Warszawa, 9 lutego 2018 r.

RAPORT

Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC MAREK GOLISZEWSKI przewodniczący Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Prezes i założyciel Business Centre Club (od 1991 r.). Prezes Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. B. wiceprzewodniczący Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, przewodniczący Zespołu ds. Dialogu Społecznego (2002-2008). Członek Narodowej Rady Integracji Europejskiej (2002 r.). Inicjator Rady Przedsiębiorczości RP (2002 r.). Założyciel Koalicji Pro-Euro (2007 r.).  22 58 26 100  [email protected]

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu w IV kwartale 2017 roku

Ostatni kwartał 2017 roku i wejście w I kwartał roku bieżącego to awans M. Morawieckiego z funkcji wicepremiera ds. gospodarczych na stanowisko prezesa Rady Ministrów. Niejako potwierdzenie zakresu jego faktycznej władzy. Ale też nowe obowiązki z groźbą oderwania uwagi od spraw gospodarczych. Choćby ustawa o IPN czy praworządność w Polsce w kontekście art. 7 Traktatu Europejskiego. Dobrze, ze część jego dotychczasowych zadań przejmują kompetentne osoby: Jerzy Kwieciński jako minister ds. inwestycji i Jadwiga Emilewicz, odpowiadająca za rozwój przedsiębiorczości.

Zestawienie istotne, bo bez pobudzenia przedsiębiorczości Polaków nie będzie znaczącego wzrostu inwestycji prywatnych. A te determinują dalszy rozwój gospodarki. Tymczasem są na zbyt niskim poziomie. Wiąże się to z jednej strony ze wzrostem kosztów pracy (presja płacowa wywołana deficytem pracowników na rynku), a z drugiej strony – niskim kredytowaniem firm przez banki i „niepewnością jutra”.

Inwestorzy obserwują bowiem wypieranie sektora prywatnego przez sektor państwowy, choćby wykup przedsiębiorstw prywatnych przez spółki skarbu państwa czy projekt ustawy o jawności życia publicznego. Obawiają się egzekwowania przepisów, które wprawdzie Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

1

przyczyniają się do likwidacji szarej strefy, ale uderzają swoją restrykcyjnością w rzetelnych podatników, np. solidarna odpowiedzialność przy nadużyciach VAT. Piszą o tym bardziej szczegółowo ministrowie Gabinetu Cieni.

Konstytucja

Biznesu, cenna inicjatywa rządu, musi zostać poparta realnym zaufaniem

władzy politycznej do biznesu, by wywołać taka samą reakcję w odwrotnym kierunku, przejawiającą się większymi nakładami inwestycyjnymi przedsiębiorców. Tylko inwestycje w dłuższym okresie przynoszą rozwój gospodarki.

Rząd może mieć powody do zadowolenia, bo zamknął ubiegły rok prawie 5-procentowym wzrostem PKB, zwiększoną konsumpcją, sprzedażą detaliczną i produkcją przemysłową, realnym wzmocnieniem finansowym ubogich. Ale nad tymi wskaźnikami wisi ciągle znaczący dług publiczny przekraczający 1 bln złotych. l pytanie, jak długo jeszcze potrwa dobra koniunktura światowa, determinująca postępy polskiej gospodarki. Również pytanie o datę wejścia do strefy euro. Wszak 80% transakcji firmy w naszym kraju przeprowadzają już w tej walucie. Obecność w strefie euro określać będzie wysokość funduszy, jakie otrzyma Polska i jej przedsiębiorstwa w następnej transzy z Brukseli. Odpowiedź na pytanie o euro nie leży jednakże całkowicie w gestii rządu i związana jest ze strategią partii obecnie rządzącej. A to nie ułatwi rządowi pracy nie tylko w tej kwestii i nie tylko w I kwartale tego roku.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

2

Gospodarka DR JANUSZ STEINHOFF minister gospodarki Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Wicepremier w latach 1997–2001 minister gospodarki w rządzie Jerzego Buzka. Ekspert ds. energetyki, ochrony środowiska, procesów restrukturyzacji górnictwa. Poseł w latach 1989-1993 oraz 1997-2001. B. prezes Wyższego Urzędu Górniczego, wiceprezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach (1996-1997). Ekspert BCC ds. gospodarki i energetyki.  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. INWESTYCJE Kluczowym wydarzeniem w czwartym kwartale 2017 roku była zmiana na stanowisku premiera rządu, która odczytywana jest – zarówno przez analityków ekonomicznych jak i samych przedsiębiorców – jako nadanie gospodarce większego priorytetu. Z osobą Mateusza Morawieckiego wiąże się też oczekiwanie zdynamizowania wielu ważnych procesów, wśród których jednym z kluczowych są inwestycje. Oczywiście dobrą wiadomością są ostatnie wyniki PKB – szacuje się, że polska gospodarka urosła w 2017 roku o 4,6%. To najlepszy wynik od 2011 roku. Eksperci wiążą go przede wszystkim z konsumpcją i eksportem, ale również z inwestycjami, które przyspieszyły w III i IV kw. – szczególnie w sektorze samorządowym, ze względu na większą absorpcję funduszy unijnych. Pozytywnie należy odczytywać zapowiedziane w expose przestawienie polskiej gospodarki na tory właśnie inwestycji, innowacyjności i eksportu. Kluczową kwestią pozostaje odpowiedź na pytanie co mogłoby zachęcić inwestorów prywatnych do rozwoju i większego inwestowania. Obecne, wskazywane przez przedsiębiorców bariery to wciąż wysoka niepewność dotycząca reguł działania – niejasne i często zmieniane przepisy, praktyka działania urzędów skarbowych i sądów. Z całą pewnością zbudowanie przez rząd klimatu stabilności priorytetów i reguł, w powiązaniu z racjonalnymi propozycjami dla przedsiębiorców w obszarze podatków i ewolucji obowiązującego prawa, które nader często znacząco utrudnia proces inwestycyjny, będzie odczytane jako rzeczywista zachęta do inwestowania. Nie bez znaczenia są już podjęte działania tj. flagowy dokument Konstytucja Biznesu, która w tej chwili jest w Sejmie. Pomimo uwag szczegółowych do tego projektu, proponowane w niej zmiany są korzystne dla przedsiębiorców inwestujących w badania i rozwój, a następnie w komercjalizację wyników tych badań. Tworzone są zdecydowanie lepsze warunki do powstawania start-upów.

2. SMOG Według raportu WHO, spośród 50 miast o największym stopniu zanieczyszczenia aż 33 znajdują się w Polsce, co czyni z naszego kraju swoiste Indie Europy. Szacuje się, że z powodu smogu rocznie w Polsce umiera prawie 50 tys. osób. Bezpośrednie skutki dla rodzimej gospodarki z tego tytułu są oczywiste i oznaczają nie tylko utratę osób czynnych zawodowo. W opublikowanym ostatnio raporcie Komisji Europejskiej dotyczącym „wdrażania polityki ochrony środowiska UE”, wskazano tzw. koszty zewnętrzne związane z zanieczyszczeniem powietrza w krajach UE. Tylko w samej Polsce, z powodu chorób wywołanych smogiem, pracownicy przebywają łącznie 19 milionów dni roboczych w ciągu roku na zwolnieniu. Związane z tym koszty leczenia, czy niższych pensji z powodu Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

3

nieobecności, ponoszone przez pracowników, to 1,5 mld euro rocznie, przy równoczesnym koszcie opieki zdrowotnej na poziomie 88 milionów euro rocznie. Łącznie, wszystkie koszty zanieczyszczonego powietrza w Polsce wynoszą 26 mld euro, czyli aż 6 proc. naszego PKB. Skala tego problemu znalazła swoje miejsce w expose premiera Morawieckiego, który wskazał, że czyste powietrze to wyzwanie cywilizacyjne, a program walki ze smogiem to program wsparcia najuboższych oparty o likwidację ubóstwa energetycznego. Wątpliwości może budzić propozycja, z jednej strony, wspierania rozwoju alternatywnych źródeł energii, przy równoczesnej zmianie prawa w odniesieniu do istniejącej energetyki wiatrowej, co nie buduje wiarygodności rządu i atrakcyjności Polski jako miejsca do lokowania inwestycji. Budzą też zasadnicze obawy wypowiedzi przedstawicieli rządu o polskim węglu, który ma być ponoć kołem zamachowym polskiej gospodarki (sic!).

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania zasługujące na aprobatę: USTAWA O ELEKTROMOBILNOŚCI Na pozytywną ocenę zasługuje generalnie ustawa o elektromobilności. Jako nierealne oceniam prognozy, iż w roku 2030 będziemy posiadać w naszym kraju 1 milion aut elektrycznych. Należy zauważyć, że w ostatnich siedmiu latach, w Polsce zarejestrowano zaledwie 906 samochodów elektrycznych. Zdecydowanie lepiej sytuacja przedstawia się z samochodami o napędzie hybrydowym, których przez siedem lat pojawiło się na polskich drogach aż 38 790. Podobnie ma się rzecz z infrastrukturą. W Zachodniej Europie znajduje się 150 tysięcy ładowarek dostępnych w miastach i przy głównych szlakach handlowych. W Polsce jest niewiele ponad 50 sztuk. Zgodnie jednak z planami Ministerstwa Energii na najbliższe trzy lata przewidziano budowę 6 tysięcy ładowarek o normalnym napięciu i 400 stacji szybkiego ładowania, uzupełniających 80 proc. pojemności akumulatorów w około 30 minut. Wartość wszystkich zachęt do nabywania aut elektrycznych zawartych w ustawie to 18,6 miliarda złotych. W katalogu głównych znajdują się m.in.: zwolnienie z podatku akcyzowego, w przypadku aut firmowych przedsiębiorca będzie mógł odliczyć od podatku maksymalnie 30 tysięcy euro tytułem amortyzacji, zwolnienia z opłat za parkowanie, czy możliwość korzystania z buspasów do końca 2025, przy założeniu, ze zarządca drogi wyda na to zgodę. Warto pochwalić fakt, że elektromobilność wkracza również do administracji państwowej – z początkiem 2020 roku jej flota samochodowa ma składać się w 10% z pojazdów elektrycznych, po trzech latach z 20%, a po pięciu – do 50%.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

