20.4.2015

10. HAFTA

ISL 108 GENEL MUHASEBE

7. Maliyet Hesapları Grubu

Yrd.Doç. Dr. Murat YILDIRIM [email protected] KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

7 Maliyet Hesapları • Tekdüzen hesap planının 7’nci hesap sınıfını “Maliyet Hesap” sınıfı oluşturmaktadır. • Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde maliyet hesapları “mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüşerek izlendiği hesaplar” olarak belirtilmiştir.

7 Maliyet Hesapları • Maliyet hesapları farklı türdeki işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere iki grup altında düzenlenmiştir.

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

2

7 Maliyet Hesapları • 7 sınıfında yer alan maliyet hesaplarına üretilen mal ve hizmetler ile ilgili yapılan giderler yazılmaktadır. • Burada toplanan giderlerin faydası tükenmiş olanlar gelir tablosuna, faydası tükenmemiş olanlar ise bilanço hesaplarına aktarılırlar. • Örneğin işçilik ve hammadde giderlerine katlanılarak mamul üretilmesi gibi giderler bir mamulü ifade ettikleri için bu mamuller satılıncaya kadar işletme fayda sağlarlar. Bunların satılıncaya kadar bilanço hesaplarına alınması gerekir. • Ancak geçmiş aya ait kira giderinin işletme için faydası tükenmiştir. Bunun dönem gideri olarak işlem görmesi gerekir.

7 Maliyet Hesapları 7/A grubu maliyet hesapları işletmenin 5 fonksiyonu esas alınarak belirlenmiştir.

– 7/ASeçeneğinde Maliyet Hesapları – 7/B Seçeneğinde Maliyet Hesapları

• 7/A Grubunda maliyet hesapları fonksiyon esasına göre, 7/B grubundaki hesaplar çeşit esasına göre belirlenmiştir. • Büyük işletmelerin 7/A grubunda yer alan hesapları kullanmaları zorunludur. Küçük işletmeler ise isterlerse 7/B grubu hesapları kullanabilirler. Her iki grupta bulunan hesapların bir işletme tarafından aynı zamanda kullanılmaları mümkün değildir. İşletmeler kendilerine uygun olan seçeneği belirlerler ve bunu uygularlar. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

6

1

20.4.2015

Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Aktarılması

7 Maliyet Hesapları • Mamul üretim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan giderler bir mamul veya hizmetin ortaya çıkarılması için harcandıklarından faydaları tükenmemiş sadece şekil değiştirmişlerdir. Bu nedenle mamul üretim fonksiyonu ile ilgili 710, 720 ve 730 nolu hesaplar 151Üretim-Yarı Mamul hesabına aktarılırlar. • Diğer fonksiyonlarla ilgili giderler ise gelir tablosu hesaplarına devredilirler. • Maliyet hesaplarındaki giderler gerek bilanço ve gerekse gelir tablosu hesaplarına aktarılmasında yansıtma adı verilen aktarma hesapları kullanılır. Örneğin 730 Genel Üretim Giderleri hesabındaki tutarı aktarmak için 731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı kullanılmaktadır.

Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Aktarılması • Örnek: Serdemir A.Ş.’nin dönem sonu hesaplarının borç bakiyeleri aşağıdaki gibidir. – – – –

750 Araştırma Geliştirme Giderleri 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 770 Genel Yönetim Giderleri 780 Finansman Giderleri(Kısa Vadeli)

Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Aktarılması

maliyet

31/12/201. 630 Araştırma Geliştirme Giderleri 631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 632 Genel Yönetim Giderleri 660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri

750 600 200 150

751 Araştırma Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs. 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. 781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

750 600 200 150 750 600 200 150

10

Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Aktarılması

Maliyet Sistemleri

31/12/201. 751 Araştırma Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs. 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. 781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs. 750 Araştırma Geliştirme Giderleri Hs. 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 780 Finansman Giderleri Hs.

