Techniki informacyjne Część 3

dr inż. Michał Łanczont Wydział Elektrotechniki i Informatyki p. E419 tel. 81-538-42-93 [email protected] http://lanczont.pollub.pl

Programy • Aplikacje biurowe – Edytory tekstu – Arkusze kalkulacyjne – Prezentacje – DTP – Edytory równań

• Grafika rastrowa • Grafika wektorowa – Rysunek techniczny – Diagramy i schematy 2

Pakiety biurowe • Apple iWork • Corel WordPerfect Office • Google Documents • Gnome Office • IBM Office Symphony • KOffice • Microsoft Office • OpenOffice 3

Zawartość • Edytor tekstu Microsoft Word, Writer

• Arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel, Calc

• Edytor grafiki Microsoft Office Picture Manager, Microsoft Visio, Draw

• Edytor prezentacji Microsoft PowerPoint, Impress

• Program do tworzenia baz danych Microsoft Access, Base

• Program do tworzenia wzorów • Program pocztowy • Edytor notatek 4

Historia Microsoft Word • Program napisany przez Richarda Brodie dla komputerów PC z systemem DOS w roku 1983. • Kolejne wersje powstawały dla Macintosha (1984), SCO UNIX i Windows (1989). • Pierwotnie samodzielny program, stał się później częścią pakietu biurowego Microsoft Office. • Najpopularniejszy obecnie edytor tekstu, wyznaczający standardy. • Format DOC dla Word 97 został publicznie udokumentowany przez Microsoft, ale kolejne wersje stały się dostępne tylko dla partnerów, rządów i instytucji. • W Microsoft Office 2007 format .docx danych oparty jest na języku XML. 5

Historia OpenOffice • Wywodzi się z opublikowanego w 2000 roku kodu źródłowego StarOffice’a firmy Sun • 2010 przejęcie Sun Microsystem przez Oracle • Do 2011 rozwijana przez firmę Oracle • Udostępnienie kodu źródłowego zapoczątkowało powstanie całej rodziny pakietów biurowych opartych na Oracle OpenOffice – Apache OpenOffice – LibreOffice

(4.1.1) (4.3.4)

• Od wersji 3.0 obsługuje format .docx • Środowisko wieloplatformowe (Windows, Linux, Mac Os X, Android) • Format zapisu .odt 6

Format zapisu archiwum zip + xml .docx

.odt

7

Elementy/części dokumentu 1. Format strony 2. Strona tytułowa 3. Spis treści 4. Literatura 5. Przypisy 6. Treść właściwa a) b) c) d) e)

Tekst Tabele Wypunktowania Grafika/Wykresy/Diagramy Wzory 8

Praca dyplomowa • Wydział Elektrotechniki i Informatyki Zakładka STUDENCI/PRACE DYPLOMOWE http://weii.pollub.pl/pl/studenci/prace-dyplomowe 1. http://weii.pollub.pl/files/18/attachment/2933_proce dura,dyplomowania,WEiI,zalacznik,7.pdf - wytyczne 2. http://weii.pollub.pl/files/18/attachment/2934_WzorS tronyTytulowejInz.zip - szablon strony tytułowej

• Wydział Mechaniczny Zakładka STUDENCI/PRACE DYPLOMOWE http://wm.pollub.pl/pl/studenci/prace-dyplomowe 1. http://www.wm.pollub.pl/files/24/attachment/3929_Zal acznik,nr,7,do,WM5-,10-10-2013.doc - wytyczne

•

Jak pisać teksty techniczne – poradnik:

1. http://www.ien.pw.edu.pl/EIG/instrukcje/teksty_te chniczne.pdf

9

System kontroli autorstwa Antyplagiat • Plagiat częściowe lub całkowite przejęcie utworu (tekst, wykres, grafika, wzory itp.). • Korzystanie z cudzych (opublikowanych) wymaga cytowania – podania źródła. • W przypadku dosłownego cytowania, zamieszczony fragment powinien być ujęty w „ ”. • Kompilacja - polega na tworzeniu nowych układów, relacji, powiązań i kombinacji elementów na podstawie bezpośrednich skojarzeń i koncepcji zaczerpniętych z cudzych prac. • Kompilacja wymaga podania danych materiałów źródłowych (cytowania, bibliografia) • System Antyplagiat, wymaganie sprawdzenia każdej pracy inżynierskiej i magisterskiej 10

