Załącznik do uchwały Nr IV/17/2011 Rady Miejskiej Pieszyc z dnia 27.01.2011 r.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA PIESZYCE NA LATA 2010-2013
Instytut Zarządzania i Samorządności Sp. z o.o. ul. Baczyńskiego 13, 51-122 Wrocław Biuro Zarządu: al. Armii Krajowej 53, 50-541 Wrocław, tel. 071/323 09 11, fax. 071/323 09 22 NIP: 895-17-69-081, REGON: 932795618, KRS: 0000112127 Zarząd: Przemysław Klonowski – Prezes Zarządu, dr Grzegorz Krzos – Wiceprezes Zarządu www.instytut.biz
Listopad 2010
Spis treści
WSTĘP
5
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA PIESZYCE
9
1.1. Potencjał położenia geograficznego
9
1.1.1.
Położenie miasta Pieszyce
1.1.2.
Główne obszary funkcjonalne miasta Pieszyce
11
1.1.3.
Zagospodarowanie przestrzenne i obszary poddane ochronie konserwatorskiej
13
1.1.4.
Stan środowiska naturalnego
17
Potencjał społeczno-gospodarczy
18
1.2.
9
1.2.1.
Demografia
18
1.2.2.
Bezrobocie, gospodarka i rynek pracy
21
1.2.3.
Podstawowa infrastruktura techniczna
23
1.2.4.
Infrastruktura społeczna
26
1.2.5.
Analiza stanu mieszkalnictwa
28
II. WYZNACZANIE OBSZARU WSPARCIA
31
2.1. Uspołecznienie procesu opracowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji
31
2.2. Obszar wsparcia – główne założenia strategiczne
31
2.2.1. Tereny poprzemysłowe i powojskowe
31
2.2.2. Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych
32
2.2.3. Potrzeby osób niepełnosprawnych
33
2.2.4. Potrzeby imigrantów, mniejszości narodowych i etnicznych oraz uchodźców
34
2.2.5. Inicjatywy społeczne
35
2.2.6. Partnerstwo
38
2.2.7. Zarządzanie, wdrażanie i monitoring LPR
38
2.3. Metoda identyfikacji obszaru wsparcia
41
2.4. Diagnoza miasta pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji obszaru wsparcia dla przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
43
|2
III. DIAGNOZA OBSZARU WSPARCIA
48
3.1. Analiza SWOT
48
3.2. Zidentyfikowane problemy wyznaczonego obszaru wsparcia
49
3.3. Cele
53
3.3.1. Zidentyfikowane cele rewitalizacji
53
3.3.2. Wskaźniki LPR z wyszczególnionymi wartościami docelowymi
55
3.4. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia
55
IV. ZAKRES PRZESTRZENNY OBSZARU WSPARCIA
69
4.1. Mapa lokalizująca obszar wsparcia
69
4.2. Mapa z naniesioną lokacją planowanego przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa 70 V. OCENA ODDZIAŁYWANIA LPR NA ŚRODOWISKO
71
ZAŁĄCZNIK NR 1.
77
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|3
„To piękne, gdy człowiek jest dumny ze swego miasta, lecz jeszcze piękniej, gdy miasto może być z niego dumne”
Abraham Lincoln
Źródło: www.pieszyce.pl (UM Pieszyce)
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|4
Wstęp Pieszyce stanowią ośrodek miejski, który odgrywa bardzo istotną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym Gminy Pieszyce. W mieście zauważalny jest nie tylko postępujący rozwój cywilizacyjny, lecz także widoczne są negatywne skutki reformy systemowej przeprowadzanej w Polsce w początku lat 90-tych XX wieku. Miasto Pieszyce z uwagi na utracone funkcje gospodarcze oraz negatywne trendy migracyjne zagrożone jest degradacją społeczno-ekonomiczną i środowiskową - w tym przypadku można mówić o jego zapaści cywilizacyjnej. W mieście odczuwalny jest postępujący proces restrukturyzacji i likwidacji fabryk funkcjonujących w dominującym do tej porze sektorze włókienniczym. W związku z tym, występują w Pieszycach piękne i zadbane przestrzenie miejskie, obok których sąsiadują obszary nieestetyczne i zaniedbane, co prowadzi z kolei do zauważalnych dysproporcji między poszczególnymi częściami miasta. Przejawem opisanych powyżej przemian gospodarczych w mieście jest zjawisko degradacji niektórych jego obszarów. Degradacja ta opiera się na trzech zasadniczych wymiarach:
wymiar
gospodarczy:
utrata
miejsc
zróżnicowanie
statusu
materialnego
gospodarczej,
niezagospodarowane
pracy
i
mieszkańców, obszary
wysoki
poziom
bezrobocia,
niski
poziom
aktywności
poprzemysłowe,
niski
standard
warunków bytowych mieszkańców,
wymiar społeczny: wysokie natężenie występowania zjawisk patologicznych, wysoki poziom przestępczości, ubóstwo, narkomania, alkoholizm, wandalizm, wysoki stopień wykluczenia społecznego,
wymiar
środowiskowy:
przestrzeni
urbanistycznej,
architektonicznej,
postępująca
dekapitalizacja
postępująca
zdewastowane
destrukcja
środowisko
zabudowy tkanki
naturalne,
miejskiej
i
urbanistyczno-
niezagospodarowane
przestrzenie publiczne. Wobec widocznej wieloaspektowej degradacji miasta Pieszyce zachodzi potrzeba jego trwałego przeobrażenia. Priorytetem staje się dążenie do przeciwdziałania marginalizacji tych obszarów miasta, na których nasilają się negatywne zjawiska społeczne i ekonomiczne oraz ulega degradacji stan fizyczny przestrzeni publicznej.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|5
Niszczeniu ulega między innymi nieremontowana od lat zabudowa mieszkaniowa oraz towarzysząca jej infrastruktura, która wymaga pilnego „leczenia”. W mieście można wskazać wiele
starych
wymagających
zasobów
mieszkaniowych
natychmiastowej
znajdujących
modernizacji.
się
Degradacja
w
krytycznej tkanki
sytuacji
i
urbanistyczno-
architektonicznej nie opiera się wyłącznie na dekapitalizacji substancji, lecz skutkuje pojawieniem się szeregu problemów socjalnych i niską jakością życia mieszkańców. Ze względu na występowanie na wyodrębnionych obszarach miejskich wyżej wymienionych problemów, konieczne jest podejmowanie działań rewitalizacyjnych, które z jednej strony przyczyniają się do odnowy zdegradowanych obszarów, a drugiej strony uwzględniają aspekt społeczny, zmierzający do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom i dający szanse na ożywienie społeczno-gospodarcze.
Rewitalizacja – kompleksowy, skoordynowany, wieloletni, prowadzony na określonym obszarze proces przemian przestrzennych, technicznych, społecznych i ekonomicznych, inicjowany przez samorząd terytorialny (głównie lokalny) w celu wyprowadzenia tego obszaru ze stanu kryzysowego, poprzez nadanie mu nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju, w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne.1
Jak wynika z przytoczonej powyżej definicji, rewitalizacja jest procesem złożonym i wymaga koordynacji na poziomie lokalnym. Jednym z podstawowych narzędzi tej koordynacji jest Lokalny Program Rewitalizacji.
Lokalny Program Rewitalizacji (LPR) – zespół działań rewitalizacyjnych podejmowanych w oparciu o wspólną, zintegrowaną i zrównoważoną strategię mającą na celu ograniczenie wysokiej koncentracji problemów gospodarczych, ekologicznych oraz społecznych na określonym obszarze miasta.2
1
Wytyczne dotyczące przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania wsparcia z RPO dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 2 J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|6
„Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013” jest dokumentem planistycznym Gminy Pieszyce i został opracowany na lata 2010-2013. Dokument ten został przyjęty do realizacji Uchwałą Rady Miejskiej Pieszyc Nr ………………….. w dniu …………… 2010 r. Ze względu na znaczenie dolnośląskich miast oraz występowanie w nich negatywnych tendencji, jednym z podstawowych wyzwań, jakie pojawiły się w Regionalnym Programie Operacyjnym
dla
Województwa
Dolnośląskiego
na
lata
2007-2013
programującym
wykorzystanie środków unijnych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, stało się dążenie do przeciwdziałania marginalizacji obszarów miast województwa dolnośląskiego, na których nasilają się negatywne zjawiska społeczne i ekonomiczne oraz ulega degradacji stan fizyczny przestrzeni publicznej. Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem niezbędnym przy ubieganiu się o dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu rewitalizacji w ramach Priorytetu IX - Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska („Miasta”) RPO WD. Został on opracowany w oparciu o „Wytyczne
dotyczące przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013” (kwiecień 2010). Niniejszy LPR jest zgodny z dokumentami strategicznymi Gminy Pieszyce, a także jest komplementarny z dokumentami
regionalnymi, krajowymi i wspólnotowymi, co zostało
zaprezentowane w tabeli poniżej.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|7
Tabela 1. Spójność LPR z innymi dokumentami Nazwa dokumentu
Komplementarność
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności (SWW)
LPR jest kompatybilny z SWW. Spójność ta dotyczy wytycznej „Uwzględnienie terytorialnego wymiaru polityki spójności”, w której to zarysowano wagę wkładu miast w rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy (Wytyczna 2.1). We wskazanym dokumencie podkreślono zarówno znaczenie działań podejmowanych w celu regeneracji fizycznego środowiska miast, jak i działań prowadzących do promocji przedsiębiorczości, lokalnego zatrudnienia i rozwoju społeczności lokalnych.
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO)
LPR jest komplementarny z piątym celem NSRO dotyczącym wzrostu konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałania ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, w zakresie wykorzystania tkwiącego w miastach potencjału. Pełne osiągnięcie tak sformułowanego celu jest nierozerwalnie związane rewitalizacją obszarów zdegradowanych, dotkniętych problemami społecznymi i gospodarczymi, włączając w to odnowę infrastruktury mieszkaniowej.
Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku (SRWD)
W niniejszym LPR przewidziane zostały rodzaje przedsięwzięć spójne z działaniami wytyczonymi do realizacji w Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego. Dotyczy to przede wszystkim priorytetów Strategii: 2.1 Poprawa spójności przestrzennej regionu oraz 2.3 Poprawa ładu przestrzennego i harmonijności struktur przestrzennych. W ramach wskazanych priorytetów przewiduje się m.in.: przeciwdziałanie degradacji obszarów peryferyjnych i zagrożonych marginalizacją; kształtowanie atrakcyjnych form różnorodnych zespołów zabudowy, w tym rewitalizację obszarów zdegradowanych; ochronę dziedzictwa kulturowego, i in.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 – 2013
Priorytet IX – Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska („Miasta”)
Strategia Rozwoju Miasta Pieszyce na lata 2007-2015
„Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Pieszyce na lata 2007-20015” jest strategicznym dokumentem określającym najważniejsze działania, które Gmina Pieszyce ma zamiar uruchomić w latach 2007-2015. Wskazuje kierunki rozwoju mające na celu wzrost gospodarczy i podniesienie jakości życia mieszkańców gminy. Jednym z kierunków rozwoju Gminy jest „Bezpieczeństwo Egzystencji” i „Infrastruktura i Środowisko”. Zachodzi potrzeba zwiększenia bezpieczeństwa w mniejszym stopniu dotyczy to sfery bezpośredniego zagrożenia dla życia, zdrowia i mienia, ale przede wszystkim potrzeby zwiększenia bezpieczeństwa socjalnego mieszkańców.
Działanie 9.2 RPO WD wspiera projekty dotyczące podejmowania działań infrastrukturalnych mających na celu poprawę warunków mieszkaniowych w miastach województwa dolnośląskiego liczących poniżej 10 tysięcy mieszkańców.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|8
I. Ogólna charakterystyka miasta Pieszyce 1.1. Potencjał położenia geograficznego 1.1.1. Położenie miasta Pieszyce Miasto Pieszyce położone jest w południowej części województwa dolnośląskiego i administracyjnie przynależy do Gminy Pieszyce i Powiatu Dzierżoniowskiego. W skład Gminy Pieszyce oprócz miasta Pieszyce wchodzą również 4 dzielnice miejskie o statusie sołectwa: Kamionki, Piskorzów, Bratoszów, Rościszów. Rysunek 1. Lokalizacja miasta Pieszyce
Źródło: www.pieszyce.pl
Pieszyce należą do zespołu miast: Pieszyce-Dzierżoniów-Bielawa. Do dnia dzisiejszego miasto zachowało układ osady łańcuchowej, ciągnącej się kilka kilometrów wzdłuż Pieszyckiego Potoku.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
|9
Rysunek 2. Miasto Pieszyce i dzielnice miejskie o statusie sołectwa
Źródło: www.maps.google.pl
Pieszyce posiadają korzystny układ komunikacji drogowej. Przez miasto przebiegają następujące kategorie dróg: droga wojewódzka nr 383 - łącząca Jedlinę-Zdrój z Dzierżoniowem, biegnąca wzdłuż ul. T. Kościuszki i ul. 9 Maja, Rościszów. drogi powiatowe: nr 28770 – biegnąca wzdłuż ul. Piskorzowskiej, ul. Kościuszki, ul. Bielawskiej nr 30160 - biegnąca wzdłuż ul. Ogrodowej, ul. Lipowej, ul. Kopernika, ul. Górska, nr 3018 D - przebieg: Dzierżoniów – Bratoszów, drogi gminne. W mieście brak jest połączenia kolejowego – najbliższa stacja PKP znajduje się w Dzierżoniowie w odległości kilku kilometrów od Pieszyc. Potrzeby związane z komunikacją ponadlokalną zaspokajają usługi transportu zbiorowego świadczone przez PKS, 5 lini komunikacji miejskiej MZK Bielawa.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 10
1.1.2. Główne obszary funkcjonalne miasta Pieszyce Miejscowość Pieszyce prawdopodobnie powstała w XIII wieku, tak jak większość pobliskich miejscowości w wyniku tak zwanej kolonizacji na prawie niemieckim. Na przestrzeni wieków osada wchodziła w skład różnych państw, zamieszkiwana była przez różne narody. Po zakończeniu II Wojny Światowej miejscowość została przyłączona do państwa polskiego i w dniu 29 października 1945 r. otrzymała polską nazwę – Piotrolesie. W lipcu 1947 roku osadzie nadano nazwę Pieszyce, które 22 lipca 1962 roku otrzymały prawa miejskie.3 Aktualny system osadniczy miasta Pieszyce tworzą: Pieszyce (Górne, Środkowe i Dolne) – tzw. „miasto główne” o skupionym układzie osadniczym, inkorporowane osady w dolinach śródgórskich – zespół Kamionki (stanowiący przedłużenie pasma osadniczego „miasta głównego”), zespół Rościszów – Lasocin – Szczytów (stanowiący oderwany od miasta „głównego” zespół osadniczy), inkorporowane osady przedgórskie – Piskorzów (wieś rolnicza) oraz zespół regularnej zabudowy jednorodzinnej Bratoszów (oba układy osadnicze w oderwaniu od „miasta głównego”). Główne cechy charakterystyczne struktury przestrzennej i zabudowy miasta:
„Miasto główne” tworzy układ pasmowy, powstały w wyniku transformacji i urbanizacji pierwotnej łańcuchówki dwuszeregowej (dwie ulice biegnące równolegle do płynącego pomiędzy nimi potoku – Pieszycki Potok), w części górnej (Pieszyce Górne) przechodzącej w łańcuchówkę jednoszeregową.
Zabudowa pierwotnego pasma osadniczego „miasta głównego” – o charakterze spontanicznym – jest silnie zróżnicowana pod względem stylu architektonicznego, wieku, stanu technicznego, standardu, rozplanowania oraz wielkości (dominują 1–2 kondygnacyjne budynki z przełomu XIX/XX w.); występowanie w rozproszeniu obiektów zabudowy o charakterze prestiżowym (wille) oraz obiektów o charakterze przemysłowym. Podobnymi cechami charakteryzuje się mniej intensywna zabudowa osad górskich zespołu Kamionek i Rościszowa.
