie podlegają ochronie w granicach działek geodezyjnych, na których są zlokalizowane. 5. Na terenie cmentarzy objętych ochroną konserwatorską obejmuje: a) historyczne rozplanowanie, b) zachowanie zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia, 44

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

c) zachowanie zabytkowej zieleni. 6. Na terenie parków objętych ochroną konserwatorską obowiązuje: a) historyczne rozplanowanie, b) zachowanie zabytkowej zieleni, c) zachowanie zabytkowej architektury, d) podporządkowanie nowych obiektów układowi zabytkowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy. 7. Obiekty zabytkowe poza strefami ochrony konserwatorskiej, a wymienione w spisie podlegają ochronie w granicach działek geodezyjnych na których są zlokalizowane. 8. Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na obszarach objętych ochroną konserwatorską, takie jak: a) w odniesieniu do zabudowy – rozbiórki, remonty, przebudowy, rozbudowy, budowy, b) w odniesieniu do zieleni – wycinki ( dotyczy tylko obszarów wpisanych do rejestru zabytków), nasadzania, prace porządkowe i pielęgnacyjne, c) podziały geodezyjne, d) prace ziemne, e) zmiany sposobu użytkowania, f) zmiany zagospodarowania, wymagają uzgodnienia Kierownika Delegatury Służby Ochrony Zabytków w Koninie, działającego z upoważnienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Województwa Wielkopolskiego ( obiekty wpisane do rejestru zabytków – na podstawie art. 17 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury – tekst jednolity Dz z 1999 r. Nr 98, poz. 1150; pozostałe obiekty objęte ochroną – na podstawie art. 40 ust. 4 pkt. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym oraz art. 93 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ). 4.3. Wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy. Dla konińskiej Starówki zatwierdzony został miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Konina – Starówka - Uchwałą Nr 510 RADY MIASTA KONINA z dnia 23 września 2009 roku. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Konina Starówka, obejmuje obszar o powierzchni 280 ha, którego granice wyznaczają: 1) od północy i północnego-zachodu – północna granica działek nr ew. 1, 28, 45

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

29; północna i południowa granica koryta Warty; 2) od wschodu i południowego wschodu – oś Trasy Warszawskiej, południowa Linia rozgraniczająca ul. Kolskiej na docinku od Trasy Warszawskiej do zachodniej granicy cmentarza; zachodnia granica cmentarza; południowa granica działek nr 676 i 679 do ul. Świętojańskiej; zachodnia linia rozgraniczająca ul. Świętojańkiej do ul. Solnej, 3) od południa i południowego-zachodu – południowa linia rozgraniczająca ul. Solnej, 4) od zachody – zachodnia linia rozgraniczająca ul. Tadeusza Kościuszki. W Planie zagospodarowania ustalone zostały następujące zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków i dóbr kultury współczesnej: 1) w strefie „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej nakazuje się: a) zachowanie historycznego rozplanowania ulic i placów oraz historycznej linii zabudowy, b) zachowanie historycznej parcelacji, z dopuszczeniem zmian, które mają na celu regulację granic nieruchomości, wydzielenie dróg i dojazdów oraz wydzielenie działek pod urządzenia infrastruktury technicznej, c) zachowanie zabytkowej zabudowy, tj. obiektów wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków oraz ujętych w ewidencji zabytków miasta, d) zharmonizowanie nowych obiektów sytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie budynków zabytkowych w zakresie skali, formy architektonicznej, wykończenia elewacji oraz kształtu i pokrycia dachu, e) zharmonizowanie form nawierzchni placów, ciągów pieszo-jezdnych i chodników z wykorzystaniem materiałów takich jak kostka kamienna, bruk kamienny, płyty kamienne lub innych materiałów nawiązujących do historycznej nawierzchni ulic i placów, f) zastępowanie nawierzchni asfaltowych nawierzchniami z kostki kamiennej, bruku kamiennego lub płyt kamiennych, g) w stosunku do elementów wyposażenia ulic i placów publicznych tj. oświetlenia ulicznego, koszy na śmieci, ławek, barier ochronnych, stosowanie wzornictwa i detalu o historycznym odniesieniu oraz ujednolicenie formy obiektów dla całego obszaru, h) zakaz sytuowania nowych i likwidację istniejących nośników reklamowych, i) ochronę i wyeksponowanie historycznych elementów podwórek poprzez: - zachowanie otwartych przejazdów bramowych umożliwiających wgląd na podwórka, - stosowanie ażurowych ogrodzeń na zapleczach parceli umożliwiających wgląd na podwórka, - zachowanie układu zabudowy oficynowej towarzyszącej zabudowie kamienicznej, - zachowanie oryginalnych detali architektonicznych oraz dekoracyjnych

46

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

elementów ciesielskich, snycerskich i ślusarsko-kowalskich, 2) wszelkie prace budowlane planowane na obszarze strefy „A” wymagają uzyskania pozwolenia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a w szczególności: a) rozbiórka obiektu, z wyłączeniem obiektów indywidualnie wpisanych do rejestru zabytków, których rozbiórka wymaga uzyskania pozwolenia Generalnego Konserwatora Zabytków w Warszawie, b) budowa nowych obiektów, c) przebudowa i remont obiektu, d) budowa ulic, placów i chodników, e) budowa i modernizacja sieci infrastruktury technicznej z przyłączami, f) budowa wyposażenia ulic i placów, g) wycinka i nasadzenia drzew, h) montaż i demontaż reklam, i) kolorystyka elewacji zewnętrznych, j) podziały i scalenia nieruchomości, k) zmiany sposobu użytkowania. 3) w strefie B ochrony konserwatorskiej nakazuje się: a) zachowanie historycznego rozplanowania ulic i placów oraz historycznej linii zabudowy, b) zachowanie historycznej parcelacji, z dopuszczeniem zmian, które mają na celu regulację granic nieruchomości, wydzielenie dróg i dojazdów oraz wydzielenie działek pod urządzenia infrastruktury technicznej, a) zachowanie zabytkowej zabudowy, tj. obiektów wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków oraz ujętych w ewidencji zabytków miasta, c) zharmonizowanie nowych obiektów sytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie budynków zabytkowych w zakresie skali, formy architektonicznej, wykończenia elewacji oraz kształtu i pokrycia dachu, d) zharmonizowanie form nawierzchni placów, ciągów pieszo-jezdnych i chodników z wykorzystaniem materiałów takich jak kostka kamienna, bruk kamienny, płyty kamienne lub innych materiałów nawiązujących do historycznej nawierzchni ulic i placów, e) w stosunku do elementów wyposażenia ulic i placów publicznych tj. oświetlenia ulicznego, koszy na śmieci, ławek, barier ochronnych, stosowanie wzornictwa i detalu o historycznym odniesieniu oraz ujednolicenie formy obiektów dla całego obszaru, f) zakaz sytuowania nowych i likwidację istniejących nośników reklamowych, 4) w strefie „B” ochrony konserwatorskiej wszelkie prace budowlane na obszarach lub w obiektach wpisanych do rejestru zabytków wymagają pozwolenia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,