750 600 200 150 750 600 200 150

• Fiili rakamlara dayanan maliyet sistemi, mamulün maliyetini oluşturan maliyet unsurlarının belirlenerek dağıtılması yada mamullere yüklenmesi; üretimin tamamlanmasından sonra elde edilen fiili(gerçekleşen) rakamlara dayanır. Bu nedenle burada kullanılan maliyetlere “iş işten geçtikten sonra bulunan maliyetler” adı da verilir. • Fiili maliyet sisteminin alternatifleri bulunmaktadır. Bunlar Tahmini maliyet sistemi ve standart maliyet sistemidir. • Tahmini maliyet sistemi, Geçmiş dönemlerin sonuçlarına ve gelecekteki olası gelişmelere göre, istatistiki hesaplamalara bağlı olarak tahmin edilen maliyetlerdir. • Standart maliyetler, Bilimsel ve teknik temellere dayanılarak hesaplanan ve belirli koşullar altında gerçekleşmesi beklenen maliyetlerdir.

11

2

20.4.2015

Maliyet Hesaplarıyla İlgili Önemli Tanımlar

71 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesap Grubu

• Gider Hesapları: dönem içinde yapılan ve tahakkuk ettirilen giderlerin izlendiği hesaplardır. • Gider Yansıtma Hesapları: Bu hesaplar “Fiili Maliyetlerin” uygulandığı durumlarda gider hesaplarında toplanan giderlerin tümünün “önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin” kullanılması durumunda ise bunlara göre saptanan giderlerin ilgili hesaplara yansıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılır. • Fark Hesapları: Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulanması halinde fiili ile önceden saptanmış giderler arasındaki farkların kaydedildiği hesaplar olup, borç ya da alacak kalanı verebilirler.

• Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mamulün bünyesine ana madde olarak katlanılan ilk madde ve malzemelerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını içerir. • 71 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesap Grubu

72 Direkt İşçilik Giderleri Hesap Grubu

73 Genel Üretim Giderleri Hesap Grubu

• Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mal veya hizmetin bünyesine doğrudan doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarının içerir. • 72 Direkt İşçilik Giderleri Hesap Grubu – – – –

720 Direkt İşçilik Giderleri Hs. 721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hs. 722 Direkt İşçilik Giderleri Ücret Farkları Hs. 723 Direkt İşçilik Giderleri Süre Farkları Hs.

– – – –

710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesabı 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı 712 Direkt İlk Madde ve Malzeme Fiyat Farkı 713 Direkt İlk Madde ve Malzeme Miktar Farkı

• Genel üretim giderleri grubunda yer alan hesaplar, işletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt ilk madde ve malzeme giderleri ve direkt işçilik giderleri dışında kalan üretilen mamul maliyetine bazı dağıtım anahtarları yardımıyla ile yüklenebilen giderler ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını içerir.

• 73 Genel Üretim Giderleri Hesap Grubu – – – – –

730 Genel Üretim Giderleri Hs. 731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs. 732 Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları Hs. 733 Genel Üretim Giderleri Verimlilik Farkları Hs. 734 Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkları Hs.

74 Hizmet Üretim Maliyetleri Hesap Grubu

75 Araştırma ve Geliştirme Maliyetleri Hesap Grubu

• Hizmet üretim maliyeti hesap grubunda yer alan hesaplar, hizmet işletmeleri ile ilgilidir. Otel ve inşaat işletmeleri gibi hizmet işletmelerinde 71, 72, ve 73 gruplarında yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine 74 grubunda yer alan hesaplar kullanılır. • 74 Hizmet Üretim Maliyeti Hesap Grubu

• Araştırma ve geliştirme giderleri hesap grubunda yer alan hesaplar, üretim maliyetine yüklenmeyen dönem faaliyet gideri niteliğindeki araştırma ve geliştirme giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını içerir. • 75 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesap Grubu

– 740 Hizmet Üretim Maliyeti – 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hs. – 742 Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hs.

– 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. – 751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. – 752 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Gider Fark Hs.

