Erol Coþkuner

DAVRANIÞ DEÕÕÞTÕRME ÕLKELERÕ (2. kýsým / uygulamalar)

3. BölümUygulamalar1. Uygulama: Düzenli olma alýþkanlýðýnýn kazandýrýlmasý çalýþmasý...DAÕINIKLIK SORUNUGenç bir haným. Yalnýz yaþýyor. Kendisini çok rahatsýz etmesine karþýn, evini toplu tutamýyor bir türlü.Bu nedenle evine kimsenin gelmesini istemiyor. Arkadaþlarý da öðrenmiþler bu durumu. Evine gitmiyorlar. Ama; gene de, herhangi bir nedenle biri gelecek olsa çok utanýyor ve çok sarsýlýyor. Günlerce sürebiliyor bu sýkýntýsý.Bir çok kimse; özellikle annasi, acý verecek ölçüde eleþtiriyor. Söylenenlere çok üzülüyor. Ama; ne toplu olmayý baþarabiliyor, ne de annesinin veya çevresindeki bazý kimsalerin bu türlü konuþmalarýný önleyebiliyor.Toplu olmak için çok uðraþmýþ. Onca uðraþà karþýn toplu olmayý baþaramadýðý için umutsuzdu, çalýþmaya baþladýðýmýzda. Bizim de baþ olacaðýmýzdan emindi. Ama, gene de deneyecekti... Hatta o kadar emindi ki baþaramayacaðýmýzdan; toplu olmaya baþladýðý zamanlarda bile bu korkusu geçmedi bir süre: gene dönebilirdi eski kötü alýþkanlýðý gene dönecekti...Kendisine sorulduðunda, sorununun ortalýðý toplayamamak oluðunu söylüyordu...Ama gerçek çok az kimse (derli toplu, titiz hanýmlar da dahil) onun kadar ortalýðý toplamazdý. Çok sýk topluyordu ortalýðý...Kesinlikle evini toplamasýnda bir kusur yoktu...Asýl sorun aldýklarýný yerine koymamasýndan kaynaklanýyordu.Bu nedenle; ne ölçüde sýk ve iyi toplarsa toplasýn, kýsa bir süre sonra gene her yer daðýlýyordu. Aldýklarýný yerine koyma alýþkanlýðý kazandýrlmalýydý.Kendisinden, bir anda bütün evi toplamasýný ve toplu tutmasýný isteyemezdik. Çünkü böyle bir amaç,1. hem öðrenme gücünü zorlardý,2. hem de belirsiz bir hedefti.Alýþkanlýk kazandýrmak istiyorsak; baþarý ve baþarýsýzlýðýn tartýþma götürmez bir tanýmýný yapmak zorundaydýk. Yoksa öðrenmenin þartlarýndan biri olan ödül ve cezayý ne zaman vereceðimizi bilemezdik...Herhangi bir gün, (eskinin çok daðýnýk günleriyle karþýlaþtýrdýðý için) evi yeterince topladýðýný söyleyebilir ve baþarýlý savunabilirken; bir baþka gün baþarýlý olduðu günlerle karþýlaþtýrarak, çok daha toplu bir eve daðýn diyebilirdi.Onunla birlikte çalýþanlarýmýz sýrasýnda da sonuca ulaþmayan taryýþmalar olabilirdi: Örnek ola arkadaþlarý çok deðiþtiðini söylerken; o, farkedilecek ölçüde bir þeylerin baþarýlmadýðýný, bu ka yetmediðini, çok az olduðunu söyleyebilirdi...  Bunlarý düþünerek; birinci adýmý þöyle belirledik:Bundan eve girdiðinde üzerindekileri ve elindekileri hemen yerine koyacaktý. Sigara içilmiþ bir yerden geldiðinde üzerinden çýkardýklarný havalandýrmak gerekiyorsa; çýkardýklarný, çamaþýrlarý astýðý yere asabilirdi. A yataða girdiðinde bunlarý yerine koymuþ olmalýydý.Yeni alýþkanlýklar kazanmak zaman isterdi. Birden toplu b olmayý öðrenmesini bekleyemezdik. Bu nedenle de, haftanýn yalnýzca beþ günü amaçladýklarýmýzý gerçekleþtirebilirse, kendisini baþarmýþ sayacaktýk...Õlk hafta (biz beþ güne razý olduðumuz halde) altý g amaçlananý gerçekleþtirmiþti.Kendisini tebrik ettik. Ama bu baþarýsý güven kazanmasýna yetmemiþti. Ha derlitoplu biri olacaðýna inanamýyordu. Önemsiz bir baþarýydý gerçekleþtirdiði...Õkinci adýmda nereyi toplamanýn daha yararlý, ileri adýmlar için daha destekleyici olacaðýný araþtýrdýk:Salon eve gelenlerin hemen gördüðü yerdi. Bu nedenle, sýk sýk utanç yaþamasýna neden oluyordu. Burayý toplamayý baþarýrsa çok rahatlayacaktý...Salona ‘daðýnýk’ detirten þeylerin neler olduðunu konuþarak belirledik: Koltuklarýn minderleri yerlerinde olmalýydý. 2. Yediði þeylerin tabaklarý ortada kalmamalýydý.3. Gazeteler yerinde olmalýydý. (Kuponlarýný kesmediði gazeteleri atamýyordu ve onlar ortada kalýyor, daðýnýklýða neden oluyordu. Bu nedenle kuponlarý kesilmemiþ gazeteler için bir yer belirledik; onlarý oraya koyacaktý. Okunacak gazete ise orta masasýnýn üzerinde duracaktý.) 4. Haftanýn iki günü (pazartesi, perþembe) salonun tozu alýnacaktý.Alýþkanlýk kazanmanýn zaman alan bir þey olduðunu bildiðimizden, bu konuþtuklarýmýzý bu hafta yapmayabileceðini söyledik; Ama isterse deneyebilirdi ve yapamamasý baþarýsýzlýk olarak düþünülmeyecekti.Üçüncü hafta geldiðinde; üzerinden çýkardýklarný h yerine koyduðunu söyledi.Salonda, içinde artýk bulunan tabak býrakmamýþtý. Ama yalnýzca bir tek gün minderleri düzeltmiþ yatmadan önce. Bir haftalýðýna bir yere gideceði için de hiç toz almamýþ.Söz vermed alanlarda bile baþarýlý olmasýndan dolayý kendisini kutladýk.Bu arada,bir konuda belirsizlik olduðunu gördük: Bir yere gidecek olsa toz almayabilir ve ortalýðý toplamayý býrakabilir miydi?Konuþtuk ve þu karara vardýk; eð bir hafta, ya da daha fazla bir süre için bir yerlerlere gidecekse, toz almayabilecekti.Bu hafta salonu toplu tutmayý deneyecekti...Dördüncü hafta, eve girdiðinde üzerinde olanlarý yerine koyma alýþkanlýðýný kazanmýà olduðunu gördük. Bu baþarýsýna on verdik.Salonda hiçbir meyva tabaðý býrakmýyormuþ. Ama; yalnýz haftanýn iki günü minderleri yerine koyabilmiþ; hiç toz almamýþtý.Bunlarý göz önünde tutarak ,salonla ilg uðraþlarý için üç verdik.Alýþkanlýk kazanmaýnýn güçlüðünü düþündük ve salonla ilgili uðraþlarýnýn büyük bir baþarýsýzlýk sayýlamayacaðýna karar verdik. Eðer; bir sonraki hafta baþar beþten aþaðý olursa, ceza türünden birþeyler düþünmeye baþlayabilirdik. Buna karþýlýk baþarý yukarý olursa, bunu bir pasta ile kutlayacaktýk.Beþinci hafta (yani yaklaþýk bir ay kadar bir süre içinde) salonla ilgili bütün söylediklerini yerine getirmiþti. Eve girdiðinde üzerinde olanlarý eksiksiz yerlerine koymuþtu. Kendisiyle konuþup bir program hazýrlamadýðýmýz halde, fazladan banyo ve yatak odasýný da toplu tutmayý baþlamýþtý.Baþarýsýndan ötürü kendisi de þaþkýnlýk ve sevinç içindeydi. Bir yandan da bu dur geçici olabileceðini düþünüyordu ve endiþeleniyordu bu nedenle...Kararlaþtýrdýðýmýz gibi pasta aldà baþarýsýný kutladýk.Yalnýz sandýk odasý diyebileceði bir yer hala daðýnýktý.Bu odadaki daðýnýklýðýn yaþamýnda bir sorun yaratýp yaratmadýðýný sorduk; yaratmýyordu. Bunun üzerine odanýn toplu tutulmasýný çalþmamýzýn dýþýnda tutmaya kara verdik.Bundan sonraki haftalarda alýþkanlýðýnýn sürdüðünü gördük. Evine gelen arkadaþlarý þaþkýnlýklarýný belirtiyo Deðiþikliði, annesine telefonla söylemiþ; ama annesi inanmamýþ.Ve de þu yaþantýsý çok ilginçti:Eskide http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

tutmanýn zaman alacaðýný düþünürmüþ. Halbuki tam tersini yaþamaktaymýþ: Toplu olmasýndan b kitap okumak ve buna benzer þeyleri yapmak için zaman ayýrabiliyormuþ: Toplu olmanýn zamandan tasarruf etmek olduðunu þaþarak yaþamaktaymýþ...Bu genç hanýma aldýðýný yerine koyma alýþkanlýðýný kazandýrmaktayken, iki arkadaþýmýz da kend baþlarýna, ayný ilkeleri uygulayarak bir denemeye giriþmiþler. artýk kendisinin de düzenli olduðunu söyledi. Onun da, haftalar sonra düzenliliðini sürdürdüðünü izledik. Diðeri, artýk kitaplarýný yerlerine koyuyormuþ ve düzenlilik konusunda bu kadarýný amaçlamýþtý, daha fazlasýný istemiyordu...   2. UygulamaÇalýþmalara katýlan bir haným, daha biz uygulamalara geçmeden, konuþmalarýmýzý ve okuduklarýný kullanarak çocuðuna oyuncaklarýný toplama ve kendi odasýnda uyuma alýþkanlýðý kazandýrma denemesine baþlamýþ. Bu haným denemelerini anlatýrken banta almýþtýk; aynen aktarýyoruz:ÇOCUÕA OYUNCAKLARINI TOPLAMA VE YALNIZ YATMA ALIÞKANLIÕININ KAZANDIRILMASI UYGULAMASI -Geçen hafta anlattýklarýnýza dayanarak oðlumun odasýný toplamasýný saðlamak için ödül ve ceza uyguluyorum. Artýk odasýný toplu tutma sorumluluðunun ona ait olduðuna ve hergün odasýný topladýðýnda kendisine bir ödül vereceðimi söyledim. Bir haftadýr bunu uyguluyorum. Ödül olarak da çukulata, ciklet, oyuncak, kitap veriyorum. Bir haftadýr odasýný çok güzel topluyor.-Bu uygulamada çocuktan istenen þeyin operasyonel tanýmý yapýlmadýðý halde, þimdiye kadar uygulama iyi gitmiþ. Aslýnda; ilke olarak önemli bir eksik var. Herhangi bir gün çocuðunuzla odanýn toplu olup olmadýðý konuþulduðuna; ayný sonuca varmanýzý saðlayacak açýklýkta bir tanýmýnýz olmalý (operasyonel taným). Böyle bir taným yaparsanýz, çocuðunuzla odanýnýn toplu olup olmadýðý konusunda sonuca varmayacak tartýþmalarýn çýkmasýný önlemiþ olursunuz. Bu nedenle, uygulamanýz sýrasýnda bir sorun çýkmamasý için isteðinizle ilgili operasyonel bir taným yapýn. Bu arada þunu da söylemek istiyorum: alýþkanlýk kazanýldýktan sonra her olumlu davranýþa ödül verilirse alýþkanlýk o kadar iyi saklanmýy Bu durumda, ödülü her baþarýlý davranýþa vermemek, arada bir atlayarak vermek gerekiyor; böyle yapýlýrsa öðrenilen daha iyi saklanýyor.Bir de, çocuða sosyal ödüller kazandýrmaya yönelik bir þeyler yapýlsaydý iyi olurdu-Fakat ben ödülü verirken “Çok düzenli bir çocuk oldun, seninle onur duyuyorum―dedim sýk sýk.                -Sosyal ödül kazandýrma uygulamasýna da baþlamýþsýnýz bir uygulama yaptýðýnýz için sizi tebrik ederim. Her þeyi düþünmüþsünüz... Böylece; çocuðunuz b sonra, ödül vermeseniz de, yalnýzca beðenizi aldýðý için alýþkanlýklarýný sürdürecek. Ve gene yalnýzca beðenilerinizle çocuðunuza yeni þeyler öðretebileceksiniz.-Ayrýca baþarýlarýný baþkalarýnà yanýnda da anlatýyorum.                -Çok çok güzel... Oyuncaklar toplandýktan sonra nerede konuþuldu mu?       -Evet. Oyuncaklar toplandýðýnda, sepeti var, orada duracak.              Yalnýzca sosyal ödül vermeye baþladýðýnýzda; gene aradabir maddi ödüller verin; çocuk hayatýnda bi eksiklik hissetmesin. Daha sonra “Artýk sen bunu öðrendin, buna artýk ödül gerekmez. Hadi gel; þimdi de þun öðrenelim.