Treść + Format = Dokument

11

Format dokumentu • Format strony – Wymiary strony – Marginesy – Nagłówek – Stopka – Kolor tła, znak wodny

• Format akapitu – Wyrównanie – Wcięcia – Odstępy – Podział wiersza i strony

12

Format strony Microsoft Word • Marginesy predefiniowane dostęp „Układ strony/Marginesy” • Ustawienie własne – Marginesy niestandardowe • Ustawienie: – – – – –

Marginesów Orientacja Na oprawę, położenie Marginesy na stronie/ach zastosowanie marginesów 13

Format strony Microsoft Word • • • •

Ustawienie wymiarów papieru (strony dokumentu) Wymiary standardowe i niestandardowe Ustawienie papieru dla sekcji dokumentu Ustawienie źródła papieru

14

Format strony Microsoft Word • Ustawienie parametrów sekcji • Nagłówki i stopki • Wyrównanie w pionie zawartości strony • Ustawienie układu dla sekcji dokumentu

15

Format strony OpenOffice Writer • Dostęp do okna konfiguracyjnego stronę dokumentu poprzez menu Format/Strona • Wybór rozmiaru strony (predefiniowany i własny) • Ustawienie źródła papieru • Ustawienie marginesów • Układ strony • Format numeracji stron

16

Format strony OpenOffice Writer • Ustawienie koloru tła • Ustawienie znaku wodnego/grafiki tła strony

17

Format strony OpenOffice Writer • • • •

Główka lub nagłówek i stopka Ustawienie wymiarów i marginesów Tła – kolor, grafika lub gradient Obramowanie

18

Format strony OpenOffice Writer • Ustawienie krawędzi strony – – – – –

Kolor Odstęp Grubość Cieniowanie Wybór

19

Format strony OpenOffice Writer • Ustawienie ilości kolumn • Ustawienie wymiaru kolumn i odstępu – automatycznie lub ręcznie • Ustawienie separatora między kolumnami

20

Format strony OpenOffice Writer • Zdefiniowanie parametrów przypisów dolnych

21

Akapit Microsoft Word • Akapit –Podstawowa jednostka logiczna dłuższego tekstu, składająca się z jednego lub wielu zdań stanowiących pewną całość treściową (myśl). • Dostępny pod prawym przyciskiem myszki po zaznaczeniu akapitu • Ustawienie orientacji akapitu • Ustawienie wcięć • Ustawienie odstępów

22

Akapit Microsoft Word • Ustawienie parametrów sterowania przepływem tekstu akapitu na stronie i w polu tekstowym Sierota (Szewc)

Bękart Wdowa

23

Akapit OpenOffice Writer • Dostęp z menu FORMAT lub z menu podręcznego (prawy przycisk myszki)

• Ustawienie orientacji akapitu • Ustawienie wcięć • Ustawienie odstępów • Panel boczny – aktywowany w menu Widok

24

Akapit OpenOffice Writer • Wyrównanie akapitu w pionie i poziomie

25

Akapit OpenOffice Writer • Ustawienie parametrów sterowania przepływem tekstu akapitu na stronie i w polu tekstowym

26

Strona tytułowa

27

Spis treści • Utworzenie automatycznego spisu treści dokumentu zapewni zachowanie poprawności jego numeracji • Spis treści tworzony jest na podstawie zdefiniowanych w dokumencie styli Nagłówkowych rozdziałów i podrozdziałów • Tworzenie zautomatyzowanych spisów tabel, rysunków i równań • Spis treści – plan pracy jest jednym z pierwszych elementów pracy omawianych na seminarium dyplomowym

