Nr 9/2007 (115) Biuletyn informacyjny wydawany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Redagowany pod kierunkiem Małgorzaty Książyk przy współpracy z kolegium redakcyjnym w składzie: Przewodnicząca Maria Zwolińska Dyrektor Biura Ministra Członkowie Jan Bielański, Nina Dobrzyńska, Waldemar Guba, Grażyna Kapelko, Nina Mirgos−Kilanowska, Maria Sondij− Korulczyk, Zofia Krzyżanowska, Bożena Nowicka, Małgorzata Piotrowska, Antoni Radzewicz, Aleksandra Szelągowska, Paweł Wojcieszak, Wojciech Wojtyra Opracowywany przez zespół w składzie: Ewa Woicka−Bekas, Ewa Jaroszewicz, Mariola Marczak ul. Wspólna 30, 00−930 Warszawa, tel. (022) 623−20−68, (022) 623−11−75, fax (022) 623−15−00 Podpisano do druku: 03.09.2007 r. Łączność z czytelnikami: Biuro Prasowe MRiRW ul. Wspólna 30 00−930 Warszawa, Biuro Prasowe ARiMR ul. Żelazna 59 00−848 Warszawa Wersja internetowa (http://www.minrol.gov.pl) ISSN 1233−9784 Druk: Europrint Polska Sp. z o.o. ul. Łopuszańska 5/7, 02−220 Warszawa

Spis treści:

Prosto z gabinetu 3

Polagra−Food 2007

Rozwój obszarów wiejskich 4

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013

Rynki rolne 13 Rekompensaty za rezygnację z produkcji mleka

Agencja Rynku Rolnego 15 17 18 21

Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych Handel zagraniczny − działania ARR w pierwszym półroczu 2007 roku Wsparcie rynku produktów pszczelich Adresy i numery telefonów Oddziałów Terenowych ARR

Agencja Nieruchomości Rolnych 22 Działalność w I półroczu 2007 r. 24 Adresy i numery telefonów Oddziałów Terenowych ANR

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 25 Pomoc krajowa dla przetwórstwa produktów rolnych Nowe zasady, warunki 28 Wsparcie przetwórstwa produktów rolnych w ramach PROW 2007−2013 31 Główne kierunki przepływu środków pomocowych w ARiMR w latach 2004−2007 33 Instrumenty wdrażane przez ARiMR w latach 1994−2006 Wsparcie dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw 37 Liczby i fakty 39 Aktualne oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki po 30 kwietnia 2007 r. (wysokość stopy redyskonta weksli − 4,75% ) 40 Adresy i numery telefonów Oddziałów Regionalnych ARiMR

Biuletyn Informacyjny otrzymują: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, posłowie i senatorowie, Kancelaria Prezydenta, wojewodowie, marszałkowie, starostwa, urzędy gmin, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Izby Rolnicze, banki współpracujące z ARiMR, Duszpasterstwo Rolników, szkoły i uczelnie rolnicze, instytuty i biblioteki rolnicze, Rada Gospodarki Żywnościowej. 1

Szanowni Państwo! Polagra wpisała się na stałe do kalendarza największych tego typu targów w Europie. Przez wiele lat zdobyła sobie uznanie wśród wystawców. Szybko zmieniający się świat, coraz większa otwartość wymiany handlowej, a co za tym idzie i wzrost konkurencyjno− ści, wymuszają również zmiany w formule targowej. Na te zmiany nie pozostali obojęt− ni organizatorzy targów. Zmieniła się Polagra. W tym roku targi te odbywają się jako trzy oddzielne imprezy wystawiennicze. Jedną z nich są Międzynarodowe Targi Wyrobów Spożywczych i Gastronomii Pola− gra−Food. Tegoroczna edycja, oprócz tradycyjnych form, związanych z szeregiem semi− nariów, konferencji i spotkań, oferuje wystawcom oraz zwiedzającym specjalistyczny podział WOJCIECH MOJZESOWICZ Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na pięć tematycznych salonów. Z pewnością każdy znajdzie dla siebie interesujące pre− zentacje w Salonie Gastronomii, Salonie Wyrobów Spożywczych i Napojów, Salonie Win i Alkoholi, Salonie Franchisingu czy też w Salonie Wyposażenia Sklepów. Tak kompleksowe spotkanie branży spożywczej będzie niewątpliwie okazją do jak najlepszej promocji zarówno nowości, jak i uznanych już produktów oferowanych przez poszczególne firmy. Polska żywność zdobywa sobie uznanie wśród konsumen− tów całej Europy, choć nie tylko. Szczególnie jednak w tych krajach, do których wyjeżdża najwięcej naszych rodaków. Ich przy− zwyczajenia kulinarne i chęć kupowania na miejscu, w konkretnym kraju, polskich produktów żywnościowych sprawia, że w dalszym ciągu rośnie zainteresowanie sprowadzaniem tych wyrobów. Dzięki temu rośnie również zainteresowanie europejczy− ków polskimi produktami spożywczymi. Jestem przekonany, że tegoroczne Międzynarodowe Targi Wyrobów Spożywczych i Gastronomii Polagra−Food przyczynią się do poszerzenia oferty handlowej i dalszego wzrostu eksportu. Jednocześnie podejmowane są różne formy wspierania promocji polskich produktów żywnościowych. Ostatnio prowadzone były dwie duże kampanie informacyjne. Jedna z nich poświęcona była produktom ekologicznym. Agencja Rynku Rolnego pro− wadziła tę kampanię przez dwa lata. Efektem jest wzrost liczby gospodarstw prowadzących produkcję metodami ekologicznymi, jak również wzrost świadomości konsumentów na temat samych produktów, jak i zasad funkcjonowania tego typu gospodarstw. Prowadzona też była kampania na rzecz produktów tradycyjnych i regionalnych. W Unii Europejskiej zarejestrowane już zo− stały: bryndza, oscypek, miody pitne, a wiele innych tradycyjnych polskich specjałów czeka jeszcze na rejestrację. Resort rolnictwa uczestniczy również w różnych imprezach targowych i wystawowych. Prowadzony jest Program „Poznaj Do− brą Żywność”. Na tegorocznej Polagrze kolejne produkty otrzymają prawo używania znaku Programu. Znak ten jest już coraz lepiej rozpoznawalny przez konsumentów, którzy otrzymują w ten sposób gwarancję najwyższej jakości i walorów smakowych. Wraz z tym wzrasta zainteresowanie kolejnych firm otrzymaniem tego znaku. Po to, aby polskie rolnictwo mogło się dalej rozwijać i aby rósł eksport polskiej żywności, wszystkie instytucje, działające na rzecz rolnictwa, powinny sprawnie i efektywnie funkcjonować. Najtrudniejsza sytuacja, z jaką się spotkałem, dotyczyła Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Według wstępnej oceny zagrożony był termin tegorocznych wypłat płatności bezpo− średnich. W tej chwili trwa usuwanie opóźnień i jestem przekonany, że termin wypłat będzie dotrzymany. Zaakceptowany przez Komisję Europejską jest też Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013. Sukcesywnie wdrażane są poszczególne działania wynikające z tego Programu. Sytuacja na scenie politycznej zmienia się dynamicznie. Wierzę jednak, że uda się zrealizować najpilniejsze zadania stojące przed resortem. W pierwszej kolejności będzie zreformowana struktura KRUS. Ilość oddziałów terenowych zostanie dostosowana do ilości wo− jewództw. Będzie też zmniejszona liczba zastępców dyrektorów w tych oddziałach. To pozwoli na sprawniejsze i tańsze zarzą− dzanie w tej instytucji. Równolegle prowadzone są starania o zwiększenie dopłat do paliwa rolniczego. Ten problem przedstawiałem już Radzie Mi− nistrów. Pragnąłbym, aby jeszcze w tym roku stawka dopłat zwiększyła się z 45 gr. do 95 gr. do litra oleju napędowego. Z działań na forum międzynarodowym najpilniejszym jest dołożenie wszelkich starań, aby uzyskać zwiększenie kwot mlecz− nych. Stoję na stanowisku, że podział powinien być przeprowadzony proporcjonalnie do liczby mieszkańców w każdym kraju. 2

Prosto z gabinetu

Polagra − Food 2007 iędzynarodowe Targi Przemysłu Spożywczego Polagra − Food odbę− M dą się w Poznaniu w dniach od 17 do

20 września, a oficjalny patronat nad ty− mi targami sprawuje Minister Rolnic− twa i Rozwoju Wsi. W roku 2007, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom wystawców i zwiedza− jących, Międzynarodowe Targi Poznań− skie wprowadziły nową formułę targów Polagra − Food. Impreza targowa orga− nizowana jest w cyklu 4−dniowym i trwa od poniedziałku do czwartku. Polagra − Food to największe targi spo− żywcze w Europie Środkowej i Wschodniej. Ich misją jest pro− mocja polskiego przemysłu spo− żywczego, wspieranie innowa− cyjnych rozwiązań oraz two− rzenie platformy wymiany wiedzy i doświadczeń między profesjonalistami z branży. Tar− gi te to nie tylko najważniejsza impreza branżowa w kraju, ale także wydarzenie cieszące się rosnącą renomą na arenie mię− dzynarodowej. Ubiegłoroczną edycję targów można zaliczyć do wyjątko− wo udanych. Na powierzchni 28 000 m2 ekspozycji prezento− wało się ponad 1 300 wystaw− ców z około 40 krajów. Targi odwiedziło ponad 400 000 osób. Po ubiegłorocznych (uznanych za rekordowe) tar− gach spodziewane są kolejne rekordy frekwencji wystawców i zwiedzających. W tym roku wystawcy będą prezentować swoją ofertę w ra− mach pięciu salonów tematycz− nych. Złożą się na nie: Salon Wyrobów Spożywczych i Na− pojów, Salon Gastronomii, Salon Win i Alkoholi, Salon Franchisingu i Salon Wyposażenia Sklepów. W formule samodzielnej imprezy − w dniach 18 − 20 września, odbędzie się Międzynarodowy Salon Dodatków do Żywności. W czasie Salonu rozstrzy− gnięty zostanie konkurs o Puchar Mini− stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na najbar− dziej innowacyjny i przyjazny konsu− mentowi dodatek do żywności. W dniach 18 − 19 września przedsta− wiciele handlu będą mieli możliwość uczestniczenia w licznych bezpośre−

dnich spotkaniach z producentami i dystrybutorami wyrobów i technologii spożywczych. Całość wydarzeń, kiero− wanych do handlu, już po raz czwarty odbędzie się pod wspólnym tytułem „Dwa dni dla dystrybucji”. Wystawcy i zwiedzający będą mogli także uczestniczyć w niezwykle po− pularnym wydarzeniu, jakim są Konsu− menckie Testy Produktów. Podczas te− stów, bezpłatnej ocenie konsumentów poddawane są produkty zgłoszone przez wystawców.

Targi Polagra − Food to nie tylko do− skonała okazja do zaprezentowania żywności, maszyn i urządzeń dla prze− mysłu spożywczego, ale również bo− gaty program wydarzeń towarzyszą− cych. Podczas edycji 2007 odbędą się m.in. Krajowy Szczyt Mleczarski, Fo− rum Piekarstwa, Forum Cukierników, Lodziarzy i Karmelarzy, oraz ogromnie popularne w branży Forum Rzeźnictwa i Wędliniarstwa. Jak dotychczas, na targach prowadzo− na będzie działalność informacyjna obej− mująca doradztwo, fachową prasę, kon−

ferencje, warsztaty i seminaria naukowo− techniczne oraz konferencje prasowe. Targi Polagra − Food będą miejscem rozstrzygnięcia dobrze znanych kon− kursów, m.in. o Złote Medale Między− narodowych Targów Poznańskich, o ty− tuł Mistera i Juniora Eksportu, konkursu kwartalnika „Polish Food” na najcie− kawszą promocję na stoisku. W trakcie targów odbędzie się uroczy− stość wręczenia przez Ministra Rolnic− twa i Rozwoju Wsi kolejnych znaków „Poznaj Dobrą Żywność”. Kilkadziesiąt produktów otrzyma prawo uży− wania tego prestiżowego zna− ku, dającego konsumentom gwarancję wysokiej, wyróżnia− jącej się jakości. Przez cały okres targów będzie działało biuro Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w Centrum Tar− gowym MTP, a stoisko informa− cyjne resortu będzie zlokalizo− wane w pawilonie 7 nr 15. Pracownicy Ministerstwa bę− dą udzielali wszelkich infor− macji dotyczących: stanu i perspektyw polskie− go rynku produktów rolnych i spożywczych, polityki wsparcia dla rol− nictwa i obszarów wiejskich, programu PDŻ − Poznaj Dobrą Żywność, systemu rejestracji i ochro− ny nazw produktów regional− nych i tradycyjnych, stanu i perspektyw rozwo− ju rolnictwa ekologicznego w Polsce, systemu informacji rynko− wej, targów i wystaw rolno−spo− żywczych w kraju i na świecie, danych adresowych instytucji i firm działających w obszarze rolnictwa i go− spodarki żywnościowej, oraz innych spraw będących w ge− stii Ministerstwa. Na stoisku informacyjnym MRiRW będzie można otrzymać materiały pro− mocyjno−informacyjne o polskim rol− nictwie i gospodarce żywnościowej. W pawilonie 7 usytuowane będą rów− nież stoiska Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencji Rynku Rolnego, co zapewni zwiedza− jącym kompleksową informację. 3

Rozwój obszarów wiejskich

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013 PROW 2007−2013 jest dokumen− tem określającym działania, jakie bę− dą realizowane w okresie najbliższych siedmiu lat, służących zdynamizowa− niu procesu modernizacji polskiego rolnictwa i szybszemu rozwojowi ob− szarów wiejskich. Działania Progra− mu będą realizowane w ramach czte− rech osi: Oś 1 (gospodarcza) − poprawa kon− kurencyjności sektora rolnego i leśnego, Oś 2 (środowiskowa) − poprawa śro− dowiska naturalnego i obszarów wiej− skich, Oś 3 (społeczna) − jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie go− spodarki wiejskiej, Oś 4 − Leader. Większość przewidzianych w Progra− mie działań jest kontynuacją instrumen− tów wdrażanych w latach 2004−2006 w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiej− skich na lata 2004−2006, oraz Sektoro− wego Programu Operacyjnego „Restruk− turyzacja i modernizacja sektora żyw− nościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006” (SPO). Program będzie finansowany ze środków Euro− pejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFR− ROW). PROW 2007−2013 został przyjęty w dniu 24 lipca 2007 roku na posiedze− niu Komitetu ds. Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej. Rów− nolegle z negocjacjami PROW opraco− wywano projekty szczegółowych roz− porządzeń wdrożeniowych w oparciu o przyjętą w marcu br. Ustawę o wspie− raniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rol− nego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Opublikowano cztery roz− porządzenia dla działań, które zostały już uruchomione. Na końcowym eta− pie są prace nad rozporządzeniami dla kolejnych czterech działań, których uruchomienie przewiduje się na jesie− ni br. W oparciu o Krajowy Plan Strategicz− ny oraz na podstawie przeprowadzo− nych szerokich konsultacji z innymi re− sortami, partnerami społecznymi i gospo− darczymi, związkami zawodowymi oraz organizacjami pozarządowymi, z kata− 4

logu zapisanego w rozporządzeniu (WE) 1698/2005 dokonano wyboru działań.

DZIAŁANIA OSI 1 – POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGO I LEŚNEGO 1.1. Szkolenia zawodowe dla osób za− trudnionych w rolnictwie i leśnictwie Działanie ma na celu doskonalenie za− wodowe rolników i posiadaczy lasów, prowadzące do restrukturyzacji i moder− nizacji rolnictwa, zwiększenia konkuren− cyjności i dochodowości działalności rolniczej lub leśnej oraz do spełniania odpowiednich norm krajowych i UE. Szkolenia mogą być prowadzone przez instytucje i podmioty szkolenio− we (publiczne i prywatne) oraz konsor− cja posiadające doświadczenie w orga− nizacji szkoleń dla rolników oraz odpo− wiednią kadrę dydaktyczną i bazę szkoleniową. Wybór projektów będzie dokonywany w drodze konkursu z udziałem ekspertów powoływanych przez instytucję zarządzającą. Dla ucze− stników szkolenia będą dobrowolne i bezpłatne. Szkolenia będą prowadzone poprzez organizację kursów, warsztatów oraz wycieczek edukacyjnych.

Forma i wysokość pomocy: Refundacja 100% kosztów kwalifiko− wanych projektu. 1.2. Ułatwianie startu młodym rolnikom W ramach działania młodym rolni− kom, rozpoczynającym samodzielne prowadzenie działalności rolniczej, bę− dzie udzielana pomoc w formie jedno− razowej premii. Pomoc będzie przy− znawana rolnikom o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, którzy przedstawią i będą realizować plan roz− woju działalności rolniczej.

posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe wynikające z wykształce− nia lub stażu pracy w rolnictwie; będzie rozwijał działalność rolni− czą zgodnie z założeniami biznesplanu; co najmniej 70% kwoty premii wy− korzysta na cele związane z rozwojem gospodarstwa, zgodnie z założeniami bi− znesplanu; przez okres co najmniej 3 lat od wy− płaty pomocy będzie ubezpieczony w KRUS na podstawie przepisów o ubez− pieczeniu społecznym rolników jako rol− nik z mocy ustawy i w pełnym zakresie; będzie prowadził gospodarstwo ob− jęte pomocą przez okres co najmniej 5 lat od dnia wypłaty pomocy. Przejmowane gospodarstwo: ma powierzchnię użytków rolnych nie mniejszą niż średnia w danym wojewódz− twie i nie większą niż 300 ha; jeżeli średnia wojewódzka jest niższa niż średnia krajo− wa, wówczas obowiązuje średnia krajowa; stanowi lub będzie stanowiło wła− sność beneficjenta lub dzierżawę (przez okres co najmniej 5 lat) z zasobu wła− sności rolnej Skarbu Państwa lub jedno− stki samorządu terytorialnego; spełnia standardy w zakresie higie− ny, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt w gospodarstwie lub dostosuje się do tych standardów w ciągu 3 lat od rozpoczęcia prowadze− nia działalności rolniczej.

Forma i wysokość pomocy Jednorazowa premia w wysokości 50 tys. złotych.

Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyznanie pomocy oraz szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w projekcie rozporządzania Ministra Rolnic− twa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegóło− Beneficjent wych warunków i trybu przyznawania po− Producent rolny, będący osobą fizycz− mocy finansowej w ramach działania ną, spełniający warunki określone w „Ułatwianie startu młodym rolnikom, ob− programie. jętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013. Kryteria dostępu 1.3. Renty strukturalne Beneficjent: jest pełnoletni i w dniu złożenia Działanie ma na celu wsparcie rolni− wniosku nie ukończył 40 roku życia; ków, którzy decydują się zaprzestać

Rozwój obszarów wiejskich

prowadzenia działalności rolniczej w celu przekazania swoich gospodarstw in− nym rolnikom lub instytucjom. Renty strukturalne skierowane są do rolników będących w wieku przedemerytalnym podlegających ubezpieczeniu społecz− nemu, którzy prowadzą działalność rol− niczą w gospodarstwie rolnym będą− cych ich własnością (bądź własnością ich małżonka), którzy zdecydują się na przekazanie posiadanego gospodarstwa rolnego innemu rolnikowi lub następcy, jeżeli w wyniku tego przekazania żywot− ność ekonomiczna gospodarstwa rol− nego ulegnie poprawie. Przekazanie to może również służyć osiągnięciu ce− lów nierolniczych.

Beneficjent Renta strukturalna przysługuje pro− ducentowi rolnemu, będącemu osobą fi− zyczną, który: ukończył 55 lat, lecz nie osiągnął je− szcze wieku emerytalnego (mężczyzna – 65 lat, kobieta – 60 lat); prowadził działalność rolniczą na własny rachunek w gospodarstwie rol− nym, w okresie co najmniej 10 lat bez− pośrednio poprzedzających złożenie wniosku o rentę strukturalną i przez okres co najmniej 5 lat podlegał ubez− pieczeniu emerytalno−rentowemu okre− ślonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników; podlegał ubezpieczeniu emerytal− no−rentowemu w dniu składania wnio− sku o rentę strukturalną; przekazał gospodarstwo rolne; zaprzestał prowadzenia wszelkiej towarowej działalności rolniczej; nie jest emerytem ani rencistą. Poziom wsparcia Renta strukturalna wynosi 150% kwo− ty najniższej emerytury (896,19 zł w roku 2007), a wraz z dodatkami na mał− żonka i za przekazanie gospodarstwa po− wyżej 10 ha użytków rolnych osobie po− niżej 40 roku życia, 265% kwoty naj− niższej emerytury (1 583,27 zł w roku 2007). Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przy− znawania pomocy finansowej w ramach

działania „Renty strukturalne”, objęte− go Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013 (Dz. U. z 2007 r., Nr 109, poz. 750 z późn. zm.). 1.4. Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów W ramach działania zakłada się za− pewnienie dostępu do usług z zakresu doradztwa rolniczego i leśnego dla jak najszerszego grona odbiorców pomo− cy. Każdy rolnik, otrzymujący płatności bezpośrednie, będzie miał prawo do skorzystania z usług doradczych w ra− mach działania. Uwzględniając przepi− sy Unii Europejskiej, poziom wsparcia usług doradczych będzie powiązany z wielkością gospodarstwa rolnego. Bę− dzie również uwzględniał specyfikę rol− nictwa w Polsce.

W ramach działania wspierane są in− westycje materialne i niematerialne słu− żące modernizacji produkcji rolnej, w szczególności: inwestycje materialne: budowa lub remont połączony z modernizacją budynków lub budowli, zakup lub instalacja maszyn, urzą− dzeń, w tym sprzętu komputerowego, zakładanie, modernizacja sadów lub plantacji wieloletnich, zakup, instalacja lub budowa ele− mentów infrastruktury technicznej wpły− wających bezpośrednio na warunki pro− wadzenia działalności rolniczej, przy− gotowania do sprzedaży lub sprzedaży bezpośredniej; inwestycje niematerialne: zakup patentów, licencji, w tym li− cencji na oprogramowanie, usługi związane z przygotowaniem dokumentacji technicznej lub ekono− micznej, dotyczącej projektu oraz nadzorem technicznym, związane bez− pośrednio z realizacją projektu.

Beneficjent Rolnicy i posiadacze lasów, którzy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej po− siadają gospodarstwo rolne (i w roku poprzedzającym rozpoczęcie wykony− wania usługi uzyskali płatności bezpo− Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę refundacji części średnie) lub las. kosztów kwalifikowalnych operacji Forma i wysokość pomocy (części poniesionych kosztów realiza− Pomoc będzie wynosić 80% kosztu cji inwestycji). Maksymalna wysokość kwalifikowanego przypadającego na pomocy udzielonej jednemu benefi− usługę doradczą, jednak nie więcej niż cjentowi i na jedno gospodarstwo rol− równowartość 1 500 euro/gospodar− ne w ramach działania, w okresie rea− stwo w całym okresie programowania. lizacji Programu Rozwoju Obszarów W ramach powyższego limitu finanso− Wiejskich, nie może przekroczyć wego, beneficjent będzie mógł korzystać 300 000 zł. Do realizacji mogą być przyjęte ope− z pomocy doradczej w ramach katalo− racje, których wysokość kosztów kwa− gu usług wielokrotnie. lifikowanych będzie wynosiła powyżej 1.5. Modernizacja gospodarstw rolnych 20 tys. zł. Ograniczenie to nie dotyczy Działanie ma na celu wsparcie mo− operacji obejmujących wyłącznie wy− dernizacji gospodarstw w celu zwiększe− posażenie gospodarstwa rolnego w urzą− nia ich efektywności poprzez lepsze dzenia do składowania nawozów natu− wykorzystanie czynników produkcji, w ralnych lub projektów związanych z tym wprowadzenie nowych technolo− dostosowaniem do norm wspólnoto− gii produkcji, poprawę jakości produk− wych. cji, różnicowanie działalności rolniczej, a także zharmonizowanie warunków Poziom pomocy wynosi maksymalnie: 40% kosztów inwestycji kwalifiku− produkcji rolnej z wymogami dotyczą− cymi ochrony środowiska naturalnego, jącej się do objęcia pomocą; 50% kosztów inwestycji kwalifiku− higieny produkcji oraz warunków utrzy− jącej się do objęcia pomocą, realizowa− mania zwierząt. nej przez osobę fizyczną, która w dniu Beneficjent złożenia wniosku o pomoc nie ukończy− Osoba fizyczna, osoba prawna, spół− ła 40 roku życia; 50% kosztów inwestycji kwalifiku− ka osobowa, prowadząca działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej jącej się do objęcia pomocą, realizowa− lub zwierzęcej. Osoba fizyczna jest peł− nej na obszarach górskich, innych ob− noletnia i nie osiągnęła wieku emerytal− szarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, obszarach rolnych ob− nego. 5

Rozwój obszarów wiejskich

jętych siecią NATURA 2000 lub obsza− rach, na których obowiązują ogranicze− nia, w związku z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej; 60% kosztów inwestycji kwalifiku− jącej się do objęcia pomocą, realizowa− nej przez osobę fizyczną, która w dniu złożenia wniosku o pomoc nie ukończy− ła 40 roku życia, na obszarach górskich, innych obszarach o niekorzystnych wa− runkach gospodarowania, obszarach rolnych objętych siecią NATURA 2000 lub obszarach, na których obowiązują ograniczenia, w związku z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej; 75% kosztów inwestycji kwalifiku− jącej się do objęcia pomocą, realizowa− nej w związku z wprowadzeniem w ży− cie Dyrektywy Azotanowej – dotyczy umów zawartych do dnia 30.04.2008 r.

Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w projekcie rozporządzania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i try− bu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Modernizacja go− spodarstw rolnych”, objętego Progra− mem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013. 1.6. Zwiększanie wartości dodanej pod− stawowej produkcji rolnej i leśnej W ramach działania realizowane bę− dą projekty związane z modernizacją lub budową zakładów przetwórstwa pro− duktów rolnych lub infrastruktury han− dlu hurtowego produktami rolnymi, ob− jętymi Załącznikiem I do Traktatu usta− nawiającego Wspólnotę Europejską (TWE). Wspierane będą projekty doty− czące poprawy konkurencyjności uwa− runkowanej wzrostem wartości dodanej, jakości produkcji, obniżeniem kosztów oraz rozwojem nowych produktów, pro− cesów i technologii produkcji.

dnim przedsiębiorstwom oraz przedsię− biorstwom zatrudniającym mniej niż 750 pracowników lub posiadającym obrót nieprzekraczający równowarto− ści w złotych 200 mln euro.

Forma i wysokość pomocy Pomoc udzielna będzie w formie gran− tów inwestycyjnych. Wsparcie udzie− lane będzie jednorazowo (w przypad− ku projektów jednoetapowych) lub po zakończeniu każdego etapu (projekty wieloetapowe). Pomoc jest udzielania w formie zwrotu do 50% kwalifikowal− nych wydatków, jednak nie więcej niż 20 mln złotych na jeden podmiot w okresie realizacji Programu. Ponadto wielkość przyznanej pomocy na reali− zację jednego projektu, nie może być niższa niż 100 tys. złotych. W przypadku przedsiębiorców nieza− liczonych do kategorii małych i śre− dnich przedsiębiorstw, a zatrudniają− cych mniej niż 750 pracowników lub posiadających obrót nieprzekraczający Beneficjent Schemat I − Starosta powiatu. równowartości w złotych 200 mln eu− Schemat II − Wojewódzki Zarząd Me− ro, maksymalny poziom pomocy wyno− si do 25% kwalifikowalnych wydatków. lioracji i Urządzeń Wodnych. Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w projekcie rozporządzania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i try− bu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Zwiększanie war− tości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013.

1.7. Poprawianie i rozwijanie infra− struktury związanej z rozwojem i do− stosowaniem rolnictwa i leśnictwa (Sca− lenie gruntów i Gospodarowanie rolni− czymi zasobami wodnymi) Działanie będzie wdrażane w ramach dwóch schematów: Beneficjent Schemat I – Scalanie gruntów Osoba fizyczna, osoba prawna lub Wsparcie udzielane w ramach Sche− jednostka organizacyjna nieposiadają− matu I pokrywać może koszty sporzą− ca osobowości prawnej. dzenia dokumentacji geodezyjno−pra− Przedsiębiorca prowadzący działal− wnej, wytyczenia i urządzenia funkcjo− ność w zakresie przetwórstwa lub wpro− nalnej sieci dróg dojazdowych do wadzania do obrotu produktów rolnych gruntów rolnych i leśnych oraz wydzie− objętych Załącznikiem nr 1 do TWE, z lania gruntów ekwiwalentnych dla rol− wyjątkiem produktów rybnych i leśnych. ników w niewielkiej odległości od sie− Wsparcie udzielane jest małym i śre− dziby gospodarstwa rolnego. Ponadto w 6

ramach projektów scaleniowych wpro− wadza się prace w zakresie zagospoda− rowania poscaleniowego terenu, uwzględniające wymogi ochrony środo− wiska. Schemat II – Gospodarowanie rolni− czymi zasobami wodnymi Projekty objęte tym Schematem będą dotyczyć budowy lub modernizacji urządzeń melioracji szczegółowych, które bezpośrednio wpływają na lep− sze wykorzystanie środków produkcji, stabilność i jakości plonów, poprawę skuteczności i efektywności zabiegów agrotechnicznych, a także budowy lub modernizacji urządzeń melioracji pod− stawowych oraz regulacji cieków natu− ralnych, które zapewniają odpływ wo− dy z urządzeń szczegółowych oraz ma− gazynowanie i doprowadzenie wody do nawodnień. Projekty uwzględniać będą również zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej.

Forma i wysokość pomocy Pomoc polega na refinansowaniu czę− ści poniesionych kosztów realizacji in− westycji. Wysokość pomocy będzie wynosiła 100% kosztów kwalifikowanych. 1.8. Uczestnictwo rolników w syste− mach jakości żywności Cel działania realizowany jest po− przez wsparcie rolników uczestniczą− cych w dobrowolnych systemach doty− czących jakości żywności: Systemy wspólnotowe: System Chronionych Nazw Pocho− dzenia i Chronionych Oznaczeń Geo− graficznych; System Gwarantowanych Tradycyj− nych Specjalności; produkcja ekologiczna. System krajowy: Integrowana produkcja (IP); inne krajowe systemy jakości.

Beneficjent Producent rolny − osoba fizyczna, oso− ba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która została wpisana do ewidencji producen− tów na podstawie ustawy z dnia 18 gru− dnia 2003 r. o krajowym systemie ewiden− cji producentów, ewidencji gospodarstw

Rozwój obszarów wiejskich

spolitej Polskiej i działać na podstawie stosownej umowy lub innego właści− wego dokumentu określającego jej struk− turę, cel i sposób działania. Za grupę producentów nie uznaje się Forma i wysokość pomocy organizacji branżowych i międzybran− Płatność w ramach działania udzie− żowych reprezentujących jeden lub wię− lana jest beneficjentom poszczególnych cej sektorów. systemów w formie rocznej płatności motywującej. Płatność udzielana jest Forma i wysokość pomocy 70% faktycznie poniesionych kwali− rocznie na gospodarstwo przez okres 5 lat w formie zryczałtowanych płatności: fikowanych kosztów zaakceptowanych System Chronionych Nazw Pocho− działań informacyjnych i promocyjnych. dzenia, Chronionych Oznaczeń Geogra− ficznych i Gwarantowanych Tradycyj− 1.10. Grupy producentów rolnych nych Specjalności:– 3 200 zł/rok przez Cel działania realizowany jest przez pięć lat. dostosowanie produkcji prowadzonej Rolnictwo ekologiczne – 996 zł/rok w gospodarstwach członków grup pro− przez pięć lat. ducentów rolnych do wymogów ryn− Integrowana produkcja – 2 750 kowych, poprzez wspólne wprowa− zł/rok przez pięć lat – w przypadku te− dzenie towarów do obrotu, w tym przy− go systemu suma kosztów jego wprowa− gotowywanie do sprzedaży, jej dzania i składki na rzecz grupy produ− centralizacji i dostawy do odbiorców centów, bez uwzględniania kosztów oraz ustanowienia wspólnych zasad, kontroli zewnętrznej zwracana jest do dotyczących informacji o produkcji. kwoty 750 zł na rok. Polscy producenci rolni w niewielkiej skali podejmują wspólne działania na 1.9. Działania informacyjne i promocyjne rynku. Cel działania jest realizowany po− przez refundację części kosztów gru− Beneficjent pom producentów realizującym dzia− Grupy producentów rolnych w rozumie− łania informacyjne i promocyjne na niu ustawy z dnia 15 września 2000 r. o rynku wewnętrznym. Działania te mo− grupach producentów rolnych i ich gą obejmować w szczególności orga− związkach oraz o zmianie innych ustaw nizację, uczestnictwo w targach, lub (Dz. U. z 2000 r., Nr 88, poz. 983 z wystawach a także inne działania zwią− późn. zm.), które zostały formalnie wpi− zane z public relations. W ramach te− sane do rejestru prowadzonego przez go działania dopuszcza się również marszałka właściwego dla siedziby gru− refundację części kosztów związanych py, w okresie objętym PROW 2007− z reklamą za pośrednictwem różnych 2013. kanałów komunikacji oraz w punktach Forma i wysokość pomocy sprzedaży. Pomoc realizowana jest w formie Beneficjent rocznych płatności w okresie pierw− Grupy producentów. Aby kwalifiko− szych pięciu lat od dnia wpisu grupy wać się do wsparcia grupa producentów do rejestru grup producentów rolnych, prowadzonego przez właściwego ze musi: skupiać podmioty, które aktywnie względu na siedzibę grupy, marszałka uczestniczą w systemach jakości żywno− województwa. Stanowi ona procentowy ryczałt od ści, w odniesieniu do określonych produk− tów lub sposobu produkcji, co musi być wartości przychodów netto grupy ze potwierdzone przedstawieniem doku− sprzedaży produktów lub grup produk− mentów potwierdzających, że grupa pro− tów, wytworzonych w gospodarstwach ducentów, osoby fizyczne, osoby pra− rolnych jej członków, w poszczegól− wne lub jednostki organizacyjne niepo− nych latach: 5%, 5%, 4%, 3% i 2% wartości pro− siadające osobowości prawnej skupione w tej grupie producentów, wytwarzają dukcji sprzedanej, stanowiącej równo− lub produkują na terytorium Rzeczypo− wartość w złotych do sumy EUR spolitej Polskiej produkty, których doty− 1 000 000, odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym ro− czy działanie; pochodzić z terytorium Rzeczypo− ku, albo rolnych oraz ewidencji wniosków o przy− znanie płatności (Dz.U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76) oraz wytwarza produkty uczest− niczące w systemach jakości żywności.

2,5%, 2,5%, 2%, 1,5% i 1,5% war− tości produkcji sprzedanej, stanowią− cej równowartość w złotych powyżej su− my EUR 1 000 000, odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku. Kwota pomocy przewidzianej dla gru− py producentów rolnych nie może prze− kroczyć równowartości w złotych kwo− ty: 100 000 EUR w pierwszym i drugim roku, 80 000 EUR w trzecim roku, 60 000 EUR w czwartym roku i 50 000 EUR w piątym roku.

Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w rozporządzaniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przy− znawania pomocy finansowej w ramach działania „Grupy producentów rolnych”, objętego Programem Rozwoju Obsza− rów Wiejskich na lata 2007−2013 (Dz. U. z 2007 r., Nr 81, poz. 550). DZIAŁANIE OSI 2 – POPRAWA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I OBSZARÓW WIEJSKICH 2.1 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obsza− rach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Celem działania jest zapewnienie cią− głości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności ob− szarów wiejskich, zachowanie walorów krajobrazowych obszarów wiejskich oraz utrzymanie zrównoważonego sposobu gospodarowania uwzględniającego, aspekty ochrony środowiska. Działanie jest instrumentem wspar− cia finansowego gospodarstw rolnych położonych na obszarach, na których produkcja rolnicza jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki natu− ralne. Dopłaty wyrównawcze dla go− spodarstw rolnych, położonych na ob− szarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodaro− wania, kompensują istniejące utrudnie− nia w stosunku do gospodarstw położo− nych poza granicami obszarów o nieko− rzystnych warunkach gospodarowania. W ramach delimitacji obszarów gór− skich i innych obszarów o niekorzyst− nych warunkach gospodarowania wy− różniono: 7

Rozwój obszarów wiejskich

obszary górskie − gdzie produkcja rolna jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne i uksz− tałtowanie terenu; do obszarów gór− skich zalicza się gminy i obręby ewiden− cyjne, w których ponad połowa użytków rolnych znajduje się na wysokości po− wyżej 500 m n.p.m.; obszary nizinne − gdzie występują ograniczenia produktywności rolnictwa związane z niską jakością gleb, niekorzy− stnymi warunkami klimatycznymi, nieko− rzystnymi warunkami wodnymi, niesprzy− jającą rzeźbą terenu oraz wskaźnikiem de− mograficznym i znacznym udziałem ludności związanej z rolnictwem; obszary ze specyficznymi naturalny− mi utrudnieniami − obejmują gminy i obręby ewidencyjne rejonów podgór− skich, które zostały wyznaczone na po− trzeby ustawy z dnia 15 listopada 1984 o podatku rolnym (Dz.U. z 1984 r. Nr 52, poz. 268, z późn. zm.); co najmniej 50% powierzchni użytków rolnych znaj− duje się powyżej 350 m n.p.m. Gminy te charakteryzują się co naj− mniej dwiema z czterech niżej wymie− nionych cech: średnia powierzchnia gospodarstw rolnych wynosi poniżej 7,5 ha; gleby są zagrożone występowaniem erozji wodnej; udział gospodarstw rolnych, które zaprzestały produkcji rolnej, wynosi po− wyżej 25% wszystkich gospodarstw rol− nych; udział trwałych użytków zielonych wynosi powyżej 40% w strukturze użyt− kowania gruntów.

Podstawowe wymagania Podstawowe wymagania oznaczają normy obowiązkowe, które muszą być przestrzegane przy prowadzeniu dzia− łalności rolniczej, związane w szczegól− ności z ochroną środowiska. Beneficjent Rolnik Forma i wysokość pomocy Pomoc jest udzielana w postaci rocz− nych zryczałtowanych płatności (do− płat wyrównawczych) do hektara użyt− ków rolnych położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzy− stnych warunkach gospodarowania i pozostających w użytkowaniu rolni− czym. Stawki płatności z tytułu gospo− darowania na obszarach górskich i in− nych obszarach o niekorzystnych warun− 8

kach gospodarowania są różne dla róż− przestrzegane przy prowadzeniu dzia− łalności rolniczej, związane w szczegól− nych typów ONW. ności z ochroną środowiska. Degresywność Beneficjent 1−50 ha − 100% płatności, 50−100 ha − 50% płatności, Rolnik 100−300 ha − 25 % płatności, Forma i wysokość pomocy Powyżej 300 ha − brak płatności. Płatność rolnośrodowiskowa wypła− Szczegółowe warunki cana jest w formie zryczałtowanej i sta− Tryb składania wniosków o przyznanie nowi rekompensatę utraconego docho− pomocy oraz szczegółowe wymagania, du, dodatkowych poniesionych kosztów jakim powinien odpowiadać wniosek o oraz ponoszonych kosztów transakcyj− przyznanie pomocy zostały określone w nych. Płatności rolnośrodowiskowe są rozporządzaniu Ministra Rolnictwa i Roz− przyznawane rolnikom, którzy dobro− woju Wsi w sprawie szczegółowych wa− wolnie przyjmują na siebie zobowią− runków i trybu przyznawania pomocy fi− zania rolnośrodowiskowe. Podstawo− nansowej w ramach działania „Wspiera− we wymagania nie będą objęte płatno− nie gospodarowania na obszarach ścią rolnośrodowiskową. górskich i innych obszarach o niekorzy− stnych warunkach gospodarowa− 2.3. Zalesianie gruntów rolnych oraz za− nia(ONW)”, objętego Programem Rozwo− lesianie gruntów innych niż rolne ju Obszarów Wiejskich na lata 2007− Cele działania to powiększenie obsza− 2013 (Dz. U. z 2007 r., Nr 64, poz. 427). rów leśnych poprzez zalesianie, utrzy− manie i wzmocnienie ekologicznej sta− 2.2. Program rolnośrodowiskowy (płat− bilności obszarów leśnych poprzez ności rolnośrodowiskowe) zmniejszenie fragmentacji kompleksów Celem działania w szczególności jest leśnych i tworzenie korytarzy ekolo− przywracanie walorów lub utrzymanie gicznych oraz zwiększenie udziału la− stanu cennych siedlisk użytkowanych rol− sów w globalnym bilansie węgla oraz niczo oraz zachowanie różnorodności ograniczeniu zmian klimatu. biologicznej na obszarach wiejskich, pro− Działanie wdrażane w ramach dwóch mowanie zrównoważonego systemu go− schematów: spodarowania, odpowiednie użytkowanie Schemat I. Zalesienie gruntów rol− gleb i ochrona wód oraz ochrona zagro− nych Schemat I dotyczy leśnego zagospo− żonych lokalnych ras zwierząt gospodar− skich i lokalnych odmian roślin uprawnych. darowania gruntów uprawianych rolni− W ramach programu rolnośrodowi− czo, zakładanych sztucznie (poprzez skowego będą realizowane następują− sadzenie). Pomoc udzielana w ramach Schematu I dotyczy: ce pakiety rolnośrodowiskowe: założenia uprawy leśnej (wsparcie Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone; na zalesienie); Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne; pielęgnacji uprawy leśnej (premia Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użyt− pielęgnacyjna); ki zielone; utraconego dochodu z tytułu wyłą− Pakiet 4. Ochrona zagrożonych ga− tunków ptaków i siedlisk przyrodni− czenia gruntów spod uprawy rolnej (pre− mia zalesieniowa). czych poza obszarami Natura 2000; Schemat II. Zalesianie gruntów in− Pakiet 5. Ochrona zagrożonych ga− tunków ptaków i siedlisk przyrodni− nych niż rolne Schemat II dotyczy wyłącznie leśne− czych na obszarach Natura 2000; Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych za− go zagospodarowania opuszczonych sobów genetycznych roślin w rolnictwie 71; gruntów rolniczych lub innych grun− Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych tów, dla których zalesienie stanowi ra− zasobów genetycznych zwierząt w rol− cjonalny sposób zagospodarowania (np. ochrona przed erozją). nictwie 72; Pakiet 8. Ochrona gleb i wód; Beneficjent Pakiet 9. Strefy buforowe. Rolnik − właściciel gruntów rolnych Podstawowe wymagania oraz gruntów innych niż rolne, z wyłą− Podstawowe wymagania oznaczają czeniem jednostek organizacyjnych nie− normy obowiązkowe, które muszą być posiadających osobowości prawnej re−

Rozwój obszarów wiejskich

prezentujących Skarb Państwa w zakre− sie zarządzania mieniem stanowiącym własność Skarbu Państwa.

Forma i wysokość pomocy Wsparcie na zalesienie polega na do− finansowaniu kosztów założenia upra− wy, wykonania poprawek w drugim ro− ku i zabezpieczenia przed zwierzyną. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (KE) nr 1974/2006, wsparcie to ma po− stać zryczałtowanej płatności w przeli− czeniu na 1 hektar zalesianych grun− tów. Wsparcie będzie wypłacane jedno− razowo po założeniu uprawy. Wysokość kwoty wsparcia jest zróżnicowana w zależności od: proporcji gatunków iglastych i li− ściastych w strukturze drzewostanu; wykonania grodzenia całości lub części uprawy w celu zabezpieczenia sadzonek drzew przed zwierzyną; ukształtowania terenu, przy czym przyjęto, że na stokach o spadku więk− szym niż 1200 koszty zalesień zwiększa− ją się o 40% w stosunku do kosztów za− lesień gruntów o korzystnej konfiguracji.

uporządkowaniem uszkodzonej po− wierzchni leśnej; odnowieniem lasu wraz z pielęgna− cją i ochroną założonych upraw; pielęgnacją i ochroną uszkodzonych drzewostanów oraz cennych obiektów przyrodniczych; udostępnianiem terenów leśnych dla wypełniania funkcji społecznych lasu; wzmocnieniem systemu ochrony przeciwpożarowej. Działanie realizowane będzie w ra− mach dwóch schematów: Schemat I – Wsparcie dla obszarów, na których nastąpiła katastrofa naturalna lub klęska żywiołowa. Obszary takie zo− stały wyznaczone na podstawie zgło− szeń ministra właściwego ds. środowiska. Schemat II – Wprowadzenie ele− mentów zapobiegawczych na terenach zaliczonych do dwóch najwyższych ka− tegorii zagrożenia pożarowego. Obszar objęty tą formą wsparcia został wyzna− czony na podstawie opracowania IBL „Kategoryzacja zagrożenia pożarowego lasów Polski” na poziomie III NTS (grup powiatów).

rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz in− stalacyjnych; usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; magazynowania lub przechowywa− nia towarów; wytwarzania produktów energetycz− nych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.

Beneficjent Osoba fizyczna ubezpieczona na pod− stawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako rolnik, małżonek rolnika lub do− mownik.

Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części ko− sztów kwalifikowalnych operacji. Ma− ksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w gospodar− Beneficjent stwie rolnym, w okresie realizacji Progra− Jednostki organizacyjne nieposiada− mu, nie może przekroczyć 100 000 zł. jące osobowości prawnej – Nadleśnic− Poziom pomocy finansowej wynosi ma− twa Państwowego Gospodarstwa Le− ksymalnie 50% kosztów kwalifikowa− śnego Lasy Państwowe. nych operacji.

Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w rozporządzaniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Forma i wysokość pomocy szczegółowych warunków i trybu przy− Pomoc udzielana jest na mocy umo− znawania pomocy finansowej w ramach wy i polega na refinansowaniu ponie− działania „Zalesianie gruntów rolnych sionych kosztów. oraz zalesianie gruntów innych niż rol− DZIAŁANIA OSI 3 – JAKOŚĆ ne”, objętego Programem Rozwoju Ob− szarów Wiejskich na lata 2007−2013 ŻYCIA NA OBSZARACH WIEJSKICH I RÓŻNICOWANIE GOSPODARKI (Dz. U. z 2007 r., Nr 114 poz. 786). WIEJSKIEJ 2.4. Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy 3.1. Różnicowanie w kierunku działal− oraz wprowadzanie instrumentów za− ności nierolniczej pobiegawczych Celem działania jest różnicowanie Celem działania jest odnowienie i pie− działalności rolniczej w kierunku podej− lęgnacja drzewostanów zniszczonych mowania lub rozwijania przez rolni− przez czynniki biotyczne i abiotyczne ków, domowników i małżonków rolni− oraz wprowadzanie mechanizmów za− ków, działalności nierolniczej lub zwią− pobiegających katastrofom naturalnym, zanej z rolnictwem, co wpłynie na ze szczególnym uwzględnieniem zabez− tworzenie pozarolniczych źródeł do− pieczeń przeciwpożarowych. Pomoc chodów, promocję zatrudnienia poza może być realizowana w oparciu o kom− rolnictwem na obszarach wiejskich. pleksowe projekty obejmujące lasy. Pomocy udziela się z tytułu podjęcia W ramach działania mogą być wspie− lub rozwoju działalności w zakresie: rane projekty związane z: usług dla gospodarstw rolnych lub przygotowaniem leśnego materiału leśnictwa; rozmnożeniowego na potrzeby odbudo− usług dla ludności; wy uszkodzonych lasów; sprzedaży hurtowej i detalicznej;

Szczegółowe warunki Tryb składania wniosków o przyzna− nie pomocy oraz szczegółowe wyma− gania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy zostały określone w projekcie rozporządzania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i try− bu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”, ob− jętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013. 3.2. Tworzenie i rozwój mikroprzedsię− biorstw Działanie będzie wpływać na wzrost konkurencyjności gospodarczej, roz− wój przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji – poprawę jakości ży− cia na obszarach wiejskich.

Zakres działania Pomocy udziela się podmiotom z ty− tułu inwestycji związanych z tworze− niem lub rozwojem mikroprzedsię− biorstw, działających w zakresie: 9

Rozwój obszarów wiejskich

usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; usług dla ludności; sprzedaży hurtowej i detalicznej; rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz in− stalacyjnych; usług turystycznych oraz związa− nych ze sportem, rekreacją i wypoczyn− kiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; magazynowania lub przechowywa− nia towarów; wytwarzania produktów energetycz− nych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.

Beneficjent Osoba fizyczna lub osoba prawna, lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi (podejmuje) działalność jako mikroprzed− siębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób, i mające obrót nieprzekraczający równowartości w zł 2 mln euro. Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części ko− sztów kwalifikowalnych operacji. Wysokość pomocy przyznanej na re− alizację operacji nie może przekroczyć: 100 000 zł – jeśli biznesplan prze− widuje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty śre− dnioroczne), co uzasadnione jest za− kresem rzeczowym operacji; 200 000 zł – jeśli biznesplan prze− widuje utworzenie powyżej 2 i mniej niż 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na peł− ne etaty średnioroczne), co uzasadnio− ne jest zakresem rzeczowym operacji; 300 000 zł – jeśli biznesplan prze− widuje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest za− kresem rzeczowym operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć 300 000 zł. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych (obję− tych załącznikiem nr 1 do Traktatu Wspólnot Europejskich) lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wy− sokość pomocy udzielonej jednemu be− neficjentowi, w okresie realizacji Progra− mu, wynosi 100 000 zł. Poziom pomo− 10

cy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych operacji. 3.3. Podstawowe usługi dla gospodar− ki i ludności wiejskiej Celem działania jest poprawa pod− stawowych usług na obszarach wiej− skich, obejmujących elementy infra− struktury technicznej, warunkujących rozwój społeczno−gospodarczy, co przy− czyni się do poprawy warunków życia oraz prowadzenia działalności gospo− darczej. Pomocy udziela się na realizację pro− jektów w zakresie: gospodarki wodno−ściekowej w szczególności zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków, w tym systemów kanalizacji sieciowej lub kanalizacji zagrodowej; tworzenia systemu zbioru, segrega− cji, wywozu odpadów komunalnych; wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególno− ści wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy. Zakres pomocy obejmuje koszty in− westycyjne, w szczególności: zakup ma− teriałów i wykonanie prac budowlano – montażowych, zakup niezbędnego wyposażenia.

dzictwa kulturowego i specyfiki obsza− rów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyj− nej obszarów wiejskich.