― diyerek baþka bir þeyi öðretmeye geçebilirsiniz. Böyle yaparsanýz maddi ödül vermeyi biraz dah sürdürebilirsiniz. Õleride maddi ödüllerle öðrenmeyi býraktýðýnýzda, ödül adýyla olmasa bile, gene birþeyler verin. -Deðiþtirmek istediðimiz bir baþka davranýþý da televizyonu çok yakýndan izlemesi. Bu durum bunun için ödül vermeye baþlýyayým.-Evet ona geçebilirsiniz. Burada birþey eklemek istiyorum: ödülün kesilmesi de cezadýr. Yani çocuða alýþkanlýk kazandýrmak içir verdiðiniz ödülleri kestiðinizde, o bunu ceza olarak yaþayacaktýr. Ama; bunu ceza olarak yaþamasý bilinçli deðildir, kuþkusuz. Bunu yaþamamasý için, ya bir alýþkanlýðý kazandýrmak için ödül vermeye baþlayýn, ya da maddi ödüllü öðrenmeleri, sosyal ödülü çocuðunuzun hayatýna sokuncaya kadar sürdürün. Ayrýca, sosyal ödülden sonra; oto kontrol kendiliðinden oluþuþacaktýr. Sadece, sosyal ödülü oto kontrol oluþuncaya kadar sürdürün. Çocuk odamà topladým diye kendi kendini beðenmeye bir memnunluk yaþamaya baþladýðýnda oto kontrol oluþmuþ demektir çocuk kazandýðý yeni davranýþý siz peþine düþmeseniz de kendiliðinden yapýyorsa, oto kontrol oluþm demektir.Bildiðiniz gibi; yaþama sosyal ödüllerin ve otokontrolun girmesi çok önemli. Bunlar kazandýrýlmazsa, çocuðunuza uygun davranýþlarý yaptýrabilmek için sürekli olarak maddi ödüllerin verilmesi gerekecektir. Çünkü; ödüllerle pekiþtirilmeyen davranýþlar býrakýlýrlar...BÕR HAFTA SONRA:-Oðlum bu alýþkan da kazandý. Bu hafta, ödülü baþka bir alýþkanlýk kazandýrmak için kullandým. Kendisine dedim ki “Þ kadar her þeyi çok iyi öðrendin. Õstersen, gel sana baþka birþey daha öðretelim; odanda kendi baþýna yatma alýþkanlýðýný kazandýralým.― “Tamam anne,olur.― dedi. Anlaþmamýza uyarak her akþam hikaye kendiliðinden gitti odasýna yattý. Beþ gündür bu olay aynen devam ediyor. Sadece arada “Anne, sizin odanýza gelebilir miyim?― diye soruyor.-Örnek olarak “Yedi gece yattýktan sonra bir gece gelebirsin.― diyebilirsiniz bir süre için.Ayrýca dikkat ettiðyseniz, son örnekte önce ödülünü alýyor sonra odasýna yatmaya gidiyor. Ödülün önce veya sonra verilmesi önemli deðil, yakýn zamanda verilmesi önemli. Yalnýz; okumanýzdan sonra gitmeyi reddedebilirdi. Bu nedenle yatma davranýþýndan sonra verilecek bir ödül bulsaydýnýz daha iyi oldurdu.3. UygulamaHer þeyi baðýrarak isteyen, istediði yapýlmadýðýnda baðýran ve yabancý kimselere saldýran al yaþýndaki bir çocuða yeni ve uygun davranýþlar kazandýrma çalýþmasý -Oðlumun bir sorunu var; istekle yerine gelmeyince saldýrgan oluyor. Sonra her þeyi baðýrarak ve aðlamaklý bir sesle istiyor. Bu alýþkanlýðý deðiþtirmek istiyorum.-Mutlaka bu davranýþý (saldýrganlýðý) sürdüren bir ödül vardýr. Çünkü; h davranýþ ödüllendirilmeden sürmez. Saldýrganlýðý pekiþtiren ödülün ne olduðunu bulmayý deneye Bu durumlarda ne yaparsýnýz?-Baðýrmaya baþladýðýnda babasý hemen isteðini yapar.-Baðýrmalarýnd sonra istediðini yaptýðý için, baba farkýnda olmadan oðlunuzun saldýrganlýðýný ve baðýrmalarýný pekiþtiriyor. Bana 1-2 saldýrma ve baðýrma olayý anlatabilirmisiz?-Mesela beni çaðýracaðý zaman “anneâ seslenmiyor yalnýzca; yýrtýnarak “Anne!― diye çaðýrýyor. Eve gelen misafir ona “merhaba― dese, yum karþýlýk veriyor.-Bu davranýþý ne kadar sýklýkla yapýyor? Ne zamanlar ve kimlerleyken yapýyor? Õsterseniz önümüzdeki hafta bunu tesbit edelim: baþlangýçta, iþi objektif olarak ve rakamla... Sonra hangi þartla http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

ortaya çýktýðýný görmeliyiz. Çünkü; oðlunuz yalnýzca babaasý ve örnek olarak bir Ahmet Bey karþýsýnda saldýrgan olabilir ve de Ahmet Beyle babasý, oðlunuzu saldýrganlýða kýþkýrtan bir þeyler yapýyor olabilirler... Böyle bir durum varsa, oðlunuzun sorunlu olduðunu düþünemeyiz...-Çok sýk gördüðü insanlar geldiðinde böyle davranmýyor. Seyrek karþýlaþtýðý insanlara yapýlor.-Çocuk geliþme sýrasý yapacaðýný bilmediði zaman saldýrgan davranýr çoðunlukla. Örnek olarak yeni yetme oðlan çocuklarý kýzlarý itip kakar. Niçin? Çünkü nasýl yaklaþacaklarýný bilmezler. Sizin durumunuzda da sosyal iliþki problemi yaþanýyor olabilir. Çocuðunuz misafire nasýl davranýlacaðýný öðrenmemiþ olabilir. Ya da misafire seviyesini aþan bir düzeyde davranmasýný istiyor olabilirsiniz. Eðer böyleyse; altý yaþýndaki çocuktan beklenen davranýþlarýn kendisine öðretilmesi gerekecek. Þimdi bize biraz oðlunuzun babasýyla olan iliþkilerinde sözeder misiniz?-Oðlum, babanýn sözünü dinlemediði zaman, baba ceza veriyor; ama uygulamýyor. Mesela; dediðini yapmadýðý için televizyonu kapatýp seyrettirmiyor; ama az sonra, gene kendi açýyor televizyonu.Cezanýn veriliþ tarzý çok önemlidir. Bir çok durumda ceza, veriliþ nedeniyle öðrenmeyi engelleyebilir. -Mesela çocuk televizyonu çok yakýndan izliyor diye babasý kapatmaya giderken, oðlum hemen koltuða geçip geçiveriyor. Babasý da televizyonu kapatmýyor.-Bu durumda bir süre konsa iyi olur: Televizyonu yakýndan izlediði zaman “Televizyonu yakýndan izlediðin için þimdi kapatýyorum ve yarým saat kapalý kalacak.― denmeli ve denen yapýlmalý. Yoksa; oðlunuz cezayý durdurmayý bildiði için istenmeyen davranýþý yapmayý sürdürecektir.BÕR HAFTA SONRA-Geçen hafta yapmaya karar verdiðimiz uygulamayý eþime de anlattým. Birinci gün aðlamasý l0 dakika kadar sürdü. Kararlý bir þekilde aðladýðý sürece kendisini dinlemeyeceðimi söyledim. Sonunda sakinleþti, geldi, konuþtuk. Õkinci gün bir saat kadar aðladý. Nedeni de þuydu: Karþý komà üç gün üst üste gitmiþtik. O gün gene gitmek istedi. Çünkü orada yaþýtlarý var; onlarla oynamak çok hoþuna gidiyor. Ama o gün gitmemiz uygun deðildi. Gidemeyeceðimizi söyleyecektim; ama daha beni dinlemeden yaygaraya baþladý ve bir saat aðladý-Dikkat ederseniz sorun deðiþti: Çünkü oðlunuzun bir bardak su isterken aðlamasý baþka; aðlamadan uygun bir biçimde istediði su verilmediðinde baðýrmasý baþka... Bunlarýn ikisi þey deðil. Biz, aðlamadan istemeyi öðretiyorduk. Þimdiki sorunsa, annenin istediðini yapmamasýný karþýlayý ilgili ve biz birincisiyle uðraþmaktaydýk þu ana kadar; ikincisi ile deðil.-Bir saat aðladý; ben hiç ilgilenmedim. Sonun sustu. O günden beri artýk hiçbirþey için tutturmuyor. Benden birþey isterken de veya birþey istediðinde ben “ demiþsem de artýk baðýrmýyor. Þaþýlacak yan þu: artýk yumuþak bir ses tonuyla konuþmaya baþladà bunlarýn farklý iki olay olduðunu þimdi siz söylediðinizde farkettim.-Tebrik ederim; iki olayda da çok önemli bir geliþme gerçekleþtirmiþsiniz. Nedenini bilmiyorum ama; durumu kabul edemeyen ve böyle çok uzun süre aðlayara tutturan çocuklar, diðerlerine göre çok daha çabuk düzene giriyorlar. Sizin oðlunuzda da ayný þeyi görüyoruz.Geçen günlerde tepinerek, baðýrarak “Anne ben bahçeye çýkabilir miyim?― demiþti. “Böyle söyledið dakika bekleyeceksin. Seni l0 dakika sonra bahçeye çýkarabilirim.― dedim. 10 dakika bekledi ve geldi. Sakin bir sesle “Anne, þimdi çýkabilir miyim?― diye sordu. Ben de “Tabii yavrum çýkabilirsin.― dedim; çýktý.- Evet; de öðrenmiþ. Kendi tarzýnda ýsrar etmiyor. Burada þunu da eklemek istiyorum. Öðrenme döneminde aðlama karþýsýndaki tutumunuz deðiþmesin ama günler geçtikten koyduðunuz kurallara uymayý iyice öðrendikten bi süre sonra tutumunuz deðiþmeli: Bir kuralý koymakla yanlýþ yaptýðýnýzý farkettiðinizde, oðlunuz size ka çýkmaktaysa; hak verin ona. Kurala uymasý konusunda ýsrar etmeyin. Yoksa oðlunuz kural karþýsýnda itiraz edemeyen pýsýrýk biri olup çýkar; hakký olduðu durumlarda çýkýþ yapmayý beceremez. Bu durumlarda “Evet oðlum sen söyleyince anladým; haklýymýþsýn.― deyin ve dediðinizi yapmasý konusunda diretmeyin Ayrýca ceza verirken çocuðunuza sevildiðini hissettirin. Kýzdýðýnýz için deðil, yetiþmesi için istemeye iste ceza vermek zorunda olduðunuzu söyleyin. BÕR HAFTA SONRA-Baðýrmalarý, saldýrmalarý bitti. Uyardýðýmda, anýnda yumuþuyor. Sanýrým artýk öðrendi.4. UygulamaBir haným, 17 yaþýndaki kýzýnýn durmadan þikayet ettiðini, sürekli sýkýldýðýný ve bu nedenle de kendisini suçladýðýný söylemiþti. Kýzýna göre annesi yeterince ilgilenmiyordu kendisiyle. Aslýnda, kýzý ortak yaþamlarýnda (kýzýyla birliktte yalnýz yaþamaktaydý bu haným) hemen hiçbir sorumluluk üslenmiyordu. Anneden, kýzý sýkýldýðýný söylediðnde onunla ilgilenmemesini, keyifli olduðu zamanlar ve sorumluluk aldýðýnda ilgilenmesini ve ödüllendirmesini söyledik.ÞÕKAYET DAVRANIÞINA SON VERDÕRME VE SORUMLLUK ALMAYI ÖÕRETME DENEMESÕ-Geçen hafta, davranýþlarýný deðiþtirmek istediðiniz kimseye haber vermeden onun davranýþlarýnda deðiþiklikler yapmayý denememizi istemiþtiniz. Ben bir uygulama yaptým. Dün sabah kýzà çok kötü kalktý gene. Birgün evvelde evden çýkmamýþtý hiç; keyifsizdi. Kendisiyle hiç ilgilenmedim bu sefer, kendi iþlerimle uðraþtým. Eve bir elbise dolabý lazýmdý. “Sen bakar mýsýn?―dedim, uygun bir do bulmasý için. “Hayýr, bakamam― dedi. Bir süre sonra “Õstersen― dedim, “gel birlikte bakalým ve bir Sen eþyalarýný o dolaba yerleþtirirsin. Yarýn da ben sana þu kadar para veririm; gidersin, yeni birþeylere ihtiyacà vardý, onlarý alýrsýn― dedim. (Birlikte çýkmak ve yeni þeylerin alýnmasý ödül olarak etkili oluyor.) “ dedi ve benimle geldi. Dolabý alýp eve getirdik; havasý deðiþti, keyifliydi artýk. Bugün de alýþveriþ için par verdim. Biraz evvel telefonla görüþtük. Çok keyifliydi.-Birincisi, ilgiyi kesmiþ. Yani, “Kýzým niye sýkýlýy gene, sýkýlacak ne var? .....― türünden sözlerle uzun konuþmalarý baþlatmamýþ. Bu çok önemli. Ç konuþmak ilgidir ve ödüldür; davranýþlarý pekiþtirir. Õkincisi; dolap ve giysi almakla, kýzýnýn harekete ge birþeyler yapmasýný ödüllendirmiþ. Bu haftayý da keyifli olduðu zaman konuþup, yakýn iliþki kurarak ve ke olduðu zamanlarda da ilginizi keserek sürdürün. Haftaya konuþalým.BÕR HAFTA SONRA:-Geçtiðimiz haftayý aynen söylendiði gibi yaparak geçirdim. Yani; olumlu davranýþlar yaptýðýnda ilgilendim, olumsuzlarda ilgiyi kestim Bunlarý yaparken de çok zorlandým. Çünkü yýllardan beri hep tersini yapmýþtým. Sýkýldýðýný görürken ilgilenmemek kolay olmuyordu, ama dayandým ve ilgilenmedim. Davranýþlarý bir hafta içinde hýzla deðiþti. Ayrýca; bir de onun sorumsuzluðundan þikayet ederdim. O da deðiþti... Hasta yatan anneannesine bir haftad beri refakatçi olarak nasýl bakýyor, bir görseniz... Konuþuyoruz artýk Geçen gün kendini huzurlu ve güvenli http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