28

Spis treści Microsoft Word • Rozdziały i podrozdziały mające znaleźć się w spisie powinny być sformatowane stylem nagłówkowym • Poziom zagnieżdżenia ustala się numerem nagłówka • Formatowanie stylu realizuje się poprzez menu „Modyfikuj”

29

Spis treści Microsoft Word

• Ikona dodania spisu znajduje się w menu „Odwołania” • Dostępne są formy predefiniowane • Można samemu skonfigurować parametry i wizualną formę wyświetlania spisu 30

Spis treści OpenOffice Writer • Rozdziały i podrozdziały mające znaleźć się w spisie powinny być sformatowane stylem nagłówkowym • Poziom zagnieżdżenia ustala się numerem nagłówka • Formatowanie stylu realizuje się poprzez menu „Modyfikuj” w oknie „Style i formatowanie”

31

Spis treści OpenOffice Writer • Aktywacja spisu treści dostępna jest w menu wstaw • Okno z parametrami spisu umożliwia dodanie oraz jego wizualną konfiguracje

32

Spisy rysunków, tabel i wzorów • Dodanie podpisów grafiki, tabel i innych obiektów dostępne jest w menu odwołania • Można dodać podpis predefiniowanych elementów lub utworzyć nową etykietę • Przycisk „Wstaw spis ilustracji” umieszcza we wskazanym miejscu spis elementów o wybranej etykiecie. • Możliwe jest konfigurowanie spisu, analogicznie jak spisu treści. 33

Spisy rysunków, tabel i wzorów • Możliwe jest numerowanie wielopoziomowe podpisów rysunków, tabel itp. • Konieczne jest zastosowanie numeracji wielopoziomowej przy opisywaniu numerów rozdziałów • Numeracja uwzględnia w takim wypadku tylko numer rozdziału związany z wybranym nagłówkiem

34

Spisy rysunków, tabel i wzorów • Podpis może być dodany tylko dla zaznaczonego (aktywnego) obiektu • Poprzez menu „WSTAW” lub pod prawym przyciskiem myszki • Kategoria (etykieta) z listy lub dowolna • Numeracja wielopoziomowa • Dodanie spisu do dokumentu analogicznie jak spisu treści – należy tylko wybrać typ i kategorię

35

Odwołania Rysunki, tabele i wzory • Odwołania do rysunków, wzorów i tabel umieszcza się za pomocą przycisku Odsyłacz w zakładce Odwołania • Word nie zapewnia zgodnego ze standardami umieszczenia odsyłacza

36

Odwołania Rysunki, tabele i wzory • Odwołania do rysunków, wzorów i tabel umieszcza się za pomocą przycisku Odsyłacz w menu Wstaw • OpenOffice zapewnia lepszą konfigurowalność odsyłacza jak Microsoft Office • Lista typów jest budowana w oparciu o zawartość dokumentu

37

Literatura i przypisy • Literatura, Bibliografia: uporządkowany według pewnych kryteriów i spełniający określone zadania informacyjne wykaz (spis) dokumentów pisanych • Przypisy – wydzielone fragmenty tekstu w publikacji, powiązane z tekstem głównym za pomocą odsyłaczy. Odnoszą się do poszczególnych wyrazów, zwrotów i fragmentów tekstu głównego. Stanowią uboczny lub pomocniczy nurt rozważań albo wskazują dodatkowe informacje o danym fragmencie utworu • Pakiety biurowe Microsoft Office i OpenOffice zapewniają automatyzację tworzenia i cytowania bibliografii i przypisów 38

Literatura Microsoft Word

• Literatura wstawiana jest jako cytat • Program buduje bazę danych bibliograficznych • Na Politechnice Lubelskiej obowiązuje styl IEEE 2006 odwołań • Automatyczne utrzymywanie kolejności numeracji wpisów bibliograficznych • Spis bibliograficzny wstawiany w dowolnie wybranym miejscu dokumentu 39

