Lokalny Program Rewitalizacji
Miasta Szczytna na lata 2010 – 2015
Załącznik cznik nr 1 do Uchwały Nr XXIII/154/13 Rady Miejskiej w Szczytnej z dnia 26 marca 2013 r.
SZCZYTNA
2013r.
I.WSTĘP ........................................................................................................................................................... 4 1. DEFINICJE ........................................................................................................................................................... 4 2. PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA OPRACOWANIA ...................................................................................................... 7 3. KOLEJNOŚĆ PROWADZENIA PRAC NAD PROGRAMEM. .................................................................................................. 8 4. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO MIASTA I REGIONU. ............................................................................................................................................................................ 9 II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA SZCZYTNA ......................................................................................................12 1.STAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ......................................................................................................... 12 1.1. Położenie , powierzchnia i struktura użytkowania gruntów ................................................................. 12 1.2. Środowisko przyrodnicze ....................................................................................................................... 14 1.3. Zagospodarowanie przestrzenne. ......................................................................................................... 17 1.4. Turystyka ............................................................................................................................................... 18 1.5.Uwarunkowania ochrony środowiska .................................................................................................... 22 1.6.Infrastruktura techniczna....................................................................................................................... 25 1.6.1.Układ drogowy .................................................................................................................................................25 1.6.2.System zaopatrzenia w wodę. ..........................................................................................................................28 1.6.3.System odprowadzenia ścieków sanitarnych. ..................................................................................................29 1.6.4.Zaopatrzenie w gaz...........................................................................................................................................30 1.6.5.Energia elektryczna. .........................................................................................................................................31 1.6.6.Ciepło. ..............................................................................................................................................................31 1.6.7.Sieć telekomunikacyjna ....................................................................................................................................31
1.7.Własność nieruchomości ........................................................................................................................ 32 1.8.Stan mieszkalnictwa .............................................................................................................................. 34 2.SFERA GOSPODARCZA. ......................................................................................................................................... 38 2.1.Główni pracodawcy oraz struktura branż na terenie gminy .................................................................. 38 3.SFERA SPOŁECZNA ............................................................................................................................................... 41 3.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu .......................................................................................... 41 3.2. Warunki i jakość życia mieszkańców..................................................................................................... 42 3.3. Rynek pracy ........................................................................................................................................... 46 III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI ....................................................................................................47 1. METODA IDENTYFIKACJI OBSZARU WSPARCIA ........................................................................................................... 47 2. DIAGNOZA MIASTA POD WZGLĘDEM PRZYJĘTYCH KRYTERIÓW IDENTYFIKACJI OBSZARU WSPARCIA....................................... 50 Kryterium 1 .................................................................................................................................................. 50
Kryterium 2 .................................................................................................................................................. 50 Kryterium 3 .................................................................................................................................................. 51 Kryterium 4 .................................................................................................................................................. 52 3.WSKAŹNIKI IDENTYFIKACJI OBSZARU WSPARCIA ........................................................................................................ 53 4.ANALIZA SWOT ................................................................................................................................................. 54 5.CELE REWITALIZACJI ............................................................................................................................................ 56 6. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................................... 58 8.
WSKAŹNIKI PRODUKTU I REZULTATU DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA REALIZOWANEGO W RAMACH LPR .................................... 64
9. SYSTEM WDRAŻANIA, ZARZĄDZANIE I MONITORING LPR ............................................................................................ 64 ZAŁĄCZNIK NR 1. – PROJEKT DO WSPARCIA ....................................................................................................67
I.WSTĘP
1. Definicje REWITALIZACJA - słowo to pochodzi z języka łacińskiego (łac. re+vita – dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie) i odnosi się do działań skupionych na ożywieniu zdegradowanych obszarów miast. Rewitalizacja ma za zadanie je chronić, uzdrawiać i przywracać do życia. Rewitalizacja to zagadnienie związane z rozwojem przestrzennym, które jest w kręgu zainteresowania Unii Europejskiej. W okresie programowym 2007-2013 dostępne są środki finansowe z funduszy strukturalnych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) przeznaczone na realizację projektów w zakresie rewitalizacji. Właściwe programy operacyjne określają cele i priorytety wsparcia finansowego i tworzą podstawę do realizacji konkretnych działań w tym zakresie.
Pojęcie rewitalizacji obejmuje zróżnicowane działania prowadzone w zakresie struktur
przestrzennych,
społecznych
i
ekonomicznych,
realizowane
w
zdegradowanych częściach miast. Działania te mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców, przywrócenie ładu przestrzennego lub utworzenie przestrzeni charakteryzującej się ładem oraz ożywienie gospodarcze i odbudowę lub wytworzenie więzi społecznych. Rewitalizacja ma na celu realizację powyższych założeń, przy jednoczesnym zachowaniu walorów historycznych danego obszaru, podkreśleniu jego unikalności, działaniu przy aktywnym udziale społeczności lokalnej. Podstawowymi celami rewitalizacji jest: 1. poprawa warunków życia, 2. poprawa lokalnego rynku pracy, 3. poprawa poziomu wykształcenia i kwalifikacji społeczności lokalnej, 4. obniżenie poziomu przestępczości, 5. poprawa stanu środowiska naturalnego, 6. wzrost prowadzenia działalności gospodarczej, szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
7. wyrównywanie szans społecznych pod względem wzgl dem narodowościowym narodowo i ekonomicznym, dkowanie i naprawa zdegradowanej tkanki urbanistycznej, 8. porządkowanie 9. regeneracja lub przebudowa zaniedbanych zaniedbanych przestrzeni publicznych.
Poniżej ej
przedstawiono
definicje,
zgodnie
z
Wytycznymi
dotycz dotyczącymi
przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielenia wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego Dolno na lata 2007 - 2013 (Instytucja Zarządzająca Zarz RPO WD, styczeń 2013), oraz Szczegółowym Opisem Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego skiego na lata 2007-2013, 2007 2013, (Uszczegółowienie RPO WD stanowiący stanowi Załącznik znik do uchwały nr 3318/IV/12 Zarządu du Województwa Dolnośląskiego Dolno z dnia 18 grudnia 2012 r.)
Rewitalizacja
–
kompleksowy, ompleksowy,
skoordynowany,
wieloletni,
prowadzony
na
określonym lonym obszarze proces przemian przestrzennych, technicznych, społecznych i ekonomicznych, inicjowany przez samorząd samorz terytorialny ytorialny (głównie lokalny) w celu wyprowadzenia tego obszaru ze stanu kryzysowego, poprzez nadanie mu nowej jakości ci funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju, w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne. Lokalny Program
Rewitalizacj Rewitalizacji
(LPR)
–
zespół espół
działań
rewitalizacyjnych
podejmowanych w oparciu o wspólną, wspóln zintegrowaną i zrównoważoną zrównowa strategię mającą na celu ograniczenie wysokiej koncentracji problemów gospodarczych, ekologicznych oraz społecznych na określonym okre lonym obszarze miasta. Obszar wsparcia – określony określony na zasadach wskazanych w Regionalnym Programie Operacyjnym w Priorytecie 9 „Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska”, ąska”, ska”, obszar miasta, na terenie którego realizowane będą b przedsięwzięcia, cia, które otrzymają otrzymaj wsparcie parcie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji. Renowacji części ci wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych, tj. odnowienie następujących ących cych głównych elementów konstrukcji budynku:
5
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
- dachu, elewacji zewnętrz ętrznej, nej, stolarki okiennej i drzwiowej, klatki schodowej, korytarzy wewnętrznych/ trznych/ zewnętrznych, zewn wejścia cia i elementów jego konstrukcji zewnętrznej, windy, - instalacji technicznych budynku, - działania w zakresie oszczędności oszcz energetycznej. Gospodarstwa domowe domow o niskich dochodach -
gospodarstwa o niskich
dochodach o których mowa w art. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001, Dz. U. z 2001 roku, Nr 71, poz. 733; którym udzielane jest wsparcie bądź przewidziane są do objęcia cia wsparciem na podstawie w/w ustawy.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna stanowi instrument realizacji Priorytetu 9 „Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska” Regionalnego Programu Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego Dolno na lata 2007 – 2013. Z uwagi na charakter działania 9.2., zgodnie z punktem 5.3.
Wytycznych
dotyczących cych przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielenia wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego skiego na lata 2007 – 2013 – „Lista przedsięwzięć ęwzięć”, w niniejszym opracowaniu wskazano jeden projekt z dziedziny mieszkalnictwa, mieszkalnictwa realizowany w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, który przewidziany jest do wsparcia w ramach priorytetu „Miasta” Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego skiego na lata 2007-2013. 2007 Realizacja wskazanego projektu przyczyni się si do poprawy warunków mieszkaniowych mieszkańców mieszka ców Szczytnej oraz wpłynie na postrzeganie miasta przez prze turystów.
6
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
2. Podstawa formalno-prawna formalno opracowania Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015 został opracowany zgodnie z obowiązującymi obowi cymi przepisami prawa, a w szczególności: szczególno 1. Wytycznymi dotyczącymi dotycz przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego Dolno na lata 2007-2013 2013 (Instytucja Zarządzająca Zarz RPO WD, styczeń 2013), 2. Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań dotyczących ących cych mieszkalnictwa (Warszawa, 13.08.2008 r.), 3. Rozporządzeniem dzeniem Komisji (WE) nr 1828/2006 z 8.12.2006 r. ustanawiającym ustanawiaj szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia rozporz dzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego cego Rozwoju
przepisy
Regionalnego,
ogólne
dotycz ce dotyczące
Europejskiego
Europejskieg Europejskiego
Funduszu
Funduszu
Społecznego
oraz
Funduszu Spójności Spójnoś oraz rozporządzenia dzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego
i Rady
w sprawie
Europejskiego
Funduszu Rozwoju
Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27.12.2006 r.). Lokalny alny
Program
Rewitalizacji
uwzgl dnia uwzględnia
kierunki
polityki
przestrzennej,
gospodarczej i społecznej gminy zawarte w następujących nast cych dokumentach:.
1. „Plan Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Szczytna na lata 2004 – 2013” przyjęty ty uchwałą nr XXI/165/04 Rady Miejskiejj w Szczytnej z dnia 29 października dziernika 2004 r. 2. Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Szczytna na lata 20072007 2013 przyjęta uchwałą nr VI/44/07 Rady Miejskiej w Szczytnej z dnia 29 marca 2007 r. 3. „Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
miasta
Szczytna”
przyjęty uchwałą ą nr XV/107/04 Rady Miejskiej w Szczytnej z dnia 30 stycznia 2004,
zmienioną
UCHWAŁAMII
RADY
MIEJSKIEJ
W
SZCZYTNEJ:
nr XXX/208/09 208/09 z dnia 25.06.2009r., nr XI/62/11 i XI/63/11 z dnia 27.10.2011.
7
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
3. Kolejność prowadzenia prac nad programem. Etap I – Zawarcie umowy z firmą firm Z.U.I.”Rewaloryzacja” sp. z o.o. w Kłodzku na opracowanie „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna ”. Etap II – Podjęcie przez Radę Miejską w Szczytnej uchwały chwały nr XXXIII/227/09 z dnia 16 października dziernika 2009 roku w sprawie spra przystąpienia pienia do sporządzenia sporz „Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010-2015”. 2010 Etap III – Prace nad programem polegające polegaj ce na
analizie sytuacji przestrzennej,
społecznej i gospodarczej miasta. W toku analizy wykorzystano dane: - Głównego Urzędu ędu Statystycznego, - Urzędu du Miasta i Gminy Szczytna, - Powiatowego Urzędu Urzę Pracy w Kłodzku, - Starostwa Powiatowego w Kłodzku, - Ośrodka rodka Pomocy Społecznej w Szczytnej, - Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczytnej. Przeprowadzona analiza umożliwiła zidentyfikowanie najważniejszych żniejszych problemów miasta. Za główny problem uznano niezadowalające niezadowalaj ce warunki życia ż mieszkańców miasta, zapewniających cych mieszkanie w dobrym standardzie dla gospodarstw domowych o niskich przychodach. Etap IV – Ustalenie obszaru obsz wsparcia. Ze względu du na tak określony okreś główny problem uznano, że e właściwe wła jest objęcie obszarem
wsparcia
terenu
całego
miasta,
gdy gdyż
realizacja
zaplanowanego
przedsięwzięcia będzie dzie oddziaływać oddziaływa na cały obszar miasta i będzie ędzie mieć mie znaczenie dla wielu mieszkańców, ców, zamieszkujących zamieszkuj w Szczytnej. Obszar wsparcia określono okreś na podstawie analizy wskaźnikowej, źnikowej, zgodnie z wytycznymi
Ministra
Rozwoju
Regionalnego
oraz
załącznikiem załącznikiem
nr
9
do
Uszczegółowienia RPO WD. Etap V – Opracowanie dokumentu p.t. „Lokalny „Lokalny Program Rewitalizacji Re Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015” i przekazanie go Gminie. Etap VI – Przeprowadzenie procedury Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko rodowisko zgodnie z Ustawą Ustaw z dnia 3 października dziernika 2008 o udostępnianiu udostę informacji
8
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
o środowisku rodowisku i jego ochronie, ochroni udziale społeczeństwa stwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko rodowisko ( Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227) Etap VII – zatwierdzenie przez Radę Miejską w Szczytnej „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015”. Etap VIII – ewaluacja zatwierdzonego przez Radę Rad Miejską w Szczytnej „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015” pod kątem k wskazania planowanego do realizacji nowego przedsięwzięcia przedsi – styczeń ń 2013
4. Nawiązanie zanie do strategicznych dokumentów dotyczących dotycz rozwoju społeczno – gospodarczego miasta i regionu. W poniższej szej tabeli przedstawiono spójność spójno Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Szczytna ze strategicznymi dokumentami dotyczących dotycz h rozwoju społeczno – gospodarczego Województwa Dolnośląskiego, D skiego, Powiatu Kłodzkiego oraz Miasta i Gminy Szczytna
Tabela 1 Nawiązanie LPR Szczytna do strategicznych dokumentów. Dokument
Komplementarność
Strategia
Celem nadrzędnym nadrz dnym Strategii Rozwoju Dolnego Ś Śląska ą do roku 2020
Rozwoju
jest:
Dolnego
„Podniesienie poziomu życia mieszkańców ców Dolnego Śląska oraz
Śląska do roku 2020 przyjęta uchwałą nr XLVIII/649/2005 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada
poprawa konkurencyjności konkurencyjno regionu przy respektowaniu zasad zrównowa zrównoważonego rozwoju” Lokalny
Program
Rewitalizacji
Miasta
Szczytna
jest
spójny
z
założeniami żeniami Strategii Rozwoju Dolnego Śląska ąska i służy słu realizacji przedstawionych poniżej poni celów. Cel „przestrzenny” Priorytet 1 – działanie 3 Przeciwdziałanie degradacji obszarów
9
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
2005 roku
peryferyjnych i zagrożonych zagro marginalizacją. Priorytet 3 – działanie 1 Kształtowanie atrakcyjnych form różnorodnych ró zespołów zabudowy, w tym rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Cel „społeczny” Priorytet 1 – działanie 5 Redukowanie zjawiska ubóstwa ze szczególnym uwzględnieniem uwzgl obszarów
regionu
dotkni tych dotkniętych
bezrobociem
strukturalnym.
Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i bezdomności bezdomno
W ramach wskazanych priorytetów przewiduje się się m.in.: Cel przestrzenny - przeciwdziałanie ziałanie degradacji obszarów peryferyjnych i zagrożonych
marginalizacj ; marginalizacją;
kształtowanie
atrakcyjnych
form
różnorodnych norodnych zespołów zabudowy, w tym rewitalizację rewitalizacj obszarów zdegradowanych; ochronę ochron dziedzictwa kulturowego, i in. Cel społeczny - redukowanie zjawiska a ubóstwa ze szczególnym uwzględnieniem dnieniem
obszarów
regionu
dotkni dotknię dotkniętych
bezrobociem
strukturalnym. Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i bezdomności bezdomno
Strategia
Strategia Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, za cel strategiczny przyjęła przyj
Rozwoju
„wzrost wzrost standardu życia mieszkańców ców powiatu.”