3

20.4.2015

750 Araştırma Giderleri Hs.

750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri • Üretimi devam eden mamullerin maliyetini düşürmek, satışları artırmak, bulunan yeni üretim yöntemleri bulmak, üretimde kullanılan teçhizatın yenilerinin ve mevcutlarının geliştirilmesine ilişkin açıklamalar yapmak, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetlerini geliştirmek için yapılan faaliyetlerle ilgili giderler bu hesapta takip edilir. • Hesabın işleyişi: aktifleştirilmeyen araştırma ve geliştirme giderleri ile aktifleştirilen araştırma ve geliştirme giderlerinin döneme ilişkin itfa payları 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabının borcuna, ilgili aktif ve pasif hesabının alacağına kayıt yapılır. Dönem sonlarında bu hesap 751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

ve

Geliştirme

• Serdemir A.Ş.’nin Kasım ayı içinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullandığı su için gider olarak % 18 KDV hariç 6.000 TL’yi bankadaki hesabından ödemiştir. 11.11.201. 750 Araştırma ve Geliştirme Gider Hs. -Dışarıdan Sağlanan fayda ve Hizmetler 191 İndirilecek KDV Hs.

6.000 1.080

102 Bankalar Hs.

7.080

Araştırma ve geliştirme giderinin ödenmesi

20

751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs.

751 Araştırma ve Giderleri Yansıtma Hs.

• Araştırma ve geliştirme giderleri yansıtma hesabı, araştırma ve geliştirme giderlerinin fiili ya da tahmini veya standart tutarlarının gelir tablosunun faaliyet karı bölümünde 630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabına aktarılmasında veya aktifleştirilen araştırma ve geliştirme giderlerinin ilgili aktif hesaba aktarılmasında kullanılan bir hesaptır. • Hesabın işleyişi: Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı’nın borcuna kaydedilen giderler ile tahmini ve standart maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, önceden belirlenen araştırma ve geliştirme giderleri 751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı’nın alacağına, 630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabının veya 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

Geliştirme

Serdemir A.Ş.’nin Kasım ayı içinde 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderler 6.000 TL’dir. Bu durumda Kasım ayı sonunda yapılması gereken kayıt aşağıdaki gibidir. 31.11.201. 630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 751Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs.

6.000 6.000

Kasım Ayı araştırma ve geliştirme giderlerinin ilgili gider hesabına aktarılması

22

751 Araştırma ve Giderleri Yansıtma Hs.

751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs.

Geliştirme

Serdemir A.Ş.’nin Kasım ayı içinde 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderler 6.000 TL’dir. Bu durumda Kasım ayı sonunda yapılması gereken kayıt aşağıdaki gibidir. 31.11.201. 751Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs.

6.000 6.000

Kasım Ayı araştırma ve geliştirme giderlerinin ilgili gider hesabına aktarılması

• Örnekte olduğu gibi Kasım ayı içinde yapılan ve 750 nolu hesaba borç kaydedilen Araştırma ve Geliştirme Giderleri faaliyet gideri olarak kabul edilerek sonuç hesabına alınmıştır. Yapılan bu giderlerin aktifleştirilmesi durumunda 630 nolu hesabın yerine 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabına borç kaydı yapılması gerekecektir.

23

4

20.4.2015

76 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Hesap Grubu • Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri hesap grubunda, üretim maliyetlerine yüklenemeyen dönem faaliyet giderleri niteliğindeki pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesapları bulunmaktadır. • 76 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri: – 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. – 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs. – 762 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Fark Hesabı

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

• Pazarlama, Satış ve Dağıtım giderleri hesabı, mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderlerin izlendiği hesaptır. Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, ilk madde ve malzeme giderleri, memur ve işçilerin ücretleri, elektrik, su, gaz, haberleşme, bakım onarım ve pazarlama faaliyeti ile ilgili hizmet giderleri gibi dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, vergi, resim ve harçlar, amortisman giderleri, seyahat, reklam gibi çeşitli giderlerden oluşur. • Hesabın işleyişi: Dönem içinde yapılan pazarlama faaliyetleri ile ilgili giderler 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabının borcuna, ilgili aktif ve pasif hesapların alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

25

761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs.