Zakres działania Pomocy finansowej udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w za− kresie: budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno−kulturalne, rekrea− cyjne i sportowe lub służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury; kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno−kulturalnych; zakupu obiektów charakterystycz− nych dla tradycji budownictwa w da− nym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; odnawiania, eksponowania lub kon− serwacji lokalnych pomników histo− rycznych, budynków będących zabyt− kami lub miejsc pamięci; kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.

Beneficjent Gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest jednostka Beneficjent Osoba prawna: gmina, instytucja kul− samorządu terytorialnego wykonująca zadania określone w Zakresie pomocy. tury, dla której organizatorem jest jed− nostka samorządu terytorialnego, ko− Forma i wysokość pomocy ściół lub inny związek wyznaniowy, Pomoc ma formę zwrotu części ko− organizacja pozarządowa mająca status sztów kwalifikowalnych projektu. Maksy− organizacji pożytku publicznego (w ro− malna wysokość pomocy na realizację zumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia projektów w jednej gminie, w okresie re− 2003 r. o działalności pożytku publicz− alizacji Programu, nie może przekroczyć: nego i wolontariacie). 4 000 000 zł − na projekty w zakre− Forma i wysokość pomocy sie gospodarki wodnościekowej; Pomoc finansowa ma formę refunda− 200 000 zł − na projekty w zakresie tworzenia systemu zbioru, segregacji, cji części kosztów kwalifikowalnych pro− jektu. Maksymalna wysokość pomocy wywozu odpadów komunalnych; 3 000 000 zł − na projekty w zakre− na realizację projektów w jednej miejsco− sie wytwarzania lub dystrybucji energii wości wynosi 500 000 zł w okresie rea− lizacji Programu. Wielkość pomocy przy− ze źródeł odnawialnych. znanej na realizację jednego projektu 3.4. Odnowa i rozwój wsi nie może być niższa niż 25 000 zł. Celem działania będzie wpływ na po− prawę jakości życia na obszarach wiej− Szczegółowe warunki skich przez zaspokojenie potrzeb spo− Tryb składania wniosków o przyzna− łecznych i kulturalnych mieszkańców nie pomocy oraz szczegółowe wyma− wsi oraz promowanie obszarów wiej− gania, jakim powinien odpowiadać skich. Umożliwi rozwój tożsamości spo− wniosek o przyznanie pomocy zostały łeczności wiejskiej, zachowanie dzie− określone w projekcie rozporządzania

Rozwój obszarów wiejskich

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i try− bu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”, objętego Programem Rozwoju Ob− szarów Wiejskich na lata 2007−2013.

DZIAŁANIA OSI 4 – LEADER 4.1. Wdrażanie lokalnych strategii roz− woju Działanie ma na celu umożliwienie mieszkańcom obszaru objętego lokal− ną strategią rozwoju (LSR) realizacji projektów w ramach tej strategii. Rea−

lizacja strategii powinna przyczynić się do poprawy jakości życia na obsza− rach wiejskich m.in. poprzez wzrost aktywności lokalnych społeczności oraz stymulowanie powstawania no− wych miejsc pracy. W ramach realizacji LSR, zatwierdzo− nych przez samorząd województwa, LGD wybiera projekty do realizacji w ra− mach środków przyznanych na reali− zację strategii. Pracownicy LGD poma− gają wnioskodawcom w przygotowa− niu projektów.

Beneficjent W przypadku projektów kwalifikują− cych się do udzielenia pomocy w ra− mach działań osi 3 − Jakość życia na ob− szarach wiejskich i różnicowanie go− spodarki wiejskiej – tak jak określono dla działań osi 3. W przypadku małych pro− jektów − osoby fizyczne zameldowane na obszarze działania LGD lub posia− dające siedzibę na obszarze działania LGD, jeśli prowadzą działalność go− spodarczą, organizacje pozarządowe, osoby prawne i jednostki organizacyj− ne związków wyznaniowych i kościo− łów, posiadające siedzibę na obszarze

działania LGD lub działające na obsza− jektu współpracy, tj. koszty organizacji rze LGD. spotkania partnerów w celu poszuki− wania partnerów, zapoznania się i usta− Poziom dofinansowania lenia warunków projektu współpracy, W przypadku małych projektów wy− koszty takie są uznawane za koszt kwa− sokość pomocy na projekt nie może lifikowalny i powinny stanowić inte− przekroczyć 70% kosztów kwalifiko− gralną część projektu współpracy. wanych i nie więcej niż 25 000 zł. Po− ziom dofinansowania dla danego be− Beneficjent neficjenta nie może przekroczyć w okre− Lokalne grupy działania sie programowania kwoty 100 000 zł. 4.3. Funkcjonowanie lokalnej grupy 4.2. Wdrażanie projektów współpracy działania, nabywanie umiejętności i ak− W ramach działania pomoc jest przyzna− tywizacja Działanie zapewni sprawną i efek− wana LGD na realizację projektów współ− tywną pracę lokalnych grup działania wybranych w ramach realizacji osi 4 PROW 2017−2013 oraz doskonalenie zawodowe osób uczestniczących w re− alizacji lokalnych strategii rozwoju. Działanie przyczyni się także do budo− wania kapitału społecznego na wsi, a po− przez to do pobudzenia zaangażowania społeczności lokalnej w rozwój obsza− ru oraz lepszego wykorzystania poten− cjału obszarów wiejskich. W ramach działania, pomoc jest przy− znawana LGD na realizację aktywności zgodnie z listą kosztów kwalifikowalnych określoną w odrębnych przepisach. Po− moc przyznawana w ramach działania może w szczególności dotyczyć: badań nad obszarem objętym LSR; pracy międzyregionalnej i międzynarodo− informowania o obszarze działania wej zawartych w LSR i nieuwzględnio− nych w LSR, ale zgodnych z celami LSR, LGD oraz o LSR; szkolenia kadr biorących udział we opracowanej i realizowanej przez LGD. Na projekt współpracy składa się przy− wdrażaniu LSR; wydarzeń o charakterze promocyj− gotowanie projektu, w tym opracowa− nie koncepcji projektu oraz realizacja nym związanych z obszarem działania LGD i LSR; projektu. szkolenia lokalnych liderów; Projekty współpracy: animowania społeczności lokalnych; muszą zakładać realizację wspól− koszty bieżące LGD (koszty admini− nych przedsięwzięć; mogą angażować, poza LGD, inne stracyjne związane z działalnością LGD). partnerstwa będące grupami lokalnych partnerów, które zajmują się zagadnie− Beneficjent Lokalne grupy działania niem rozwoju obszarów wiejskich; jeżeli angażują inne partnerstwa bę− dące grupami lokalnych partnerów, o Udział kosztów bieżących w budże− których mowa w pkt 2, wówczas ponie− cie lokalnej grupy działania Koszty bieżące lokalnej grupy działa− sione przez nie koszty nie stanowią ko− sztu kwalifikowanego projektu; tylko nia mogą stanowić maksymalnie do koszty koordynacji są kwalifikowalne; 15% wartości wszystkich działań prze− jeżeli dotyczą obszarów spoza Unii prowadzonych przez LGD w okresie Europejskiej, wówczas wydatki ponie− realizacji LSR. W celu zapewnienia efek− sione w ramach realizacji tej części pro− tywnego funkcjonowania LGD opraco− jektu, nie kwalifikują się do wsparcia z Eu− wane zostaną wytyczne dotyczące ma− ropejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz ksymalnych kwalifikowanych stawek Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW); wynagrodzeń pracowników LGD. Wy− jeżeli występują koszty związane z tyczne te będą mogły ulec zmianie w planowaniem i przygotowaniem pro− uzasadnionych przypadkach. 11

Rozwój obszarów wiejskich

Punkty informacyjne: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich ul. Wspólna 30 00−930 Warszawa tel. (022) 623 13 66 www.minrol.gov.pl Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) ul. Wspólna 30 00−930 Warszawa tel. (022) 623 15 15 www.fapa.com.pl Agencja Rynku Rolnego (ARR) ul. Nowy Świat 6/12 00−400 Warszawa tel. (022) 661 72 72 www.arr.gov.pl Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) Centrala: ul. Żelazna 59 00−848 Warszawa nr infolinii 0800 38 00 84 Oddz. Regionalne ARiMR adresy i nr tel. na str. 40 www.arimr.gov.pl

12

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego ul. Okopowa 21/27 80−810 Gdańsk tel. (058) 307 75 18 Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ul. Korsarzy 34 70−540 Szczecin tel. ( 091) 480 72 64 Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko−Mazurskiego ul. Emilii Plater 1 10−562 Olsztyn tel. (089) 521−92−50 Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko−Pomorskiego Plac Teatralny 2 87−100 Toruń tel. (056) 621 82 00 Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Terenów Wiejskich ul. Ligonia 46 40−037 Katowice tel. (032) 207 82 90

Urzędy Marszałkowskie w poszczególnych Województwach:

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego ul. T. Kościuszki 95 61−716 Poznań tel. (061) 854 16 91

Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego ul. Piastowska 14 45−081 Opole tel. (077) 541 64 20 do 431

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wybrzeże Słowackiego 12−14 50−411 Wrocław tel. (071) 374 90 00

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Racławicka 56 30−017Kraków, tel. (012) 63−03−140

Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego Al. Piłsudskiego 8 90−051 Łódź tel. (042) 663−35−64

Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego ul. Grunwaldzka 15, 35−959 Rzeszów tel. (017) 850 17 00

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego ul. Jagiellońska 74 03−301 Warszawa tel. (022) 323 19 00, 323 19 01

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Podgórna7 65−057 Zielona Góra tel.(068) 456 54 48

Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 15−888 Białystok tel. (085) 748 51 00

Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego ul. Spokojna 4 20−074 Lublin tel. (081) 742 42 77

Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Al. IX Wieków Kielc 3 25−516 Kielce tel. (041) 342−18−61

Rynki rolne

Rekompensaty za rezygnację z produkcji mleka

Z

dniem 14 lipca 2007 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetwo− rów mlecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 115, poz. 794), które przewidują możliwość zrzekania się in− dywidualnej ilości referencyjnej (IIR) w zamian za rekompensatę finansową. Zgodnie z przepisami ww. ustawy do− stawcy hurtowemu lub dostawcy bezpo− średniemu, który zobowiąże się do zaprze− stania produkcji i wprowadzania do obro− tu mleka lub przetworów mlecznych oraz zrzeknie się prawa do IIR stanowiącej je− go własność, przyznaje się z budżetu pań− stwa, na jego wniosek, rekompensatę.

Warunkiem uzyskania rekompensaty jest: złożenie wniosku o przyznanie re− kompensaty w terminie od dnia 1 wrze− śnia do dnia 15 września danego roku kwotowego na formularzu opracowa− nym i udostępnianym przez Agencję; złożenie pisemnego oświadczenia, w którym dostawca hurtowy lub do− stawca bezpośredni zrzeka się, począw− szy od dnia 1 kwietnia roku kwotowe− go następującego po roku, w którym złożono wniosek, prawa do całości IIR, ale nie większej niż ilość, za którą moż− na uzyskać rekompensatę określoną w drodze rozporządzenia przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi; złożenie pisemnego oświadczenia, w którym dostawca hurtowy lub do− stawca bezpośredni zobowiązuje się do zaprzestania produkcji i wprowadza− nia do obrotu mleka lub przetworów mlecznych począwszy od dnia 1 kwiet− nia roku kwotowego następującego po roku, w którym złożono wniosek; złożenie pisemnego oświadczenia, w którym dostawca hurtowy lub dostaw− ca bezpośredni zobowiązuje się do utrzy− mywania w gospodarstwie w okresie co najmniej 3 lat, począwszy od dnia 1 kwietnia roku kwotowego następującego po roku, w którym złożono wniosek, po− głowia bydła lub owiec lub kóz w licz− bie nie większej niż 1,5 i nie mniejszej niż 0,3 sztuk wyrażonych w dużych jed− nostkach przeliczeniowych, określonych

w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Pra− wo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, z późn. zm.), na 1 ha trwałych użytków zielonych lub gruntów ornych z uprawą roślin pastewnych na pa− sze w plonie głównym; złożenie pisemnego oświadczenia, w którym dostawca hurtowy lub do− stawca bezpośredni zobowiązuje się do posiadania w okresie co najmniej 3 lat,

Rejestru Urzędowego Podmiotów Go− spodarki Narodowej (REGON), o ile zo− stał nadany, oraz siedzibę i adres; numer identyfikacyjny z krajowego systemu ewidencji producentów, nada− ny na podstawie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewi− dencji gospodarstw rolnych oraz ewi− dencji wniosków o przyznanie płatności; numer rejestracyjny dostawcy nada− ny przez Agencję;

począwszy od dnia 1 kwietnia roku kwotowego następującego po roku, w którym złożono wniosek, powierzchni trwałych użytków zielonych lub grun− tów ornych z uprawą roślin pastewnych na pasze w plonie głównym nie mniej− szej od tej, którą dostawca posiadał w dniu złożenia wniosku; posiadanie w dniu złożenia wniosku gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o po− datku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969, z późn. zm.).

numer rachunku bankowego do− stawcy; informację o miejscu położenia i wielkości gospodarstwa dostawcy.

Wniosek o przyznanie rekompensaty zawiera: imię i nazwisko, numer identyfika− cji podatkowej (NIP), numer ewiden− cyjny powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (PESEL) lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, numer identyfikacji podatkowej (NIP), numer Krajowego

Do wniosku dostawca hurtowy lub dostawca bezpośredni dołącza: kopię umowy z bankiem lub za− świadczenie dotyczące prowadzenia rachunku bankowego; zaświadczenie potwierdzające posia− danie gospodarstwa rolnego wydane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W przypadku, gdy producent jest wła− ścicielem IIR przeznaczonej dla dostaw− ców hurtowych i IIR dla dostawców bezpośrednich i ubiega się o przyzna− nie rekompensaty, jest obowiązany do zrzeczenia się prawa do tych ilości, z tym że ich suma nie może być większa niż ilość, za którą można uzyskać rekom− pensatę określoną w drodze rozporzą− dzenia przez Ministra Rolnictwa i Roz− woju Wsi. 13

Rynki rolne

Decyzję w sprawie cofnięcia IIR, sta− nowiącej własność dostawcy w dniu wydania decyzji i przyznania rekom− pensaty wydaje właściwy miejscowo dyrektor oddziału terenowego Agencji w terminie do dnia 30 listopada roku kwotowego, w którym został złożony wniosek. Rekompensata jest wypłacana przez Agencję w terminie 30 dni od dnia wy− dania decyzji, na rachunek bankowy dostawcy hurtowego lub dostawcy bez− pośredniego. W roku kwotowym, w którym jest składany wniosek, dostawca hurtowy lub dostawca bezpośredni nie może być stroną umowy zbycia lub oddania IIR w używanie, oraz nie może wnioskować o dokonanie konwersji indywidualnej ilości referencyjnej. Jeżeli w danym roku kwotowym do− stawca hurtowy lub dostawca bezpośre− dni złożył wniosek o przyznanie IIR z krajowej rezerwy, nie może ubiegać się o przyznanie rekompensaty w tym ro− ku kwotowym. Wysokość rekompensaty przyznanej producentowi ustala się jako iloczyn stawki rekompensaty ustalonej w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów i wielkości IIR, stanowiącej własność producenta. W przypadku, gdy suma rekompen− sat należnych do wypłacenia jest więk−

Notatki:

14

sza niż kwota środków budżetu pań− stwa przeznaczonych na przyznanie re− kompensaty, wielkość wypłacanych re− kompensat zostanie zredukowana przy zastosowaniu tego samego współczyn− nika redukcji ustalonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego. W takim przypadku wnioski rozpatry− wane będą do momentu, kiedy będą mogły zostać uwzględnione w całości, przy czym w pierwszej kolejności roz− patrywane będą wnioski z najmniejszy− mi IIR, jakie zostaną przekazane do kra− jowej rezerwy. W trzecim roku po przyznaniu re− kompensaty w gospodarstwie dostaw− cy hurtowego lub dostawcy bezpośre− dniego Agencja przeprowadzi kontro− lę, w ramach której ustala spełnienie przez dostawcę warunków określo− nych w zobowiązaniach złożonych przy wniosku. Jeżeli w wyniku kontroli lub przepro− wadzenia innych czynności sprawdza− jących, zostanie stwierdzone, że który− kolwiek z warunków określonych w zo− bowiązaniach, w okresie objętym zobowiązaniem, nie był spełniony, do− stawca zostaje zobowiązany w drodze decyzji do zwrotu rekompensaty. Rekompensata nie podlega zwroto− wi, jedynie w przypadku wprowadza− nia przez dostawcę hurtowego lub do− stawcę bezpośredniego do obrotu mle−

ka lub przetworów mlecznych, w sy− tuacji wystąpienia w gospodarstwie dostawcy w okresie objętym zobowią− zaniem, przypadków siły wyższej wpływających na spełnienie zobowią− zań. Wysokość stawek rekompensat sto− sowanych dla poszczególnych woje− wództw została określona w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów dla po− szczególnych województw w następu− jącej wysokości: Województwo

Dolnośląskie Kujawsko−pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko−mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

zł/kg indywidualnej ilości referencyjnej

1,40 1,39 1,22 1,35 1,27 1,18 1,33 1,44 1,14 1,47 1,33 1,30 1,23 1,41 1,35 1,40

Maksymalna wielkość IIR, za którą moż− na uzyskać rekompensatę została określo− na w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i wynosi 20 tys. kg.

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych

M

leko jest najłatwiej dostępnym, bogatym źródłem dobrze przy− swajalnego wapnia – tylko w jed− nej szklance mleka jest około 300 mg te− go pierwiastka. Naukowcy i lekarze na ca− łym świecie uznają mleko za niezbędny i wartościowy składnik diety zwłaszcza w okresie rozwojowym człowieka. Jako pełnowartościowy produkt, mle− ko zawiera wszystkie, potrzebne dla organizmu składniki. Oprócz wapnia, jest ono bogate w składniki mineralne, witaminy D i A oraz z grupy B, dostar− czające organizmowi człowieka białko – podstawowy budulec komórek i tka− nek, a także węglowodany.

Mleko w dzieciństwie to zastrzyk zdrowia na całe życie! Od wielu lat na polskim rynku, oprócz mleka białego, dostępne jest także mleko smakowe, równie odżywcze jak mleko zwykłe i dużo zdrowsze od napojów ga− zowanych i niegazowanych. Z przepro− wadzonych badań naukowych wynika, że dzieci, które piją mleko, rzadziej łamią ko− ści i mają mniejsze problemy z nadwagą. Mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej „Dopłaty do spożycia mleka i przetwo− rów mlecznych w placówkach oświato− wych” został wprowadzony w Unii Eu− ropejskiej w latach 80. w ramach wspie− rania działań promujących zdrowy styl życia, a zwłaszcza zdrowe odżywianie się. W Polsce jest on realizowany przez Agencję Rynku Rolnego od momentu przystąpienia do UE. Z każdym rokiem zainteresowanie tym programem rośnie. W roku szkolnym 2005/2006 liczba ucze− stniczących w nim placówek oświato− wych zwiększyła się (w porównaniu do poprzedniego roku szkolnego) o ok. 28%, a liczba uczniów – o ok. 22%. Dotychczas w ramach programu dzie− ci spożyły ok. 32 tys. ton mleka i prze− tworów mlecznych, tj. ponad 124 mln „szklanek mleka”.

wych są finansowane z budżetu Unii Eu− ropejskiej. Z doświadczeń państw człon− kowskich UE wynika jednak, że stworze− nie krajowego programu wspierającego program unijny zwiększa zainteresowa− nie tym mechanizmem, co znajduje swo− je odzwierciedlenie w krajowej i lokal− nej polityce edukacji promującej zdro− we odżywianie. Polska, wzorując się na innych krajach UE, uruchomiła więc do− datkowe środki, mające na celu dalsze obniżenie ceny mleka i jego przetwo− rów płaconej przez uczniów uczestniczą− cych w programie, tj.: dopłatę krajową pochodzącą z bu− dżetu krajowego, skierowaną do szkół podstawowych oraz dofinansowanie ze środków Fundu− szu Promocji Mleczarstwa skierowane do przedszkoli i gimnazjów.

Beneficjenci programu Dzieci i młodzież uczęszczające re− gularnie w ciągu roku szkolnego do pla− cówek oświatowych, tj. do przedszko− li, szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych (z wyłącze− niem szkół wyższych). Mają one moż− liwość codziennego spożycia 0,25 l mleka, bądź przetworu mlecznego bez− płatnie lub po obniżonej cenie. Może się to odbywać w każdym dniu zajęć dy− daktycznych w placówce oświatowej, z wyjątkiem zajęć prowadzonych w for− mie „zielonych szkół” oraz podczas fe− rii zimowych i obozów wakacyjnych organizowanych przez szkołę.

Kto może ubiegać się o dopłaty? Placówka oświatowa (tj. instytucja realizująca zadania edukacyjne, do której uczniowie uczęszczają regularnie): przedszkole, szkoła (z wyłączeniem szkół wy− ższych). Dostawca mleka i przetworów mlecznych. Władza działająca w imieniu pla− Źródła finansowania programu dopłat cówki oświatowej (tj. osoba fizyczna lub Dopłaty do spożycia mleka i przetwo− prawna bądź właściwa – ze względu na rów mlecznych w placówkach oświato− rodzaj placówki oświatowej – jednostka

samorządu terytorialnego będąca organem prowadzącym tej placówki). Organizacja działająca w imieniu placówki(ek) oświatowej(ych).

Rodzaje mleka i przetworów mlecz− nych objęte dopłatami: Mleko i przetwory mleczne o za− wartości tłuszczu min. 1%, tj.: mleko bez dodatków smakowych, mleko z dodatkiem smakowym o zawartości wagowo min. 90% mleka, jogurt naturalny. Sery świeże i przetworzone, natural− ne, o zawartości tłuszczu co najmniej 40% w suchej masie. Sery inne niż świeże i przetworzo− ne, o zawartości tłuszczu co najmniej 45% w suchej masie. Ceny maksymalne mleka i przetwo− rów mlecznych Jednym z głównych założeń progra− mu jest obniżenie ceny mleka i jego przetworów oferowanych dzieciom i młodzieży. W celu zagwarantowania, że dopłata rzeczywiście wpływa na tę ce− nę, co roku Rada Ministrów ustala w dro− dze rozporządzenia ceny maksymalne dla mleka i przetworów mlecznych do− starczanych do placówek oświatowych w danym roku szkolnym. Cena maksymalna to najwyższa ce− na, jaką zapłaci uczeń za poszczegól− ne rodzaje tych produktów. DOPŁATA UNIJNA Jak przystąpić do programu? Podmioty zamierzające uczestniczyć w programie dopłat jako wnioskodawcy, muszą zarejestrować się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców w ARR. Na− stępnie powinny złożyć wniosek o za− twierdzenie uczestnictwa w mechanizmie dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych (wpis do rejestru podmiotów ubiegają− cych się o dopłaty) we właściwym – ze względu na miejsce swojej siedziby – od− dziale terenowym Agencji Rynku Rolnego. 15

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

Kiedy nastąpi zapłata dopłaty? Dyrektor OT ARR przyznaje dopłatę w terminie 30 dni od dnia zarejestrowa− nia w OT kompletnych i prawidłowo wy− pełnionych dokumentów: wniosku o zapłatę kwoty należnej z tytułu dopłaty oraz dokumentów określonych w „Wa− runkach udzielania dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w pla− Jakie dokumenty należy złożyć, aby cówkach oświatowych”. uzyskać dopłatę? ARR wypłaca dopłatę w ciągu 30 dni Wnioskodawca powinien przesłać do od daty wystawienia noty księgowej in− właściwego OT ARR wniosek o zapła− formacji o kwocie należnej z tytułu do− tę kwoty należnej z tytułu dopłaty do płaty. mleka i przetworów mlecznych, wraz z DOPŁATA KRAJOWA załącznikami określonymi w „Warun− kach udzielania dopłat do spożycia mle− Program dopłaty krajowej jest uzu− ka i przetworów mlecznych w placów− pełnieniem dopłaty unijnej i jest skiero− kach oświatowych”. wany wyłącznie do uczniów uczęszcza− Do dokonania rozliczeń przyjęto okres jących regularnie do szkół podstawo− dwóch kolejnych miesięcy, w których wych, którzy mogą otrzymać: uczniowie spożywali mleko i jego prze− mleko bez dodatków smakowych – twory. bezpłatnie lub mleko smakowe, jogurt naturalny, Do kiedy można składać wnioski o twarogi, twarożki, sery – w cenie nie wy− dopłatę? ższej niż różnica między ceną maksy− Wniosek powinien być złożony we malną dostarczonego produktu a ceną właściwym – ze względu na miejsce maksymalną mleka bez dodatków sma− siedziby wnioskodawcy – OT ARR w ter− kowych, w opakowaniu o pojemności minie do ostatniego dnia czwartego mie− mniejszej niż 0,23 l, lecz nie mniejszej siąca po zakończeniu okresu rozlicze− niż 0,20 l. niowego. Wnioski mogą być składane po zakoń− Kto może ubiegać się o dopłatę kra− czeniu dostaw w danym miesiącu okre− jową ze środków ARR? su rozliczeniowego. Wnioskodawca, który: Uwaga! posiada zatwierdzenie uczestnictwa Jeżeli wniosek wpłynie w: w mechanizmie WPR „Dopłaty do spo− piątym miesiącu po zakończeniu życia mleka i przetworów mlecznych w okresu rozliczeniowego – dopłata zosta− placówkach oświatowych”, nie zmniejszona o 5%, organizuje w ramach tego mechani− szóstym miesiącu po zakończeniu zmu dostawy mleka i jego przetworów okresu rozliczeniowego – dopłata zosta− do szkół podstawowych i ubiega się o nie zmniejszona o 10%, dopłatę unijną. siódmym miesiącu po zakończeniu okresu rozliczeniowego lub później – Jaka jest wysokość tej dopłaty? wnioskodawca traci możliwość ubie− Dopłata krajowa do 1 litra mleka i gania się o dopłatę za dany okres roz− przetworów mlecznych spożytych w liczeniowy. szkołach podstawowych nie może prze− Formularz rejestracyjny oraz wnio− sek o zatwierdzenie uczestnictwa w me− chanizmie można składać w ciągu ca− łego roku kalendarzowego. Placówka oświatowa, która nie posia− da zatwierdzenia do udziału w progra− mie dopłat, może uczestniczyć w tym me− chanizmie za pośrednictwem wniosko− dawcy, który takie zatwierdzenie posiada.