Powiatu
Cel
Kłodzkiego na lata 2008-2015 przyjęta uchwała nr XIX/282/2008 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 28 maja 2008
strategiczny
wyodr wyodrębniono
uwzględniają dniając
uwarunkowania
zewnętrzne. ętrzne. trzne. Na poziomie regionalnym jest zgodny ze „„Strategią rozwoju województwa dolnośląskiego dolno skiego do 2020 roku” uchwaloną uchwalon przez Sejmik Wojewódzki Województwa Dolnośląskiego Dolno skiego 30 listopada 2005 roku, Jednym z głównych czynników decydujących decyduj cych o jako jakości, standardzie życia ycia
mieszka mieszkańców
jest
możliwość
zaspokojenia
ilościowych il
i
jakościowych ściowych potrzeb mieszkaniowych mieszkaniowych. Strategia
Rozwoju
mieszkalnictwa lokalizacja
Powiatu
Kłodzkiego
charakterystyczn charakterystyczną
zabudowy
dla
mieszkaniowej
wskazuje, Powiatu w
i iż
w
sferze
Kłodzkiego
zwartych
jest
zespołach
urbanistycznych i w zabytkowych zespołach staromiejskich oraz w
10
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
pasmowych
wsiach
w
dolinach
rzek.
Zespoły
te
wymagaj wymagają
natychmiastowej rewaloryzacji i rewitalizacji. Mieszcząca Mieszcz się w nich zabudowa mieszkaniowa w dużej du części ci jest w złym stanie technicznym i standardem odbiega od współczesnych wymogów. Odrębnym, Odr narastającym z czasem problemem, jest niska jakość narastającym jako realizowanej w systemie uprzemysłowionym zabudowy mieszkaniowej, dodatkowo o zaniżonym żonym do dzisiejszych wymogów standardzie. Lokalny Program Rewitalizacji jest zgodny z powyższymi powy
założenia
Strategią Rozwoju Powiatu Kłodzkiego
Strategia
W strategii zaznaczono problemem mieszkaniowy z którym borykają borykaj się
jednocze nie charakteryzuje sytuacj sytuację społeczną. Miasta i Gminy władze miasta, a który jednocześnie
Szczytna
Przejawia się si on w postaci deficytu mieszkań ń oraz poprzez zjawisko
na lata
bezdomno ci. Ponadto znaczny zasób mieszkaniowy cechuje wysoki bezdomności.
2007-2013 przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Szczytnej nr VI44/07 z dnia 29 marca 2007r.
stopień zagęszczenia na jedną izbę oraz generalnie zły stan techniczny i niski poziom wyposażenia wyposa enia technicznego mieszkań i budynków. Lokalny Program Program Rewitalizacji jest zgodny z dwiema misja zawartymi w strategii: misja nr 2 - stworzenie miejsca do osiedlania się ę i zdrowego życia. misja nr 6 - rewitalizacja i urbanizacja terenów Gminy Szczytna. Realizacja LPR jest zgodna z celem 3 strategii - Dążyć do dalszej planowej urbanizacji i rewitalizacji terenów gminy Reasumuj c Lokalny Program Rewitalizacji jest zgodny ze strategi Reasumując strategią Rozwoju Miasta i Gminy Szczytna na lata 2007-2013 2007 2013
11
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA SZCZYTNA
1.Stan zagospodarowania przestrzennego
1.1. Położenie enie , powierzchnia i struktura użytkowania gruntów Gmina Szczytna jest jedną jedn z czternastu gmin powiatu Kłodzkiego, będącym b z kolei jednym z dwudziestu sześciu sze powiatów wchodzących cych w skład województwa dolnośląskiego. skiego. Gmina znajduje się si w północno-zachodniej zachodniej części cz powiatu, w południowej części województwa. jewództwa. Gmina Szczytna graniczy z gminami KudowaKudowa Zdrój, Duszniki-Zdrój, Zdrój, Polanica-Zdrój, Polanica Zdrój, Radków, Bystrzyca Kłodzka i Kłodzko.
12
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
W skład gminy Szczytna wchodzi siedem sołectw: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Sołectwo Chocieszów - obejmuje wieś Chocieszów i Studzienno Sołectwo Dolina - obejmuje wieś Dolina Sołectwo Łężyce - obejmuje wieś Łężyce Sołectwo Niwa - obejmuje wieś wie Niwa Sołectwo Słoszów - obejmuje wieś Słoszów Sołectwo Wolany - obejmuje wieś Wolany Sołectwo Złotno - obejmuje wieś Złotno
Struktura użytkowania ytkowania gruntów Ogólna powierzchnia gminy wynosi 13.316 ha, w tym miasto Szczytna zajmuje powierzchnię 8014 ha. Znaczy udział w powierzchni gminy zajmują zajmuj użytki rolne oraz lasy. Szczegółową strukturę struktur użytkowania ytkowania gruntów na terenie gminy przedstawia Tabela 1 Struktura użytkowania gruntów. Zestawienie na podstawie danych ze Starostwa Powiatowego w Kłodzku
4.289
Procentowy udział w powierzchni gminy 32,2
2.016 13 927 1.180 124 2 27 8.349
15,1 0,1 7,0 8,9 0,9 0,0 0,2 62,7
8.298
62,3
51
0,4
114
0,9
w tym Tereny mieszkaniowe
40
0,3
Tereny przemysłowe Inne tereny zabudowane
20 20
0,2 0,2
Rodzaj użytków Użytki rolne ogółem w tym: Grunty orne Sady Łąki trwałe Pastwiska trwałe Grunty rolne zabudowane Stawy Pod rowami Użytki leśne ogółem w tym: Lasy Grunty zadrzewione i zakrzewione Tereny zabudowane ogółem
Powierzchnia w hektarach
13
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Zurbanizowane tereny niezabudowane
15
0,1
Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe
19
0,1
Tereny komunikacyjne ogółem
431
3,2
w tym Drogi
394
2,9
Tereny kolejowe Nieużytki Tereny różne Wody powierzchniowe RAZEM
37 96 8 29 13.316
0,3 0,7 0,1 0,2 100
Powierzchnia gruntów komunalnych wynosi 615 ha, to jest 4,6% całej powierzchni gminy W tym: - drogi - 167 ha, - grunty zabudowane - 30 ha - grunty leśne ne zadrzewione i zakrzaczone - 92 ha, Grunty oddane w użytkowanie ytkowanie wieczyste - 36 ha, Grunty oddane w trwały zarząd zarz - 27 ha.
1.2. Środowisko rodowisko przyrodnicze Obszar gminy Szczytna odznacza się si urozmaiconą ą rzeźbą, rze mającą w przeważającej części ci charakter char górski. Gmina położona ona jest w zachodniej części cz Ziemi Kłodzkiej, będącej ącej częścią cz Sudetów Środkowych. rodkowych. Terytorium gminy tworzy część pasma Gór Stołowych, część cz pasma Gór Bystrzyckich, a także tak takich jednostek morfologicznych jak: Obniżenie Obni Dusznickie, Wzgórza Lewińskie Lewi i Kotlina Kłodzka. Do najstarszych elementów rzeźby rze należą formy pochodzenia denudacyjnego. Są to zdegradowane powierzchnie szczytowe Gór Bystrzyckich, będące b bę fragmentami trzeciorzędnej, dnej, paleogeńskiej paleogeńskiej powierzchni zrównania. Uległa ona rozbiciu roz na bloki
14
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
wskutek
późniejszych niejszych
ruchów
tektonicznych.
Poszczególne
bloki
uległy
zróżnicowanemu wypiętrzeniu, ętrzeniu, w efekcie, czego znajdują znajduj się ę obecnie na różnych ró poziomach wysokościowych, ściowych, tworząc tworz c charakterystyczne stopnie i spłaszczenia wierzchowinowe lub łagodnie nachylone powierzchnie stokowe. Genezę denudacyjną, denudacyjn związaną jednak ze zróżnicowaniem nicowaniem litologicznym i odpornościowym, ciowym, w tym głównie z przepuszczalnością przepuszczalno skał, mają maj także poziomy spłaszczeń strukturalnych i strome stoki o charakterze klifów skalnych w Górach Stołowych, wieku trzeciorzędnego. trzeciorz Można tu wyróżnić trzy poziomy strukturalne. Poziomy horyzontalnych spłaszczeń spłaszcze rozwinęły się na podłożu żu nieprzepuszczalnych margli, natomiast rozdzielające rozdzielaj je krawędzie dzie morfologiczne powstały w bardziej wytrzymałych piaskowcach w efekcie intensywnie zachodzących za cych ruchów masowych – głównie odpadania i obrywów. Proces ten był szczególnie intensywny w klimacie peryglacjalnym i jego widocznym śladem są olbrzymie powierzchnie rumowisk skalnych u podnóża a piaskowcowych klifów. Grzbiety Gór Stołowych o charakterze charakter stoliw są typowymi ostańcami ostań denudacyjnymi, związanymi zanymi z większą wię odpornością budujących je skał. Do
drobniejszych
form
pochodzenia
denudacyjnego
nale należą
licznie
występujące ce tu formy skalne, które w istotny sposób wzbogacają wzbogacaj krajobraz gminy. Tworzą one ściany, ciany, mury, klify skalne oraz skałki o fantazyjnych kształtach baszt, ambon, grzybów skalnych i maczug. Wzbogaceniem rzeźby rzeźby tego obszaru są s niewątpliwie tpliwie urokliwe doliny, na dnie których znajduje się si bogata sieć sie rzek, potoków i strumyków. Najwyższym szym punktem punktem gminy jest szczyt Smolna w Górach Bystrzyckich (865 m n.p.m.). Najwyższe sze wzniesienie w obrębie obr bie Gór Stołowych położone poło na terenie gminy to graniczny Narożnik Naroż (849 m n.p.m.). Najniżej położony ony teren znajduje się si w Wolanach w dolinie rzeki Bystrzycy Dusznickiej Dusznickiej przy granicy z Szalejewem Górnym (345 m n.p.m.).
15
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Prawie 63 % obszaru gminy pokryte jest lasami. Lesistość Lesistość samego miasta jest jeszcze większa ksza i wynosi 79 %. Przeważającym Przewa cym gatunkiem drzew w lasach jest świerk – 83 %, a ponadto rosną rosn tu: sosna, modrzew,, buk, brzoza, olcha i inne. Obszar gminy leży w zasięgu zasi gu zlewni: Odry (zlewnia Bałtyku) i Łaby (zlewnia Morza Północnego). Wododział tych zlewni przebiega w rejonie rezerwatu przyrody ,,Torfowisko pod Zieleńcem”. ńcem”. Do zlewni Łaby należy nale y południowy niewielki zalesiony obszar Gór Bystrzyckich. Pozostała, przeważająca przewa część obszaru gminy jest w zasięgu gu zlewni Odry, do której odprowadzane są s wody poprzez rzekę rzek Nysę Kłodzką i jej lewobrzeżnych nych dopływów: Bystrzycy Dusznickiej i Bystrzycy. Główną rzeką gminy jest Bystrzyca Dusznicka. Prawobrzeżnymi Prawobrze dopływami Bystrzycy Dusznickiej są potoki wypływające ce z Gór Bystrzyckich: Kliniak, Laska, Księżyy Potok, Rogoziniec. Z Gór Stołowych i Wzgórz Lewińskich Lewińskich biorą bior swe źródła lewobrzeżne ne dopływy rzeki Bystrzycy Dusznickiej. Są S to: Bromecka Woda, Kamienny Potok z dopływem Czerwonej Wody i Bobrowej oraz Cicha z dopływem Toczek. Na terenie gminy nie występują wyst znaczące ce powierzchnie wód stojących. stoj Znajdują się tu tylko niewielkie oczka wodne oraz sztuczne, małe zbiorniki wodne. Obszar szar gminy Szczytna posiada szereg elementów podlegających podlegaj szczególnej ochronie. Północna część ęść gminy objęta jest najwyższą formą ochrony przyrody, gdyż gdy położona jest w obrębie ębie bie Parku Narodowego Gór Stołowych. Park wraz z otuliną otulin pokrywa ok. 1/3 obszaru gminy. gmi Góry Bystrzyckie objęte są ą ochroną ochron w ramach istniejącego cego od 1981 roku Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Część gminy wchodzi w skład obszaru górniczego złoża zło wody leczniczej złoż Dusznik Zdroju i obszaru górniczego złoża wody leczniczej iczej Polanicy-Zdroju. Polanicy Prawie cały obszar gminy objęty jest strefą stref ,,C”” ochrony uzdrowiskowej Dusznik-Zdroju Dusznik i Polanicy-Zdroju. Zdroju. Ponadto na terenie gminy wyznaczono trzy obszary, które wchodzą wchodz w europejską sieć ekologiczną ekologiczn Natura 2000. Są to: 1. ,,Torfowisko pod Zieleńcem” Ziele cem” o powierzchni 208,6 ha, którego powierzchnia mieści się w granicach dotychczasowego rezerwatu pod tą t samą nazwą,
16
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
2. ,,Góry Stołowe” obejmujący obejmuj cy obszar Parku Narodowego Gór Stołowych wraz z znacznym obszarem przyległym do parku, położonym poło onym na terenie tere gminy Szczytna, gminy Kudowa-Zdrój, Kudowa Zdrój, gminy Radków i gminy Lewin Kłodzki, 3. ,,Piekielna Dolina koło Polanicy”, położony poło ony w przełomowej dolinie rzeki Bystrzycy Dusznickiej, która oddziela Piekielną Piekieln Dolinę ę na północy (Góry Stołowe) i masyw Wolarza (Góry Bystrzyckie) Bystrzyckie) na południu. Obszar znajduje się w części ci na terenie gminy Szczytna i w części cz ci na terenie gminy Polanica Zdrój. Na terenie gminy znajduje się si też sześć pomników przyrody. Są S to pojedyncze drzewa: trzy lipy, jeden cis, jeden dąb d i jeden żywotnik wschodni. hodni. Dopełnieniem elementów podlegających ących ochronie na terenie gminy są s lasy ochronne grupy I jako lasy wodochronne, przeciwerozyjne i masowego wypoczynku.
1.3. Zagospodarowanie przestrzenne. Ogólne zasady zagospodarowania przestrzenią przestrzeni miasta i gminy w tym w szczególności, ci, uwarunkowania lokalne i predyspozycje poszczególnych terenów zawarte zostały w „Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miasta Szczytna” przyjętym tym UCHWAŁĄ UCHWAŁ NR XV/107/2004 RADY MIEJSKIEJ w SZCZYTNEJ Z DNIA 30 stycznia 2004, zmienioną zmi UCHWAŁAMI RADY MIEJSKIEJ W SZCZYTNEJ: NR XXX/208/09 z dnia 25.06.2009r., NR XI/62/11 i XI/63/11 z dnia 27.10.2011. .10.2011.
Dokument
ten
jest
podstawowym
narzędziem narzędziem
z
zakresu
zagospodarowania przestrzennego, w oparciu o który dokonuje się si uszczegółowienia sposobu posobu zagospodarowania. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują teren całej gminy czyli Miasto Szczytna oraz siedem wsi: Wolany, Niwa, Chocieszów, Złotno, Dolina, Łężyce, Ł Słoszów. Trwają prace nad kolejnymi zmianami MPZP dla gminy Szczytna, Szczyt które dostosują plany zagospodarowania do oczekiwań oczekiwa inwestorów i mieszkańców ńców związanych zwi zanych z rozwojem naszej gminy.