47

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

5) w strefie „B” ochrony konserwatorskiej prowadzenie następujących prac wymaga uzyskania pozytywnej opinii Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: a) rozbiórka obiektu, b) budowa nowych obiektów, c) przebudowa i remont obiektu, d) budowa ulic, placów i chodników, e) budowa i modernizacja sieci infrastruktury technicznej z przyłączami, f) budowa wyposażenia ulic i placów, g) wycinki i nasadzenia drzew, h) podziały nieruchomości, 6) w strefie „OW” ochrony dziedzictwa archeologicznego prace ziemne można prowadzić z udziałem uprawnionego archeologa lub jednostki archeologicznej po uzyskaniu pozwolenia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, 7) w strefie „E” ochrony ekspozycji nakazuje się: a) zachowanie widoczności i ekspozycji historycznej panoramy staromiejskiej części miasta z ulicy Trasa Warszawska m.in. poprzez ustalenie maksymalnej wysokości projektowanej zabudowy na poziomie zabudowy istniejącej, podporządkowanie projektowanej zieleni wysokiej elementom historycznego układu ulic, usunięcie obiektów dysharmonizujących, a w szczególności wolnostojących nośników reklamowych i tymczasowych obiektów handlowo-usługowych; b) ustala się ochronę ekspozycji sylwety zespołu staromiejskiego oraz ekspozycji elementów historycznego układu urbanistycznego ze szczególnym uwzględnieniem osi widokowych oraz punktów widokowych, zgodnie z rysunkiem planu, 8) w strefie „E” ochrony ekspozycji prowadzenie następujących przedsięwzięć wymaga uzyskania pozytywnej opinii Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: a) budowa nowych obiektów, b) budowa placów, ulic i chodników, c) projektowanie i realizacja zieleni.

48

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

4.4 Wynikające z uwarunkowań ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego na terenie Miasta Konina obejmuje różnorodne formy.

Obszary chronionego krajobrazu Niewielkie, peryferyjne fragmenty w obrębie północnej części miasta znalazły się w granicach obszarów chronionego krajobrazu ustanowionych uchwałą nr 53 WRN w Koninie z dnia 29 stycznia 1986 roku. Są to: Goplańsko-Kujawski Obszar Chronionego Krajobrazu, który swoim zasięgiem obejmuje okolice jez. Pątnowskiego oraz tereny miasta położone po wschodniej stronie kanału Warta-Gopło. W obszarze tym obowiązują ograniczenia zawarte w powyższej uchwale oraz w rozporządzeniu nr 14 Wojewody Konińskiego z dnia 23.07.1998 r.(Dz. Urz. Woj. Konińskiego Nr 28 poz.144). Powidzko - Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu. Na terenie Konina w jego obrębie znalazły się jedynie niewielki kompleks leśny na południowym brzegu Jez. Gosławskiego oraz zachodnia część os. Chorzeń. Pomniki przyrody na terenie miasta Konina Nr Data ewid. utworzenia 42

15.11.1958

43

15.11.1958

146

153

16.12.1980

16.12.1980

Podstawa prawna Orzeczenie nr 633 Prezydium WRN w Poznaniu Orzeczenie nr 634 Prezydium WRN w Poznaniu Decyzja Wojewody Konińskiego Decyzja Wojewody Konińskiego

Nazwa obiektu

Położenie

Opis

Obwód Dąb Park im. pierścienicy 280 szypułkowy Chopina cm wysokość 30 m Obwód Dąb Park im. pierścienicy 350 szypułkowy Chopina cm wysokość 32 m Obwód 5,5 m; Os. Głaz wys. 2,0 m granit Legionów narzutowy różowy al. 1 Maja średniziar. Głaz

49

Cmentarz

Obwód 5,5 m; wys. 2,5 m

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

159

199

7.12.1983

Decyzja Wojewody Konińskiego

16.12.1998

Rozporządzenie nr 29 Grusza Wojewody pospolita Konińskiego

Głaz narzutowy

Obwód 5,5 m; wys. 2,1 m, eratyk Rudzica granitowy, żwirownia czerwony, skrytokrystaliczny ul. Kamienna Obwód 33, dz. Nr pierścienicy 224 320 cm wysokość 16 posesja I. m Bisiorek

Obszary NATURA 2000 Miasto Konin leży w obrębie obszaru NATURA 2000 Dolina Środkowej Warty, który jest obszarem specjalnej ochrony ptaków (OSO kod obszaru PLB300002). Powierzchnia zajmowana przez obszar wynosi 1677 ha. W obrębie Konina dolina zachowała bardziej naturalny charakter. Jej zachodnia część nie została obwałowana i podlega okresowym zalewom. Teren ten jest zajęty przez mozaikę ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk, zadrzewień łęgowych oraz zarastających szuwarem starorzeczy. Występują tu co najmniej 42 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 18 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Obszar jest bardzo ważną ostoją ptaków wodno-błotnych, przede wszystkim w okresie lęgowym. Zagrożeniem jest ograniczenie wezbrań roztopowych oraz nieprzewidywalne zalewy po nawalnych deszczach letnich w okresie od czerwca do sierpnia. Zmiana reżimu hydrologicznego prowadzi do ograniczenia gospodarki łąkowej i pastwiskowej, a w konsekwencji do ekspansji roślinności krzewiastej i drzewiastej na tereny otwarte. Zmiana stosunków wodnych ma również negatywny wpływ na zdrowotność lasów łęgowych w zachodniej części obszaru.