hissettiðini, bir tek þiþmanlýk sorunu kaldýðýný, onun için de henüz yöntem bulamadýð ýný söyled (Õliþki ve duygu yaþantýsýndaki düzelme aylar sonra da sürmekteydi.)5. UygulamaOkuldan gelir gelmez elini yýkama alýþkanlðý kazandýrma uygulamasý:-Kýzýma “Hergün okuldan geldiðinde, ilk 5 dakika içinde ellerini yýka.― dedim. Ödül ve ceza uygulamam bile gerekmedi. Yalnýzca beþ dakika içinde elini yýkamamýþ süreyi geçirdiðini hatýrlatýyordum. Bu süre içinde yýkadýðýnda da hep tebrik ettim, “aferin― dedim, ö güzel þeyler söyledim. Bir kaç günden sonra uygulamaya baþladý. Hatta; bazen, gelince kendisine birþey veriyorum. “Ama onu þimdi alamam, önce elimi yýkamam gerekiyor― diyor. Operasyonel taným yapmasaydým v sadece “Elini yýka!― “Gene elini yýkamadýn!― türünden þeyler söyleseydim; bazen azarlayýp, bazen zamanýnda pekiþtirici davranýþlarý vermeyi unutsaydým; bu sonucu alamazdýk. Sadece zamanýný belirtmekle (operasyonl taným yapmakla) ve olumlu ya da olumsuz bütün davranýþlarýna uygun tepkiyi vakit geçirmeden yaparak baþardýk bunu.       (Bu denemenin, kýzýna sosyal ödülleri kazandýrmýþ bir tarafýndan yapýldýðýný belirtmeliyim.)6. UygulamaÇocuða, ayrý odada ve zamanýnda yatma alýþkanlýðýný kazandýrma uygulamasý.-Kýzým kendi kendine yataðýna gidip yatmýyordu ve bizimle yatmak istiyordu. Kýzým bozuk para biriktirmeyi çok sever. Kumbara aldýk ve “Her kendi kendine yataðýna gidip yattýðýnda baban bu kumbaraya para atacak.― dedik ve söylediðimizi de titizlikle uyguladýk. Yataða giderken kendisine verdiðimiz parayý kumbarasýna atýyordu. Sorun çözüldü. Ayrýca kýzým, bizim ona yaptýðýmýz bu uygulamayý öðrendi ve bazý konularda aynýsýný o da bize uygulamaya kalkýþtý... à yandan, babasý parayý kumbaraya her atýþýnda “Aferin benim güzel kýzým.― diyordu.-Çok iyi; ödül vermekle kalmamýþsýnýz, sosyal ödül kazandýracak biçimde de davranmýþsýnýz.-Þimdi aklýma bir þu geldi: Birkaç defa üstüste yataða yattýðý halde para istemedi.-Çok iyi; demek bu süre içinde bile alýþkanlýk kazanabilmiþ... Ama aradabir, istemese bile ödül verin ve sosyal ödül kazandýrmaya da özen gösterin. 7.UygulamaBelli saat çalýþma alýþkanlýðý kazanma uygulamasý.Bu çalýþmada ilginç olan þu:Yalnýzca sorunlu durumu objektif olarak tesbit etmek, bir çok durumda istenen deðiþmeyi kendiliðinden gerçekleþtirebilir. Çünkü; her tesbit baþarýsýzsa ceza, baþarýlýysa ödül etkisi yapacaktýr... Bu çalýþmamýz bu tür öðrenmeye bir örnek...-Õþlerimi hergün ayný süre çalýþarak yürütmek istiy Fakat bir türlü baþaramýyorum bunu. Bazen günde l saat, bazen 3 saat, bazen de hiç çalýþamýyorum.- H çalýþma günü ne kadar çalýþabilmeiyi isterdiniz?- Altý saat. - Sizden önümüzdeki hafta hergün kaç s çalýþtýðýnýzý yazmanýzý istiyorum. Böylece baþlangýç durumunu objektif olarak bilelim. Böylece; gelecek günlerde “Öðrenmekte miyiz?― diye sorduðumuzda, objektif olarak cevap verebileceðiz. Ayrýca; birdenbir haftanýnýn her günü altý saat çalýþmanýzý bekleyemeyiz. Öðrenme zaman alacaktýr. Ara basmaklar oluþturacaðýz: örnek olarak; günde þu kadar saat çalýþtýrmayý geçekleþtirdiðinizde daha fazlasýnà zaman amaçlayacaðýz ve böylece amacýmýza ulaþacaðýz. Sonra; ödül ve cezanýn neler olacaðýný tasarlarken de gerekli bu: Ortalama ne kadar çalýþtýðýný bilmezsek; ileride ne zaman ödüllendireceðimizi de bilemeyiz. Ancak; “Sen bu kadar saat çalýþýyorsun.― diyebilirsek; “Bu gün þu kadar çalýþtýðýn ilerleme gerçekleþtirmiþsin... Bu bir baþarýdýr.― diyebiliriz...               BÕR HAFTA SONR yaptým ve her günü ayrý ayrý yazdým:                l.gün        6 saat     saat                3.gün        3saat                4.gün        6.gün        6 saat                7.gün        3.5 saat    Toplam 22,5; ortala haftadaki çalýþmalarýný nasýl deðerlendiriyorsun, bir önceki haftaya göre.-Daha randýmanlýydým. Bir önceki haftaya göre kýyaslarsak randýmaným %50 arttý diyebilirim.-Burada sadece gözlemenin kendi baþýna bir etkisi olduðunu görüyorsunuz. Yani sadece gözlemek kendi baþýna bir öðrenme oluþturuyor; baþka hiçbirà yapmasak bile... Nedenine gelince; çalýþmak sizin için ödüldü. Her çalýþmadaki artma bir ödül etkisi yapýyordu. Buna karþýlýk düþme cezaydý sizin için... Bu nedenle her yazma bir pekiþtirmydi. Bu nedenle, olaylarý yalnýzca tesbir etmek öðrenme sürecini gerçekleþtiriyor... Siz bu hafta bunu yaþadýnýz. Daha çok çalýþma konusunda ek bir þey yapmadýðýnýz halde % 50 ölçüsünde bir öðrenme gerçekleþtirdiniz bizim bu öðrenme sürecini daha da hýzlandýrmayý saðlayacak bir program oluþturmak için bilgi topþamayà deneyelim: Bu nedenle amacýmýzýn açýk bir (operasyonel) tanýmýný yapalým. Bu hafta, ortalama ne kadar çalýþýrsanýz kendisnizi baþarýlý sayacaðýnýzý söyler misiniz?                çalýþýrsam kendimi baþarýlý sayabilirim.-Sanýrým hergün üstüste günde 6 saat çalýþmak pek gerçekleþemeyecek gibi geliyor bana. Bazý günler araya bazý önemli olaylar girecek ve aksayacaksýnýz. Bunu göz önünde tutarak, haftada kaçgün 1-2 saat daha az çalýþmayý düþünürsünüz?-Cumartesi pazarý çalýþma dýþý tutalým.-Þimdi cumartesi pazar hariç, günde 6 saat çalýþmaya karar verelim ve önümüzdeki hafta da gene çalýþýlan saatleri yazalým. Eðer bir ilerleme olmazsa bir hafta daha ayný uygulamayý sürdürüz. Ödül ve ceza düþünmeden öðrenmenin gerçekleþmesini bekleyelim bir süre. Çünkü; öðrenmenin self kontrolla gerçekleimesi çok daha iyidir. Eðer; yine de bir ilerleme olmazsa; o zaman bir ödül-ceza sistemi düþünürüz. Demek bu hafta elinizden geldiðince kararlaþtýrdýðýmýz ölçüde çalýþmayý amaçlayacaksýnýz ve ne kadar çalýþtýðýnýzý yazacaksýnýz. Haftaya sonucu deðerlendiririz.       BÕR HAFTA SONRA-Gerçi geçen hafta cumantesi pazarý çalýþma dýþý bý ama, yapacak bir iþ olmayýnca ben gene çalýþtým. Çalýþma saatlerim þöyle:              saat                2.gün       5      saat                3.gün   saat                5.gün       6      saat                6.gün  Toplam.26,30; ortalama 3 saat 42 dakika.- Haftada 30 saat çalýþmayý amaçlamýþtýk. Buna göre amaca epeyce yaklaþmýþ durumdasýnýz. Ama bu toplam saate yedi günle ulaþýlmýþ. Ama gne de günlük çalýþma ortalamasýnda artma var; demekki bir öðrenme süreci baþlamýþ; sürmesini beklememek için hià neden yok. O zaman çalýþma saatlerini yazmaya önümüzdaki hafta da devam edin. Haftaya yeniden http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

konuþuruz.       SONRAKÕ HAFTALAR:       (Oratalama günde altý saatten daha az çalýþmay amaçladýðýný; bunun kendisine daha uygun olduðunu söyledi. Bu hafta çalýþmasýnýn kendisine yettiðin ekledi. Saatleri yazmaya bile gerek görmemiþti. Memnundu durumundan; sorun yoktu. Daha sonraki haftalarda çalýþmasý konusunda bir sorun dile getirmedi bu bey.) 8. UygulamaYavaþ yeme alýþkanlýðý kazanma uygulamasý:Bu da, bir önceki gibi, yalnýzca objektif bir gözlem sayesine gerçekleþtirilmiþ bir davranýþ deðiþ örneði... -Benim acele yemek yeme sorunum var. Yemeði 5 dakikada bitiriyorum.-Hatýrlýyorsanýz, çoðunlukla ödül ve ceza tasarlamaya gitmeden önce bir hafta durumu hiç bir deðiþtirme gayreti göstermeden olduðu gibi tesbit ediyorduk. Genelde davranýþçýlar böyle baþlarlar ve daha önce söylediðim nedenlerle de bazen sorun kendiliðinden çözülüverir. Õlk defa Jung bunun üzerinde durmuþtu. Problemi çözme gayretinin problemi yarattýðýný düþünürdü Jung. Gelecek hafta için sizden þunu istiyorum: yemeðe oturduðunuz zaman da süresince de sýk sýk saate bakýn. Karþýnda yemek yemesini beðendiðin arkadaþýnýn olduðunu hayal et model al. Yemekten kalkarken de saate bak. Ayrýca yavaþ yemek yemek için de uðraþma. Yani sizden yavaþ yemek konusunda hiçbir gayret göstermeni istemiyoruz. Yemeðin tadýný çýkarmaya bakýn; nasýl olsa öðreneceksin... Çiðnemene dikkat et, miðden de hisset yediklerini. Haftaya görüþelim.(Õki hafta içinde istedið aðýrlýkta yemeyi gerçekleþtirdi.)9. UygulamaYalnýzca gecikmenin operasyonal tanýmýný yapmadýðý için, yersiz yere sürekli olarak gecikmiþlik duygusu yaþayan bir hanýmýn olayý farkediþi: -Önemsediðim birþ daha zaman varsa hemen ele alýp bakmak yerine sürekli erteliyorum. Zamanýn iyice daraldýðýna karar verirsem iþi elime alýp bitirebiliyorum. Bu erteleme alýþkanlýðým, hep iþi yetiþtiremeyeceðim duygusu beni à rahatsýz ediyor. Bu sorunumu ele alabilir miyiz?-Arkadaþýmýz bir iþ yapacaðý zaman, bir araþtýrma dönemi gerekli olduðuna inanýyor. Araþtýrmaya baþladýktan bir süre sonra gecikiyormuyum kuþkularý baþlýyor. A herhangibir nedenle þu zamanda yapacaðým diye karar verdiðinde de yapýyor. Burada yaþanan psikolojik rahatsýzlýk þunun sonucu: Gecikmenin operasyonel tanýmý yapýlmamýþ. Eðer, “Þu gün, ya da þu s sonra hala yapmamýþsam veya baþlamamýþsam kendimi gecikmiþ sayacaðým.