17
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
1.4. Turystyka Szczytna to miasto położone poło one w malowniczym krajobrazie Obniżenia Obni Dusznickiego między dzy Górami Stołowymi i Bystrzyckimi, nad Bystrzycą Bys Dusznicką, przy drodze krajowej nr 8 będącej b niegdyś ważnym nym szlakiem handlowym. Jej historia wiąże się także e z małym, niegdyś niegdy oddzielnie istniejącym państwem stwem homolskim. Szczytna
zawdzię zawdzięcza
swój
rozwój
położeniu eniu
na
szlaku
handlowym
prowadzącym z Czech do Polski. W XVIII wieku nastąpił nast pił dynamiczny rozwój manufaktur szklarskich oraz warsztatów tkackich. Współczesna Szczytna słynie z wyrobów przemysłu szklarskiego. W miejscowej hucie szkła wykonano między mi innymi kryształowy serwis zamówiony z okazji koronacji koronacji królowej brytyjskiej Elżbiety II. Szczytna może e poszczycić poszczyci się kilkoma cennymi atrakcjami przyrodniczymi jak i turystycznymi. Największą Największ atrakcją turystyczną jest zamek na górze Szczytnik. Dawna jego nazwa Waldstein (dosłownie: Leśny Le Kamień) dobrze ze oddawała charakter neogotyckiej budowli. Chociaż Chocia zamek wiernie nie odzwierciedla średniowieczną architekturę,, to jednak wybudowany został nie aż a tak dawno. Powstał wstał w latach 18321832 38, wkomponowany w skały górujące góruj nad Szczytną.. Obok zamku jest obecnie urządzony zony punkt widokowy - skąd roztacza się wspaniała panorama gór i Obniżenia Obni Dusznickiego. Zamek otoczony jest suchą such fosą,, murami obronnymi, ma wspaniałą wspaniał Salę Rycerską, piękną ą kaplicę, kaplic , w której regularnie odprawiane są s msze święte. Większa część zamku jest siedzibą s Domu Pomocy Społecznej “Zamek” i stanowi dom dla ok. 100 niepełnosprawnych. niepełno Z tego względu całości ści budowli nie można mo zwiedzać. Dostępne pne jest jednak piękne, pi zadbane dbane otoczenie i kaplica. Warto też te przejść Drogę Krzyżową ową prowadzącą przez tereny leśne e przy zamku. Ta kalwaria wyróżnia się oryginalnymi płaskorzeźbami płaskorze bami z piaskowca osadzonymi w naturalnych skałach. Inne zabytki Szczytnej znajdują znajduj się już w samym mieście. ście. Przede wszystkim odnowiony, barokowy rokowy kościół ko parafii Św. w. Jana Chrzciciela oraz cmentarz cment przykościelny, cielny, płyta nagrobna w języku j ku polskim z 1850 r. Cennym zabytkiem jest
18
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
także fragment pręgierza gierza umieszczony przed prowadzącymi prowa cymi do kościoła ko schodami, a w centrum miasta, nad rzeką rzek Kamienny Potok, figura Św. w. Jana Nepomucena. Wewnątrz kościoła cennymi ennymi zabytkami są s ambona z 1748r., figura Jana Chrzciciela w ołtarzu głównym , ołtarze boczne, stalle, konfesjonały. Jednym z artystów, którym kościół zawdzięcza cza swój wystrój był znany na Ziemi Kłodzkiej twórca Michał Klahr Starszy. Przed kościołem, ciołem, wśród w ód zachowanych tablic nagrobnych wyróżnia wyró się grobowiec Hochbergów (budowniczych (budow zamku), a także e pewne polonicum - tablica nagrobna z 1850r. z polskim tekstem. Do zabytków można moż już też zaliczyć miejscową stację ę PKP wybudowaną wybudowan ok. 1890r. i całą linię kolejow lejową na trasie Polanica-Zdrój, Zdrój, przez Szczytną, Szczytn Duszniki-Zdrój do Kudowy-Zdroju, Zdroju, której trasa jest wyjątkowo wyj tkowo urozmaicona. Podróżnych Podró oczekują tu wysokie wiadukty, wspaniałe widoki gór rozpościerające roz się ę z okien wagonów, przejazd przez tunel. Linia ta obecnie obecnie jest nieczynna, lecz trwają trwaj prace nad jej uruchomieniem. W Szczytnej występują ępują także e liczne atrakcje przyrodnicze. Najważniejszą Najwa z nich jest Park Narodowy rodowy Gór Stołowych. Góry Stołowe są s obszarem bardzo atrakcyjnym i dobrze zagospodarowanym nym turystycznie. turystycznie. Obszar Parku przecina gęsta g sieć pieszych szlaków turystycznych (o łącznej ł długości ci ok. 100 km), w tym odcinek głównego szlaku sudeckiego im. M. Orłowicza. Udostępniają Udost one wszystkie osobliwości osobliwo skalne masywu t.j. 1. wspaniałe "skalne miasto" na Szczelińcu Szcze cu Wielkim (919 m n.p.m.), najwyższym najwy szczycie Gór Stołowych, 2. skalne labirynty Błędnych Błędnych Skał w masywie Skalniaka (915 m n.p.m.), 3. Skalne Grzyby i Radkowskie Skały, 4. piękne kne widokowo Skały Puchacza położone poło one w krajobrazie przypominającym przypominaj sawannę, 5. Łężyckie Skałki.
19
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
W Górach Stołowych fantastyczne formy skalne występują wyst ą nie tylko na Szczelińcu Szczeli Wielkim i Małym oraz w Błędnych Bł Skałach. Spotkać je można na również równie w rejonie tzw. Skalnych Grzybów (północno - wschodnia część PNGS), Radkowskich Skał (przy Szosie Stu Zakrętów) tów) czy też te w okolicach Białych Skał leżących żących przy Narożniku. Naro Miejsca te są mniej znane i rzadziej odwiedzane przez turystów, przez co bardzo atrakcyjne dla osób ceniących cenią kontakt z przyrodą. W rejonie Parku Narodowego Gór Stołowych wytyczone są są dwie międzynarodowe trasy rowerowe: 1. Trasa "Ściany" ciany" (oznakowana kolorem czerwonym) wiodąca wiodąca przez najbardziej atrakcyjne fragmenty Gór Stołowych po obu stronach granicy, 2. Trasa "Góry Stołowe (oznakowana kolorem niebieskim) prowadząca prowadz m.in. przez leżące ce na Ziemi Kłodzkiej miasta – Kudowę-Zdrój, Zdrój, Duszniki-Zdrój, Duszniki Szczytną oraz Polanicę-Zdrój. Polanic Kolejną atrakcją przyrodniczą przyrodnicz są wielkie torfowiska. Pierwszym z nich jest „Torfowisko pod Zieleńcem ńcem cem ", które zostało utworzone w 1954 roku na obszarze 156,8 ha. Obejmuje ono swym s zasięgiem giem uroczysko Topielisko oraz północną północn część uroczyska Czarne Bagno, które stanowią stanowi największy kszy kompleks torfowisk w Sudetach. Rezerwat położony ony jest na wysokości wysoko 740 - 760 m n.p.m. na płaskowyżu płaskowy pomiędzy pasmami Gór Bystrzyckich i Gór Orlickich. Czarne Bagno razem z Topieliskiem leżą le na europejskim dziale wodnym. Torfowisko wytworzyło własny specyficzny mikroklimat. Ze względu ędu na duże du parowanie wody występuje puje wysoka wilgotność wilgotno powietrza. Natomiast małe przewodnictwo termiczne gleb torfowych powoduje powodu wieczorem i nocą niską temperaturę, temperatur , co przy wysokiej wilgotności wilgotno jest przyczyną częstego stego powstawania mgieł. Na terenie rezerwatu odnotowano 174 gatunki roślin ro z 52 rodzin. Najcenniejszym gatunkiem występującym wyst cym na torfowisku jest wymieniona w Czerwonej Księdze Roślin ślin lin sosna błotna. Torfowisko porasta również równie kosodrzewina, chroniony gatunek wysokogórski.
.
Z gatunków zagrożonych onych w Polsce na uroczysku występują: wyst : rosiczka okrągłolistna, okr borealna turzyca skąpokwiatowa, ąpokwiatowa, sit czarny, czarn widłoząb b falisty. Jeśli Je chodzi o świat zwierzęcy to występuje puje 51 gatunków ptaków z 9 rzędów rz dów , w tym z gatunków
20
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
zamieszczonych w Czerwonej Księdze Ksi dze zaobserwowano trzy: bociana czarnego, włochatkę i czeczotkę; ę; z gatunków zagrożonych zagro onych w Polsce dwa: pliszkę pliszk górską i orzechówkę , a z rzadkich w regionie Sudetów trzy: kobuza , zniczka i słonkę. słonk W najbliższej szej okolicy rezerwatu odnotowano rzadkie w górach: ropuchę ropuch paskówkę i jaszczurkę zwinkę.
Torfowisko i jego obrzeża są s ostoją jelenia europejskiego oraz dzika. Drugim, równie interesującym i pięknym knym terenem jest Wielkie Torfowisko Batorowskie - rezerwat florystyczno-leśny o powierzchni 112 ha, na wysokości wysoko 705 - 715 m; obejmuje przede wszystkim górski bór bagienny ba z takimi ciekawostkami jak: brzoza omszała, sosna sos błotna, bagno zwyczajne, rosiczka, żurawina i inne. Przez torfowisko nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Innymi atrakcjami przyrodniczymi Szczytnej są s liczne pomniki przyrody w postaci różnych nych gatunków drzew oraz zgrupowania form skalnych: Łęż Łężyce, Wolany, Stare Bobrowniki, Szczytna, Studzienno, Batorów. W naszym mieście mieście występuje wyst także niewielkie, lecz zdrowe źródło źródło wody mineralnej na Starych Bobrownikach, które kiedyś mogą, być może, że, dać da początek tek nowemu uzdrowisku oraz siedlisko pstrągów pstr i dzikich kaczek czek na rzece Kamienny Potok w samym centrum tuż tu przed siedzibą Urzędu du Miasta i Gminy przy ulicy Wolności. Wolno Atrakcyjność turystyczną turystyczn miasta i okolic potwierdza fakt, iż przez miasto przebiegają przebiegaj oznakowane szlaki turystyczne: 1. do Polanicy-Zdroju Zdroju - żółtym, a następnie pnie zielonym szlakiem przez punkty widokowe I, XIX i XVIII. Powrót krótszą krótsz drogą - żółtym ółtym szlakiem, autobusem lub pociągiem giem (4 godz.) 2. do Dusznik-Zdroju Zdroju - żółtym ółtym szlakiem obok dworca kolejowego przez punkt widokowy II. Powrót pociągiem poci lub autobusem. 3. do Batorowa i Skalnych Grzybów, ul. Wolności Wolno ci i szosą szos do Batorowa, a następnie żółtym ółtym szlakiem do szlakowskazu z wariantami zejścia: zej do Dusznik - szlakiem żółtym lub do Wambierzyc - szlakiem czerwonym. 4. do Rezerwatu Torfowisko Torfowis pod Zieleńcem - żółtym ółtym szlakiem do schroniska Pod Muflonem, niebieskim szlakiem do Rozdroża Rozdro Pod Bieńcem cem - 3,5 godz., powrót
21
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
zielonym szlakiem do schroniska Orlica w Zieleńcu, Ziele cu, autobusem lub pieszo z powrotem czerwonym szlakiem do Dusznik-Zdroju Dusznik - 3,5 godz. god 5. Szczeliniec - z Łężyc Łęż - niebieskim szlakiem przez Skały Puchacza - Narożnik do Karłowa. Czas przejścia przej - 4 godz., powrót żółtym ółtym szlakiem przez Białe Ściany ciany do Skalnych Grzybów; do Batorowa, czas przejścia przejścia - 4,5 godz. W gminie Szczytna nie brak również równie bazy noclegowej, która obejmuje zarówno ośrodki rodki wypoczynkowe jak i agroturystyczne. Bliskie sąsiedztwo siedztwo miast uzdrowiskowych takich jak Polanica-Zdrój, Polanica DusznikiZdrój czy też Kudowa-Zdrój Zdrój sprzyja rozwojowi wypoczynku weekendowego, bądź b kilkudniowego. Wspomnie nieć również wypada o dynamicznie rozwijających rozwijaj się ośrodkach rodkach wypoczynkowych i sportowo - rekreacyjnych.
1.5.Uwarunkowania ochrony środowiska Jednym ze źródeł ródeł informacji o stanie środowiska rodowiska na terenie gminy jest ,,Raport o stanie środowiska rodowiska w województwie województwi dolnośląskim skim w 2002 roku” opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska rodowiska we Wrocławiu. Dane dotyczące dotycz powietrza atmosferycznego odnoszą odnosz się do powiatu kłodzkiego, jednak z uwagi na stacje pomiarowe zlokalizowane w sąsiednich s siednich gminach: Dusznikach Dusznika Zdroju i Polanicy Zdroju oraz w miejscowości miejscowoś Spalona, są w pełni wiarygodne do gminy Szczytna. Głównym
źródłem ródłem
zanieczyszczenia
powietrza
atmosferycznego
s są
zanieczyszczenia przynoszone na teren gminy przez wiatry z tak zwanego trójkąta trójk przemysłowego Polski, olski, Czech i Niemiec. Zakłady przemysłowe z największym najwi zakładem na terenie gminy – Sudety Crystal Works Sp. z o.o. w Szczytnej oraz gospodarka cieplna oparta tradycyjnie na spalaniu węgla w gla są drugim źródłem zanieczyszczenia powietrza. Trzecim źródłem jest natężony ony ruch samochodowy, głównie w ciągu gu drogi krajowej nr 8. W latach 1980 – 1998 wielkość emisji zanieczyszczeń ń do powietrza uległa znacznemu obniżeniu, eniu, a po tym okresie emisja utrzymuje się si na zbliżonym zbli poziomie, nie przekraczającc wartości wartoś kryterialnych lnych do oceny powietrza ze względu wzgl na ochronę zdrowia ludzi i ochronę ę roślin. roś
22
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Powiat Kłodzki zajmuje 8,2 % powierzchni województwa i posiada 6,1 % ludności ci województwa dolnośląskiego. dolno Emisja zanieczyszczeń ń gazowych powiatu kłodzkiego wynosiła w 2002 roku 0,7 %, a emisja zanieczyszczeń zanieczyszcze pyłowych 2 % w stosunku do emisji w całym województwie dolnośląskim. dolno W ostatnim okresie na terenie gminy Szczytna zmodernizowane zostały lokalne kotłownie w zabudowaniach użyteczności u ci publicznej należących nale do gminy, z wyjątkiem kiem kotłowni funkcjonującej funkcjonuj w przejętych przez Gminę ę Szczytna od Powiatu Kłodzkiego w miesiącu ącu październiku pa dzierniku 2004 r. obiektach obecnego Gimnazjum w Szczytnej i kotłowni w obiekcie Przedszkola Publicznego z Grupą Grup Żłobkową w Szczytnej. W 2005 r. planuje się si w nich, podobnie jak w pozostałych jednostkach należących cych do gminy, zamienić zamieni piece węglowe glowe na nowoczesne piece opalane olejem opałowym. Niewątpliwie tpliwie pozwoli to na dalsze ograniczenie emisji do atmosfery pyłów i zanieczyszczeń. Niestety narastającym narastają problemem staje się emisja spalin samochodowych, będących cych efektem wzmagającego wzmagaj się ruchu pojazdów samochodowych w ciągu ci drogi krajowej nr 8 oraz coraz większej wi ilości ci pojazdów samochodowych będących b w posiadaniu mieszkańców. ńców. Wody opadowe zbierane są s z terenów zabudowanych abudowanych na terenie gminy Szczytna przez rzekę ę Bystrzycę Bystrzyc Dusznicką i jej liczne dopływy. Obszar gminy posiada bogatą siećć wód powierzchniowych płynących. płyn cych. Potoki i strumyki, które niejednokrotnie biorą swój początek pocz tek w górzystym rejonie gminy, przepływając przepływaj przez zalesione lub rolnicze tereny nie niosą nios żadnych zanieczyszczeń. ń. Przepływając Przepływaj przez osady
ludzkie
są
odbiornikiem
mniej
lub
wi cej więcej
oczyszczonych
ścieków
z gospodarstw domowych, gospodarstw rolnych i przemysłu. Badania jakości ści wody w Bystrzycy Dusznickiej Dusznickiej prowadzono w 2002 roku w 6 przekrojach pomiarowych w kontrolnym zakresie analiz z częstotliwością cz czę raz na kwartał. Stacje pomiarowe zlokalizowane były: powyżej powy ej Dusznik-Zdroju, Dusznik poniżej Dusznik-Zdroju, poniżej żej Szczytnej, powyżej powy Polanicy-Zdroju, Zdroju, poniżej poniż Polanicy-Zdroju i przy ujściu ciu do Nysy Kłodzkiej. Wyniki badań bada na stacjach poniżej poniż Dusznik-Zdroju
23
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
i poniżej ej Szczytnej niewiele się si różnią. Wskaźniki fizyko – chemiczne kwalifikowały wody do II klasy czystości, ci, przy czym na 18 parametrów 5 parametrów zdecydowało zdecy o zakwalifikowaniu wody do II klasy. Pozostałe parametry fizyko – chemiczne odpowiadały I klasie czystości. czysto ci. Jednak stan sanitarny wód rzeki Bystrzycy Dusznickiej w czterech środkowych rodkowych punktach pomiarowych nie odpowiadał normom. Oddanie do użytku żytku kolektora ko przesyłowego łączący cy miasta: Polanica-Zdrój, Polanica Szczytna i Duszniki-Zdrój, Zdrój, który odbiera ścieki cieki z tych miejscowości miejscowo i budowa sieci kanalizacyjnej na terenie miasta przyczyniła się si do znacznej poprawy czystości czysto wód rzeki Bystrzycy Dusznickiej. Do chwili chwili obecnej wybudowano na terenie miasta 20,5 km sieci kanalizacji sanitarnej, z której korzysta 58,1 % mieszkańców mieszkańców miasta. Istnieje pilna potrzeba podłączenia podł czenia zakładu Sudety Crystal Works Sp. z o.o. w Szczytnej do kolektora sanitarnego a ponadto kontynuowanie kontynuowanie zadania budowy dalszych odcinków kolektora sanitarnego w mieście mie cie z jednoczesnym rozpoczęciem rozpocz budowy kanalizacji ściekowej ciekowej na terenach wiejskich gminy. W 2000 roku gmina Szczytna podpisała porozumienie w sprawie działań działa dla stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim. Sygnatariuszami porozumienia był powiat i gminy powiatu kłodzkiego. W czerwcu 2001 roku został zarejestrowany Międzygminny Mi Związek zek Celowy Powołany dla Stworzenia Wspólnego Systemu Gospodarki Odpadami w Powiecie Kłodzkim. Kło Gmina Szczytna była jedną z 5 gmin założycielskich zało tego związku. Dotychczas na rzecz gminy Szczytna, związek zwi wykonał między dzy innymi: 1. dokumentację techniczną techniczn i zainstalował trzy piezometry na składowisku odpadów w Słoszowie, 2. badania monitoringowe składowiska, 3. projekt budowlany rekultywacji składowiska, 4. dokumentację przeglądu przegl ekologicznego składowiska. Na dzień dzisiejszy Związek Zwi przestał istnieć, a całość zadań ń została przekazana w ręce prywatne.