50

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

4.5. Wynikające z Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Konina na lata 2007 - 2015 Opracowanie lokalnego programu rewitalizacji podyktowane było potrzebą praktycznego przygotowania Konina do podejmowania starań o dofinansowanie projektów rewitalizacyjny w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 – 2013 (WRPO) oraz programów operacyjnych na lata 2007 – 2013, finansowanych z europejskich funduszu strukturalnych. Program ten, przyjęty uchwałą RADY MIASTA KONINA z dnia 27 czerwca 2007 roku, zawiera charakterystykę sytuacji społeczno – gospodarczej miasta Konina oraz wyznacza ramy działań rewitalizacyjnych i indykatywne źródła ich finansowania. Zasadniczą część programu stanowią wybrane obszary miejskie i tereny poprzemysłowe na terenie miasta Konina podlegające rewitalizacji społeczno – gospodarczej. Dla każdego z obszarów wytypowanych do rewitalizacji zdefiniowano priorytety, działania i rodzaje projektów do realizacji, które docelowo będą dekomponowane na konkretne rozwiązania przyjmujące postać projektów. W strukturze miasta wyodrębniono 5 obszarów wymagających działań rewitalizacyjnych, obejmujących jednocześnie całą powierzchnię miasta, tj: I. Starówka II. Ekologiczny III. Mieszkaniowy IV. Restrukturyzacji gospodarczej V. Gosławice Dla każdego obszaru opracowano priorytety i działania, które mają swoje odniesienie w zakresie ochrony zabytków miasta Konina. OBSZAR STARÓWKI CEL STRATEGICZNY: Przeciwdziałanie procesowi degradacji obszaru Starówki, wykluczeniu społecznemu oraz aktywizacja zawodowa i organizacyjna społeczności lokalnej. PRIORYTET 1. Poprawa warunków życia mieszkańców i wizerunku Starówki. Działanie 1. Podnoszenie standardu zamieszkiwania ludności: 1. Modernizacja, adaptacja i budowa budynków i lokali mieszkalnych. 2. Poprawa estetyki miasta. Działanie 2. Unowocześnianie infrastruktury miasta: 1. Modernizacja układu drogowego, w tym poprawa komunikacji z prawobrzeżną częścią miasta. 51

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

2. Poprawa ładu przestrzennego i estetyki głównych miejsc publicznych. 3. Przebudowa i modernizacja obiektów oraz infrastruktury technicznej. Działanie 3. Przywracanie wartości historycznych obszaru: 1. Zachowanie dziedzictwa kulturowego miasta. PRIORYTET 2. Wyrównanie szans życiowych społeczności lokalnych, w tym środowisk wykluczonych z procesów rozwoju. Działanie 1. Wprowadzanie nowych funkcji społeczno – gospodarczych: 1. Wzmocnienie oferty kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta. 2. Tworzenie ośrodków edukacyjnych na poziomie policealnym i wyższym 3. Tworzenie warunków do rozwoju sektora MSP oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Działanie 2. Poprawa stanu zdrowia i przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym: 1. Doskonalenia systemu opieki społecznej. 2. Aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działanie 3. Poprawa stanu bezpieczeństwa. Działanie 4. Poprawa integracji mieszkańców miasta. 1. Wzmacnianie więzi lokalnych wśród mieszkańców miasta i identyfikacji mieszkańców z miastem. 2. Budowa partnerstwa społecznego na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich. OBSZAR EKOLOGICZNY CEL STRATEGICZNY: Przeciwdziałanie degradacji przyrody i rozwój funkcji rekreacyjnych. PRIORYTET 1. Rozwój funkcji sportowo – rekreacyjnych. Działanie 1. Wzmocnienie oferty sportowo – rekreacyjnej i turystycznej miasta. PIORYTET 2. Ochrona środowiska naturalnego. Działanie 1 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa. OBSZAR MIESZKANIOWY CEL STRATEGICZNY: Przeciwdziałanie procesowi degradacji obszaru mieszkaniowego, wykluczeniu społecznemu oraz aktywizacja zawodowa i organizacyjna społeczności lokalnej.

52

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

PRIORYTET 1. Poprawa warunków życia mieszkańców i wizerunku obszaru mieszkaniowego Działanie 1. Podnoszenie standardu zamieszkiwania ludności: 1. Modernizacja , adaptacja i budowa budynków i lokali mieszkalnych. 2. Poprawa estetyki miasta. Działanie 2. Unowocześnianie infrastruktury miasta: 1. Modernizacja układu drogowo. 2. Poprawa ładu przestrzennego i estetyki głównych miejsc publicznych. 3. Przebudowa i modernizacja obiektów oraz infrastruktury technicznej. Działanie 3 Ochrona dziedzictwa kulturowego. PRIORYTET 2. Wyrównanie szans życiowych społeczności lokalnych, w tym środowisk wykluczonych z procesów rozwoju. Działanie 1. Wprowadzanie nowych funkcji społeczno – gospodarczych: 1. Wzmocnienie oferty kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta. 2. Tworzenie ośrodków edukacyjnych na poziomie policealnym i wyższym 3. Tworzenie warunków do rozwoju sektora MSP oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Działanie 2. Poprawa stanu zdrowia i przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym: 1. Doskonalenia systemu opieki społecznej. 2. Aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działanie 3. Poprawa stanu bezpieczeństwa. Działanie 4. Poprawa integracji mieszkańców miasta. 1. Wzmacnianie więzi lokalnych wśród mieszkańców miasta i identyfikacji mieszkańców z miastem. 2. Budowa partnerstwa społecznego na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich.