3
www.pieszyce.pl
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 11
W Pieszycach Dolnych (ul. Nadbrzeżna, Świdnicka, Rolna, Dolna) występuje zabudowa
o
charakterze
wiejskim
(z
licznymi,
zachowanymi
siedliskami
zagrodowymi). Podobna zabudowa występuje w zespole osadniczym Piskorzowa. Niewielki, zwarty zespół wysokiej, blokowej zabudowy wielorodzinnej z lat 60-tych i 70-tych spowodował odkształcenie układu pasmowego na odcinku środkowym oraz istotną degradację miejscowego krajobrazu (tj. charakterystycznego krajobrazu sudeckiej wsi fabrycznej z dominantami wież kościelnych i kominów fabrycznych). W mieście występują liczne obiekty zabudowy substandardowej, zdekapitalizowanej i/lub zaniedbanej.4 Rysunek 3. Panorama miasta Pieszyce
Źródło: http://bip.pieszyce.sisco.info/
Podsumowując można stwierdzić, że w krajobrazie miasta Pieszyce dominuje zabudowa o układzie pasmowym, z przewagą niskiej, luźnej zabudowy i znacznym udziałem terenów zielonych, z dominantami wież kościelnych i kominów fabrycznych. Nie występują tu obiekty o architekturze wysokiej i wielkogabarytowej, a miasto rozwija się zgodnie z koncepcją „miasta-ogrodu”. Pełni ono funkcję miasta satelickiego w skali całego układu miast „trójkąta” Dzierżoniów-Bielawa-Pieszyce.
4
Na podstawie dokumentu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast Dzierżoniów, Bielawa, Pieszyce - Synteza dotycząca miasta Pieszyce“
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 12
1.1.3. Zagospodarowanie
przestrzenne
i
obszary
poddane
ochronie
konserwatorskiej W dniu 3 grudnia 2004 r. Rada Miejska w Pieszycach uchwaliła Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego CENTRUM PIESZYC. Planem objęto tereny pomiędzy ulicami: Bieleckiego, Mickiewicza, Bielawską, Ogrodową, Kościuszki, a nasypem pokolejowym (łączna powierzchnia ok. 34 ha), a więc położone w Obrębie Pieszyce Środkowe, Dolne, Południe i Stadion. Ustaleniami planu objęto obszary, których funkcje określono jak poniżej:
tereny przestrzeni publicznej - A
tereny zabudowy mieszkaniowej średniointensywnej – MS
tereny zabudowy mieszkaniowej niskointensywnej – MN
tereny usług na działkach wydzielonych – U,
tereny usług administracji/edukacji/sportu - UA/UE/US
tereny zieleni publicznej, wydzielone – ZP
tereny zieleni pozostałej, wydzielone – Z
tereny infrastruktury technicznej – w tym:
-
urządzeń wodociągowych – IW
-
urządzeń gospodarki komunalnej – IO
-
urządzeń elektroenergetycznych – IE
tereny dróg i urządzeń komunikacji drogowej – w tym: -
drogi zbiorcze – KD Z
-
drogi lokalne – KD L
-
drogi dojazdowe – KW D
-
ciągi komunikacji pieszej, pieszo-jezdnej – KP
-
obsługa techniczna potoku – KT
Potok Pieszycki – WS5
5
Na podstawie UCHWAŁY NR XXII / 138 / 2004 RADY MIEJSKIEJ PIESZYC Z DNIA 03 GRUDNIA 2004 R w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Centrum Pieszyc
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 13
Centralna część miasta Pieszyce zlokalizowana jest w obrębie historycznej części pasma osadniczego. Teren ten charakteryzuje się wysokimi walorami architektonicznymi i kulturowymi. W mieście Pieszyce wyznaczono następujące strefy ochrony konserwatorskiej: 1. Strefę „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej dla: – zespołu pałacowo-parkowego (pl. Zamkowy), – kościoła parafialnego p.w. św. Jakuba (ul. Kościelna), – zespołu kościoła p.w. św. Antoniego (ul. Ogrodowa), – kościoła filialnego w Kamionkach, p.w. Aniołów Stróżów, otoczonego murem, – zespołu kościoła filialnego w Piskorzowie, p.w. św. Jana, – kościoła św. Bartłomieja w Rościszowie, – dawnej pastorówki (nr 73) w Rościszowie, – pałacu (nr 71) w Rościszowie, – sanatorium (nr 11) w Rościszowie, 2. Strefę
„B”
ochrony
konserwatorskiej,
która
obejmuje
układ
przestrzenny
miejscowości, a zarazem stanowi otulinę dla dwóch enklaw objętych strefą „A”; 3. Strefę „K” ochrony krajobrazu dla założenia parkowego przy pałacu (pl. Zamkowy); 4. Strefę „W” ochrony archeologicznej, którą objęto stanowisko nr 66; 5. Strefę „OW” obserwacji archeologicznej dla miejscowości o średniowiecznej metryce. W zespole osadniczym występują 223 obiekty lub zespoły zabytkowe, z tego 15 wpisanych jest do rejestru zabytków (tabela poniżej). W granicach administracyjnych miasta zidentyfikowano 11 stanowisk archeologicznych.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 14
Tabela 2. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków Lp. Obiekt 1 Zajazd z XIX/XX w. przy ul. Kopernia nr 138 w Pieszycach 2 Kościół Parafialny p. w. św. Jakuba w Pieszycach 3 Kościół par. p. w. św. Antoniego z 1873 r. w Pieszycach 4 Zespół pałacowo-parkowy – Pałac przy pl. Zamkowym w Pieszycach 5 Zespół pałacowo-parkowy – mur obronny z basztą z XVI w. w Pieszycach 6 Zespół pałacowo-parkowy – mur z bramami przy dziedzińcu honorowym z XVII, XVIII w. w Pieszycach 7 Kościół fil. p.w. św. Aniołów Stróżów z XVIII, XX w. w Pieszycach (Kamionki) 8 Kościół fil. Św. Jana Nepomucena z XVI w. w Pieszycach 9 Kościół par. p.w. św. Bartłomieja z XVI, XVIII w. w Rościszowie 10 Pałac ob. Ośrodek wypoczynkowy „Kasztel” w Rościszowie 11 Sanatorium Przeciwgruźlicze w Rościszowie 12 Zespół mieszkalno-gospodarczy nr 27 w Rościszowie – dom mieszkalny 13 Zespół mieszkalno-gospodarczy nr 27 w Rościszowie – spichlerz 14 Dom mieszkalny w Rościszowie nr 73 15 Dom mieszkalny w Rościszowie nr 77
Data 21.03.1986 13.08.1965 30.12.1982 06.06.1957
Nr rejestru 1152/Wł 1365 907/Wł 462
03.04.1984
993/Wł
03.04.1984
993/Wł
03.04.1984
991/Wł
30.09.1985 07.12.1960 20.08.1976 21.03.1986 10.01.1983
1137/Wł 806 1153/Wł 925/Wł
10.01.1983
925/Wł
21.05.1986 21.05.1986
1151/Wł 1150/Wł
Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast Dzierżoniów, Bielawa, Pieszyce - Synteza dotycząca miasta Pieszyce“
Do końca 2003 roku Gmina Pieszyce posiadała plany zagospodarowania pozostałych obszarów miasta uchwalone 10 lat wcześniej. Zgodnie z sejmową Ustawą o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym straciły one swoją moc prawną, ponieważ były uchwalone na podstawie wówczas obowiązujących przepisów. Rysunek 4. Pałac w Rościszowie
Źródło: www.pieszyce.pl
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 15
Rysunek 5. Zespół pałacowo-parkowy w Pieszycach
Źródło: www.pieszyce.pl Rysunek 6. Kościół parafialny p.w. św. Jakuba
Źródło: www.pieszyce.pl
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 16
Rysunek 7. Kościół św. Antoniego
Źródło: www.pieszyce.pl
1.1.4. Stan środowiska naturalnego Geograficznie miasto leży w Kotlinie Dzierżoniowskiej u podnóża Gór Sowich na wysokości 250-550 m. n.p.m. Południowo-zachodnia część miasta Pieszyce leży w Górach Sowich, a północno-wschodnia na Przedgórzu Sudeckim - obie części są ze sobą silnie powiązane krajobrazowo. Część terenów miasta leży w granicach Parku Krajobrazowego Gór Sowich. W częściach obszaru miasta, położonych w dolinach śródgórskich Gór Sowich (zespoły osadnicze Kamionek, Rościszowa, Lasocina) istnieją znaczne spadki terenu, które ograniczają rozwój budownictwa i infrastruktury oraz podwyższają koszty inwestycji, odnajdywane są ciekawe minerały, występują gnejsy i amfibolity w zasobach warunkowych, wysoki udział gruntów trudno urabialnych (skały gnejsowe i ich zwietrzeliny), występują grunty skaliste pochodzenia metamorficznego. Głównymi terenami dostępnymi dla zabudowy są dna dolin. Tereny te mają znaczne walory krajobrazowe i przyrodnicze, możliwe do wykorzystania przez różnorodne formy turystyki i rekreacji. Część obszaru miasta położona w strefie podgórskiej charakteryzuje się rzeźbą bardziej wyrównaną, obniżającą się generalnie ku północnemu-wschodowi. Jest tu brak istotnych
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 17
barier dla rozwoju budownictwa i infrastruktury technicznej, w podłożu występują luźne osady kenozoiczne (trzeciorzęd i czwartorzęd), przykrywające starsze skały gnejsowe (prekambr), występują grunty gliniaste lub makroporowate, z warunkami budowlanymi dobrymi lub dostatecznymi, pogarszającymi się w miarę wzrostu zawodnienia. Przedgórska część terenu miasta stanowi integralną część krajobrazu regionu.6 Na terenie miasta Pieszyce oraz całej Gminy występuje bogactwo występowania alei drzew i parków przydworskich oraz obszarów niezwykle cennych pod względem przyrodniczokrajobrazowym. W szczególności są to:
Parki krajobrazowe - Park Krajobrazowy "Gór Sowich"
Obszary chronionego krajobrazu – Góry Bardzkie i Sowie
Rejestr pomników przyrody
Specjalny Obszar Ochrony - PLH020005 Kamionki
Specjalny Obszar Ochrony - PLH020071 Ostoja Nietoperzy Gór Sowich
1.2.
Potencjał społeczno-gospodarczy
1.2.1. Demografia Analizę demograficzną miasta Pieszyce przeprowadzono na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego. Niniejsza statystyka dotyczy miasta Pieszyce i 4 dzielnic miejskich o statusie sołectwa: Kamionki, Piskorzów, Bratoszów, Rościszów. Miasto Pieszyce stanowi centrum
administracyjno-gospodarcze
Gminy
Pieszyce
i
w
2008
roku
faktycznie
zamieszkiwane było przez 9379 osoby (stan na 31 XII), natomiast wg stałego miejsca zameldowania przez 9422 osoby (stan na 31 XII). Większość populacji stanowią kobiety, ten współczynnik feminizacji utrzymuje się od kilku lat.
6
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast Dzierżoniów, Bielawa, Pieszyce - Synteza dotycząca miasta Pieszyce“
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 18
Rysunek 8. Ludność Pieszyc wg faktycznego miejsca zameldowana (XII 2008 r.)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Liczbę ludności Pieszyc w latach 2006-2008 prezentuje tabela poniżej. Tabela 3. Liczba ludności Pieszyc w latach 2006-2008 Wyszczególnienie Ludność ogółem, w tym: Kobiety Mężczyźni
2006 9459 4946 4513
2007 9440 4503 4937
2008 9379 4918 4461
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Wskaźnik modułu gminnego w 2008 r. przedstawiał się następująco: -
ludność na 1 km2 (gęstość zaludnienia) – 147 osób
-
kobiety na 100 mężczyzn – 110 osoby
-
urodzenia żywe na 1000 ludności – 7,4 osoby
-
zgony na 1000 ludności – 13,1 osoby
-
małżeństwa na 1000 ludności – 6,6
Taki wskaźnik modułu gminnego charakterystyczny jest dla obszarów o znacznym stopniu urbanizacji. Gęstość zaludnienia jest stosunkowo wysoka i wynosi 147 osoby/km2, co związane jest z bliskim sąsiedztwem miast Bielawa i Dzierżoniów. W roku 2008 występowała korzystna struktura wiekowa ludności według kategorii społecznoekonomicznych wieku, tzn. w podziale na grupy wieku przedprodukcyjnego, produkcyjnego i poprodukcyjnego. Znaczny odsetek ludności stanowi grupa ludności w wieku produkcyjnym
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 19
64,60%, która to stanowi o przyszłości i potencjalnym rozwoju gminy. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi tylko 18,60%, z kolei w wieku poprodukcyjnym jedynie 16,80%. Rysunek 9. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w Pieszycach
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Widoczne jest zatem charakterystyczne dla krajów europejskich starzenie się ludności. Występowanie tak licznej grupy seniorów wymaga podjęcia przez Gminę działań, w obszarze społecznym, zdrowotnym i socjalnym. Ponadto występowanie bardzo licznej grupy osób w wieku produkcyjnym świadczy o dużym potencjale kadry pracowniczej i jednocześnie wymusza konieczność tworzenia nowych miejsc pracy w mieście. Strukturę ludności wg ekonomicznych grup wieku prezentuje poniższa tabela. Tabela 4. Ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej), produkcyjnym i nieprodukcyjnym (2008 r.) w Pieszycach
przedprodukcyjnym razem 1744
w tym kobiet 843
W wieku produkcyjnym razem 6060
w tym kobiet 2922
poprodukcyjnym razem 1575
w tym kobiet 1153
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Przyrost naturalny w 2008 r. był ujemy na poziomie -5,7 ogółem. Tendencja zmniejszania się przewagi liczby urodzeń nad zgonami wynika ze znaczącego napływu ludności miejskiej, która sprowadziła jednocześnie kulturę i miejskie wzorce zachowań, z czym związany jest model rodziny bezdzietnej, ewentualnie z jednym dzieckiem.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 20
1.2.2. Bezrobocie, gospodarka i rynek pracy Bezrobocie Struktura zatrudnienia w m. Pieszyce odzwierciedla typowe dla całej gospodarki polskiej opóźnienie i odbiega od struktury zatrudnienia w gospodarkach rynkowych krajów rozwiniętych. Zgodnie z danymi GUS – Urząd Statystyczny we Wrocławiu („Komunikat o
sytuacji społeczno- gospodarczej województwa dolnośląskiego”)
stopa
bezrobocia
rejestrowanego w styczniu 2010 r. wyniosła dla Powiatu Dzierżoniowskiego 24,2% i zakwalifikowała ten region do powiatów o bardzo wysokim poziomie bezrobocia, co obrazuje rysunek poniżej. Rysunek 10. Stopa bezrobocia w woj. dolnośląskim – styczeń 2010 r.
Źródło: „Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego”, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, styczeń 2010 r.