4

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: USTAWA O JAWNOŚCI ŻYCIA PUBLICZNEGO Na zdecydowane słowa krytyki zasługuje projekt ustawy o jawności życia publicznego, którego wejście w życie jest planowane w marcu bieżącego roku. Nawet w samym rządzie projekt ustawy wywoływał kontrowersje – przeciwko objęciu zapisami ustawy zaprotestowały resorty spraw zagranicznych, obrony narodowej, sprawiedliwości oraz energii. Krytycy wskazywali na m.in. ryzyko spadku konkurencyjności państwowych spółek. Powszechna jest opinia, że rozwiązanie – które w zamyśle miało zwiększyć przejrzystość życia publicznego i wzmocnić kontrolę nad sposobem zarządzania największymi państwowymi spółkami – uderzy rykoszetem w profesjonalnych menadżerów z prywatnego biznesu. Ustawa rozszerza dotychczasowy katalog „osób pełniących funkcje publiczne”. To do nich stosowane będą ograniczenia dotychczasowej tzw. ustawy antykorupcyjnej. Będą to wszyscy członkowie zarządów „spółek zobowiązanych”, czyli podmiotów, w których Skarb Państwa lub jednostki samorządu mają więcej niż 20 proc. udziałów lub akcji. Obecnie próg jest wyższy – wynosi 50 proc. w przypadku państwowych spółek i 100 proc. w spółkach, w których właścicielem jest samorząd. Prawo jest oczywiście jednym z istotnych fundamentów funkcjonowania gospodarki. Równocześnie przekonanie, że receptą na wyeliminowanie patologii jest uchwalanie coraz to bardziej opresyjnych norm prawnych to z jednej strony naiwność, a z drugiej rzeczywiste zagrożenie dla funkcjonowania firm w Polsce.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

5

Finanse PROF. STANISŁAW GOMUŁKA minister finansów Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC B. wiceminister finansów. W latach 1970-2005 wykładowca London School of Economics and Political Sciences, University of London. Doradca kolejnych ministrów finansów Polski. Negocjator Polski z klubami Paryskim i Londyńskim w sprawie zmniejszenia polskiego długu zagranicznego i członek tzw. Grupy Strategicznej wicepremiera Balcerowicza. Konsultant m.in. OECD, MFW, Komisji Europejskiej ds. Europy Wschodniej. Główny ekonomista BCC.  609 556 506  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze?

1. Wprowadzenie w życie zapowiedzianej przez rząd reformy kapitałowej części systemu emerytalnego, polegającej na wprowadzeniu pracowniczych planów kapitałowych (PPK) oraz zmian w obrębie otwartych funduszy emerytalnych (OFE).

2. Przygotowanie średniookresowego planu finansów publicznych, którego głównym celem będzie zmniejszenie średniego deficytu sektora finansów publicznych z 4% PKB w przeszłości do około 1%. Priorytet nr 1 jest doceniany przez rząd, szczególnie przez Ministerstwo Finansów, więc ma szansę realizacji po zmianie na stanowisku premiera. W Polsce potrzebne jest znaczne zwiększenie oszczędności krajowych i zmniejszenie dofinansowania z budżetu systemu emerytalnego. Priorytet nr 2 nie jest kwestionowany przez rząd premiera Mateusza Morawieckiego. Jest nawet doceniany przez obecną minister finansów Teresę Czerwińską, lecz nadal brakuje propozycji dokumentu strategii realizacyjnej. Potrzebne jest ograniczenie kosztów obsługi długu publicznego poprzez znaczne zmniejszenie rentowności skarbowych papierów wartościowych i znaczne zmniejszenie długu publicznego w relacji do PKB. Teraz i w ostatnim roku rentowności polskich 10-ciolatek wynosiły około 3,5%, wobec około 0,7% niemieckich, ok. 1,0%

francuskich, ok. 1,4% hiszpańskich, ok. 2,0% włoskich oraz ok. 2,25%

węgierskich. Realizacja celu nr 2 spowodowałaby zmniejszenie rentowności polskich papierów dłużnych do znacznie niższych poziomów naszych sąsiadów na południu, północy i zachodzie. Polska od lat, także obecnie, jest dla inwestorów wyspą podwyższonego ryzyka.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

6

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania, które zasługują na aprobatę: Utrzymanie deficytu budżetu państwa w 2017 r. na umiarkowanym poziomie 25,4 mld zł, znacznie poniżej górnego limitu. Za duży sukces trzeba uznać fakt, że dochody wzrosły o 11,4%, czyli szybciej niż nominalny PKB. Na skutek sporych efektów w uszczelnianiu, w latach 2015-2017, oraz dużego wzrostu nominalnego popytu krajowego w roku 2017, już około połowa dochodów podatkowych to podatek VAT. Nie znamy jeszcze deficytu całego sektora finansów publicznych w 2017 r. Przypuszczam, że wyniesie poniżej 2%. W sytuacji szybkiego wzrostu gospodarczego, bo w tempie 4,6%, czyli znacznie powyżej średniego tempa w ostatnich kilkunastu latach, wynik sektora powinien być w pobliżu zera, a nawet zamiast deficytu powinniśmy mieć nadwyżkę budżetową. Utrzymujące się, wysokie rentowności skarbowych papierów wartościowych, dużo wyższe niż w przypadku Czech i Słowacji, także sporo wyższe niż w przypadku Węgier, świadczą o stosunkowo dużym deficycie zaufania do Polski jako emitenta długu publicznego.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Główne zagrożenie dla przedsiębiorców i gospodarki to wzrost niepewności w wyniku wprowadzenia ustaw ograniczających niezależność wymiaru sprawiedliwości oraz pojawienia się ryzyka bardzo wysokich kar dla zarządów i przedsiębiorców nakładanych przez organy administracji państwowej, a nie przez sądy, w przypadku podejrzeń o przestępstwa podatkowe. Ten wzrost niepewności może spowodować, że nakłady inwestycyjne w sektorze prywatnym pozostaną nadal na stosunkowo niskim poziomie w relacji do PKB. Najniższym od wielu lat. Według danych GUS-u stopień wykorzystania aparatu wytwórczego w przemyśle i budownictwie wzrósł w 2017 r. do najwyższego od 16 lat poziomu 82,2%. To dla przedsiębiorców bardzo dobra wiadomość. W normalnych okolicznościach należałoby oczekiwać znacznego wzrostu inwestycji prywatnych w 2018 r. i później. Tak powinno być tym bardziej, że stopy procentowe, szczególnie realne, są nadal na bardzo niskim poziomie. Krajowe inwestycje prywatne to około 200 mld zł rocznie. Te inwestycje są w Polsce finansowane głównie ze środków własnych, więc zależą silnie od rentowności. W tej chwili rentowności są jednak pod rosnącą presją ze względu na silny wzrost płac. Ponadto, czynnikiem zniechęcającym do inwestycji zaczyna być narastający brak pracowników.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

7

Polityka podatkowa DR IRENA OŻÓG minister ds. polityki podatkowej Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Irena Ożóg jest doktorem nauk ekonomicznych (SGPiS), absolwentką Centrum Podyplomowego Kształcenia Pracowników Administracji Państwowej (poprzednik Krajowej Szkoły Administracji Publicznej) i licznych kursów w zakresie administracji, zarządzania, biznesu. Prawie 20 lat była urzędniczką w służbie publicznej (Ministerstwo Finansów), w tym w latach 1991-1992 jako wicedyrektor, w latach 1992-1998 dyrektor Departamentu Podatków Bezpośrednich, a w latach 2001-2003 jako wiceminister finansów odpowiedzialna za podatki. Od 1991 r. jest wykładowcą w SGH i na Uniwersytecie Warszawskim. Po odejściu z MF, wraz z partnerami, założyła kancelarię prawniczą – Spółkę Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy.  22 480 81 00  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Przyjęcie przez rząd i skierowanie do Sejmu RP projektu nowej Ordynacji podatkowej, opracowanego przez Komisję Kodyfikacyjną, składającą się z niezależnych ekspertów podatkowych. Nowa ordynacja podatkowa powinna uporządkować i ucywilizować zasady kształtowania relacji podatnik – organy podatkowe. 2. Zaprzestanie kreatywnej księgowości budżetowej pozwalającej rządzącym na koloryzację obrazu polskiej gospodarki (np. zaliczenie do przychodów lokalnych samorządów środków z budżetu państwa na realizację programu 500+, co radykalnie podwyższa dopuszczalny próg zadłużenia jednostek samorządowych), a w to miejsce wprowadzenie wielorakich rozwiązań zachęcających przedsiębiorców do inwestycji przez podwyższenie zaufania biznesu do organów państwa.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu

Działanie, które zasługuje na aprobatę: CIT – zwiększenie odpisów z tytułu ulgi B+R z 30%/50% do 100% oraz rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych Wskazana zmiana powinna wpłynąć pozytywnie na zwiększenie popularności stosowania ulgi B+R wśród przedsiębiorców, a co za tym idzie może zwiększyć zainteresowanie przedsiębiorców działaniami proinnowacyjnymi.