Terminy składania wniosków o zapłatę kwoty należnej z tytułu dopłaty Terminy składania wniosków Okres rozliczeniowy

Pełna dopłata do dnia

styczeń − luty 30 czerwca marzec − kwiecień 31 sierpnia maj − czerwiec 31 października lipiec − sierpień wrzesień − październik 28/29 lutego listopad − grudzień 30 kwietnia 16

Redukcja 5% do dnia

Redukcja 10% do dnia

31 lipca 31 sierpnia 30 września 31 października 30 listopada 31 grudnia OKRES WAKACYJNY 31 marca 30 kwietnia 31 maja 30 czerwca

Brak dopłaty od dnia

1 września 1 listopada 1 stycznia 1 maja 1 lipca

wyższać 100% maksymalnej ceny mle− ka zawierającego co najmniej 1% tłu− szczu, poddanego obróbce cieplnej, w opakowaniach o pojemności mniejszej niż 0,23 l, lecz nie mniejszej niż 0,20 l. Cena ta jest określona w rozporządzeniu Rady Ministrów na dany rok szkolny. W przypadku, gdy cena mleka lub je− go przetworu dostarczonego do szkół podstawowych jest niższa od maksymal− nej ceny mleka bez dodatków smako− wych, w opakowaniach o pojemności mniejszej niż 0,23 l, lecz nie mniejszej niż 0,20 l, dopłatę krajową zmniejsza się odpowiednio do ceny dostarczone− go mleka lub przetworu mlecznego.

Jak uzyskać dopłatę? W celu uzyskania dopłaty należy zło− żyć wniosek o dopłatę krajową do spo− życia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych we właściwym – ze względu na miejsce siedziby wnio− skodawcy – OT ARR, nie później niż 4 miesiące po zakończeniu okresu rozli− czeniowego. Wnioski mogą być składane po zakoń− czeniu dostaw w danym miesiącu okre− su rozliczeniowego. Zaleca się składanie wniosku o dopła− tę krajową wraz z wnioskiem o dopła− tę unijną. Kiedy nastąpi zapłata dopłaty? Dopłatę krajową Agencja wypłaca w terminie 30 dni od wystawienia noty księgowej informacji o dopłacie krajo− wej do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych, jednak nie później niż w ciągu 60 dni od daty otrzymania kompletnych i pra− widłowo wypełnionych dokumentów: wniosku o dopłatę krajową, wniosku o dopłatę unijną, dokumentów potwierdzających do− stawy mleka i przetworów mlecznych do szkół podstawowych bezpłatnie lub w cenie nie wyższej niż różnica między ceną maksymalną dla danego produk− tu a ceną maksymalną mleka bez dodat− ków smakowych w opakowaniach o pojemności mniejszej niż 0,23 l, lecz nie mniejszej niż 0,20 l. DOFINANSOWANIE Z FUNDUSZU PROMOCJI MLECZARSTWA Dofinansowanie z Funduszu Promo− cji Mleczarstwa (FPM) jest uzupełnie− niem dopłaty unijnej i jest skierowane wyłącznie do dzieci uczęszczających do przedszkoli i gimnazjów.

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

Kto może wystąpić o dofinansowa− nie z FPM? Wnioskodawca, który: posiada zatwierdzenie uczestnictwa w mechanizmie WPR „Dopłaty do spo− życia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych” i organizuje w ramach tego mechani− zmu dostawy mleka i przetworów mlecznych do przedszkoli i gimnazjów. Jaka jest wysokość tego dofinanso− wania? Dofinansowanie to wynosi 0,84 zł/l mleka lub przetworów mlecznych spo− żywanych w przedszkolach i gimna− zjach. Ceny maksymalne Funduszu Promo− cji Mleczarstwa Przy dofinansowaniu z FPM ceny ma− ksymalne mleka i jego przetworów na rok szkolny 2007/2008 wynoszą:

przekraczającej cen maksymalnych Fun− duszu Promocji Mleczarstwa. W celu uzyskania dofinansowania należy złożyć wniosek o dofinansowa− nie z Funduszu Promocji Mleczarstwa do spożycia mleka i przetworów mlecz− nych w placówkach oświatowych we właściwym – ze względu na miejsce siedziby wnioskodawcy – OT ARR, nie później niż 6 miesięcy po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Zaleca się składanie wniosku o dofi− nansowanie z FPM wraz z wnioskiem o dopłatę unijną.

Wnioskodawcy, którzy uzyskali do− płatę do ilości mleka i przetworów mlecznych dostarczonych do placówek oświatowych oraz placówki oświatowe nie będące wnioskodawcami będą pod− dane kontroli w zakresie wymagań okre− ślonych w: „Warunkach udzielania dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecz− nych w placówkach oświatowych”, „Warunkach udzielania dopłaty kra− jowej do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych”. Lista dostawców posiadających za− twierdzenie do udziału w mechanizmie INFORMACJE dopłat do spożycia mleka i przetworów W ramach jednego okresu rozlicze− mlecznych w placówkach oświatowych niowego wnioskodawca może złożyć znajduje się na stronie internetowej więcej niż jeden wniosek o dopłatę. Agencji Rynku Rolnego www.arr.gov.pl, Jeżeli wnioskodawca nie złożył do− w dziale „Szklanka Mleka”. kumentów na formularzach udostęp− Stawki dopłat, ceny maksymalne, wa− nianych przez ARR, ale złożone doku− runki udzielania dopłaty unijnej i krajowej, menty zawierają wszystkie wymagane „Tryb FPM” oraz formularze są dostępne w: W opakowaniach W opakowaniach o pojemności W opakowaniach W opakowaniach o pojemności o pojemności o pojemności nie mniejszej niż mniejszej niż 0,23 l, ale nie mniejszej większej 0,23 l, lecz nie mniejszej niż 0,20 l niż 0,25 l większej niż 0,20 l niż 0,25 l

Mleko o zawartości co najmniej 1% tłuszczu, poddane obróbce cieplnej Mleko o zawartości co najmniej 1% tłuszczu, poddane obróbce cieplnej, z dodatkami smakowymi, zawierające wagowo przynajmniej 90% mleka Jogurty z mleka o zawartości co najmniej 1% tłuszczu

Cena „Funduszu”

0,00 zł/l

Cena „Funduszu” Cena „Funduszu”

2,31 zł/l

Twarogi i twarożki o zawartości co najmniej 40% tłuszczu w suchej masie Sery topione o zawartości co najmniej 40% tłuszczu w suchej masie Sery inne niż topione, o zawartości co najmniej 45% tłuszczu w suchej masie

Jak uzyskać dofinansowanie z FPM? Warunkiem uzyskania tego dofinan− sowania jest dostarczanie mleka i prze− tworów mlecznych do przedszkoli i gimnazjów bezpłatnie lub w cenie nie

1,08 zł/l

1,16 zł/l

2,00 zł/l

2,26 zł/l

2,31 zł/l

2,31 zł/l

Cena „Funduszu” Cena „Funduszu” Cena „Funduszu”

2,31 zł/l 5,43 zł/kg 6,48 zł/kg 9,63 zł/kg

informacje, to ARR uznaje je za ważne. Centrali ARR Dokumenty składane w ARR powin− Oddziałach Terenowych ARR ny być podpisane przez wnioskodaw− Telefonicznym Punkcie Informacyj− cę lub osoby uprawnione do jego repre− nym ARR (022) 661−72−72 oraz zentowania. na stronie internetowej www.arr.gov.pl.

Handel zagraniczny – działania ARR w pierwszym półroczu 2007 roku

A

gencja Rynku Rolnego przedsta− Wydane pozwolenia wia raport za okres od 1 stycznia na wywóz/przywóz do 30 czerwca 2007 roku z dzia− łalności Biura Administrowania Obro− Biuro Administrowania Obrotem Towa− tem Towarowym z Zagranicą. rowym z Zagranicą w okresie od 1 stycz−

nia do 30 czerwca 2007 roku z wydało 3 358 pozwoleń na poszczególnych ryn− kach w tym: 1 657 pozwoleń w ramach wywo− zu z refundacją, 17

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

1 046 pozwoleń w ramach przywo− zu bez preferencji, 515 pozwoleń w ramach wywozu bez refundacji, 70 pozwoleń na przywóz w ramach kontyngentów, 64 pozwoleń w ramach przetargu na stawkę refundacji, 6 pozwoleń w ramach importu pre− ferencyjnego – po obniżonych staw− kach celnych. Najwięcej pozwoleń zo− stało wystawionych na ryn− kach: świeżych owoców i wa− rzyw – 767, zbóż – 550, cukru – 530, drobiu i jaj – 418, wina – 333, wołowiny i cielęciny – 298, mleka – 197, wieprzowiny – 104, ryżu – 87, bananów – 68. W przypadku produktów przetworzonych Non−aneks I od 1 stycznia do 30 czerwca 2007 roku BAOTzZ wydało 67 zaświadczeń P2 na wywóz makaronów do USA i 49 świa− dectw refundacji (na kwotę refundacji 2 087 940,12 EUR) oraz zarejestrowano 327 wniosków o receptury.

rynek wieprzowiny – 104, rynek zbóż – 21.

wieprzowina – 2 002 ton, drób i jaja – 701 ton oraz do: Złożone wnioski 4 148 ton przetworów owocowo− W BAOTzZ od 1 stycznia do 30 warzywnych zawierających cukier, 26 461 190 szt. drobiu żywego oraz czerwca 2007 roku zarejestrowano 9 491 wniosków o refundacje wywozo− jaj wylęgowych, 4 974 ton towarów przetworzonych we w tym: rynek produktów przetworzonych Non−aneks I zawierających podstawo− we produkty rolne – surowce, np. zbo− Non−aneks I – 4 131, że, ryż, cukier, jaja, mleko i produkty mleczne 274 ton syropu glukozo− wego i izoglukozowego oraz syropu cukrowego.

Płatności Od 1 stycznia do 30 czerwca 2007 roku BAOTzZ wydało polecenie zapłaty na łączną kwotę ok. 152 mln zł, w tym: cukier – ok. 83,6 mln zł., mleko – ok. 37,8 mln zł. (80% zaliczki), produkty przetworzone Non−aneks I – ok. 14,8 mln zł., wołowina i cielęcina – ok. rynek świeżych owoców i warzyw 7,6 mln zł., świeże owoce i warzywa – ok. 3,1 – 3 050, mln zł., rynek mleka – 886, wieprzowina – ok. 1,9 mln zł., rynek cukru – 569, zboża – ok. 1,7 mln zł., rynek drobiu i jaj – 433, drób i jaja – ok. 1,5 mln zł. rynek wieprzowiny – 186, Natomiast zrealizowane płatności w rynek wołowiny i cielęciny – 184, Refundacje wywozowe tym okresie wyniosły 149 mln zł w tym: rynek zbóż – 52. cukier – ok. 83 mln zł., Wydane pozwolenia Ilości mleko – ok. 36,5 mln zł., BAOTzZ wydało 1 721 pozwoleń na BAOTzZ wypłaciło refundacje wy− przetworzone produkty Non−aneks I wywóz z refundacją w tym: wozowe do 174 745 ton produktów w – ok. 14 mln zł., rynek świeżych owoców i warzyw tym: wołowina i cielęcina – ok. 6,7 mln zł., – 692, cukier biały – 65 065 ton świeże owoce i warzywa – ok. 2,9 rynek drobiu i jaj – 410, zboża – 13 548 ton, mln zł., rynek cukru – 178, mleko – 13 868 ton, wieprzowina – ok. 1,9 mln zł., rynek wołowiny i cielęciny – 160, świeże owoce i warzywa – 30 161 ton, zboża – ok. 1,7 mln zł., rynek mleka – 156, wołowina i cielęcina – 3 004 ton, drób i jaja – ok. 1,4 mln. zł.

Wsparcie rynku produktów pszczelich

J

ednym z elementów Wspólnej Polity− ki Rolnej Unii Europejskiej jest wspar− cie finansowe działań prowadzonych na terenie państw członkowskich Wspól− noty w ramach mechanizmu „Wsparcie rynku produktów pszczelich”. Wsparcie to służy przede wszystkim poprawie jakości miodu oraz wzmoc−

18

nieniu poszczególnych ogniw związa− nych z produkcją i zbytem produktów pszczelich, a w dalszej perspektywie wpływa na stopniową i trwałą poprawę warunków w sektorze pszczelarskim. Agencja Rynku Rolnego w uzgodnieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpoczyna działania w ramach me−

chanizmu na sezon 2006/2007 poprzez publikację w mediach i udostępnienie w siedzibie Centrali ARR, Oddziałach Tere− nowych ARR oraz na stronie internetowej zaproszenia do składania projektów na re− alizację działań określonych w KPW w ra− mach mechanizmu WPR „Wsparcie ryn− ku produktów pszczelich”.

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

ponowaną kwotę do 15 239 656 zł, w Działania wspierające odbudowę Realizacja Krajowego Programu następującym podziale na poszcze− pogłowia rodzin pszczelich; Wsparcia Pszczelarstwa w latach Współpraca z wyspecjalizowanymi 2004/2005, 2005/2006 i 2006/2007 gólne środki wsparcia: Korzystanie z dofinansowania dzia− Nazwa środka wsparcia Środki określone łań prowadzonych w sektorze pszcze− w KPWP ( zł) larskim jest możliwe na podstawie za− Pomoc techniczna dla pszczelarzy i organizacji 1 044 706 twierdzonego przez Komisję Europej− Kontrola warrozy 6 288 472 ską Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa na kolejne 3 lata. W dniu Racjonalizacja przemieszczania rodzin pszczelich na pożytki 676 432 15.10.2007 r. kończy się realizacja Działania wspierające laboratoria przeprowadzające pierwszego trzyletniego Krajowego Pro− analizy właściwości fizyko−chemicznych miodu 414 698 gramu Wsparcia Pszczelarstwa. Działania wspierające odbudowę pogłowia rodzin pszczelich 6 322 468 Tabela nr 1. przedstawia analizę wy− korzystania środków na poszczegól− Współpraca z wyspecjalizowanymi jednostkami w ramach nych kierunkach wsparcia w latach programów badawczych w sektorze pszczelarskim i produktów 2004/2005 i 2005/2006 oraz środki do− pszczelarskich 492 881 stępne do wykorzystania w sezonie RAZEM 15 239 656 2006/2007. Realizacja KPWP w latach 2004 – 2007

Tabela 1.

Sezon 2004/2005 Nazwa środka wsparcia

Środki określone w KPWP (tys. zł)

Sezon 2006/2007

Sezon 2005/2006

Wartość wypłaconych % wykorzy− środ− refundacji stanie ków (tys. zł)

Środki określone w KPWP (tys. zł)

Wartość wykorzy− wypłaconych % stanie środ− refundacji ków (tys. zł)

Środki określone w KPWP (tys. zł)

Pomoc techniczna dla pszczelarzy i organizacji

2 530

1 077

42,57

2 492

2074

83,23

4 418

Kontrola warrozy

6 133

4 530

73,86

7 074

4 662

65,90

4 068

Racjonalizacja przemieszczania rodzin pszczelich na pożytki

3 294

862

26,17

2 009

1 598

79,54

1 627

Działania wspierające laboratoria przeprowadzające analizy właściwości fizyko−chemicznych miodu

583

190

32,59

767

397

51,76

4 186

Działania wspierające odbudowę pogłowia rodzin pszczelich

3 658

2 227

60,88

6 155

4 717

76,64

2 326

Współpraca z wyspecjalizowanym i jednostkami w ramach programów badawczych w sektorze pszczelarskim i produktów pszczelarskich

2 002

502

25,07

253

150

59,29

2 675

SUMA

18 200

9 388

51,58

18 750

13 598

72,52

19 300

Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w latach 2007/2008 – 2009/2010 Projekt Krajowego Programu Wspar− cia Pszczelarstwa w Polsce w latach 2007/08 – 2009/10 w dniu 13 kwiet− nia 2007 r., został przekazany do Ko− misji Europejskiej. Program został przy− jęty, jednakże oficjalna decyzja o je− go zatwierdzeniu nie została jeszcze wydana. W projekcie KPWP Polska zaproponowała refundacje kosztów poniesionych na realizację projektów, każdego roku rzędu 17 175 676 zł. Komisja Europejska po analizie stop− nia wykorzystania środków w poprze− dnich trzech latach oraz ilości rodzin pszczelich w Polsce zmniejszyła pro−

Łączna kwota do wykorzystania na po− jednostkami w ramach programów ba− szczególne trzy lata wynosi 45 718 968 zł. dawczych w sektorze pszczelarskim i produktów pszczelich. Kierunki (środki) wsparcia W ramach mechanizmu „Wsparcie oraz działania objęte mechanizmem rynku produktów pszczelich” w sezonie Zgodnie z KPWP, mechanizm „Wspar− 2007/2008 refundacji podlegać będą cie rynku produktów pszczelich” prze− koszty poniesione na realizację nastę− widuje dofinansowanie działań podej− pujących działań: mowanych w ramach następujących przeprowadzenie szkoleń, kursów, kierunków (środków) wsparcia: konferencji, Pomoc techniczna dla pszczelarzy zakup leków do zwalczania warro− i organizacji; zy, dopuszczonych do obrotu na tere− Kontrola warrozy; nie Polski, Racjonalizacja przemieszczania ro− wynajem lawet do przewozu uli, dzin pszczelich na pożytki; zakup urządzeń laboratoryjnych, Działania wspierające laboratoria wykonanie analiz jakości miodu, przeprowadzające analizy właściwości zakup matek, pakietów, odkładów, fizyko−chemicznych miodu; wdrażanie prac badawczych. 19

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

Uczestnik mechanizmu Pomoc finansowa w ramach mecha− nizmu WPR „Wsparcie rynku produk− tów pszczelich” kierowana jest do sek− tora pszczelarskiego, gdzie końcowymi odbiorcami wsparcia udzielanego przez ARR będą gospodarstwa pasieczne. Pomoc finansowa w ramach tego me− chanizmu jest kierowana do gospodarstw pasiecznych posiadających weteryna− ryjny numer identyfikacyjny lub pasiek zarejestrowanych w rejestrze prowadzo− nym przez powiatowego lekarza wetery− narii (zgodnie z przepisami prawa krajo− wego obowiązuje rejestracja pasiek). O refundację środków finansowych w ramach mechanizmu mogą ubiegać się podmioty uprawnione, którymi w zależ− ności od rodzaju środka wsparcia są: organizacje i stowarzyszenia pszcze− larzy, spółdzielnie pszczelarskie, grupy producenckie pszczelarzy, jednostki badawczo − rozwojowe zaj− mujące się problematyką pszczelarską. Podmiotami uprawnionymi nie są go− spodarstwa pasieczne sklasyfikowane jako dział specjalny produkcji rolnej. O udział w działaniach (jako pod− miot uprawniony) w ramach tego me− chanizmu nie mogą się ubiegać jedno− stki budżetowe. Składanie projektów Podmioty uprawnione przystępujące do mechanizmu po raz pierwszy zobo− wiązane są do zarejestrowania się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców (CRP) prowadzonym przez ARR. Formularz rejestracyjny WPR_P1_f1 oraz szczegółowe zasady rejestracji za− mieszczone są na stronie internetowej ARR pod adresem: www.arr.gov.pl. Po ogłoszeniu przez ARR zaproszenia do składania projektów, podmioty uprawnione zainteresowane udziałem w mechanizmie, zobowiązane są do sporządzenia i złożenia projektów rea− lizacji planowanych działań na formu− larzach opracowanych przez ARR, w terminie do 22 października 2007 r. Formularz projektu można uzyskać poprzez: bezpośredni odbiór z Centrali ARR lub Oddziałów Terenowych ARR, wydruk ze strony internetowej ARR. Okres realizacji projektów Okres realizacji projektów powinien zakończyć się nie później niż 15 sierp− nia 2008 r. 20

Przez zakończenie realizacji projek− Kontrole realizacji projektu tu rozumie się dzień złożenia do ARR Agencja uprawniona jest do przeprowa− wniosku o refundację wraz z wymaga− dzania kontroli wywiązania się przez pod− nymi dokumentami. W przypadku prze− miot uprawniony z zobowiązań wynika− słania ww. dokumentów pocztą o termi− jących z umowy na realizację projektu: nie złożenia decyduje data stempla po− w siedzibie podmiotu uprawnionego, cztowego. u podwykonawcy, w przypadku zle− cenia realizacji projektu przez podmiot Weryfikacja i wybór projektu uprawniony, Oceny złożonych projektów doko− w gospodarstwach pasiecznych nuje Komisja powołana przez Prezesa (końcowych odbiorców wsparcia). ARR. W skład Komisji wchodzą przed− Kontrola może również dotyczyć re− stawiciele MRiRW oraz ARR. alizacji zapisów umownych, umów za− Do zadań Komisji należy: wartych w latach poprzednich. podjęcie decyzji o wyborze lub Kontrole odbywać się będą: odrzuceniu projektów, wyrywkowo − w trakcie realizacji podział środków finansowych w ra− projektu, mach poszczególnych kierunków wspar− obligatoryjnie − po zakończeniu rea− cia, na realizację wybranych projektów. lizacji projektu, przed wypłatą refundacji. Przy wyborze projektów Komisja mo− Składanie wniosków że dokonać redukcji kosztów, przedsta− o refundację i ich weryfikacja wionych w kosztorysie złożonego projek− tu, które podlegać będą refundacji. W celu uzyskania refundacji kosztów O wynikach pracy Komisji, podmio− poniesionych na realizację projektu, pod− ty uprawnione zostaną niezwłocznie miot uprawniony zobowiązany jest do poinformowane w formie pisemnej. złożenia w Centrali ARR, w terminie okre− ślonym w umowie oryginału wniosku o Zawarcie umowy refundację na formularzu. Do wniosku na− i realizacja projektu leży załączyć: W ciągu 60 dni od daty dokonania wy− kopie faktur/rachunków, wystawio− boru projektów Agencja zawiera z nych na podmiot uprawniony, potwier− podmiotami uprawnionymi umowy na dzających poniesione koszty na realiza− ich realizację. cję projektu, W zawartej umowie określone zosta− dokumenty potwierdzające doko− ną m.in.: nanie płatności, termin realizacji projektu, oryginał oświadczenia podmiotu koszty podlegające refundacji i ich uprawnionego, dotyczącego podatku VAT, wysokość, inne dokumenty, w zależności od ro− zasady dokumentowania poniesio− dzaju zrealizowanego działania, okre− nych wydatków, ślone w umowie. zasady rozliczania się z ARR. Rozliczenie umowy, wyliczenie Obowiązki podmiotu i wypłata należnej kwoty refundacji uprawnionego Na podstawie wniosku o wypłatę re− Podmiot uprawniony zobowiązany fundacji i raportu z kontroli, ARR do− będzie m.in. do: konuje rozliczenia umowy oraz wyli− prowadzenia odrębnej ewidencji czenia kwoty refundacji kosztów ponie− rzeczowej i finansowej związanej z re− sionych przez podmiot uprawniony na alizacją projektu, realizację projektu, do wysokości nie posiadania pełnej dokumentacji wyższej niż kwota określona w umo− źródłowej poniesionych kosztów na re− wie. alizację projektu, Kwota refundacji wyliczona jest na na− poddania się wszelkim kontrolom i stępujących zasadach: czynnościom sprawdzającym przepro− w przypadku, gdy podmiot uprawnio− wadzanym przez komórki organizacyj− ny jest czynnym podatnikiem VAT, refun− ne pionu kontrolnego ARR oraz inne dowana będzie kwota netto wydatków upoważnione instytucje, w celu doko− poniesionych na realizację projektu, nania oceny należytego przestrzegania w przypadku, gdy podmiot upraw− zasad realizacji mechanizmu „Wspar− niony nie jest czynnym podatnikiem cie rynku produktów pszczelich” oraz VAT lub jest podatnikiem korzystają− przepisów krajowych i UE. cym ze zwolnienia na podstawie art.

AGENCJA RYNKU ROLNEGO

113 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), refundowa− na będzie kwota brutto wydatków po− niesionych na realizację projektu, w przypadku, gdy podmiot upraw− niony prowadzi działalność zwolnioną przedmiotowo na podstawie przepisów w Dziale VIII rozdz. 2 i 3, wymienioną w zał. Nr 4 ustawy, o której mowa w ust. 2, refundowana będzie kwota brutto wydatków poniesionych na realizację

projektu, pod warunkiem złożenia przez podmiot uprawniony oświadczenia, że nie rozliczy podatku VAT z właściwym Urzędem Skarbowym. W przypadku nie złożenia ww. oświadczenia refundowa− na będzie kwota netto poniesionych wydatków. Refundacji podlegać będą koszty: wynikające z przedłożonych fak− tur/rachunków, za które płatność zosta− ła dokonana przez podmiot uprawniony, poniesione w określonym w umowie

okresie realizacji projektu.