Przypisy Microsoft Word

• Możliwość wstawiania przypisów dolnych (na dole strony - stopka) lub końcowych (na końcu dokumentu – po ostatnim akapicie) • Możliwość nawigowania (poruszania się) pomiędzy kolejnymi przypisami • Kolejność utrzymywana automatycznie • Numeracja przypisów dolnych cyfrowa (arabska) • Numeracja przypisów końcowych cyfrowa (rzymskie) 40

Literatura • OpenOffice

Wpis bibliograficzny umieszczany jest w bazie danych sprzężonej z dokumentem • W tekście automatyczne umieszczane jest odwołanie do pozycji literaturowej w bazie danych • Definiowany jest typ pozycji literaturowej

41

Literatura OpenOffice • Możliwość korzystania z Bibliograficznej Bazy danych pakietu OpenOffice • Wpisy literaturowe dostępne dla wszystkich przygotowywanych dokumentów • Dostęp poprzez menu Narzędzia/Bibliograficzna Baza Danych

42

Spis bibliograficzny OpenOffice

• Literatura dodawana analogicznie jak Spis Treści, należy jedynie wybrać Typ: Bibliografia • Dodatkowo należy wybrać numerowanie wpisów i typ nawiasów ustawić na [] • OpenOffice umożliwia definiowanie formatowania każdego rodzaju wpisu 43

Przypisy OpenOffice • Przypisy dolne i końcowe dostępne w menu Wstaw • Formatowanie przypisów dostępne jest w menu Narzędzia • Możliwość ustawienia własnej numeracji, formy i kolejności

44

Czcionki • Czcionka komputerowa – font – cyfrowy nośnik pisma, elektroniczny odpowiednik czcionki drukarskiej • Czcionka opisana jest trzema parametrami: – krój – stopień – odmiany

•

Definicja fontu: – Jeden lub więcej plików – Wektorowe – skalowane – Bitmapowe - nieskalowane 45

Czcionki formaty czcionek (fontów)

• Ta sama czcionka może być zapisana w róznych formatach: – Type 1 (T1) – front postscriptowy opracowany przez Adobe, stosowane pierwotnie w komputerach Apple, znaki opisywane za pomocą krzywych Béziera trzeciego stopnia, litery można przekształcać jak obiekty graficzne, format nierozwojowy – TrueType – Opracowane przez Apple, znaki opisywane za pomocą krzywych Béziera drugiego stopnia – OpenType – opracowane prze Adobe i Microsoft, kodowanie znaków w Unicode, zawierają szereg nowych funkcji niedostępnych w starszych formatach, jak np. znaki alternatywne, osadzanie krojów na stronach WWW (umożliwiające wyświetlanie ich w przeglądarce na komputerze, w którym tych znaków nie ma zainstalowanych). 46

Czcionki Kodowanie znaków • Jedno bajtowe – 256 znaków, odmiany regionalne, konieczność konwersji między różnymi standardami kodowania tych samych znaków • Dwu bajtowe – 65 536 znaków, Unicode jeden standard kodowania znaków

47

Czcionki Krój pisma Krój pisma - charakterystyczny obraz kompletu znaków pisma o jednolitych podstawowych cechach graficznych: • stylu, • rytmie, • proporcji, • dukcie, • układzie • kształcie szeryfów, • właściwościach optycznych (czytelności) itp. 48

Czcionki

49

Czcionki Szeryfy Niewielkie ozdobniki na końcach liter (zakończeniach linii znaku) wspomagające prowadzenie wzroku po tekście

Szeryfowe Times New Roman Garamond Georgia Rockwell Courier New

Bezszeryfowe Arial Tahoma Calibri Century Gothic 50

Czcionka Rodzaje szeryfów belkowe

jednolite prostokąty

Rockwell

kreskowe

cienkie kreski

Bododni

klinowe

kliny (trójkąty)

skryte

nieznaczne poszerzenia

Times New Roman Cooper Black

51

Czcionki Różnica grubości kreski Jednoelementowe (linearne) 1. znaki zbudowane są z tej samej grubości linii; 2. nie ma różnicy pomiędzy lewą stroną litery a jej środkiem czy dołem, 3. każda litera (cała) jest tej samej grubości;