W wyniku procesu restrukturyzacji w latach 90-ych XX wieku nastąpiła likwidacja m.in. zakładów przemysłu włókienniczego w Pieszycach. Proces przeprowadzonych przemian gospodarczych spowodował bezrobocie strukturalne w całym Powiecie Dzierżoniowskim, plasując m.in. Pieszyce w obszarze o wysokim poziomie bezrobocia. W ten sposób pracę straciło bardzo wielu mieszkańców miasta, a dawne zakłady produkcyjne uległy zniszczeniu i
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 21
degradacji. Zgodnie z informacjami Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie na koniec stycznia 2010 r. w ewidencji pozostawało 8627 zarejestrowanych osób bezrobotnych (to jest o 538 osób więcej niż w poprzednim miesiącu), z czego z m. Pieszyce pochodziło 799 osób. Analizę bezrobocia przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 5. Bezrobocie w m.Pieszyce na tle Powiatu Dzierżoniowskiego w 2009 i 2010 r. Wyszczególnienie
liczba zarejestrowanych bezrobotnych I 2009
m Pieszyce Powiat
o k o k
709 358 7 811 3 927
XII 2009
I 2010
775 373 8 089 3 847
799 377 8 627 3 979
przyrost/spadek w styczniu do: stycznia 2009 ogółem
90 19 816 52
grudnia 2009
%
ogółem
12,7 5,3 10,4 1,3
24 4 538 132
%
3,1 1,1 6,7 3,4
Źródło: na podstawie danych zawartych w „Informacji o sytuacji na rynku pracy w powiecie dzierżoniowskim w styczniu 2010 r.”, PUP w Dzierżoniowie
W mieście Pieszyce można zaobserwować wysoką stopę długotrwałego bezrobocia (tabela poniżej), która z roku na rok ulega zmniejszeniu. Tabela 6. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia w m. Pieszyce w latach 2006-2008 Rok 2006 2007 2008 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w 15,1 12,3 10,8 wieku produkcyjnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Gospodarka i rynek pracy Rynek pracy w Pieszycach obejmuje podmioty gospodarcze zlokalizowane w obrębie trójkąta składającego się z miast Dzierżoniów-Bielawa-Pieszyce. Jak wskazano powyżej miasto boryka się z wysokim poziomem bezrobocia spowodowanym likwidacją wielu dominujących do tej pory zakładów przemysłu włókienniczego. Strukturę podmiotów gospodarczych występujących w mieście Pieszyce można zobrazować na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego. W tabeli poniżej zaprezentowano podział podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sektorów własnościowych w latach 2006-2008. Na tej podstawie można zauważyć, że liczba podmiotów gospodarczych z roku na rok wzrasta, co świadczy o pozytywnym rozwoju gospodarczym. Główny odsetek stanowią podmioty sektora prywatnego, których tempo wzrostu jest bardzo dynamiczne. Najczęściej występującą formą prawną są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 22
Tabela 7. Podział podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sektorów własnościowych w latach 2006-2008 w Pieszycach Podmioty gospodarki narodowej w m. Pieszyce Ogółem Sektor publiczny: - podmioty gospodarki narodowej ogółem - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem Sektor prywatny: - podmioty gospodarki narodowej ogółem - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - spółki handlowe - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego - fundacje - stowarzyszenia i organizacje społeczne
2006 958
2007 973
2008 986
84 17
91 17
83 17
874 624 28 6 1 11
882 630 31 7 1 11
903 642 31 7 1 13
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Analizując strukturę podmiotów gospodarczych w m. Pieszyce pod kątem klasyfikacji PKD można stwierdzić, że dominują tu przede wszystkim podmioty sekcji G handel i naprawy (258 – 2008 r., 274 - 2007 r., 291 – 2006 r.), a także sekcji K obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem dział. gosp. (282 – 2008 r., 276 - 2007 r., 271 – 2006 r.), a także sekcji D przetwórstwo przemysłowe (115 – 2008 r., 124 - 2007 r., 122 – 2006 r.). Jak wynika z powyższych danych sytuacja gospodarcza m. Pieszyce z roku na rok ulega poprawie. Przybywa coraz więcej drobnych firm, które stanowią szansę dla tworzenia nowych miejsc pracy i przyczyniają się do dywersyfikacji profilu gospodarczego miasta. W celu podtrzymywania tych pozytywnych trendów i aktywizacji lokalnej gospodarki władze samorządowe winny zastosować odpowiedni system zachęt i ulg dla przedsiębiorców. 1.2.3. Podstawowa infrastruktura techniczna Infrastruktura wodno-ściekowa Miasto Pieszyce charakteryzuje się niskim nasyceniem w infrastrukturę wodociągową (zgodnie z danymi GUS w latach 2006-2008 z wodociągów korzystało 65,2% ogółu ludności) i bardzo niskim stopniem skanalizowania (zgodnie z danymi GUS w latach 2006-2008 z kanalizacji korzystało 24,4% ogółu ludności). W latach 2006-2008 długość czynnej sieci rozdzielczej wodociągowej wynosiła 12,6 km i utrzymywała się na niezmienionym poziomie. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku długości czynnej sieci kanalizacyjnej, która w latach 2006-2008 wynosiła 6,4 km. Przytoczone dane wskazują o bardzo dużej dysproporcji długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 23
Woda pochodzi z następujących źródeł:
Ujęcia wody powierzchniowej w Kamionkach i Lasocinie.
Studnia głębinowa w Kamionkach.
Studnia głębinowa przy ul. Zamkowej w Pieszycach,
Ujęcie wody powierzchniowej ze Zbiornika w Lubachowie. 7
Kanalizacja wybudowana została głównie w latach 90-tych. Ścieki z terenów skanalizowanych odprowadzane są do oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w północno-wschodniej części miasta Pieszyce (jej przepustowość wynosi
Q = 1350 m3/d (jej moc nie jest w pełni
wykorzystana) oraz do oczyszczalni ścieków w Rościszowie (jej przepustowość wynosi 90m3/d). Oczyszczane ścieki odprowadzane są do zlewni rzeki Bystrzycy. Na terenach nieskanalizowanych powstają indywidualne przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków. Zgodnie z obowiązującymi zasadami gospodarki komunalnej w Gminie Pieszyce zadaniami w zakresie dostawy wody i odbioru ścieków zajmuje się przedsiębiorstwo „Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o.” z siedzibą w Dzierżoniowie. Infrastruktura sieci gazowej Pod względem sieci gazowej miasto Pieszyce jest najlepiej rozwinięte. W latach 2006-2008 obserwuje się sukcesywna rozbudowę sieci gazowniczej. Zgodnie z danymi GUS w 2008 r. w mieście istniało 38144 m czynnej sieci gazowej, z której korzystało 77,5% ogółu ludności. Tabela 8. Infrastruktura sieci gazowej w latach 2006-2008 w Pieszycach Sieć gazowa 2006 Długość czynnej sieci ogółem (w m): 37570 - sieć przesyłowa 5507 - sieć rozdzielcza 32063 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności 77,4
2007 38011 5507 32504 77,5
2008 38144 5507 32637 77,5
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Miasto zasilane jest w gaz z gazociągu wysokoprężnego dn 300-250 mm, relacji Ząbkowice – Lubiechów (Wałbrzych), poprzez stację redukcyjno-pomiarową gazu 1-go stopnia o przepustowości Q = 1 600 nm3/h, zlokalizowaną przy drodze Dzierżoniów – Pieszyce. Zasilanie odbiorców komunalno-bytowych w Pieszycach odbywa się poprzez stację
7
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Pieszyce”, EcoPro Ochrona Środowiska, Budownictwo Wodne
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 24
redukcyjno-pomiarową 2-go stopnia Q = 1500 nm3/h, do której doprowadzony jest gazociąg średniego ciśnienia dn 160.
8
Infrastruktura elektryczna Miasto Pieszyce jest zaopatrywane w energię elektryczną z Głównego Punktu Zasilania 110/20 kV, tj. z GPZ Pieszyce. GPZ jest rezerwowany liniami 20 kV z GPZ Bielawa i GPZ Dzierżoniów.
Do
tych
GPZ-ów
energia
elektryczna
doprowadzana
jest
liniami
elektroenergetycznymi wysokiego napięcia 110 kV z kierunku Świebodzice – Ząbkowice. Z GPZ-u energia elektroenergetyczna doprowadzana jest do stacji transformatorowych 20 kV/0,4kV, zlokalizowanych na terenie miasta, a stąd liniami niskiego napięcia (w wykonaniu napowietrznym i kablowym) bezpośrednio do odbiorców.9 Szczegółowe dane prezentuje tabela poniżej. Tabela 9. Energia elektryczna w latach 2006-2008 w Pieszycach Sieć eletryczna 2006 Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu (szt.) 3220 Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu (MW*h) 4253 Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych: - na 1 mieszkańca (kW*h) 448,2 - na 1 korzystającego/odbiorcę (kW*h) 1320,8
2007 3157 4254
2008 3237 4393
451,9 1347,5
466,5 1357,1
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Gospodarka odpadami Odpady komunalne wywożone są na wysypisko odpadów położone w Gminie Dzierżoniów w miejscowości Gilów. Gmina Pieszyce od 2003 należy do ZGPD-7 - Związku Gmin Powiatu Dzierżoniowskiego. W gminie za zbiórkę i wywóz odpadów odpowiada Zakład Usług Komunalnych w Pieszycach. Od 2004 r. wszyscy mieszkańcy miasta zostali włączeni do systemu segregacji odpadów komunalnych, który obejmuje: papier i tekturę, szkło, plastik, odpady wielkogabarytowe, budowlane oraz niebezpieczne. Zaopatrzenie w energię cieplną Miasto Pieszyce zaopatrywane jest w energię cieplną pochodzącą z lokalnych kotłowni, które zaopatrują w ciepło poszczególne budynki mieszkalne, przedsiębiorstwa, obiekty użyteczności publicznej itp. Źródłem ciepła w poszczególnych gospodarstwach domowych są najczęściej indywidualne paleniska (ogrzewanie piecowe lub c.o.), oparte przede wszystkim na opale stałym – węgiel i koks. Obecnie priorytetem w gospodarce cieplnej
staje się
8
Na podstawie danych zawartych w „Planie Rozwoju Lokalnego Miasta Pieszyce na lata 2007-2015”, Instytut Funduszy Europejskich 9 J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 25
wykorzystywanie do celów grzewczych paliw gazowych i olejowych oraz urządzeń proekologicznych o małych emisjach zanieczyszczeń do
atmosfery,
wykorzystujące
odnawialne źródła energii. 1.2.4. Infrastruktura społeczna Oświata i wychowanie Miasto Pieszyce posiada dobrze rozwiniętą sieć placówek edukacyjnych. Charakterystyka placówek edukacyjnych obejmuje swym zakresem usługi edukacyjne na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i średnim. Sieć przedszkoli obejmuje 3 placówki, w tym 2 podporządkowane samorządowi gminnemu tj. Przedszkole Publiczne nr 1 przy położone przy ul. Ogrodowej 79 oraz Przedszkole nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Konopnickiej położone przy ul. Bielawskiej 1 i jedno Niepubliczne Przedszkole Sióstr Salezjanek. Sieć szkół podstawowych obejmuje 3 placówki publiczne rozmieszczone wzdłuż pasma osadniczego miasta: Szkoła Podstawowa nr 1 przy ul. Ogrodowej 23, Szkoła Podstawowa Nr 2 przy ul. Kopernika 124, Szkoła Podstawowa Nr 3 przy ul. Świdnickiej 53. Ponadto w mieście po wprowadzeniu reformy oświaty utworzono Gimnazjum przy ul. Mickiewicza 1. Przy szkołach funkcjonują biblioteki oraz świetlice szkolne i stołówki. Szkolnictwo ponadgimnazjalne w mieście reprezentuje Zespół Szkół im. ks. Jana Dzierżonia przy ul. Mickiewicza 1. Zakłada się, że sieć publicznych placówek edukacyjnych utrzyma się na niezmienionym poziomie, nie wyklucza się jednak pojawienia się prywatnych placówek oświatowych. W mieście działa także Dom Dziecka im. Janusza Korczaka przy ul.Ogrodowej 81. Ochrona zdrowia Ambulatoryjna opieka zdrowotna w Gminie Pieszyce jest reprezentowana przez:
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Miejska w Pieszycach,
Sanatoria Dolnośląskie Sp. zo.o. - Specjalistyczny Szpital Chorób Płuc, Rościszów,
Indywidualna Praktyka Lekarska Kazimierz Łyś –stomatolog - Pieszyce,
NOVA DENT stomatologia w Pieszycach;
Sudeckie Centrum Onkologii sp. zo.o.;
Centrum Medyczne ,,ASTRA” s.c. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pieszycach w tym: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „OTO-MED” Poradnia Laryngologiczna w Pieszycach (Joanna Trawinska-Migut), Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „A-Med” w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 26
Służba zdrowia w mieście Pieszyce koncentruje się na doraźnej pomocy lokalnej. Sytuacja dostępności pomocy medycznej jest dobra i umożliwia dotarcie do każdego sołectwa. Dostępne są również 4 apteki, 1 służba medycyny pracy i 1 praktyka lekarska. Kultura, sport i turystyka W zakresie kultury podobnie jak w większości małych miasta na Dolnym Śląsku obserwuje się spadek liczby placówek kulturalnych. Na terenie miasta działa Miejska Biblioteka Publiczna – Centrum Kultury. Co roku w gminie odbywają się liczne imprezy kulturalne jak: Dni Pieszyc, Dożynki, PolskoCzeskie Dni Kultury Chrześcijańskiej oraz rajdy samochodowe: Rajd Polski, Rajd Elmot, Sudecki Wyścig Górski oraz Kryterium Kamionki. Pomimo występowania na terenie miasta korzystnych warunków dla rozwoju funkcji sportowo-turystycznych w tym o znaczeniu ponadlokalnym, miasto jest stosunkowo słabo wyposażone w obiekty sportowe i turystyczne. Wśród najważniejszych zabytków miasta można wymienić m.in. następujące obiekty: Kościół p.w. św. Jakuba położony w wzmiankowany już w 1258 roku),
środkowej
części
Pieszyc
(został
Zespół pałacowo – parkowy w Pieszycach z 1580 r., ul. Zamkowa, działka nr 13/1 Obręb Pieszyce Środkowe, powiat dzierżoniowski, woj. dolnośląskie
Kościół p.w. św. Antoniego w Pieszycach przy ulicy Kopernika - to wysoka i duża świątynia po ewangelicka z lat 1871 - 75, Pałac w centrum Rościszowa z XVIII wieku,
Kościół p.w. św. Bartłomieja w Rościszowie wybudowany około 1392 roku został przebudowany w wieku XVIII,
Kościół p.w. św. Jana Nepomucena w Piskorzowie, W dolnej części Rościszowa (Szczytów) wznosi się budynek sanatorium z 1898 r., Kościół p.w. Aniołów Stróżów w Kamionkach pochodzący z lat 1792 – 95.
Przez miasto przebiega rozbudowana sieć ścieżek rowerowych i znakowanych szlaków turystycznych. Mimo występowania obiektów zabytkowych i szlaków turystycznych turystyka nie stanowi podstawowego kierunku rozwojowego miasta. Do ważniejszych obiektów sportowych w mieście należy zaliczyć:
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 27
Kąpielisko i Stadion Sportowy MKS Pogoń Pieszyce w Pieszycach Środkowych, Wyciąg narciarski na Wielką Sowę, Plac Sportowy ,,Boxmet” (Piskorzów). Bezpieczeństwo publiczne W
mieście
Pieszyce
za
bezpieczeństwo
mieszkańców
w
zakresie
utrzymywania
bezpieczeństwa i porządku publicznego odpowiedzialna jest umundurowana i uzbrojona formacja policji. W Bielawie znajduje się siedziba Komisariatu Bielawsko - Pieszyckiego, z oddziałem Policji w Pieszycach. Na terenie miasta funkcjonuje również Straż Miejska (2 etaty). Stan bezpieczeństwa publicznego w mieście oceniany jest jako poprawny – na ulicach spotyka się patrole piesze i zmotoryzowane. Z kolei za bezpieczeństwo mieszkańców w zakresie prewencji i walki z pożarami oraz innymi zagrożeniami zdrowia i życia ludzkiego, a także ochrony dobytku i środowiska naturalnego, usuwania klęsk żywiołowych i katastrof w mieście odpowiada jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Piskorzowie, należąca do Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego (KSRG). 1.2.5. Analiza stanu mieszkalnictwa Na podstawie analizy danych GUS w latach 2006-2008 obserwuje się wzrastającą z roku na rok ilość mieszkań i izb w Pieszycach. Wynika to głównie z przyrostu mieszkań należących do osób fizycznych. Konsekwencją tego jest wzrost powierzchni użytkowej mieszkań, która w 2008 r. wynosiła 216377 m2, a przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła 64,5 m2, czyli 23,1 m2 na osobę. Sytuacja ta pokazuje, iż coraz częściej buduje się mieszkania większe, a przede wszystkim domy jednorodzinne. Pod kątem analizy własnościowej obserwuje się wciąż bardzo duży udział własności komunalnej – w 2007 r. mieszkania gminne stanowiły 24,15% mieszkań ogółem. Sytuacja ta ma wpływ na obciążenie budżetu gminnego – w 2007 r. kwoty wypłaconych dodatków mieszkaniowych wynosiły łącznie 297401 zł, w 2008 r. 233183 zł. Warunkuje to również konieczność przeprowadzania przez gminę remontów m.in. wymiany instalacji, remontów dachów, czy wymiany stolarki budowlanej. Dlatego też w analizowanym okresie obserwuje się postępujący proces sprzedaży (prywatyzacji) mieszkań komunalnych. Pod kątem standardu w 2008 r. 89,4% mieszkań korzystało z wodociągu, 68% posiadało łazienkę, a 57,5% centralne ogrzewanie. Jest to związane z niskim nasyceniem w infrastrukturę wodociągową i bardzo niskim stopniem skanalizowania miasta.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 28
Tabela 10. Zasoby mieszkaniowe 2006-2008 w Pieszycach Zasoby mieszkaniowe Zasoby mieszkaniowe: Mieszkania Izby Powierzchnia użytkowa mieszkań (m2) Zasoby mieszkaniowe wg form własności: Zasoby gmin (komunalne) Zasoby spółdzielni mieszkaniowych Zasoby zakładów pracy Zasoby osób fizycznych Zasoby pozostałych podmiotów Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne: Wodociąg Ustęp spłukiwany Łazienka Centralne ogrzewanie Gaz sieciowy
2006
2007
2008
3332 11389 213760
3341 11443 215006
3354 11508 216377
848 322 21 2136 5
807 304 7 2218 5
-
2976 2243 2259 1907 2579
2985 2252 2268 1916 2586
2998 2265 2281 1929 2596
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Przepis Art. 75 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej stanowi, że władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Ustawa o samorządzie gminnym, w Art. 7 stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gmin (miast) określając przy tym jakie sprawy, w szczególności, uznaje się za realizację zadań własnych. Ponad dziesięć lat po wprowadzeniu ustroju samorządowego i ustaleniu zakresu zadań własnych gmin (miast) przyjęta została ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu Cywilnego, z dnia 21 czerwca 2001 r. Ta podstawowa dla mieszkalnictwa regulacja odnosi się do zadań własnych miast gminy tyczące mieszkalnictwa w szczególności w zakresie:
tworzenia
warunków
do
zaspokajania
potrzeb
mieszkaniowych
wspólnoty
samorządowej, które stanowi zadanie własne każdego miasta (gminy) [art.4. ust.1],
obowiązku samorządu terytorialnego w zakresie zapewnienia, w wypadkach przewidzianych w ustawie, lokali socjalnych i zamiennych, a także zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach[ art.4 . ust.1].