24
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Na terenie miasta i gminy odbiór odpadów komunalnych komunalnyc prowadzi Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczytnej i wywozi je do stacji przeładunkowej w Polanicy-Zdroju. Polanicy Przeprowadzone w 1999 roku w 5 punktach badania gleb na terenie gminy Szczytna wykazało, że stężenia stęż metali ciężkich takich jak: ołów, w, kadm, cynk, miedź mied i nikiel we wszystkich punktach kontrolnych utrzymywały się si na poziomie charakterystycznym dla gleb niezanieczyszczonych, o naturalnych zawartościach zawarto metali ciężkich. Natomiast badania gleb użytkowanych u ytkowanych rolniczo wykazują duże du zakwaszenie. Gleby bardzo kwaśne ne i kwaśne kwa stanowią 82 % gleb Szczytnej użytkowanych u rolniczo. Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Szczytna opracowana w styczniu 2007 roku określiła wizję gminy jako ,,Zielony kryształ”. Wizja ta w części cz ci nawiązuje nawi do bogatej zieleni znajdującej się ę na tym terenie. Są S to głównie lasy w dwóch dużych du kompleksach: Gór Bystrzyckich i Gór Stołowych. Powierzchnia porośnięta poro lasami stanowi prawie 63 % powierzchni całej gminy. Ekologicznym uzupełnieniem tej ogromnej powierzchni leśnej le jest zieleń przydrożna, a także że zespoły zieleni urządzonej urz dzonej na skwerach miasta, przy zabudowaniach użyteczno yteczności ci publicznej, a ponadto na osiedlu spółdzielczym i przy zabudowaniach osób fizycznych.
1.6.Infrastruktura techniczna 1.6.1.Układ drogowy Istniejący układ ład drogowy na terenie gminy Szczytna obejmuje cztery kategorie dróg publicznych: - krajowe - wojewódzkie, - powiatowe,
25
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
- gminne oraz drogi wewnętrzne, trzne, niezaliczone do żadnej adnej kategorii dróg publicznych.
Główną drogą ą przebiegającą przebiegaj przez gminę i miasto Szczytna jest droga krajowa nr 8 z Warszawy do Kudowy-Zdroju. Kudowy Zdroju. Jest ona w zarządzie zarz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu. Droga ta przebiega także tak ulicami Szczytnej: ulicą Borowina i ulicą ulic Robotniczą. Całkowita długość ść drogi krajowej nr 8 w gminie wynosi 8176 m. Droga ta pełni bardzo ważną wa funkcję drogi tranzytowej, ponieważ łączy największe ększe miasta Polski z przejściem przej ciem granicznym polsko – czeskim, Kudowa-Zdrój – Nachod. Droga na odcinku pozamiejskim wymaga częściowo cz ciowo remontu, a na odcinku odcink miejskim budowy chodnika i wyposażenia wyposa skrzyżowań w sygnalizację sygnalizacj świetlną. Przez teren gminy przebiegają przebiegaj dwie drogi kategorii wojewódzkiej: 1)droga nr 388 Polanica--Zdrój – Wambierzyce. Długość na terenie gminy ok. 6 km. 2)droga nr 389 Zieleniec – Lasówka. Długość na terenie gminy ok. 2 km. Obie te drogi administrowane są s przez Dolnośląską Służbę Służ Dróg i Kolei we Wrocławiu. Część drogi nr 388 przebiega przez bardzo malownicze tereny wiejskie gminy Szczytna: Wolany, Niwa, Chocieszów. Jest to droga o bardzo dużym znaczeniu turystycznym. Jest to ważny wa szlak drogowy prowadzący cy do sławnej bazyliki w Wambierzycach, do Parku Narodowego Gór Stołowych oraz do coraz liczniejszych gospodarstw agroturystycznych gminy Szczytna. Droga Zieleniec – Lasówka przebiega terenami leśnymi śnymi położonymi poło na północnych obrzeżach ach gminy. Ma mniejsze znaczenie dla gminy, jednak pełni istotną istotn rolę w ruchu turystycznym Ziemi Kłodzkiej. Droga ta jest w złym stanie technicznym, na odcinku leżącym cym w gminie Szczytna wymaga remontu.
26
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Podobnie jak ak drogi wojewódzkie drogi powiatowe spełniają spełniaj istotną rolę, uzupełniającc układ dróg wyjazdowych z miasta na tereny ościenne. o cienne. Drogi powiatowe zlokalizowane w gminie Szczytna zarządzane zarz są przez Zarząd ąd Dróg Powiatowych w Kłodzku. Układ dróg powiatowych przedstawia prze się następują ępująco. Każda podana droga zawiera długość ść i ocenę ocen jej stanu technicznego. 1)droga nr 3242D Złotno – Szczytna . Długość na terenie gminy Szczytna - 6 km, częściowo ciowo wymaga modernizacji, 2)droga nr 3241D Łężyce ężyce – Duszniki-Zdrój. Długość na terenie gminy Szczytna – 8 km, całość wymaga remontu, 3)droga nr 3243D Słoszów - Kulin . Długość na terenie gminy Szczytna – 2 km, w stanie zadowalającym, cym, 4)droga nr 3304D Wolany – Szalejów . Długość na terenie gminy Szczytna - 2,2 km, w stanie zadowalającym, cym, 5)droga nr 3305D Niwa – Chocieszów. Długość na terenie gminy Szczytna - 3,3 km, w stanie zadowalającym, cym, 6)droga nr 3303D Chocieszów – Wambierzyce. Długość na terenie gminy Szczytna – 4,1 km, całość wymaga remontu, 7)droga nr 3240D Szczytna - Polanica Zdrój. Długość na terenie gminy Szczytna – 3,3 km, częściowo ciowo wymaga remontu, 8)droga nr 3302D Szczytna – Batorów – Chocieszów. Długość na terenie gminy Szczytna – 6,2 km, częściowo ęściowo wymaga remontu, 9)droga nr 3301D Szczytna - Dolina – Duszniki-Zdrój. Długość na terenie gminy Szczytna - 2,2 km, w całości całoś wymaga remontu. Najliczniejszą grupę grup stanowią drogi gminne miejskie i wiejskie. Drogi te pozostają w bezpośrednim średnim zarządzie zarz Urzędu du Miasta i Gminy w Szczytnej.
27
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Funkcjonalnie drogi te uzupełniają uzupełniaj układ dróg wojewódzkich i powiatowych oraz stanowią ich rozwinięcie, ęcie, umożliwiając umo dojazd do wszystkich istotnych miejsc w mieście cie i na terenach wiejskich. Drogi gminne w mieście. cie. Całkowita ilość ść dróg gminnych w mieście mie cie wynosi 72 km. km Część dróg o nawierzchni bitumicznej wymaga remontu, bądź b modernizacji. Drogi o nawierzchni tłuczniowej praktycznie w całości cało kwalifikują się do remontu lub przebudowy związanej zanej z podniesieniem standardu przejezdności przejezdno ci poprzez ułożenie uło nawierzchni bitumicznej. tkiem kilku dróg wykonanych w ostatnich 10-u 10 u latach w technologii Z wyjątkiem podwójnego skropienia emulsją emulsj pozostałe kwalifikują się do gruntownej modernizacji. Uzupełnieniem wymienionego układu drogowego obejmującego obejmuj obejmują trzy kategorie dróg publicznych jest system dróg wewnętrznych zarządzanych dzanych i utrzymywanych przez ich właścicieli.
1.6.2.System zaopatrzenia w wodę. wod System zaopatrzenia w wodę wod oparty jest głównie na ujęciu ęciu wód głębinowych gł wraz ze stacją uzdatniania wody w dzielnicy „Zacisze”. Wspomagają Wspomagaj go mniejsze drenażowe ujęcia cia wody: „Rudolf”, „Góra św. w. Anny”, „Wiejska”. Pobór wody z ujęć uj wynosił 187 tys. m³ w roku 2005, natomiast w roku 2009 wyniósł 165,7 tys. m³. Ujęcie Uj wody „Zacisze” jest stosunkowo nowym obiektem ( oddanie do użytku u uż w roku 1999), natomiast pozostałe ujęcia ęcia wymagają wymagaj modernizacji. Nie rozwiązany ązany problem dostawy wody posiada dzielnica Batorów. Funkcjonuje Funkcjonuje tam kilka lokalnych ujęć uj wodnych zaopatrując w wodę całą dzielnicę. dzielnic System sieci wodociągowej wodoci to sieć poniemiecka w bardzo złym stanie technicznym i systematycznie modernizowana i rozbudowywana sieć sie z rurociągów z
tworzywa
sztucznego
(PE)
(ul.
Zacisze, Zacisze,
ul.
Wolności,
os.
Kopernika
i os. Słoneczne, ul. Szkolna).
28
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
W 2005r. do sieci przyłączonych przył czonych było 452 odbiorców, a w 2009r przyłączonych przył było już 514 odbiorców. Ilość rurociągów gów z tworzywa sztucznego PCV i PE wynosi: 1 km rurociąg ruroci PCV ul. Szkolna oraz 1,654 km – rurociąg g ul. Bobrownicka i 2,394 km – rurociąg ul. Zacisze i Słoneczna - łącznie 5,048 km. Ilość rurociągów gów ze stali i żeliwa wynosi – 54,95 km Sieć wodociągowa gowa do wymiany – 54,95 km Sieć wodociągowa gowa planowana do rozbudowy w oparciu o nowe plany pla zagospodarowania przestrzennego – gmina posiada dokumentację dokumentacj techniczną na rozbudowę wodociągu gu na osiedlu „Kopernika” – 1,850 km.
1.6.3.System odprowadzenia ścieków sanitarnych. Miasto nie posiada własnej oczyszczalni ścieków. cieków. Przez miasto przebiega kolektor lektor sanitarny Duszniki-Zdrój Duszniki – Szczytna – Polanica-Zdrój Zdrój prowadząc prowadz zrzucane w mieście ścieki cieki sanitarne do oczyszczalni w Polanicy-Zdrój. Polanicy Zdrój. Począwszy Pocz od powstania kolektora miasto systematycznie inwestowało w kanalizację kanalizacj najbardziej wymagających cych
tego
dziel dzielnic:
ul.
Wolności,
ul.
Leśna,,
ul.
Sienkiewicza,
ul. Bobrownicka, ul. Zamkowa, ul. Polna, ul. Szkolna. Istniejąca Istniejąca kanalizacja posiada jedną pompownię ścieków cieków przy ul. Polnej. Do sieci miejskiej kanalizacyjnej podłączonych podł czonych jest obecnie 280 budynków mieszkalnych ych i zbiorowego zamieszkania. Dokończenie czenie kanalizowania miasta i przeznaczanie nowych terenów pod budownictwo jednorodzinne wymaga od miasta rozbudowy sieci kanalizacyjnej. Potrzebę rozbudowy ocenia się si na 15 km sieci.
29
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
1.6.4.Zaopatrzenie w gaz. Gazyfikacją objęte ęte jest ok. 56% mieszkań mieszka w mieście. Źródło zasilania stanowi nowo wybudowany gazociąg gazoci wysokiego ciśnienia DN 300 Ząbkowice ąbkowice – Kudowa. Z gazociągu gu tego zasilany jest, poprzez istniejącą istniej stację redukcyjną, redukcyjn „stary” gazociąg wysokiego ciśnienia nienia DN 150, 150 Kłodzko – Duszniki Zdrój oraz gazociąg gazoci odgałęźny wysokiego ciśnienia nienia DN 250, do Huty Sudety w Szczytnej. Na terenie huty zlokalizowana jest stacja redukcyjno – pomiarowa 1- go stopnia, z której gaz przesyłany jest, za pośrednictwem średnictwem gazociągu gazoci średniego ciśnienia nienia DN 150, do stacji redukcyjnej 2-go go stopnia zasilającej zasilaj sieć niskiego ciśnienia nienia rozprowadzającą rozprowadzaj gaz do odbiorców w mieście.
Sieć rozdzielcza. W dużej części ci jest to sieć sie żeliwna znajdująca się w złym stanie technicznym. Została ona wybudowana jeszcze jeszcze w okresie przedwojennym i kwalifikuje się si do wymiany. Obciążenie enie sieci maksymalnym poborem wykazuje niedostateczną niedostateczn przepustowość istniejącej ącej sieci rozdzielczej niskiego ciśnienia. ci
Planowany rozwój gazyfikacji: - budowa gazociągu gu w ul. Sienkiewicza i ul. Wolności. ci. Przestawienie istniejących istniej odbiorców wzdłuż ulic Sienkiewicza i Wolności Wolno ci na odbiór gazu pod średnim ciśnieniem, - budowa gazociągów gów śr/c śr/c na osiedlu budownictwa jednorodzinnego w rejonie ul. Kopernika lub, gdyby stan techniczny na to pozwalał, pozwalał, przestawienie istniejących istniej gazociągów gów niskiego ciśnienia na ciśnienie ci średnie, -likwidacja wyłączonych czonych gazociągów gazoci niskiego ciśnienia. - zastąpienie pienie pozostałych przeznaczonych do wymiany gazociągów gazoci niskiego ciśnienia nienia nowymi gazociągami gazocią średniego ciśnienia, - budowa nowych gazociągów gazoci w tych częściach ciach miasta, które do tej pory nie były zasilane gazem.
30
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
1.6.5.Energia elektryczna. Gmina Szczytna zasilana jest w energię energi elektryczną z rozdzielni 110/20 kV w Dusznikach-Zdroju. Zdroju. Rozdzielnia ta jest zasilana zasi linią o napięciu ęciu 110 kV od strony Kłodzka. Istnieje możliwość żliwość rezerwowania zasilania od strony Czech. Linie średniego napięcia ęcia (20kV) w gminie Szczytna są s w dobrym stanie technicznym. Pracują one z reguły w układach pierścieniowych, pier cieniowych, co oznacza w przypadku przyp awarii możliwość szybkiego przełączenia przeł zamiennego zasilania. Linie elektryczne niskiego napięcia napi cia na terenie miasta Szczytna są w stanie dobrym. W najbliższych szych latach nie przewiduje się si remontów, modernizacji, bądź b rozbudowy sieci energetycznej. Nowi odbiorcy będą bę przyłączani czani na podstawie wydawanych przez Zakład Energetyczny
technicznych
warunków
przył czenia przyłączenia
i
zawieranych
umów
przyłączeniowych.
1.6.6.Ciepło. System cieplny miasta opiera się si głównie na indywidualnych kotłowniach lokalnych. Znajdująca się na terenie Huty Sudety w Szczytnej kotłownia na opał stały zasila w ciepło oddalone o 0,5 km osiedle mieszkaniowe ( ok. 950 mieszkańców) mieszka przy
ul.