OBSZAR RESTRUKTURYZACJI GOSPODARCZEJ CEL STRATEGICZNY: Rozwój gospodarczy Konina w oparciu wykorzystanie potencjału terenów przemysłowych i poprzemysłowych.

o

PRIORYTET 1. Przystosowanie terenów poprzemysłowych do rozwoju nowych funkcji i działalności. Działanie 1. Działania otwierające proces rewitalizacji terenów poprzemysłowych. Działanie 2. Tworzenie warunków umożliwiających przyjęcie innowacyjnych działań 53

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Działanie 3. Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych. Działanie 4. Zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych. Działanie 5. Zwiększenie zainteresowania inwestorów poprzemysłowymi miasta.

terenami

PRIORYTET 2. Tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorstw. Działanie 1. Unowocześnianie infrastruktury miasta: 1. Modernizacja układu drogowego 2. Poprawa ładu przestrzennego i estetyki głównych miejsc publicznych. 3. Przebudowa i modernizacja obiektów oraz infrastruktury technicznej. Działanie 2. Poprawa stanu bezpieczeństwa. Działanie 3. Rozwój instytucji wspierania przedsiębiorczości. PRIORYTET 3. Ochrona środowiska naturalnego.. Działanie 1. Ochrona zasobów środowiska naturalnego. OBSZAR GOSŁAWICE CEL STRATEGICZNY: Przeciwdziałanie procesowi degradacji dziedzictwa kulturowego i podnoszenie jakości życia mieszkańców. PRIORYTET 1.: Poprawa warunków życia mieszkańców i wizerunku obszaru. Działanie 1. Modernizacja i adaptacja budynków i lokali mieszkalnych. Działanie 2. Poprawa estetyki podwórzy. Działanie 2. Poprawa ładu przestrzennego i estetyki głównych miejsc publicznych. Działanie 3. Przebudowa i modernizacja obiektów oraz infrastruktur technicznej. PRIORYTET 2. Ochrona dziedzictwa kulturowego i historycznego. Działanie 1. Zachowanie dziedzictwa kulturowego.

54

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami ( art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz inne określone przez gminę) 1. Włączenie problemów ochrony strategicznych, wynikających zagospodarowania kraju;

zabytków do z koncepcji

systemu zadań przestrzennego

2. Uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4. Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5. Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; 6. Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7. Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.

55

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

6. Kierunki działań i zadania dla realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. Kierunki działań Planowa i konsekwentna realizacja zadań samorządowych w zakresie ochrony zabytków.

Zadania W przyjętym Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla miasta Konina zostało określonych kilka zadań, które w istotny sposób odnoszą się do realizacji przez samorząd miasta działań, związanych z ochroną zabytków. Do najważniejszych, planowanych działań związanych z obiektami wpisanymi do rejestru lub ewidencji zabytków należą: ■ Zagospodarowanie terenów nadbrzeżnych w Koninie – Bulwar Nadwarciański. ■ Rewitalizacja – odbudowa budynków mieszkalnych przy ul.Wojska Polskiego 4 i 6. ■ Modernizacja „Domu Zemełki”. Czas i kolejność realizacji projektów uzależnione będzie od posiadanych bądź pozyskiwanych środków finansowych na ich realizację. W zadaniach samorządu w zakresie ochrony zabytków mieszczą się także: ■ Bieżące utrzymanie i konserwacja obiektów będących w posiadaniu lub użytkowaniu przez samorząd miasta, które znajdują się w rejestrze zabytków miasta Konina: - park, ul Skrótowa, - Ratusz ul. 3 maja/Wiosny Ludów, - budynek Starostwa, Plac Wolności 1, - dom, Plac Wolności 6, 56

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

- cmentarz wojskowy ul.Szpitalna. ■ Bieżące utrzymanie i konserwacja obiektów będących w posiadaniu lub użytkowaniu przez samorząd miasta, które znajdują się w ewidencji zabytków miasta Konina: - dawny cmentarz żydowski ul. Nadrzeczna, - budynek Zespołu Szkół Hutniczych, ul. Kolska 1, - budynek I Liceum,, ul. Mickiewicza 14, - budynek Szkoły Podstawowej nr 1, ul. Kolska 2, - budynek Centrum Kształcenia Ustawicznego, ul. Wodna 1, - budynek Szkoły Podstawowej w Gosławicach, ul. Staffa 5 - budynek danych jatek, obecnie sala sesyjna UM, ul. 3 Maja/Wiosny Ludów - budynek Państwowej Szkoły Muzycznej, ul. 3 Maja 50, - Park Miejski im.F.Chopina, ul. Kościuszki - remiza strażacka w Gosławicach, ul.Muzelana 2 - budynek Ośrodka Szkolno – Wychowawczego, ul. Kaliska 19 - dom, ul. Kaliska 20, - dom, ul.Z.Urbanowskiej 8, - dom, Plac Zamkowy 4 - dom, Plac zamkowy 7 - dom, Plac Zamkowy 8 - dom, Plac zamkowy 12 ■ Opracowanie pełnej dokumentacji zasobów kulturowych miasta, z wykorzystaniem najnowszych technik badawczych. ■ Rewaloryzacja zespołów zabytkowej zieleni ( parków, cmentarzy).

57

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

■ Prowadzenie bieżących prac porządkowych przy zabytkowych zespołach zieleni ( gminnych parkach, cmentarzach, miejscach pamięci). Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków. ■ Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków wynika z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Prezydent miasta Konin prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, objętych wojewódzką ewidencją zabytków. Gminna ewidencja zabytków dla miasta Konina została opracowana w maju 2008 r. i zawiera 357 obiektów: TYP OBIEKTU

1. UKŁADY URBANISTYCZNE 2. UKŁADY RURALISTCZNE 3. ZABUDOWA MIESZKALNA 4. OBIEKTY SAKRALNE

ILOŚĆ

1

W TYM WPISANY DO REJESTRU 1

1 288

23

31

9

1

1

25

5

38

1

2

2

9.ZESPOŁY FOLWARCZNE 10. PARKI

13

2

4

2

11. CMENTARZE

8

4

12. INNE

1

1

5. BUDOWNICTWO OBRONNE 6. OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 7. OBIEKTY PRZEMYSŁOWE I GOSPODARCZE 8. PAŁACE I DWORY

58

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

■ Systematyczne uzupełnianie kart adresowych o uzyskane dane i dokumentację fotograficzną. ■ Rozpoznawanie i wprowadzanie do ewidencji zmian powstałych w wyniku rozbiórce, modernizacji i remontów zabytków. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków archeologicznych. ■ Zgodnie z pismem przekazanym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zostanie wykonana gminna ewidencja zabytków archeologicznych, obejmująca karty stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków i przeznaczonych do wpisu do rejestru oraz karty zespołów stanowisk archeologicznych. Baza informacji o tych stanowiskach będzie systematycznie aktualizowana przez WUOZ w Poznaniu, Delegatura w Koninie. ■ Istniejąca ewidencja zabytków archeologicznych będzie uzupełniana i weryfikowana poprzez włączanie informacji o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach przeszłości niezależnie od charakteru badań, oraz na podstawie uzyskiwanych wyników badań weryfikacyjnych AZP, zgodnie z informacjami przekazywanymi przez WUOZ w Poznaniu, Delegatura w Koninie. ■ Zostanie sporządzona , elektronicznie, systematycznie aktualizowana, baza informacji o stanowiskach archeologicznych, wytypowanych przez WUOZ w Poznaniu do wpisania do rejestru zabytków, w celu uwzględnienia ich w dokumentach planistycznych i 59

