„Jasna

i ciemna strona Internetu.

O depresji ucznia i jego ucieczce w wirtualny świat. O edukacyjnym potencjale jasnej strony sieci.”

Autorem warsztatu jest zespół psychologów współpracujących z Fundacją Generator przy projekcie Kinoterapia oraz pani Anna Tulczyńska – psycholog, socjoterapeutka, autorka licznych artykułów publikowanych w poradnikach dla wychowawców i dyrektorów szkół.

KIEDY NAUCZYCIEL POWINIEN INGEROWAĆ W PROBLEMY UCZNIÓW?

Sytuacje wymagające reakcji, uwagi nauczycieli • Samotny w złotej klatce – sytuacja ucznia pozbawionego opieki rodziców, którzy swój czas i uwagę zamieniają na prezenty i profesjonalnych opiekunów oraz bogaty program zajęć. • Nieadekwatnie do sytuacji silne reakcje emocjonalne uczniów – wybuchy złości, płaczu, nerwowy śmiech to zawsze powinno być traktowane jako sygnał problemów.

Sytuacje wymagające reakcji, uwagi nauczycieli • Nagła zmian wyglądu, fryzury, sposobu ubierania. • Rezygnacja z zajęć, zadań ważnych dla ucznia np. udziału w konkursie, podejścia do egzaminu. • Łamanie ogólnie przyjętych norm. • Nieobecności w szkole zawsze wymagają sprawdzenia przyczyny.

Co jeszcze może świadczyć o problemach ucznia • Zmiana szkolnych aktywności • Spadek ocen • Wahania nastroju, smutek, drażliwość, wybuchy złości • Spóźnienia • Spadek samooceny • Niedocenianie swoich sukcesów • Wyolbrzymianie trudności i porażek • Poczucie bezradności • Poczucie beznadziejności

Kiedy interweniować? • Uważna obserwacja uczniów pozwala na analizowanie ich zachowań i zmian. • Zmiany powinny być traktowane jako sygnał trudności. • Potrzebna jest dobra relacja między nauczycielem a uczniem, która niejako upoważnia do ingerencji w osobiste sprawy uczniów i będzie wyrazem rzeczywistej troski i zainteresowania.

JAK MŁODZIEŻ RADZI SOBIE Z PROBLEMAMI?

Jak młodzież radzi sobie z problemami • Ucieka w samotność • Rozmawia ze znajomymi • Zaprzecza problemom – ucieka w rozrywkę • Sięga po substancje psychoaktywne

• Rozmawia z rodzicami • Rozmawia z innymi zaufanymi osobami • Szuka wsparcia i porady w Internecie • Szuka pomocy profesjonalnej

Internet – zagrożenie cyberprzemocą Cyberprzemoc – przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Formy: nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających informacji, zdjęć, filmów z użyciem sieci oraz podszywanie się pod kogoś. Narzędzia: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne. Jak reagować na cyberprzemoc. Poradnik dla szkół - FDzN

Najważniejsze cechy cyberprzemocy – czyli co czyni ją tak niebezpieczną

• brak możliwości ucieczki • dostęp do ofiary • inny profil sprawcy • brak bezpośredniego kontaktu ofiara sprawca

• • • •

trwałość łatwość wyszukania kopiowalność „niewidzialność” odbiorców • pozorna anonimowość sprawcy

Interwencje w przypadku cyberprzemocy •

Udziel wsparcia.

• • • •

Doradź – np. zmianę adresów dostępów. Doceń już podjęte działania (jeśli były rozważne). Zaleć monitorowanie Internetu. Nawiąż współpracę z rodzicami.

PROFILAKTYKA PRZEMOCY Lekcje „netykiety”
Edukacja o odpowiedzialności prawnej
Monitorowanie sieci szkolnej
Psychoedukacja


JAK ROZMAWIAĆ Z UCZNIAMI, GDY COŚ NAS NIEPOKOI

Rozmowa z uczniami - podstawowe zasady

• • • • • • •

Obserwuj uczniów. Proponuj rozmowę, ale daj prawo do odmowy. Zadbaj o czas i miejsce. Przedstaw swoje obserwacje. Na początku nie oceniaj, nie diagnozuj. Pytaj i słuchaj. Zapewnij o dyskrecji, w granicach zasad, które obowiązują w szkole.

Rozmowy z uczniami podstawowe zasady

• Udziel wsparcia. • Zaproponuj sposoby pomocy na terenie szkoły np. wsparcie socjalne, pomoc w nauce, pomoc w rozwiązaniu konfliktów z rówieśnikami lub nauczycielami. • Zaproponuj skorzystanie z pomocy profesjonalisty.