Gmina Pieszyce zarządza mieszkaniowym zasobem bezpośrednio poprzez zakład budżetowy - Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Pieszycach. Analiza budynków będących własnością Gminy Pieszyce wykazuje, że w większości są to budynki wybudowane przed 1945 r. i w większości pochodzące z XIX w. W ostatnich latach tylko niektóre budynki podlegały remontom kapitalnym. W dalszym ciągu w większości są to obiekty o znacznym stanie dekapitalizacji. Brak izolacji przeciwwilgociowej powoduje
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 29
powszechne zwilgocenie ścian parteru. Z kolei degradacja materiałów ścian konstrukcyjnych powoduje wzrost współczynnika przenikalności cieplnej przekraczającej dopuszczalne normy (powszechne występowanie roszenia ścian – kondensacja pary wodnej). Stan elewacji budynków ocenia się jako dostateczny. Znaczny odsetek budynków wymaga remontu dachów. W wielu przypadkach wymiany wymaga zniszczona stolarka okienna i drzwiowa, a także zachodzi potrzeba wymiany podłóg. Znaczne braki można zidentyfikować także w stanie instalacji wewnętrznych:
instalacje elektryczne są w większości niedostosowane do obecnych potrzeb w zakresie obciążeń, nie spełniają obecnych norm,
instalacje gazowe są wyeksploatowane, nieszczelne i wymagają modernizacji,
instalacje wodno-kanalizacyjne – znaczne braki lub niedostosowane do obecnych potrzeb i standardów życia.
Istnieje silna potrzeba podejmowania przez Gminę Pieszyce remontów i modernizacji wskazanych
powyżej
elementów
technicznych
budynków,
z
uwzględnieniem
prac
termomodernizacyjnych i działań proekologicznych (nowoczesne ogrzewanie, instalacje sanitarne). Taki stan rzeczy wymaga znacznych nakładów finansowych, co powoduje że prace modernizacyjne muszą być rozkładane w czasie.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 30
II. Wyznaczanie obszaru wsparcia 2.1.
Uspołecznienie
procesu
opracowywania
Lokalnego
Programu
Rewitalizacji Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013 zostało objęte oprócz prac diagnostyczno-analitycznych pracowników Urzędu Miejskiego w Pieszycach również konsultacjami społecznymi. W Urzędzie odbywały się spotkania warsztatowo-konsultacyjne, których celem była diagnoza potrzeb mieszkańców miasta w zakresie podstawowej infrastruktury mieszkaniowej w mieście. W trakcie spotkań prezentowano obecnym uczestnikom zasady sporządzania LPR oraz warunki jakie muszą zostać spełnione by wyznaczony obszar kwalifikował się do otrzymania wsparcia. Na kolejnym
etapie
konsultacji
i
spotkań
warsztatowych
zaprezentowano
ostatecznie
wyselekcjonowany obszar kwalifikujący się do wsparcia. Z uwagi na ograniczenia finansowe, do otrzymania wsparcia wybrano inwestycje w komunalnych obiektach mieszkalnych, wymagające niezwłocznej wykonalności z uwagi na dobro i bezpieczeństwo mieszkańców, a także ważne dla rozwoju turystycznego miasta. Uchwalony przez Radę Miejską Pieszyc dokument Lokalnego Programu Rewitalizacji zostanie podany do publicznej wiadomości. Program zostanie zamieszczony w wersji elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej Gminy Pieszyce oraz będzie dostępny do wglądu w wersji papierowej w Urzędzie Miejskim w Pieszycach. Na stronie internetowej Gminy Pieszyce oraz w prasie lokalnej zostanie również podana informacja odnośnie głównych założeń Programu, jego celach i przedsięwzięciu realizowanemu w ramach rewitalizacji. W ten sposób mieszkańcy będą mięli możliwość zapoznania się z dokumentem oraz zgłaszania swoich uwag.
2.2. Obszar wsparcia – główne założenia strategiczne 2.2.1. Tereny poprzemysłowe i powojskowe Na terenie miasta Pieszyce nie występują tereny powojskowe. Analizując występowanie na terenie obszaru wsparcia terenów poprzemysłowych szczególną uwagę zwraca obiekt pozostały po Przędzalni Pieszyce "Bieltex" Sp. z o.o. zlokalizowany przy ul. 9 Maja w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 31
2.2.2. Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych Potencjał oszczędności energii w budynkach określa ich charakterystyka energetyczna, czyli ilość energii niezbędnej do zapewnienia w budynku właściwego ogrzewania, wentylacji, ewentualnego chłodzenia, przygotowania ciepłej wody i oświetlenia pomieszczeń. Dyrektywa UE 2002/91/EC Europejskiego Parlamentu i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie efektywności
energetycznej
budynków,
której
celem
jest
wypromowanie
poprawy
efektywności energetycznej budynków we Wspólnocie europejskiej, biorąc pod uwagę zewnętrzne i wewnętrzne warunki budynku i opłacalność przedsięwzięć, zakłada stymulację dobre zarządzanie energią, biorąc pod uwagę intensywność użytkowania obiektu. Na potrzeby niniejszego opracowania efektywność energetyczną budynków mieszkalnych w mieście Pieszyce zbadano na podstawie określenia wieku budynków i związanego z tym poziomu ich eksploatacji. Wobec powyższego budynki mieszkalne w mieście podzielono na dwie grupy: 1) Budynki wybudowane przed 1989 rokiem – o najniższej efektywności energetycznej, 2) Budynki wybudowane po 1989 roku. Do niniejszej analizy posłużono się danymi statystycznymi pochodzącymi z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. Tabela 11. Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych w Pieszycach Zasoby mieszkaniowe wg okresu budowy budynku Jednostka miary przed 1918 mieszkanie 1918-1944 mieszkanie 1945-1970 mieszkanie 1971-1978 mieszkanie 1979-1988 mieszkanie 1989-2002 łącznie z będącymi w budowie mieszkanie 2001-2002 łącznie będącymi w budowie mieszkanie Razem budynki przed 1989 r. Razem wszystkie budynki
Ilość 1782 712 100 236 189 132 55 3019 3151
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 r.
Na podstawie przytoczonych danych statystycznych z 2002 r. można stwierdzić, że miasto Pieszyce charakteryzuje się bardzo dużym zasobem obiektów mieszkalnych oddanych do użytku przed 1989 r. (aż 3151 budynków). Zatem ponad 95% zasobów mieszkalnych stanowią budynki o niskiej efektywności energetycznej. Dominującą grupę stanowią obiekty wybudowane ok. 100 lat temu, co świadczy o dużym dziedzictwie kulturowym miasta.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 32
Gmina Pieszyce co roku w ramach swojego budżetu przewiduje środki finansowe przeznaczone na prace remontowe i termomodernizacyjne komunalnych budynków mieszkaniowych, mające na celu rozwiązanie opisanych powyżej problemów. Zadania z zakresu poprawy estetyki Gminy Pieszyce m.in. poprzez remont elewacji budynków zostały ujęte w „Planie Rozwoju Lokalnego Miasta Pieszyce na lata 2007-2015”. Działania infrastrukturalne
mające na celu poprawę warunków mieszkaniowych w mieście zostaną
wskazane również w dokumencie „Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013”. Podejmowane prace w ramach rewitalizacji wpłyną na poprawę jakości i estetyki miejsca zamieszkania oraz na zmniejszenie kosztów użytkowania tych budynków. 2.2.3. Potrzeby osób niepełnosprawnych Na podstawie danych statystycznych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 r. miasto Pieszyce zamieszkiwało łącznie 1647 osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej (ok. 17% ogółu mieszkańców), z czego 1206 osób z niepełnosprawnością orzeczoną prawnie, a 441 tylko biologicznie. Do najistotniejszych problemów osób niepełnosprawnych w mieście Pieszyce należą: -
utrudniony dostęp do leczenia, opieki medycznej, wczesnej diagnozy i rehabilitacji,
-
utrudniony dostęp do nauki w klasach integracyjnych,
-
brak możliwości zatrudnienia na otwartym rynku pracy oraz w zakładach pracy chronionej,
-
bariery
architektoniczne,
urbanistyczne,
w
komunikowaniu
się
i
techniczne, w obiektach użyteczności publicznej i mieszkaniach, -
bariery w komunikacji i środkach transportu publicznego,
-
mała ilość imprez rekreacyjnych, kulturalnych i sportowych.
Przepisy zawarte w Art. 5 ust. 1 pkt. 3 i w Art. 9 ust. 1 ustawy z 7.7.1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. Nr 106, poz. 1126 ze zm.) nakładają bezwzględny wymóg zapewnienia niezbędnych warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich. Miasto Pieszyce mimo, iż jest najważniejszym ośrodkiem życia społecznego w Gminie Pieszyce, nie jest niestety przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Zauważalny jest brak
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 33
odpowiednio dostosowanej infrastruktury publicznej – chodniki z reguły mają nierówną nawierzchnię i wysokie krawężniki, brak jest łagodnych zjazdów i podjazdów przy przejściach dla pieszych. Tylko nieliczne obiekty użyteczności publicznej dostosowane są do potrzeb osób niepełnosprawnych – posiadają podjazdy, rampy czy windy. Problem z architektonicznymi barierami niewątpliwie jest jednym z największych mankamentów ludzi z niesprawnościami ruchowymi, poruszającymi się na wózkach, niewidomych, ludzi w podeszłym wieku. Jednak nie każdy budynek można przystosować jako przyjazny dla tej grupy osób. Szczególnie jest to trudne w przypadku starszej zabudowy mieszkaniowej ze względu na ograniczenia konstrukcyjne, architektoniczne czy powierzchniowe. W chwili obecnej według przybliżonych danych obszar przewidziany do rewitalizacji zamieszkiwany jest przez 27 osób niepełnosprawnych:
Pl. Zamkowy – 3 osoby,
ul. Kopernika (nr 1-40) – 8 osób
ul. Kościuszki (nr 1-18a) – 3 osoby,
ul. Zamkowa (nr 1-37) – 13 osób.
W sposób bezpośredni przedsięwzięciem rewitalizacyjnym objęte będą 3 spośród nich, zamieszkujące obiekty mieszkalne poddane rewitalizacji przy pl. Zamkowym. W ramach rewitalizacji budynki mieszkalne objęte remontem są budynkami bardzo starymi. Dlatego też ich dostosowanie dla potrzeb osób niepełnosprawnych może okazać się niemożliwe z uwagi na ograniczenia architektoniczne oraz konieczność dokonania skomplikowanej przebudowy klatek schodowych. Dlatego tylko tam, gdzie jest to technicznie możliwe, potrzeby osób niepełnosprawnych zostaną uwzględnione. 2.2.4.
Potrzeby
imigrantów,
mniejszości
narodowych
i
etnicznych
oraz
uchodźców Nowe wyzwania dla polskiego prawodawstwa oraz rozwiązanie problemu integracji imigrantów i cudzoziemców pojawiły się w związku z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz koniecznością dostosowania naszego prawa do wymogów wspólnotowych. Obok zwalczania dyskryminacji, ksenofobii i rasizmu, drugą grupę środków, które w sposób pośredni wpływają na kwestie integracji imigrantów, są działania Unii mające na celu zwalczanie wykluczenia społecznego w ramach polityki zatrudnienia oraz polityki społecznej UE. Wezwania do zwalczenia wszelkich form wykluczenia społecznego, dotykającego różnych
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 34
grup społecznych, w tym imigrantów i mniejszości narodowych możemy znaleźć zarówno w Strategii Lizbońskiej, Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz Europejskiej Agendzie Społecznej. Do podstawowych praw mniejszości narodowych, gwarantowanych prawem polskim należą:
zakaz dyskryminacji oraz istnienia organizacji, których program lub działalność zakłada albo dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową;
wolność zachowania i rozwoju własnego języka;
wolność zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury;
prawo do nauki języka i w języku mniejszości;
prawo do nieskrępowanej możliwości praktyk religijnych;
prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych oraz takich, których celem jest ochrona tożsamości religijnej;
prawo do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących własnej tożsamości narodowej;
przywileje wyborcze dla komitetów wyborczych organizacji mniejszości.
Na terenie miasta Pieszyce występują jedynie nieliczne grupy imigrantów, mniejszości narodowych oraz etnicznych, czy uchodźców – są to głównie osoby narodowości romskiej. Według danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Pieszycach na terenie miasta zamieszkuje 48 Romów, w tym na obszarze wsparcia przy ul. Kopernika - 9 osób. Osoby te stanowią obecnie integralną część społeczności miasta i nie powodują negatywnych zjawisk społecznych. 2.2.5. Inicjatywy społeczne Problem rewitalizacji w mieście Pieszyce powinien być rozwiązany w ramach kompleksowego programu, który musi objąć równocześnie remonty i modernizację zasobów mieszkaniowych, jak i działania zmierzające do ożywienia społecznego mieszkańców. Działania podejmowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 20010-2013 nie będą się ograniczały tylko i wyłącznie do narzędzi infrastrukturalnych, ale także będą uzupełnione programami i projektami społecznymi. Do najskuteczniejszych metod odnowy społecznej obszaru wsparcia w zakresie przeciwdziałania i eliminacji już istniejących problemów
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 35
związanych ze sferą mieszkaniową można zaliczyć m.in. następujące zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym :
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem
programów
pomocy
społecznej,
profilaktyki
i
rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości
uzyskania
świadczeń
na
podstawie
przepisów
o
powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
praca socjalna;
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych;
tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną;
dożywianie dzieci;
utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników.
Do instrumentów warunkujących osiąganie społecznych celów procesu rewitalizacji, jakie są możliwe do zaoferowania przez Gminę Pieszyce, można zaliczyć działalność prowadzoną przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Pieszycach. Priorytety realizowane przez OPS dotyczą:
pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób,
zapewnienia zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom,
działalności charytatywnej,
ochrony i promocji zdrowia,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 36
działań na rzecz osób niepełnosprawnych.
Aktualnie głównym powodem przyznawania świadczeń z pomocy społecznej przez OPS jest bezrobocie. Problem bezrobocia występujący na obszarze wsparcia w istotny sposób wpływa na zubożenie społeczeństwa, poczucie marginalizacji społecznej, prowadząc do nasilania się wzrostu zagrożenia patologiami społecznymi w rodzinach (alkoholizm, ubóstwo), a także wzrostu drobnej przestępczości. Marginalna skala problemów społecznych dotyczy sieroctwa, bezdomności, trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego oraz klęski żywiołowej czy ekologicznej. Ważnym problemem występującym na terenie obszaru wsparcia jest problem sięgania po środki zmieniające świadomość tj. alkohol, narkotyki czy leki psychotropowe. Lokalną strategię w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych wynikających z używania alkoholu i narkotyków określa „Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pieszycach” uchwalany corocznie przez Radę Gminy. Za realizację tego Programu odpowiedzialna jest Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Osoby z problemami uzależnień mają możliwość podjęcia: - terapii ambulatoryjnej w Poradniach Uzależnień w Bielawie lub w Dzierżoniowie, - lub terapii stacjonarnej w Czarnym Borze czy Legnicy na oddziałach odwykowych. GKRPA swoje zadania realizuje m.in. poprzez:
finansowanie
działania
Środowiskowego
Ogniska
Wychowawczego
(Świetlica
Środowiskowa),
dofinansowanie dożywiania dzieci z rodzin zagrożonych patologiami, dofinansowanie organizowania czasu wolnego dla dzieci wraz z wypoczynkiem (imprezy sportowe, Bicie Rekordów – Dni Profilaktyki – Olimpiada Sportowa),
finansowanie spektakli profilaktycznych dla szkół, finansowanie prowadzenia Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych i ich rodzin,
pokrywanie kosztów dojazdu (bilety) na terapię dla osób niepracujących, finansowanie kosztów biegłych sądowych w przedmiocie uzależnienia,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 37
finansowanie kosztów terapii farmakologicznej, dofinansowanie ogólnogminnych bezalkoholowych imprez kulturalnych (piknik rodzinny),
pomoc różnym instytucjom i organizacjom pozarządowym z terenu Powiatu w różnych formach,
uruchamianie palców zabaw na terenie Gminy, przeprowadzanie diagnoz i badań problemów społecznych na terenie miasta Pieszyce.10 Bardzo ważna rolę w rozwiązywaniu problemów społecznych pełnia także inne placówki funkcjonujące na terenie miasta i Gminy Pieszyce tj. policja, nauczyciele i pedagodzy, organizacje
pozarządowe
zajmujące
się
profilaktyką
i
rozwiązywaniem
problemów
alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii. Zatem działania w sferze polityki społecznej będą miały zarówno charakter systemowy jak i wystąpią w postaci pojedynczych inicjatyw podejmowanych przez władze miasta oraz inne instytucje kulturowe i społeczne. W efekcie zapewnione zostanie: przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,
walka z patologiami społecznymi, tworzenie równych szans
mieszkańców Pieszyc, zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego, zapobieganie zjawisku bezrobocia. 2.2.6. Partnerstwo Gmina Pieszyce zrealizuje Projekt rewitalizacji z listy podstawowej bez udziału jakichkolwiek Partnerów. W przypadku konieczności zawarcia Umowy Partnerstwa, zostanie ona sporządzona zgodnie z Art. 28 a Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. 2006 Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 140, poz. 984). 2.2.7. Zarządzanie, wdrażanie i monitoring LPR Proces wdrażania „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013” rozpocznie się w momencie przyjęcia dokumentu przez Radę Miejską Gminy Pieszyce. Wszelkie zmiany w dokumencie inicjowane przez Burmistrza Miasta, zespół opracowujący i monitorujący przebieg Programu oraz podmioty uczestniczące w procesie rewitalizacji będą wymagały uchwalenia przez Radę. 10
Na podstawie danych umieszczonych na stronie www.pieszyce.pl
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 38
Kolejnym etapem będzie przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej w kontekście ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 9.2. Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 dla Projektu wskazanego w załączniku nr 1. Realizacja Projektu zatwierdzonego do współfinansowania z funduszy strukturalnych będzie kolejnym etapem wdrażania. Gmina Pieszyce będzie pełniła funkcję Beneficjenta zgłoszonego do dofinansowania Projektu. Gmina Pieszyce złoży wniosek o dofinansowanie Projektu i będzie podmiotem, z którym IZ RPO
WD
zawrze
umowę
o
dofinansowanie
Projektu.