760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Hesabı Örnek: Serdemir işletmesi Ağustos ayı içinde reklam ve satışları artırmak için gider olarak %18 KDV hariç 18.000 TL tutarında gider için çek düzenlemiştir. 11.11.201. 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri

18.000 3.240

103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-)

21.240

Pazarlama giderinin ödenmesi

• Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri yansıtma hesabı, pazarlama, satış ve dağıtım giderlerinin fiili yada tahmini veya standart tutarlarının gelir tablosunun faaliyet karı bölümünde bulunan 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabına aktarılmasında kullanılan bir hesaptır. • Hesabın işleyişi: Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri hesabının borcuna kaydedilen giderler ile tahmini veya standart maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda önceden saptanmış Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri 761 Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri yansıtma hesabının alacağına, 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

27

761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs.

761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs.

Örnek: Serdemir işletmesi Ağustos ayı içinde 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabının borcunun toplam gideri 18.000 TL’dir. Bu durumda Ağustos ayı sonunda yapılması gerekli kayıt aşağıdaki gibi olur.

Örnek: Serdemir işletmesi Ağustos ayı içinde 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabının borcunun toplam gideri 18.000 TL’dir. Bu durumda Ağustos ayı sonunda yapılması gerekli kayıt aşağıdaki gibi olur.

31.08.201. 631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. 761Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs. Kasım Ayı aktarılması

31.08.201. 18.000

761Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs. 18.000

770 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.

18.000 18.000

Kasım Ayı Pazarlama giderlerinin hesabının kapatılması

Pazarlama giderlerinin ilgili gider hesabına

29

30

5

20.4.2015

77 Genel Yönetim Giderleri Hesap Grubu

770 Genel Yönetim Giderleri

• Genel yönetim giderleri hesap grubunda yer alan hesaplar, üretim maliyetine yüklenemeyen ve işletmenin yönetim fonksiyonu ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını içerir. • 77 Genel Yönetim Giderleri Hesap Grubu – 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı – 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı – 772 Genel Yönetim Giderleri Fark Hesabı

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

• Genel yönetim giderleri hesabı işletmenin yönetim fonksiyonu, işletmenin politikasının belirlenmesi, organizasyon yapısı, büro hizmetleri, halkla ilişkiler, güvenlik ve hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatla ilgili giderlerin izlendiği hesaptır. Genel yönetim giderleri, maaş ve ücretler, tüketilen malzeme ve işçilik giderleri, haberleşme Taşeron, danışmalık, gibi dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderleri, sigorta, eğitim kültür ve yayın giderleri, kira ve seyahat giderleri gibi çeşitli giderlerden oluşur. • Hesabın işleyişi: Dönem içinde yönetim fonksiyonu ile ilgili yapılan giderler 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabının borcuna, ilgili aktif ve pasif hesapların alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı ile kapatılır.

31

771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs.

770 Genel Yönetim Giderleri Örnek: Serdemir işletmesi Nisan ayı içinde yönetim binası için kira gideri olarak 36.000 TL’yi banka aracılığı ile ödemiştir.

11.04.201. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

36.000

102 Bankalar Hs.

36.000

Kira giderinin ödenmesi

• Genel yönetim giderleri yansıtma hesabı, genel yönetim giderlerinin fiili yada tahmini veya standart tutarlarının gelir tablosunun faaliyet karı bölümünde bulunan 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabına aktarılmasında kullanılan bir hesaptır. • Hesabın işleyişi: Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabının borcuna kaydedilen giderler ile tahmini veya standart maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda önceden saptanan genel yönetim giderleri 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı’nın alacağına 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabıyla karşılaştırılarak kapatılır.

33

771 Genel Yansıtma Hs.

Yönetim

Giderleri

771 Genel Yansıtma Hs.

Örnek: Serdemir işletmesinin Nisan ayı içinde 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderleri 36.000 TL’dir.

771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. Nisan Ayı aktarılması

Giderleri

Örnek: Serdemir işletmesinin Nisan ayı içinde 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderleri 36.000 TL’dir.

31.04.201. 632 Genel Yönetim Giderleri Hs.