Wypłata refundacji Po rozliczeniu umowy i wyliczeniu należnej kwoty refundacji, ARR przesy− ła do podmiotu uprawnionego informa− cję o przyznanej kwocie refundacji wraz z notą księgową uznaniową. ARR dokonuje wypłaty przyznanej kwoty refundacji na rachunek podmio− tu uprawnionego nie później niż do 15 października 2008 r.

Adresy i numery telefonów Agencja Rynku Rolnego 00−400 Warszawa ul. Nowy Świat 6/12 www.arr.gov.pl Telefoniczny Punkt Informacyjny (022) 661 72 72, [email protected] Oddział Terenowy Olsztyn 10−959 Olsztyn, ul. Partyzantów 1/2 tel. (089) 523−78−65, faks (089) 527−92−49 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Białystok 15−102 Białystok, ul. Kombatantów 4 tel. (085) 664−31−50, faks (085) 664−31−60 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Warszawa 04−076 Warszawa, ul. Waszyngtona 146 tel. (022) 515−81−33, faks (022) 515−81−13 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Bydgoszcz 85−605 Bydgoszcz, ul. Kasztanowa 57 tel. (052) 584−92−92 faks (052) 584−15−03 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Lublin 20−126 Lublin, ul. Unicka 4 tel. (081) 444−45−38, faks (081) 444−45−32 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Katowice 40−476 Katowice, Plac pod Lipami 5 tel. (032) 359−49−00 faks (032) 359−49−34 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Wrocław 53−333 Wrocław, ul. Powstańców Śląskich 28/30 tel. (071) 335−01−51, faks (071) 335−01−79 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Poznań 60−324 Poznań, ul. Marcelińska 90 tel. (0−61) 852−14−33, faks (0−61) 853−67−95 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Gdynia 81−332 Gdynia, ul. Kołłątaja 1 tel. (058) 669−43−00, faks (058) 669−83−21 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Gorzów Wielkopolski 66−400 Gorzów Wlkp., ul. Gen. Sikorskiego 20 c tel. (095) 728−26−58, faks (095) 728−27−86 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Kielce 25−323 Kielce, ul. Piaskowa 18 tel. (041) 343−31−90, faks (041) 368−70−49 e−mail:[email protected] Oddział Terenowy Kraków 31−038 Kraków, ul. Starowiślna 13 tel. (012) 426−49−20, faks (012) 426−49−10 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Szczecin 71−410 Szczecin, ul. Niedziałkowskiego 21 tel. (091) 464−82−00, faks (091) 422−57−76 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Opole 45−301 Opole, ul. Horoszkiewicza 6 tel. (077) 441−70−00, faks (077) 441−70−01 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Łódź 93−578 Łódź, ul. Wróblewskiego 18 tel. (042) 684−55−21, faks (042) 684−67−65 e−mail:[email protected]

Oddział Terenowy Rzeszów 35−001Rzeszów, Al. J. Piłsudskiego 32 tel. (017) 864−20−28, faks (017) 864−20−30 e−mail:[email protected]

21

AGENCJA NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

Działalność w I półroczu 2007 r.

W

Jednostki organizacyjne Agencji za− udział transakcji w przedziale obsza− pierwszym półroczu 2007 r. Agencja Nieruchomości Rol− wierają kwartalnie 3,7–4,2 tys. umów rowym między 1 a 10 ha. nych sprzedała 57 tys. ha grun− Porównanie średnich cen transakcyjnych za grunty rolne tów, wykonując plany sprzedaży w tym zawiera poniższe zestawienie. okresie w 112%. Utrzymujący się popyt w grupie obszarowej w I kwartale 2007 r. w II kwartale 2007 r. na ziemię rolniczą sprawia, że zarów− (zł za 1 ha) (zł za 1 ha) no średnie ceny transakcyjne uzyskane przez ANR za grunty rolne, jak i średni do 1 ha 11 771 15 664 poziom czynszów za dzierżawę są 1,01 – 9,99 ha 8 993 10 284 znacznie wyższe od notowanych na 10,00 – 99,99 ha 9 118 8 756 koniec 2006 r. 100,00 – 299,99 ha 8 310 9 405

Przejmowanie gruntów W I półroczu 2007 r. oddziały tereno− we i filie przejęły do Zasobu 3,2 tys. ha, z tego 1,5 tys. ha w I kwartale 2007 r. oraz 1,7 tys. ha w II kwartale 2007 r. Głównym, a praktycznie jedynym zna− czącym tytułem nabywania obecnie nie− ruchomości do Zasobu jest ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. W I pół− roczu 2007 do Agencji wpłynęło 59,9 tys. aktów notarialnych warunkowej sprze− daży, co do których w 81 przypadkach Agencja oświadczyła wolę skorzystania z prawa pierwokupu i wykupu. Sprzedaż nieruchomości W pierwszym półroczu 2007 r. Agen− cja trwale rozdysponowała 91,6 tys. ha, w tym między innymi: nieodpłatnie przekazano − 30,6 tys. ha, w tym: jednostkom samorządu terytorialne− go − 0,7 tys. ha, Lasom Państwowym – 1,2 tys. ha, na rzecz kościelnych osób prawnych – 2,1 tys. ha, innym, w tym nieodpłatne przeka− zanie powierzchni jezior upoważnio− nym podmiotom w trybie ustawy Prawo wodne – 26,6 tys. ha, sprzedano − 57,1 tys. ha, zamiana na prawo własności − 2,6 tys. ha, pozostałe trwałe – 1,3 tys. ha. W I kwartale 2007 r. sprzedano 28,5 tys. ha, co oznacza wykonanie planu sprzedaży średnio na poziomie 126,3%. W II kwartale 2007 r. także przekro− czono (choć nieznacznie – 101,0%) kwartalny plan sprzedaży, który wyno− sił 28 250 ha. Półroczny plan sprzedaży nierucho− mości Zasobu został wykonany w 112,2%. 22

300,00 i więcej

8 279

7 622

średnio

8 977

9 174

sprzedaży. Struktura zawieranych umów (bez umów na sprzedaż grun− tów zabudowanych, dla których wyo− drębnienie ceny za same grunty nie jest możliwe, gruntów o specyficznym charakterze – np. ze złożami kopalin, pod wodami, a także gruntów nierol− nych, jak również z wyłączeniem trans− akcji, w których ceny za grunty szcze− gólnie znacznie odbiegają od domi− nującego poziomu) wskazuje, że obecnie najliczniejsze są umowy w grupie obszarowej 1–10 ha, a następ− nie w grupie do 1 ha; w II kw. 2007 r. wynosiły one odpowiednio – 43% i 38%, podczas gdy w okresie od począt− ku działania Agencji do końca 2006 r. analogiczne wskaźniki wynosiły 39% i 46%. Oznacza to, że zmniejsza się udział transakcji dotyczących po− wierzchni do 1 ha, a zwiększa się

Wyliczona z tej samej zbiorowości średnia cena trans− akcyjna w II kwarta− le 2007 r. wyniosła 9 174 zł za 1 ha i była wyższa od ana− logicznej ceny w I kwartale 2007 r. o 197 zł (tj. o 2%). Wzrost średniej ceny transakcyjnej zaznaczył się w grupach obszaro− wych do 1 ha, mię− dzy 1 a 10 ha oraz w przedziale mię− dzy 100 a 300 ha, zaś w przedziałach od 10 do 100 ha i powyżej 300 ha za− notowano spadek średniej ceny trans− akcyjnej.(tabela) Co do rozkładu terytorialnego cen to w II kwartale 2007 r. najwyższe ce− ny transakcyjne odnotowano w woje− wództwach: wielkopolskim, śląskim i małopolskim – powyżej 13 tys. zł za 1 ha, a ceny najniższe – w woj. lubelskim – 6 671 zł/ha, podkarpackim – 7 475 zł/ha, lubuskim – 7 617 zł/ha i podla− skim – 7 618 zł/ha.

Sprzedaż „zabużanom” W roku 2007 osoby z uprawnienia− mi „zabużańskimi” uczestniczyły w 22 przetargach na sprzedaż nieruchomości Zasobu, z których 15 wygrały. Podpisa− no 14 umów sprzedaży „zabużanom” nieruchomości o powierzchni blisko 50 ha. Łączna cena tych nieruchomości

AGENCJA NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

uzyskana na przetargach wyniosła 2007 r. oraz przeciętnej, rocznej 4,0 dt w tym województwie wyniósł równo− wartość 11,7 dt pszenicy, w całym 1 559,4 tys. zł (32 120 zł/ha), z czego pszenicy dla roku 2006 (tabela). przedziale dzierżaw od 1 do 300 ha, Porównanie średnich czynszów za dzierżawę gruntów rolnych tylko w grupie obszarowej do 1 ha po− zawiera poniższe zestawienie. ziom czynszu utrzymał się poniżej śre− dniej – 4,1 dt. w grupie obszarowej w I kwartale 2007 r. w II kwartale 2007 r. (równ. dt pszenicy za 1 ha)

(równ. dt pszenicy za 1 ha)

4,1 5,4 5,2 7,5 5,4

5,1 5,5 7,2 4,4 3,9

Stan Zasobu Według stanu na 30 czerwca 2007 r. w Zasobie pozostawały nieruchomości o łącznej powierzchni 2 549,6 tys. ha (na koniec 2006 r. – 2 639,4 tys. ha, tj. o 90 tys. ha większej), z tego: w dzierżawie 1 877,7 tys. ha średnio 5,5 6,2 w innych formach nietrwałego roz− dysponowania „zabużanie” zapłacili tzw. uprawnie− (trwały zarząd, wie− niami 1 434,8 tys. zł (92%). czyste użytkowanie, Sprzedaż podmiotom z udziałem bezumowne użyt− kapitału zagranicznego kowanie, użycze− nie, administrowa− W roku 2007 cudzoziemcom sprze− nie, dożywotnie dano 31 ha, na podstawie 8 umów, a użytkowanie) 128,8 podmiotom polskim z udziałem kapita− tys. ha łu zagranicznego sprzedano 285 ha, na do rozdyspono− podstawie 14 umów. Od początku dzia− wania pozostawało łalności Agencji tj. od 1992 r. do koń− 353,2 tys. ha ca czerwca 2007 cudzoziemcy nabyli Ponadto, w ewi− 1 344 ha, a podmioty polskie z udzia− dencji Zasobu WRSP łem kapitału zagranicznego kupiły w pozostawało 189,9 tym okresie 42 350 ha. tys. ha tzw. „grun− Dzierżawa nieruchomości tów obcych” – pod W I półroczu 2007 r. wydzierżawio− wodami płynącymi, no około 27 tys. ha, podpisując 2,1 tys. które należy prze− umów dzierżawy. W dzierżawie pozo− kazać podmiotom staje nadal 1 878 tys. ha, tj. o 28 tys. ha uprawnionych do mniej, niż w grudniu 2006 r. W roku 2007 obserwuje się w całym zarządzania tymi wodami w trybie Również czynsz dzierżawny w nowo kraju coraz częstsze występowanie ustawy prawo wodne oraz gruntów zawieranych umowach ma tendencję bardzo wysokich czynszów. Najlep− użytkowanych wieczyście, należących wzrostową, bowiem w II kwartale 2006 r. szym tego przykładem jest wojewódz− do uczelni publicznych. ZESPÓŁ GOSPODAROWANIA ZASOBEM wyniósł on równowartość 6,2 dt pszeni− two podlaskie. W umowach zawiera− cy, wobec 5,5 dt pszenicy w I kwartale nych w II kwartale 2007 r. średni czynsz SEKCJA STATYSTYKI I ANALIZ ANR do 1 ha 1,01 – 9,99 ha 10,00 – 99,99 ha 100,00 – 299,99 ha 300,00 i więcej

23

AGENCJA NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

Adresy i numery telefonów Oddziałów Terenowych ANR Biuro Prezesa ANR 00−215 Warszawa, ul. Dolańskiego 2 tel. (0−22) 635−80−09, fax (0−22) 635−00−60 www.anr.gov.pl

Warszawa 00−139 Warszawa, Plac Bankowy 2 tel. (0−22) 635−10−00 woj.: mazowieckie, łódzkie FILIA 91−420 Łódź, ul. Północna 27/29 tel. (0−42) 636−53−26 Bydgoszcz 85−039 Bydgoszcz, ul. Hetmańska 38 tel. (0−52) 349−37−93 woj.: kujawsko−pomorskie Gdańsk 83−000 Gdańsk, ul. Powstańców W−wy 28 tel. (0−58) 302−34−57 woj.: pomorskie Gorzów Wlkp. 66−400 Gorzów Wlkp., ul. Jagiellończyka 8 tel. (0−95) 722−59−01 woj.: lubuskie FILIA 65−225 Zielona Góra, ul. Lwowska 25 tel. (0−68) 327−20−06 Lublin 20−027 Lublin, ul. Karłowicza 4 tel. (0−81) 532−59−67 woj.: lubelskie Olsztyn 10−448 Olsztyn, ul. Głowackiego 6 tel. (0−89) 523−51−93 woj.: warmińsko−mazurskie, podlaskie

24

FILIA 16−400 Suwałki, ul. Sportowa 22 tel. (0−87) 565−12−97 Opole 45−068 Opole, ul. 1 Maja 6 tel. (0−77) 400−09−39 woj.: opolskie, śląskie, małopolskie Poznań 61−701 Poznań, ul. Fredry 12 tel. (0−61) 851−50−91 woj.: wielkopolskie FILIA 64−920 Piła, ul. Motylewska 7 tel. (0−67) 212−30−01 Rzeszów 35−959 Rzeszów, ul. 8 Marca 13 tel. (0−17) 853−78−88 woj.: podkarpackie, świętokrzyskie Szczecin 70−502 Szczecin, ul. Wały Chrobrego 4 tel. (0−91) 814−42−00 woj.: zachodnio−pomorskie FILIA 75−411 Koszalin, ul. Partyzantów 15a tel. (0−94) 343−39−30 Wrocław 54−610 Wrocław, ul. Mińska 60 tel. (0−71) 356−39−19 woj.: dolnośląskie

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Pomoc krajowa dla przetwórstwa produktów rolnych Nowe zasady, warunki

W

dniu 30 kwietnia 2007 r. minął trzyletni okres liczony od dnia przy− stąpienia Polski do UE, w którym możliwe było udzielanie pomocy ze środ− ków krajowych w ramach tzw. „pomocy istniejącej”, tj. bez zmiany obowiązują− cych wcześniej warunków. Dotyczyło to m.in. stosowanej przez ARiMR pomocy w formie dopłat do oprocentowania kredy− tów inwestycyjnych oraz gwarancji i po− ręczeń spłaty kredytów adresowanej zarów− no do producentów rolnych, jak i do za− kładów przetwórstwa rolno−spożywczego. Największe zainteresowanie kredytami preferencyjnymi wśród zakładów prze− twórstwa rolno−spożywczego występo− wało przed akcesją. Wówczas niskoo− procentowane kredyty stanowiły źródło finansowania zwłaszcza inwestycji dosto− sowujących zakłady do wymogów sani− tarno−weterynaryjnych obowiązujących w UE. Popyt na te kredyty utrzymał się również w późniejszych latach. W okre− sie od 01.01.2004 r. do 30.04.2007 r. za− kłady przetwórstwa rolno−spożywczego zaciągnęły ponad 500 kredytów prefe− rencyjnych na łączną kwotę ponad 426,3 mln zł, co pozwoliło zrealizować inwe− stycje o łącznej wartości około 656 mln zł. Kredyty udzielane były na finansowa− nie przedsięwzięć mających na celu przede wszystkim zwiększenie skali pro− dukcji, doskonalenie dotychczasowej lub wprowadzanie nowej technologii pro− dukcji oraz obniżenie kosztów produkcji. Z kredytów najczęściej korzystały podmio− ty działające w branży mięsnej. Najwięk− sze kwoty kredytów zaciągnęły zakłady zajmujące się: produkcją mięsa (ubojem zwierząt rzeźnych, produkcją świeżego, chło− dzonego lub mrożonego mięsa, pro− dukcją skór surowych i skór pochodzą− cych z rzeźni, wytapianiem jadalnych tłuszczów pochodzenia zwierzęcego) – 39,9% łącznej kwoty kredytów, przetwórstwem mleka – 13,1% łącz− nej kwoty kredytów, przetwórstwem owoców i warzyw – 11,0% łącznej kwoty kredytów, przetwórstwem mięsa – 9,6% łącz− nej kwoty kredytów.

Biorąc pod uwagę przeznaczenie kre− dytów zakłady przetwórstwa rolno−spo− żywczego w pierwszych latach po ak− cesji wykorzystały najwięcej środków na: zakup, budowę, modernizację i ad− aptację budynków o łącznej powierzch− ni 477 955,3 m2 − na kwotę kredytów 193 001,6 tys. zł, zakup 3 256 maszyn lub urządzeń – 120 961,6 tys. zł, zakup 217 kompletnych linii tech− nologicznych − 71 998,4 tys. zł, zakup 65 samochodów ciężaro− wych, dostawczych i specjalistycznych – 5 855,7 tys. zł, budowę, modernizację 51 oczy− szczalni ścieków – 5 713,5 tys. zł, przeprowadzenie 44 szkoleń związa− nych z systemem HACCP − 215,3 tys. zł. Aby kontynuować po 1 maja 2007 r. udzielanie pomocy ze środków krajo− wych niezbędne było jej dostosowanie do przepisów UE. Nowelizacji wyma− gały przepisy prawa, na podstawie których stosowana była „pomoc istnie− jąca”. W związku z tym wydano nowy akt prawny − rozporządzenie Rady Mi− nistrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu i kierun− ków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 77, poz. 514) obo− wiązujące od 1 maja 2007 r. Nowe rozporządzenie daje podsta− wę do udzielania przez ARiMR ze środ− ków krajowych pomocy finansowej m. in. na realizację inwestycji w przetwór− stwie produktów rolnych. Zostały przy tym zachowane znane wcześniej formy pomocy, tj. dopłaty do oprocentowa− nia kredytów udzielanych ze środków własnych banków, z którymi ARiMR za− warła umowy o współpracy oraz gwa− rancje i poręczenia spłaty kredytów. Po− nadto, przewidziano możliwość udzie− lania pomocy polegającej na częściowej spłacie kapitału kredytu bankowego. W pierwszej kolejności udostępnione zo− stały kredyty preferencyjne. Natomiast częściowa spłata kapitału kredytu pla− nowana jest do uruchomienia, po zabez− pieczeniu środków w planie finanso− wym Agencji.

Podmioty poszukujące źródła finan− sowania inwestycji w przetwórstwie produktów rolnych mogą ubiegać się o objęty dopłatami ARiMR do oprocento− wania kredyt na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych, działach spe− cjalnych produkcji rolnej i przetwór− stwie produktów rolnych − Symbol nIP. Przy udziale kredytu można realizować inwestycje mające na celu: zwiększenie oferty towarowej i usłu− gowej oraz jej lepsze dostosowanie do wymagań rynku, poprawę wymagań w zakresie do− brostanu zwierząt, poprawę efektywności produkcji po− legającą w szczególności na zmniej− szeniu kosztów wytwarzania, utrzymanie lub poprawę wymagań w zakresie ochrony środowiska, poprawę jakości i promocję produk− tów rolnych, lepsze wykorzystanie zasobów pracy. O kredyt mogą ubiegać się osoby fizycz− ne, posiadające pełną zdolność do czyn− ności prawnych, z wyłączeniem emery− tów i rencistów, osoby prawne i jednost− ki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej zamierzające reali− zować inwestycje w zakładach przetwór− stwa produktów rolnych własnych lub dzierżawionych w okresach wieloletnich. Podkreślić należy, że zarówno w tym jak i w przyszłym roku wielkość podmiotu ubiegającego się o kredyt nie ma zna− czenia – kredyt mogą otrzymać małe, śre− dnie, a także duże zakłady. Natomiast od 01.01.2009 r. kredyty na realizację in− westycji w przetwórstwie produktów rol− nych będą mogły zaciągać wyłącznie małe i średnie przedsiębiorstwa. Kredyt może zostać przeznaczony na inwestycje związane z przetwarzaniem produktów rolnych wyłącznie wymie− nionych w załączniku nr I do Traktatu. W związku z tym odpowiednio zmienio− ny został oparty na Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) „Wykaz działalności w zakresie rolnictwa i przetwórstwa pro− duktów rolnych wspomaganych przez ARiMR w postaci dopłat do oprocento− wania kredytów” (Tabela str. 26). 25

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

26

PKD

Działalności objęte preferencyjnym kredytowaniem

15.11.Z

Produkcja mięsa, z wyjątkiem drobiowego i króliczego Obejmuje: ubój zwierząt rzeźnych, produkcję świeżego, chłodzonego lub mrożonego mięsa w tuszach i półtuszach, produkcję świeżego, chłodzonego lub mrożonego mięsa w kawałkach, produkcję skór surowych i skór pochodzących z rzeźni, wytapianie jadalnych tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, przetwarzanie odpadów zwierzęcych z uboju, przetwarzanie zwłok zwierzęcych i ubocznych produktów zwierzęcych różnego stopnia ryzyka na mączkę zwierzęcą.

15.12.Z

Produkcja mięsa drobiowego i króliczego Obejmuje: ubój drobiu i królików, produkcję świeżego lub mrożonego mięsa drobiowego i króliczego, produkcję pie− rza i puchu.

15.13.A

Produkcja konserw, przetworów z mięsa, z podrobów mięsnych i z krwi Obejmuje: produkcję mięsa suszonego, solonego i wędzonego, produkcję wyrobów z mięsa, mięsa drobiowego, króli− czego i z podrobów: konserw, kiełbas, salami, kaszanek, mortadeli, pasztetów, klopsików, mięsa w galarecie, goto− wanej szynki, produkcję gotowych dań mięsnych i podrobowych.

15.31.Z

Przetwórstwo ziemniaków Obejmuje: produkcję wstępnie przyrządzonych mrożonych ziemniaków, produkcję suszonego purre ziemniaczane− go, produkcję zakąsek ziemniaczanych, produkcję frytek ziemniaczanych, produkcję chrupek ziemniaczanych (chi− psów), produkcję mąki i mączki ziemniaczanej, przemysłowe obieranie ziemniaków.

15.32.Z

Produkcja soków z owoców i warzyw Obejmuje: produkcję koncentratów i nektarów, produkcję soków.

15.33.A

Przetwórstwo owoców i warzyw, gdzie indziej nie sklasyfikowane Obejmuje: konserwowanie owoców, orzechów, warzyw i grzybów: zamrażanie, suszenie, zalewanie olejem lub octem, puszkowanie, itp., wytwarzanie owocowych lub warzywnych produktów spożywczych, produkcję dżemów, marmolady i galaretek, kiszenie ogórków i kapusty w gospodarstwach rolnych prowadzących ich produkcję.

15.41.Z

Produkcja nie oczyszczonych olejów i tłuszczów Obejmuje: produkcję nie oczyszczonych olejów roślinnych: oleju słonecznikowego, rzepakowego, oleju z siemienia lnianego.

15.42.Z

Produkcja rafinowanych olejów i tłuszczów Obejmuje: produkcję rafinowanych olejów roślinnych: oleju słonecznikowego, rzepakowego, oleju z siemienia lnianego.

15.43.Z

Produkcja margaryny i podobnych tłuszczów jadalnych Obejmuje: produkcję margaryny, produkcję past do smarowania będących mieszaniną różnych tłuszczów jadalnych, produkcję mieszanek tłuszczowych dla celów spożywczych.

15.51.Z

Przetwórstwo mleka i wyrób serów Obejmuje: produkcję spożywczego płynnego mleka: pasteryzowanego, sterylizowanego lub poddanego działaniu bar− dzo wysokich temperatur (tzw. UHT), produkcję mleka zagęszczonego słodzonego i niesłodzonego, produkcję śmie− tany i śmietanki ze świeżego mleka: pasteryzowanej, sterylizowanej, produkcję mleka lub śmietanki w proszku, pro− dukcję masła, przerób maślanki, produkcję jogurtu i kefiru, produkcję serów i twarogów, produkcję i przerób serwat− ki, produkcję kazeiny i laktozy, produkcję napojów na bazie mleka.

15.61.Z

Wytwarzanie produktów przemiału zbóż Obejmuje: przemiał zbóż: produkcję mąki, kasz, mączki, przemiał surowców warzywnych: produkcję mąki i mączki z suszonych nasion roślin strączkowych, korzeni lub bulw oraz z orzechów jadalnych, wytwarzanie preparowanej mąki wieloskładnikowej do wypieku chleba, ciast, herbatników i naleśników, wytwarzanie zbożowej żywności śniadaniowej.

15.62.Z

Wytwarzanie skrobi i produktów skrobiowych Obejmuje: wytwarzanie skrobi, wytwarzanie glukozy, syropu glukozowego, maltozy, wytwarzanie glutenu produkcja dekstryn (dotyczy tylko programu branżowego BR/13).

15.71.Z

Produkcja pasz dla zwierząt gospodarskich Obejmuje: produkcję gotowych pasz dla zwierząt gospodarskich z uwzględnieniem dodatków paszowych pochodze− nia zwierzęcego, przygotowanie jednoskładnikowych (nie mieszanych) pasz dla zwierząt gospodarskich.