Zagrożenie dla gospodarki i przedsiębiorców: Przyznanie szefowi KAS uprawnienia do blokowania rachunków bankowych na podstawie analizy ryzyka wykonywanej w oparciu o wskaźnik ryzyka (i służący jego ustalaniu algorytm) niedostępny dla przedsiębiorców (ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych)

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

8

Przyjęte rozwiązanie może utrudnić, o ile nie uniemożliwić, przedsiębiorcom skuteczne zaskarżanie do sądu administracyjnego postanowień o zablokowaniu rachunków bankowych. Trudno będzie bowiem przedsiębiorcy podjąć polemikę z postanowieniem wydanym w oparciu o wskaźnik niedostępny dla przedsiębiorcy. Istnieje obawa, że sądowa kontrola blokad rachunków będzie sprowadzała się do badania formalnego, czy blokada nastąpiła na podstawie analizy uwzględniającej wskaźnik ryzyka, bez merytorycznej kontroli samego wskaźnika, skoro algorytm jego ustalania będzie udostępniany wyłącznie szefowi KAS.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

9

Rynek pracy i prawo pracy ZBIGNIEW W. ŻUREK minister pracy Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Sekretarz Prezydium Rady Dialogu Społecznego, przewodniczący Zespołu ds. rozwoju dialogu społecznego, członek Zespołu prawa pracy; zastępca przewodniczącego Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP, przewodniczący Zespołu ds. Prawno-Organizacyjnych. Od 1990 r. zajmuje się działalnością ekspercką i konsultingową. Mediator, wpisany na listę mediatorów przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej. Wiceprezes, członek i założyciel BCC, sekretarz generalny Związku Pracodawców BCC. Ekspert BCC ds. prawa pracy.  690 485 442  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Stworzenie mechanizmów ochrony konkurencyjności polskich firm, by nowe prawo wynikające z unijnej dyrektywy, dotyczącej pracowników delegowanych podziałało możliwie minimalnie negatywnie na rynek pracy w Polsce. Za porażkę nie tylko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ale całego rządu RP należy uznać przyjęcie w październiku ubiegłego roku przez Radę Unii Europejskiej dyrektywy, dotyczącej pracowników delegowanych. Polska jest głównym przegranym w tej sprawie. Problem jest szczególnie bolesny dla branży transportu drogowego, gdzie Polska jest europejskim liderem tej branży, który opanował około 25% rynku. Wprowadzenie w życie dyrektywy o pracownikach delegowanych może spowodować utratę kilkudziesięciu, a nawet stu tysięcy miejsc pracy polskich kierowców. Nie potrafiliśmy zbudować skutecznej koalicji przeciw tej dyrektywie, by nie dopuścić do jej przyjęcia. Poza Polską, przeciw dyrektywie głosowały tylko Węgry, Litwa i Łotwa. Nie udało się nawet utrzymać jedności państw Grupy Wyszehradzkiej. Także w negocjacjach ostatecznego kształtu dyrektywy nie udało się nam uzyskać właściwie żadnych znaczących ustępstw, w tym wyłączenia spod niej transportu drogowego. Problem konsekwencji wprowadzenia tej dyrektywy dotyka także szeregu innych branż z budownictwem, rolnictwem i przetwórstwem na czele. Polskie firmy, nie tylko transportowe, będą musiały wypłacać wynagrodzenia równe płacom lokalnych pracowników – a mając wyższe koszty działania i na ogół niższe przychody za świadczone usługi – mogą nie wytrzymać konkurencji. Najbliższe trzy lata to maksymalny okres, w którym rządy poszczególnych państw – członków Unii Europejskiej – powinny dostosować swoje prawodawstwo do dyrektywy. Kolejny rok to czas dla pracodawców, by mogli się oni przystosować do nowego prawa. Ten czas należy maksymalnie wykorzystać, tworząc nowe państwowe zasady tak, by nowe prawo podziałało możliwie minimalnie negatywnie na rynek pracy w Polsce. Trzy, cztery lata to i dużo i mało. Wykorzystajmy go optymalnie, tworząc nowe mechanizmy ochrony konkurencyjności polskich firm. To jedno z ważniejszych zadań dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. To jedno z ważniejszych zagrożeń dla szeregu branż, dla całości rynku pracy, poziomu bezrobocia, finansów publicznych, przyszłości polskiej gospodarki.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

10

2. Systemowe działania, poświęcone opracowaniu nowego Kodeksu pracy. Dobiegają końca prace Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, która niedługo powinna oficjalnie zaprezentować wyniki swoich działań. Miejmy nadzieję, że jej „urobek” okaże się wartościowym, wyjściowym materiałem do dyskusji nad całością stosunków pracy w Polsce. Dyskusji, która – miejmy

nadzieję

–

zaowocuje opracowaniem

i

uchwaleniem

nowego,

nowoczesnego,

prorozwojowego Kodeksu pracy zastępującego archaiczny i eklektyczny, wielokrotnie nowelizowany Kodeks z roku 1974. Od momentu zakończenia prac przez Komisję Kodyfikacyjną, kluczową rolę organizacyjną na drodze dalszych działań powinno odgrywać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Dlatego też już dziś należy przygotować się należycie do prowadzenia konsultacji merytorycznych z uprawnionymi gremiami z Radą Dialogu Społecznego na czele. Od resortu oczekuje się, że wzniesie się ono ponad naciski polityczne i skupiając się na racjach merytorycznych podejmie właściwe działania by nowy Kodeks pracy, który, przynajmniej w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, będzie efektywnym narzędziem do budowy jeszcze bardziej nowoczesnego państwa o zdrowych i sprawiedliwych stosunkach pracy. Który wpłynie na podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki. By to wszystko osiągnąć – należy już dziś podjąć właściwy, niemały wysiłek organizacyjny.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Niełatwo o jednoznaczną ocenę rynku pracy w Polsce, a na jego tle ocenę Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Z jednej strony trudno nie cieszyć się, że ostatnie dwa lata cechują się stałym, systematycznym spadkiem stopy bezrobocia w Polsce: z 10,0% w lipcu 2015 r. do 6,6% w grudniu 2017. Należy pamiętać, że główną przyczyną tego stanu rzeczy jest generalnie dobra koniunktura gospodarcza, tak w Polsce jak u naszych partnerów handlowych. Spadkowi poziomu bezrobocia towarzyszy znaczący wzrost płac, szacowany na około 7% w ciągu ubiegłego roku. Wynika to między innymi z tego, że na polskim rynku pracy coraz bardziej brakuje pracowników. Brak pracowników i rosnące płace stają się barierą rozwoju i mogą powodować spadek konkurencyjności polskiej gospodarki. Można temu przeciwdziałać poprzez większe otwarcie polskiego rynku pracy dla obcokrajowców. Sprzyjać temu mogłaby śmielsza niż obecnie polityka Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, deklarowana z resztą przez jego kierownictwo. Szersze otwarcie rynku pracy wiąże się ze sprzeciwem związków zawodowych, traktujących obcokrajowców jako konkurencję dla polskich pracowników, nierozumiejących często, że staje się ono powoli koniecznością, interesem ogółu, w tym także pracowników. Niezbędny tu jest rzetelny dialog ze związkami zawodowymi oraz innymi aktorami rynku pracy.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

11

Z drugiej strony, trudno nie odnosić się z rezerwą do spektakularnych, zdaniem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, sukcesów polskiej polityki społecznej, takich jak dofinansowanie rodzin wychowujących dzieci (500+), obniżenie do poprzedniego poziomu wieku emerytalnego, czy wprowadzenie ograniczenia w handlu w niedziele. Działania takie nie do końca są sukcesami dla szeregu środowisk i obywateli, którzy rozwój Polski widzą poprzez rozwój inwestycji, a nie poprzez wzrost konsumpcji. Wzrost popytu wewnętrznego, konsumpcji, pochodzący nie z wypracowanych bezpośrednio środków, a spowodowany zastrzykiem pochodzących z budżetu pieniędzy, będących konsekwencją prosocjalnej polityki rządu jest dla gospodarki niebezpieczny. W czasie dobrej koniunktury, którą dziś mamy, nie należy zadowalać się niższym niż planowany poziomem deficytu budżetowego, a posiadać budżet co najmniej zrównoważony lub wręcz uzyskać nadwyżkę budżetową, by łatwiej pokonać trudności, jakie pojawią się, gdy dobra koniunktura osłabnie.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Pomimo wielu głosów krytyki, płynących z różnych środowisk, ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę – uchwalona przez Parlament i w końcu stycznia 2018 r. podpisana przez prezydenta, staje się od marca br. obowiązującym prawem. Argumenty przeciw tej ustawie podawaliśmy już poprzednio, może warto je pokrótce przypomnieć. Niewykluczone, że przydadzą się one w nieodległej przyszłości, gdy okaże się, że regulacja nie wytrzymała próby czasu i konfrontacji z rzeczywistością. Nikt rozsądnie myślący nie podważa pracowniczego prawa do wypoczynku, do niedzieli z rodziną. Nie można jednak zapominać o tym, że aby jedni odpoczywali – inni muszą pracować. Dlaczego, wyróżniając troską pracowników handlu, nie pamiętać o przedstawicielach dziesiątków, setek innych zawodów? Przecież wszyscy pracownicy są jednakowo ważni. Jak zatem uwzględnić racje wszystkich? Wydaje się, że jest jedna metoda: zamiast zakazów i ograniczeń – pozostawienie ludziom swobody decyzji z jednoczesnym wachlarzem zachęt finansowych. Czy nie byłoby lepiej, gdyby za pracę w niedzielę, podejmowaną zresztą wyłącznie za zgodą pracownika, płacić wyraźnie więcej? A nie zamiast tego – uszczęśliwiać ludzi na siłę zakazami i nakazami? Nie należy zapominać, kim są typowi pracownicy handlu w Polsce. To przede wszystkim ludzie młodzi, pokolenie „przed trzydziestką”, na początku kariery zawodowej, jeszcze nie żonaci/zamężni i bezdzietni. Znaczna ich część uczy się lub studiuje. Pracę w handlu wybierają oni ze względu na elastyczność godzin pracy, dającą im możliwość pogodzenia zarobkowania z nauką. Część z nich, szczególnie ci, którzy studiują na studiach dziennych, szczególnie chętnie pracuje właśnie w niedziele i inne dni wolne od pracy. Drugą grupę pracowników handlu stanowią ludzie dojrzali, często dorabiający do nie największego domowego budżetu, głównie emeryci i renciści – ale nie tylko. Także ci słabo zarabiający, którzy są zmuszeni do poszukiwania dodatkowego zajęcia. Pamiętać należy także o znaczącej grupie osób niepełnosprawnych, dla których praca w wielkopowierzchniowych centrach handlowych jest Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