Rockwell Courier New Arial Tahoma Helvetica

Dwuelementowe 1. grubość kreski litery nie jest jednolita, jej pionowe linie mogą być na przykład szerokie a poziome wąskie; 2. przejścia pomiędzy grubością kresek liter mogą też być płynne;

Bodoni Times New Roman Garamond 52

Czcionka Szerokość znaku Proporcjonalne 1. każda litera zajmuje tyle miejsca ile jest jej potrzebne 2. litera m więcej od u, a litera u więcej od i; 3. szerokość liter jest naturalna;

Georgia Arial Garamond Helvetica Times New Roman

Nieproporcjonalne 1. każda litera w taki kroju zajmuje dokładnie tyle samo miejsca; 2. litery l i w mają przeznaczone tyle samo przestrzeni; 3. każdy wiersz zawierał będzie dokładnie tyle samo znaków, a poszczególne wiersze litery będą miały ułożone w dokładnie takich samych rzędach;

Courier New Andale Mono Consolas

53

Czcionki Pismo „odręczne” - Pisanki Kontrast Bradley Hand Pisanki wyróżniają się z szarości tekstu. Różnorodność Duży wybór pisanek sprawia, że zawsze można dobrać ciekawy wzór kroju pisma odpowiedni do każdego dzieła. Siła oddziaływania Natychmiastowość oddziaływania. Przekaz mówi „To jest ważne - spójrz na mnie”

Lucida Handwriting

Edwardian Script Freestyle Script Kunstler Script Mistral Segoe Script Viner Hand

54

Czcionki

(ang. old-style, humanist)

Antykwa renesansowa • szeryfowa • dwuelementowa, o niewielkim kontraście pomiędzy liniami poziomymi i pionowymi

Garamond Palatino

55

Czcionki

(ang. transitional, baroque)

Antykwa barokowa • szeryfowa • dwuelementowa, o średnim kontraście pomiędzy liniami poziomymi i pionowymi

Times New Roman Georgia Baskerville Bookman Old Style

56

Czcionki

(ang. modern lub Didone)

Antykwa klasycystyczna • szeryfowa • dwuelementowa, o dużym kontraście pomiędzy liniami poziomymi i pionowymi

Bodoni 57

Czcionki Egipcjanka

(ang. mechanistic, slab serif lub egyptian)

• szeryfowa • charakteryzuje się prostymi formami wykorzystującymi prawidła geometrii (prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło, owal) i pionową lub prawie pionową osią liter okrągłych

Rockwell Courier 58

Czcionki

(ang. sans-serif, gothic)

Grotesk • bezszeryfowa • jednoelementowa

Arial, Helvetica,Tahoma, Verdana, Trebuchet MS, Century Gotic

59

Czcionki Kerning Regulowanie odległości pomiędzy konkretnymi parami znaków w danym kroju pisma i jego odmianie. •litera-cyfra, •cyfra-cyfra, •cyfra-znak interpunkcyjny.

60

Czcionki Stopień Dany stopień to wysokość między górną i dolną linią pisma.

61

Czcionki Odmiana • Odmiana jest modyfikacją kroju danego fontu poprzez zmianę grubości jego kresek oraz zmianę szerokości i pochylenia całych znaków • Wszystkie odmiany danego kroju to rodzina fontów (lub rzadziej – garnitur), sierota zaś to krój, który powstał tylko w jednej odmianie.