― demiþ olsaydý böyle b rahatsýzlýk yaþamayacaktý. Õþi zamanýnda yetiþtirememe sorunu varmýþ gibi konuþuldu. Ama; iþi zam baþarmak gibi bir sorunu yok arkadaþýmýzýn. Çünkü; her zaman iþi yetiþtiriyor. Sorunu, geciktim mi rahatsýzlýðýný yaþamasýnda. Sorun bu... Þimdi; arkadaþýmýzdan önümüzdeki hafta, gecikmenin operasyonel tanýmýný yaparak iþlerini yürütmesin isteyelim. Bir iþe baþlamadan önce kendi kendine “B zamanda baþlayacaðým ve þu zamanda bitirmiþ olacaðým.― desin. Böylece; düþündüðü zamanda i baþlamamýþ ya da bitirmemiþ olursa; o zaman geciktiðini ve bir sorun yaþadýðýný düþünecek ve bu z kadar geçen süre içinde kendisini suçlayarak acý çekmeyecek.Ancak düþündüðü zamanlarda iþe baþlayamaz veya bitiremezse; o zaman iþleri zamanýnda yapma alýþanlýðýný kazandýrmak için birþey düþünürüz.          BÕR HAFTA SONRA                -Geçtiðimiz hafta önü herbirine zaman koydum. Mesela; bu dosyaya yarýn bakýlacak deðil de yarýn saat 10 da bakýlacak dedim. Böylece gectiðimiz hafta, bu konuda hiç bir sýkýntý yaþamadým.10. UygulamaAmaçlanan þeyin, açýklý tanýmlanmamasý ve gerçek-leþmesinin mümkün olup olmadýðý araþtýrýlmamasý nedeniyle; aslýn sorun yokken, sorun varmýþ gibi yaþayabilir insan ve acý çekilebilir bu nedenle. Aþaðýdaki örnek böyle bir durumu anlatýyor.-Ben eskiden okumaya çok meraklýydým. Yaklaþýk l5 seneden beri kitap alýyorum, fakat okuyamýyorum. Evde belki binlerce kitap var, ben bunlardan sadece 3-5 tanesini okuyabildim.-Þimdi amacýmýzý net (operasonel) belirlemeliyiz. Yani; nerede, ne zaman, ne kadar süre okursanýz, kendinizi yeniden okuma alýþkanlýðýný kazanmýþ sayacaksýnýz?-Her fýrsatta okumak istiyorum.-Bu çok kapalý bir ifade. Mes bugün nerede, ne kadar okusaydýnýz kendinizi okuma alýþkanlýðý kazanmýþ sayardýnýz?-Bugün à tatilinde kitap okuyabilirdim, fakat gazete okudum.-Gazete okumanýzý doðru bulmuyor musunuz? Okumamalý mýydýnýz?- Hayýr, dünya olaylarýndan haberdar olmalýyým.-Gazete okumaktan baþka birþey yaptýnýz mý?-Yemek yedim, gazete okudum, muhabbet ettik. Kitap okumamak için deðiþik sebepler bulabiliyorum. Eve bilgisayar aldým saatlerce oyun oynuyorum.-Bilgisayarý kitap okumayý engellemek için mi aldýnýz?Hayýr,onu kullanýyorum.-Peki günün hangi saatinde okumaya zaman ayýrabilirsiniz ve ne kadar süreyle?Akþam 1-2 saat.-Gece eve kaçta gidiyorsunuz ve kaçta yatýyorsun?-Dün gece 9.30 da eve gittim. Yemek vs. yaklaþýk l saat sürdü. l0.30 dan l2.30’a kadar televizyon seyrettim.- Bunlara vakit ayýrmak istemezdim, örnek olarak bu kadar televizyon izlememeliydim diye düþünür müsünüz?- Hayýr. Haberler v.s. ondan öðreneceðim çok þey var.-Demek ki; sizin kitaba ayýracak vaktiniz yok. Sizin iki saat ayýrmanýz mümkün deðil. Her gün ik saat kitap okumaya zaman ayýrabilmeniz için günü 24 saatten daha uzun yapmamýz gerekiyor.        Bu da güzel bir örnek oldu: Çünkü bizler sýk sýk birþeyler isteriz, ama hayatýmýzda gerçekleþemeyeceðini, olanaklarýmýzýn buna el vermediðini düþünmeyiz ve ortada bir problem varmýþ gibi kendimizi yeriz. Psikoterapide çok sýk rastladýðýmýz bir durumdur bu: problem yokken, kiþi karþýmýza problem varmýà gelir.11. UygulamaBir sigara býrakma olayý.- Ben, günde 15 sigara içiyorum ve býrakmak istiyorum.- Sizden istediðim þu: sigara býrakmayý bir irade sorunu olarak görmeyin artýk. Sigara býrakmayý istiyorsunuz; bu kadarý yeterli baþarmanýz için...        Õstediðiniz zaman sigara için ve yaktýðýnýz sigarayý isted sürece için. Ama içinizden içmek gelmiyorsa, hemen söndürün.       Bir de; her sigara yakýþýnýz kaðýda küçük bir çizgi çizin. Her gün yapýn bunu. Günleri alt alta yazýn ki, içme miktarýný kolayca karþýlaþtýrabilesiniz...       Hatta; günlük içme miktarlarýnýzý bir kaðýda grafik olarak çizers daha yararlý olur; artýp azalmalarý kolayca farkedebilirsiniz böylece...- Güne kaç tane kadar içiyordunuz?Onbeþ.- Eðer 10 sigaranýn altýna düþerseniz bir gün, kendinize bir ödül tasarlayýn ve bu ödülü kendin verin. Çünkü ödül, davranýþý pekiþtirir. Bir de sigara yakarken, niçin yakýyorum diye kendinize sorun, sigaranýzýn dumanýný dinleyin. Sigarayla savaþaðýnýza sigara dumanýný tanýyýn...Eðer, içtiðiniz sigaralar azalýyorsa, öðreniyorsunuz demektir. Ama sakýn siz azaltmaya çalýþmayýn ve yeniden http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

hatýrlatayým, bunu bir irade sorunu olarak görmeyin. Alýþkanlýklar, yürümeyi, konuþmayý öðrendiðiniz bilinçdýþý gerçekleþir. Öðrenmek için þartlarý hazýrlamak yeter. O kendiliðinden oluþur.Dediklerimi uyg haftaya görüþelim.              BÕR HAFTA SONRA:- Günde 15 tane içiyordum. Geçen hafta içt Õsterseniz okuyayým.- Õyi olur.- Birinci Gün : 9 Adet Õkinci       “    8   “ Üçün 6   “ Beþinci     “    6    “            Altýncý       “   meraklýyým. Briç oynarken sigara içmem farklý; daha çok içiyorum... Mesela, yukarýda dördüncü, beþinc ve altýncý günlerdekilerin bir kýsmýný briçte içtim.- O zaman, sizden þunu isteyeceðim; önümüzdeki hafta, briç oynarken, içtiðiniz sigaralarý ayrý yazýn ve yanýna saatini ilave edin. Mesela; 3 saat briç oynadým ve bu süre içinde 4 tane sigara içtim gibi. Sanýrým, oyun deðiþkeni iþin içine girmezse, sigara içme çok daha hýzlý azalacak. Evet; bir problemle uðraþmaya baþlayýnca, önce objektif izleyin. Belki de ayrýca ödül-ceza bi gerekmeyebilir ve sorun kendiliðinden çözülür. Çünkü, siz sigarayý býrakmak istiyorsunuz, niye azalmasýn ki: Õçmenizdeki her azalma ödül, her artma da bir ceza etkisi yapacaktýr. Bizler insanýz ve öðrenen varlýklarýz. Eðer, objektif izlemeyle azalmýyorsa; o zaman bir problem var demektir. Ancak bu durumda öðrenmeyi engelleyen þeyi araþtýrmaya baþlamalýyýz. Zaten siz de, bizim araþtýrmamýza gerek kalmadan, sigara içm pekiþtiren bir etkeni bulup çýkardýnýz: O da briç oynamak.       BÕR HAFTA SONRA:- Geçtiðimiz haft sigaralarý yazdým. Ayrýca; briç oynarken, içtiklerimi de not ettim:       Birinci     Gün 8 Adet   Õkinci          “  3    “       Üçüncü       “  4    “  5    “  (3’ü briçte)       Altýncý         “  4     “       azalma olduðu gibi, briç oynanan günlerde içilen sigaralarda da bir azalma var. Õnsan býrakma gayretini terkederse, istediði kadar sigara içer ve sadece yazarsa; içilen sigara sayýsý kendiliðinden azalýyor. Yazmaya devam edin, haftaya görüþelim.BÕR HAFTA SONRA:- Geçen hafta içtiðim sigaralarý size söyleyeyim:            5       2.    “   5       3.    “   2       4.    “   5 (3’à 3- Demek ki; geçen haftanýn en düþük rakamý, neredeyse bu haftanýn en yüksek rakamý... Ayrýca, geçen haftalarda hiç rastlamadýðýmýz 2 ve 1 rakamlarý var. Burada önemli olan, hiçbir gayret olmadan bu deðiþmenin gerçekleþmiþ olmasý. Sigarayý býrakmak isteyen kiþi, hele saðlýðýna da zarar veriyorsa, s içmesindeki azalma ödül, artma da ceza etkisi yapar; söylemiþtik bunu, hatýrlarsanýz. Bu yüzden; içtiði sigaralarý izleyen her kiþi kendisini, sürekli olarak bir ödül ve ceza mekanizmasýnýn etkisi altýna sokuyor demektir. Sizin sigara içmenizde çok büyük düþmeler var. Bu durumda, sigarayý tamamen býraktýðýnýz zaman için, kendinize þimdiden bir ödül tasarlayýn. Mesela, bir hafta hiç sigara içmezseniz, bu ödülü kendinize verin. Kiþinin kendini ödüllendirmesi size garip gelebilir ama, uygulayýn.       - Bir hafta için söz veremem.       - Ben sizden gayret istemiyorum ki... Siz gene bildiðiniz gibi için. Eðer, ard arda yedi gün hiç sig içmezseniz, biz size burada ödül olarak pasta ve çay ikram edelim. Gayretleriniz nedeniyle deðil; hiç gayret göstermemmniz ve içmelerinizi atlamadan kaydettiðiniz için...ONBEÞ GÜN SONRA:- Ben geçen hafta bir iþim dolayýsýyla gelemedim. Buradan ayrýldýktan sonra, ilk hafta hiç sigara içmedim, sonraki hafta ise iki gün üst üste ikiþer taneden dört sigara içtim.       - Bunlarý briç oynarken mi içtiniz?       - Hayý dýþýnda içtim.       - Peki, haftada dört sigara sizce içilmeli mi, yoksa hiç mi içilmemeli?       daha iyi olur. Ama arada bir tane içmiþim, bu problem deðil. Yeter ki arkasý gelmesin.       - Arkasý gelmesin açýk olmalý. Yani, haftada kaç tane içileceði kesin olmalý. Ayrýca, haftada dört tane içmeye karar verdiðinizde, eðer iki tane içerseniz, o ödül yerine bile geçer. Gördüðünüz gibi; bir hafta sigara içmemiþken ertesi hafta iki tane içmeniz bir baþarýsýzlýk deðil. Bu kadar içebileceðinizi düþünüyorsunuz çünkü.. Sanýyorum, benim istediðim hiç sigara içmemek.       - Sanýyorum diyorsunuz. O zaman sizden, önümü hafta kendinizi iyice ölçüp, biçmenizi ve “sanýyorum― demek yerine, ne istediðinizi net tesbit edip, bize bildirmen istiyorum. Çünkü, istenen net olmadýðýnda ödül ve ceza mekanizmasý iþlemiyor. Dediðim gibi; son hafta az sayýda sigara içmenizin iyi olacaðýný düþündüðünüz için, iki gün günde iki sigara içtiniz; bir önc hafta hiç içmemiþken...       BÕR HAFTA SONRA:- Artýk normalde sigara içmiyorum. Bu hafta içinde sade bugün üç defa sigara yaktým ve üçünde de birer nefes alýp, söndürdüm.       - Niçin söndürdünüz?       - Elim alýþkanlýkla sigaraya gidiyor, ama içmekten zevk almýyorum.      bedeniniz artýk sigarayý istemiyor, öyle mi?       - Evet, istemiyor.       - Çok güzel. Sizi tebrik eder bizim amacýmýz da buydu. Bu iþin baþýnda ne demiþtik? Õstediðiniz kadar için, sadece içtiklerinizi yazýn. B süre sonra sigarayý istemez duruma geleceksiniz. Eðer canýnýz ister de içmezseniz, bizim dediðimizin dýþýn çýkmýþ olursunuz. BU durumda öðrenme olayý son bulur... Þimdi, çay ve pasta ödülünüzü hakettiniz tebrik ederim.                                 12. UygulamaBaþka bir sigara býrakm alýþkanlýkla ilgili olarak gelmiþtim. Fakat sigara býrakmak isteyen bir arkadaþýmýza denenleri ben de uyguladým. Gerçi eksik uygulama yaptým; ama sanýrým gene de yararý oldu. Þöyle ki; her içtiðimi yazamadým ama bir günde aldýðým paketleri ve ne kadar içtiðimi izledim. Sadece bunu yaptýðým halde günde 3 paketten 1,5 pakete düþtü.-Yazamadým dediniz, Acaba þöyle bir uygulama yapsanýz, yazmanýza yardýmcý olur mu? Mesela; sigara paketinin jelatinini çýkarýn ve her sigara yakýþýnýzda, paketin üzerine bir çentik atýn. O paket bittiðinde, çentikleri toplayýn ve yeni açtýðýnýz paketin baþýna yazýn ve altýn çentik atmaya devam edin. Her akþam da o gün içtiðiniz toplam sigara miktarýný bir kaðýda yazýn. Bir hafta sonra, gelirken o kaðýdý da getirin; konuþalým.BÕR HAFTA SONRA:       - Sizin söylediðiniz çentik me zaman ve devamlý uygulayamadýðým halde, içtiðim sigara günde bir pakete düþtü.       - Yani gü paketten 1 pakete...       - Evet; bir de araba kullanýrken sigara içmeyi kendime yasakladým. Çünkü, araba sinen sigara kokusu beni çok rahatsýz etmeye baþladý.       - O zaman, bu uygulamaya devam edelim. Bakalà yeni deðiþmeler olacak mý?Daha sonraki haftalarda çalýþmalarýmýza katýlmadýðýndan, olaylarýn nas geliþtiðini bilemiyoruz. 13. UygulamaÇok sýk el yýkama sorunu...       (Çalýþmaya Eþi de Katýlýy http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