12

nierzadko jedyną możliwością zarobkowania. A myśląc o niepełnosprawnych pamiętać należy także o tym, że dla tych ludzi ta praca jest jednocześnie znakomitą okazją adaptacji społecznej. Spróbujmy przeanalizować zyski i straty ograniczeń w niedzielnym handlu. Zastanówmy się, kto zyska a kto straci? Na początku dobre wiadomości dla pracowników handlu. Dzięki nowowprowadzonej ustawie będą oni mogli mniej pracować. Będą mogli więcej czasu poświęcić rodzinie, wypoczynkowi, życiu duchowemu. Ale na te dobre wiadomości cieniem kładzie się prozaiczna kwestia zarobków. Zakaz handlu w niedziele w sposób prosty odbije się na obrotach sklepów. Dlatego pracownicy stracą podwójnie: jeśli będą mniej pracować – co oczywiste – mniej zarobią; co gorsze, na skutek spadku obrotów i redukcji etatów – część z nich utraci swoje miejsca pracy, stając się bezrobotnymi. Na ograniczeniach w niedzielnym handlu stracą także klienci, wśród których jest przecież wielka liczba pracowników. Stracą, ponieważ ograniczy się ich wybór, zabierając im dzień, który mogliby spokojnie, bez pośpiechu i wysiłku, spędzić na zakupach. Może mniej na zakupach pietruszki, a bardziej towarów drogich: samochodów, mebli, o mieszkaniach nie mówiąc. Takich, których dokonuje się często raz na kilka, kilkanaście lat, a czasem raz na całe życie. Decyzja o takich zakupach szczególnie nie powinna być podejmowana pochopnie, pod wpływem impulsu. Powinna być gruntownie przemyślana, a na taką potrzeba spokoju i czasu. Niedziela jest dobrym dniem do takich działań i przemyśleń. Stracą również ci, którzy ze względu na organizację ich życia (studenci, emeryci, itp.) dorabiają w niedzielę do skromnych domowych budżetów. Stracą sieci handlowe. I to nie tylko ze względu na spadek obrotów. Także ze względu na wynikające z zaburzenia harmonijności dostaw – wyższe koszty transportu, spedycji, logistyki. Takie i inne koszty trzeba będzie zrekompensować. Jak? Ponownie stracą klienci, w przeważającej mierze pracownicy, gdy ceny towarów pójdą w górę. Na ograniczeniach w niedzielnym handlu stracą także małe sklepy, usytuowane w galeriach handlowych, których gros zysków powstaje właśnie w niedzielę, a które w ciągu tygodnia są często deficytowe. Straci cała polska gospodarka, nastąpi pogorszenie jej konkurencyjności. Warto na koniec przytoczyć dwa, skłaniające do refleksji przykłady zakazów handlu w innych krajach. Analogiczna ustawa o zakazie handlu w niedziele została swego czasu przyjęta na Węgrzech, gdzie przetrwała niewiele ponad rok. Zniesiono ją w roku 2015, w wyniku protestów społecznych. We Francji analogicznym ograniczeniom w handlu sprzeciwili się sami pracownicy, obawiający się utraty zarobków i co gorsza utraty miejsc pracy. Jak będzie z polską ustawą o zakazie handlu w niedziele?

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

13

Ubezpieczenia społeczne DR WOJCIECH NAGEL minister ds. ubezpieczeń społecznych Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Zastępca przewodniczącego Rady Nadzorczej ZUS oraz zespołu problemowego ds. ubezpieczeń społecznych Rady Dialogu Społecznego. Był dwukrotnie doradcą ministra pracy, szefem Funduszu Rehabilitacji oraz zastępcą szefa Krajowego Urzędu Pracy. Doktor nauk ekonomicznych o specjalizacji ubezpieczenia społeczne. Członek Konwentu BCC oraz ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych i pracy.  601 329 181  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? Ubezpieczenie społeczne, w części emerytalnej, powinno przejść w latach 2019-2020 poważną transformację w części kapitałowej, która umocni asekurację wypłat emerytalnych. Dwa priorytety do realizacji: 1. Uruchomienie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) w 2019 r. PPK będą zaadresowane do ponad 11 milionów pracowników, w tym do blisko 9 milionów osób zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw oraz ponad 2 milionów osób pracujących w jednostkach sektora finansów publicznych. Założenia przyjęte przy tworzeniu koncepcji planów emerytalnych, wskazują na możliwość przystąpienia do nich 8,5 mln osób (75% partycypacji). PPK zostaną zadedykowane pracownikom, za których odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne. Wdrożenie programu PPK umocni trójfilarową konstrukcję systemu emerytalnego, która posiada kluczowe znaczenie dla wysokości świadczeń przyszłych świadczeniobiorców. 2. Należy przygotować i wdrożyć strategię rozwoju systemu emerytalnego. Elementy tej strategii powinny objąć przebudowę filara kapitałowego (OFE) oraz nową rolę i sposób finansowania Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD). Wymieniona strategia powinna wprowadzić mechanizmy, które zapewnią stabilność funkcjonowania oraz finansową wypłacalność publicznego systemu emerytalnego w przyszłości. Problemem do rozwiązania pozostaje przyszła adekwatność świadczeń emerytalnych w stosunku do pobieranego przez pracowników wynagrodzenia. Należy w sposób odpowiedzialny, w dialogu społecznym, podjąć problematykę przywilejów emerytalnych, w celu ich ograniczenia i stopniowej likwidacji. W pierwszym etapie zmiany należy dokonać przeglądu i oceny zasadności utrzymywania przywilejów w poszczególnych grupach zawodowych. Łącznie kosztują one podatników ok. 20 mld zł rocznie. PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działanie, które zasługuje na aprobatę: Nowelizacja przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (PPE), z określeniem maksymalnego okresu oczekiwania na nabycie prawa do przystąpienia do dodatkowego programu emerytalnego. Projekt ustawy powinien wejść w życie do 21 maja 2018 r., co wynika z przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/50/UE. Zaproponowane rozwiązania wychodzą naprzeciw tzw. transgraniczności i mobilności pracowników na rynku Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

14

europejskim, dotyczą łatwiejszego nabywania i zachowywania uprawnień do dodatkowych emerytur. Określa ona przepisy ułatwiające korzystanie z prawa do swobodnego przemieszczania się pracowników między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Polegają one na ograniczeniu przeszkód wynikających z niektórych zasad dotyczących dodatkowych programów emerytalnych, związanych ze stosunkiem pracy. Projekt ustawy lepiej opisuje obowiązki informacyjne pracodawców prowadzących PPE, a dotyczące ich członków. Podobnie – przekazywanie informacji przez zarządzających PPE – tworzącym je pracodawcom. Doprecyzowano uprawnienia do świadczeń dla spadkobierców związanych z dodatkowymi programami emerytalnymi. Ma to zastosowanie do beneficjentów pozostałych przy życiu, osób uprawnionych do otrzymania środków zgromadzonych przez uczestnika w przypadku jego śmierci. Osoby te będą traktowane jak beneficjenci z odroczonymi uprawnieniami, także w zakresie obowiązków informacyjnych. Zagrożenie dla gospodarki i przedsiębiorców: BCC zajęło negatywne stanowisko związane z likwidacją tzw. 30-krotności o-zusowania, które oznaczać będzie objęcie składkami na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pełnego wynagrodzenia jako podstawy wymiaru. Wejście w życie opiniowanej regulacji ma nastąpić 1 stycznia 2019 r. W 2018 r. należy podjąć działania, także w RDS, związane z zaniechaniem wdrożenia tej szkodliwej regulacji. Argumenty za uchyleniem powyżej regulacji są poważne, ponieważ: 1. Należy działać na rzecz utrzymania konkurencyjności polskiej gospodarki i nie podnoszenia kosztów jej funkcjonowania. Wprowadzenie regulacji oznaczałoby podniesienie kosztów zatrudnienia dla firm o ponad 1 mld zł rocznie w najbliższych 10 lat. Odpływ pracowników z powodów obniżonego wieku emerytalnego i przyczyn demograficznych, staje się znaczący. Jeśli poziom bezrobocia spadnie w ciągu najbliższych 3 lat do wielkości poniżej 1 mln osób, należy założyć, iż konkurencyjne metody dezaktywizacji zawodowej i zjawisko utrwalonej bierności zawodowej utrudniać będą pozyskiwanie pracowników. Poszerza się rynek pracownika, co obiektywnie podniesie koszty pracy funkcjonowania firm. Należy pamiętać, iż obniżenie wieku emerytalnego oznacza dodatkowe potrzeby finansowe na poziomie ok. 54 mld zł w latach 2017-2021. 2. Likwidacja progu tzw. 30-krotności oznaczać będzie problemy ze startem Pracowniczych Planów Kapitałowych w 2019 r. Będzie zniechęcała do angażowania się pracodawców i pracowników w oszczędzanie emerytalne. Tymczasem należy efektywnie zachęcać grupy pracownicze oraz wysoko zarabiających do oszczędzania w PPK. 3. Osoby zarabiające około 2,1 krotność przeciętnego wynagrodzenia dwa lata temu, były objęte wówczas drugim progiem podatkowym w PIT. Regulacja obejmie tym progiem osoby zarabiające już 1,8 krotność przeciętnego wynagrodzenia. Oznaczać to będzie pogłębienie tzw. klina podatkowego dla osób uzyskujących wyższe wynagrodzenia. Przedstawione argumenty wskazują na konieczność podjęcia działań, które przekonają decydentów o potrzebie zaniechania wdrożenia wymienionej regulacji a dotyczącej zniesienia progu tzw. 30krotności w 2019 r. Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