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

inwestycyjnych gminy. Kształtowanie społecznej potrzeby ochrony dziedzictwa kulturowego. Społeczni opiekunowie zabytków

Władze samorządowe dążyć będą do reaktywowania społecznych służb, związanych z ochroną zabytków. Dotychczasowe uprawnienia, które zostały nadane dla działaczy Polskiego Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawczego straciły na mocy ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami swoją ważność. Stąd konieczność powołania nowych działaczy społecznych, zajmujących się opieką nad zabytkami. Ustawa stanowi, że społeczni opiekunowie zabytków podejmują działania związane z zachowaniem wartości zabytków i utrzymaniem ich w jak najlepszym stanie oraz upowszechniają wiedzę o zabytkach. Społeczny opiekun zabytków współdziała z wojewódzkim konserwatorem zabytków i starostą w sprawach ochrony zabytków i opieki nad tymi zabytkami. Społecznym opiekunem zabytków może być osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za przestępstwa popełnione umyślnie oraz posiada wiedzę w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Zadania społecznego opiekuna zabytków może wykonywać również osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Społecznego opiekuna zabytków ustanawia, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, starosta właściwy dla miejsca zamieszkania (siedziby) kandydata na społecznego opiekuna zabytków. Starosta prowadzi listę społecznych opiekunów zabytków. Społeczny opiekun zabytków jest uprawniony do pouczania osób naruszających przepisy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Osobie fizycznej pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków starosta wydaje legitymację społecznego opiekuna 60

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

zabytków. Osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków, starosta wydaje zaświadczenie. Osobom zasłużonym w sprawowaniu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami przyznaje się odznakę "Za opiekę nad zabytkami". Racjonalne wykorzystanie gminnych funduszy.

■ Miasto Konin dotuje remont zabytków, przyznając na ten cel corocznie środki z budżetu miasta. Rada Miasta Konina podjęła w tym celu uchwałę nr 645 z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie określenia zasad i trybu udzielania dotacji i rozliczenia dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru, usytuowanych w granicach administracyjnych Miasta Konina i nie stanowiących własności miasta. O dotacje mogą ubiegać się osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne posiadające tytuł prawny do zabytku wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego. ■ Podejmowanie starań o pozyskiwanie środków zewnętrznych na odnowę zabytków będących własnością miasta Konina. ■ Wspieranie wszelkich inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami. ■ Informowanie właścicieli obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie miasta Konina o możliwościach pozyskiwania środków na ich rewitalizację. 61

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Wypracowanie modelu współdziałania samorządu z właścicielami i posiadaczami obiektów wpisanych do rejestru i ewidencji zabytków.

Celem działań w tym zakresie będzie upowszechnianie wśród właścicieli i użytkowników obiektów zabytkowych znajomości zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilaktyki konserwatorskiej. Realizacja tego celu polegać będzie na: ■ Promowaniu prawidłowych postaw poprzez wszelkiego typu konkursy na dobrze utrzymane, zadbane i otoczone właściwą opieką zabytki. ■ Ustanowienie i przyznawanie nagrody Prezydenta Miasta Konina za osiągnięcia w dziedzinie ochrony zabytków na terenia miasta. ■ Uzgadnianie z właścicielami obiektów o walorach zabytkowych możliwości ich wpisu do ewidencji lub rejestru zabytków, prowadzonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. ■ Wspieranie wydawnictw popularyzatorskich. ■ Popieranie działań organizacji pozarządowych w realizacji zadań związanych z ochroną dziedzictwa narodowego.

Edukacja społeczeństwa w Celem działań w zakresie edukacji zakresie ochrony dziedzictwa społeczeństwa będzie przede wszystkim kształcenie w duchu poszanowania dla narodowego. autentyzmu oraz wartości materialnych i niematerialnych wspólnego, wielokulturowego społeczeństwa. Wynika to między innymi z wielokulturowości miasta, którą szczyci się do dnia dzisiejszego. W działaniu tym istotne będzie także kształtowanie wiedzy i dumy z przeszłości, tradycji, wiedzy o sposobie życia i pracy 62

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

przodków, zaakcentowanie najważniejszych postaci z dziejów miasta. Realizacja tego celu polegać będzie na : ■ Kształtowaniu postaw promujących działania chroniące zabytki, z równoczesnym wskazywaniem negatywnych działań degradujących ich wartości. ■ Prowadzenie i doskonalenie edukacji na rzecz ochrony dziedzictwa na wszystkich poziomach szkół, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji lokalnych i idei małych ojczyzn. ■ Prowadzenie edukacji kadr nauczycielskich i samorządowych. ■ Prowadzenie aktywnej współpracy i rozwijanie w mediach stałych programów edukacyjnych i popularyzatorskich, z promowaniem dobrych przykładów związanych z ochroną dziedzictwa narodowego. ■ Popularyzacja osiągnięć poprzez wszelkiego typu konkursy promujące wiedzę i znawstwo dziedzictwa kulturowego. ■ Internetowe upowszechnianie informacji o zabytkach. ■ Publikowanie informacji i materiałów o obiektach zabytkowych oraz opiece nad zabytkami w mediach. ■ Organizowanie wystaw związanych z zagadnieniami ochrony zabytków i opiece nad zabytkami. 63

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

■ Wspieranie rozwoju Muzeum Okręgowego w Koninie w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. ■ Inicjowanie i współpraca w zakresie obchodów Europejskich Dni dziedzictwa w mieście. Wykreowanie wizerunku miasta o dużych walorach kulturowych poprzez promocję wartości materialnych oraz niematerialnych dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza zabytków.