Yönetim

31.04.201. 36.000

771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. 36.000

Yönetim giderlerinin ilgili gider hesabına

770 Genel Yönetim Giderleri Hs. Kasım Ayı aktarılması

35

36.000 36.000

Yönetim giderlerinin ilgili gider hesabına

36

6

20.4.2015

78 Finansman Giderleri Hesap Grubu

780 Finansman Giderleri

• Finansman giderleri hesap grubunda yer alan hesaplar işletmenin borçlanması sonucu ortaya çıkan ve varlıkların maliyetine eklenmeyen faiz ve benzeri giderleri ile yansıtma ve fark hesaplarını içerir. • 78 Finansman Giderleri:

• Finansman giderleri hesabı, işletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlar ile ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderlerin izlendiği bir hesaptır. Finansman giderleri kısa ve uzun vadeli olmak üzere işletmenin bankalardan çektiği kredilerin faizleri, çıkarılmış tahvil, finansman bonosu ve varlığa dayalı menkul kıymet faizleri, borçlanmadan doğan kur farkları, menkul kıymet borsa kotasyon ücretleri, menkul kıymet ihraç giderleri teminat mektubu komisyon giderleri gibi giderlerden oluşur. • Hesabın işleyişi: Yukarıda sayılan borçlanma giderleri 780 Finansman Giderleri Hesabının borcuna, ilgili aktif veya pasif hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap 781 Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

– 780 Finansman Giderleri Hesabı – 781 Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı – 782 Finansman Giderleri Fark Hesabı

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

37

780 Finansman Giderleri

781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

Örnek: Serdemir işletmesi, 01.10.201. tarihinde % 18 faizle 200.000 TL kredi almıştır. Kredi her 3 aylık taksitler halinde bankadaki mevduat hesabından ödenecektir. 11.04.201. 780 Finansman Giderleri Hs.

9.000

102 Bankalar Hs.

9.000

• Finansman giderleri yansıtma hesabı, 780 Finansman Giderleri Hesabında toplanan fiili finansman giderleri ile tahmini veya standart tutarların gelir tablosunda olağan kar bölümünde 66 Finansman Giderleri grubunun ilgili hesabına aktarılmasında kullanılan bir hesaptır. • Hesabın işleyişi: fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda 780 Finansman Giderleri Hesabının borcuna kaydedilen giderler ile tahmini veya standart maliyet yönteminin uygulandığı durumda önceden saptanmış finansman giderleri 781 Finansman Giderleri Yansıtma hesabının alacağına 66 Finansman Giderleri grubunun ilgili hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap 780 Finansman Giderleri Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

39

781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

Örnek: Serdemir A.Ş. Ekim ayı içerisinde 780 Finansman Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderler 124.000 TL’dir. Bu tutarı 74.000 TL’si uzun vadeli borçlanma gideri kalanı ise kısa vadeli borçlanma gideridir.

Örnek: Serdemir A.Ş. Ekim ayı içerisinde 780 Finansman Giderleri Hesabının borcunda toplanan giderler 124.000 TL’dir. Bu tutarı 74.000 TL’si uzun vadeli borçlanma gideri kalanı ise kısa vadeli borçlanma gideridir.

31.10.201. 660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri Hs. 661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri Hs. 781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

31.10.201. 50.000 74.000

781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs. 780 Finansman Giderleri 124.000

Ekim Ayı Finansman Giderlerinin ilgili gider hesabına aktarılması

41

124.000 124.000

Ekim Ayı Finansman Giderlerinin ilgili giderlerinin yansıtma ile kapatılması

42

7

20.4.2015

7/B Seçeneğine Göre Hesaplar

7/B Seçeneğine Göre Hesaplar • 7/B seçeneğini uygulayan hesapları kullanır.

• 7/B seçeneğinde giderler büyük defterlerde çeşit esasına göre bölümlendirilir. • Büyük defterde açılan hesaplarda toplanan giderler maliyet çıkartma dönemlerinde ya da dönem sonlarında düzenlenen "gider dağıtım tabloları" aracılığı ile fonksiyonlarına dönüştürülür. Ardından "798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı" ile gelir tablosuna yansıtılır. Yansıtma hesapları alacaklı çalışır.