15

Przedsiębiorczość i innowacje BOŻENA LUBLIŃSKA-KASPRZAK minister ds. przedsiębiorczości i innowacji w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC Ekonomistka, menadżer z wieloletnim doświadczeniem. Ekspert z zakresu programowania i wdrażania polityk przedsiębiorczości i innowacyjności, zarządzania projektami i programami finansowanymi ze środków UE. Organizator projektów międzynarodowej promocji Polski (EXPO Szanghaj, EXPO Mediolan). Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych, ekspert parlamentarny, członek organów nadzoru spółek prawa handlowego. W latach 2009-2016 prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i członek zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Agencji Innowacyjności (TAFTIE).  666 863 561  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Przyspieszenie realizacji programów finansowanych ze środków UE oraz uspójnienie warunków W ostatnim kwartale nie odnotowano istotnego wzrostu tempa realizacji programów. Konieczne jest zatem dalsze istotne przyspieszenie realizacji Programów Operacyjnych finansowanych ze środków Unii Europejskiej, szczególnie w obszarze programów i działań przeznaczonych na realizacje projektów przez przedsiębiorców. Polska na lata 2014-2020 otrzymała 82,5 mld euro, czyli ok. 354 mld złotych z polityki spójności. Zakontraktowano 173,4 mld zł z czego we wnioskach o płatność do certyfikacji zrealizowano 39,9 mld zł co stanowi około 23% wszystkich środków. W Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój, w którym alokacja wynosi ok. 35 mld zł, wykorzystano na poziomie kontraktacji 20 mld zł co stanowi około 57%. Na poziomie płatności wykorzystano 2,9 mld złotych co stanowi 8,3 % wartości programu (wzrost niewiele ponad 2,7% od ostatniego kwartału). Globalnie we wszystkich programach do polskich przedsiębiorców trafiło około 8 mld zł, z czego prawie 2,85 mld zł to środki z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, gdzie realizowane są duże projekty infrastrukturalne dużych podmiotów gospodarczych, w tym spółek skarbowych. Oznacza to, iż istnieje w dalszym ciągu istotne przesunięcie czasowe między etapami wnioskowania, kontraktowania i wypłaty środków oraz szczególnie w niektórych programach niski wskaźnik sukcesu (dużo wniosków jest odrzucanych) oraz wielomiesięczna ocena projektów w niektórych instytucjach wdrażających. 2. Przyspieszenie i poprawa sposobu realizacji programów dla na tworzenie i dofinansowanie funduszy inwestycji kapitałowych Na programy tworzenia i dofinansowania funduszy inwestycji kapitałowych zaalokowano w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój (w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju i Polskim Funduszu Rozwoju) ok. 4 mld zł. Do tej pory uruchomiono jedynie nieliczne umowy z beneficjentami (funduszami) , co oznacza, że pieniądze nie mogą zasilać jeszcze beneficjentów końcowych czyli młodych, technologicznych firm typu start-up. Programy te mają wzmocnić rynek inwestycji kapitałowych typu venture capital w Polsce i zwiększyć inwestycje w najbardziej ryzykowne, innowacyjne projekty młodych, technologicznych firm typu start-up. Utrudnieniem w procedowaniu jest brak rocznych harmonogramów (nie publikowanie przez PFR) uruchamiania naborów programów dofinansowania funduszy inwestycji kapitałowych. Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

16

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania zasługujące na aprobatę: 1. Ułatwienia dla przedsiębiorców wprowadzane ustawą o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw, przyjętą przez Radę Ministrów 4 stycznia 2018 r. 2. Zmiany w systemie oceny projektów w POIR oraz zasad wdrażania – umożliwienie przedsiębiorcom poprawy wniosku o dofinansowanie na każdym etapie oceny

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: 1. Spadek nakładów na B+R W ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju założono wzrost wydatków na B+R nawet do poziomu 2% PKB. Tymczasem według danych GUS w 2016 r. wartość nakładów wewnętrznych ogółem na działalność badawczą i rozwojową (GERD) w 2016 r. ukształtowała się na poziomie 17 943 mln zł, tj. o 0,7% niższym niż w roku poprzednim, przy czym w 2016 r. nakłady bieżące wyniosły 14 592,9 mln zł, co stanowiło 81,3% nakładów wewnętrznych. Zmniejszyły się istotnie (o 29,4%) nakłady inwestycyjne. Intensywność prac B+R, czyli udział nakładów wewnętrznych na badania i prace rozwojowe w PKB wyniosła 0,97% (wobec 1% w 2015 r.).

2. Brak polityki państwa wobec sektora MSP Z dostępnych danych wynika, iż w Polsce powstaje rocznie 250-300 tys. firm. Wg danych GUS, w latach 2013-2015 liczba najmniejszych podmiotów wzrosła średnio o 4,2 proc. Średnia roczna liczba tych firm w całym badanym okresie wyniosła 1 808,3 tys. Prawie 1,5 mln Polaków jest na etapie zakładania firmy lub pobiera z tego tytułu wynagrodzenie nie dłużej niż 3 miesiące, 895 tys. osób prowadzi nowe firmy, ok. 1,5 mln osób prowadzi działalność gospodarczą dłużej niż 3,5 roku – to dojrzałe firmy (na podstawie danych GUS dotyczących osób w wieku 18–64 lata w 2015 r.). Przedsiębiorstwa w Polsce są bardziej niż w UE zdominowane przez mikrofirmy (96% w Polsce i 92% średnio w UE). Taka struktura (więcej mikro, mniej małych, średnich i dużych) wynika z barier rozwojowych. Pomimo tworzenia kolejnych nowych instytucji [Polski Fundusz Rozwoju, Pełnomocnik Rządu do spraw Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (ustawa w ramach pakietu ustaw „Konstytucja dla Biznesu”) oraz Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii] brakuje skoordynowanych, systemowych działań, które zmniejszałyby bariery rozwojowe polskich MSP.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

17

Spółki Skarbu Państwa i prywatyzacja DR GRAŻYNA MAGDZIAK minister skarbu i prywatyzacji Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Ekspert z zakresu zagadnień prywatyzacyjnych, analizy finansowej przedsiębiorstw, rynku kapitałowego i restrukturyzacji. Doradca parlamentarny i doradca ekonomiczny wielu firm. Od 20 lat prezes jednej z najlepszych firm doradczych – BAA Polska. Stały członek Rady Dialogu Społecznego z ramienia przedsiębiorców. Jedna z założycielek BCC, członek Rady Organizatorów oraz Konwentu BCC.  22 562 33 43  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze?

1. Od przeszło roku w Polsce występuje ograniczanie, a w niektórych obszarach gospodarki wręcz wygasanie dynamiki inwestycyjnej. Najsilniej zjawisko to dotyka firm prywatnych, ale jest ono obserwowane również w obszarze spółek Skarbu Państwa, które realizują przedsięwzięcia rozwojowe z dużym opóźnieniem i w relatywnie mniejszej skali niż w latach poprzednich. Jednocześnie spółki państwowe osiągają od dwóch lat bardzo dobre wyniki finansowe co pozwala na realizację dużych programów inwestycyjnych. Priorytetem powinno być zatem przeznaczenie zysków, jakie spółki wygospodarują, na cele, związane z unowocześnianiem, modernizacją i rozbudową swojej infrastruktury produkcyjnej lub usługowej. Bardzo złym działaniem będzie natomiast pozbawianie ich wygenerowanych przez nie środków poprzez wypłaty dywidend, które posłużą sfinansowaniu celów socjalnych, jaki realizuje rząd. Niewłaściwe z punktu widzenia gospodarki będzie również dalsze zmuszanie dobrze funkcjonujących firm państwowych by swoje wypracowane środki pieniężne lokowały w podwyższenie kapitału podmiotów państwowych, znajdujących się w złej kondycji, tym sposobem ratując je przed upadłością. Zyski wygospodarowane przez spółki państwowe powinny być – ze wsparciem rządu – jak najszybciej przeznaczone na ich rozwój. 2. Coraz częściej ekonomiści światowi i krajowi przestrzegają rządy państw przed mogącym nastąpić kryzysem finansowym. Ostatnio między innymi temu tematowi poświęcono jedną z konferencji w Davos. Dobrze zarządzane firmy prywatne przygotowują na taką ewentualność specjalne, kryzysowe, scenariusze działań. W podobny sposób postąpić powinny polskie firmy państwowe, opracowując dla siebie sposób postępowania w przypadku

nagłego

załamania

się

ich

rynków

zbytu

lub

wrażliwych

rynków

zaopatrzeniowych. Z danych przekazywanych przez spółki podległe Skarbowi Państwa wynika natomiast, że tego typu działania nie są w ogóle przedmiotem uwagi zarządzających, co wskazuje na ich niski profesjonalizm lub beztroskę. Z chwilą pojawienia się trudności finansowych większej skali, firmy te liczyć więc będą tylko na bardzo kosztowne dla gospodarki wsparcie właściciela, tj. Skarbu Państwa, podczas gdy już teraz przygotowywać powinny scenariusze umożliwiające im minimalizację wpływu negatywnych zjawisk zewnętrznych na ich kondycję finansową.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

18

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działanie, które zasługuje na aprobatę: Większość spółek Skarbu Państwa, zwłaszcza dużych, notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych wykazuje się bardzo dobrymi wynikami finansowymi. Po trzech kwartałach 2017 r., 15 największych firm państwowych notowanych na giełdzie podwoiła zyski w porównaniu do porównywalnego okresu w roku poprzednim. Jest to co prawda przede wszystkim konsekwencją sprzyjającej koniunktury ekonomicznej w gospodarce europejskiej i krajowej, ale też – jak należy sądzić – umiejętności efektywnego wykorzystania tej dobrej koniunktury. I to zasługuje na aprobatę, ponieważ rosnąca siła ekonomiczna firm podległych Skarbowi Państwa zwiększa też potencjał polskiej gospodarki.