Działania w tym zakresie będą związane ze zmianą dotychczasowego wizerunki miasta, najczęściej kojarzonego z miastem przemysłowym. Najistotniejsze zadania w tym zakresie będą polegały na : ■ Wykorzystaniu zabytków do stworzenia produktu turystycznego – turystyka kulturowa. ■ Wyznaczenie tras historycznych i szlaków turystycznych na obszarze miasta, wykorzystujących walory dziedzictwa kulturowego: - Szlak Kultury Żydowskiej - Konin na Bursztynowym Szlaku - Szlak Miejski. ■ Podkreślanie szczególnego charakteru najważniejszych obiektów zabytkowych miasta, poprzez właściwą ich ekspozycję – zastosowanie jednolitego oznakowania, iluminacje. Przykłady już oznakowanych obiektów kulturowych miasta Konina: E 22b

E 22b

E 22c

64

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

■ Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność obiektów zabytkowych dla potrzeb społecznych, kulturowych i turystycznych – organizacja imprez. ■ Współpraca z PTTK Oddział w Koninie w zakresie promocji walorów kulturowych Konina poprzez edukację i doskonalenie przewodników terenowych oraz współorganizację imprez turystycznych na terenie miasta. ■ Prowadzenie i uaktualnianie prac związanych z inwentaryzacją krajoznawczą miasta. ■ Kontynuacja działań związanych z promocją materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego miasta na corocznych międzynarodowych i krajowych targach i giełdach turystycznych, takich jak np. - ITB w Berlinie - „Na Styku Kultur” w Łodzi; - „Glob” w Katowicach - MTT we Wrocławiu - „TOUR SALON” w Poznaniu. ■ Nawiązanie ściślejszej współpracy z miastami partnerskimi w zakresie promocji walorów kulturowych miasta i podjęciu nowych inicjatyw z tym związanych. ■ Nawiązanie ściślejszej współpracy ze 65

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

szkołami wyższymi, której celem będzie możliwość planowania tematów prac licencjackich bądź magisterskich, popularyzujących i promujących dorobek i historię miasta. ■ Wspieranie stowarzyszeń w opracowaniu publikacji materiałów dotyczących historii i zabytków miasta Konina: - Towarzystwo Przyjaciół Konina, - Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze Oddział w Koninie. ■ Kontynuacja poprawy estetyki ulic, szczególnie konińskiej Starówki - nowe nawierzchnie, reklamy, oświetlenie. ■ Stałe podnoszenie kwalifikacji pracowników samorządowych, związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego. poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach, warsztatach i konferencjach. ■ Podjęcie działań zmierzających do przejęcia Domu Zemełki i zorganizowanie w nim ośrodka edukacji o mieście i regionie oraz Centrum Informacji Turystycznej. ■ Ustalenie z właścicielami obiektów zabytkowych zasad ich udostępniania.

„Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Konina na lata 2010 – 2014” posiada formułę otwartą; aktualizacja programu może następować w miarę

pojawiania

się

nowych

projektów

oraz

nowych

organizacyjnych i finansowych dla realizacji określonych celów.

66

możliwości

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

7. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. Instrumenty prawne - Wzmocnienie mechanizmów przestrzegania , stosowania i egzekwowania prawa w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego. - Tworzenie warunków prawa miejscowego do odpowiedzialnego kreowania i realizowania ochrony dziedzictwa przez osoby prawne i fizyczne, związki wyznaniowe i organizacje pozarządowe. Instrumenty finansowe - Ustalenie czytelnych kryteriów oraz usprawnienie systemu rozdziału środków finansowych z budżetu miasta. - Utrzymanie i poszerzenie sprawdzonych systemów funkcjonowania wspierania ochrony dziedzictwa. - Wypracowanie sposobu i metod praktycznego doradztwa dla użytkowników i właścicieli obiektów zabytkowych w poszukiwaniu środków na ochronę i prace konserwatorskie. Instrumenty społeczne - Edukacja społeczeństwa. - Uzyskanie poparcia lokalnej społeczności dla programu poprzez sprawną komunikację. - Edukacja właścicieli i użytkowników obiektów zabytkowych. - Współpraca z organizacjami pozarządowymi. Koordynacja i kontrola - Gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie zachowania, postępach i wynikach prac konserwatorskich i restauratorskich. - Koordynacja działań w zakresie realizacji zadań istotnych dla ochrony zabytków wynikających z: Strategii Miasta Konina Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy. Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Konina na lata 2007 - 2015 Gminnego Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Konina na lata 20042007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011

67

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

- Utworzenie w ramach organizacyjnych Urzędu Miejskiego w Koninie zespołu koordynującego realizacje poszczególnych zadań wynikających z ustaleń programu opieki nad zabytkami. W skład zespołu wchodzą: 1. Andrzej Łącki 2. Piotr Rybczyński 3. Mirosław Jurgielewicz

68

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

8. Monitoring działania gminnego programu opieki nad zabytkami. Celem działania jest gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie zachowania, postępach i wynikach prac konserwatorskich i restauratorskich, zagrożeniach, prawidłowości zarządzania i bezpieczeństwie użytkowania obiektów zabytkowych oraz innych formach ochrony dziedzictwa kulturowego. Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Prezydenta Miasta Konina zobowiązany jest do sporządzania co 2 lata sprawozdania z realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. Sprawozdanie to przedstawiane jest Radzie Miasta Konina. Po 4 latach program powinien zostać zaktualizowany i ponownie przyjęty przez Radę Miasta Konina. Do wykonania powyższego zadania utworzono zespół koordynujący, monitorujący niniejszy program poprzez: a. analizę i ocenę przebiegu realizacji, b. analizę i ocenę stopnia uzyskanych efektów.

69

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

9. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Zasady finansowania opieki nad zabytkami z budżetu państwa. Osoba fizyczna, jednostka samorządu terytorialnego lub inna jednostka organizacyjna, będąca właścicielem bądź posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru albo posiadająca taki zabytek w trwałym zarządzie, może ubiegać się o udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy tym zabytku. Dotacja na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru może być udzielona przez: 1) ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ze środków finansowych z części budżetu państwa "Kultura i Ochrona Dziedzictwa Narodowego"; 2) wojewódzkiego konserwatora zabytków ze środków finansowych z budżetu państwa w części, której dysponentem jest wojewoda. Dotacja może być udzielona na dofinansowanie: 1) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, ustalonych na podstawie kosztorysu zatwierdzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, które zostaną przeprowadzone w roku złożenia przez wnioskodawcę wniosku o udzielenie dotacji lub w roku następującym po roku złożenia tego wniosku; 2) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, które zostały przeprowadzone w okresie trzech lat poprzedzających rok złożenia przez wnioskodawcę wniosku o udzielenie dotacji. 2. Wniosek o udzielenie dotacji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, wnioskodawca może złożyć po przeprowadzeniu wszystkich prac lub robót przy zabytku wpisanym do rejestru, określonych w pozwoleniu wydanym przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane może obejmować nakłady konieczne na: 1) sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich; 2) przeprowadzenie badań konserwatorskich, architektonicznych lub archeologicznych; 3) wykonanie dokumentacji konserwatorskiej; 4) opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich; 5) wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego; 6) sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz; 7) zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku; 70