sorunum, çok sýk el yýkamam. Bu yüzden ellerim egzama oldu.       - Bugün elinizi kaç kez yýkadýðýnýzý biliyor musunuz?       - Tam hatýrlamýyorum.       - Son olarak, elinizi ne iç yýkadýnýz?       - Ayakkabýlarýmý hazýrladým, elimi yýkadým, saçýmý taradým, elimi yýkadým.       - (Bu sýrada eþi) Sanýrým, bu kadar çok el yýkamasýnýn sebebi, ayný anda bir yapýp, bitirmek istemesi.       - Eðer, eþiniz bu kadar el yýkama benim için normaldir derse, bizim için bir pr yok demektir. Õnsalarýn davranýþýna, ancak kendileri isterse bir þeyler yapabiliriz. Eðer eþiniz ‘ben bu ölçà yýkamak istiyorum’ derse ve siz de ‘bundan rahatsýz oluyorum’ derseniz; bizim için bu bir iliþki sorunudur. O yapýlacak þey, aranýzda anlaþmanýzdýr. Þimdi, buradaki el yýkama olayýnda amacýmýzý belirleyebilmek için þöyle yapalým: Haftaya buraya gelmeden, son üç gün boyunca elinizi kaç kez yýkadýðýnýzý yazmanýzý sizden isteyeyim. Yani her elinizi yýkadýðýnýzda bir kaðýda, kalemle çentik atýn. Ayrýca; bu üç günün son gününde attýðýnýz çentiðin yanýna hangi nedenle elinizi yýkadýðýnýzý da yazýn. Bunun dýþýnda, bu hafta þunu da düþünün. Elinizi yýkamanýz gü kaça inerse sizin için normaldir.        BÕR HAFTA SONRA:       - Nasýl el yýkamada bir deðiþm mu?                                                    - Azaltmaya býrakmamýz gerekiyordu. Bunu yapmayýn.- El yýkamalarýnýzý saydýnýz mý?        - Yazama ama, tahmini söyleyebilirim. Birinci gün 32, ikinci gün evde deðildim 20, üçüncü gün gene 32.       - E yazsaydýnýz ve el yýkamay gayratini býrakmýþ olsaydýnýz, bu sayý üçüncü gün çok aza inmiþ olacaktý. Size garip gelecek ama, bu durumlarda sadece tesbit etmek, kesinlikle el yýkama sayýsýný düþürüyor. Eðer yazdýðýnýz halde düþmeseydi; bu, þu demekti benim için: günde bu kadar elinizi yýkamaktan memnunsunuz aslýnda ve bunu sürdürmek istiyorsunuz. Açýk bir bilinçlilikle fark etmiyor olsanýz bile, her hangi bir ihtiyacýnýzý karþýlýyor el yýkamak... Õsterseniz; bir de, buradaki hanýmlara ellerini günde kaç kez yýkadýklarýný soralým. Bir bilgimiz olsun. (5 hanýmýn verdiði cevaba göre, günde 5 ile 7 defa ellerini yýkamaktaydýlar.) Sizden geçen hafta istediklerimi önümüzdeki hafta için aynen istiyorum. Haftaya görüþelim.       BÕR HAFTA SONRA:- Geçtiðimiz haftanýn son üç gününü yazdým.       1. Gün 25,       2.    “  28,          3.    “  29.bunlarýn kaç tanesinde yýkamasanýz da olurdu?       - Hepsinde yýkasam daha iyi olurdu.       yýkamanýz gerektiði kadar yýkamýþsýnýz.Yani problem yok.                                                            - Zaten, elimde egzama oluþmasa ve eþim sö normal.- Bu söylediklerinizden sonra sorun artýk el yýkama deðil. Õliþki sorunu oldu. Bir de egzamadan þikayetiniz v Bu durumda; ya elinizi yýkamayý egzama oluþturmayacak kadar aza indireceksiniz, ya da egzamaya razý olacaksýnýz. Sizin durumunuz bu.- Eskiden benim sadece ellerim deðil, dirseklerime kadar egzama olurdu. Þimdi çok iyiyim. Ellerimde dahi çok az var. Yani eski haline 10 desek, þimdi 5’e indi derim.,         - Bu durumda; yý azaldýðý için ellerim düzeliyor diyorsunuz. Demek ki; sizinle çalýþmalara baþlaadýðýnýzdan bu yana deðiþmiþsiniz ve artýk ellerinizi istediðiniz kadar az ve egzamalarý yok edecek ölçüde yýkamaktasýnz. Çok güzel...DÖRT HAFTA SONRA:- Ben birkaç haftadýr çalýþmalara katýlamýyorum. Bu arada el yýkamayla ilgil düþüncelerimde deðiþmeler oldu. En son 30 civarýnda el yýkamak benim için normaldi. Fakat þimdi bu sayý daha da indirmek istiyorum. Bir de dikkatimi çeken baþka birþey var. Çevremde sorun çok olduðunda, ellerimi bilinçsi yýkýyorum ve sorun olmadýðý zaman ellerimi çok daha az yýkýyorum. Ayrýca þunu da eklemeliyim; son zamanlarda kendimi daha sakin hissediyorum.- Gerçi geliþmelerden memnunsunuz. Ama amcýnýzý net ortaya koymuyorsunuz. Þimdi bu noktada, ne istediðinizi net söylemeniz, açýk taným yapmanýz gerekiyor: Elinizi haftada kaç kez yýkamak istiyorsunuz; bunu netleþetirmezseniz, deðiþme gelmez. Bu tesbiti yapýn, haftaya görüþelim.( haným, haftada üç paket sigara içen beyin eþiydi. Bu haftadan sonra ikisi de gelmediði için olaylarýn nasýl geliþtiðini bilmiyoruz.)14. UygulamaBir yuva çocuðuna, yuvadan döndüðünde elini yýkama ve elbiselerini deðiþ alýþkanlýðýný kazandýrma çalýþmasý  deðiþtirmesini ve ellerini yýkamasýný istiyorum.       - Önce çocuðunuzla konuþup, ona ne öðretme anlatýn. Sonra bunu baþardýðýnda alacaðý ödülü aranýzda kararlaþtýrýn.       - Uzun zam arabasý istiyor.       - Eðer o da kabul ederse, bunu ödül olarak kullanabilirsiniz.       - Konuþayý arabasýnda anlaþýrsanýz; arabayý alýn ve onun görebileceði; ama ulaþýp, alamýyacaðý bir yere koyu Ayrýca bu, her olumlu davranýþtan sonra verilebilecek bir þey deðil; öðrenme gerçekleþtiði zaman verilecek tü bir ödül... Bu nedenle çetele metodu kullanacaksýnýz. Bir de kaç çetelede (kaç olumlu davranýþtan sonra) ödüle kavuþacaðýný aranýzda konuþup, kararlaþtýrýn. Bir kaðýdýn üzerine anlaþtýðýný sayýsý kadar içi boþ yuvarlaklar çizin. Her baþarýlý davranýþýndan sonra, yuvarlaklarýn içini karalaya doldurun. Bu çetele kaðýdýný, yýrtmamasý için görebileceði, ama ulaþamýyacaðý bir yere asýn. Bunlarý yaptýktan sonra sizden istediðim; eve geldiði zaman, saati gösterip, saat þuraya geldiðinde, ellerin yýkanmýþ ve üstün deðiþmiþ olacak deyin. Baþardýðýnda bir yuvarlaðýn içini karalayýn.    SONRA:- Õtfaiye arabasýný aldým ve ulaþamayacaðý bir yere koydum. Otuz yuvarlaðýn içi dolarsa diye anlaþmýþtýk ama, bu sayý biraz fazla galiba; çünkü, geçen hafta daha ilk günden itibaren eve gelince üstünü deðiþtirip, ellerini yýkama alýþkanlýðýný kazandý. Õçi dolu yuvarlaklarý da çok iyi takip e Þimdiye kadar 13 yuvarlaðýn içini karaladýk.- O zaman; “Oðlum sen ne kadar akýllýymýþsýn, çok iyi öðreniyorsun, sondaki 10 tane yuvarlaðý kaldýrýyorum. 20 tane yuvarlaðýn içi dolunca sana ödülünü vereceðim― deyin. Ayrýca, “Bu 10 taneyi kaldýrýyorum ama sen çok çabuk öðrendiðinden.― deyin. “Bu yuvarlaklarýn içini karalayabilmemiz için, ben sana hatýrlatmadan üstünü deðiþtirip, ellerini yýkamalýsýn diye de ekleyin. Baþardýðý zaman da “Aferin oðlum― deyip, saçýný okþayýn. Böylece sosyal ödüle oluruz.       BÕR HAFTA SONRA:- Geçtiðimiz hafta 20 yuvarlaðý doldurdu ve ben de ödülünü verdim. B http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

zaman kendisine yeni bir oyuncak aldýðýmýzda bir saat oynar ve býrakýrdý. Fakat, bu ödülü bir hafta elinden býrakmadý. Ödülü aldýktan sonra el yýkama iþini biraz geciktirerek, yapmayý sürdürüyor.   Elini yýkadýktan sonra sosyal ödül de verdiniz mi?       - Evet, “aferin― diyordum.       - Deme daha tam oluþamamýþ. O zaman yeni bir ödül koyun, sosyal ödülü sürdürün ve arada da þöyle deyin “Büyüdüðün zaman, sen bunlarý ödülsüz yapacaksýn. Bunlarý öðrendiðin zaman, ödülü baþ kullanýrýz.―       BÕR HAFTA SONRA:- Dediklerinizi yaptým. Uygulama gayet baþarýlý sürüyor. G sadece bir gün aksadý. Onun da sebebini biliyorum. Çünkü ben gene konuþmaya baþladým; yapmasý gerek, etmesi gerek diye... Ayrýca, son günlerde maddi ödül de vermedim.                                                        davranýþlarý yapmýþ ve sadece bir defa aksama olmuþ. Ayrýca; siz de hatalarýnýzý görür hale gelmiþsiniz. Hem sizi, hem de çocuðunuzu baþarýlarýnýzdan dolayý tebrik ederim. Çok güzel. Þimdi yapacaðýnýz þey; konuþmayý kesin; saati gösterin, sosyal ödül sürsün. Bunlara raðmen eðer bir gün anlaþýlan süre içinde, yapmasý gerekenleri yapmazsa, evde bir yedek ödül bulundurun ve þöyle konuþun; †bugünkü ödül buydu, fakat sen anlaþtýðýmýz süre içinde, konuþtuklarýmýzý yerine getirmedin, on için bunu bugün sana veremiyorum, ama üzülme yarýn bunu alma þansýn var― deyin, ödülü de görebilec bir yere koyun gene. Dikkat ederseniz, siz eski, alýþtýðýnýz dille konuþtuðunuzda o da eski alýþkanlýklarla karþýnýza çýkýyor.Sonra biliyorsunuz, alýþkanlýklar kazanýldýktan sonra da aradabir pekiþtirilmezse býrakýlýr. Bu pekiþtirmeleri sosyal ödüllerle sürdürüyoruz. BÕR HAFTA SONRA:       - Geçtið sizin dediklerinizi aynen uyguladým. Sonuç mükemmel.       - Yani, bu sorun bitti dermisiniz?       - Ev derim.       - Öyleyse, öðrendiðinden ötürü çocuðunuzu ve baþarýnýzdan ötürü sizi tebrik ede aradabir sosyal ödüllerle ve bazen de maddi ödüllerle pekiþtirmeyi unutmayýn...15. UygulamaDers çalýþma alýþkanlýðý kazandýrma (Anne ve Baba Birlikte Katýlýyor.)