Gmina
będzie
podmiotem
odpowiedzialnym za koordynację wdrażania Projektu i monitorowanie efektów realizacji LPR. Za nadzór nad prawidłową realizacją Projektu przewidzianego w ramach LPR odpowiedzialny będzie organ wykonawczy tj. Burmistrz Miasta. Do pomocy w prawidłowym wdrożeniu LPR dysponować on będzie aparatem wykonawczym w postaci Urzędu Miejskiego w Pieszycach oraz gminnymi jednostkami organizacyjnymi. Pracownicy Urzędu Miejskiego w Pieszycach zadbają w szczególności o: Wydział Gospodarki Przestrzennej Rozwoju i Infrastruktury Technicznej: prowadzenie procedur przetargowych dotyczących zamówień publicznych, obsługę procesu inwestycyjnego (w tym: kontraktowanie, raportowanie), utrzymanie bądź nadzór techniczny nad gminnymi budynkami mieszkalnymi, zarządzanie
gminnymi
budynkami
mieszkalnymi
oraz
racjonalnym
poszczególnymi
dokumentami
gospodarowaniem tym zasobem, zapewnienie
zgodności
realizacji
LPR
z
programowymi szczebla lokalnego, krajowego i unijnego, zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz przebiegu realizacji Projektu w ramach LPR, oceną stopnia osiągnięcia zamierzonych celów LPR, Skarbnik Gminy i Wydział Finansowy: obsługę finansową budżetu Gminy, w tym rozliczenie Projektu w ramach LPR, współudział w pracach komisji przetargowej,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 39
Referat Promocji Gminy: koordynowanie działań informacyjnych i promocyjnych Projektu i LPR. Oprócz komórek organizacyjnych Urzędu Miejskiego w Pieszycach we wdrażaniu LPR uczestniczyć będzie także zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Pieszycach, będący gminną jednostką organizacyjną działającą w formie zakładu budżetowego Gminy Pieszyce, mającą na celu administrowanie wydzielonym mieniem komunalnym Gminy, w tym komunalnymi budynkami mieszkalnymi. Podmioty zaangażowane we wdrażanie LPR będą odpowiedzialne również za trwałość Projektu w okresie co najmniej 5 lat po oddaniu i zrealizowaniu przedsięwzięcia inwestycyjnego z zakresu mieszkalnictwa. Monitorowanie wdrażania „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 20102013” prowadzone będzie przez kompetentnych pracowników Urzędu Miejskiego w Pieszycach. Monitorowanie jest procesem, który ma za zadanie analizę stanu zawansowania projektu i jego zgodności z postawionymi celami. W związku z tym weryfikowane będą w szczególności ilościowe i jakościowe informacje na temat wdrażanego Projektu i całego Programu w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem takiej analizy będzie zapewnienie zgodności realizacji Projektu i Programu z wcześniej zatwierdzonymi założeniami i celami. Pomiar wartości wskaźników będzie dokonywany, w zależności od ich kategorii (produkt, rezultat, oddziaływanie) - kwartalnie, półrocznie i rocznie oraz zostanie wpisany do cyklicznych raportów. Wykonalność poszczególnych zadań procesu inwestycyjnego na bieżąco będzie kontrolowana przez uprawnionych inspektorów nadzoru budowlanego, w celu wykonania wszelkich prac budowlanych zgodnie z zasadami określonymi w Prawie Budowlanym, przy ścisłym zachowaniu warunków BHP oraz zgodnie z krajowymi przepisami i rozporządzeniami oraz obowiązującymi normami. Ocena Lokalnego Programu Rewitalizacji odbywać się będzie: przed realizacją Programu (ex-ante), na bieżąco w trakcie trwania okresu rewitalizacji (on-going), po jego zakończeniu (ex-post). Ocena LPR ma służyć w szczególności oszacowaniu długotrwałych efektów związanych z projektem inwestycyjnym w zakresie mieszkalnictwa. Należy zaznaczyć, iż na poszczególnych
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 40
etapach realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji opinia publiczna na bieżąco informowana będzie o postępach prac. Szczegółowy zakres obowiązków państwa członkowskiego i instytucji zarządzającej w zakresie promocji i informacji zawarty został w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1828/2006 ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego ogólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz Rozporządzenia (WE) 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
2.3. Metoda identyfikacji obszaru wsparcia W poprzednich rozdziałach przedstawiono analizę miasta Pieszyce pod kątem sfery społecznej, gospodarczej, przestrzennej i środowiskowej. Wykazano, iż miasto Pieszyce odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarczym Gminy Pieszyce i tworzeniu zatrudnienia. Konieczne
jest
jednak
podniesienie
jego
atrakcyjności
poprzez
przeprowadzenie
kompleksowych, skoordynowanych działań rewitalizacyjnych. Istotną kwestię w rozwoju ośrodka miejskiego stanowi mieszkalnictwo. Biorąc pod uwagę przesłanki wynikające z charakteru przestrzeni miasta Pieszyce i uwarunkowań rozwojowych, przedsięwzięcia z zakresu infrastruktury mieszkaniowej, należy traktować jako jedne z podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych podejmowanych przez władze miasta. Ze względu na zdiagnozowany w poprzednich rozdziałach deficyt ilościowy zasobów mieszkaniowych w Pieszycach, a także ich niezadowalający stan, podstawowym elementem rewitalizacji miasta Pieszyce będzie wspieranie działań mających na celu renowację mieszkalnictwa na obszarze wsparcia dotkniętym degradacją fizyczną i wykluczeniem społecznym. Podstawą wyboru metody identyfikacji obszaru wsparcia były „Wytyczne Ministra Rozwoju
Regionalnego w zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa” oraz „Wytyczne dotyczące przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania
wsparcia
z
Regionalnego
Programu
Operacyjnego
dla
Województwa
Dolnośląskiego na lata 2007-2013” (kwiecień 2010 r.). Przy wyznaczaniu obszaru wsparcia wzięto pod uwagę wytyczne Komisji Europejskiej, która w Art. 47 ust. 1 Rozporządzenia 1828/2006 określiła następujące kryteria w oparciu o które należy definiować obszary objęte interwencją w zakresie mieszkalnictwa w ramach procesu rewitalizacji:
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 41
a) wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, b) wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, c) wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, d) niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej, e) porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego. Wybrane kryteria charakteryzują każdą z koniecznych do uwzględniania sfer: społeczną, gospodarczą i przestrzenną. Inwestycje w zakresie mieszkalnictwa mogą być realizowane wyłącznie na wyznaczonych obszarach wsparcia spełniających łącznie co najmniej trzy z powyższych kryteriów. Zgodnie z przyjętą metodą, za obszary kwalifikujące się do wsparcia w zakresie mieszkalnictwa należy uznać tylko te, dla których wartości wskaźników są większe (w przypadku wskaźnika „liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 100 osób – mniejsze) niż wartość referencyjna dla całego województwa dolnośląskiego, co świadczy o występowaniu zjawisk niepożądanych. Za podstawową jednostkę analityczną przyjęto ulicę. W oparciu o analizę danych statystycznych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach, Powiatowy Urząd Pracy w Dzierżoniowie oraz informacje dostarczone przez inne jednostki organizacyjne Gminy Pieszyce, sporządzono i wyliczono listę wskaźników pozwalających wskazać obszar kwalifikujący się do wsparcia w ramach rewitalizacji dla przedsięwzięcia z dziedziny mieszkalnictwa. Wyznaczając obszar rewitalizowany posłużono się następującymi kryteriami: Kryterium 1: Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego – wskaźnik: Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (w %) Kryterium 2: Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia – wskaźnik: Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności Kryterium 3: Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia – wskaźnik: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Kryterium 4: Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń – wskaźnik: liczba przestępstw na 1 tys. ludności
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 42
Kryterium 5: Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej – wskaźnik: liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób
2.4. Diagnoza miasta pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji obszaru wsparcia dla przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa Obszar wsparcia obejmuje następujące ulice: ul. Kopernika (nr 1-37), ul. Kościelna, ul. T. Kościuszki (nr 1-18a), ul. Królowej Jadwigi, ul. Księdza Prałata Franciszka Bieleckiego, ul. Mickiewicza, ul. Obywatelska, ul. Ogrodowa (nr 21, 28, 24, 50, 46), ul. Polna, ul. Piskorzowska (nr 1), ul. Sanatoryjna, pl. Zamkowy, ul. Zamkowa, ul. 9 Maja (nr 1, 3, 5, 5a, 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20). Obszar ten zlokalizowany jest w centrum miasta Pieszyce i zamieszkiwany jest przez 2042 osoby. Szczegółowy zasięg obszaru wsparcia został zaprezentowany graficznie na mapie zamieszczonej w punkcie 4.1 niniejszego dokumentu. Poniżej zaprezentowano wskaźniki odnotowane na obszarze wsparcia.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 43
Tabela 12. Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (%) Liczba Liczba budynków Liczba budynków wybudowanych przed Nazwa ulicy budynków wybudowanych rokiem 1989 do ogólnej ogółem przed rokiem liczby budynków (w %) 1989 25 25 ul. Kopernika (nr 1-37) 100,00 2 2 ul. Kościelna 100,00 20 19 ul. T. Kościuszki (nr 1-18a) 95,00 0 0 ul. Królowej Jadwigi 0,00 1 1 ul. Księdza Prałata Franciszka Bieleckiego 100,00 9 8 ul. Mickiewicza 88,89 4 4 ul. Obywatelska 100,00 6 4 ul. Ogrodowa (nr 21,28,24,50,46) 66,67 8 5 ul. Polna 62,50 1 1 ul. Piskorzowska (nr 1) 100,00 15 15 ul. Sanatoryjna 100,00 4 4 pl. Zamkowy 100,00 29 28 ul. Zamkowa 1-33 96,55 ul. 9 Maja 13 13 (nr 1,3,5,5a,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20) 100,00 137 129 Obszar wsparcia 94,16 1217 1120 Miasto 92,03
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach. Tabela 13. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności
Nazwa ulicy
ul. Kopernika (nr 1-37) ul. Kościelna ul. T. Kościuszki (nr 1-18a) ul. Królowej Jadwigi ul. Księdza Prałata Franiciszka Bieleckiego ul. Mickiewicza ul. Obywatelska ul. Ogrodowa (nr 21,28,24,50,46) ul. Polna ul. Piskorzowska (nr 1) ul. Sanatoryjna pl. Zamkowy ul. Zamkowa 1-33 ul. 9 Maja (nr 1,3,5,5a,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20) Obszar wsparcia Miasto
382 16 631 0 10 67 26 22 28 5 209 62 375
Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej 40 2 42 0 0 6 0 0 3 0 20 9 46
Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności 104,71 125,00 66,56 0,00 0,00 89,55 0,00 0,00 107,14 0,00 95,69 145,16 122,67
209 2042 9455
8 176 715
38,28 86,19 75,62
Liczba mieszkańców
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 44
Tabela 14. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym
Nazwa ulicy
ul. Kopernika (nr 1-37) ul. Kościelna ul. T. Kościuszki (nr 1-18a) ul. Królowej Jadwigi ul. Księdza Prałata Franciszka Bieleckiego ul. Mickiewicza ul. Obywatelska ul. Ogrodowa (nr 21,28,24,50,46) ul. Polna ul. Piskorzowska (nr 1) ul. Sanatoryjna pl. Zamkowy ul. Zamkowa 1-33 ul. 9 Maja (nr 1,3,5,5a,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20) Obszar wsparcia Miasto
Liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym
Liczba długotrwale bezrobotnych
Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym
233 54 421 0 0 43 14 0 17 6 153 26 237
35 5 71 0 0 6 0 0 4 0 14 5 32
15,02 9,26 16,86 0,00 0,00 13,95 0,00 0,00 23,53 0,00 9,15 19,23 13,50
127 1331 5950
12 184 865
9,45 13,82 14,54
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach. Tabela 15. Liczba przestępstw na 1 tys. ludności
Nazwa ulicy
ul. Kopernika (nr 1-37) ul. Kościelna ul. T. Kościuszki (nr 1-18a) ul. Królowej Jadwigi ul. Księdza Prałata Franciszka Bieleckiego ul. Mickiewicza ul. Obywatelska ul. Ogrodowa (nr 21,28,24,50,46) ul. Polna ul. Piskorzowska (nr 1) ul. Sanatoryjna pl. Zamkowy ul. Zamkowa 1-33 ul. 9 Maja (nr 1,3,5,5a,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20) Obszar wsparcia Miasto
Liczba mieszkańców
Liczba przestępstw
Liczba przestępstw na 1 tys. ludności
382 16 631 0 10 67 26 22 28 5 209 62 375
15 0 25 0 0 2 0 0 1 0 21 3 15
39,27 0,00 39,62 0,00 0,00 29,85 0,00 0,00 35,71 0,00 100,48 48,39 40,00
209 2042 9455
25 107 153
119,62 52,40 16,18
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 45
Tabela 16. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób
Nazwa ulicy
Liczba mieszkańców
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób
382 16 631 0 10 67 26 22 28 5 209 62 375
8 0 14 0 0 3 1 26 5 0 4 0 0
2,09 0,00 2,22 0,00 0,00 4,48 3,85 118,18 17,86 0,00 1,91 0,00 0,00
209 2042 9455
5 66 640
2,39 3,23 6,77
ul. Kopernika (nr 1-37) ul. Kościelna ul. T. Kościuszki (nr 1-18a) ul. Królowej Jadwigi ul. Księdza Prałata Franciszka Bieleckiego ul. Mickiewicza ul. Obywatelska ul. Ogrodowa (nr 21,28,24,50,46) ul. Polna ul. Piskorzowska (nr 1) ul. Sanatoryjna pl. Zamkowy ul. Zamkowa 1-33 ul. 9 Maja (nr 1,3,5,5a,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20) Obszar wsparcia Miasto
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach.
Porównanie wartości zastosowanych wskaźników dla obszaru wsparcia w odniesieniu do wartości referencyjnych przedstawia tabela poniżej. Na uwagę zasługuje fakt, że obszar wsparcia w ramach LPR spełnia wszystkie pięć kryteriów służących do jego wyznaczania. Tabela 17. Wartości wskaźników obszaru wsparcia i wartości referencyjne Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (w %)
Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności
Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym
Liczba przestępstw na 1 tys. ludności
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób
Wartość referencyjna
86,6
65
4,5
41,4
10,5
Obszar wsparcia
94,16
86,19
13,82
52,40
3,23
powyżej
powyżej
powyżej
powyżej
poniżej
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 46
W celu uzyskania jak najlepszych efektów rewitalizacji obszarem wsparcia objęto teren, który wymaga
podjęcia
kompleksowych
i
natychmiastowych
działań.