Rozmowy z uczniami podstawowe zasady

• Jeśli przekazujesz informacje rodzicom, ustal z uczniem, co im powiesz. • Jeśli musisz powiadomić jeszcze kogoś w szkole, uprzedź o tym ucznia. • Jeśli uczeń zgłasza informacje mogące świadczyć o zagrożeniu jego zdrowia lub życia, powinieneś zawiadomić pogotowie.

Myśli samobójcze - sygnały ostrzegawcze • Utrata zainteresowania otoczeniem • Utrata kogoś bliskiego • Tematyka śmierci pojawiająca się w pracach pisemnych i plastycznych • Doświadczenie przewlekłego lub ostrego stresu • Doświadczanie dojmującego uczucia bezradności • Izolacja od innych – zrywanie przyjaźni, rozdawanie rzeczy • Zmiany nastroju, zachowania kompulsywne, "igranie" z nieszczęściem, wypowiedzi dotyczące bezsensu życia i życia pozagrobowego

Samobójstwa - mity •

Ludzie którzy mówią o samobójstwie rzadko je popełniają

•

80% osób wcześniej wspomina o swoim zamiarze

•

Popełnienie samobójstwa jest nieracjonalne

•

Osoby podejmujące próby samobójcze mają wiele argumentów

•

Jeżeli rozmawiamy o samobójstwie wprost sugerujemy jego popełnienie

•

Otwarta rozmowa jest bardzo ważna i potrzebna

•

Samobójstwa popełniają osoby w głębokiej depresji

•

Poprawa w depresji wiąże się ze zniknięciem poczucia bezradności i szansą na podjęcie decyzji i działań związanych z samobójstwem

•

Samobójcy rzadko szukają pomocy

•

Szukają i potrzebują pomocy, choć nie zawsze potrafią o nią poprosić

Jak wspierać?

• Zauważ - nie ignoruj, traktuj poważnie - nie lekceważ, próbuj rozmawiać - nie uciekaj od rozmowy. • Jeśli uczeń zgłasza myśli samobójcze, ma plan działań i dostęp do środków - zawiadom rodziców.

• Rozmawiaj otwarcie, pytaj o powody, plany. • Przekaż ucznia pod opiekę rodziców i zaleć konsultacje z lekarzem psychiatrą, jeśli rodzice nie zaopiekują się uczniem zawiadom pogotowie.

Żeby uczniowie chcieli rozmawiać otwarcie o swoich problemach, musimy nawiązać z nimi dobry kontakt. Co przeszkadza w nawiązaniu dobrego kontaktu z uczniami?

• Brak czasu • Brak umiejętności • Brak wspólnego języka • Brak chęci z jednej lub z drugiej strony

Współcześni dorośli – kiedy byliśmy nastolatkami

Współczesne nastolatki

• Spędzaliśmy czas z rówieśnikami na podwórku

• Mieszkają w zamkniętych osiedlach, daleko od siebie, spędzają czas razem …w sieci

• Długo rozmawialiśmy, niekończące się rozmowy pod domem lub przez telefon

• Długo rozmawiają na forach, portalach społecznościowych

• My plotkowaliśmy • My dokuczaliśmy sobie pisząc listy, mażąc po murach

• Oni zamieszczają wpisy i filmiki w Internecie • Oni zamieszczają negatywne komentarze, filmiki, fotomontaże

Czy naprawdę są aż tak inni?

JAK BUDOWAĆ RELACJĘ NAUCZYCIEL - UCZEŃ?

Jak wykorzystywać nowe technologie do budowania relacji

• Komunikowanie się z uczniami za pomocą: portali społecznościowych, maili • Budowanie wspólnoty poprzez zapisywanie wspomnień np. strony ze zdjęciami z wycieczek (zabezpieczone hasłem), blogi, itp. • Pozwól, by uczniowie byli twoimi przewodnikami w świecie nowych mediów. • Wykorzystuj programy komputerowe w swojej pracy np. postaci z filmów przedstawiające regulamin klasy. • Wykorzystuj prezentacje lub proste animacje.

Podsumowanie

W pracy z uczniem ważne jest budowanie dobrej relacji, która ułatwia kontakt. Uczeń potrzebuje udanych relacji z dorosłymi/nauczycielami mimo, że często tego nie okazuje. Ważne, aby uczeń wiedział, że może zaufać nauczycielowi/wychowawcy, liczyć na jego mądre wsparcie i pomoc w rozwiązaniu problemów. To dla Państwa wielkie wyzwanie!

Dziękujemy za udział w warsztatach

W broszurze „Pracuję z klasą” znajdziecie Państwo rozszerzenie treści warsztatowych. Zapraszamy do lektury!