15.83.Z

Produkcja cukru Obejmuje: produkcję i rafinację cukru z buraków cukrowych.

15.94.Z

Produkcja jabłecznika i win owocowych Obejmuje: produkcję miodów pitnych.

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Zakłady zajmujące się przetwarza− niem produktów rolnych mogą ubiegać się o kredyt z linii nIP na: budowę lub remont połączony z modernizacją budynków lub budowli służących do przetwórstwa i magazyno− wania produktów rolnych, w tym infra− struktury technicznej, stanowiącej in− tegralną część tych budynków lub bu− dowli, zakup lub instalację maszyn lub urządzeń do: magazynowania lub przygotowania produktów rolnych do przetwarzania, zapewniających jakość i bezpieczeń− stwo żywności, przetwarzania produktów rolnych, magazynowania produktów lub pół− produktów oraz ich przygotowania do sprzedaży, zakup lub instalację aparatury po− miarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji lub ma− gazynowania, zakup komputerów i oprogramowa− nia służących zarządzaniu przedsię− biorstwem oraz sterowaniu procesem produkcji i magazynowania, zakup środków transportu niezbęd− nych dla sprawnego przebiegu procesu technologicznego lub gospodarki maga− zynowej w zakładzie, zakup specjalistycznych środków transportu związanych z dostawą su− rowca lub zbytem produktów, zapew− niających spełnienie warunków bez− pieczeństwa żywności lub dobrostanu zwierząt, wdrażanie procedury systemów za− rządzania jakością, koszty ogólne bezpośrednio związa− ne z przygotowaniem i realizacją inwe− stycji w wysokości nieprzekraczającej 12% kwoty kredytu obejmujące: przygotowanie dokumentacji tech− nicznej projektu, i planu inwestycji, opłaty za patenty lub licencje, koszty nadzoru urbanistycznego, ar− chitektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego, koszty transportu zakupionych za kre− dyt materiałów niezbędnych do realiza− cji inwestycji do miejsca realizacji inwe− stycji do wysokości 2% ich wartości. Kupowane przy udziale kredytów ma− szyny, urządzenia i środki transportu nie mogą być starsze niż 5 lat i nie mo− gły być wcześniej nabyte z wykorzy− staniem środków pochodzących z bu− dżetu państwa lub budżetu UE. Kredy− ty na zakup używanych maszyn i

urządzeń mogą być udzielane wyłącz− nie małym lub średnim przedsiębior− stwom w rozumieniu przepisów załącz− nika nr 1 do rozporządzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu Wspólnot Europejskich w od− niesieniu do pomocy państwa dla ma− łych i średnich przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001 str. 33, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wyda− nie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 141), tj. przedsiębiorstwom zatrudniającym mniej niż 250 pracowników, których roczny obrót nie przekracza 50 milio− nów EUR lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów EUR. Kwota kredytu nie może przekraczać 70% wartości nakładów inwestycyjnych w przetwórstwie produktów rolnych nie więcej niż 16 mln zł. Ustalając maksymal− ną dla danego podmiotu kwotę kredytu bierze się pod uwagę kwoty kredytów z dopłatami Agencji do oprocentowania zaciągnięte dotychczas przez inwestora, jeżeli nie zostały jeszcze spłacone. Różnica między wartością nakładów inwestycyjnych a kwotą udzielonego kre− dytu stanowi wkład własny kredytobior− cy. Oceny wkładu własnego kredytobior− cy dokonuje bank na podstawie doku− mentów przedłożonych przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu. Maksymalny okres spłaty kredytu wy− nosi 8 lat, w tym karencja w spłacie ka− pitału nie może przekraczać 2 lat. Opro− centowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż 1,5 stopy re− dyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Należ− ne bankowi odsetki płacone są przez: kredytobiorcę − w wysokości poło− wy oprocentowania kredytu, nie mniej niż 2% w stosunku rocznym, Agencję − w pozostałej części. Aktualne oprocentowanie kredytu pła− cone przez kredytobiorcę przedstawio− no na str. 391). Po raz pierwszy maksymalna kwota dopłat do oprocentowania kredytu − su− ma dopłat do oprocentowania do prze− kazania w całym okresie kredytowania − określana jest w umowie kredytu (wg. stopy redyskontowej weksli obowiązu− jącej w dniu jej podpisania). Ponadto, w związku z koniecznością dostosowania pomocy krajowej do re− gulacji UE wprowadzono dodatkowy warunek do zasad preferencyjnego kre− dytowania dotyczący intensywności

pomocy. Wskaźnik intensywności wy− rażony jest w procentach jako udział kwoty pomocy przeznaczonej na rea− lizację inwestycji w kwocie kredytu. Do wyliczania tego wskaźnika brana jest pod uwagę zdyskontowana kwota po− mocy, tj. kwota ustalona w oparciu o sto− pę referencyjną ogłoszoną przez Ko− misję Europejską dla okresu właściwe− go dla daty zawarcia umowy kredytu zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy pu− blicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z późn. zm.). Łączna wysokość po− mocy Agencji również jest określana przez bank w umowie kredytu w dniu jej podpisania i w przypadku przetwór− stwa produktów rolnych nie może prze− kroczyć 50% kwoty kredytu. Intensyw− ność pomocy rośnie wraz ze wzrostem przede wszystkim stopy redyskontowej weksli oraz wydłużeniem okresów kre− dytowania i karencji. Natomiast obni− ża ją wzrost stopy referencyjnej. Przykładowo podmiot, który zacią− gnął kredyt na realizację inwestycji w przetwórstwie produktów rolnych w maksymalnej kwocie (16 mln zł) na ma− ksymalny okres kredytowania i z wyko− rzystaniem pełnego okresu karencji (od− powiednio 8 lat i 2 lata), w całym okre− sie kredytowania otrzyma pomoc w formie dopłat do oprocentowania kre− dytu w łącznej kwocie blisko 2 846 tys. zł. Wysokość pomocy po zdyskonto− waniu wyniesie 2 428 tys. zł, tj. 15% kwoty kredytu2). Aby zaciągnąć kredyt należy: przygotować plan inwestycji, który poza informacjami wymaganymi przez bank do oceny zdolności kredytowej po− winien zawierać: cel inwestycji, struktu− rę jej finansowania, planowany okres re− alizacji inwestycji, kierunek produkcji w okresie kredytowania, informację o ryn− kach zbytu, w szczególności, jeżeli in− westycja skutkuje wzrostem produkcji, złożyć w banku współpracującym z ARiMR wniosek o kredyt wraz z planem inwestycji oraz kompletem dokumentów wymaganych przez bank. Procedura ubiegania się o kredyt obe− cnie nie obejmuje uzyskania pozytyw− nej opinii ośrodka doradztwa rolnicze− go o planie inwestycji, jaką trzeba by− ło posiadać przed 1 maja 2007 r. Warto przypomnieć, że przedsiębior− cy, którzy w ocenie Banku nie posiada− ją wystarczających zabezpieczeń pre− 27

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

ferencyjnych kredytów inwestycyjnych, mogą ubiegać się o dodatkową pomoc Agencji w formie gwarancji lub poręczeń kredytowych. Podstawowe warunki udzielania tej pomocy przedstawiają się następująco: poręczenia mogą być udzielane przez Agencję do wysokości 60% a gwarancje do wysokości 80% wykorzy− stanej kwoty kredytu i w obu przypad− kach nie więcej niż do kwoty 1 mln zł, poręczeniami i gwarancjami nie są objęte odsetki, poręczenia lub gwarancje mogą być udzielane na czas określony, tj. na okres objęty umową kredytu, wydłużony o 30 dni, z tytułu udzielonej gwarancji lub poręczenia Agencja pobiera jednora− zowo prowizję w wysokości od 1% do 1,5% gwarancji oraz od 0,5% do 0,75% poręczenia (wysokość prowizji zależy od okresu, na jaki ma zostać udzielona gwarancja lub poręczenie), udzielając poręczeń lub gwarancji Agencja może żądać od kredytobiorcy ustanowienia na jej rzecz stosownych zabezpieczeń, a także poddania się eg− zekucji w trybie art. 777 § 1 pkt. 4 Ko− deksu postępowania cywilnego. W zależności od rodzaju udzielanej przez Agencję pomocy oraz jej wysoko− ści, gwarancje lub poręczenia udzielane są w trybie uproszczonym lub zwykłym. W trybie uproszczonym udzielane są poręczenia warunkowe, których wyso− kość nie przekracza 50% wykorzystanej kwoty kredytu i kwoty 500 tys. zł. Tryb ten umożliwia kredytobiorcy załatwienie wszelkich formalności w banku kredytu− jącym, tj. kredytobiorca za pośrednic− twem banku składa do Centrali Agencji

wniosek o udzielenie poręczenia, wa− runkową umowę kredytu, zaświadczenia o niezaleganiu z płatnościami podatków oraz składek na ubezpieczenia społecz− ne, do którego bank załącza analizę kre− dytową. Wnioski rozpatrywane są przez Agencję w terminie 15 dni od daty wpły− wu kompletu dokumentów. Następnie bank i kredytobiorca są powiadamiani o sposobie rozpatrzenia wniosku, a dal− sze formalności związane z zawarciem umowy o udzielenie poręczenia zała− twiane są w banku. W trybie zwykłym udzielane są pozo− stałe poręczenia oraz gwarancje kredy− towe. Ubiegając się o poręczenie lub gwarancję w trybie zwykłym, kredytobior− ca za pośrednictwem banku kredytują− cego, składa w Centrali Agencji wniosek o udzielenie gwarancji (poręczenia) spła− ty kredytu inwestycyjnego wraz z kom− pletem wymaganych dokumentów. Agen− cja w terminie 30 dni od daty wpływu kompletu dokumentów dokonuje ich analizy oraz podejmie decyzję w spra− wie udzielenia gwarancji (poręczenia) i powiadamia o jej treści bank oraz kredy− tobiorcę. W przypadku pozytywnej de− cyzji, Agencja wyznacza kredytobiorcy termin zawarcia umowy o udzielenie gwarancji (poręczenia) oraz przyjmuje od kredytobiorcy zabezpieczenia udzielonej gwarancji lub poręczenia. Oprócz linii nIP zakłady przetwór− stwa mleka, mięsa i ziemniaków będą miały do dyspozycji znane wcześniej li− nie kredytowe w ramach programów branżowych, tj.: kredyt na realizację inwestycji w ra− mach „Branżowego programu restruk− turyzacji przetwórstwa ziemniaka na skrobię w Polsce” − symbol nBR/13,

kredyt na realizację inwestycji w ra− mach „Programu wspierania restruktu− ryzacji i modernizacji przemysłu mię− snego, chłodnictwa składowego i prze− twórstwa jaj w Polsce” − symbol nBR/14, kredyt na realizację inwestycji w ra− mach „Branżowego programu mleczar− skiego” − symbol nBR/15. Kredyty branżowe charakteryzują się korzystniejszymi warunkami spłaty. Dotyczy to dłuższego − trzyletniego okresu karencji oraz niższego opro− centowania płaconego przez kredyto− biorcę równego 1/4 oprocentowania kredytu. Podmiotowi, który zaciągnie kredyt branżowy na realizację inwesty− cji w przetwórstwie produktów rolnych w kwocie 16 mln zł i na 8 lat, w tym 3 lata karencji, ARiMR dopłacając do oprocentowania kredytu w całym okre− sie kredytowania przekaże pomoc w kwocie ponad 4 696 tys. zł. Wysokość pomocy po zdyskontowaniu wyniesie 3 975 tys. zł, tj. 25% kwoty kredytu2). Zaznaczyć należy, że w przypadku kre− dytów branżowych niezbędne dostoso− wanie do regulacji UE objęło również same programy. Dlatego kredyty bran− żowe nie mogły być uruchomione jed− nocześnie z linią nIP. 1)

"Aktualne oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki po 30 kwietnia 2007 r. str. 39". 2) przy wyliczeniach założono ponadto, że kredyt (kapitał) spłacany będzie w rów− nych ratach miesięcznych, stopa redyskon− towa wynosi 4,75%, a stopa referencyjna 5,94%. DEP. POMOCY KRAJOWEJ TEL.: (022) 318 48 50

Wsparcie przetwórstwa produktów rolnych w ramach PROW 2007−2013

P

odstawowym instrumentem wspar− cia przetwórstwa produktów rol− nych w ramach Programu Rozwo− ju Obszarów Wiejskich na lata 2007− 2013 będzie Działanie Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produk− cji rolnej i leśnej. Stanowić ono będzie pod wieloma względami formę konty− nuacji wsparcia udzielanego w ramach 28

Działania 1.5 Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych SPO Re− strukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004−2006. W obu ww. działaniach porównywal− ny jest statystyczny poziom wsparcia w skali roku. Planowany w ramach bu− dżetu PROW 2007−2013 limit finanso−

wy dla Działania „Zwiększanie warto− ści dodanej…” wynosi 1 100 mln euro. W przypadku natomiast SPO Restruktu− ryzacja…2004−2006 limit taki dla Dzia− łania 1.5 był przyjęty w wysokości 464,3 mln euro. Zgodnie z założeniami przyjętymi w PROW 2007−2013 dla Działania „Zwiększanie wartości dodanej…” w

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

zakresie wskaźników monitorowania, w ramach wyznaczonego limitu plano− wane jest sfinansowanie 3 500 opera− cji (projektów), realizowanych przez 1 500 przedsiębiorców. W przypadku Działania 1.5 SPO dofinansowanie przy− znano 725 beneficjentom na realizację 1 173 projektów, tj. wszystkich, które zo− stały pozytywnie zweryfikowane. Podobne są cele obu działań, dotyczą− ce wzrostu wartości dodanej, poprawy jakości produkcji, obniżania kosztów, poprawy warunków produkcji, w odnie− sieniu do obowiązujących lub nowo− wprowadzanych standardów. Niezmie− niona pozostaje maksymalna (20 mln zł) i minimalna (100 tys. zł) kwota pomo− cy oraz możliwość realizacji projektu w czterech etapach w przypadku, gdy wy− sokość pomocy będzie wyższa niż 10 mln zł. Jednocześnie warto zwrócić uwagę na fakt, iż w praktyce beneficjenci rzad− ko dotychczas ubiegali się o wyższe kwoty pomocy. Zdecydowana więk− szość zawartych umów dotyczyła lub dotyczy stosunkowo niskiej kwoty do− finansowania. Świadczyć o tym może fakt, iż w Działaniu 1.5 SPO w przypad− ku 63,7% projektów wysokość przy− znanego dofinansowania nie przekracza 1 mln zł. Projekty powyżej 5 mln zł sta− nowią tylko 3,3%. Jednocześnie więk− szość zawartych umów (87,6%) dotyczy projektów jednoetapowych. Projekty trzy – i czteroetapowe stanowią tylko 1,0%. Podobna prawidłowość wystę− powała również w tym zakresie w przy− padku Działania 1 Poprawa przetwór− stwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych Programu SAPARD. W Działaniu „Zwiększanie wartości dodanej…” PROW nie wprowadzono także większych zmian w zakresie ko− sztów kwalifikowalnych. Z uwagi na możliwość zakupu dóbr objętych dofi− nansowaniem w formie leasingu zakres kosztów kwalifikowalnych został po− szerzony o raty zapłacone z tytułu wy− konania umowy leasingu, nieprzekracza− jące ceny netto nabycia rzeczy, pod wa− runkiem przeniesienie własności tych rzeczy na beneficjenta w okresie reali− zacji projektu, lecz nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność osta− teczną. Z innych wprowadzonych zmian należy jeszcze wymienić zmniejszenie kwalifikowalności kosztów ogólnych z 12% do 10% pozostałych kosztów kwa− lifikowanych. Pozostały natomiast jako koszty niekwalifikowane zakup nieru−

chomości, podatek od wartości dodanej VAT oraz zakup rzeczy używanych. W zdecydowanej większości pozosta− ją również aktualne kryteria dostępu obowiązujące wcześniej w odniesieniu do Działania 1.5 SPO. Zgodnie z zapisami przyjętymi w PROW 2007−2013 pomoc będzie mo− gła być przyznana podmiotom speł− niającym obowiązujące standardy hi− gieniczno−sanitarne, ochrony środowi− ska i dobrostanu zwierząt, zdolnym do wykonania planowanego przedsięwzię− cia, którego realizacja – z wyłącze− niem projektów związanych z ochro− ną środowiska − musi prowadzić do poprawy ogólnych wyników przedsię− biorstwa, czego odzwierciedleniem bę− dzie wzrost wartości dodanej brutto. Jednocześnie inwestycja, której doty− czy projekt, będzie musiała spełnić wszystkie wymagania określone prze− pisami prawa mającymi zastosowanie w stosunku do niej. Wspierane będą projekty realizowa− ne przez przedsiębiorców, którzy zao− patrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych, zawieranych z producentami rolnymi lub podmiota− mi wstępnie przetwarzającymi produk− ty rolne. Inwestycje zakładające wzrost mocy produkcyjnych mogą być wspie− rane pod warunkiem udokumentowania bazy surowcowej oraz wykazania moż− liwości zbytu planowanej produkcji. Ze wsparcia natomiast wyłączone są pro− jekty dotyczące sprzedaży detalicznej. W kryteriach dostępu wprowadzona została jednak jedna bardzo istotna zmiana, dotycząca definicji beneficjen− ta. W przypadku Działania „Zwiększa− nie wartości dodanej…” beneficjentem będzie mogła być osoba fizyczna, oso− ba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej: posiadająca zarejestrowaną działal− ność w zakresie przetwórstwa lub wpro− wadzania do obrotu produktów rolnych, działająca jako przedsiębiorca wy− konujący działalność jako małe lub śre− dnie przedsiębiorstwo lub przedsiębior− stwo zatrudniające mniej niż 750 pra− cowników, lub przedsiębiorstwo, którego obrót nie przekracza równo− wartości w zł 200 mln euro. Zgodnie z definicją przyjętą w UE za małe uznaje się przedsiębiorstwo za− trudniające mniej niż 50 pracowników (w przelicz. na pełnozatrudnionych), którego roczny obrót oraz/lub całkowi− ty bilans roczny nie przekracza 10 mln

euro. Ta grupa przedsiębiorstw obej− muje również mikroprzedsiębiorstwa, tj. zatrudniające mniej niż 10 pracow− ników i mające roczny obrót oraz/lub całkowity bilans roczny nieprzekracza− jący 2 mln euro1). Za średnie natomiast uznaje się przedsiębiorstwo, w którym zatrudnienie wynosi poniżej 250 osób, roczny obrót nie przekracza 50 mln eu− ro oraz/lub całkowity roczny bilans – 43 mln euro. Należy przy tym podkreślić, iż w przy− padku tzw. przedsiębiorstw partnerskich lub związanych, przy zaliczaniu do jed− nej z ww. kategorii przedsiębiorstw do− daje się do własnych danych odpowie− dni procent liczby zatrudnionych i da− nych finansowych z innego lub innych przedsiębiorstw. Roczny obrót jest to dochód przedsię− biorstwa ze sprzedaży produktów i świadczenia usług po odjęciu rabatów oraz odliczeniu podatku od wartości dodanej (VAT) i innych podatków pośre− dnich. Całkowity bilans roczny oznacza natomiast sumę bilansową. Wysokość obrotu będzie przelicza− na na zł według średniego kursu ogła− szanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego poprze− dzającego rok obrotowy, w którym zło− żono wniosek o przyznanie pomocy2). W konsekwencji powyższych kryte− riów dotyczących beneficjenta dostęp do wsparcia tracą największe podmioty działające w branży przetwórstwa arty− kułów rolnych, tj. przedsiębiorstwa za− trudniające 750 i więcej pracowników oraz posiadające jednocześnie obrót przekraczający 200 mln euro. Sytuacja taka jest konsekwencją zapisu art. 28, ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwo− ju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Ob− szarów Wiejskich. Preferencje dla ma− łych i średnich przedsiębiorstw w Unii Europejskiej wynikają z faktu, iż w naj− większym zakresie przyczyniają się one do powiększania produktu krajowego brutto oraz zapewniają ponad połowę miejsc pracy. Można przy tym stwierdzić, iż w wa− runkach polskich właśnie małe i śre− dnie przedsiębiorstwa stanowią podsta− wową grupę beneficjentów programów współfinansowanych z udziałem środ− ków UE, w zakresie działań przeznaczo− nych dla podmiotów działających w sferze przetwórczości rolnej. Świadczyć o tym może fakt, iż 94,0% beneficjen− 29

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

tów Działania 1.5 SPO to przedsiębior− stwa, których roczny poziom sprzeda− ży netto nie przekracza 200 mln zł. Powyższe zmiany dotyczące benefi− cjenta znalazły również odzwierciedle− nie w zróżnicowaniu poziomu (inten− sywności) pomocy, który w Działaniu „Zwiększanie wartości dodanej…” PROW będzie wynosić maksymalnie: 25% kosztów inwestycji kwalifiku− jącej się do wsparcia, realizowanej przez przedsiębiorcę, który nie jest małym lub średnim przedsiębiorcą; 40% kosztów inwestycji kwalifiku− jącej się do objęcia pomocą, realizowa− nej przez przedsiębiorcę wykonu− jącego działalność jako małe lub średnie przedsiębiorstwo; 50% kosztów inwestycji kwa− lifikującej się do objęcia pomocą, realizowanej przez przedsiębiorcę wykonującego działalność jako małe lub średnie przedsiębiorstwo: który zaopatruje się w surowce na podstawie umów długotermi− nowych, zawieranych z grupami producentów rolnych lub wstęp− nie uznanymi grupami lub uznany− mi organizacjami producentów owo− ców i warzyw lub który jest zarejestrowany jako gru− pa producentów rolnych lub ich zwią− zek, lub wstępnie uznana grupa, lub uznana organizacja producentów owo− ców i warzyw lub który realizuje projekt dotyczący przetwarzania produktów rolnych na cele energetyczne. Oznacza to, iż najniższy poziom po− mocy, tj. do 25% kosztów kwalifikowa− nych obowiązywać będzie w odniesie− niu do grupy przedsiębiorstw zatrudnia− jących od 250 do 750 pracowników lub których obrót mieści się w przedzia− le od powyżej 50 do 200 mln euro. Określoną zmianę w kryteriach do− stępu wprowadzoną w przypadku Dzia− łania „Zwiększanie wartości dodanej…” PROW stanowi również ograniczenie możliwości korzystania ze wsparcia beneficjentom Działania 1.5 SPO w pierwszym okresie wdrażania PROW 2007−2013. Będą bowiem oni mogli składać wnioski o przyznanie pomocy z PROW 2007−2013 nie wcześniej, niż w roku następującym po roku, w którym złożyli ostatni wniosek o płatność do− tyczący projektu dofinansowanego w ramach SPO. Zakres wsparcia w Działaniu „Zwięk− szanie wartości dodanej…” PROW jest 30

podobny, jak w przypadku Działania 1.5 SPO. Dofinansowanie obejmuje pro− jekty dotyczące przetwórstwa i wprowa− dzania do obrotu produktów rolnych objętych załącznikiem nr 1 do Trakta− tu Wspólnot Europejskich, z wyłącze− niem produktów rybnych. W odróżnie− niu natomiast od Działania 1.5 zakres wsparcia będzie obejmować dodatko− wo produkty leśne, oraz nie będzie ogra− niczeń w stosunku do surowców z kra− jów trzecich. W odniesieniu do szczegółowego wy− kazu wspieranych działalności w ra− mach Działania „Zwiększanie wartości

dodanej…” PROW należy zwrócić uwa− gę na wyłączenie ze wsparcia produk− cji masła. Nie przewiduje się również udzielania dofinansowania w zakresie przetwórstwa chmielu na ekstrakt i gra− nulat, produkcji drożdży piekarniczych i spożywczych oraz pakowania jaj. Jed− nocześnie wykaz wspieranych działal− ności ma być poszerzony o nowe, ozna− czone poniższymi kodami PKD: 01.11.A − uprawa zbóż, wyłącznie w zakresie przetwórstwa słomy na ce− le energetyczne, 15.31.Z − przetwórstwo i konserwo− wanie ziemniaków, 15.41.Z − produkcja nieczyszczo− nych olejów i tłuszczów, 15.42.Z − produkcja rafinowanych olejów i tłuszczów, 15.72.Z − produkcja karmy dla zwie− rząt domowych, 15.92.Z − produkcja alkoholu etylo− wego, 15.94.Z − produkcja jabłecznika i win owocowych, z wyłączeniem pro− dukcji napojów winopodobnych i wino− pochodnych, 51.33.Z − sprzedaż hurtowo mleka, wyrobów mleczarskich, jaj, olejów i tłuszczów jadalnych – dotyczy podmio− tów prowadzących w zakresie sprze− daży hurtowej mleka i wyrobów mle− czarskich.