Słonecznej,
b będące
w
zarządzie
Wspólnoty
Mieszkaniowej
przy
ul. Słonecznej 4-108. Kotłownię obsługuje firma „Calor Energetyka Cieplna” Sp. Z o.o. Wojkowice.
1.6.7.Sieć telekomunikacyjna Na terenie miasta i gminy zlokalizowana jest sieć telefonii przewodowej wraz z automatyczną centralą, centralą będące własnością Telekomunikacji Polskiej S.A. Przez teren gminy częściowo ciowo przebiega również równie nitka telekomunikacyjna sieci DIALOG S.A. Oprócz sieci lokalnej, przez miasto i gminę gmin przebiega linia międzymiastowa mi i międzynarodowa. dzynarodowa. Dla potrzeb publicznych na terenie miasta zlokalizowane są s 31
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
aparaty publiczne na karty telefoniczne. telefoniczn Istniejąca centrala i siećć telefoniczna w pełni pokrywają aktualne zapotrzebowanie, jak również równie zapotrzebowanie perspektywiczne. W ostatnim czasie intensywnie rozwijają rozwijaj się usługi w zakresie dostawy internetu poprzez sieci bezprzewodowe i przewodowe.
1.7.Własność nieruchomo nieruchomości Z biegiem lat i w wyniku przemian ustrojowych zmniejsza się si systematycznie zasób nieruchomości ci gminnych. W przeważającej przewa większości ści na terenie gminy występuje własność prywatna nieruchomości. nieruchomo Na terenach wiejskich ejskich występuje wyst także forma
własności
państwowej ństwowej
gruntów
pozostaj cych pozostających
w
zarz zarządzie
Agencji
Nieruchomości ci Rolnych Skarbu Państwa. Pa Według stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku Miasto i Gmina Szczytna była właścicielem cicielem 498 ha gruntów, gr co stanowi 4,2% całkowitej powierzchni gminy. W przeważającej części ęści są s to grunty pod drogami gminnymi, grunty zabudowane oraz grunty leśne, ne, zadrzewione i zakrzaczone. Z łącznej ł cznej powierzchni gruntów komunalnych,
w
bezpo bezpośrednim
zarządzie dzie
gminy
znajdowało
si się
438
ha,
przekazanych anych w trwały zarząd zarz d gminnym jednostkom organizacyjnym zostało 27 ha, a w użytkowanie ytkowanie wieczyste przekazano 33 ha.
1.8.Stan obiektów dziedzictwa kulturowego
Miasto
Szczytna
mo może
poszczycić
się
kilkoma
cennymi
atrakcjami
przyrodniczymi jak i turystycznymi. turystycznymi Największą atrakcją ą turystyczną turystyczn jest neogotycki zamek na górze Szczytnik. Szczytnik Stan obiektu jest zadowalający. zadowalaj Większa część zamku jest siedzibą siedzib Domu Pomocy Społecznej “Zamek”. Inne zabytki Szczytnej znajdują znajduj się jużż w samym mieście. mie Przede wszystkim odnowiony, odnowion barokowy kościół ciół parafii pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela. Wewnątrz trz kościoła ko cennymi zabytkami są ambona z 1748r., figura Jana Chrzciciela w ołtarzu głównym, ołtarze boczne, stalle, konfesjonały. Jednym z artystów, którym kościół ściół zawdzięcza zawdzi swój wystrój ój był znany na Ziemi Kłodzkiej
32
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
twórca Michał Klahr Starszy. Przed kościołem, ko wśród ród zachowanych tablic nagrobnych wyróżnia nia się grobowiec Hochbergów (budowniczych zamku), a także tak tablica nagrobna z 1850r. z polskim tekstem. Cennym zabytkiem jest także tak fragment pręgierza umieszczony przed prowadzącymi prowadz do kościoła cioła schodami. Pozostałe zabytki znajdują znajduj się w fatalnym stanie i w stosunku do nich sugeruje się konieczność podjęcia ęcia natychmiastowych działań działa rewaloryzacyjnych. Pewne kroki już podjęto to i przeprowadzono remont dwóch obiektów. Dotyczy to: -
Rzeźby by (figury) św. ś Jana Nepomucena - wpisanej w rejestr zabytków pod nr 883/422 w dniu 10.03.1983r. (rewaloryzacja przeprowadzona w 2006 r. }
-
Bramy w byłym zespole PPH Szczytna przy ul. Wolności Wolno pomiędzy numerami 2 i 2c, (obiekt umieszczony w wykazie zabytków – remont przeprowadzony w 2005 r.)
Inne zabytki wciąż czekają na zabiegi konserwatorskie i konieczne remonty. Dotyczy to w szczególności:
-
Obiektu popałacowego przy ul. Wolności ci 5 (obiekt umieszczony w wykazie zabytków).
-
Obiektu byłego Szpitala w Szczytnej przy ul. Szpitalnej 2 (obiekt umieszczony w wykazie zabytków).
-
Obiektu Szkoły Podstawowej– Podstawowej części ci starej w Szczytnej przy ul. Kościelnej Ko 6, (obiekt umieszczony w wykazie zabytków).
-
Obiektu Urzędu du Miasta i Gminy w Szczytnej przy ul. Wolności Wolno 42, (obiekt umieszczony w wykazie zabytków).
Do zabytków można żna już ju też zaliczyć miejscową stację PKP wybudowaną wybudowan ok. 1890r. i całą linię kolejową kolejow na trasie Kłodzko, Polanica Zdrój, przez Szczytną, Szczytn Duszniki Zdrój do Kudowy Kudo Zdroju, którymi administrują Polskie Koleje Państwowe Pa S.A.
33
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 2 Wykaz zabytków w mieście cie Szczytna. Dane UMiG Szczytna
Obiekt Kościół parafialny p.w. Św. Jana Chrzciciela Cmentarz przykościelny Kaplica p.w. św Anny +F35 Zamek „Leśna” Park Dom mieszkalny przy dawnym Browarze Wyposażenie kaplicy Zamkowej Św. Jan Nepomucen Św. Jan Nepomucen Wyposażenie kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela
Lokalizacja
Numer wpisu do rejestru zabytków
Data wpisu
Kościelna
497/927/Wł
7.04.2005
Kościelna
499/923/Wł
7.04.2005
Batorów
500/1456/Wł
07.04.2005
Zamkowa
501/212/Wł 502/249/Wł
07.04.2005 07.04.2005
Wolności 7
A/974/606/Wł/ 76
08.01.1976
Zamkowa 10
B/1727/741/46 1/1-06
22.04.1991
883/422
10.03.1983
B/1974
15.10.2008
1130/500
10.06.1983
Sienkiewicza 1 Zamkowa 8 Kościelna
1.8.Stan Stan mieszkalnictwa Według danych udostępnionych udost pnionych prze GUS na koniec 2008 w mieście mie znajduje się 1 775 mieszkań.. W poniższych poni szych tabelach pokazano dynamikę zmian w substancji mieszkaniowej, strukturze własności własno oraz wyposażeniu eniu w instalacje techniczno – sanitarne w okresie 2006-2009. 2006
34
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 3 Zasoby mieszkaniowe w mieście mieś Szczytna ogółem i wg. form własności ci w latach 2006-2008 2006 Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Zasoby mieszkaniowe w mieście Szczytna 2006 2007 Mieszkania 1745 1761 Izby 6057 6117 2 Powierzchnia wierzchnia użytkowa mieszkań (m ) 113063 114187 Mieszkania wg form własności – ilość / %ogółem Zasoby gmin (komunalne) 243 13,9% 224 12,7% Zasoby spółdzielni mieszkaniowych 357 20,5% 254 14,4% Zasoby zakładów pracy 58 3,3% 48 2,7% Zasoby osób fizycznych 1085 62,2% 1226 69,6% Zasoby pozostałych podmiotów 2 0,1% 9 0,5% W
latach
2006
-
2008
zauważalny ny
jest
wzrost
2008 1775 6191 116470 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. liczby
b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. mieszka mieszkań.
W analizowanym owanym okresie, miasto Szczytna wzbogaciło się ę o 30 nowych lokali mieszkaniowych co stanowi 1,7 % wzrost. Sukcesywny wzrost liczby lokali mieszkalnych w mieście ście jest pozytywnym zjawiskiem świadczącym ącym o jego rozwoju. Wzrost ten dotyczy głównie mieszkań mieszka będących własnością ścią osób fizycznych. Zauważalna alna
jest
równie również
zmiana
struktury
własności ci
lokali
mieszkalnych.
Zdecydowania zmalał udział w zasobach spółdzielczych, jak i gminnych i zakładów pracy na rzecz własności ści osób fizycznych
Tabela 4 Zasoby mieszkaniowe w mieście mieś Szczytna ogółem i wg. wyposażenia enia w instalacje tech. tech.-sanit. w latach 2006-2008. 2008. Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Zasoby mieszkaniowe w mieście Szczytna 2006 2007 2008 Mieszkania 1745 1761 1775 Izby 6057 6117 6191 2 Powierzchnia wierzchnia użytkowa mieszkań (m ) 113063 114187 116470 Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne techniczno - ilość / % ogółem Wodociąg 1708 97,8% 1724 97,9% 1738 97,9% Ustęp spłukiwany 1482 84,9% 1498 85,0% 1512 85,2% Łazienka 1473 84,41% 1489 84,6% 1503 84,7% Centralne ogrzewanie 1324 75,9% 1340 76,1 % 1354 76,3% Gaz sieciowy 887 50,8% 888 50,4% 888 50,0%
35
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Ogólny stan techniczny budynków jest bardzo zróżnicowany, zró zróż co jest spowodowane różnym nym wiekiem budynków oraz różną ró częstotliwoś stotliwością prowadzonych konserwacji i remontów. Tabela 5 Budynki mieszkalne w mieście ście Szczytna wg. okresu budowy. Dane GUS
Okres budowy budynku mieszkalnego /lata/
Ilość budynków /szt./
do 1918 1919 -1944 1945 – 1970 1971 – 1978 1979 – 1988 1989 – 2002 2003 - 2007
166 216 24 18 59 43 27
Sumaryczna ilość budynków /szt./
Procent wszystkich budynków /%/
483
87,3
70
12,7
Lokale mieszkalne powstałe w latach 1989 – 2007 stanowią 12,7 %. Z uwagi, iż przeważająca część ęść zasobów mieszkaniowych miasta pochodzi z okresu przed rokiem
1970
często sto
s są
one
w
złym
stanie
technicznym,
wymagaj wymagającym
natychmiastowych remontów. Budynki te zwykle wymagają wymagaj gruntownych remontów, na przeszkodzie stoi jednak brak wystarczających wystarczaj środków rodków finansowych zarówno w gminie, jak i prywatnych właścicieli. wła
Dodatkowym obciążeniem obciążeniem Gminy w zakresie mieszkalnictwa jest wypłacanie dopłat do czynszu w postaci dodatku mieszkaniowego. mieszkaniowego Dopłaty dotyczą dotycz zarówno osób zamieszkujących cych zasoby komunalne, zasoby spółdzielcze i zakładowe, zasoby Agencji Własności ci Rolnej Skarbu Państwa Pa oraz zamieszkujące zamieszkują w budynkach i lokalach prywatnych. Szczęśliwie w latach 2006-2006 2006 zauważalny zauwa jest spadek wartości wypłat o 50%
36
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 6 Dodatki mieszkaniowe wypłacone przez Gminę Gmin Szczytna w latach 2006-2008. 2008. Dane GUS
Wypłacone dodatki mieszkaniowe ogółem i z podziałem na rodzaj własności własno lokali Ogółem
Rok
Gminne
Wspólnoty
Spółdzielcze
Inne
mieszkaniowe
liczba
wartość
l liczba
wartość
liczba
wartoś
liczba
warto wartoś
liczba
wartość
/szt/
/zł/
/szt/
/zł/
/szt/
ć /zł/
/szt/
ć /zł/
/szt/
/zł/
2006
1535
21914
830
10643
437
83910
256
27461
12
1310
2007
1081
16358
604
77481
319
68013
146
16687
12
1167
2008
761
12354
389
50101
249
58201
117
14609
6
593
W gminie występuje ępuje duży du brak lokali komunalnych. Powoduje to długotrwałe oczekiwanie na podpisanie odpisanie z gminą gmin umowy najmu. Zasady najmu lokali komunalnych reguluje Uchwała nr XVIII/108/08 RM w Szczytnej z dnia 24.04.2008 w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących wchodz cych w skład mieszkaniowego zasobu za Gminy. Skalę potrzeb w tym zakresie przedstawia poniższa poni tabela prezentująca prezentuj ilość osób oczekujących cych na mieszkania komunalne. Tabela 7 Ilość osób oczekujących cych na zawarcie umów najmu lokali mieszkalnych wg okresu oczekiwania Dane UMiG Szczytna
Rok Ilość osób oczekujących od roku Ilość osób oczekujących narastająco
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
6
6
9
6
3
10
8
6
12
21
27
30
40
48
37
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
2.Sfera gospodarcza.
2.1.Główni pracodawcy oraz struktura branż bran na terenie gminy Miasto i Gmina Szczytna ze względu na swoje położenie żenie – w sąsiedztwie uzdrowisk i obszarów chronionych, nie jest dużym du ośrodkiem kiem gospodarczym w powiecie kłodzkim. Zasięg g oddziaływania obejmuje teren gminy Szczytna, Polanicę-Zdrój, Polanic Duszniki-Zdrój oraz częściowo ęściowo gminę gmin wiejską Kłodzko. Według stanu na dzień dzie 31 grudnia 2005 roku w rejestrze REGON zarejestrowanych było 410 podmiotów gospodarczych gospodarczych w tym funkcjonujących funkcjonuj ok. 325. Przeważająca ca
działalność
wspomnianych
podmiotów
to
wszelkiego
rodzaju
działalność handlowa. W 45
branżyy
podmioty,
usługowej
w
bran branży
funkcjonowało ło transportowej
79
podmiotów,
świadczyło wiadczyło
usługi
w
budownictwie
20
podmiotów
gospodarczych. Od kilku ostatnich lat liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych utrzymuje się na podobnym poziomie i nie odnotowuje się si wzrostu, ostu, a raczej spadek. W ciągu gu ostatnich 15 latach w strukturze gospodarki miasta i gminy Szczytna zaistniały jednak duże że zmiany. Przez kilkadziesiąt kilkadziesi lat największym kszym pracodawcą pracodawc była Huta Szkła Gospodarczego „SUDETY” w Szczytnej, funkcjonująca funkcjonuj do lat osiemdziesiątych tych jako zakład państwowy. pa stwowy. W latach powojennych zdobywała renomę, renom wykonującc zastawy kryształowe na brytyjski dwór królewski oraz dla armatora statku „BATORY”. Jeszcze na początku pocz lat dziewięćdziesiątych tych huta zatrudniała ponad 1000 osób. Przekształcenia Przekształce własnościowe, ciowe, a w ich konsekwencji restrukturyzacja doprowadziły do likwidacji części cz zakładów wchodzących cych w skład huty. Zmiany te doprowadziły do ograniczenia zatrudnienia do około 70 osób. Obok tego dominującego dominuj cego w strukturze gospodarczej Szczytnej podmiotu, po funkcjonuje kilka mniejszych firm zatrudniających zatrudniaj cych jednak znacznie niej osób, bo jedynie po kilka osób. Wśród nich są podmioty z branży bran y przetwórstwa drewna i szklarskie.
38
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Poza sferą produkcyjną, ą,, znacznymi pracodawcami na rynku lokalnym są s podmioty działające ce w zakresie bieżącej bieżą obsługi ludności. Do najważniejszych niejszych należą: nale
1. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczytnej, 2. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, działająca działaj ca obecnie jako oddział GS Kłodzko, 3. Dom Pomocy Społecznej w Szczytnej, 4. Nadleśnictwo nictwo „Zdroje” w Szczytnej, 5. Ośrodki rodki wypoczynkowe, 6. Oddział Banku Spółdzielczego w Szczytnej, 7. Miejski Ośrodek rodek Kultury w Szczytnej, 8. placówka Poczty Polskiej w Szczytnej, 9. Gimnazjum Publiczne w Szczytnej, 10. Przedszkole Publiczne z Grupą Grup Żłobkową w Szczytnej, 11. dwa niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej w Szczytnej, 12. Ośrodek rodek Pomocy Społecznej w Szczytnej, 13. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Szczytna, 14. Szkoła Podstawowa im. Orła Białego, 15. Urząd d Miasta i Gminy
Tabela 8 Zestawienie przedmiotowe działalności działalno gospodarczej rczej z terenu miasta i gminy Szczytna prowadzonej w oparciu o wpis do ewidencji działalności działalno gospodarczej oraz o dane znajdujące ące się si w Urzędzie Miasta i Gminy w Szczytnej. Dane UMiG Szczytna
Lp. 1.