Najważniejszymi
argumentami przemawiającymi za wyborem tego obszaru są:
wyznaczony obszar wsparcia charakteryzuje się wysoką przestępczością i obfituje w liczne zdarzenia kryminalne, co powoduje zakłócanie porządku publicznego,
niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego - na terenie tym występuje wysoki stopień
dekapitalizacji
wielorodzinnych
budynków
mieszkalnych
(w
tym
komunalnych), co skutkuje niskim standardem warunków mieszkaniowych osób je zamieszkujących, ponadto budynki te są o niskiej efektywności energetycznej,
obszar cechuje się stosunkowo wysokim poziomem bezrobocia, dlatego też duży odsetek ludności stanowią osoby korzystające z zasiłków pomocy społecznej,
na terenie tym występuje niski poziom aktywności gospodarczej,
na obszarze występuje duże natężenie problemami społecznymi – alkoholizm, ubóstwo i wykluczenie społeczne.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 47
III. Diagnoza obszaru wsparcia 3.1. Analiza SWOT Analiza SWOT (z ang. - strengths, weaknesses, opportunities, threats) jest wykorzystywana do analizy wewnętrznych silnych i słabych stron zidentyfikowanego obszaru wsparcia oraz zewnętrznych szans i zagrożeń, z którymi miasto musi się konfrontować. Może być wykorzystywana zarówno jako narzędzie do ogólnej analizy funkcjonowania wyznaczonego obszaru w otoczeniu, ale także może dotyczyć konkretnych problemów i podejmowanych działań rewitalizacyjnych. Analiza SWOT uwzględnia trzy podstawowe etapy:
koncentracja na wewnętrznych silnych i słabych stronach miasta z uwzględnieniem obszaru wsparcia oraz zewnętrznych szansach i zagrożeniach,
sytuacja w sferach społecznej, ekonomicznej i środowiskowo-przestrzennej jest analizowana pod kątem – jakie mocne strony obszaru należy wzmocnić, aby uniknąć pojawiających się zagrożeń oraz jak wykorzystać rodzące się szanse w celu zminimalizowania jego słabych stron,
na podstawie analizy dokonanej w dwóch powyższych podpunktach formułuje się cel rewitalizacji, który jest wzbogacany i doprecyzowany za pomocą innych metod analizy.
Tabela 18. Analiza SWOT MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
stabilna gospodarka miasta,
proinwestycyjna polityka gminy,
prowadzenie procesów odnowy historycznej części miasta,
aktywna działalność mieszkańców miasta,
aktywizacja społeczno- gospodarcza i chęć podejmowania inicjatyw przez mieszkańców Pieszyc,
rosnący popyt na mieszkania,
rezerwy terenów mieszkalne,
dobrze wykształcona sieć osadnicza o rozwiniętej strukturze funkcjonalnej,
pod
remontowa
niekorzystna struktura mieszkaniowego,
dekapitalizacja miejskiej,
wzrost zapotrzebowania na mieszkania komunalne i socjalne, przy niskich możliwościach zaspokojenia przez gminę,
dekapitalizacja mieszkalnego,
narastające patologie społeczne, w konsekwencji prowadzące do ubóstwa, apatii i bierności społeczności lokalnej,
opóźnienie w modernizacji publicznej i społecznej,
zbyt niski stopień prowadzonych inwestycji,
budownictwo
wiekowa
historycznej
i
zabudowy
niszczenie
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
zasobu
zasobu
infrastruktury
| 48
ugruntowana pozycja i doświadczenie Gminy w podejmowaniu działań inwestycyjnych,
wysokie ceny mieszkaniowe,
zdolność organizacyjna i instytucjonalna Gminy do przeprowadzenia inwestycji.
niski standard zasobu mieszkaniowego w gestii gminy i konieczność dopłat
SZANSE
gruntu
pod
budownictwo
ZAGROŻENIA
niskie tempo rozwoju budownictwa mieszkaniowego w stosunku do realnych potrzeb,
niekorzystne zmiany demograficzne starzenie się społeczeństwa,
korzystne prawo samorządowe,
urbanizacja obszaru,
zwiększenie roli sektora mieszkaniowego w polityce gospodarczej miasta,
odpływ ludzi młodych ośrodków miejskich,
przygotowanie i uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe,
ujemne saldo migracji,
zwiększenie zakresu prac remontowych i modernizacyjnych,
opóźnienie technicznej,
partnerstwo różnych grup właścicieli obszarze gospodarki mieszkaniowej,
brak poczucia społeczeństwa,
chęć podejmowania mieszkańców miasta,
kryzys gospodarczy i niekorzystne procesy ekonomiczne w kraju i na świecie,
zwiększająca się liczba kredytów na cele mieszkaniowe,
rosnące koszty utrzymania i eksploatacji budynków wielorodzinnych,
rozwój turystyki w mieście i w okolicy,
dostępne środki unijne na lata 2007-2013 umożliwiające finansowanie projektów z zakresu rewitalizacji.
zmienność przepisów prawa gospodarki mieszkaniowej,
zubożenie mieszkańców,
brak działań na rzecz tworzenia lokalnych więzi i aktywności społecznej,
niestabilna polityka finansowa państwa.
inicjatyw
w
przez
w
do
rozwoju tożsamości
i
większych
infrastruktury regionalnej
dotyczących
3.2. Zidentyfikowane problemy wyznaczonego obszaru wsparcia Rewitalizacja jest niezbędnym warunkiem w osiąganiu zrównoważonego rozwoju miasta. Lokalny Program Rewitalizacji miasta Pieszyce na lata 2010-2013 jest odpowiedzią na potrzeby wynikające z faktu utraty przez określony obszar miasta (obszar wsparcia) walorów atrakcyjności turystycznej i występujących tam problemów społecznych. Jednocześnie stanowi ona szansę na porządkowanie zasobów mieszkaniowych. Podejmowane działania wynikają
z
konieczności
prowadzenia
przez władze
publiczne
polityki sprzyjającej
zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, a w szczególności potrzeb gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 49
Główne
problemy
występujące
w
Pieszycach,
szczególnie
na
obszarze
wsparcia
wyznaczonym przez Lokalny Program Rewitalizacji można opisać w trzech wymiarach:
wymiar środowiskowy
Jednym z najważniejszych problemów występujących na obszarze wsparcia jest potrzeba poprawy tkanki urbanistyczno – architektonicznej w mieście, która ulega postępującej destrukcji. Przeprowadzona w poprzednich rozdziałach analiza efektywności energetycznej budynków wykazała, że miasto boryka się z problemem stale starzejących się zasobów mieszkaniowych. Na obszarze wsparcia istnieje znaczny odsetek budynków mieszkalnych, które zamiast błyszczeć i być piękną wizytówką miasta – szpecą i z dnia na dzień coraz bardziej popadają w ruinę. Wiele budynków w wyniku braku przeprowadzenia regularnych prac remontowych uległo dekapitalizacji. W szczególnie krytycznej sytuacji znajdują się stare zasoby mieszkaniowe, które wymagają pilnej modernizacji na dużą skalę. Degradacji ulegają przede wszystkim części wspólne wielorodzinnych budynków mieszkalnych tj. elewacje zewnętrzne
(odpadający
tynk,
zniszczone
cenne
elementy
zdobnicze
i
detale
architektoniczne), dachy (nieszczelne połacie dachowe, pourywane rynny, odpadające dachówki, przeciekające dachy), zniszczona stolarka okienna i drzwiowa (wypatrzone okna i drzwi, powybijane szyby), zdewastowane klatki schodowe i korytarze, a także wejścia wspólne. Niebezpieczeństwo w użytkowaniu budynków stanowią także przestarzałe i niesprawne instalacje techniczne. Zniszczona jest także izolacja pionowa i pozioma przeciwwilgociowa. Niezwykle ważne jest także podjęcie działań w zakresie oszczędności energetycznej budynków – wymiany nieefektywnych systemów grzewczych, a także wykonanie niezbędnych prac termomodernizacyjnych. W wyniku tego na obszarze wsparcia występuje zjawisko niskiej jakości warunków życia mieszkańców, którzy muszą mieszkać w zniszczonych i zaniedbanych budynkach. Ponadto istnieje zagrożenie bezpieczeństwa przebywania ludzi w zdewastowanych budynkach. Renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych jest konieczna przede wszystkim
dla
poprawy
standardu
zamieszkania,
a
dodatkowym
argumentem
przemawiającym za koniecznością rewitalizacji niektórych budynków jest ich wysoka wartość historyczna oraz ich znaczenie dla tożsamości i historii miasta.
wymiar społeczny
Degradacja tkanki urbanistyczno – architektonicznej miasta prowadzi nie tylko do dekapitalizacji substancji, ale także do powstawania poważnych problemów społecznych, co
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 50
skutkuje pauperyzacją mieszkańców. Na terenie przeznaczonym do rewitalizacji można zidentyfikować następujące problemy:
zubożenie mieszkańców,
wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia,
wysokie bezrobocie,
spadek potencjału i aktywności gospodarczej mieszkańców,
wysokie natężenie występowania zjawisk patologicznych.
Mając powyższe na uwadze, proces rewitalizacji ma silne uzasadnienie ze względów społecznych i przyczynia się do zlikwidowania najważniejszych problemów socjalnych występujących na obszarze wsparcia. Rewitalizacja jest sposobem na podejmowanie działań zapobiegających negatywnym zjawiskom poprzez zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa, a także wpływa na wyrównanie szans rozwojowych osobom z obszarów zdegradowanych.
wymiar gospodarczy
Problemy sfery gospodarczej występujące na obszarze wsparcia wynikają m.in. z potrzeby poprawy wizerunku miasta oraz potrzeby poprawy jego atrakcyjności turystycznej. W mieście można zauważyć stopniowy rozwój turystyki. Jej przejawem jest tzw. turystyka miejska, a motywem zwiedzającego jest potrzeba poznania walorów historyczno-kulturowych miasta. Na
obszarze
wsparcia
występują
obiekty,
które
posiadają
zabytkową
zabudowę
urbanistyczną, podlegającą ochronie konserwatorskiej. Ważnym obiektem jest Zespół pałacowo – parkowy w Pieszycach. Pałac w Pieszycach należy do najcenniejszych zabytków Śląska. Pierwotnie powstał jako dwór w 1580 roku, a w 1699 roku został rozbudowany na jedną z największych i najpiękniejszych śląskich rezydencji. Wjazd do pałacu prowadzi przez dziedziniec, wokół którego zlokalizowane są zabytkowe obiekty pomocnicze, zaadaptowane przez władze Gminy na wielorodzinne budynki mieszkalne. Aktualnie są one w bardzo złym stanie i wymagają pilnej interwencji. Obecnie trwają prace z zakresu odbudowy samego pałacu. Idealnym dopełnieniem całości może być przeprowadzenie prac rewitalizacyjnych z zakresu mieszkalnictwa poprzez modernizację obiektów zlokalizowanych na dziedzińcu pałacowym. Modernizacja tych obiektów pozwoli wykorzystać atuty turystyczne tego miejsca i jednocześnie zapewni wzrost atrakcyjności miasta poprzez poprawę estetyki zasobów
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 51
mieszkaniowych. Rewitalizacja skoncentrowana na tej części miasta doprowadzi do odzyskania i podwyższenia jej wartości funkcjonalnej, ekonomicznej i historycznej. Rysunek 11. Widok na Pałac w Pieszycach – od strony dziedzińca
Rysunek 12. Widok na Pałac w Pieszycach – wjazd na dziedziniec
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 52
Rysunek 13. Dziedziniec Pałacu w Pieszycach – widok na budynki mieszkalne
3.3. Cele 3.3.1. Zidentyfikowane cele rewitalizacji Na podstawie prac wykonanych nad opracowaniem dokumentu Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Pieszyce na lata 2010-2013, prowadzonych przez powołany w tym celu zespół zadaniowy, zidentyfikowano cel nadrzędny i cele szczegółowe rewitalizacji. Istotą jest założenie, że cele te powinny być osadzone w sferze społecznej, gospodarczej i ekologiczno-przestrzennej. Właśnie umiejętne połączenie tych sfer i wykorzystanie dodatnich relacji pomiędzy nimi, stanowi o potencjale rozwoju miasta Pieszyce, standardzie życia jego mieszkańców, a tym samym o poziomie zadowolenia lokalnej społeczności. Mając na uwadze powyżej opisane założenie, sformułowany został cel nadrzędny i cele szczegółowe.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 53
CEL NADRZĘDNY LPR
Ożywienie zdegradowanego obszaru miasta Pieszyce w aspekcie infrastrukturalnym, społecznym i gospodarczym, które ma prowadzić do przywrócenia ładu przestrzennego na wyznaczonym obszarze i poprawy warunków życia mieszkańców poprzez zahamowanie postępującej degradacji istniejącej zabudowy mieszkaniowej stanowiącej dziedzictwo historyczne
CELE SPOŁECZNE:
przeciwdziałanie degradacji społecznej ludności zamieszkującej obszar wsparcia wsparcie osób o niższych dochodach nie mogących ponosić kosztów remontów budynków mieszkalnych, w celu zapobiegnięcia ich marginalizacji i wykluczeniu społecznemu poprawa warunków i jakości życia mieszkańców obszaru wsparcia dzięki modernizacji zabudowy mieszkaniowej
CELE EKOLOGICZNOPRZESTRZENNE:
poprawa historycznej tkanki urbanistycznoarchitektonicznej miasta
odnowa zdekapitalizowanych zasobów mieszkaniowych
CELE GOSPODARCZE:
podniesienie atrakcyjności turystycznej miasta, dzięki zagospodarowaniu budynków mieszkalnych zlokalizowanych na dziedzińcu Zamku Pieszyckiego największego zamku barokowego Dolnego Śląska
poprawa estetyki i wizerunku miasta, dzięki porządkowaniu tkanki urbanistycznej w harmonii z otoczeniem
zrównoważony rozwój miasta
poprawa porządku i bezpieczeństwa mieszkańców
Zgodnie z wymienionymi powyżej celami wynikającymi z realizacji działań podejmowanych w ramach LPR zauważalne jest oddziaływanie niniejszego dokumentu w sferze społecznej, socjalno - bytowej oraz infrastruktury miasta. Cele przewidziane do osiągnięcia w ramach procesu rewitalizacji są w stosunku do siebie komplementarne. Potrzeba podniesienia warunków bytowych mieszkańców miasta oraz jego atrakcyjności turystycznej determinuje potrzebę odpowiedniego zapewnienia standardu technicznego zabudowy mieszkaniowej.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 54
3.3.2. Wskaźniki LPR z wyszczególnionymi wartościami docelowymi Przez rezultaty LPR należy rozumieć korzyści, które w wyniku jego wdrożenia będą udziałem odbiorców bezpośrednio po zakończeniu planowanych działań rewitalizacyjnych. Typ wskaźnika
Rezultat
Nazwa wskaźnika Liczba osób zamieszkujących budynek mieszkalny wielorodzinny poddany renowacji [os.] Liczba bezpośrednich utworzonych miejsc pracy (etaty) - w tym kobiety (etaty)
Rok osiągnięcia wartości docelowej
Wartość wskaźnika
2013
60
2013
0
2013
0
Przez produkt, będący wynikiem wdrożenia LPR, należy rozumieć bezpośredni, materialny, policzalny efekt procesu rewitalizacji. Typ wskaźnika
Nazwa wskaźnika
Produkt
Liczba budynków mieszkalnych poddanych renowacji [szt.]
Rok osiągnięcia wartości docelowej
Wartość wskaźnika
2013
4
3.4. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia Wybór planowanego przedsięwzięcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013 podyktowany był przede wszystkim potrzebą pomocy tej grupie mieszkańców, których sytuacja mieszkaniowa odbiega od sytuacji występującej w pozostałych częściach miasta. Analiza przedstawionych w poprzednim rozdziale wskaźników obszaru
wsparcia
wykazała,
iż
najtrudniejsza
sytuacja
w
wymiarze
społecznym
gospodarczym i środowiskowo-przestrzennym występuje przy pl. Zamkowym. Narastające przez lata problemy w tej zdegradowanej części miasta przyczyniły się do skupienia się w tym miejscu wysokiego poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego,
niskiej aktywności
gospodarczej mieszkańców, dużej liczby odnotowanych przestępstw, a także znacznej dekapitalizacji substancji mieszkaniowej.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 55
Przedsięwzięciem z zakresu mieszkalnictwa, które umożliwi osiągnięcie celów LPR, jest: „Rewitalizacja budynków mieszkalnych przy Pl. Zamkowym nr 1, 2, 3 i 4 w Pieszycach” Budynki mieszkalne zlokalizowane przy pl. Zamkowym są w bardzo złym stanie technicznym, zarówno zewnętrznym, jak i wewnętrznym. Ponadto budynki te charakteryzują się bardzo niską
efektywnością
energetyczną.