– – – – – – – – –

işletmeler

79.

gruptaki

790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri 791 İşçi Ücret ve Giderleri 792 Memur Ücret ve Giderleri 793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler 794 Çeşitli Giderler 795 Vergi Resim ve Harçlar 796 Amortisman ve Tükenme Payları 797 Finansman Giderleri 798 Gider Çeşitleri Yansıtma

• Yukarıdaki hesaplara kaydedilen tutarların fonksiyon esasına dönüştürülebilmesi için bir gider dağıtım tablosunun düzenlenmesi gerekir.

• Örnek: Giderler Hesaplarını 7/B seçeneğine göre izleyen A

•

işletmesinin gider hesapları aşağıdaki gibidir: Çeşit/Fonksiyon

Toplam Gid.

Ar-Ge

Pazarlama

Gen. Yön.

İlk Madde ve Malzeme

300

100

200

-

İşçi Ücret

600

300

200

100

Memur Ücret

500

250

100

150

Dışarıdan Sağlanan Hizmet

250

150

100

-

Çeşitli Giderler

300

-

-

300

Vergi

200

-

-

200

Amortisman

300

150

75

75

Finansman Giderleri

350

100

200

50

2.800

1.050

875

875

Toplam

Bu tabloya göre yansıtma hesabı yardımıyla gelir tablosu hesaplarına aktarılacak giderlerle ilgili yıl sonu muhasebe 31/12/201 630Araştırma Geliştirme Giderleri Hs. 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. 632 Genel Yönetim Giderleri Hs.

Borç

798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs.

2.800

45

Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması

• Gelir ve gider hesapları işletmenin faaliyet sonucunu oluşturan hesaplardır. • Sonuç hesapları olarak da isimlendirilen bu hesapların, işletme faaliyet sonucunu ortaya koyabilmesi için dönem sonunda gerekli ayarlama ve düzeltme kayıtları yapıldıktan sonra 690 Dönem Kar veya Zarar Hesabına devredilerek kapatılması gerekir.

Alacak

1.050 875 875

46

• •

Gelir hesapları alacak taraflı çalışan ve alacak kalanı veren hesaplardır. Dönem sonunda hesaplar tutarları üzerinden “690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabının” alacağına devredilerek kapatılırken, kendileri de alacak kalanları üzerinden borçlandırılırlar. 31/12/201 600 Yurtiçi Satışlar 602 Diğer Gelirler 642 Faiz Gelirleri 646 Kambiyo Karları 647 Reeskont Faiz Gelirleri 648 Diğer Olan Gelir ve Karlar Bu döneme ait tüm gelirler 690 Dönem Kar /Zarar Hs.

Borç

Alacak

xx xx xx xx xx xx xx xx

Gelir Hesaplarının Dönem Kar/Zarara Devri

48

8

20.4.2015

Gider Hesaplarının Kapatılması

• Giderlerin Kapatılması

• Giderlere ilişkin envanter işlemleri sona erince bu hesaplar kapatılır. • 6. gruptaki hesaplara aktarılmış olan giderler döneme aittir. Bu hesaplar kapatılırken alacaklandırılır. 690 Dönem Kâr veya Zararı Hesabı ise borçlandırılır.

31/12/201

690 Dönem Kar /Zarar Hs.

Borç

Alacak

xx

610 Satıştan İadeler Hs. 621 Satılan Ticari Malların Maliyeti 630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 632 Genel Yönetim Giderleri 657 Reeskont Faiz Giderleri Hs.

xx xx xx xx xx xx xx

Gider Hesaplarının Dönem Kar/Zarara Devri

50

Kaynakça • • • • • • •

• • • •

Teşekkür Ederim

Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Yusuf Sürmen, "Muhasebe I", Celepler Matbacılık, Trabzon, 2010 Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Aydın Karapınar vd." Gayri Menkul Değerleme Uzmanlığı Hazırlık Kitabı, Gazi kitapevi, 2007. Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No’lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

51

Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim…

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

52

9