2.
Rodzaj prowadzonej działalności Handel - stały spożywczy - stały przemysłowy wielobranżowy - apteki - handel obwoźny , obnośny, bezpośredni Usługi
2000r. 235 26 13 1
2001r. 226 31 13 2
2003r. 225 32 14 2
2004r. 205 33 17 2
2005r. 181 38 25 2
195
181
177
153
116
145
144
135
135
144
39
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
- piekarnie, cukiernie - gastronomia - przewóz osób TAXI - budowlane - leśne - transportowe - szlifowania szkła i kryształów - przetwórstwa drewna – tartaki, stolarstwo - krawieckie - pozostałe usługi (ślusarskie, szewskie, mechanika poj. , wulkanizacja itp. Ogółem
3 14 3 51 22 24 6
3 14 2 52 22 24 6
3 15 3 52 22 18 6
3 17 1 53 22 14 6
3 17 1 45 30 20 8
10
11
11
11
10
2
1
1
1
-
10
11
9
9
10
380
370
360
340
325
Analizującc zestawienie w tabeli 3 zauważyć zauwa można na tendencje kształtujące kształtuj się w ostatnich latach w strukturze świadczonych wiadczonych usług przez te podmioty. Otóż zasadnicze placówki ochrony zdrowia, handlowe – sklepy, apteki itp. wykazują pewną stabilizację stabilizacj ilościową świadczącą o nasyceniu rynku lokalnego tego typu placówkami. Z kolei pewne rodzaje ro działalności ci odnotowują odnotowuj spadek liczby podmiotów w nich działających. działaj Należą do nich: wszelkiego rodzaju usługi budowlane, handel obwoźny. obwoź Według danych ostatniego Powszechnego Spisu Rolnego w 2002 roku liczba gospodarstw rolnych wyniosła 437. Wśród gospodarstw ospodarstw przeważają przewa w dalszym ciągu gu gospodarstwa małe do 5 ha. Szczegółowe zestawienie liczby gospodarstw obrazuje poniższe poni sze zestawienie: Tabela 9 Charakterystyka gospodarstw rolnych na terenie miasta i gminy Szczytna. Dane UMiG Szczytna
Grupa obszarowa wg ilości ha Ogółem 1 – 5 ha 5 – 10 ha 10 – 15 ha
Liczba gospodarstw 437 301 106 19
15 i więcej
11
40
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Gmina Szczytna ze względu wzgl na położenie enie w obszarze Parku Narodowego Gór Stołowych i jego otulinie oraz w obszarze górniczym złóż złó wód leczniczych DusznikZdroju i Polanicy-Zdroju, Zdroju, jak też te ze względu na położenie enie w terenie o mniej korzystnych warunkach (teren górski) nie ma możliwości mo ci rozwoju towarowej produkcji rolniczej. Natomiast istniejące ce gospodarstwa wymagają wymagaj wsparcia metod produkcji rolniczej zgodnych z zasadami ochrony środowiska rodowiska i ochrony przyrody, ponieważ poniewa na terenie gminy użytki ytki zielone zajmują zajmuj ponad 50 % powierzchni użytków ytków rolnych, a wśród w zbiorowisk łąkowych kowych jest wiele chronionych siedlisk. Takie warunki umiejscawiają umiejscawiaj w gminie rolnictwo ekologiczne wspomagane agroturystyką z alternatywnym źródłem dochodu w istniejących ących gospodarstwach rolnych.
3.Sfera społeczna
3.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu dzie 31.12.2009 r. 5229 mieszkańców. mieszka Miasto Szczytna liczyła wg stanu na dzień Szczegółowe egółowe dane dotyczące dotycz liczby ludności ci i struktury płci zawarto w Tabeli 10. Tabela 10 Liczba mieszkańców ców i struktura płci w gminie Szczytna w latach 2004 – 2009 Dane:GUS
Rok
Ogółem
2009 2008 2007 2006 2005 2004
5 229 5 245 5 246 5 273 5 313 5 339
Zmiana w stosunku do roku poprzedniego /%/ -0,31 0,31 -0,02 0,02 -0,51 0,51 -0,75 0,75 -0,49 0,49 -0,50 0,50
Mężczyźni
2 572 2 575 2 565 2 580 2 591 2 606
Zmiana w stosunku do roku poprzedniego /%/ -0,12 +0,39 -0,58 -0,42 -0,58 -0,15
Kobiety
2 657 2 670 2 681 2 693 2 722 2 733
Zmiana w stosunku do roku poprzedniego /%/ -0,49 -0,41 -0,46 -1,07 -0,40 -0,83
41
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Szczegółowe dane dotyczące dotycz ce struktury wieku gminy Szczytna zawiera Tabela 11 Tabela 11 Struktura wiekowa mieszkańców ńców gminy Szczytna w latach 1996-2005. 1996 2005. Dane UMiG Szczytna
Rok
Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety 1996 1085 1010 2369 2132 1997 1041 962 2408 2151 1998 990 932 2439 2184 1999 956 910 2479 2211 2000 919 881 2518 2259 2001 870 848 2579 2305 2002 834 819 2560 2415 2003 777 765 2646 2408 2004 743 723 2690 2423 2005 712 683 2697 2457 Zmiany struktury wiekowej w 3 grupach
Wiek poprodukcyjny Mężczyźni Kobiety 304 720 310 727 315 724 305 723 314 725 313 714 317 713 315 705 315 689 314 688 wiekowych: w wieku
przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym wpływają wpływaj na szereg dziedzin życia, w tym równieżż na dziedziny bezpośrednio bezpo rednio przypisane samorządowi. samorz Do najważniejszych niejszych
dziedzin
z
tym
zwi związanych
należy::
oświata,
gospodarka
mieszkaniowa, polityka zatrudnieniowa i rynku pracy oraz pomoc społeczna. Strategia Rozwoju jest dokumentem, który winien uwzględniać uwzgl tendencje demograficzne w dłuższym dłu szym horyzoncie czasowym. Zaobserwowane trendy winny znaleźć odzwierciedlenie, względnie wzgl stanowić podstawę podstaw do modyfikacji kierunków rozwojowych
zawartych
w dokumentach
programowych. Wnioski
wysunięte te w wyniku obserwacji zmian demograficznych zawarto w tym rozdziale rozdz w części dotyczącej cej identyfikacji problemów.
3.2. Warunki i jakość ść żżycia mieszkańców Mieszkańców ców Gminy Szczytna dotykają dotykaj podobne problemy do tych, które dotyczą
innych
mieszka ców mieszkańców
polskich
miasteczek
i
wsi.
Utrudniony
na
okołouzdrowiskowych terenach rozwój przemysłu powoduje ograniczenia rynku pracy, a przez to wysoki poziom bezrobocia. Najszybciej rozwijającym rozwijaj rozwijają się sektorem gospodarki jest rynek usług ściśle związanych z turystyką. ą. Ta branża bran będzie
42
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
wytyczała kierunki rozwoju gminy na wiele następnych n pnych lat i stanowi szansę szans na stopniowe zwiększanie kszanie liczby miejsc pracy. Równocześnie nie
bardzo
wolno
rozwija
si się
sfera
małej
i
średniej
przedsiębiorczości, ci, co związane zwi jest bezpośrednio z wciąż zbyt małą mał aktywnością gospodarczą mieszkańców. ńców. Rzadką formą jest również równie tak zwane samozatrudnienie. samozatrudnienie Głównym pracodawcą wciąż pozostaje huta szkła zatrudniająca zatrudniaj ca około 70 pracowników i Dom Pomocy Społecznej zatrudniający zatrudniaj również ok. 70 osób. Opisana sytuacja powoduje, iż od początku lat 90-tych tych poziom bezrobocia utrzymuje utrzymuje się wciąż wci na wysokim poziomie około 25%. Przedłużający Przedłu się stan utrzymywania się si wysokiego bezrobocia, przy jednoczesnym spadku dochodów realnych osób pracujących, pracuj sprawia, że e narasta problem ubożenia ubo społeczeństwa. stwa. Rozszerzają się granice biedy i zmuszają ludzi coraz częściej częściej do korzystania z form opieki społecznej. Szczegółowe dane dotyczące ce zakresu pomocy udzielanej przez OPS w Szczytnej ilustruje Tabela 12 i 13. Tabela 12 Liczba gospodarstw domowych objętych obj pomocą społeczną (zadania własne i zlecone) w latach 2000 – 2003. OPS Szczytna
Rok
Liczba gospodarstw
Wysokość łączna wydatkowanych środków w zł
Średnia wysokość świadczeń przypadających w roku na gospodarstwo domowe
2000
458
1.040.913
2273
2001
429
989.960
2308
2002
399
1.121.490
2811
2003
412
1.012.228
2457
43
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 13 Wysokość i rodzaj udzielone pomocy
Liczba gospodarstw
Łączna kwota wydatkowanych środków /zł/
Średnia wysokość środków przypadająca na gospodarstwo w roku /zł/
2004
284
831.372
2.927
2005
292
964.782
3.304
2004
424
955.200
2.252
2005
733
1.448.327
1.976
52
60.972
1.172
Rok / rodzaj pomocy Pomoc społeczna
Świadczenia rodzinne
Zaliczka alimentacyjna 2005
Rozmiar świadczeń wiadczeń pieniężnych nych w poszczególnych latach uzależniony uzale był od zmian w ustawie o pomocy społecznej i wysokości wysoko ci dotacji na te cele, np. od października dziernika 2003 roku renty socjalne wypłaca Zakład Ubezpieczeń Ubezpiecze Społecznych. W skali roku pomniejsza to wydatki OPS na świadczenia i liczbę świadczeniobiorców. W roku 2004 zaistniały kolejne zmiany. zmiany. W maju weszły w życie: ż nowa ustawa o pomocy społecznej i ustawa o świadczeniach wiadczeniach rodzinnych. Ze świadczeń ś w oparciu o ustawę o pomocy społecznej korzysta aktualnie 11% mieszkańców mieszka Gminy Szczytna. Dominującym cym powodem ubóstwa jest bezrobocie (86% rodzin). Ze świadczeń ń rodzinnych korzysta w OPS 16 % mieszkańców mieszka Gminy (średniomiesięczna czna wartość wypłacanych świadczeń:: 111.000 zł). W roku 2006, po przejęciu przej wypłaty wszystkich świadczeń wiadczeń rodzinnych przez Gminę – będzie dzie z nich korzystać korzysta ok. 25% mieszkańców.
Obok ok znacznej liczby osób korzystających korzystaj cych z pomocy socjalnej, liczna grupa gospodarstw domowych korzysta z pomocy Urzędu Urzędu Miasta w zakresie dopłat do czynszu w postaci dodatku mieszkaniowego. mieszkaniowego. Dopłaty dotyczą dotycz zarówno osób zamieszkujących cych zasoby komunalne, zasoby zasoby spółdzielcze i zakładowe, zasoby Agencji Własności ci Rolnej Skarbu Państwa Pa oraz zamieszkujące zamieszkują w budynkach i lokalach prywatnych. Szczególnie w tym zakresie zauważalny zauważalny jest wzrost liczby
44
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
gospodarstw domowych korzystających korzystaj cych z tej formy pomocy w ostatnich latach. lat Szczegółowe dane ilustrujące ilustruj skalę pomocy w formie dodatków mieszkaniowych ilustruje Tabela 14. Tabela 14 Zestawienie pomocy mieszkaniowej udzielanej mieszkańcom mieszka com gminy Szczytna w formie dodatków mieszkaniowych w latach 2002 – 2005. Dane UMiG Szczytna
Liczba wypłaconych dodatków w skali roku w okresach miesięcznych
Rok
Wartość wypłaconych dodatków w złotych Ogółem
2002 2003 2004 2005
149 176 176 165
217.118 290.616 271.160 246.427
w tym mieszkańcom w budynkach komunalnych spółdzielczych innych 76.744 110.695 29.679 123.288 124.407 42.921 106.777 130.190 34.193 114.659 98.820 32.948
Kolejnym problemem, z którym borykają borykaj się władze miasta, a który jednocześnie nie
charakteryzuje
sytuacj sytuację
społeczną
miasta
jest
problem
mieszkaniowy. Przejawia się on w postaci deficytu mieszkań mieszka oraz poprzez zjawisko bezdomności. ści. ci. Ponadto znaczny zasób mieszkaniowy cechuje wysoki stopień zagęszczenia szczenia na jedną jedn izbę oraz generalnie zły stan techniczny i niski poziom wyposażenia enia technicznego mieszkań mieszka i budynków. Corocznie cznie miasto odzyskuje i ponownie zasiedla osobami umieszczonymi na liście cie przydziału mieszkań komunalnych i socjalnych ok. 2-4 4 mieszkania, jednak jest to ilość niewystarczająca ąca i w związku zwi zku z tym potrzeby w tym zakresie z roku na rok rosną. Skalę potrzeb mieszkaniowych ieszkaniowych w mieście mie ilustruje poniższa ższa Tabela 15. Tabela 15 Zapotrzebowanie na mieszkania komunalne w gminie. Dane UMiG Szczytna
Rok
Liczba osób umieszczonych na liście osób oczekujących na przydział
1999 – 2000 2001 - 2002 2003 2004
28 28 36 36
45
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
3.3. Rynek pracy Rynek pracy w Mieście Mie cie i Gminie Szczytna zdominowany jest przez problem bezrobocia. Zjawisko to w ostatnim dziesięcioleciu dziesi cioleciu cechowała spora sp zmienność w zakresie liczby bezrobotnych i struktury tego zjawiska. Szczegółowe dane liczbowe dla Gminy miny za okres 2002-2005 2002 zawiera Tabela 16. Z analizy struktury bezrobocia według wykształcenia wynika, iż i liczba osób bezrobotnych
jeszcze
w
roku
2005
wynosiła
ogółem
1150 osób.
Z najświeższych szych danych za rok 2006 wynika jednak , że liczba osób bez pracy gwałtownie spada w ostatnim okresie. Na koniec września wrze wrześ 2006 r. liczba ta wynosiła już „ tylko” 768 osób . To nadal dużo o , lecz spadek liczby osób bez pracy jest bardzo widoczny . Tabela 16 Struktura bezrobocia w mieście ście i gminie Szczytna w latach 2002 - 2005.. Dane PUP Kłodzko
Rok Wyszczególnienie
2002 r
2003 r
2004 r.
2005 r
Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach do 1
59
17
60
17
40
14
56
23
1—3
120
51
161
73
139
62
179
67
3—6
155
63
141
66
126
63
199
84
6—12
177
73
145
55
175
67
277
127
12—24
224
90
201
82
147
58
150
66
Pow. 24
266
155
322
168
298
149
289
148
18—24
267
120
273
122
224
102
221
90
25—34
255
110
256
130
231
103
276
116
35—44
219
118
194
102
192
87
267
149
45—54
241
99
278
103
243
116
338
149
Wiek
46
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
55—59
16
2
26
4
33
5
44
11
60 i więcej
3
---
3
---
2
----
4
----
22
11
17
9
16
9
21
14
218
110
231
114
200
110
243
115
średnie ogólnokształcące
69
48
74
46
73
47
78
49
Zasadnicze zawodowe
322
134
336
146
308
128
393
184
Gimnazjalne i poniżej
370
146
372
146
328
119
415
153
1001
449
1030
461
925
413
1150
515
Wykształcenie Wyższe Policealne i średnie zawodowe
Ogółem
III. Założenia enia programu rewitalizacji
1. Metoda identyfikacji obszaru wsparcia Celem Priorytetu 9 „Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego
Śląska” ska”
Regionalnego
Programu
Operacyjnego
dla
Województwa
Dolnośląskiego skiego na lata 2007-2013 2007 jest st przeciwdziałanie marginalizacji obszarów miast województwa dolnośląskiego, dolno na których nasilają się ę negatywne zjawiska społeczne i ekonomiczne oraz ulega degradacji stan fizyczny fizyczny przestrzeni. Zgodnie z założeniami eniami działania 9.2 dla miast liczących licz poniżejj 10 tysięcy tysię mieszkańców, a takim jest Szczytna, wsparciem mogą mog być objęte te jedynie projekty z dziedziny mieszkalnictwa. Zakres dopuszczalnych projektów reguluje art. 47 Rozporządzenia Rozporz Wspólnoty Europejskiej nr 1828/2006 i jest on następujący: nast 1) renowacja części ęści ci wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych, tj.: a) odnowienie następujących nast cych głównych elementów konstrukcji budynku: dachu, elewacji zewnętrznej, zewn trznej, stolarki okiennej i drzwiowej, klatki schodowej,
47
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
korytarzy wewnętrznych ętrznych i zewnętrznych, zewn wejścia i elementów jego konstrukcji zewnętrznej, trznej, windy, b) instalacje techniczne budynku, c) działania w zakresie oszczędności oszcz energetycznej, 2) przygotowanie
do
u ytkowania użytkowania
nowoczesnych,
socjalnych
budynków
mieszkalnych dobrego standardu poprzez renowację renowacj i adaptację adaptacj budynków istniejących cych
stanowi stanowiących
własność
władz
publicznych
lub
własno własność
podmiotów działających działają w celach niezarobkowych.