Poniżej
przedstawiono
krótką
charakterystykę
planowanych do wykonania prac budowlanych w poszczególnych budynkach mieszkalnych, wraz z fotografiami stanu istniejącego i opisem oczekiwanych efektów planowanych do przeprowadzenia
prac
renowacyjnych
części
wspólnych
wielorodzinnych
budynków
mieszkalnych. Budynki przy pl. Zamkowym usytuowane są w centralnej części Pieszyc, po północnej stronie głównej drogi (ul. Mickiewicza), nad rzeką Młynówką. Budynki te wchodzą w skład zespołu folwarcznego przy Pałacu w Pieszycach. Zabudowania folwarczne przebudowane w XIX i XX wieku zachowały historyczne usytuowanie wokół dziedzińca gospodarczego, po obu stronach przecinającej go drogi (po stronie wschodniej budynki usytuowane nieco ukośnie, bliżej drogi, natomiast po stronie zachodniej – układ budynków zbliżony jest do podkowy). Po II wojnie światowej budynki folwarczne pełniły funkcje mieszkalno-gospodarcze, w latach 60tych i 70-tych XX w. przeprowadzono w nich prace budowlane w celu adaptacji na mieszkania komunalne. Budynek mieszkalny przy pl. Zamkowym 1 Budynek został wzniesiony ok. poł. XVII w., przebudowany gruntowanie po 1818 r. i w latach 60-tych XIX w. Usytuowany w zabudowie zwartej płn.-wsch. części folwarku, ustawiony nieco skośnie do drogi (osi założenia), skrajny, zwarty z budynkiem przy pl. Zamkowym 3, rozpoczyna pierzeję od strony bramy wjazdowej. Jest to budynek murowany z kamienia łamanego i cegły, tynkowany (tynki zewnętrzne i wewnętrzne gładkie). Więźba drewniana, krokwiowo-stolcowa, dach pokryty dachówką ceramiczną zakładkową. Sklepienia w piwnicy i pomieszczeniach parteru – ceglane, odcinkowe. Stropy drewniane z podsufitka. Posadzki: w piwnicy ziemne (polepa), w sieni na parterze – cementowe, pozostałe – drewniane (podłogi z desek), w mieszkaniach współczesne ceramiczne, wykładziny. Schody: zewnętrzne – betonowe, wewnętrzne – do piwnicy – ceglane, na Pietro i strych – drewniane, jednobiegowe z podestem o profilowanej poręczy i prostej balustradzie. Na wysokość pietra schody obudowane obustronnie deskami. Okna: drewniane, współczesne, dwuskrzydłowe. Drzwi:
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 56
zewnętrzne dwuskrzydłowe, płycinowe, z nadświetleniem, wewnętrzne – jednoskrzydłowe, współczesne. Budynek założony na rzucie prostokąta, trzytraktowy, klatka schodowa w tylnej części środkowego traktu. Bryła zwarta, dwukondygnacyjna, częściowo podpiwniczona, nakryta dachem dwuspadowym, zwieńczony gzymsem, kondygnacje oddzielone pasowym gzymsem kordonowym, w tylnej (wsch.) połaci dachu – dwa powiększone, niesymetryczne otwory. Elewacje: symetryczne, frontowa – zachodnia pięcioosiowa, z wejściem pośrodku. Otwory okienne prostokątne; drzwiowy zamknięty łukiem półokrągłym. Pomiędzy oknami nisze łukowe, na piętrze zamurowane. Elewacja tylna (wschodnia) – sześcioosiowa, otwory okienne prostokątne (na piętrze – rożnej wielkości), okno klatki schodowej łukowe, z przewlekana metalowa krata. Elewacja szczytowa (południowa) – jednoosiowa.11 Stan zachowania: budynek przebudowany w 1963 r., w wyniku czego utracił charakter pierwotny i zatarty został układ wnętrz. Elewacja - spękana, złuszczona farba, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna na korytarzu i drzwi wejściowe
(częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona,
zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy). Rysunek 14. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 1
11
Na podstawie dokumentów dostarczonych przez Gminę Pieszyce związanych z ewidencją zabytków architektury i budownictwa.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 57
Zakres
planowanych
do
wykonania
prac
renowacyjnych
części
wspólnej
wielorodzinnego obiektu mieszkalnego przy pl. Zamkowym 1 obejmuje: -
remont kapitalny dachu krytego dachówką karpiówką ceramiczną podwójnie w koronkę wraz z wymianą łat i częściowa wymianą więźby dachowej,
-
przemurowanie kominów ponad dachem,
-
wymiana rynien z blachy ocynkowanej,
-
wymiana rur spustowych z blachy ocynkowanej,
-
przemurowanie istniejących i wykonanie nowych zbiorczych kanałów wentylacyjnych i spalinowych w budynku,
-
wymiana stolarki okiennej na korytarzu,
-
wymiana drzwi wejsciowych do budynku.
Oczekiwane efekty w wyniku przeprowadzenia zaplanowanych prac renowacyjnych: - wstrzymanie postepującej degradacji obiektu, - nadanie budynowi estetycznego wyglądu, - poprawa wizerunku budynku znajdującego się w historycznej części miasta. Budynek mieszkalny przy pl. Zamkowym 2 Budynek wzniesiony prawdopodobnie przed 1576 r., przebudowany w latach 80-tych XVI w., gruntownie po 1818 r. oraz w latach 60-tych XX w. W zabudowie zwartej, rozpoczyna zabudowania płd.-zach. części folwarku, ustawiony prostopadle do drogi – osi założenia, przy bramie wjazdowej (pierwszy człon dawnego dworu). Murowany z kamienia i cegły, tynkowany – tynki zewnętrzne – fakturalne i gładkie, wewnętrzne – gładkie. Więźba drewniana, krokwiowo-stolcowa z jętkami, pokrycie z dachówki ceramicznej, karpiówki. Sklepienia: na parterze – ceglane, kolebkowe z podciętymi lunetami i krzyżowe. Stropy: na poddaszu drewniane, belkowe z podsufitką, nad fragmentem parteru drewniany, belkowy, nagi. Posadzki: w sieni ceramiczna, w pozostałych pomieszczeniach podłogi drewniane. Schody: zewnętrzne – kamienne (piaskowiec), wewnętrzne – drewniane, dwubiegowe, na strych – drewniane, drabiniaste, policzkowe, poręcz drewniana, profilowana, balustrada drewniana, współczesna. Okna drewniane skrzynkowe i krosnowe, dwuskrzydłowe, niektóre ze ślemieniem, także ze szprosami, drzwi wejściowe główne – drewniane, dwuskrzydłowe,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 58
ramowo-płycinowe z nadświetleniem, z ozdobnymi, kutymi zawiasami kowalskiej roboty, drzwi wewnętrzne jednoskrzydłowe, pełne, ramowe, niektóre współczesne. Skrzydło założone na rzucie prostokąta, dwutraktowe w osi podłużnej, z klatką schodową przy ścianie frontowej (północnej). Bryła zwarta, jednokondygnacyjna, z częściowo mieszkalnym poddaszem, nakryta dwuspadowym dachem, o niesymetrycznych połaciach – w elewacji południowej drugą kondygnacje uzyskano poprzez podniesienie ściany parteru, w połaci frontowej dwie facjatki, cokół lekko wysunięty z lica ściany. Elewacja frontowa (północna) – symetryczna, trzyosiowa, z wejściem w osi środkowej. Gzyms okapowy – schodkowy, wysunięty. Dekoracja ścian w formie ramowej, z pasów tynku gładkiego i pól wypełnionych tynkiem fakturalnym. Elewacja tylna (południowa) – zwieńczona wysuniętym schodkowym gzymsem okapowym, podzielona pasowym gzymsem kordonowym. Niesymetryczna – parter 7-osiowy, piętro 5-osiowe. Ściana szczytowa – dwuosiowa. Otwory okienne – prostokątne, ujęte kamiennymi, profilowanymi opaskami z gzymsami nadokiennymi (niektóre poziome belki nadproża – opracowane w tynku). Otwór wejścia głównego – zamknięty pełnym łukiem, ujęty portalem (wykonanym w tynku), złożonym z prostych (zdwojonych) pilastrów z uproszczonymi bazami i głowicami oraz archiwolty z kluczem. Całość zwieńczona uproszczonym profilowanym gzymsem odcinkowym z półwolutami. Wnętrze: w trakcie pd. pomieszczenia sklepione, wtórnie podzielone ścianami wewnętrznymi, w części zachodniej budynku – dwa prostokątne, profilowane, obramienia otworów drzwiowych z piaskowca.12 Stan zachowania: elewacja – zawilgocona, spękana, złuszczona farba, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna na korytarzu i drzwi wejściowe (częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona, zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy), stropy poddasza ugięte, osłabione.
12
J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 59
Rysunek 15. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 2
Rysunek 16. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 2
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 60
Zakres
planowanych
do
wykonania
prac
renowacyjnych
części
wspólnej
wielorodzinnego obiektu mieszkalnego przy pl. Zamkowym 2 obejmuje: -
remont kapitalny dachu krytego dachówką karpiówką ceramiczną w łuskę albo koronkę wraz z wymianą łat i częściowa wymianą więźby dachowej,
-
przemurowanie kominów ponad dachem,
-
wymiana rynien z blachy ocynkowanej,
-
wymiana rur spustowych z blachy ocynkowanej,
-
przemurowanie istniejących i wykonanie nowych zbiorczych kanałów wentylacyjnych i spalinowych w budynku,
-
wymiana stolarki okiennej na korytarzu,
-
wymiana drzwi wejsciowych do budynku.
Oczekiwane efekty w wyniku przeprowadzenia zaplanowanych prac renowacyjnych: - wstrzymanie postepującej degradacji obiektu, - nadanie budynowi estetycznego wyglądu, - poprawa wizerunku budynku znajdującego się w historycznej części miasta. Budynek mieszkalny przy pl. Zamkowym 3 Rysunek 17. Budynek mieszkalny wielorodzinny - pl. Zamkowym 3
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 61
Budynek mieszkalny przy pl. Zamkowym 3 stanowi zabudowę zwartą powstała po 3 dawnych budynkach folwarcznych. Pierwszy z nich wzniesiony został w I poł. XVI w. odbudowany i przebudowany w latach 1580-81, 1699, 1736, po 1818 r. i w I poł. XX w. W zabudowie zwartej płn.-wsch. części folwarku, ustawiony nieco skośnie do drogi (osi założenia), skrajny, zwarty z kolejnym budynkiem przy p. Zamkowym 3. Murowany z kamienia łamanego (piwnice) i cegły, tynkowany – tynki zewnętrzne i wewnętrzne gładkie. Więźba drewniana, stolcowo-jętkowa, wzmocniona krzyżulcami, pokrycie – dachówka karpiówka, kładziona podwójnie. Sklepienia: ceglano-kamienne, w piwnicy kolebkowe, na parterze – kolebkowe z lunetami i krzyżowe. Posadzki: płytki ceramiczne (przedsionek), podłogi drewniane, wylewka cementowa w części gospodarczej. Schody: do piwnicy – kamienne, jednobiegowe, prowadzące na Pietro budynku – jednobiegowe, kamienne, stopnice drewniane, na strych – jednobiegowe, drewniane. Okna drewniane, dwuskrzydłowe, ze szprosami i jednoskrzydłowe, drzwi zewnętrzne
–
drewniane,
jednoskrzydłowe,
współczesne,
wewnętrzne-
drewniane,
współczesne. Założony na rzucie prostokąta, pierwotnie dwutraktowy, schody na strych przy ścianie szczytowej, północnej. Bryła zwarta jednokondygnacyjna, częściowo podpiwniczona (od płn.), nakryta dwuspadowym, wysokim dachem, ściana szczytowa (płn.) w narożu wschodnim wzmocniona ceglana szkarpa, w narożu zachodnim połączona murem kurtynowym z brama przed fosą. Elewacje: frontowa – niesymetryczna, 3 –osiowa, otwory prostokątne, różnej wielkości, tylna – 1-osiowa, szczytowa – 1–osiowa w parterze, wyzej otwory doświetlające strych – prostokątne oraz wentylacyjne – w kształcie rombów, otwory zabezpieczone pionowymi prętami metalowymi.13 Stan zachowania: elewacja – spękana, złuszczona farba, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna (częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona, zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy, więźba ugięta miejscowo, ubytki pokrycia), stropy poddasza ugięte, osłabione.
13
J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 62
Rysunek 18. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 3
Drugi budynek wzniesiony ok. poł. XVII w., przebudowany gruntowanie po 1818 r. i w latach 60-tych XIX w. W zabudowie zwartej płn.-wsch. części folwarku, ustawiony nieco skośnie do drogi (osi założenia), pomiędzy dwoma budynkami przy pl. Zamkowym 3. Murowany z kamienia
i
cegły,
tynkowany.
Więźba
drewniana
konstrukcji
krokwiowo-jętkowej,
wzmocniona krzyżulcami – karpiówka, papa. Stopy – drewniane, płaskie, wzmocnione podciągami. Posadzki: w przedsionku – ceramiczne, pozostałe – drewniane (podłogi z desek). Schody: zewnętrzne – betonowe, wewnętrzne (skrajne) – kamienne, jednobiegowe, stopnice drewniane. Okna – drewniane, współczesne 9trzyskrzydłowe), drzwi – zewnętrzne – drewniane, jednoskrzydłowe, współczesne, wewnętrzne – drewniane, jednoskrzydłowe, ramowo-płycinowe, pełne. Założony na rzucie prostokąta, dwutraktowy, klatka schodowa wydzielona ściana, w osi skrajnej budynku. Bryła zwarta dwukondygnacyjna, druga kondygnacja
częściowo
w
dachu
–
nadbudowana
współcześnie,
nakryta
dachem
dwuspadowym, pulpitowym nad częścią współczesną. Elewacje: niesymetryczne, frontowa w części parterowej – czteroosiowa, piętro – trzyosiowe, tylna – parter trzyosiowy, Pietro czteroosiowe, otwory prostokątne, różnej szerokości, otwór wejścia frontowego obramiony prostokątną opaska tynkową.14
14
J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 63
Stan zachowania: elewacja – spękana, złuszczona farba, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna (częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona, zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy, więźba ugięta miejscowo, ubytki pokrycia), stropy poddasza ugięte, osłabione. Rysunek 19. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 3
Trzeci budynek wzniesiony został wzniesiony ok. poł. XVII w. przebudowany gruntowanie po 1818 r. i w latach 60-tych XIX w. W zabudowie zwartej płn.-wsch. części folwarku, ustawiony nieco skośnie do drogi (osi założenia), pomiędzy pozostałymi budynkami przy pl. Zamkowym 3. Murowany z kamienia łamanego i cegły, tynkowany – tynki zewnętrzne i wewnętrzne gładkie. Więźba drewniana, konstrukcji krokwiowo-stolcowo-jętkowej, pokrycie ceramiczne – dachówka karpiówka, pulpitowe daszki facjatki pokryte papą. Sklepienia – w piwnicy kolebkowe, w pomieszczeniach parteru – ceglane, odcinkowe i krzyżowe. Stropy poddasza – drewniane. Posadzki: cementowe i drewniane podłogi (współczesne). Schody: zewnętrzne – betonowe, wewnętrzne – drewniane, do piwnicy – ceglane. Okna drewniane, pojedyncze, jedno i dwuskrzydłowe, współczesne. Drzwi – drewniane współczesne, do piwnicy – deskowe, wewnętrzne – współczesne. Założony na rzucie prostokąta, trzytraktowy w osi poprzecznej, schody na poddasze w tylnej części środkowego traktu. Bryła zwarta jednokondygnacyjna,
częściowo podpiwniczona, z
mieszkalnym poddaszem, nakryta
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 64
dwuspadowym dachem z trzema facjatkami prostokątnymi o pulpitowych daszkach. Elewacje: niesymetryczne, zachodnia – pięcioosiowa, wschodnia 9tylna) ślepa, otwory prostokątne, różnej wielkości, niektóre zamurowane, brak dekoracji.15 Stan zachowania: elewacja – zniszczona, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna (częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona, zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy, ubytki pokrycia). Rysunek 20. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 3
Zakres
planowanych
do
wykonania
prac
renowacyjnych
części
wspólnej
wielorodzinnego obiektu mieszkalnego przy pl. Zamkowym 3 obejmuje: -
remont kapitalny dachu krytego dachówką karpiówką ceramiczną pojedyńczo w łuskę albo koronkę wraz z wymianą łat i częściową wymianą więźby dachowej,
15
-
przemurowanie kominów ponad dachem,
-
wymiana rynien z blachy ocynkowanej,
-
wymiana rur spustowych z blachy ocynkowanej,
J.w.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 65
-
przemurowanie istniejących i wykonanie nowych zbiorczych kanałów wentylacyjnych i spalinowych w budynku,
-
wymiana stolarki okiennej na korytarzu,
-
wymiana dzrwi wejsciowych do budynku.