62

Czcionki Odmiana

Black – grubszy od Heavy. Bold – font pogrubiony, półgruby Condensed – font ściśnięty. Cursive – równorzędnie do Italic Elongated – font wydłużony w pionie. Extended – font szerszy od podstawowego. Heavy – grubszy ("cięższy") od Bold, ale lżejszy od Extra Bold. Italic – italik, kursywa, czyli font pochylony w prawo. Light – lekki, cieńszy od kroju podstawowego. Medium – lekko pogrubiony Outline – składający się z samego obrysu (konturu). Oblique – font pochylony, zazwyczaj słabiej od Italic. Regular – font, który w kroju podstawowym wygląda inaczej niż można by zakładać, np. zbyt gruby, jak na typowy krój podstawowy. Roman – podstawowa odmiana fontu, Rounded – font o zaokrąglonych końcach kresek. Thin – krój jeszcze cieńszy niż Light. 63

Czcionki Microsoft Word

• Okno zarządzania czcionkami Ctrl+Shift+F • Okno formatowania dostarcza więcej narzędzi niż wyprowadzono na pasek

64

Czcionki OpenOffice • Ograniczona funkcjonalność skrótów na pasku głównym • Rozszerzenie funkcjonalności poprzez panel boczny • Okno zarządzania czcionkami w menu Format\Znak

65

Formatowanie tekstu Style • Styl – ciąg znaków formatujących, które mogą być stosowane do tekstu w dokumencie w celu szybkiej zmiany jego wyglądu. Stosując styl, stosuje się tym samym całą grupę znaków formatujących w jednej prostej operacji.

• Znaki formatujące zawarte w stylu: – – – – – – –

Czcionka Akapit Tabulatory Obramowanie Język Ramka Numerowanie 66

Formatowanie tekstu • Automatyzacja formatowania – definiowanie i ustawienie stylu • Style ułatwiają zachowanie założonego formatowania w różnych sekcjach dokumentu: tekście, podpisach rysunków i tabel, zawartości tabeli

67

Formatowanie tekstu • Dostęp do definicji styli w menu Format (skrót F11) lub na Panelu Bocznym • Możliwe jest dodawanie i modyfikowanie styli • OpenOffice dostarcza bogatych narzędzi konfiguracji styli

68

Formatowanie tekstu Style • wymaga zdefiniowania ich na początku tworzenia dokumentu, • podnosi efektywność pracy podczas tworzenia dużych, zróżnicowanych dokumentów (np. praca licencjacka, książka, referat), • pozwala na łatwą i szybką (jednoczesną) zmianę formatowania różnych części dokumentu, • pomaga w konsekwentnym stosowaniu formatowania w dokumencie, • ułatwia tworzenie dynamicznych spisów treści, tabel, rysunków itp. 69

Tabulatory Tabulator – miejsce na linijce poziomej, które wskazuje, jakie ma być wcięcie tekstu lub gdzie ma się zaczynać kolumna tekstu.

1.

2.

3.

1. Początek akapitu 2. Nowy wiersz akapity 3. Koniec wiersza

70

Sekcje dokumentu Sekcje, to oddzielone fragmenty dokumentu pozwalające na różnicowanie formatowania układu dokumentu pomiędzy stronami lub w obrębie jednej strony. Dla każdej sekcji można niezależnie ustawić elementy formatowania: • marginesy, • rozmiar lub orientację strony, • źródło papieru w drukarce, • obramowania stron, • wyrównanie pionowe, • nagłówki i stopki, • kolumny, • numerowanie stron, • numerowanie wierszy, • przypisy dolne i końcowe 71

Sekcje dokumentu

72

Sekcje dokumentu

73

Tabele • Tabela – jeden lub wiele wierszy komórek używanych zazwyczaj do wyświetlania liczb i innych elementów w celu szybszego ich znajdowania i ułatwienia ich analizy. • Elementy tabeli są zorganizowane w wiersze i kolumny.

74

Tabele Tworzenie

75

Tabele Edycja

• Tło i krawędzie komórek • Budowa tabeli, układ wierszy i kolumn • Formatowanie zawartości komórek 76 • Obróbka danych w tabeli

Tabele Tworzenie

77

Tabele Edycja

78

Grafika

79

Grafika

80

Równania

81

Równania

82

Równania OpenOffice Math

83

Równania OpenOffice Math

84

Równania OpenOffice Math

85

Równania OpenOffice Math

86

Równania OpenOffice Math

87