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

8) stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku; 9) odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki; 10) odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50 % oryginalnej substancji tej przynależności; 11) odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych; 12) modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności; 13) wykonanie izolacji przeciwwilgociowej; 14) uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych; 15) działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu; 16) zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7-15; 17) zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej. Dotacja może być udzielona w wysokości do 50 % nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru. 2. Jeżeli zabytek, o którym mowa w ust. 1, posiada wyjątkową wartość historyczną, artystyczną lub naukową albo wymaga przeprowadzenia złożonych pod względem technologicznym prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, dotacja może być udzielona w wysokości do 100 % nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót. 3. W przypadku, jeżeli stan zachowania zabytku, o którym mowa w ust. 1, wymaga niezwłocznego podjęcia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku, dotacja może być również udzielona do wysokości 100 % nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót. 4. Łączna wysokość dotacji udzielonych przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego i wojewódzkiego konserwatora zabytków nie może przekraczać wysokości dofinansowania określonej w ust. 1-3. www.mk.gov.pl 71

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Zasady finansowania opieki nad zabytkami z innych źródeł. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy. Głównym celem działania KFM jest zwiększenie dostępności do mieszkań dla osób o dochodach nie pozwalających na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych na zasadach rynkowych. Środkiem służącym realizacji tego celu jest udzielanie preferencyjnych kredytów:   

dla Towarzystw Budownictwa Społecznego i spółdzielni mieszkaniowych na budowę i adaptację mieszkań na wynajem dla spółdzielni również na budowę mieszkań oddawanych do używania na zasadach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu dla gmin na budowę infrastruktury technicznej towarzyszące budownictwu mieszkaniowemu.

Towarzystwa Budownictwa Społecznego, jak i spółdzielnie mieszkaniowe, są organizacjami nie nastawionymi na zysk, ich celem statutowym jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych ludności. Mieszkania finansowane z udziałem kredytu ze środków KFM mogą być wynajmowane osobom/rodzinom nie dysponującym tytułem prawnym do innego lokalu oraz posiadającym umiarkowane dochody w przeliczeniu na członka rodziny. Realizacja programu społecznego budownictwa czynszowego odbywa się we współpracy z samorządowymi władzami lokalnymi. www.bgk.com.pl/fundusze/kfm

Narodowa strategia rozwoju kultury na lata 2004-2013. Wśród wielu programów operacyjnych znajduje się program związany z ochroną dziedzictwa kulturowego. Celem programu jest poprawa stanu i dostępności zabytków poprzez: a) tworzenie warunków instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w sferze dokumentacji i ochrony zabytków, b) kompleksową rewaloryzację zabytków i ich adaptację na cele społeczne, c) zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości, d) tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych, e) promocję polskiego dziedzictwa kulturowego w Polsce i za granicą, f) wzmocnienie zasobów ludzkich w sferze ochrony zabytków, g) podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej dziedzictwa kulturowego,

72

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

h) zabezpieczenie zabytków i archiwaliów przed nielegalnym wywozem za granicę. Priorytet 1 - Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych: Rodzaje kwalifikujących się zadań (projekty realizowane bez udziału środków europejskich) to: a) rewitalizacja historycznych obszarów miejskich; b) ochrona i zachowanie krajobrazu kulturowego wsi; c) rewitalizacja, rewaloryzacja, konserwacja, renowacja, modernizacja i adaptacja na celeinne niż kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, w tym zespołów fortyfikacyjnych oraz budowli obronnych, parków iogrodów; d) rewaloryzacja i konserwacja zabytków budownictwa drewnianego; e) rewaloryzacja i konserwacja zabytków romańskich; f) rewaloryzacja zabytkowych cmentarzy oraz renowacja, ochrona i zachowanie miejscpamięci i martyrologii w kraju i za granicą; g) prowadzenie badań archeologicznych; i zabezpieczanie zabytków archeologicznych; h) konserwacja zabytków ruchomych (nie wchodzących w skład zasobów muzealnych), w tym w szczególności wystroju i historycznego wyposażenia kościołów w kraju i zagranicą; i) dokumentowanie zabytków (w tym badania naukowe i inwentaryzacja) j) zabezpieczenie przed skutkami klęsk żywiołowych, zniszczeniem, kradzieżą i nielegalnym wywozem zagranicę zabytków ruchomych i nieruchomych; k) ochrona zabytków na wypadek sytuacji kryzysowych i konfliktu zbrojnego; l) rewaloryzacja oraz prace remontowe i konserwatorskie w zabytkach polskich lub z Polską związanych, znajdujących się poza granicami kraju. Uprawnieni wnioskodawcy to: a) jednostki samorządu terytorialnego, realizujące zadania na własną rzecz lub na rzeczinstytucji nie będących instytucjami kultury; b) organizacje pozarządowe, za wyjątkiem działających w sferze kultury; c) kościoły i związki wyznaniowe; d) prywatni właściciele lub posiadacze zabytków; e) podmioty prowadzące działalność gospodarczą f) państwowe instytucje kultury realizujące wybrane zadania. www.mk.gov.pl