Oczekiwane efekty w wyniku przeprowadzenia zaplanowanych prac renowacyjnych: - wstrzymanie postepującej degradacji obiektu, - nadanie budynowi estetycznego wyglądu, - poprawa wizerunku budynku znajdującego się w historycznej części miasta. Budynek mieszkalny przy pl. Zamkowym 4 Budynek wzniesiony prawdopodobnie przed 1576 r. przebudowany w latach 80-tych XVI w., gruntowanie po 1818 r. oraz w latach 60-tych XX w. W zabudowie zwartej płd.-zach. części folwarku, przylegający do budynku przy pl. Zamkowym 2, usytuowany równolegle do drogi – osi założenia. Murowany z kamienia (w partii piwnic i cokołu), wyżej z cegły, tynkowany – tynki zewnętrzne i wewnętrzne – gładkie. Więźba drewniana krokwiowo-stolcowa, z jętkami i krzyżulcami, pokrycie z dachówki ceramicznej, karpiówki. Sklepienia: kamienno-ceglane, kolebkowe w piwnicy, na parterze – kolebkowe z lunetami i krzyżowe. Stropy drewniane belkowe. Posadzki: w piwnicy – wylewka cementowa, w sieni płytki kamienne (współczesne), pozostałe drewniane z desek i współczesne. Schody: zewnętrzne – betonowe i ceglane (od zachodu), wewnętrzne – drewniane, zabiegowe na I piętro (obudowane, ścianka drewnianą), policzkowe,
drabiniaste
na
strych.
Okna
–
drewniane,
krosnowe
i
skrzynkowe,
dwuskrzydłowe, ze ślemieniem, niektóre czterodzielne, także ze szprosami. Drzwi: wejściowe – główne, drewniane, dwuskrzydłowe, ramowo-płycinowe z naświetleniem prostokątnym, z zamkiem i zawiasami kowalskiej roboty, pełne, drzwi w elewacji zachodniej – drewniane, jednoskrzydłowe, ramowo-płycinowe, pełne, z prostokątnym naświetleniem, w obramowaniu drewnianym. Drzwi wewnętrzne – drewniane, jednoskrzydłowe, ramowo-płycinowe, także współczesne, pełne. Założony na rzucie prostokąta, 3-traktowy w osi poprzecznej, z klatką schodowa w tylnej części sieni (w trakcie środkowym), sień przelotowa. Bryła zwarta dwukondygnacyjna, z wyodrębnionym cokołem, nakryta dwuspadowym dachem, z trójkątnym naczółkiem w połaci frontowej. Od zachodu częściowo podpiwniczony. Do elewacji tylnej dobudowane schody zewnętrzne, do których przylega współczesny budynek garażu. Elewacje: zwieńczone gzymsem okapowym, profilowanym, frontowa- dzielona
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 66
poziomo pasowym gzymsem okapowym, profilowanym, frontowa – dzielona poziomo pasowym gzymsem kordonowym. Symetryczne, 5-osiowe otworzy prostokątne. Okno nad wejściem w elewacji tylnej – zsunięte z osi. Metalowa balustrada schodów (współczesna). Okna w prostych opaskach tynkowych, w elewacji tylnej – okna w profilowanej opasce kamiennej. Pierwotny budynek zawierał się w krótszym niż obecny obrysie i kończył sienią przelotową, o czym świadczy m.in. zróżnicowana grubość murów obwodowych – ściany dobudowanego trzeciego traktu są znacznie cieńsze, na elewacji czytelne są ślady dobudowy, okna tylnej elewacji nie posiadają opasek. Stan zachowania: elewacja – zawilgocona, spękana, złuszczona farba, miejscowe ubytki tynku, zniszczone obróbki (rynny, rury spustowe), okna na korytarzu i drzwi wejściowe (częściowo spróchniałe, wypaczone, spękane), dach (konstrukcja uszkodzona, zmurszała część krokwi i deskowania, liczne przecieki, uszkodzone dachówki i kominy), stropy poddasza osłabione, schody ugięte. Rysunek 21. Budynek mieszkalny wielorodzinny – pl. Zamkowy 4
Zakres
planowanych
do
wykonania
prac
renowacyjnych
części
wspólnej
wielorodzinnego obiektu mieszkalnego przy pl. Zamkowym 4 obejmuje:
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 67
-
remont kapitalny dachu krytego dachówką karpiówką ceramiczną podwójnie w koronkę wraz z wymianą łat i częściowa wymianą więźby dachowej,
-
przemurowanie kominów ponad dachem,
-
wymiana rynien z blachy ocynkowanej,
-
wymiana rur spustowych z blachy ocynkowanej,
-
przemurowanie istniejących i wykonanie nowych zbiorczych kanałów wentylacyjnych i spalinowych w budynku,
-
wymiana stolarki okiennej na korytarzu,
-
wymiana drzwi wejściowych do budynku.
Oczekiwane efekty w wyniku przeprowadzenia zaplanowanych prac renowacyjnych: - wstrzymanie postepującej degradacji obiektu, - nadanie budynowi estetycznego wyglądu, - poprawa wizerunku budynku znajdującego się w historycznej części miasta.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 68
IV. Zakres przestrzenny obszaru wsparcia 4.1. Mapa lokalizująca obszar wsparcia Rysunek 22. Mapa z zaznaczonym obszarem wsparcia
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 69
4.2. Mapa z naniesioną lokacją planowanego przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa
Rysunek 23. Lokalizacja przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa na obszarze wsparcia
Lokalizacja przedsięwzięcia na obszarze wsparcia
Źródło: opracowanie na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Miejski w Pieszycach.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 70
V. Ocena oddziaływania LPR na środowisko Zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań
dotyczących mieszkalnictwa ocena oddziaływania na środowisko stanowi istotny element procesu inwestycyjnego zgodnie z prawem wspólnotowym i krajowym, w kontekście inwestycji współfinansowanych ze środków publicznych. Dodatkowo w przedstawionym dokumencie
uwzględniono
konieczność
przeprowadzenia
oceny
wpływu
programów
rewitalizacji na środowisko zgodnie z wymogami Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001). Zgodnie z wykładnią Ministerstwa Środowiska dotyczącą przeprowadzania postępowania w sprawie oceny oddziaływania skutków realizacji planów i programów do lokalnych planów rewitalizacji dołączanych do projektów finansowanych w ramach RPO, należy dołączyć stosowne informacje i uzgodnienia związane z przeprowadzeniem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko lub dokumenty mówiące o odstąpieniu od tej procedury. Dokumenty wymagające przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko kwalifikuje się na podstawie art. 46 i 47 Ustawy z dnia 03.10.2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 z 2008 r., poz. 1227). Lokalny Program Rewitalizacji, jako dokument, który winien być analizowany w świetle w art. 47 Uooś, będzie wymagał przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania, jeżeli organ opracowujący taki program stwierdzi, że ten wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i że realizacja postanowień dokumentu może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Analizy w zakresie rodzaju i charakteru projektowanych strategicznej
przedsięwzięć,
oceny
jako
oddziaływania
przesłanki, na
będącej
środowisko,
podstawą
należy
przeprowadzenia
dokonać
w
oparciu
o
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573 ze zm.) oraz Dyrektywy Rady z dnia 27 czerwca 1985 r w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne, biorąc pod uwagę powiązania między przedsięwzięciami i kumulowanie się oddziaływań. Niezwykle ważną okolicznością jaką należy
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 71
brać pod uwagę przy tworzeniu programu rewitalizacji jest aktualny stan środowiska na obszarze, którego program dotyczy, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów gdzie są przekroczone standardy jakości środowiska (np. wynikające z Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy - CAFE). W przypadku gdy organ opracowujący program rewitalizacji, w uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, stwierdzi, że dokument ten wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i że realizacja postanowień dokumentu może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko, poddaje program strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Ocena polega na opracowaniu prognozy oddziaływania na środowisko i poddaniu jej wraz z projektem programu rewitalizacji opiniowaniu przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora
Sanitarnego,
przy
jednoczesnym
zapewnieniu
udziału
społeczeństwa. Poddanie programu strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, o której mowa w Dziale IV Uooś, nie zwalnia z obowiązku poddania odrębnej procedurze oceny oddziaływania każdego z przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000, projektowanych na terenie, którego dotyczy program rewitalizacji. Autorzy niniejszego Lokalnego Programu Rewitalizacji przeprowadzili poniższą analizę w zakresie oddziaływania uwzględnionych w LPR inwestycji z zakresu mieszkalnictwa w mieście Pieszyce na środowisko. Podstawę prawną wykonania niniejszej analizy, dotyczącej oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko stanowią: Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale
społeczeństwa
w
ochronie
środowiska
oraz
o
ocenach
oddziaływania na środowisko ( Dz. U. 2008, Nr 199. poz. 1227), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004r. Nr 257, poz. 2573 z późn. zm),
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 72
Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć
współfinansowanych
z krajowych
lub
regionalnych
programów
operacyjnych z dnia 30 czerwca 2008 r., Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. UE L 197 z 21.7.2001), Dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. UE L 175 z 5.7.1985, z późn. zm.; nowelizacja dyrektywy OOŚ z 26 maja 2003 r. Wprowadza postanowienia Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm). Mając na uwadze zakres i charakter planowanego do przeprowadzenia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa stwierdzono, iż nie należy ono do przedsięwzięć mogących znacząco lub mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko naturalne, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r.
w sprawie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004r. Nr 257, poz. 2573 z późn. zm). Planowane przedsięwzięcie z zakresu mieszkalnictwa zgodnie z Dyrektywą Rady 79/409/EWG
z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków oraz Dyrektywą Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm) nie wpływa też na sieć NATURA 2000. Planowane przedsięwzięcie nie stanowi szczególnych warunków obciążenia środowiska naturalnego ani szczególnych zagrożeń dla środowiska przyrodniczego, zdrowia ludzi i zwierząt. Przy zastosowaniu przepisów branżowych oraz przepisów BHP realizacja przedsięwzięcia nie będzie stanowiła zagrożenia dla środowiska zarówno na etapie jego budowy, jak i podczas eksploatacji.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 73
Zagrożenia dla środowiska w fazie budowy Na etapie prac budowlanych należy ograniczyć zasięg przedsięwzięcia do niezbędnego minimum, adekwatnego do środowiska naturalnego, do potrzeb mieszkańców i turystów odwiedzających Pieszyce. Przedsięwzięcie po odpowiednich zabezpieczeniach w zakresie komponentów środowiskowych nie powinno wprowadzać w zasadzie żadnych istotnych zmian w układzie ekologicznym terenu, a planowane układy instalacyjne powinny stanowić odpowiednie zabezpieczenie dla migracji i emisji zanieczyszczeń do środowiska. Niniejszy
etap
związany
jest
przede
wszystkim
z
pracami
rozbiórkowymi
i
ogólnobudowlanymi oraz z pracami związanymi z zabezpieczeniami istniejących obiektów i zieleni rosnącej w pobliskim sąsiedztwie. Planowane w ramach Projektu przedsięwzięcie z zakresu mieszkalnictwa wykazuje następujące oddziaływanie na środowisko naturalne:
zanieczyszczenie powietrza
Przewidywany zakres prac budowlanych nie powoduje znaczących zmian w jakości powietrza. W toku prowadzenia robót może nastąpić okresowy wzrost zanieczyszczenia powietrza spowodowany przez:
pylenie z powierzchni dróg powodowane wzmożonym ruchem środków transportu oraz urządzeń wykorzystywanych do realizacji robót,
emisję zanieczyszczeń pochodzących od pracy silników spalinowych sprzętu budowlanego oraz środków transportu.
Pojazdy samochodowe w czasie pracy silników spalinowych emitują gazy, które są źródłem substancji toksycznych. Najbardziej pospolitymi substancjami powstającymi na skutek pracy silników spalinowych są: dwutlenek siarki, tlenek azotu, tlenek węgla, węglowodory, cząstki smoły i sadzy, aldehydy i inne pyły. Odpowiednia organizacja zaplecza budowy nie będzie stanowiła zagrożenia dla jakości powietrza.
oddziaływanie akustyczne
Hałas powodowany podczas prowadzenia robót budowlanych będzie powodowany ruchem pojazdów transportujących materiały budowlane oraz ręcznym sprzętem wykorzystywanym podczas prowadzenia robót. Poziom emitowanego hałasu w trakcie realizacji inwestycji będzie się kształtował różnie w zależności od rodzaju zastosowanego sprzętu budowlanego. W trakcie realizacji robót źródłem emisji hałasu o poziomie przekraczającym 80 dB będzie transport samochodowy materiałów natomiast sporadycznie wykorzystywane maszyny
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 74
budowlane mogą być źródłem emisji hałasu o wartości powyżej 90 dB. Poziom hałasu emitowanego do środowiska będzie okresowy, charakteryzujący się dynamiką zmian.
gospodarka odpadami
W przypadku realizacji prac budowlanych wytwórcą odpadów, a zarazem podmiotem odpowiedzialnym za ich gospodarowanie zgodnie z prawem będzie wykonawca inwestycji. W czasie realizacji projektu powstaną następujące odpady:
odpady opakowaniowe (zmieszane odpady opakowaniowe) – zgodnie z wymogami prawa powinny one być zbierane w specjalnie do tego celu przeznaczonym pojemniku kontenerowym i okresowo wywożone przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwo na podstawie stosownych umów,
nie segregowane odpady komunalne – powstanie ich wynika z przebywania pracowników wykonujących roboty budowlano-remontowe, zbierane będą w wydzielonym na terenie budowy pojemniku i wywożone przez specjalne przedsiębiorstwo,
odpady z budowy (gleba, ziemia, kamienie) oraz odpady powstające z rozbiórki niepotrzebnej infrastruktury technicznej (metale, żeliwa i inne).
ochrona przyrody
Obszar wokół planowanych przedsięwzięć z zakresu mieszkalnictwa ma charakter typowo wiejski. W fazie budowy należy stosownie zabezpieczyć teren budowy, w celu maksymalnej ochrony pobliskiej roślinności przed ewentualnym zanieczyszczeniem. Zagrożenia dla środowiska w fazie eksploatacji Planowane w ramach Projektu przedsięwzięcie z zakresu mieszkalnictwa po zakończeniu fazy budowy nie będzie oddziaływać negatywnie na środowisko naturalne, nie będzie wprowadzać uciążliwości oraz zanieczyszczeń do komponentów środowiska. Wszelkie zastosowane rozwiązania projektowe są elementami technologii opracowanych zgodnie z najnowszymi trendami współczesnej wiedzy. W fazie użytkowania nie zaistnieje możliwość bezpośredniego zanieczyszczenia gleb, wód i powietrza atmosferycznego. Zapobieganie wszelkim awariom technicznym prowadzone będzie w oparciu o zastosowanie specjalistycznych
systemów
ochrony
przeciwpożarowej
i
postępowanie
zgodnie
ze
stosownym prawodawstwem w tej dziedzinie. Po szczegółowej analizie autorzy niniejszego opracowania doszli do wniosku, że planowane do przeprowadzenia przedsięwzięcie z zakresu
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 75
mieszkalnictwa będzie miało charakter neutralny. Poza nieznacznymi, krótkotrwałymi uciążliwościami podczas prac w ramach realizacji przedsięwzięcia i jego eksploatacji, nie będzie stwarzać zagrożeń dla ludzi, środowiska przyrodniczego, dóbr kultury, a także elementów środowiska naturalnego.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 76
Załącznik nr 1. Projekt z dziedziny mieszkalnictwa realizowany w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, który jest przewidziany do wsparcia w ramach Priorytetu „Miasta” Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013, Działanie 9.2. Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie mieszkalnictwa w miastach poniżej 10 tysięcy mieszkańców: Lista podstawowa Nazwa projektu
Wnioskodawca
Całkowita wartość projektu w PLN
Rewitalizacja budynków mieszkalnych przy Pl. Zamkowym nr 1, 2, 3 i 4 w Pieszycach
Gmina Pieszyce
1 009 122, 76 PLN
Wartość wnioskowanego dofinansowania w PLN (szacunek w EUR)
Orientacyjny okres realizacji projektu
706 385, 93 PLN (173 922, 4252 EUR)*
2011-2013
*wg kursu 1 Euro = 4, 0615 PLN Europejskiego Banku Centralnego z przedostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc ogłoszenia tj. 28.05.2010 r.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pieszyce na lata 2010-2013
| 77