Zagrożenie dla gospodarki i przedsiębiorców: W ujęciu długookresowym największym zagrożeniem dla gospodarki jest postępująca w dalszym ciągu i w szybkim tempie nacjonalizacja firm prywatnych, określana szlachetnym terminem – repolonizacji. W ostatnich kilku miesiącach, poza wykupem przez PKO BP banku PEKAO, nastąpiło przejęcie przez Polską Grupę Energetyczną od francuskiego koncernu EdF Elektrowni w Rybniku oraz ośmiu elektrowni w największych polskich miastach. Wcześniej państwowa ENEA kupiła od francuskiego właściciela Elektrociepłownię Połaniec. Węglokoks rozważa zakup od Ukraińców Huty Częstochowa, a Agencja Rozwoju Przemysłu – Stoczni Gdańskiej oraz prywatnego producenta elektrowni wiatrowych GSG Towers. Mówi się jeszcze o kolejnych tego typu, dużych transakcjach, co oznacza, że w rosnącym tempie następuje odwrócenie blisko trzydziestoletniego procesu prywatyzacji gospodarki. Niezależnie od tego, że w niektórych, jednostkowych przypadkach wykup od obecnych właścicieli wcześniej sprywatyzowanych firm może okazać się dla krajowej gospodarki korzystny, działania podejmowane w tak dużej – i bardzo szerokiej branżowo skali – nie przyniosą pozytywnych skutków ekonomicznych. Wyraźnie widać jednak, że Skarb Państwa chce pełnić funkcję regulatora wielu ważnych dla gospodarki branż i to niezależnie od negatywnej oceny zasadności tej strategii przez otoczenie biznesowe. Ponadto takie inicjatywy inwestycyjne podejmowane przez rząd robią wrażenie postępowania chaotycznego, kierującego się zasadą bierzemy wszystko czego chcą się pozbyć inwestorzy prywatni, zwłaszcza zagraniczni. To niezwykle kosztowny scenariusz. Poza tym, realizowany bez rachunku ekonomicznego dotyczącego efektywnego utrzymania nabywanych firm w przyszłości, a przecież nie bez przyczyny aktywów tych pozbywają się ich obecni właściciele.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

19

Ochrona Zdrowia ANNA JANCZEWSKA-RADWAN minister ds. systemu ochrony zdrowia Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Wiceprezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych „POLMED”. Właścicielka firmy Medim. Założycielka Polskiego Stowarzyszenia Właścicielek Firm. W latach 2004–2008 członek Rady Zamówień Publicznych przy prezesie Urzędu Zamówień Publicznych. W 1991 r. uzyskała tytuł Pierwszej Damy Biznesu, a 1997 r. tytuł Businesswoman. Ekspert BCC ds. służby zdrowia.  602 335 003, 600 916 626  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Przedstawienie zapowiadanych od początku 2017 roku przez Ministerstwo Zdrowia założeń do ustawy o Narodowej Służbie Zdrowia, która ma określać zasady funkcjonowania i finansowania systemu ochrony zdrowia. Nadal niezwykle ważne jest, szczególnie w sytuacji nowego premiera i nowego ministra zdrowia, poznanie szczegółowych intencji rządu dotyczących proponowanych przez rząd zmian. Od tej właśnie ustawy o Narodowej Służbie Zdrowia, która powinna być swoistą wizją i strategią systemu ochrony zdrowia, powinny rozpocząć się 2 lata temu prace ministerstwa zdrowia. 2. Przeprowadzenie ponadpartyjnej debaty na temat finansowania ochrony zdrowia i możliwości zwiększenia nakładów na nią z udziałem przedstawicieli interesariuszy rynku ochrony zdrowia. Wzrost nakładów do 6% PKB do 20125 roku jest dalece niewystarczający i nie gwarantuje bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków. 3. Wypracowanie systemowych rozwiązań w zakresie narastających problemów i niedoborów kadrowych w ochronie zdrowia. Coraz bardziej starzejące się kadry lekarskie i pielęgniarskie, obniżenie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, spadek o 10% kandydatów na stacjonarne studia medyczne, brak zachęt do wybierania deficytowych specjalizacji przez rezydentów oraz niskie zarobki w ochronie zdrowia będą tylko problem niedoborów wśród lekarzy i pielęgniarek dalej pogłębiać. Polska posiada najniższy w krajach OECD wskaźnik pielęgniarek i położnych na 1000 mieszkańców, czyli 5,2, podczas gdy średnia europejska wynosi 9,4. Na 135 tys. lekarzy wykonujących zawód, aż 35 tys. to osoby po 60-tym roku życia.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania zasługujące na aprobatę: 1. Wskazanie przez premiera Mateusza Morawieckiego w swoim expose zdrowia jako priorytetu państwa, co jest przełomem w podejściu dotychczasowych premierów do ochrony zdrowia. Zdrowie zostało uznane za sprawę „pierwszą i arcyważną”. Żaden z poprzedników

premiera Morawieckiego po 1989 roku nie wskazywał tej sfery życia i

gospodarki, tak ważnej dla każdego Polaka, jako tak wysoki priorytet swoich działań. Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

20

2. Mianowanie nowego ministra zdrowia pana Łukasza Szumowskiego jest również potwierdzeniem nowego podejścia rządu do rozwiazywania nabrzmiałych problemów w ochronie zdrowia. Otwartość ministra na dialog ze środowiskiem, poparta wznowionymi rozmowami z rezydentami oraz spotkania ministra z przedstawicielami różnych organizacji, są póki co optymistycznym symptomem. 3. Przedstawienie przez nowego ministra zdrowia swoich priorytetów na najbliższe 2 lata tj. innowacyjności, informatyzacji, efektywności, dialogu i odbiurokratyzowania ochrony zdrowia. Gospodarczy Gabinet Cieni od wielu lat wskazywał miedzy innymi na konieczność nadania odpowiedniej rangi zagadnieniom innowacyjności w ochronie zdrowia, zarówno tej produktowej jak i organizacyjnej. Ministerstwo zdrowia powinno też rozważyć kontynuację prac zespołu ds. innowacyjności i wziąć pod uwagę dotychczasowe efekty jej prac. 4. Wprowadzenie monitorowania przez ministerstwo zdrowia skutków funkcjonowania ustawy o sieci szpitali z października 2017 roku, która to ustawa budziła i budzi wiele kontrowersji w środowisku ochrony zdrowia. Największe obawy to pozostanie poza siecią 360 szpitali oraz wyłączenie z sieci wielu prywatnych placówek ochrony zdrowia, jak również specjalistycznych, jednoprofilowych jednostek. Ze względu na problem starzejącego się w szybkim tempie społeczeństwa, niepokoi również fakt nieuwzględnienia w poziomach szpitali samodzielnych oddziałów

geriatrycznych. Jak

poinformowała w

styczniu

wiceminister Katarzyna Głowala nie jest wykluczona nowelizacja ustawy. Należy podkreślić fakt, że był to jeden z priorytetów dla Ministerstwa Zdrowia wskazanych w ocenie działań Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC za III kwartał 2017 r. 5. Prowadzenie przez Ministerstwo Zdrowia rozmów z Bankiem Światowym na temat restrukturyzacji zadłużenia systemu zdrowia i pomysł powołania Agencji ds. Restrukturyzacji. Pan minister Łukasz Szumowski powinien nadać odpowiednio wysoką rangę tym rozmowom i jak najszybciej doprowadzić do utworzenia Agencji ds. Restrukturyzacji. Temat zadłużenia ochrony zdrowia od szeregu lat pozostaje nie załatwiony i pogłębia się w niepokojący sposób w ostatnich latach, sięgając aktualnie kwoty zobowiązań w wysokości 11,3 mld zł. Wymaga on jak najszybszych rozwiązań systemowych regulujących ten aspekt finansowania ochrony zdrowia i zapobiegających na przyszłość takiemu zadłużaniu się placówek ochrony zdrowia.

Zagrożenie dla gospodarki i przedsiębiorców: 1. Nowelizacja ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, której wejście w życie zaplanowane jest 1 stycznia 2019 roku, zakładająca „upaństwowienie” systemu ratownictwa medycznego. Taki zwrot w obowiązujących przepisach oznacza dyskryminację i eliminację niepublicznych świadczeniodawców wykonujących dotychczas tego typu świadczenia, brak stabilności przepisów prawa w Polsce i prowadzi do podważania zaufania do państwa. Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

21

2. Kolejny rok bardzo niskiej pozycji Polski w europejskim rankingu ochrony zdrowia EHCI. Wprawdzie liczba przyznanych punktów wzrosła z 564 do 584 punktów na 1000 możliwych i mamy o 2 miejsca lepszą lokatę, to jednak nie ma powodów do satysfakcji. Awans zawdzięczamy załamaniu systemu ochrony zdrowia w Grecji i brak, w ubiegłym roku, w klasyfikacji Cypru. W rankingu lepsze od nas okazały się Albania i Czarnogóra. Ranking, uważany za standard branżowy monitorowania opieki zdrowotnej, dostarcza nam co roku cennej wiedzy o najlepszych europejskich wzorcach opieki zdrowotnej. Konieczna była i jest nadal wnikliwa jego analiza oraz wypracowanie programu naprawczego i jego wdrożenie. W praktyce gospodarczej, jeżeli organizacja znajduje się w kryzysowej sytuacji konieczne jest wprowadzenie programu naprawczego, który poprzedza szczegółowa analiza istniejącej sytuacji i jej przyczyn. Niestety, do tej pory, mimo naszych rekomendacji i apelów, Ministerstwo Zdrowia nie wykonało tego ważnego zadania. Naszym zdaniem, wskazane jest by program takich działań naprawczych odnosił się zarówno do perspektywy krótkookresowej, gdzie efektów można się spodziewać kosztem niewielkich nakładów finansowych, jak również dotyczył dłuższej perspektywy, wymagającej większych nakładów do poprawienia określonych wskaźników tego rankingu, tak ważnych dla nas wszystkich. Najlepiej uczyć się na cudzych błędach i czerpać inspirację ze sprawdzonych wzorców. Raporty EHCI z poprzednich lat podkreślają miedzy innymi, że system ochrony zdrowia bez kolejek jest z natury tańszy niż ten z listą oczekujących pacjentów. Przykład holenderski (Holandia jest od wielu lat liderem tego rankingu), daje natomiast inną, jasną lekcję: „odsuńcie polityków i innych amatorów od podejmowania decyzji w ochronie zdrowia”. 3. Opóźnienia w pracach nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo Farmaceutyczne i nowelizacji ustawy refundacyjnej. 4. Brak kontynuacji reformy koszyka świadczeń gwarantowanych, który od wielu lat nie był przeglądany

i

weryfikowany

pod

względem

dostępności

środków

finansowych.