- Kýzýmýz; 9 yaþýnda, biz ne dersek ter yapýyor. O bize ulaþamýyor, biz ona ulaþamýyoruz. Õletiþim kopukluðu var. Õlkokulda okuyor, bu sene okulu deà Normal önlük yerine, jumper denilen deðiþik bir kýyafet alýndý. Onun içine alýnacak gömlek sorun oldu. Gece geç yatýyor, sabah vaktinde kalkamýyor, gece baþýnda uyusun diye kitap okuyoruz. Bazen bizim yataðýmýza gelip, orada uyuyor, kendi yataðýna götürülmesi sorun oluyor. Bazen baba ile uyumak istiyor. Dediði olmayýnca hýrçýnlaþýyor. Bir seferinde týrnaðý gözümü yýrttý. Bu sefer de oturup, aðladý. Ayrýca; ders çalýþmasý da büyük sorun. Dersini yalnýz baþýna çalýþma alýþkanlýðý yok. Mutlaka, ikimizd yanýna istiyor.- Pekala; sizden önümüzdeki hafta için, sadece konuþmayý kesmenizi istiyorum. haftaya görüþelim.       BÕR HAFTA SONRA:- Sizin dediðiniz gibi, geçen hafta kýzýmýzý deðiþtirmek ià yapmadýk.       - Deðiþen bir þey oldu mu?       - Konuþmayý kesince; tutturmalar bitti ve kendi havaya girdi.       - Konuþmak öðrenme olayýný feci bozar.       - Yapma, etme, çalýþ, geç konuþmalarý kestik.       - Ders çalýþma olayýný, net bir resim olarak tesbit etmemiz lazým. Çünk çalýþmamak çeþit, çeþittir. Biri hiç çalýþmaz ve çalýþmak da istemez, biri çalýþmak ister, fakat veremez; biri müzik dinleyerek çalýþýr vs. vs. Onun için, önce olayý bir anlayalým. Çalýþmayla ilgili olayla anlatýr mýsýnýz?       - Benim kýzýmýn ders çalýþmasýnda öðretmeni ile olan iliþkisi ço öðretmeninin etkisi ne olursa olsun, biz kýzýnýzý ders çalýþtýrmak istiyoruz. Onun için öðretmeni býrakýn.- Çok uzun süre masa baþýnda oturduðu halde, dikkatini toplayamýyor. On dakikada yapýlacak iþ, b saat sürüyor. Ders yapmasý uzadýðý için, çok sevdiði televizyon izleme aksýyor, buna da sinirleniyor. Ders çalýþmada bizden yardým almak istiyor. Biz de onunla beraber çalýþýyoruz.       - Dün okuldan k ve ne yaptý daha sonra?       - Dörde on kala geldi. Önce dersine baktý. Çok fazla deðildi. Eve geldiðinde çantasýný portmantoya koyuyor. Ne dersin var diye sorduðumda, çantamý getir, bakayým diyor. Ben çantasýný getiriyorum, defterini çýkart bakalým diyorum. Eðer, defterini de çýkartýrsam, bu sefer ben daha çok batýyorum; çünkü sen oku diyor hemen ardýndan. Ben artýk tam anlamýyla çýkmazdayým; ne yapmam, ne yapmamam gerekiyor, onu tesbit edecek durumda deðilim.       - Anlýyorum; sonra?       - K defterini çýkartmasýný 4-5 defa söyledikten sonra çýkarttý.       - Birinci söyleyiþinizde kýzýnà yapýyordu?                                              - Flüt çalý devam ediyordu.       - Flütü býrakýp, defterleri çýkarttýðýnda kýzgýn mýydý?      deðildi. Benden yardým almaya çok alýþkýn olduðundan, flüt çalmayý normal bir davranýþ olarak yapýy Dersi az olduðu için, sevdiði bir çizgi roman var, onu okumasýna izin verdim.       - Dersi çok olsaydý ne yapardýnýz?       - Hemen baþlamasýný isterdim.       - Okuldan yorgun mu geliyor?      çalýþamayacak kadar deðil.       - Çizgi roman okumasý için ne kadar ara verdiniz?       - Yarý sonra derse oturduk.       - Ne kadar süre çalýþtýnýz?       - O ders çalýþýrken, ben de durmadým. Çünkü, mutfakta iþim vardý. Saat altýdan, dokuza kadar masada oturdu, ama ders çalýþmadý.       - Derse dikkatini, sürekli ne kadar verebiliyor.       - Beþ dakika. Böyle ders à için de yorucu oluyor.       - Kýzýnýz genel olarak nasýl bir insandýr?       - Olumlu bir çocuktu Olumlu ne demek?       - Yani, kendine göre son derece mantýklý yaklaþýmlarý olan ve insan iliþkileri iy çocuk. Çok arkadaþý olsun ister, haksýzlýklara tahammülsüzdür.       - Dersini sürekli çalýþs çalýþmasý ne kadar sürer?       - Sanýrým 2 saat civarý.       - Þimdi bir toparlýyalým kadarýyla kendi baþýna 1,5 saat çalýþmasý yeterli. Ayrýca, otoritenizin kýzýnýzýn üzerinden kalkýyormuþ sanýsýný uyandýrýn demiyorum. Son söz gene sizin. Ama yapacaðýnýz þeylerde, olabildiðince birlikte karar verin. Yani; þöyle bir konuþma yapmak size nasýl gelir? “Bak kýzým; sen çok iyi bir kýzsýn. Õliþkilerin çok iyi, çok sosyalsin. Birçok þeyi çok iyi öðrendin; ama gördüðüm kadarýyla tek b ders çalýþmýyorsun. Þimdi seninle birlikte bu problemi çözmeyi, sana ders çalýþma alýþkanlýðýný kazandýrmak istiyorum. Þimdi sana düþüncelerimi söyleyeceðim: Bu programda; itiraz edeceðin, sana göre hoþ http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

olmayan þeyler varsa deðiþtirebiliriz.― Eðer iþbirliðine hazýrsa, ne dersin filan diye sorabilirsiniz. Eðer yaklaþma üstüne gitmeyin ve o zaman programý siz dikte edin. Þöyle deyin: “Seninle hergün 1 saati ders çalýþma alýþkanlýðýný kazandýrmaya ayýralým. Bu bir saati de þöyle kullanalým. 15 dakika çalýþacaksý dakika ara vereceðiz. Bir saati böyle bölerek kullanacaðýz.― Önce sizinle çalýþsýn, sonra siz olmadan çalý alýþtýrýrýz. Bu çalýþmada acele gitmeye ve zorlamaya gerek yok. Çünkü çocuðunuz nasýl olsa öðrenecek. Burada ödülü þöyle verelim: “Dört onbeþ dakikanýn, iki tanesinde artý alýrsan sana þunu olarak vereceðim― diyebilirsiniz. Eðer birkaç gün üstüste iki artý alýrsa, o zaman üçe çýkartýn. Daha sonra da dörde çýkarýrsýnýz. Neyi ödül olarak vereceðinize de siz karar verin. Ödüller; küçük bebekler pasta, vs. olabilir. Sevdiði bir þey olursa, daha iyi olur. Verimli ders çalýþmayý þimdilik býrakalým. Amacýmà okumasa bile masadan kalkmamak olsun. Çünkü, ilkin oturmaya alýþmasý lazým. Dikkat ederseniz burada, ne istediðimizi net söyledik, ödülümüz de net. Konuþmayý kestik... Haftaya görüþelim.BÕR HAFTA SONRA:Kendisine evde, neler yapacaðýmýzý anlattým. Kendisi 20 dakika ders, 10 dakika ara olsun dedi. Õlk gün baþarýlý idi. Ödül olarak da Barbie’nin evini istedi. Fakat çok pahalý olduðu için patende karar kýldýk.- D çalýþmaya vaktinde baþlasýn, býrakma vaktini siz söyleyebilirsiniz. Çünkü býrakmayý siz söylerseniz d iyi olur. Kendisini derse kaptýrdýðý zamanlar, daha çalýþmayý isterken; sizin söylemenizle isteyerek yaptýðý birþeyi býraktýðý için, ders çalýþmak gittikçe istenir birþey olur.       - Õkinci gün dakikada bitirdi. Üçüncü gün hafta sonu olduðu için TV seyretti ve oynayacak arkadaþým yok diye aðladý. Bu, þimdilik ilgilenmediðimiz bir sorun; ama gene de sorayým, aðlayýnca ne yaptýnýz?       - Gel seninle oynayalým dedim.       - Onunla oynamakla, aðlamasýný ödüllendiriyorsunuz. Onun yerine, “Otur; koca oldun, seni eðlendirmek benim iþim deðil. Arkadaþ bulunacaksa, onu sen bulman gerekir....― gibi þeyler söyleyin ve uzatmayýn konuþmayý. Daha sonra arkadaþ bulmasýna yardýmcý olun kuþkusuz, ama bunu aðladýðý sýrada yapmayýn.       - Cumartesi, pazar gündüz ders çalýþmadý.       - Daha önceki an sýrasýnda; cumartesi, pazar ders çalýþýlmayacak diye konuþuldu mu?       - Hayýr konuþulmadý konuþmayý kesin dediðiniz için üstüne gitmedim.       - Bu konuda da kural koyabilirsiniz.       6.30’dan 11.30’a kadar oturdu. Fakat sanýrým 15 dakika bile çalýþmadý.       - Zaten bizim önc amacýmýz, masa baþýnda oturmayý alýþkanlýk haline getirmekti Bu nedenle baþarýlý kýzýnýz. Ayrýca; geç yatýnca, sabah erken kalkamýyor.       - O zaman yeni bir kural daha koyalým. Diyelim ki †bitmemiþ bile olsa, þu saatte yatacaksýn― “Ayrýca dersi bitirmek, benim iþim deðil, senin iþin―.... Þimdi si sorayým; geçtiðimiz haftayý nasýl deðerlendiriyorsunuz?       - Bence olumlu.       - Önümü ekleyelim; masa baþýnda oturma süresini uzatalým. Bir de iyi ders çalýþmak nasýl olmalý diye kendisi ile konuþmaya baþlayýn.       BÕR HAFTA SONRA:- Evvelki hafta olduðu gibi, konuþmamayý sürdürü baþýnda oturmayý öðrendi. Ödül listesi yaptýk. Ödüllerin aðýrlýklarýna göre, artýlar da deðiþiyor artýya da ödülümüz var, on artýya da ödülümüz var. Bunlarý bir anlaþma metni haline getirip, karþýlýklý imzaladýk ve duvara astýk. Tüm bunlar olurken, ailede iliþkiler olumlu yönde deðiþmeye, bir dos havasý esmeye baþladý. Fakat, sebebini bilmiyorum, çocuðumuzun kendine güveni yok. Mesela; dersine çalýþtýðý halde, oturup, hüngür, hüngür aðlýyor ve ben yarýn nasýl gideceðim, okulda ne yapacað diyor.       - Bu durumda siz ne yapýyorsunuz?       - Biz senin çalýþmandan çok memnunuz, bu h bile alsan bizim için sorun yok diyoruz...       - Burada yanlýþ yapýyorsunuz. Çünkü, kýzýnýz aðladýðýnda siz onun yanýna gideceksiniz, anne ile güzel, sýcak bir iliþki vs. Bunlarý terkedin. Çünkü, bà yaklaþmakla onun bu davranýþýný ödüllendiriyorsunuz. Eðer aðlarsa “Benim sana güvenim var, sen kend yanlýþ tanýyorsun, göreceksin okulda hiçbir þey olmayacak― deyip, yanýndan ayrýlýn. Böylece sözleriniz bir sohbet nedeni olmaz. Söyleyin ve gidin. Herhangi bir davranýþ, pekiþtireni olmadan sürmez. Siz ödüllendirmeyin, aðlama biter.       - Sanýyorum, epey yol katettik. Artýk, ders çalýþmasý gerektiði b vardý  - Bunu söylüyorsunuz ama, bana kalýrsa eskiden de ders çalýþmak istiyordu, yani o konuda bilinç eksikliði yoktu. Eksikliði, ders çalýþma alýþkanlýðýnýn olmayýþýydý. Burasý çok önemli, eðe görmezseniz, problemi çözmeye gidemezsiniz.- Geçen gün okuldan geldi, televizyonun baþýna geçti. Ben de önce ders, sonra televizyon deyip, televizyonu kapattým. Odasýna gidip, aðlamaya baþladý. Ben de aðlaman bitene kadar seninle konuþmayacaðým dedim. Sonra baktým ki, ben hiç oralý olmadýðým halde ders çalýþmaya oturmuþ.- Çok iyi gidiyorsunuz.BÕR HAFTA SONRA:     - Sizden geçen hafta istediklerimi yapabildiniz mi?    hafta çok yoðun geçti. Onu konuþamadýk. Ama masa baþýnda oturma süresini þimdilik uzatmasak iyi olacak. Çünkü 20 dakikadan fazla çalýþýnca, çok yorulduðunu söylüyor ve derse olan ilgisi azalýyor, baþka þe kayýyor, çalýþma isteði azalýyor.       - Zaten, çalýþma isteði varken býrakmak, bir daha sefere d oturmasýný kolaylaþtýrýr. O zaman süreyi uzatmayý ileriye erteleyelim. Yalnýz tümüyle býrakmayýn. Üzün süre ders çalýþma alýþkanlýðý kazanmadýðý için yoruluyor. Gerekli þeyleri yaptýktan ve süre çalýþma alýþkanlýðý kazandýrdýktan sonra bu türden þikayetleri olmayacak.       - Bir seyrederken; kapatýp, dersine oturmasýný söylediðimizde, beni duymuyor.- Kýzýnýzýn kulaðý saðýr olmadýðýna göre; duymama alýþkanlýðý, sizin tarafýnýzdan ona kazandýrýlmýþ. Þartlarý deà alýþkanlýk da deðiþir. Burada öðrendiklerinizle olaya bakarsanýz, kýzýnýza bu alýþkanlýðý nasà kazandýracaðýnýzý bulabilirsiniz. Mesela; söylediðinizi duymadýðý zaman, siz de “Duymuyor, bu onun hu deyip geçiyorsanýz, bu davranýþýnýzla alýþkanlýðý pekiþtiriyor olabilirsiniz. Yoksa, alýþkanlýk pe olmazsa sürmez. Kýzýnýz TV izlerken birþey söylerseniz, mutlaka dediðinizi yaptýracak kadar ýsrarlý olun; sözünüzü duyuruncaya kadar... Omuzundan tutarak, hatta TV’yi kapatarak konuþun ki daha etkili olsun. Yani size cevap vermemenin cezasýný alsýn. Aslýnda; duymamakla, o sizi eðitmeye çalýþýyor. TV seyrederken siz ona birþey söyleyemiyorsanýz, sizi çoktan eðitmiþ demektir. Bana bunu nasýl öðretti diye araþtýrmak size çok à öðretebilir.       - Bu arada dikkatimi çeken bir þey var. Geçen senelerde okula gitmek için sabah erken kalkm http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

hazýrlanmak, evde çok büyük sorun olurdu. Bu konuda hiçbir þey yapmadýðýmýz halde, bu çalýþmala sýrasýnda o da kendiliðinden çözüldü. Çok rahat bir þekilde sabahlarý erken kalkýyor ve hazýrlanýyor.tür problemler, Freud’a göre, bilinçaltý dinamik bir nedenin sonucuydu. Bu yüzden, bilinçaltý nedenleri deðiþtirmeden bir alýþkanlýðý deðiþtirirseniz, bu dinamiðin baþka yerde problem yaratacaðýný söylü Halbuki; tam tersi; yeni problem çýkmasý bir yana, uðraþmadýðýmýz problemler de kendiliðinden çözülebiliyor.        Þimdi sizden; önümüzdeki hafta istediðim þunlar: Üçünüz birlikte; oturup kon anne ve babadan birlikte geldiðini görmesi, çocuk için çok önemli. Þöyle bir konuþma yapabilirsiniz. “Senin okud anlayýp, anlamadýðýný nasýl ölçebiliriz? Masa baþýnda oturmayý öðrendin; aferin. Ama, þimdi sana verimli çalýþmayý öðretmek istiyoruz. Çalýþýrken; anladýðýn zaman, ödül vererek, anlamaný geliþtirebiliriz. Okuduktan sonra sana dersle ilgili üç soru soracaðým. Bunlardan bir tanesini bilirsen, seni baþarýlý sayacaðým. Önümüzdeki hafta, iki tanesini bilirsen, sonraki hafta da üç tanesini bilirsen baþarýlý sayacaðý deyin. Ama önce onunla konuþup, fikrini alýn. Sonra da beraberce bir program oluþturun. Eðer konu zor ise, kolay soru sorarak, bilmesini saðlayýn baþlangýçta. Yani ilk baþtaki sorularýnýz, anladýðý sanýsýný uyandýr için kolay olsun. Becerdikçe sorularý zorlaþtýrýrsýnýz. Masa baþýnda oturmayý öðrendiðine göre, †ediyorum, çok kýsa zamanda öðrendin, seni tebrik ederim. Þimdi de ödülü artýk sorularý bilme sayýna göre vereceðiz― deyip, ödülü bu çalýþmaya kaydýrýn. Bu arada sosyal ödülü de katalým. Siz sosyal ödà olarak neleri öðretiyorsunuz?- Aferin deyip, baþýný okþuyorum.- Þimdi de, özellikle dersin dýþýnda çocuð baþýný okþayýp, aferin dediðinizde ne yaþadýðýna dikkat edin. Eðer bir memnuniyet yaþýyorsa, yani o týpký bir maddi ödül verdiðinizde yaþadýklarýný yaþýyorsa; sosyal ödül yerine oturmuþ demektir. Bu ileride kullanabilirsiniz. ONBEÞ GÜN SONRA:- Geçen hafta annem rahatsýzlandýðý için gelemedim. Fakat, son 15 günü deðerlendirirsem; son söylediklerinizi tam uygulama fýrsatý bulamadýðým halde, ders çalýþma alýþkanlýðý epeyce yerine oturdu diyebilirim. Masasýna oturuyor ve saati de karþýsýna koyup 20 dakika ders 10 dakika istirahat uygulamasýný yapýyor. Yalnýz son 2 gündür, hasta olan annem ile çok ilgilenmek zorunda kaldýðým için, kýzýmýn bazý þeyleri yapmasýný kendisine sözlü olarak ilettim. Yani konuþmamam gerektiði halde konuþtum. Sanýrým bu yüzden, kýzým 2 gündür eski davranýþlarýný arada sergiliyor.- Çok güzel; artýk yanlýþlarýnýzý da görebiliyorsunuz. Bir de þunu söylemeliyim; eðer çocuktan çok þey isterseniz, öðrenme kapasitesini aþmýþsanýz; öðrenemez. Yeni þeyler öðrenmek bir y öðrendiklerini de kullanamamaya baþlayabilir. Bu nedenle, tek bir davranýþla uðraþýn. Þartlarý hazýrlayýn alýþkanlýk kazanacak kadar da zaman tanýyýn. Eðer birçok þey istiyorsanýz ve çocuk da bunlarý yapamýyorsa, bu durumda çocuk iki þey yapar; ya annem haklý deyip, kendisine çatar, kendini suçlar ve çöker, ya da size çatar, sizi suçlar. Böylece de kendisini korur. Bana sorarsanýz, size çatmasý daha iyi. Böylece, özgüvenini yitirmez. Sanýyorum son 2 günde siz kýzýnýza þartlarý hazýrlamadan, eskisi gibi eksiklerini saymaya baþlamanýz karþýsýnda, o da özgüvenini korumak için belli bir tavýr takýndý. Unutmayýn; eksikleri söylemek, düzeltmeye götürmüyor.BÕR HAFTA SONRA:- Ders çalýþmayý baþardýðý için; a puanlamayý okuduðunu anlayýp, anlamadýðýna kaydýrdýk. Fena deðil, çaba gösteriyor. Artýk dersi çok zor deðilse, yanýnda oturmamý da istemiyor. Ayrýca, bizler de çocuðun hep olumsuz yanlarýný yakaladýðýmýzý farkettik, sanki çocuðumuzun hiç olumlu bir davranýþý yok gibi. Eski olumsuz haline 10 dersek, bugün 2’ye indi diyebilirim. Geçen hafta bir de þöyle bir þey oldu. Okuldan geldiðinde; üzerinden çýkarttýklarýný, asmasýný istediðim halde asmýyordu. Bunu öðretmeye karar verdim. Eðer her gün geldiðinde üzerinden çýkarttýklarýný asarsa, artý puan ve bir haftada 5 artý puan alýrsa, hafta sonu kendisini bir yere götürmede anlaþtýk. Ertesi gün okuldan geldiðinde, haydi kýzým üzerinden çýkarttýklarýný as dediðimde, verdiði cevap “Ama anne ben asmasýný bilmiyorum ki― oldu. Anladým ki çocuklarýmýzdan, öðretmediðimiz þeyleri de istiyoruz farkýnda olmadan. Sonra da yapamadýklarýnda suçluyoruz, kötü sýfatlar veriyoruz.       - Yalnýz, bu uygulamada bir boþluk var: O da þu; zaman konmam Yani; eve geldikten sonra kaç dakika içinde üzerindekileri çýkarýp, asacak? Bu, belli deðil. Zaman konmasý, arada çýkacak bir tartýþmayý önleme bakýmýndan çok önemli. Bir gün “Hala üzerindekileri çýkar asmadýn.― dediðinizde; “Aman anne, hep söylenip duruyorsun, birazdan asacaðým iþte.― diyebilir; örnek ola O zaman; eve gidince bu uygulamayý zaman koyarak yapýn. Bu çalýþmada, þimdiye kadar neleri baþardýk diye bakarsak; demek ki kýzýnýz artýk ders çalýþýyor ve anlayarak çalýþýyor, bir de hiç uðraþmadýðýmýz halde evde bir huzur ortamý oluþtu ve çocuðun kendine de güven geldi.       Te UygulamaHer þeyi aðlayarak isteyen, isteði yapýlmadýðý sürece aðlamasýný sürdüren çocuða düz konuþma alýþkanlýðýnýn kazandýrýlmasý... - Benim oðlum 5 yaþýnda ve kendisine söz geçiremi Birþey söylediðimde bana baðýrýyor.- Oðlunuzla bugün sorun yaþadýnýz mý?- Buraya gelmeden önce o Ayakkabý alacaktýk. Beðendiði ayakkabýnýn sadece 2 numara büyüðü kalmýþtý. Õlla onu alacaðý tutturdu. Mümkün olmadýðýný söyledim. Kötü anne diye bana saldýrmaya baþladý. Seni sevmeyeceðim babam da seni sevmesin. Bunlar dükkanýn içinde oluyor. Onu çekip, dýþarýya çýkarttým. Dýþarýda yaklaþýk 15 dakika aðladý. Daha sonra yürürken, 4-5 apartman kapýsýnda durduk, konuþtuk, ikna etmeye çalýþtým, fakat baþarýlý olamadým, aðlamasý sürdü. O kadar bunalmýþtým ki, daha sonra istene hiç ilgisi olmayan, garip bir ayakkabý aldým.       - Baþka bir olay oldu mu?       - Oradan yuvaya git orada býrakacaðýmý ve servisle eve döneceðini söyledim. Buna da itiraz etti ve kalmayacaðýný söyledi. Beraber eve döndük, evde daðýttýklarýný toplamasýný söyledim. Toplamadý. Ben de video’yu açtý ve ne halin varsa gör deyip, kapýyý çekip, çýktým.       - Çocuðunuz sizden ayakkabý istedi almadà Daha sonra gene uygunsuz bir ayakkabý istedi, bu sefer aldýnýz. Sizin azarlayýp dövmeniz ödül mü ceza mý belli deðil. Hiç bir insaný, hatta hiç bir canlýyý; ödül olan þeylerin cezaya, ceza olan bazý þeylerin ödüle döniþmesi kadar kötü etkilemez.Toparlarsak; önce konuþma bitecek. Sonra da çocuktan ne istediðimizi n http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