Podstawą wyboru metody identyfikacji obszaru wsparcia były „Wytyczne Ministra Rozwoju
Regionalnego
w
zakresie
programowania
działa działań
dotyczących
mieszkalnictwa” oraz „Wytyczne dotyczące dotycz ce przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego Dolno na lata 2007-2013”. 2013”. Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi cymi przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielenia wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego, Dolno skiego, w przypadku działania 9.2 obszar wsparcia może że obejmować obejmowa całe miasto. Biorąc pod uwagę powyższe, powyż za obszar objęty LPR Miasta Szczytna przyjęto teren obejmujący cy ulice: Batorów, Bobrownicka, Bobrowniki Stare, Borowina, Bukowa, Dębowa, bowa, Dojazdowa, Górska, Handlowa, Jana Kasprowicza, Jana Kochanowskiego, Hugo Kołłątaja, taja, Marii Konopnickiej, Mikołaja Kopernika, Kopernika, Janusza Korczaka, Kościelna, cielna, Marcina Kromera, Krótka, Kryształowa, Leśna, Le na, Lipowa, Ludowa, Łąkowa, Ł Nadrzeczna, Piekielna Góra, Pocztowa, Polna, Polne Domy, Robotnicza, Słoneczna, Stroma, Szklana Góra, Szklarska, Szkolna, Henryka Sienkiewicza, Szpitalna, Szpital Wiejska, Wolności, ci, Wojciecha Kossaka, Zacisze, Zacisze, Zamkowa, Złota, określony okre w załączniku czniku nr 1 do Uchwały nr XXXIII/227/09 Rady Miejskiej w Szczytnej z dnia 16 października dziernika 2009 roku w sprawie: przystąpienia przyst pienia do sporządzenia
„Programu
Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010-2015”, 2010 2015”, który pokrywa się si z obszarem zurbanizowanym i zamieszkałym miasta i obejmuje 100% mieszkańców. mieszka mieszkań
48
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Przy wyznaczaniu obszaru wsparcia wzięto wzi to pod uwagę wytyczne Komisji Europejskiej, która w Art. 47 ust. 1 Rozporządzenia Rozporz dzenia 1828/2006 określiła o następujące kryteria w oparciu o które należy nale definiować obszary objęte te interwencją interwencj w zakresie mieszkalnictwa w ramach procesu rewitalizacji: 1. wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, 2. wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, 3. wysoki poziom przestępczości prze i wykroczeń, 4. niski wskaźnik nik prowadzenia działalności działalno gospodarczej, 5. porównywalnie niski poziom wartości warto ci zasobu mieszkaniowego.
Wybrane kryteria charakteryzują charakteryzuj każdą z koniecznych do uwzględniania uwzgl sfer: społeczną, gospodarczą ą i przestrzenną. przestrzenn . Inwestycje w zakresie mieszkalnictwa mogą mog być realizowane wyłącznie ącznie cznie na wyznaczonych obszarach wsparcia spełniających spełniaj łącznie co najmniej trzy z powyższych powy kryteriów. W oparciu o analizę analiz danych statystycznych sporządzono dzono listę list wskaźników pozwalających cych zakwalifikować zakwalifikowa wybrany obszar do wsparcia w ramach rewitalizacji dla
przedsięwzięcia cia
z
dziedziny
mieszka mieszkalnictwa.
Posłużono żono
si się
czterema
z wymienionych, nych, kryteriami nr : 1, 2, 4 oraz 5. Zgodnie z przyjętą przyję metodą, za obszary kwalifikujące ące się si do wsparcia w zakresie mieszkalnictwa należy nale uznać tylko te, dla których wartości warto wskaźników są odpowiednio wyższe sze (w przypadku kryteriów nr 1, 2 i 5) lub niższe ni niższ (dla kryterium nr 4) niż wartość referencyjna dla całego województwa wojewódz dolnośląskiego, śląskiego, co świadczy o występowaniu powaniu zjawisk niepożądanych. niepo
49
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
2. Diagnoza miasta pod względem wzgl przyjętych tych kryteriów identyfikacji obszaru wsparcia Kryterium 1: Wysoki poziom iom ubóstwa i wykluczenia – wskaźnik nik opisujący: opisują liczba osób korzystających cych z zasiłków pomocy społecznej na 1000 mieszkańców. mieszkańców. Wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego: dolno 65. Obszar wsparcia: powyżej wartości warto referencyjnej. Liczba mieszkańców ców obszaru obsza / dane GUS; stan na dzień 31.12.2009 r./ - 5.229 osób. Zgodnie ze statystykami Ośrodka O rodka Pomocy Społecznej w Szczytnej, w 2009r. liczba osób korzystających cych z pomocy społecznej wyniosła – 752. Wartość obliczonego współczynnika = 143,8 i jest znacznie wyższa wy od 65. Tabela 17 Pomoc społeczna w mieście cie Szczytna w latach 2005 2005-2009 2009 z podziałem na rodziny i ilość ilo osób. Dane OSP Szczytna
Rok 2005 2006 2007 2008 2009
Rodziny 398 213 230 244 239
Suma osób 1319 724 804 825 752
Kryterium 2: Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia – wskaźnik nik opisujący: opisują udział trwale bezrobotnych wśród ród osób w wieku produkcyjnym Wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego: dolno 4,5. Obszar wsparcia: powyżej wartości warto referencyjnej. Liczba mieszkańców ców obszaru w wieku produkcyjnym produkcyjnym / dane GUS; stan na dzień dzie 31.12.2009 r./ - 3.572. Liczba mieszkańców ców obszaru trwale bezrobotnych wśród śród osób w wieku produkcyjnym -164 Wartość obliczonego współczynnika = 4,6 i jest wyższa wy sza od 4,5.
50
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 18 Ilość bezrobotnych - bezrobocie trwałe /ponad / 2 lata/ i ogółem na dzień 31.12.2009. Dane PUP Kłodzko, GUS
Ogółem Kobiety Mężczyźni
Poziom bezrobocia trwałego – ponad 2 lata /liczba osób/ 164 80 64
Poziom bezrobocia ogółem /liczba osób/
Ilość osób aktywnych zawodowo /liczb osób/
381 159 222
3611 1699 1912
Kryterium 3: Niski wskaźnik nik prowadzenia działalności działalno gospodarczej – wskaźnik źnik opisujący: opisuj liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 100 osób Wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego: dolno 10,5. Obszar wsparcia: poniżej żej wartości warto referencyjnej. Liczba mieszkańców ców obszaru / dane GUS; stan na dzień dzie 31.12.2009 r./ - 5.229 osób Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 100 osób - 276 Wartość obliczonego współczynnika = 5,3 i jest niższa od 10,5 Tabela 19 Działalność gospodarcza w mie mieście Szczytna wg. branż.. Dane UMiG Szczytna
Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12 13. 14. 15. 16. 17. 18.
Branża Produkcja Handel detaliczny Handel hurtowy Handel samochodami Handel częściami samochodowymi Handel obwoźny Usługi artystyczne Usługi instalatorskie Usługi ubezpieczeniowe Usługi naprawy auto-moto moto Usługi utrzymania zieleni Usługi finansowo-księgowe księgowe Usługi projektowe Usługi hotelarskie (noclegowe) Praktyka lekarska Usługi leśne Usługi budowlane Usługi transportowe Usługi dla ludności (fryzjerstwo, 19. kosmetyka itp.)
Ilość 24 58 11 3 10 5 4 9 6 3 4 9 5 4 7 17 27 14 8
51
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Usługi dla ludności (naprawy, deratyzacja, itp.) Usługi paramedyczne (fizjoterapia, 21. szpitalne, pomoc społeczna) Usługi specjalistyczne (prawnik, 22. logopeda, psycholog) 23. Nauka jazdy 24. Pozostałe usługi 25. Gastronomia RAZEM DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA 20.
11 3 4 4 17 9 276
Kryterium 4: Porównywalnie niski poziom wartości warto zasobu mieszkaniowego – wskaźnik opisujący nr 1: liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (w %). Wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego: dolno 86,6. Obszar wsparcia: poniżej żej wartości warto referencyjnej. Ogólna liczba budynków - 553
Liczba budynków wybudowana do 1988r. 19 włącznie - 483 Wartość obliczonego współczynnika = 87,3 i jest wyższa od 86,6.
Tabela 20 Budynki mieszkalne w mieście ście Szczytna wg. okresu budowy. Dane GUS
Okres budowy budynku mieszkalnego /lata/
Ilość budynków /szt./
do 1918 1919 -11944 1945 – 1970 1971 – 1978 1979 – 1988 1989 – 2002 2003 - 2007
166 216 24 18 59 43 27
Sumaryczna ilość budynków /szt./
Procent wszystkich budynków /%/
483
87,3
70
12,7
52
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
3.Wskaźniki niki identyfikacji obszaru wsparcia Tabela 21 Wskaźniki identyfikacji obszaru wsparcia
Kryterium
Miara wskaźnika
Wartość wskaźnika Referencyjna wartość wskaźnika Spełnienie kryterium
I
II
III
IV
Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Ilość osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. osób
Niski wskaźnik prowadzonej działalności gospodarczej
Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia
Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego
liczba prowadzonych działalności gospodarczych na 100 mieszk.
ilość osób długotrwale bezrobotnych do ilości osób w wieku produkcyjnym /%/
Ilość budynków wybudowana przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków /%/
143,8
5,3
4,6
87,3
min. 65
max. 10,5
min. 4,5
min. 86,6
TAK
TAK
TAK
TAK
Wszystkie opisywane kryteria dla wybranego wybranego obszaru miasta są s spełnione, a
tym
samym
uzasadnione
jest traktowanie
go
jako
przedmiotu działań działa
rewitalizacyjnych.
53
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
4.Analiza SWOT Analiza SWOT (z ang. - strengths, weaknesses, opportunities, threats) threats jest wykorzystywana do analizy wewnętrznych wewn trznych silnych i słabych stron zidentyfikowanego obszaru wsparcia oraz zewnętrznych zewn szans i zagrożeń,, z którymi miasto musi się si konfrontować. Może byćć wykorzystywana zarówno jako narzędzie narz dzie do ogólnej analizy funkcjonowania wania wyznaczonego obszaru w otoczeniu, ale także tak e może moż dotyczyć konkretnych problemów i podejmowanych działań działa rewitalizacyjnych. Przedstawiona poniżej ej analiza SWOT jest podsumowaniem przeprowadzonych w poprzednich rozdziałach analiz. Mocne strony (stan obecny)
1. 2. 3. 4.
Konsekwentna polityka urbanizacyjna Gminy Prowadzenie działań ń centro twórczych – „miejskie corso” Miejscowy Plan Zagospodarowania Terenu dla całego miasta Przygotowana inwestycja dotycząca dotycz termomodernizacji budynków wspólnoty mieszkaniowej – aktualne pozwolenie na budowę, budow , audyty energetyczne, kosztorysy 5. Duża a powierzchnia gruntów do wykorzystania 6. Tanie działki budowlane 7. Zdolność organizacyjna i instytucjonalna Gminy do przeprowadzenia inwestycji
Słabe strony (stan obecny)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Słaba urbanizacja terenów miejskich Niekorzystna struktura wiekowa mieszkań mieszka - wysoki procent budynków starych Zły stan techniczny i znacz nacząca ca degradacja zasobów mieszkaniowych Konieczność dopłat mieszkaniowych Niska aktywność mieszkańców mieszka Wysokie bezrobocie i uzależnienie uzal od świadczeń pomocy społecznej Mała ilość uzbrojonych terenów budowlanych
54
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Szanse (przyszłe)
1. Urbanizacja terenów miejskich 2. Przygotowanie i uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe 3. Wykorzystanie środków rodków pomocowych Unii Europejskiej umożliwiających finansowanie projektów z zakresu rewitalizacji 4. Chęć podejmowania inicjatyw przez mieszkańców mieszka 5. Partnerstwo różnych nych grup właścicieli wła 6. Większa dostępność ść kredytów na cele mieszkaniowe 7. Zwiększenie kszenie zakresu prac remontowych i modernizacyjnych 8. Znacząca ca poprawa estetyki obszaru dzięki dzi ki projektowi rewitalizacji 9. Aktywna promocja miasta i gminy. 10. Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Zagrożenia ( przyszłe )
1. Niekorzystne zmiany demograficzne - odpływ ludzi wykształconych i młodych, starzenie się społeczeństwa. społeczeń 2. Rosnące ce koszty utrzymania i eksploatacji budynków i mieszkań mieszka 3. Obniżenie stopy życiowej yciowej mieszkańców mieszka 4. Degradacja substancji mieszkaniowej 5. Pogorszenie atrakcyjności atrakcyjnoś centrum miejskiego poprzez postępuj ępującą degradację 6. Brak środków rodków na rozwój infrastruktury inf technicznej 7. Niestabilność prawa
W obszarze wyznaczonym do wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010-2015 2010 można na zauważyć zauwa negatywne tendencje społeczno – ekonomiczne w sferze mieszkalnictwa. Rewitalizacja jest niezbędnym dnym warunkiem w osiąganiu osi zrównoważonego onego rozwoju miasta i stanowi szansę
na
uporządkowanie ądkowanie dkowanie
zaniedbanych
problemów
mieszkaniowych.
Podejmowane działania wynikają wynikaj z konieczności ci prowadzenia przez władze publiczne polityki sprzyjającej sprzyjaj zaspokajaniu potrzeb trzeb mieszkaniowych obywateli, a w szczególności ci potrzeb gospodarstw domowych o niskich dochodach.
55
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
5.Cele rewitalizacji W celu przeciwdziałania negatywnym tendencjom ograniczającym ograniczaj rozwój miasta, zdefiniowano cel główny Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz cele szczegółowe. Ważne jest założenie, enie, że ż cele te powinny być osadzone w sferze społecznej, społecz gospodarczej i przestrzennej Połączenie Poł czenie tych sfer oraz wykorzystanie dodatnich relacji pomiędzy dzy nimi, stanowi o potencjale rozwoju miasta, standardzie życia jego mieszkańców, ców, a tym samym o poziomie zadowolenia lokalnej społeczności. społeczno Stopień realizacji celów będzie dzie monitorowany poprzez wskaźniki wska niki produktu i rezultatu. Zdefiniowany cel główny oraz szczegółowe zawarto w tabeli poniż poniżej. Tabela 22 Cel główny i szczegółowe LPR CEL GŁÓWNY Wzrost standardu życia mieszkańców miasta miast Szczytna poprzez poprawę jakości substancji mieszkaniowej CELE SZCZEGÓŁOWE CELE SPOŁECZNE Poprawa jakości życia dzięki odnowie części wspólnych budynków wspólnoty mieszkaniowej Wsparcie grupy mieszkańców o niskim dochodzie, nie mających możliwości finansowania remontów budynków mieszkalnych, w celu zapobiegnięcia ich wykluczeniu społecznemu CELE PRZESTRZENNE Rewitalizacja i urbanizacja terenu miasta Odnowa zdekapitalizowanych zasobów mieszkaniowych CELE GOSPODARCZE Poprawa estetyki i wizerunku miasta, dzięki porządkowaniu tkanki urbanistycznej w harmonii z otoczeniem Zrównoważony rozwój miasta Oszczędności energetyczne wynikające z termomodernizacji dachów budynków wspólnoty mieszkaniowej
56
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Wyboru przedsięwzięcia przedsię cia przewidzianego do realizacji i dofinansowania dokonano zgodnie z wytycznymi zawartymi w dokumencie dokume cie p.t. „Wytyczne dotyczącymi cymi przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji, Rewitalizacji jako podstawy udzielenia wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego skiego na lata 2007-2013”. 2007 Może być wskazana tylko i wyłącznie wył 1 inwestycja realizowana na wyznaczonym, zgodnie z zasadami, obszarze wsparcia. Wskazania inwestycji ycji należy nale dokonać w załączniku czniku do LPR z numerem 1. Mającc na uwadze wytyczne zawarte w dokumentach, analizę analiz sytuacji miasta i ustalony cel główny i cele pośrednie po rednie wybrano inwestycje najszerzej spełniającą spełniaj wymagania programu. Jest nią ni
„Odnowa dachów w kompleksie kom budynków
Wspólnoty Mieszkaniowej ul, Słoneczna 4-108 4 w Szczytnej”.