Uporządkowanie koszyka powinno być działaniem niezbędnym przed podjęciem decyzji o zwiększeniu finansowania ochrony zdrowia.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

22

Prawo gospodarcze RYSZARD KALISZ minister ds. prawa gospodarczego w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC W latach 1987 – 2007 wykonywał zawód adwokata. Ekspert w obradach „ Okrągłego Stołu” (1989), zastępca Przewodniczącego Trybunału Stanu (1993-1995), współtwórca przepisów Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP (1997-2000), Szef Kancelarii Prezydenta (1998-2000), Członek Rady Bezpieczeństwa Narodowego (2000-2005), Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji RP (2004-2005). Poseł na Sejm IV, VI i VII kadencji (2001-2015).  601 884 411  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Po uruchomieniu wobec Polski procedury przewidzianej w art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, dotyczącej kontroli praworządności w naszym kraju, rząd powinien podjąć działania mające na celu zmianę ustawy o Sądzie Najwyższym, ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa, ustawy o ustroju sądów powszechnych oraz przywrócenie niezależności i legitymacji Trybunału Konstytucyjnego. Członkostwo Polski w UE i jej dobre relacje z państwami członkowskimi powinno być priorytetem dla obecnego rządu, ze względu na ogrom korzyści gospodarczych i społecznych płynących ze ścisłej współpracy w ramach tej organizacji. Przywrócenie prawidłowego funkcjonowania zasady praworządności powinno być kluczową kwestią obecnie realizowaną przez rząd. Jest możliwe, iż również w sprawach gospodarczych sądy innych krajów – członków UE i innych krajów członkowskich Rady Europy – mogą nie uznawać wyroków polskich sądów i nie nadawać im klauzuli wykonalności. To samo dotyczy Europejskiego Nakazu Zapłaty. 2. Zgodnie z wygłoszonym 12 grudnia 2017 r. expose

nowego premiera, Mateusza

Morawieckiego, rząd w kolejnych dwóch latach chce zrealizować innowacyjne projekty na terenie Śląska i Zagłębia, które mają się przyczynić do zwiększenia produktywności energetycznej i bezpieczeństwa ekologicznego w naszym kraju. W najbliższych latach mają powstać kopalnia węgla koksowego „Dębieńsko” oraz kopalnia węgla energetycznego „Przeciszów”. „Program dla Śląska” ma stworzyć nie tylko nowe miejsca pracy, ale i także zwiększyć możliwości technologiczne tego dynamicznie rozwijającego się regionu. Niezwykle ważne jest, żeby przy tych zamierzeniach ograniczyć zanieczyszczenie powietrza tzw. smog. 3. Premier zapowiada również rozwój alternatywnych źródeł energii, które w obecnej sytuacji przy zamierzeniach wskazanych w pkt 2. są niezbędne do poprawienia jakości środowiska naturalnego. W Polsce, w stopniu zagrażającym zdrowiu, odczuwane są negatywne konsekwencje wynikające z zanieczyszczeń powietrza i wody. Faktyczna realizacja priorytetów rządu Mateusza Morawieckiego jest niezbędna dla poprawienia jakości życia obywateli. Stwarza również nowe szanse dla biznesu.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

23

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania, które zasługują na aprobatę: Na aprobatę zasługują działania rządu zmierzające do zmniejszenia tak zwanej „szarej strefy”. Ma to miejsce głównie za sprawą zmian prawnych, wprowadzanych w ostatnich miesiącach. Za najbardziej istotne należy uznać Jednolity Plik Kontrolny (JPK), pakiet transportowy, pakiet paliwowy, konfiskatę rozszerzoną. Nie dotyczy to zaostrzenia sankcji za przestępstwa dotyczące podatku VAT. Z raportu opublikowanego przez Global Compact Network Poland wynika, że obserwowane ograniczenie szarej strefy spowodowane jest także tzw. komponentem cyklicznym, czyli naturalną tendencją do legalizacji działalności gospodarczej w okresie prosperity. Skala obserwowanych zmian świadczy jednak o tym, że istotną rolę odgrywają także przeprowadzone w ostatnich latach zmiany inicjowane i realizowane przez państwo.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Jedno z działań obecnego rządu, stanowiące zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania państwa rozumianego jako dobro wspólne wszystkich obywateli, a co za tym idzie dla gospodarki i przedsiębiorców, jest wprowadzenie nowelizacji do ordynacji wyborczej. Przede wszystkim nastąpi całkowita zmiana organizacji wyborów i to w tak krótkim czasie przed ich przeprowadzeniem. Będzie się to wiązało się z chaosem kompetencyjnym, decyzyjnym i wykonawczym. Także nowe zdefiniowanie znaku graficznego „X” służącego do oznaczania wybranego kandydata może być przedmiotem wielu wątpliwości i rozbieżności podczas ustalania wyników głosowania. Wprowadzona nowelizacja zakłada możliwość głosowania korespondencyjnego, ale jedynie przez osoby niepełnosprawne. Takie rozwiązanie dyskryminuje Polaków przebywających za granicą i godzi w konstytucyjną zasadę powszechności wyborów. Może powstać powszechne przekonanie o braku ustalenia autentycznego wyniku wyborów, co może destabilizować państwo równie w aspekcie prawno-gospodarczym, np. kwestie pełnomocnictw.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

24

System stanowienia prawa WITOLD MICHAŁEK minister ds. procesu stanowienia prawa Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Członek i współzałożyciel Stowarzyszenia Profesjonalnych Lobbystów w Polsce. Współwłaściciel firmy lobbingowej i doradczej UNILOB. Koordynator i konsultant w wielu międzynarodowych projektach, mających na celu pomoc we wprowadzaniu regulacji i instytucji gospodarki rynkowej w krajach Europy Środk.-Wsch., Azji i Afryki, finansowanych przez USAID, UE oraz rząd Wielkiej Brytanii. Ekspert BCC ds. gospodarki, legislacji i lobbingu.  605 426 959  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? Pomimo pewnej poprawy zanotowanej w II połowie 2017 roku, pozostaje w mocy postulat powtarzany od wielu miesięcy – rząd powinien zmienić przyjęty sposób postępowania z projektami legislacyjnymi, powrócić do standardowych procedur legislacyjnych oraz wpłynąć na kierownictwo rządzącej koalicji parlamentarnej, aby zaprzestano procederu omijania konsultacji publicznych projektów legislacyjnych poprzez przedstawianie ministerialnych projektów w drodze tzw. inicjatywy poselskiej. Całkowicie pomija ona etap rządowy i pozwala „uprościć” procedowanie danego projektu legislacyjnego, z pominięciem zarówno przygotowania porządnego Uzasadnienia odnoszącego się do wszystkich, wskazanych w Regulaminie Sejmu punktów, Oceny Skutków Regulacji jak i opiniowania projektu przez ekspertów i interesariuszy.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działanie, które zasługuje na aprobatę: W 2017 roku, w tym w IV kwartale, wzrosła liczba ustaw, które były przedłożeniem rządowym i zmalała liczba uchwalonych ustaw, których wnioskodawcami byli posłowie partii rządzącej. Według Raportu OFL, ok. 75 proc. ustaw uchwalonych przez Sejm w tym okresie było projektami rządowymi. Jest to wyraźna zmiana w stosunku do roku poprzedniego, którą należy interpretować pozytywnie. W 2016 roku zaledwie nieco ponad 50 proc. ustaw uchwalonych zostało przez Sejm na podstawie projektów rządowych.

Również pozytywnie należy interpretować wydłużenie średniego czasu pracy legislacyjnej nad projektem ustawy (od upublicznienia projektu do dnia podpisania przez prezydenta) z 87 dni w 2016 roku do 190 dni w 2017 roku, choć na aż tak duży średni czas wpłynęły niezwykle długie okresy pracy nad zaledwie kilkoma, de facto zamrożonymi projektami ustaw (np. zakończenie prac poprzez podpis prezydenta nad Rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oaz niektórych innych ustaw nastąpiło po 892 dniach!).

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

25

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Przygotowany przez CBA projekt ustawy o jawności życia publicznego został skrytykowany przez ekspertów i autorytety prawnicze. Również strona pracodawców i pracowników Rady Dialogu Społecznego w poświęconej projektowi uchwale wskazała, że nawet tytuł nadany projektowi nie odpowiada jego merytorycznej zawartości. Obszary problemowe zawarte w tym projekcie powinny zostać wyodrębnione w postaci osobnych aktów prawnych, a projekty tych aktów powinny ponownie zostać poddane szerokiej, eksperckiej i społecznej dyskusji. Odnosi się to przede wszystkim do: regulacji dotyczących stanowienia prawa, regulacji antykorupcyjnych, regulacji dotyczących dostępu do informacji publicznych.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

26

Środowisko naturalne RYSZARD PAZDAN minister środowiska Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Uczestnik prac i członek Komitetu Monitorującego Programy Operacyjne nowej perspektywy finansowej 2014-2020, członek szeregu polskich i zagranicznych stowarzyszeń zawodowych, m.in. Polskiego Forum AkademickoGospodarczego, Air & Waste Management Association. Założyciel i prezes firmy ATMOTERM SA. Autor wielu publikacji i ekspertyz dotyczących m.in. gospodarki cyrkulacyjnej, zmian klimatu, emisji zanieczyszczeń, oddziaływań na środowisko, zarządzania informacjami środowiskowymi. Ekspert BCC ds. polityki środowiskowej państwa.  661 426 679  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Niepokojący, w kontekście ochrony środowiska, jest brak polityki energetycznej państwa zapowiadanej do końca ubiegłego roku przez ministra energii. Pilnie oczekiwane jest określenie celów strategicznych w zakresie miksu energetycznego w horyzoncie lat 2030 – 2050. Należy jednoznacznie określić perspektywy wytwarzania energii elektrycznej mając na uwadze opłacalność dostępu do zasobów przemysłowych węgla w kraju z wyeliminowaniem uciążliwego eksportu, znaczenie energetyki rozproszonej i powiązania polityki państwa z rozwiązaniami europejskimi. Brak jednoznaczności skutkować może niewłaściwymi decyzjami inwestycyjnymi czy również ich brakiem. 2. IV kwartał ubiegłego roku był pod znakiem głębokiej reformy zarządzania środowiskowego w Polsce. Dokonano gruntownych zmian w obszarze ścieków i wód przyporządkowując go do Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi. Do realizacji programów jakości powietrza włączono nowoutworzone Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Resort ten przejął również problematykę gospodarki o obiegu zamkniętym, której celem jest eliminacja wytwarzania

odpadów.