73

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Nadrzędnym priorytetem Funduszu jest wspieranie przedsięwzięć dofinansowywanych ze środków zagranicznych niepodlegających zwrotowi w tym zadań zgodnych z Narodową Strategią Spójności oraz jej dokumentami programowymi. A. Ochrona wód i gospodarka wodna. B. Ochrona powietrza. C. Ochrona powierzchni ziemi i zagospodarowanie odpadów zgodnie z Planami Gospodarki Odpadami. D. Ochrona przyrody. 1. Tworzenie i uzupełnianie zadrzewień i zakrzewień w krajobrazie rolniczym. 2. Czynna ochrona przyrody na terenach prawnie chronionych zgodnie z zapisami planów ich ochrony. 3. Wdrażanie planów ochrony obszarów NATURA 2000. 4. Przyrodnicza rewaloryzacja parków zabytkowych o znaczeniu ponadlokalnym. E. Edukacja ekologiczna. 1. Upowszechnianie zachowań mieszkańców służących wejściu Wielkopolski na ścieżkę zrównoważonego rozwoju poprzez programy i przedsięwzięcia o zasięgu wojewódzkim. 2. Rozwój ośrodków regionalnych służących realizacji programów edukacyjnych. 3. Stymulowanie zachowań przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem i w wersji elektronicznej. 4. Podnoszenie kwalifikacji specjalistów na szczeblu województwa w zakresie ochrony środowiska. 5. Konkursy, olimpiady i inne imprezy upowszechniające wiedzę ekologiczną obejmujące znaczącą liczbę uczestników i mające zasięg wojewódzki. F. Inne zadania. 1. Wdrażanie regionalnych systemów kontrolno – pomiarowych rejestrujących stan środowiska i presję na środowisko. 2. Realizacja przedsięwzięć związanych z zapobieganiem i likwidacją skutków klęsk żywiołowych i poważnych awarii istotnych w skali regionalnej. 3. Ekspertyzy wdrożeniowe oraz wymagane ustawowo plany i programy w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Priorytet obejmuje opracowania o randze wojewódzkiej. www.wfosgw.poznan.pl/

74

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Zasady finansowania z Funduszy Unii Europejskiej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund – ERDF). Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych. Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na następujących dziedzinach: inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia, infrastruktury, rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury, ochrony i poprawy stanu środowiska, rozwoju społeczeństwa informacyjnego. W ramach tych dziedzin współfinansowane są następujące działania: 1. inwestycje produkcyjne mające na celu tworzenie i ochronę stałych miejsc pracy; 2. inwestycje w infrastrukturę: 3. rozwój endogeniczny potencjału poprzez środki, które zachęcają i wspierają lokalny rozwój i inicjatywy zatrudnienia oraz działalność małych i średnich przedsiębiorstw, 4. środki pomocy technicznej określone. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 Rada Ministrów przyjęła 29 listopada 2006 roku projekt Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013, który - zgodnie z projektem Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO) - stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w NSRO celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. PO Infrastruktura i Środowisko koncentruje się na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym.

75

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Ponad 66% wydatków będzie przeznaczonych na realizację celów Strategii Lizbońskiej. W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizowanych będzie 17 osi priorytetowych: Gospodarka wodno - ściekowa Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska 5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych 6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T 7. Transport przyjazny środowisku 8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe 9. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej 10. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 11. Bezpieczeństwo energetyczne 12. Kultura i dziedzictwo kulturowe 13. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia 14. Infrastruktura szkolnictwa wyższego 15. Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 16. Pomoc techniczna – Fundusz Spójności 17. Konkurencyjność regionów 1. 2. 3. 4.

Finansowanie Na realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 20072013 zostanie przeznaczonych ponad 36 mld euro. Ze środków Unii Europejskiej będzie pochodziło 27 848,3 mln euro (w tym ze środków Funduszu Spójności – 21 511,06 mln euro (77%) oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – 6 337,2 mln euro (23%)). http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/ Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Przyznana Polsce kwota w wysokości 533,51 mln euro będzie wykorzystywana w latach 2004-2009. Środki finansowe, przyznane Polsce w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, są wykorzystywane na projekty 76

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

realizowane w ramach ściśle zdefiniowanych obszarów priorytetowych. Środki finansowe w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego są dostępne na realizację projektów w następujących sześciu obszarach priorytetowych: Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii, Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami, Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych, Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem, Badania naukowe. Środki finansowe z Norweskiego Mechanizmu Finansowego mogą wspierać działania podejmowane w ramach wszystkich sześciu priorytetów Mechanizmu Finansowego EOG, oraz na zasadach pierwszeństwa w zakresie następujących dodatkowych czterech obszarów priorytetowych: Wdrażanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa, Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych, Polityka regionalna i działania transgraniczne, Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire. Priorytet 3. Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, Cel priorytetu Celem przedsięwzięć realizowanych w ramach priorytetu jest zachowanie i odbudowa europejskiego dziedzictwa kulturowego wraz z jego otoczeniem oraz wykreowanie narodowych produktów turystyki kulturowej w historycznych miastach Polski (w szczególności Warszawa, Kraków, Gdańsk, Wrocław, Poznań).

77

Program Opieki nad Zabytkami dla miasta Konina

Wielkość alokacji Całkowita alokacja z Mechanizmu Finansowego EOG przeznaczona na ten priorytet na lata 2004 - 2009 (wg Programu Operacyjnego ze zmianami z dn. 14 listopada 2006 r.) wynosi 78,65 mln. euro. (Powyższa kwota nie uwzględnia wkładu krajowego). Rodzaje kwalifikujących się projektów W ramach priorytetu do realizacji możliwe są projekty z zakresu: 1. rewitalizacji, konserwacji, renowacji, modernizacji i adaptacji na cele kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, szczególnie realizowane w ramach przyjętych strategii rozwoju produktów turystyki kulturowej, 2. rewitalizacji historycznych obszarów miejskich, 3. rewitalizacji, konserwacji, renowacji, modernizacji i adaptacji na cele kulturalne zespołów fortyfikacyjnych oraz budowli obronnych, 4. rewitalizacji obiektów poprzemysłowych o wysokiej wartości historycznej na cele kulturalne, w szczególności na muzea nowoczesności, 5. renowacji, ochrony i zachowania miejsc pamięci i martyrologii, 6. budowy i rozbudowy publicznych i niekomercyjnych instytucji kultury o europejskim znaczeniu, 7. budowy, rozbudowy, odbudowy i adaptacji infrastruktury kulturowej w miejscach o symbolicznym znaczeniu dla polskiej kultury, 8. kompleksowych programów konserwacji i digitalizacji zabytków ruchomych oraz zabytkowych księgozbiorów, zbiorów piśmienniczych i archiwaliów istotnych dla europejskiego dziedzictwa kulturowego, 9. tworzenia systemów zabezpieczeń przed nielegalnym wywozem dzieł sztuki oraz zabezpieczenie zabytków ruchomych i nieruchomych przed kradzieżą i zniszczeniem. www.eog.gov.pl/

78