57
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
6. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia przedsi Wybór planowanego przedsięwzięcia przedsi cia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010-2015 2010 2015 podyktowany był przede wszystkim potrzebą pomocy tej grupie mieszkańców mieszka ców obszaru wsparcia, których sytuacja mieszkaniowa jest najgorsza, a równocześnie równocze nie obejmowałby możliwie mo największą ilość osób i umożliwiał liwiał zrównoważony zrównowa ony rozwój na wielu płaszczyznach. Budynki wspólnoty znajdują się ę tuż tu przy centrum miasta, widoczne są z międzynarodowej drogi E-8 łączącej cej Wrocław z Pragą. Prag Osiedle edle to jest wizytówką wizytówk miasta. W bezpośredniej redniej bliskości blisko znajdują się dwa dyskonty spożywcze: spo „DINO” i
„BIEDRONKA”,
w
których
zakupy
rob robi
większość
mieszka mieszkańców
miasta.
W budynkach wspólnoty zamieszkuje ponad 800 osób czyli ponad 15 % mieszkańców ców miasta Szczytna. Jest to największe sze skupisko mieszkańców mieszka miasta Szczytna. Dlatego właśnie nie przedsięwzięciem pr ciem z zakresu mieszkalnictwa, które umożliwi umo osiągnięcie cie celów LPR, jest: „Odnowa
dachów
w
kompleksie
budynków budynków
Wspólnoty
Mieszkaniowej
ul, Słoneczna 4-108 108 w Szczytnej” Szczytnej W ramach działania przewidziano odnowę dachów na budynkach B-1, B B-2, B-5, B-7 i B-8 6.1. Wnioskodawca Wspólnota Mieszkaniowa ul. Słoneczna 4-108, 4 57-330 330 Szczytna, która jest właścicielem cicielem kompleksu ośmiu o miu budynków zlokalizowanych pod adresami: - ul. Słoneczna 4-16 – B3 - ul. Słoneczna 18-30 – B4 - ul. Słoneczna 32-42 – B5 - ul. Słoneczna 44-56 – B6 - ul. Słoneczna 58-70 – B7 - ul. Słoneczna 72-82 – B8 - ul. Słoneczna 84-94 – B1 - ul. Słoneczna 96-102 – B2
58
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Ponieważ Wspólnota Mieszkaniowa dokonała już ju odnowienia dachu na budynku budy B-6, planowane zadanie obejmie odnowę odnow kolejnych dachów na budynkach B-1, B B-2, B-5, B-7 i B-8 6.2. Charakterystyka techniczna budynków. Budynek B-1: 1: Słoneczna 84-94 84 - Powierzchnia zabudowy: 971,72 m2 - Powierzchnia użytkowa: ytkowa: 2129,75 m2 - Kubatura: 12396 m3 - Wysokość: 10,82 m - Szerokość: 10,42 m - Długość: 99,96 m - Ilość kondygnacji: 3 Budynek B-2: 2: Słoneczna 96-108 96 - Powierzchnia zabudowy: 1182,23 m2 - Powierzchnia użytkowa: ytkowa: 2767,70 m2 - Kubatura: 16016,70 m3 - Wysokość max: 13,62 m - Szerokość: 10,42 m - Długość: 112,86 m - Ilość kondygnacji: 3-4 Budynek B-5: 5: Słoneczna 32-42 32 - Powierzchnia zabudowy: 905,67 m2 - Powierzchnia użytkowa: ytkowa: 2077,75 m2 - Kubatura: 11995,31 m3 - Wysokość max: 12,41 m - Szerokość: 10,42 m - Długość: 99,96 m - Ilość kondygnacji: 3 Budynek B-7: 7: Słoneczna 58-70 58 - Powierzchnia zabudowy: 1043,73 m2 - Powierzchnia użytkowa: ytkowa: 2090,91 m2 - Kubatura: 12631,00 m3
59
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
- Wysokość max: 12,46 m - Szerokość: 10,42 m - Długość: 112,73 m - Ilość kondygnacji: 3 8: Słoneczna 72-82 72 Budynek B-8: - Powierzchnia zabudowy: 897,42 m2 - Powierzchnia użytkowa: ytkowa: 2762,68 2 m2 - Kubatura: 12631,00 m3 - Wysokość max: 13,50 m - Szerokość: 10,42 m - Długość: 109,60 m - Ilość kondygnacji: 3-4 6.3. Charakterystyka energetyczna budynków. - Całkowity współczynnik przenikania prze dla stropu ostatniego piętra ętra przed ociepleniem: 2,47 W/m2K ostatniego piętra pię po ociepleniu - Całkowity współczynnik przenikania dla stropu ostatniego 15 cm styropianu: 0,23 W/m2K, 6.4 Stan istniejący Budynki wykonane są ą system uprzemysłowionym UW WBL budowy obiektów metodą wielkoblokową, ą,, o układzie poprzecznym oddawane do użytkowania u na przełomie lat 1980-1987. 1987. - Ściany ciany piwnic prefabrykowane wg UW WBL gr. 24 cm. - Ściany ciany konstrukcyjne prefabrykowane wg UW WBL z bloków kanałowych gr. 24 cm. - Ściany zewnętrzne osłonowe prefabrykowane wg UW WBL gr. 24 cm ocieplone płytą styropianową gr. 2 cm, oraz płytą płyt wiórowo-cementową gr. 5 cm. - Stropy z płyt kanałowych wg UW WBL gr. 24 cm. - Dach płyty korytkowe żelbetowe na ściankach ażurowychDachy Dachy na budynkach B-1, B B-2, B-5, B-7 i B-8 8 są w bardzo złym stanie technicznym. Są S to stropodachy wentylowane, z nieocieplonym stropem właściwym. wła Ze względu na występowanie ępowanie mostków termicznych termicznyc na połączeniu ączeniu płyty stropowej i ściany zewnętrznej trznej nad mieszkaniami ostatniego piętra pi tra gdzie występują bardzo
60
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
duże przemarzania ściany i liczne kłopoty mieszkańców mieszka ców z zalaniami mieszkań mieszka przewiduje się również modernizację krótkich stromych daszków przez ich wydłużenie na długość ść umożliwiającą ocieplenie newralgicznego miejsca. Ze względu na brak dostę stępu pu do przestrzeni stropodachu i nie ocenienia stanu technicznego konstrukcji daszków projektuje się si dwie możliwości moż techniczne usunięcia cia przemarzania do wyboru na etapie wykonawstwa po zdjęciu zdj poszycia przedmiotowych daszków stromych. Wymiana poszycia i konstrukcji daszków stromych z przedłużeniem eniem połaci. Wymiana krokwi z przedłużeniem przedłużeniem do wysokości wysoko istniejącego cego daszku poziomego nad oknem ostatniego piętra. pi tra. Demontaż Demonta istniejącego daszku
nad
oknami,
monta montaż
murłaty,
oraz
obróbek
blacharskich
pasa
podrynnowego, o, nadrynnowego, wiatrownic, foli wstępnego wst pnego krycia, poszycia z blachy dachówko podobnej. Montaż Monta płotków śnieżnych tylko nad ciągami ągami pieszymi. Montaż Monta schodków drabinowych pomiędzy pomi różnymi nymi poziomami połaci dachu.
fot.1,2 stan istniejący cy budynków wspólnoty w mieszkaniowej - budynek B-1 B
fot. 3,4 stan istniejący cy budynków wspólnoty mieszkaniowej - budynek B-2 B
61
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
fot. 5,6 stan istniejący cy dachów na budynkach wspólnoty mieszkaniowej - budynki B-5 i B-7
Ryc.1
kompleks
budynków
wspólnoty
mieszkaniowej
ul.
Słoneczna
4 4-108
w Szczytnej
„Odnowa
dachów w kompleksie budynków Wspólnoty Mieszkaniowej
ul, Słoneczna 4-108 108 w Szczytnej”, Szczytnej” zgodnie z założeniami eniami LPR, wpłynie na realizację realizacj celów pośrednich rednich w 3 grupach – społecznej, przestrzennej ej i gospodarczej - a tym samym celu głównego LPR. Realizacja celów został pokazana w poniższej poni tabeli.
62
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Tabela 23
CEL GŁÓWNY Wzrost standardu życia mieszkańców miasta Szczytna poprzez zwiększenie i poprawę jakości substancji mieszkaniowej
CELE SZCZEGÓŁOWE
CELE SPOŁECZNE
Sposób realizacji celu
Poprawa jakości życia dzięki odnowie dachów na budynkach wspólnoty
Zapewnienie dobrych warunków mieszkaniowych jest jednym z głównych elementów przeciwdziałania marginalizacji społeczeństwa Cel spełniony poprzez odnowę dachów na budynkach wspólnoty
CELE PRZESTRZENNE
Sposób realizacji celu
Przeciwdziałanie marginalizacji mieszkańców miasta
Rewitalizacja i urbanizacja terenu miasta
Odnowa zdekapitalizowanych zasobów mieszkaniowych
Poprawa wizerunku obszaru bezpośrednio sąsiadującego z inwestycją. inwestycją Stworzenie naturalnego zamknięcia, zakończenia strefy ścisłego centrum wyznaczającego ramy dalszej zamierzonej urbanizacji miasta Poprawa wa wizerunku zdekapitalizowanych budynków jak i obszaru bezpośrednio sąsiadującego z inwestycją. inwestycją
CELE GOSPODARCZE
Sposób realizacji celu
Poprawa estetyki i wizerunku miasta, dzięki porządkowaniu tkanki urbanistycznej w harmonii z otoczeniem
Poprawa wa wizerunku zdekapitalizowanych budynków jak i obszaru bezpośrednio sąsiadującego z inwestycją. inwestycją
Zrównoważony rozwój miasta
Odnowienie dachów budynków wspólnoty w rejonie rewaloryzowanego centrum –
63
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
kontynuacja idei „miejskiego corso” – co daje możliwości inwestowania przedsiębiorcom Możliwość zagospodarowania obiektów na pożądane cele miastotwórcze
8. Wskaźniki niki produktu i rezultatu dla przedsięwzięcia przedsi cia realizowanego w ramach LPR Rezultaty ezultaty i produkty przedsięwzięcia przedsi przedstawiono w poniższych szych tabelach. Tabela 24 Rezultat Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Szczytna. Dane UMiG Szczytna
Wskaźnik rezultatu Rezultat nr 327 - Liczba osób zamieszkujących budynki mieszkalne odnowione w ramach projektu Rezultat nr 330 - Liczba bezpośrednich utworzonych miejsc pracy (etaty) Rezultat nr 331 - w tym kobiety (etaty)
Wartość wskaźnika
Rok uzyskania wskaźnika
Sposób weryfikacji wskaźnika
464 osób
2014
Zaświadczenie o zameldowaniu
0 etatów
-
0 etatów
-
Lokalny Program Rewitalizacji nie przewiduje tworzenia nowych miejsc pracy Lokalny Program Rewitalizacji nie przewiduje tworzenia nowych miejsc pracy
Tabela 25 Produkty Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Szczytna. Dane UMiG Szczytna
Wskaźnik produktu
Wartość wskaźnika
Rok uzyskania wskaźnika
Sposób weryfikacji wskaźnika
Produkt nr 326 - Liczba budynków mieszkalnych poddanych renowacji
5 szt
2014
Protokół końcowego odbioru robót
9. System wdrażania, ania, zarządzanie zarz i monitoring LPR Etap I wdrażania ania „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 20102010 2015” - uchwalenie przez Radę Rad Miejską Gminy Szczytna. Etap II - przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej w kontekście kontekście ubiegania się si o dofinansowanie w ramach Działania 9.2. Regionalnego Programu Operacyjnego dla
64
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Województwa Dolnoślą śląskiego na lata 2007-2013 dla Proj rojektu wskazanego w załączniku nr 1. Etap III - złożenie enie przez wspólnotę wspólnot mieszkaniową wniosku o dofinansowanie i zawarcie umowy z IZ RPO WD o dofinansowanie projektu Etap IV - przygotowanie oraz sprawne przeprowadzenie procedur przetargowych, wyłonienie wykonawcy Etap V - realizacja projektu zatwierdzonego do współfinansowania z funduszy strukturalnych, a w ramach tego: 1. nadzór nad zgodnością zgodno techniczną i merytoryczną projektu z dokumentacją dokumentacj budowlaną oraz odpowiednimi przepisami prawa polskiego, polskiego, 2. prowadzenie rozliczeń rozlicze finansowych, 3. kontrola postępów pów w realizacji na podstawie ustalonego harmonogramu 4. organizowanie niezbędnych niezb działań promocyjnych i informacyjnych Etap VI - monitorowanie efektów realizacji „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010-2015”, 2015”, sprawozdawczość sprawozdawczo oraz zapewnie potrzeb komunikacji społecznej. Za nadzór nad prawidłową prawidłow realizacją Projektu przewidzianego w ramach LPR odpowiedzialny będzie dzie wnioskodawca: „Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Słonecznej 4-108”. 108”. Dla prawidłowego wdrożenia wdro LPR dysponować ona będzie b aparatem wykonawczym w postaci inspektora nadzoru oraz zarządcy zarz dcy budynków wspólnoty. Podmiot zaangażowany żowany we wdrażanie wdra LPR będzie dzie odpowiedzialny również równie za trwałość Projektu w okresie co najmniej 5 lat po oddaniu i zrealizowaniu przedsięwzięcia cia inwestycyjnego z zakresu mieszkalnictwa. Monitorowanie jest procesem, który ma za zadanie analizę analiz stanu zawansowania projektu i jego zgodności ci z postawionymi celami. W związku zwi z tym weryfikowane będą w szczególności szczególno ilościowe i jakościowe ciowe informacje na temat wdrażanego anego Projektu i całego Programu w aspekcie finansowym i rzeczowym Ocena LPR prowadzona przed realizacją, realizacj , w trakcie trwania okresu rewitalizacji oraz po jego zakończeniu zako ma służyć w szczególności szczególno oszacowaniu długotrwałych efektów związanych zwi zanych z projektem inwestycyjnym w zakresie mieszkalnictwa. Na poszczególnych etapach realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji opinia publiczna na bieżąco co informowana będzie b o postępach prac.
65
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
10. Mapa obszaru wsparcia LPR
66
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Szczytna na lata 2010 - 2015
Załącznik nr 1. – Projekt do wsparcia
Projekt z dziedziny mieszkalnictwa realizowany w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, który jest przewidziany do wsparcia w ramach priorytetu „Miasta” Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013, 2007 2013, Działanie 9.2. Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie mieszkalnictwa w miastach poniżej 10 tysięcy mieszkańców:
Nazwa projektu
Wnioskodawc Wnioskodawca
Całkowita wartość projektu w PLN
Odnowa dachów w kompleksie budynków Wspólnoty Mieszkaniowej ul, Słoneczna 4-108 w Szczytnej
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Słonecznej 44 108 w Szczytnej – beneficjent projektu
2 033 201,31 PLN
Wartość wnioskowanego dofinansowania w PLN
Orientacyjny okres realizacji projektu
839 760,00 PLN (200 000 EUR)*
2013-2014
*wg kursu z Ogłoszenia o naborze Wniosków RPO WD na lata 2007-2013 2007 2013 nr 68/K/9.2/2013 (1 Euro = 4,1988 PLN)
67