Należy podkreślić, iż wsparcie prze− twórstwa produktów rolnych lub jadal− nych produktów leśnych będzie mogło być realizowane w ramach dwóch in− nych działań objętych PROW 2007− 2013, tj.: Działania 311 Różnicowanie w kie− runku działalności nierolniczej3), w którym w odróżnieniu od Działania 123 beneficjentem może być tylko osoba fi− zyczna ubezpieczona na podstawie usta− wy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubez− pieczeniu społecznym rolników, jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik; Działania 312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, w którym beneficjentem będzie mogła być osoba fizyczna lub prawna, lub jednostka organizacyjna nieposia− dająca osobowości prawnej, pro− wadząca działalność jako mikro− przedsiębiorstwo, zatrudniające poniżej 10 osób i mające obrót nieprzekraczający równowartości w zł 2 mln euro. Skala wsparcia przetwórstwa produktów rolnych w ramach tych Działań będzie ograniczona. Prze− twórstwo będzie bowiem stanowić jed− ną z wielu działalności objętych wspar− ciem w ramach wyznaczonych limitów finansowych. Dodatkowo, maksymal− na kwota pomocy nie będzie mogła przekroczyć 100 tys. zł na jednego be− neficjenta w okresie trwania Programu, co będzie stanowić linię demarkacyjną z omawianym wyżej Działaniem „Zwiększanie wartości dodanej podsta− wowej produkcji rolnej i leśnej” PROW 2007−2013. 1)

Zalecenie 2003/361/WE (Dz.Urz. L124 z 20.05.2003, str 36). 2) według projektu rozporządzenia Mini− stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyzna− wania pomocy finansowej w ramach dzia− łania "Zwiększanie wartości dodanej pod− stawowej produkcji rolnej i leśnej" objęte− go Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013 (w wersji z lip− ca br). 3) Stanowi ono odpowiednik wdrażanego w ramach SPO Restrukturyzacja … Dzia− łania 2.4 Różnicowanie działalności rolni− czej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapew− nienia różnorodności działań lub alterna− tywnych źródeł dochodów. TADEUSZ KMIECIŃSKI DEP. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH TEL.: (022) 318 47 00

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Główne kierunki przepływu środków pomocowych w ARiMR w latach 2004−2007

A

nalizując sytuację dotyczącą wsparcia finansowego polskiej wsi na przestrzeni ostatnich lat nale− ży zauważyć, iż stale rośnie udział środ− ków unijnych, które przeznaczane są na wsparcie, rozwój i modernizację rol− nictwa, co jednocześnie powoduje zmia− nę charakteru funkcjonowania ARiMR. Jej działalność w początkowym okresie istnienia koncentrowała się wyłącznie na uruchamianiu krajowych programów pomocowych, które polegały głównie na realizacji dopłat do oprocentowania kredytów finansowanych z budżetu kra− jowego. Do końca 2002 roku ww. for− ma pomocy była podstawowym źródłem wsparcia przekazywanego przez Agen− cję na rzecz polskiego rolnictwa. Decy− zje dotyczące członkostwa Polski w UE spowodowały, iż rok 2003 (rozpoczę− cie realizacji płatności w ramach Pro− gramu SAPARD) był przełomowy dla mieszkańców terenów wiejskich. Wyni− ka to przede wszystkim ze zmiany do− Tabela 1.

począł się w 2003 roku. Polegał on na tym, że udział środków pomocowych dla rolnictwa w ramach programów kra− jowych, finansowanych wyłącznie z bu− dżetu krajowego, zaczął stanowić mniej− szą część ogółu środków pomocowych dla rolnictwa. Jednocześnie należy podkreślić, że działalność Agencji dotycząca realizacji wydatków związanych z dopłatą do opro− centowania kredytów bankowych kształ− tuje się na zbliżonym poziomie, mimo iż wielkość ww. płatności w ostatnich latach wykazuje tendencję spadkową. Maleją− ca dynamika dopłat do odsetek jest wy− nikiem przede wszystkim obniżania stóp procentowych w ostatnich latach, a w szczególności stopy redyskonta weksli NBP, która określa poziom dopłat do od− setek stosowanych przez ARiMR. W 2004 roku płatności z ww. tytułu przekroczy− ły 907 mln zł, w 2005 uległy zmniejsze− niu do 762,5 mln zł, na koniec 2006 ro− ku ukształtowały się na poziomie 512,3

tychczasowej struktury finansowania wydatków przeznaczonych na wsparcie oraz poprawę sytuacji na obszarach wiejskich naszego kraju, która polega na dywersyfikacji źródeł finansowania pro− gramów pomocowych. Od 2003 roku płatności związane z rolnictwem są finansowane nie tylko z krajowych środków publicznych, ale również ze środków unijnych. Należy zaznaczyć, że stały wzrost kwoty ww. środków wpływa w istotny sposób na rozwój i poprawę terenów wiejskich oraz warunków bytowych ich mieszkań− ców. Od momentu uruchomienia rea− lizacji płatności w ramach Programu SAPARD w łącznej kwocie środków przekazywanych za pośrednictwem ARiMR na rzecz rolnictwa maleje pro− centowy udział wydatków finansowa− nych z budżetu krajowego, natomiast ro− śnie udział płatności finansowanych z budżetu unijnego. W 2004 roku miała miejsce kontynuacja trendu, który roz−

Główne transfery środków pomocowych w ARiMR w latach 2004−2007, w podziale na źródła finansowania Relizacja wydatków w latach:

Lp.

Rodzaje wydatków

2004 r. mln zł

I Wydatki w ramach pomocy krajowej II Sektorowe Programy Operacyjne, w tym: Finansowanie z budżetu UE Finansowanie z budżetu krajowego III Program SAPARD, w tym:

2005 r. %

mln zł

2006 r. %

mln zł

stan na 30.06.2007r. %

mln zł

2004r. − 30.06.2007r.

%

mln zł

%

907,7

23%

762,5

7%

512,3

3%

291,0

3%

2 473,5

6%

1,6

0%

1 380,5

12%

1 881,0

11%

1 136,8

12%

4 399,9

11%

0,0 0% 1,6 100%

973,6 406,9

71% 29%

1 217,8 663,2

65% 35%

777,6 359,2

68% 32%

2 969,0 1 430,9

67% 33%

1 345,1

34%

1 834,9

16%

59,7

0%

0,0

0%

3 239,7

8%

1 009,1 336,0

75% 25%

1 376,2 458,7

75% 25%

44,8 14,9

75% 25%

0,0 0,0

0% 0%

2 430,1 809,6

75% 25%

IV Wspólna Polityka Rolna i Wspólna Polityka Rybacka, w tym:

1 680,4

43%

7 349,5

65% 14 243,4 85%

8 133,0

85% 31 406,3

75%

Finansowanie z budżetu UE Finansowanie z budżetu krajowego

1 014,5 665,9

60% 40%

4 725,6 2 623,9

64% 36%

5 534,4 2 598,6

68% 20 721,8 32% 10 684,5

66% 34%

Finansowanie z budżetu UE Finansowanie z budżetu krajowego

9 447,3 4 796,1

66% 34%

ŁĄCZNE WYDATKI (I+II+II+IV), w tym:

3 934,8 100% 11 327,4 100% 16 696,4 100%

9 560,8 100% 41 519,4 100%

Finansowanie z budżetu UE Finansowanie z budżetu krajowego

2 023,6 1 911,2

6 312,0 3 248,8

51% 49%

7 075,4 4 252,0

62% 10 709,9 38% 5 986,5

64% 36%

66% 26 120,9 34% 15 398,5

63% 37% 31

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

mln zł. W bieżącym roku ARiMR zakła− da, iż analizowana pozycja wydatków ukształtuje się na nieco wyższym pozio− mie w stosunku do roku poprzedniego, z uwagi na podwyższenie stopy redy− skonta weksli NBP. Informacje dotyczące wielkości trans− feru środków pomocowych w ARiMR w latach 2004−2007 zostały zaprezentowa− ne w Tabeli 1. Po przeprowadzeniu analizy danych ujętych w ww. tabeli należy podkre− ślić, iż pomimo wzrostu poziomu wy− datków finansowanych z budżetu unij− nego, udział płatności przekazywanych

63% (w części pochodzącej z budże− tu unijnego) ogólnej kwoty płatności dokonanych przez ARiMR w ww. okre− sie, która w dniu 30 czerwca br. prze− kroczyła kwotę 41 mld zł. Z przedstawionych w powyższej ta− beli danych wynika, że większość sche− matów pomocowych obsługiwanych przez Agencję finansowana jest ze środ− ków budżetu UE i udział ten przekracza o 26% poziom wydatków, które są re− alizowane z budżetu krajowego. Stały wzrost udziału środków UE w finanso− waniu wydatków realizowanych przez ARiMR rośnie przede wszystkim w wy−

Wykres 1

na rzecz rolnictwa z budżetu krajowe− go kształtuje się na bardzo wysokim poziomie wykazując tendencję rosną− cą. W 2004 roku z budżetu krajowego za pośrednictwem Agencji przekaza− no beneficjentom zajmującym się dzia− łalnością rolniczą łącznie 1 911,2 mln zł, w kolejnym roku wielkość ta wzro− sła do poziomu 4 252 mln zł, a w 2006 roku ukształtowała się na poziomie 5 986,5 mln zł. W okresie od stycznia 2004 roku do 30 czerwca bieżącego ro− ku globalna kwota wsparcia finanso− wego zrealizowanego za pośrednic− twem ARiMR, pochodząca z budżetu krajowego, przekroczyła kwotę 15 mld zł, W tym samym czasie wydatki finan− sowane ze środków unijnych wyniosły ponad 26 mld zł. Powyższe wielkości stanowią odpowiednio 37% (w części pochodzącej z budżetu krajowego) i 32

niku dokonywania płatności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Po− lityki Rybackiej, w tym w szczególno− ści w ramach programu dopłat bezpo− średnich. W latach 2004−2007 ww. płat− ności stanowiły ok. 76% łącznej kwoty wypłat dotyczących wsparcia finanso− wego rolnictwa, które zostało przekaza− ne przez Agencję. Trend wzrostowy na− pływu środków UE zostanie utrzymany w najbliższych latach z uwagi na fakt, iż w Polsce w dalszym ciągu będzie ro− sła liczba schematów pomocowych re− alizowanych w ramach Wspólnej Poli− tyki Rolnej i Rybackiej. Strukturę wydat− ków zrealizowanych od stycznia 2004 roku do 30 czerwca br. przedstawiano na Wykresie 1. Dominującą pozycję w strukturze wy− datków dokonywanych przez ARiMR w ostatnich latach stanowią płatności do−

tyczące Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Procento− wy udział ww. wydatków w globalnej kwocie środków przekazanych na rzecz wsparcia polskiego rolnictwa w okresie od 01.01.2004 r. do 30.06.2007 r. wy− nosi 75%. Ww. grupę wydatków two− rzą przede wszystkim płatności z tytu− łu dopłat bezpośrednich oraz wydatki w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Realizację programu dopłat bezpośrednich rozpoczęto w dniu 18.10.2004 roku i do końca pierwsze− go półrocza 2007 roku przetransferowa− no łącznie z budżetu krajowego i unij− nego środki w wysokości 21 208,9 mln zł (w tym UPO). Powyższa kwota sta− nowi 68% ogółu środków przekaza− nych beneficjentom od początku okre− su programowania w ramach działań dotyczących Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Drugą pozycję w tej grupie wydatków stano− wią dopłaty w ramach działań PROW 2004−2006, których wielkość (bez UPO) wynosi 32% kwoty środków wypłaco− nych w ramach dopłat bezpośrednich i PROW. Wielkość wsparcia w ramach Sektorowych Programów Operacyjnych w okresie od stycznia 2004r. do czerw− ca 2007r. ukształtowała się na poziomie 4 399,9 mln zł, co stanowi 11% ogól− nej kwoty środków, które w ostatnich la− tach przetransferowała Agencja. Łącz− na wielkość wydatków dotyczących Programu SAPARD (trzecia pozycja w strukturze płatności) ukształtowała się na poziomie zbliżonym do kwoty prze− transferowanej w ramach pomocy kra− jowej. Biorąc pod uwagę poziom finan− sowania Programu SAPARD w ogólnej kwocie wydatków to pozycja ta plasu− je się na trzecim miejscu i jest wyższa o 2% w stosunku do płatności w ra− mach pomocy krajowej. Reasumując udział wydatków na pol− skie rolnictwo finansowanych zarów− no ze środków krajowych jak i unijnych sukcesywnie wzrasta, co bezpośrednio wpływa na poprawienie standardu ży− cia mieszkańców obszarów wiejskich, natomiast Agencja jest jedną z najbar− dziej dynamicznie działających instytu− cji płatniczych w Unii Europejskiej, m in. ze względu na rosnącą liczbę obsłu− giwanych programów pomocowych oraz wielkość środków finansowych przekazanych beneficjentom tych pro− gramów. DEPARTAMENT FINANSOWY TEL.: (022) 595 03 00

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Instrumenty wdrażane przez ARiMR w latach 1994−2006 Wsparcie dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw

P

rzetwórstwo owoców i warzyw za− licza się do jednej z najbardziej dy− namicznie rozwijających się branż przemysłu spożywczego w Polsce. Sprzy− ja temu moda na zdrowy tryb życia i odżywiania. Edukacja społeczeństwa w kierunku zdrowego sposobu odżywia− nia się i rosnące przekonanie, że duże spożycie owoców i warzyw jest korzy− stne dla zdrowia i chroni organizm przed chorobami cywilizacyjnymi przynosi efekty w postaci coraz większego zain− teresowania konsumentów dietą z du− żym udziałem tych produktów. Zwiększe− nie oferty towarowej oraz jej lepsze do− stosowanie do potrzeb rynku krajowego i rynków zagranicznych, nowe techno− logie, popyt na warzywa i owoce utrzy− muje się nie tylko w okresie sezonu ich produkcji, ale przez cały rok – stwarza to nowe wyzwania, ale i szanse nie tyl− ko dla producentów, ale również prze− twórców warzyw i owoców. Struktura własnościowa sektora prze− twórstwa owocowo−warzywnego w Pol− sce uległa w ostatnich latach gruntow− nej zmianie. Na początku lat 90. nastą− piła znacząca redukcja tradycyjnie silnej roli spółdzielczości w tej branży. Więk− szość spółdzielczych przetwórni − ogro− dniczych, rolnych i gminnych upadła lub została sprywatyzowana. Obecnie prze− twórstwo owoców i warzyw zdomino− wane jest przez firmy prywatne. Krajowy rynek przetworów owocowo− warzywnych w zdecydowanej części na− leży do polskich producentów, jednak od kilku lat obecne są na nim także wielkie międzynarodowe koncerny przetwórcze. Agencja Restrukturyzacji i Moderni− zacji Rolnictwa (ARiMR) od początku swego istnienia wspierała proces moder− nizacji tej branży. Wsparcie to umożli− wiało realizację wielu inwestycji zakła− dów sektora przetwórstwa owoców i wa− rzyw. Inwestycje dotyczyły modernizacji infrastruktury technicznej zakładów, po− dniesienia jakości produkcji, konkuren− cyjności polskich produktów, poszerze− nia asortymentu produktów na rynkach zagranicznych, dostosowywania do wy− mogów i standardów unijnych.

W okresie przed akcesją Polski do Unii Europejskiej (w latach 1994−2004) stosowanie dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych ze środków wła− snych banków stało się podstawową formą wspierania przez ARiMR proce− su modernizacji i rozwoju rolnictwa, przetwórstwa rolno – spożywczego, w tym także produkcji i przetwórstwa owo− ców i warzyw. W okresie po akcesji (od maja 2004 r.) priorytetem przemian sektora przetwór− stwa owoców i warzyw stała się popra− wa jakości surowca oraz dostosowanie do wprowadzanych wymagań i dosto− sowanie linii technologicznych do wy− magań ochrony środowiska. W latach 1994−2006 Agencja wspie− rała restrukturyzację i rozwój przetwór− stwa owoców i warzyw w ramach: pomocy ze środków krajowych − poprzez udzielanie podmiotom działa− jącym w sektorze przetwórstwa owoców i warzyw dopłat do oprocentowania kredytów preferencyjnych, w ramach następujących linii kredytowych: podstawowego kredytu inwestycyj− nego przeznaczonego na realizację przedsięwzięć w rolnictwie, przetwór− stwie rolno−spożywczym i usługach dla rolnictwa (Symbol IP/02) – kredyty są udzielane od 1994 r. do chwili obecnej; „Regionalnych programów restruk− turyzacji” (symbol RE) − kredyty udzie− lane były od 1996 do 1998 r.; „Branżowego programu restruktu− ryzacji przetwórstwa ziemniaka na skro− bię” (symbol BR/13) – kredyty są udzie− lane od 2000 r. do chwili obecnej; współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, przedakcesyjnego Programu SAPARD − w latach trwania Programu (od 2002 do 2006 r.) w ramach Działania 1: Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i ryb− nych, Schematu 1.2 – Wsparcie restruk− turyzacji przetwórstwa i poprawa mar− ketingu owoców i warzyw; współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, Sektorowego Progra− mu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego

oraz rozwój obszarów wiejskich 2004− 2006” – w latach 2004−2006, w Dzia− łaniu1.5 „Poprawa przetwórstwa i mar− ketingu artykułów rolnych” (realizacja działania zakończy się w 2008 r.).

Wsparcie w ramach pomocy krajowej Wsparcie dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw w ramach pomocy krajowej było możliwe, niemal od po− czątku działalności ARiMR (od 1994 r.) dzięki udzielanym przez banki preferen− cyjnym kredytom inwestycyjnym kie− rowanym na finansowanie przedsię− wzięć niezbędnych dla spełnienia wy− mogów sanitarno – weterynaryjnych obowiązujących w UE przez zakłady przetwórstwa rolno−spożywczego. Na podstawie umów z bankami Agencja stosuje dopłaty do oprocentowania kre− dytów, dzięki czemu koszty tych kredy− tów dla kredytobiorców są niskie. W związku z akcesją Polski do UE priorytetem realizowanej przez państwo polityki kredytowej stało się umożliwie− nie jak największej liczbie podmiotów podjęcia działań dostosowawczych. W tym celu uruchamiano nowe kredyty, rozszerzano zakres przedmiotowy kre− dytów już istniejących, a także zwięk− szano maksymalne kwoty kredytów. Podstawowe warunki udzielenia do− płat do oprocentowania kredytów in− westycyjnych pozostały takie same od momentu uruchomienia pierwszych kre− dytów i zobowiązują inwestorów do: opracowania planu przedsięwzię− cia inwestycyjnego (nazywanego biznes planem), przedstawienia planu przedsięwzię− cia do zaopiniowania we właściwym dla miejsca realizacji przedsięwzięcia Ośrodku Doradztwa Rolniczego (ODR), złożenia w banku współpracującym z ARiMR w zakresie udzielania kredy− tów inwestycyjnych wniosku o kredyt, planu przedsięwzięcia wraz z pozytyw− ną opinią ODR. W latach 1994−1998 producenci i przetwórcy z branży owocowo−warzyw− nej mogli korzystać ze środków kredy− 33

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

towych i związanych z tym dopłat ARiMR do oprocentowania kredytów: w ramach „Regionalnych progra− mów restrukturyzacji” (symbol RE); Regionalnego programu restruktury− zacji i rozwoju ogrodnictwa w woje− wództwie rzeszowskim (RE/03) − kredy− ty udzielane były od 1996 do 1998 r.; Regionalnego programu rozwoju ogrodnictwa na obszarach wojewódz− twa radomskiego i skierniewickiego (RE/11) − kredyty udzielane były od 1996 do 1998 r.; Regionalnego programu restruktu− ryzacji i rozwoju ogrodnictwa w woje− wództwie wałbrzyskim (RE/13) − kredy− ty udzielane były od 1996 do 1998 r.; Regionalnego programu moderniza− cji i restrukturyzacji ogrodnictwa w ma− kroregionie małopolska (RE/17) − kredy− ty udzielane były od 1997 do 1998 r.; Programu rozwoju produkcji ogro− dniczej w województwie kaliskim (RE/19) − kredyty udzielane były od 1997 do 1998 r.; Programu restrukturyzacji i moder− nizacji ogrodnictwa w województwie piotrkowskim (RE/20) − kredyty udziela− ne były 1997 do 1998 r.; Regionalnego programu restruktu− ryzacji i rozwoju ogrodnictwa w woje− wództwie włocławskim (RE/23) − kredy− ty udzielane były od 1997 do 1998 r.; Programu restrukturyzacji i rozwo− ju ogrodnictwa w województwie biało− stockim (RE/24) − kredyty udzielane by− ły od 1997 do 1998 r.; Programu restrukturyzacji i rozwo− ju ogrodnictwa w województwie ciecha− nowskim (RE/25) − kredyty udzielane były od 1997 do 1998 r.; Programu restrukturyzacji i rozwo− ju ogrodnictwa w województwie war− szawskim (RE/26) − kredyty udzielane by− ły od 1997 do 1998 r.; Program restrukturyzacji i rozwoju ogrodnictwa w makroregionie środko− wo−wschodniej Polski (RE/27) − kredy− ty udzielane były od 1997 do 1998 r. W 1998 r. nastąpiło duże ogranicze− nie liczby linii kredytowych. Niektóre z programów regionalnych przekształco− no w programy branżowe. Naturalną konsekwencją wstąpienia Polski do Unii Europejskiej było stopnio− we ograniczanie udzielania pomocy w formie dopłat do kredytów na rzecz pro− gramów unijnych. Od 2004 roku zamy− kane są poszczególne linie kredytowe, ale pomimo to przetwórcy sektora rolno−spo− żywczego mogą ubiegać się o kredyty. 34

Po 1998 r. przedsięwzięcia inwesty− cyjne obejmujące przetwórstwo wa− rzyw i owoców mogą być obejmowa− ne pomocą ARiMR w ramach następu− jących linii kredytowych: na realizację przedsięwzięć inwesty− cyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rol− no−spożywczym (symbol IP/02) − kredy− ty są udzielane od 1994 r. do chwili obecnej; Tabela 1.

ziemniaka na skrobię” (symbol BR/13). Banki udzieliły 7 kredytów na kwotę 25,9 mln zł. Strukturę udzielonych przez ARiMR kwot dopłat do powyższych kredytów przedstawiono na Wykresie 1. W ramach pomocy krajowej w latach 1994−2006 ARiMR dopłaciła łącznie 103,5 mln zł do oprocentowania 500 kredytów dla sektora przetwórstwa owo−

Wsparcie ARiMR dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw w ramach pomocy krajowej w latach 1994−2006 Program

Liczba zrealizowa− nych projektów*

Kwota dofinansowania Wartość kredytów wypłacona przez udzielonych przez ARiMR (w mln zł) banki (w mln zł)

Pomoc krajowa BR/13 RE IP/02

7 36 457

3,8 27,2 72,5

25,9 44,8 240,5

Razem

500

103,5

311,2

* dla potrzeb analizy przyjęto założenie, że liczba udzielonych kredytów równa się liczbie zrealizowanych projektów Źródło: dane ARiMR

w ramach „Branżowego programu restrukturyzacji przetwórstwa ziemnia− ka na skrobię” (symbol BR/13) – kredy− ty są udzielane od 2000 roku do chwi− li obecnej. W latach 1994−2006 ARiMR przeka− zała beneficjentom działającym w sek− torze przetwórstwa owoców i warzyw dopłaty do oprocentowania kredytów in− westycyjnych w kwocie: 72,5 mln zł w ramach kredytu na re− alizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożyw− Wykres 1

czym (symbol IP/02). Banki udzieliły 457 kredytów na kwotę 240,5 mln zł. 27,2 mln zł, w ramach „Regional− nych programów restrukturyzacji” (sym− bol RE). Banki udzieliły 36 kredytów na kwotę 44,8 mln zł. 3,8 mln zł, w ramach „Branżowego programu restrukturyzacji przetwórstwa

ców i warzyw. Całkowita wartość udzie− lonych w tym okresie przez banki kre− dytów wyniosła 311,2 mln zł (Tabela 1).

Wsparcie dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw w ramach Programu SAPARD Specjalny Przedakcesyjny Program na rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obsza− rów Wiejskich SAPARD, został ustano− wiony przez Komisję Europejską w ce− lu wsparcia państw kandydujących do Unii Europejskiej w rozwiązywaniu prio− rytetowych pro− blemów związa− nych z procesami dostosowawczymi w rolnictwie. Pro− gram SAPARD rozpoczął się w Polsce w 2002 r. Instytucją wdraża− jącą została ARiMR, która w ciągu dwóch lat od rozpoczęcia Programu otrzy− mała ponad 30 ty− sięcy wniosków od rolników, przedsiębiorców działa− jących w sektorze rolno−spożywczym oraz samorządów lokalnych. Spośród czterech działań, które wy− tyczały kierunki możliwych inwestycji, przetwórcy owoców i warzyw mogli re− alizować inwestycje w ramach Progra− mu SAPARD w ramach Działania 1 „Po−

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

prawa przetwórstwa i marketingu arty− kułów rolnych i rybnych” w Schemacie 1.2 – Wsparcie restrukturyzacji prze− twórstwa i poprawa marketingu owo− ców i warzyw. Pomoc udzielana była na wspieranie przedsięwzięć, które były ściśle zwią− zane z poprawą bezpieczeństwa pro− dukcji i jakości żywności, moderniza− cją budynków zakładów przetwórczych związaną z dostosowaniem do wymo− gów sanitarnych i weterynaryjnych UE, wprowadzeniem nowych technologii zwiększających wartość dodaną oraz prowadzących do ograniczeniem ne− gatywnego oddziaływania na środo− wisko (inwestycje prowadzące do ob− niżenia szkodliwości emitowanych ścieków, gazów i pyłów, zmniejszenia zużycia energii i wody w procesie pro− dukcyjnym, a także inwestycje na za− gospodarowanie odpadów i produk− tów ubocznych). Wspieranie tych przed− sięwzięć miało na celu wzmocnienie funkcjonowania polskich firm na ryn− ku europejskim. Zakłady przetwórstwa owoców i wa− rzyw zainteresowane były przede wszy− stkim uzyskaniem pomocy na dostoso− wanie się do wymogów UE. Program SAPARD umożliwił wprowadzenie nowo− czesnych technologii i dostosowanie się zakładów do norm unijnych. W okresie trwania Programu (od lip− ca 2002 do końca 2006 r.) całkowita

Dzięki zrealizowanym w sektorze owocowo−warzywnym projektom, współfinansowanym w ramach Progra− mu SAPARD: 148 zakładów zrealizowało inwesty− cje dostosowujące je do standardów sa− nitarnych UE; 130 zakładów wdrożyło lub znajduje się w trakcie wdrażania programu dosto− sowania do standardów sanitarnych UE; 119 zakładów spełniło minimalne wymagania krajowe odnośnie higieny produkcji; 102 zakłady zrealizowały projekty w ramach, których wdrożony został system HACCP, skupiono na podstawie umów dłu− goterminowych 898,8 tys. ton surowca, przerobiono 2,2 mln ton surowca Wykres 2

Wykres 3

kwota udzielonego dofinansowania wy− niosła 243,2 mln zł dla 223 projektów w ramach Schematu 1.2 – Wsparcie re− strukturyzacji przetwórstwa i poprawa marketingu owoców i warzyw. Łączny szacunkowy koszt inwestycji zrealizo− wanych przez 147 beneficjentów z sek− tora przetwórstwa owoców i warzyw wyniósł 646,7mln zł.

zagospodarowano 56% odpadów i produktów ubocznych. Wielkość produkcji pochodzącej z zakładów, które otrzymały wsparcie w ramach SAPARD, posiadających upraw− nienia do eksportu do UE wyniosła 740,3 tys. ton. Beneficjentami Programu SAPARD wg formy prawnej były: spółki z o.o.