Zagadnienia

środowiskowe

powiązane

z

planowaniem

przestrzennym znajdują się obecnie w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju. Tak daleko idące zmiany winny być zsynchronizowane z aktualną polityką zrównoważonego rozwoju państwa wyrażoną w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Dlatego oczekiwane jest włączenie

zagadnień środowiskowych, w formie integracji międzyresortowej, do

bieżącego planu pracy rządu.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania, które zasługują na aprobatę: Na dużą aprobatę zasługuje szybkość implementacji do polskiego prawa dyrektyw środowiskowych Unii Europejskiej. Praktycznie nie notuje się opóźnień, które były piętą achillesową ostatniej dekady. Wprawdzie szybkość procedowania budzi szereg kontrowersji, szczególnie dotyczących jakości, niemniej korzyści z braku opóźnień mogą być istotniejsze. Przyspieszeniu uległo również opracowywanie przepisów wykonawczych. Takim przykładem jest zarówno sfera gospodarki wodnej, ale i odpadowej szczególnie dotycząca opakowań produktowych Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

27

w tym lekkich toreb z tworzyw sztucznych. Przyjęte i wdrożone rozwiązania powinny wręcz rozwiązać problem zaśmiecania środowiska odpadami z tworzyw sztucznych.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Plamą dla rządu jest nie tyle działanie, co jego brak w deklarowanym od ponad roku ograniczaniu wprowadzania do sprzedaży odpadów węglowych poflotacyjnych i złej jakości węgli do opalania palenisk domowych. Paliwa takie są zasadniczym powodem smogu na terenie całego kraju, a przede wszystkim niezwykle rakotwórczego benzopirenu. Nawet wprowadzenie najlepszej jakości kotłów nie rozwiąże tego problemu. Zapowiadane w ubiegłym roku rozporządzenie o jakości dopuszczanych do sprzedaży węgli ciągle jest w sferze rozważań teoretycznych, a praktyczny okres jego wdrożenia wyraźnie przesuwa się na następny sezon grzewczy.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

28

Spółdzielczość MIECZYSŁAW GRODZKI minister ds. spółdzielczości Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Rzeczoznawca budowlany GINB, rzeczoznawca szacowania nieruchomości, lustrator spółdzielczy. Prezes zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej, zastępca przewodniczącego RN Związku Rewizyjnego Banków Spółdzielczych im. Franciszka Stefczyka, Przewodniczący Rady Mazowieckiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa. Prowadzi własną firmę – Przedsiębiorstwo Budowlane GROMAR. Za swoją działalność został odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Przewodniczący Komisji Spółdzielczej BCC.  514 090 080  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Przygotować nowelizację ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z sierpnia, 2017 r. Powyższa ustawa, zawierająca wiele antyspółdzielczych i szkodliwych dla mieszkańców postanowień, kontynuuje walkę ze spółdzielczością mieszkaniową. Zawiera wiele sprzecznych ze sobą zapisów i nie pozwala zarządom spółdzielni na racjonalną gospodarkę. Praktycznie uniemożliwia

zakładanie

nowych

spółdzielni

i

podejmowanie

nowego

budownictwa

mieszkaniowego. To uderza w rządowy program mieszkaniowy. W istocie wystarczyłoby przywrócenie ustawy przyjętej przez Sejm i unieważnienie zapisów senackiej wersji ustawy, przegłosowanej następnie przez Sejm. To warunek poprawnego funkcjonowania tego działu gospodarki narodowej. 2. Spowodować by spółdzielnie mogły budować mieszkania w ramach rządowego programu

mieszkaniowego. Jeszcze rok temu była taka obietnica. Dziś program rządowy będzie w stanie do 2025 roku doprowadzić do wybudowania ok. 15-20 tys. mieszkań. W tym czasie same spółdzielnie mogą zbudować ok. 50-60 tys. lokali. Niezrozumiały jest opór – pozarządowy – przeciwko włączeniu spółdzielni do tego programu. Mieszkania te – podobnie jak z rządowego programu – trafią do rodzin słabiej sytuowanych.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu Działania, które zasługują na aprobatę: Brak było takich działań w obszarze spółdzielczym.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Od nowego roku rząd wprowadza szereg działań fiskalnych, które uderzą w finanse spółdzielni, w tym wprowadzony obowiązek tworzenia rezerwy finansowej na zadłużenie przeterminowane i Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

29

podatek dochodowy od przeterminowanych odsetek. W istocie jest to „parcie” na kasę spółdzielczą i spowoduje konieczność podniesienia opłat za usługi finansowe oraz opłat czynszowych dla mieszkańców. Warto przy okazji tego eksperymentu przypomnieć, że w roku 2007 wprowadzono dwa, rozdzielne zakresy opodatkowania – w zależności od rodzaju działalności spółdzielni i podatku CIT: 

0-procentową stopę opodatkowania od działalności podstawowej, czyli administrowania zasobami, gdzie jest to działalność najczęściej deficytowa,



19-procentowy podatek od działalności gospodarczej, co sprawiło, że dochody np. z wynajmu lokali użytkowych zamiast na poprawę standardu mieszkań, czy remonty nieruchomości, od tego momentu trafiają do fiskusa.

Nowa inicjatywa, polegająca na dalszym obciążaniu członków spółdzielni, będzie miała podobnie głęboko niekorzystny skutek jak poprzednia.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

30

Przemysł obronny GEN. LEON KOMORNICKI minister ds. przemysłu obronnego Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Generał dywizji Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Od 1968 r. do 1998 r. żołnierz zawodowy WP. Od 1991 prezes Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Przedsiębiorca i właściciel firmy doradczej. Członek Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. Ekspert spraw wewnętrznych i administracji. Członek Loży Założycieli i Rady Organizatorów BCC.  723 970 632  [email protected]

PRIORYTETY – jakie działania i dlaczego powinien podjąć rząd w danym obszarze? 1. Niezmiennym priorytetem pozostaje nadal rozstrzygnięcie przetargu i zakup śmigłowców dla Wojsk Specjalnych i Marynarki Wojennej RP. Wybór i zakup śmigłowców dla Wojsk Specjalnych jest podyktowany pilną potrzebą posiadania przez te wojska takich śmigłowców, które będą kompatybilne ze śmigłowcami NATO w ramach realizacji wspólnych misji, do których powinniśmy być zdolni od 2015 roku. Śmigłowce, które obecnie są na wyposażeniu tego rodzaju sił zbrojnych nie gwarantują tej kompatybilności. Marynarka Wojenna potrzebuje natomiast pilnie śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych przeciwnika. Ten typ śmigłowców, który jest na wyposażeniu Marynarki Wojennej RP ma wyczerpane resursy. 2. Istotną sprawą jest także zakończenie procedowania i podpisywania umowy z Lockheed Martin na zakup systemu rakietowego Homar dla Wojsk Lądowych. Wojska Lądowe, po zdjęciu z ich uzbrojenia postradzieckich systemów rakietowych, obecnie nie posiadają w swoim składzie tego typu uzbrojenia klasy ziemia-ziemia. Rakiety te mają być produkowane w Polsce w ramach amerykańsko-polskiego konsorcjum.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu

Działania, które zasługują na aprobatę: Istotnym działaniem obecnego Ministra Obrony Narodowej zasługującym na uwagę jest podjęcie decyzji o powołaniu Agencji Uzbrojenia, która będzie odpowiadać za zakupy sprzętu i uzbrojenia dla SZ RP oraz za koordynację i zarządzanie procesami naukowo-badawczymi (B+R) dla Wojska Polskiego. Decyzja ta jest ze wszech miar słuszna, bowiem wychodzi ona naprzeciw racjonalnym i uzasadnionym postulatom Gospodarczego Gabinetu Cieni i SEA, a także poprzez integrację wojskowych komórek i instytucji w MON, które dotychczas zajmują się zakupami techniki wojskowej oraz pracami badawczo-rozwojowymi, uprości i przyspieszy ona procesy decyzyjne w zakresie Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

31

realizacji Programu Technicznej Modernizacji SZ RP. Powinna ona także poprawić efektywność prac rozwojowych i badawczych w polskim przemyśle obronnym oraz w instytutach naukowobadawczych.

Zagrożenia dla gospodarki i przedsiębiorców: Do działań, które mogą stanowić zagrożenie dla gospodarki i przedsiębiorców należy projekt ustawy o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców i o programie mobilizacji gospodarki. Projekt tej ustawy, który nie był konsultowany z przedsiębiorcami i stowarzyszeniami skupiającymi polskie firmy prywatne, zakłada różnego rodzaju ograniczenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorców. Przepisy zawarte w tym projekcie, jeżeli zostaną wprowadzone, zahamują rozwój polskich firm i tym samym polskiej gospodarki! Ograniczenia te są zawarte w dziesięciu artykułach projektu tej ustawy. Istnieje zatem pilna potrzeba, aby projekt tej ustawy pilnie został poddany konsultacji z przedsiębiorcami i organizacjami ich reprezentującymi.

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC – think tank, który powstał 2 kwietnia 2012 r., aby wspierać działania rządu służące gospodarce oraz inspirować i monitorować prace resortów kluczowych z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości. To gabinet gospodarczych fachowców, będących najbliżej problemów, z którymi na co dzień zmagają się polscy przedsiębiorcy i gospodarka. Więcej: http://www.bcc.org.pl/Gospodarczy-Gabinet-Cieni.4241.0.html Relacje z posiedzeń: http://www.bcc.org.pl/Relacje-z-posiedzen-GGC.5471.0.html

Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXIII posiedzenie 9.02.2018 r.

32