(50% wszystkich płatności), osoby fi− zyczne prowadzące działalność go− spodarczą (27%), spółki jawne (10%), spółki akcyjne (9%) i spółdzielnie (4%) (Wykres 2). Największe wsparcie w ramach Schematu 1.2 Programu SAPARD otrzy− mały województwa: mazowieckie (47,3 mln zł), wielkopolskie (33,7 mln zł), a najmniejsze: lubuskie (0,7 mln zł) (Wykres 3).

Wsparcie w ramach SPO „Restrukturyzacja…” W celu zwiększenia konkurencyjno− ści sektora przetwórstwa oraz lepszego wykorzystania szans, jakie stwarza roz− szerzenie rynku zbytu produktów rol− nych, niezbędne jest wsparcie moder− nizacji sektora w kierunku poprawy jakości produkcji oraz dostosowa− nia zakładów przetwórstwa do standardów UE w zakresie higieny i bezpieczeństwa żywności, ochro− ny środowiska oraz dobrostanu zwierząt. Wsparcie ARiMR dla sektora owo− ców i warzyw w latach 2004−2006 realizowane było w ramach Sektorowego Programu Opera− cyjnego „Restrukturyzacja i moderniza− cja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004−2006”, Dzia− łania 1.5 „Poprawa przetwórstwa i mar− ketingu artykułów rolnych”. Stanowi ono kontynuację pomocy przedakce− syjnej udzielanej ze środków zakoń− czonego już Programu SAPARD. Pomoc udzielana jest osobom fizycz− nymi i prawnym, których statutowym przedmiotem działalności jest przetwór− stwo artykułów rolnych, szczególnie na: modernizację zakładów przetwór− stwa rolno−spożywczego lub infrastruk− tury handlu hurtowego artykułami rol− nymi; inwestycje dotyczące ochrony śro− dowiska, przynoszące wymierny efekt ekologiczny. Przyjmowanie wniosków o dofinan− sowanie realizacji projektu w ramach Działania 1.5 rozpoczęto 15 września 2004 r., zakończono natomiast 14 paź− dziernika 2005 r. 35

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

W latach 2004−2006 udzielono dofi− nansowania dla zakończonych 88 pro− jektów 58,7 mln zł w ramach Działania 1.5 „Poprawa przetwórstwa i marketin− gu artykułów rolnych”. Projekty dofi−

dofinansowanie w łącznej kwocie 405,4 mln zł, co pozwoliło beneficjentom zre− alizować inwestycje na ok. 1 102,3 mln zł (Tabela 2). Poszerzenie zakresu i wo− lumenu wsparcia dla przetwórstwa po

ARiMR udziela również dofinanso− wania dla organizacji producentów do− starczających pomidory do przetwór− stwa w ramach Wspólnego Rynku Owo− ców i Warzyw.

2002 roku było możliwe dzięki progra− mom pomocy unijnej. Większość z do− tychczas wypłaconych środków stanowi pomoc udzielona z Programu SAPARD

Wsparcie ARiMR dla sektora przetwórstwa owoców i warzyw w latach 2007−2013 Po 2006 roku wsparcie dla sektora rol− no−spożywczego będzie realizowane nadal w ramach Programu Rozwoju Ob− szarów Wiejskich (PROW 2007−2013). Beneficjenci będą mogli ubiegać się o fun− dusze z puli przeznaczonej na zwiększe− nie wartości dodanej podstawowej pro− dukcji rolnej. Stopień przetworzenia su− rowców rolniczych w Polsce jest bowiem nadal niższy niż w UE, co oznacza, że niższa jest wartość dodana, podobnie jak i korzyści rolników i przetwórców. PROW 2007−2013 koncentruje się na realizacji trzech głównych kierunków wsparcia gospodarczego: oś 1 – popra− wa konkurencyjności sektora rolnego i le− śnego; oś 2 − poprawa środowiska natu−

Wykres 4

nansowywane są ze środków publicz− nych unijnych i krajowych. Łączna sza− cunkowa wartość zrealizowanych inwestycji wyniosła 144,4 mln zł. Ponadto w ramach realizacji Działa− nia 1.5 SPO „Restrukturyzacja…” w trakcie realizacji znajduje się kolejne 88 projektów, dla których wartość do− finansowania wyniesie 223,4 mln zł. Szacowana łączna wartość inwestycji wyniesie ogółem 555,3 mln zł. Łącznie zrealizowanych zostanie 176 projek− tów o łącznej wartości inwestycji 699,7 mln zł. Najwięcej projektów realizowanych jest w województwie lubelskim (36), mazowieckim (31) i wielkopolskim (29), a najmniej w lubuskim (1) i zachodnio− pomorskim (1) (Wykres 4).

Tabela 2.

Wsparcie dla sektora owoców i warzyw w latach 1994−2006 Program

Pomoc krajowa Program SAPARD SPO “Restrukturyzacja…” Razem projekty zrealizowane SPO “Restrukturyzacja…” – projekty w trakcie realizacji Ogółem (projekty zrealizowane i w trakcie realizacji)

Kwota dofinanso− Szacowana war− wania ARiMR tość inwestycji (w mln zł) (w mln zł)

500 223 88 811

103,5 243,2 58,7 405,4

311,2 646,7 144,4 1 102,3

88

223,4

555,3

899

628,8

1 657,6

* dla potrzeb analizy przyjęto uproszczenie polegające na podaniu wartości udzielonego kredytu jako całkowitej wartości inwestycji Źródło: dane ARiMR

Podsumowanie wsparcia w latach 1994−2004 (60% ogólnej kwoty dofinansowania). W latach 1994 – 2004 przetwórstwo Środki wypłacone w ramach dopłat do owoców i warzyw otrzymało z ARiMR oprocentowania kredytów stanowią 26% ogólnej kwoty. Po− Wykres 5 zostałe 14%, to środki wypłacone beneficjentom SPO “Restruktury− zacja…” (Wykres 5). Należy podkre− ślić, że Agencja będzie kontynuo− wała realizację te− go Programu, a tym samym wy− płatę środków je− szcze do końca 2008 roku. 36

Liczba projektów

ralnego i obszarów wiejskich oś 3 – ja− kość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej, oś 4 − promująca podejście Leader. Przetwór− stwo będzie mogło pozyskać największe wsparcie w ramach osi 1. Jednakże trze− ba pamiętać, iż skala pomocy publicz− nej, zarówno do tej pory, jak i w przy− szłym PROW, przeznaczona dla sekto− ra rolno−spożywczego, a tym samym także na przetwórstwo, wymaga znacz− nej mobilizacji własnych środków. Wsparcie dla przetwórstwa zależeć bę− dzie w dużej mierze, podobnie jak do tej pory, od możliwości wnoszenia wkładu własnego przez beneficjenta. DEP. ANALIZ DZIAŁALNOŚCI I ROZWOJU TEL.: (022) 318 41 00

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Liczby i fakty

O

d 1994 r. Agencja Restrukturyza− cji i Modernizacji Rolnictwa wspiera procesy restrukturyza− cyjne i modernizacyjne w rolnictwie, przetwórstwie rolno−spożywczym oraz rozwój obszarów wiejskich udzielając pomocy finansowej w ramach progra− mów krajowych i wspólnotowych. Niniejszy materiał prezentuje stan re− alizacji poszczególnych instrumentów pomocy na dzień 31 lipca 2007 r.

Wspólna Polityka Rolna i Rybacka Zakres akredytacji udzielonej Agencji obejmuje realizację pomocy finansowej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Ry− backiej w zakresie: płatności bezpośre− dnich do gruntów rolnych, Planu Rozwo− ju Obszarów Wiejskich, rynku owoców i warzyw, rynku przetworów owocowych i warzywnych, rynku rybnego oraz od− dzielnej płatności z tytułu cukru. Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych Wypłatę należności z tytułu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rzecz rolników, którzy w 2004 r. złoży− li wnioski o przyznanie płatności bez− pośrednich rozpoczęto 18 październi− ka 2004 r., natomiast dla wniosków zło− żonych w kampanii 2005 i 2006 – odpowiednio w dniach 1 grudnia 2005 oraz 1 grudnia 2006 r. Do 31 lipca br. ARiMR wypłaciła w ramach Jednolitej Płatności Obszaro− wej (JPO) kwotę 9 885,5 mln zł, z tego: 2 852,9 mln zł na rzecz beneficjen− tów, którzy złożyli wnioski w ramach kampanii 2004, 3 158,8 mln zł dla wniosków złożo− nych w ramach kampanii 2005, 3 873,8 mln zł dla wniosków z kam− panii 2006. Na podstawie wniosku o przyznanie JPO rolnicy mogli ubiegać się o dodat− kowe dofinansowanie w ramach Uzupeł− niających Płatności Obszarowych (UPO). Na podstawie złożonych wniosków w 2004 r. w ramach „UPO − Inne rośliny” zrealizowano płatności na kwotę 3 486,0 mln zł, dla wniosków z kampanii 2005 płatności na kwotę 3 527,9 mln zł, a dla wniosków z kampanii 2006 płatności na kwotę 3 909,0 mln zł. W ramach „UPO − chmiel” w kampanii 2004 zrealizowa−

no płatności na kwotę 2,3 mln zł, w kam− panii 2005 – 2,0 mln zł, natomiast w kampanii 2006 – 2,1 mln zł. W celu zrekompensowania plantato− rom buraków spadku przychodów, ja− kie powoduje reforma unijnego rynku cukru, 1 lipca 2006 r. została wprowa− dzona oddzielna płatność z tytułu cu− kru. W 2006 roku złożono 61 956 wnio− sków do 12 247,7 tys. ton buraków. Do 31 lipca br. zrealizowano płatności z te− go tytułu na kwotę 401,2 mln zł.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 − 2013 (PROW 2007−2013) Agencja z dniem 25.06.2007 r. rozpo− częła przyjmowanie wniosków o przyzna− nie renty strukturalnej w ramach nowego PROW 2007−2013. Wnioski należy składać we właściwych Biurach Powiatowych ARiMR. W budżecie Programu przewidziano na to działanie ponad 2,18 mld euro (z czego 1,64 mld euro pochodzi z budże− tu wspólnotowego, a ponad 0,5 mld eu− ro z budżetu krajowego). Do końca lip− ca br. złożono 6 008 wniosków o przy− znanie renty strukturalnej. Z dniem 16.07.2007 r. Agencja roz− poczęła przyjmowanie wniosków na wsparcie dla grup producentów rolnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013, które jest kontynuacją działania zapoczątkowane− go w Planie Rozwoju Obszarów Wiej− skich z lat 2004 – 2006. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 − 2006 (PROW 2004− 2006) Agencja zakończyła przyjmowanie wniosków w ramach PROW 2004−2006. Od uruchomienia poszczególnych Dzia− łań PROW do końca lipca br., w Biurach Powiatowych ARiMR: w ramach Działania 1 – „ Renty struk− turalne” w trakcie rozpatrywania było 56 264 wnioski o udzielenie pomocy fi− nansowej, wydano 53 951 decyzji przy− znających pomoc oraz zrealizowano płatności w kwocie 1 797,3 mln zł,

w ramach Działania 2 – „Wspiera− nie gospodarstw niskotowarowych” zło− żono ogółem 178 477 spraw, wydano 157 685 decyzji przyznających pomoc oraz zrealizowano płatności na kwotę 1 237,8 mln zł; w ramach Działania 3 – „Wspiera− nie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospoda− rowania (ONW)”: w 2004 r. złożono 628 762 wnioski o dopłaty do powierzchni 6 439,3 tys. ha,

w 2005 r. złożono 708 675 wniosków o dopłaty do powierzchni 7 070,8 tys. ha, w 2006 r. złożono 717 601 wnioski o dopłaty do powierzchni 7 191,8 tys. ha, natomiast w 2007 r. (wnioski były przyjmowane w ramach PROW 2007− 2013) w bazie zarejestrowanych było 745 753 wnioski o dopłaty do po− wierzchni 7 397,2 tys. ha (wg stanu na 31.07.2007 r.). Do 31 lipca br. z tytułu tego działa− nia zrealizowano płatności na łączną kwotę 3 703,9 mln zł, z tego: 1 144,7 mln zł dla wniosków z 2004 r., 1 267,6 mln zł dla wniosków z 2005 r., oraz płatności na kwotę 1 291,6 mln zł dla wniosków z 2006 r.; w ramach Działania 4 − „Wpieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt” wg sta− nu na 31 lipca br. z wszystkich tur zło− żonych było 143 263 wnioski o wspar− cie realizacji przedsięwzięć. W ramach Działania zrealizowano płatności na kwotę 785,5 mln zł; w ramach Działania 5 − „Zalesianie gruntów rolnych”: w kampanii 2004 złożono 2 229 wniosków o płatność do powierzchni 9 062,5 ha, na kwotę 66 342,6 tys. zł, 37

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

w kampanii 2005 r. złożono 4 795 wniosków o płatność do powierzchni 17 420,9 ha, na kwotę 137 988,4 tys. zł, w kampanii 2006 złożono 6 341 wniosków o płatność do powierzchni 19 896,9 ha. Do 31 lipca br. zrealizowano płatno− ści na kwotę 304,5 mln zł, w tym: 49,2 mln zł dla wniosków z I tury, 112,3 mln zł dla wniosków z II tury oraz 143,0

mln zł dla wniosków z III tury; w ramach Działania 6 − „Dostosowanie gospo− darstw rolnych do standar− dów UE” zarejestrowano 77 833 sprawy o pomoc fi− nansową (przyjmowanie wniosków zakończone). Do końca lipca br. wyda− no 70 622 decyzji przy− znających pomoc oraz zrealizowano płatności na kwotę 1 998,3 mln zł; w ramach Działania 7 − „Wsparcie dla grup producentów rolnych” złożo− no 102 wnioski, wydano 82 decyzje przyznających pomoc oraz zrealizowa− no płatności na kwotę 14,2 mln zł; w ramach Działania 8 – „Pomoc tech− niczna” rozpatrywano łącznie 80 wnio− sków z czego pozytywną decyzje o rea− lizacji w całości lub części projektu uzy− skało 36 wniosków na kwotę 17,9 mln zł (zawarte umowy). Do 31 lipca br. zreali− zowano płatności w kwocie 7,7 mln zł.

wanie funduszu operacyjnego” złożono 29 wniosków dla których wydano 28 decyzji przyznających pomoc oraz zre− alizowano płatności na kwotę 2,2 mln zł, w ramach „Pomocy dla wstępnie uznanych grup producentów o przy− znanie pomocy finansowej na pokry− cie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej” zareje− strowano 178 wnio− sków, wydano 131 de− cyzji przyznających pomoc oraz zrealizo− wano płatności na kwotę 21,4 mln zł, w ramach „Po− mocy dla organizacji producentów dostar− czających pomidory do przetwórstwa na rok gospodarczy 2004/2005” zrealizo− wano wypłaty dla 21

organizacji producen− tów na łączną kwotę 22,2 mln zł, w ramach „Pomocy dla organizacji produ− centów dostarczających pomidory do przetwór− stwa na rok gospodar− czy 2005/2006” zare− jestrowano ogółem 25 wniosków, dla wszyst− kich wydano decyzje przyznające pomoc Pomoc finansowa w ramach oraz zrealizowano wspólnej organizacji rynków płatności na kwotę 29,6 mln zł, owoców i warzyw w ramach „Pomocy dla organizacji W ramach pomocy finansowej z ty− producentów dostarczających pomido− tułu Wspólnej organizacji rynku owo− ry do przetwórstwa na rok gospodarczy ców i warzyw świeżych w Oddziałach 2006/2007” zarejestrowano ogółem 26 wniosków dla których wydano decyzje Regionalnych ARiMR: w ramach „Pomocy dla uznanych przyznające pomoc oraz zrealizowano organizacji producentów na dofinanso− płatności na kwotę 23,3 mln zł.

38

Pomoc finansowa w ramach organi− zacji wspólnego rynku produktów rybnych (od maja 2004 r.) Ogółem zarejestrowano 6 wniosków organizacji producentów rybnych o po− moc finansową. Wnioskodawcami są organizacje producentów rybnych zrze− szające armatorów statków rybackich. Do 31 lipca br. zrealizowano płatności na kwotę 382,6 tys. zł. Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej Sektorowy Program Operacyjny „Re− strukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” (Działanie 1.1 uruchomiono 16 sierpnia 2004 r., pozostałe 15 wrze− śnia 2004 r.) Ze względu na wykorzystane limity fi− nansowe zakończono przyjmowanie wniosków w OR, jedynie w Działaniu 1.1, w dniu 16.04.2007 r., zorganizowa− no dodatkowy nabór wniosków na wy− gospodarowane przez Agencję dodat− kowe środki w wysokości 230 mln zł. Do 31 lipca br. w Oddziałach Regio− nalnych (OR) oraz w Centrali ARiMR: złożono łącznie 75 739 wniosków o pomoc finansową na łączną kwo− tę 9 519,0 mln zł dla Działań wdra− żanych przez ARiMR, ogółem w ramach SPO „Restruk− turyzacja…” zrealizowano płatno− ści na kwotę 4 115,6 mln zł, w tym płatności na kwotę 3 615,1 mln zł dla 39 763 projektów na rzecz Działań wdrażanych przez Agencję.

Sektorowy Program Operacyjny „Ry− bołówstwo i przetwórstwo ryb 2004− 2006” (od 2 sierpnia 2004 r.) Do 31 lipca br. w Oddziałach Regio− nalnych ARiMR: złożono łącznie 3 731 wniosków o pomoc finansową na łączną kwotę 1 426,3 mln zł,

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

zrealizowano płatności na łączną kwotę 453,1 mln zł dla 2 607 projektów.

Pomoc ze środków krajowych Od stycznia do kwietnia br. banki udzie− liły 92 433 kredyty preferencyjne na łącz− ną kwotę 3 248,5 mln zł. Jednocześnie w tym okresie Agencja przekazała Ban− kom na dopłaty do oprocentowania kre− dytów udzielonych kwotę 253,4 mln zł. W okresie styczeń−lipiec br. ARiMR prze− kazała kwotę 22,7 mln zł właścicielom gruntów rolnych prowadzących uprawy leśne, wypłaciła kwotę 19,2 mln zł

podmiotom z branży utylizacyjnej, udzie− liła pomocy finansowej na kwotę 1,5 mln zł wspierając założenie i działalność ad− ministracyjną grup producentów rolnych. Ponadto ARiMR udzieliła poręczenia spła− ty 462 kredytów studenckich na kwotę 6 583,8 tys. zł. (wystawiono 1 dyspozycję realizacji poręczenia kredytu bankowe− go na kwotę 9,0 tys. zł). O dopłaty z tytułu prowadzenia plan− tacji wierzby lub róży bezkolcowej wy− korzystywanych na cele energetyczne mogą ubiegać się producenci rolni w ro− zumieniu przepisów o płatnościach bez−

pośrednich do gruntów rolnych. W 2005 r. w OR Agencji złożono 580 wniosków o dopłaty, wydano 209 decyzji oraz zre− alizowano płatności w kwocie 789,2 tys. zł do powierzchni 3 732,6 ha. W 2006 r. w okresie przyjmowania wnio− sków tj. od 15 marca do 15 maja zło− żono 629 wniosków. Ostatecznie wyda− no 493 decyzje oraz zrealizowano płat− ności na kwotę 1,7 mln zł. Od 2007 r. wnioski składa się w ramach płatności bezpośrednich. DEP. ANALIZ DZIAŁALNOŚCI I ROZWOJU TEL.: (022) 318 41 00

Aktualne oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki po 30 kwietnia 2007 r. (wysokość stopy redyskonta weksli − 4,75%) Oprocentowanie płacone bankowi przez kredytobiorcę w liniach: Banki *) nIP, nOR/IP

nMR, nKZ, nGR, nGP, nNT, nOR/MR, nKL inwestycyjne i obrotowe

1

Bank Polskiej Spółdzielczości SA

3,5625

1,7813

2

Bank Gospodarki Żywnościowej S.A.

3,5625

1,7813

3

Mazowiecki Bank Regionalny S.A.

3,5625

1,7813

4

SGB GBW S.A.

3,5625

1,7813

5

ING Bank Śląski S.A.

3,0875

1,5438

*) Banki, które do 01.06.2007 r. zawarły umowy z Agencją oznaczenia symboli linii kredytowych: nIP−

kredyty na realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych, działalch specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych

nMR−

kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego przez osoby, które nie ukończyły 40 roku życia

nKZ−

kredyty na zakup gruntów rolnych

nOR −

kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Państwa

nKL−

kredyty klęskowe

nGP−

kredyty na realizację inwestycji w rolnictwie i przetwórstwie produktów rolnych przez grupy producentów rolnych utworzone na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 roku o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw

nGR−

kredyty na zakup nieruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego

nNT−

kredyty na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie Sporządzono w Dep. Pomocy Krajowej Wydział Dopłat do Kredytów

39

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Adresy i numery telefonów Oddziałów Regionalnych ARiMR Dolnośląski 52−438 Wrocław, ul. Giełdowa 8 tel.: (0−71) 369−74−00; fax: (0−71) 364−37−02 e−mail:[email protected]

40

Podkarpacki 35−241 Rzeszów, ul. Lubelska 46 tel.: (0−17) 875−60−01; fax: (0−17) 864−25−50 e−mail:[email protected]

Kujawsko−Pomorski 87−100 Toruń, ul. Dąbrowskiego 4 tel.: (0−56) 619−83−00; fax: (0−56) 652−12−99 e−mail:[email protected]

Podlaski 18−400 Łomża, ul. Nowa 2 tel.: (0−86) 215−63−11; fax: (0−86) 216−45−13 e−mail: [email protected]

Lubelski 21−003 Ciecierzyn, Elizówka 65a koło Lublina tel.: (0−81) 756−88−20; fax: (0−81) 756−39−41 e−mail:[email protected]

Pomorski 81−890 Gdynia, ul. Kołłątaja 1 tel.: (0−58) 668−60−00; fax. (0−58) 669−68−35 e−mail: [email protected]

Lubuski 65−120 Zielona Góra, Al. Zjednoczenia 104 tel.: (0−68) 329−27−99; fax: (0−68) 451−94−49 e−mail:[email protected]

Śląski 42−200 Częstochowa, ul. J. Sobieskiego 7 tel.: (0−34) 378−28−00; fax: (0−34) 324−94−28 e−mail:[email protected]

Łódzki 92−202 Łódź, ul. Piłsudskiego 84 tel.: (0−42) 675−67−50; fax: (0−42) 674−60−92 e−mail:[email protected]

Świętokrzyski 25−415 Kielce, ul. Warszawska 430 tel.: (0−41) 349−09−00; fax: 332−84−02 e−mail:[email protected]

Małopolski 31−503 Kraków, ul. Lubicz 25 tel.: (0−12) 629−80−50; fax: (0−12) 421−13−11 e−mail:[email protected]

Warmińsko−Mazurski 10−038 Olsztyn, ul. Św. Wojciecha 2/10 tel.:(0−89) 521−09−20; fax: (0−89) 522−98−25 e−mail:[email protected]

Mazowiecki 00−175 Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 tel.: (0−22) 536−57−05; fax: (0−22) 435−49−05 e−mail: [email protected]

Wielkopolski 60−479 Poznań, ul. Strzeszyńska 36 tel.: (0−61) 845−56−60; fax: (0−61) 840−06−95 e−mail:[email protected]

Opolski 45−836 Opole, ul. Wrocławska 170 G tel.: (0−77) 401−84−00; fax: (0−77) 457−45−23 e−mail:[email protected]

Zachodniopomorski 71−245 Szczecin, ul. Szafera 10 tel.: (0−91) 469−84−00; fax.: (0−91) 431−60−97 e−mail: [email protected]