bir þekilde dile getirmeliyiz; yani, çocuðun anlayacaðý seviyede, açýk bir konuþmayla. Buna operasyonel taným diyoruz. Bunu yapmazsanýz; neyin ödül, neyin ceza olduðu bilinmez. Bu durumda da davranýþ deðiþmesi gerçekleþmez. Þimdi sizden, önümüzdeki hafta için þunu isteyeceðim: Çocuðunuza, eðer aðlayarak birþey konuþursa; kendisini duymayacaðýnýzý ve dediðini yapmayacaðýnýzý söyleyin. HAFTAYA GÖRÜÞELà söylediklerinizi çocuðuma aktardým. Geçen hafta olanlarý yazdým Õsterseniz okuyayým.  - Çok iyi olur.Çarþamba günü birþey söyledim, sözümü dinlemedi ve bana ters cevap verdi. Kötü anne zalim anne, sen be sevmiyorsun dedi. Ben de bir daha böyle konuþursan kulaðýný çekeceðim dedim.- Bana kalýrsa, bu son sözü söylemeseydiniz. Konuþmanýn, bu güne kadar bir iþe yaramadýðýný gördüðünüze göre artýk terk Anne söyleme diyor, çocuk söylemeye devam ediyor. Anne konuþuyor, kulak çekeceðini söylüyor ve yapmýyor... Anne sözünün bir deðeri kalmýyor böylece...       Ayrýca kulaðýný çekseniz ne olacak, öðrenme göre davranmadýkça?        Ve de öðrenme ilkelerine uynca dövsek de sevsek de kesinlikle öðreteceðimi neden dövelim ve cezalandýralým?        - Perþembe günü, 2 saat hamburgerciye gidelim diye tutturdu, aà Ben kendisine gidemiyeceðimizi, ancak baba erken gelirse, gidebileceðimizi söyledim. Gene aðlamaya baþladý. Ben ilgilenmedim.       - Konuþtunuz mu?                                     konuþmadým ve kendime evde yapacak iþ çýkarttým. 2 saat aðladý ve söylendi. Cuma günü beni yataðà çaðýrdý, ben gelemeyeceðimi, isterse kendisinin benim yanýma gelebileceðini söyledim. Gene aðlamaya baþlad Bu defa yarým saat sürdü. Dün sabah da giyeceði kýyafet yüzünden sorun çýktý, gene aðladý, ilgilenmedim. Bu defa da yirmi dakika sürdü.       - Burada dikkat ederseniz iki sebepten ötürü aðlama var. Birincisi, isterken aðlamak, ikincisi dediði yapýlmayýnca aðlamak. Bu ikisi ayný olay deðil. Sizin söylediðinize göre birincide iki saat, ikincide yarým saat, üçüncüde yirmi dakika aðlamýþ. Buna göre aðlamada azalma var. Fakat daha da hýzlý düþebilir, hatta bitebilirdi de, eðer siz konuþmamýþ olsaydýnýz. Çünkü konuþmak öd Yanlýþ davranýþý ödüllendirmezseniz, deðiþtirmek çok kolaydýr. Hatta kendliðinden yok olur gider.Þimd önümüzdeki hafta da duymamaya ve konuþmamaya devam etmenizi istiyorum. ‘Aðladýðýn sürece seni duymayacaðým ve cevap vermeyeceðim’ cümlesini hiç deðiþtirmeden, bozuk plak gibi ve 3-4 defadan fazla olma þartýyla söyleyin. - Bir keresinde aðlamayacaðým söz ama, hamburgerciye gidelim dedi.- Eðer; bir daha böyle söylerse, sadece bir defaya mahsus olmak üzere saati gösterin ve belli bir süre koyun. Bu süre içinde aðlamaz, uslu oturursan götürürüm deyin. Fakat bunu fazla yaparsanýz, bu sefer aðlar, aðlar ve sonra ardýndan “Sustum anne, saat ne kadar söyle bana bekliyeyim.― der ve bunu alýþkanlýk haline getirir. Size biraz evvel söylediklerimi uygulamaya devam edin, haftaya görüþelim.BÕR HAFTA SONRA:- Geçen hafta TV seyretmek için 20 dakika kadar aðladý. Geç oldu diye izin vermedik. Aðlaya, aðlaya uyudu. Kýsa kollu tiþort giymek istedi. Ben hava soðuk diye izin vermedim. 20 dakika kadar aðladý ve sonra gitti, uzun kol tiþortunu giydi. Oyuncak istedi, babasý almadý. 10 dakika aðladý ve sustu. Sokakta giydiði bluejean’i evde de giymek istedi, kendisine evde eþortmanla oturabileceðini söyled Bunun üzerine evde giymek üzere bir bluejean almaya karar verdik ve sorun yaþamadýk. Bana göre bu hafta, geçen haftaya göre daha iyi.- Gördüðüm kadarýyla, bu hafta 3-4 olay yaþamýþsýnýz ve aðlama da 10 dakikaya inmiþ. Son olayda ise aðlama yok. Eskiden haftada kaç aðlama olayý oluyordu?    - En az 15 tane.- Dem olay sayýsýnda da azalma var. Bir hafta daha böyle devam edelim. Bakalým baþka deðiþiklikler yaþayacak mýsýnýz?BÕR HAFTA SONRA:- Geçtiðimiz hafta inanýlmaz ölçüde deðiþme oldu. Aðlama, sýzlama bitt ve son bir olay yaþandý. Aðlayarak birþey istedi. Seni duymayacaðým dedim. Anýnda bana vurmaya baþladý, içeri gitti ve biraz sonra geldi. “Anne; tamam, aðlamayacaðým, söz― dedi.- Eðer siz “Anneye, babaya vurulur m kýrýlýr, vs.― deseydiniz, bu sözler onun için ödül olacaktý. Ama siz aldýrmadýðýnýz için ödül gelmedi ve bitti. Ayrýca size vurmadýðý zaman “Anneye vurulmaz― derseniz, iþte o zaman deðer olarak yerleþ þimdi yaþadýklarýnýza bakarak, aðlama sorunu bitti der misiniz?- Bundan sonra ayný davranýþý tekrarlasa ben bu uygulamayý sürdüreceðime göre hiç önemli deðil.17. UygulamaAnneye ve arkadaþlara vurma alýþkanlýðýný býraktýrma...- Benim oðlum, bana vuruyor. Kendisini severken bile benim canýmý yakýyor. - Önümüzdeki hafta, size her vurduðunda bir kaðýda not alýn ve yanýna da vuruþ nedenini yazýn Getireceðiniz bilgilere göre bir program oluþturalým.BÕR HAFTA SONRA:- Babasýna telefon etti, babasý da þu an meþgulüm dedi ve kapattý. Oðlum yeniden aramak istedi, ben izin vermedim. O da bana vurdu. Õkinci olay, banyo yapmak istedi. Vaktin geç olduðunu, onun için banyo yaptýramýyacaðýmý söyledim. Sonra baktým, gitmiþ küvete sýcak su dolduruyor. Benden izinsiz bir daha sakýn yapma dedim. Sonra mutfaða gittim. Yanýma geldi ve bana pis anne diyerek vurdu. Bazen de, ben onunla oynarken, dirseklerini bana bastýrarak, canýmý acýtýyor. “Caným acýyor― dediðimde “Zaten acýsýn diye yapýyorum― diye cevaplýyor. O zaman “Ben de sa yapsam― dediðimde, “Yap da görelim― diyor.- Hala çocuðunuzun anlayýþla deðiþeceðini var sayýyorsun ötesini dinlemem artýk. Ayrýca, bu konuþmalar çocuk için ödüldür. Çünkü, annesiyle sohbet imkaný doðmuþtur. Haftaya da somut olaylarý yazarak, bize gelin, üzerinde konuþalým.BÕR HAFTA SONRA- Geçen hafta okulda arkadaþlarýyla sýrabaþý olma kavgasý yapmýþ ve arkadaþýnýn karnýna çok kuvvetli bir yum vurmuþ. Bunu öðretmeni anlattý. Baþka bir olay; kýzkardeþimin 2,5 yaþýnda bir çocuðu var. Onu öldürm ve öldürmek için planlar yapýyor.       - Plan yaptýðýný nereden anladýnýz?       - Býà alacaðým, gýrtlaðýný keseceðim ve onu topraða gömeceðim diyor. Karateci taklidi yaparak, ben öldürücüyüm diyor. Geçen akþam, þiddet içermeyen iki tane çizgi film seyrediyorduk, canýmý yakacak kadar kuvvetle, dirseði ile bacaðýma bastýrdý. Yalnýz þu dikkatimi çekti. Bana kýzdýðý için vurduðunda hafif vuruyor, ama kendini kontrol edemediði zamanlar bütün gücüyle vuruyor. Evvelki gün karate yaparak geldi ve çok kuvvetle boðazýmý sýktý. Öðretmeni ile konuþtum, her gün en az 2-3 arkadaþýna vuruyormuþ.biraz daha olay toplayalým. Bir de çocuðunuz vurduðunda çevresindekiler; yani siz ve diðerleri ne yapýyor? Buna da dikkat edin. Ayrýca, önümüzdeki hafta þöyle konuþun; eðer bana vurursan, bir süre senin yanýnda bulunmayacaðým, seni dinlemiyeceðim, hiçbir dediðini yapmýyacaðým; yani ben yokum. Bu ilgisiz kalacaðý http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

süreyi de zamana baðlayýn ve bunu ona bildirin. Örneðin; 15 dakika konuþmayacaðým diye içinizden karar vermiþseniz ve bunu çocuðunuza söylememiþseniz, çocuðunuz size gelip, anne diye asýlabilir ve siz de 15 dakika doldu diye konuþmuþsanýz, çocuk anne diye asýlmanýn ödüllendirildiðini sanýr. Bu ödülün oluþmam için, konuþmayacaðýnýz süreyi saate baðlayýn ve bunu da kendisine söyleyin ve iliþkiyi kesin. Ayrýca burad tür davranýþý ayýrt etmemiz gerekiyor. Birincisi; okuldaki arkadaþlarýyla olan problemleri çözmek için repertuarýnda eksiklik var. Problemi çözmek için yol bilmiyor. Burada, artýk ödül-cezanýn dýþýnda bir de problemini çözecek uyumlu yolu öðretmek gerekecek. Bu davranýþý, size yaptýðý davranýþlardan ayrý görmemiz lazým. Diðerleri ise þunlar; çocuðunuzun kýzdýðý zaman vurmasý baþka, kýzdýðý kims aradan zaman geçtikten sonra planlý olarak zarar vermesi baþka. Bir de þunu söyliyeyim, eðer ödül-ceza ile davranýþlarý deðiþtirildikten sonra repertuar eksikliði giderilmezse çocuðunuz yaþamda çok yýpranýr.   Geçen gün öðretmeni anlattý. Bir okul arkadaþý oðluma tükürmüþ, benimki de elini kaldýrmýþ, faka vurmamýþ ve gidip, öðretmenine þikayet etmiþ.       - Bakýn bu çok önemli. Çocuðunuz öðrenme frenliyor ve gidip öðretmenine söylüyor. Bunlarýn hepsi bir kalite iþareti. Anlattýðýnýza göre, repertuar eksikli sorununu, baþka öðrencileri model alarak çözme yoluna girmiþ. Artýk ne yapacaðýný biliyor. Õsterseniz; planlà zarar verme ile uðraþmayý, ileride ele alalým. Önce çocuðunuzun size vurmasýný üzerinde duralým. Þimdi önümüzdeki hafta yapacaklarýnýzý bir toparlayalým:a) Oðlunuzu istediðiniz kalýba dökmüyorsunuz, amacýnýz onu yetiþtirmek, baþarýlý hale gelmesine yardýmcý olmak, konuþurken bunu belirtin. Ve siz de unutmayýn.b) Oðlunuzun öðrenmesinden memnun olduðunuzu belirtin, kendisine güven kazansýn.c) Þimdi; kötü bir alýþkanlýk olan vurma alýþkanlýðýný býraktýrmak için; þu kuralý koyalým: Þöyle konuþun vurmayacaksýn, eðer vurursan,15 dakika senin yanýnda bulunmayacaðým. (Bunu söylediðinizde, saati gösterin), seni dinlemiyeceðim, hiçbir dediðini yapmayacaðým. Yani ben yokum. ― Eðer 15 dakika içinde tekrar vurursa, vurduà andan itibaren yeniden 15 dakika baþlatýn ve geçen zamaný silin.d) Ceza verirken, kýzdýðýnýz için vermiyorsunuz cezayý. Eðer ceza verirseniz, çok üzülerek, verdiðinizi belli edin.e) Anaokulundan da biraz sözedin ve þöyle deyin; “Sen çok iyi öðrenen bir çocuksun ve sanýyorum, anaokulunda da vurmamaya baþlayacaksà Geçen sefer okulda biri sana tükürmüþ, sen vurmayýp öðretmene gitmiþsin. Aferin oðlum.―BÕR HAFTA SO Geçen hafta söylediklerinizi aynen uyguladým. Bana 3 defa vurdu. Üçünde de dediðiniz gibi davrandým. Hiç taviz vermedim. Son 4 günde vurma olayý hiç olmadý. Öðretmeni ile konuþtum, geçtiðimiz hafta okulda arkadaþlarý da hiç vurmamýþ.       - Sanýrým, iþler yoluna giriyor. Önümüzdeki hafta gene aynen devam edelim. SONRA:- Vurma olayý bu hafta hiç olmadý. Öðretmeniyle konuþtum. Okulda da hiç kimseye vurmamýþ.- Öyley sorun da bitti diyebiliriz. Sonuçta hem sizi, hem çocuðunuzu baþarýlarýnýzdan dolayý tebrik ederim.18. UygulamaÇocuðunun, ne derse hayýr demesinden þikayet eden bir annayle önce sorun tanýmlandý ve çocuðuna belirlenen yerde oynama alýþkanlýðý kazandýrýldý.- Benim çocuðum, ne dersem aksini yapýyor ve söylüyor. Söz dinlemiyor. Kazara dinlediðinde de þýmarýk bir ifadeyle “Peki anneciðim― diyor. Cevaplarý â konuþtun.―, “Tamam, duydum.― þeklinde.     - Þimdi, sizden istediðim; olabildiðince çeþitli olay tesbit istiyoruz. Haftaya görüþelim.BÕR HAFTA SONRA:-Geçen hafta izledim. Hiçbir þeye evet demiyor, herþeye hayý diyor.  - Geçen hafta da bu kadarýný söylemiþtiniz... Sizin bu anlatýmýnýzla, hiçbir þey yapýlamaz: “ söylüyorum, hiç birini yapmýyor,― Ne demek bu? Siz çocuktan bir yýðýn þey istiyorsunuz. Belki de yapamayacaðý ve öðretmediðiniz þeyleri yapmasýný istiyorsunuz. Çocuðunuz “Bana bunlarý öðretmedi istersin?― diyecek ölçüde sorunu açýk göremediði için bu tür tepkiler veriyor. Belki de ilginizi bu yolla üzerinde tutmaya çalýþýyor. Sizinle çekiþiyor, nasihatlarýnýzý dinliyor ama böylece de sizinle iliþki içinde olmayý sürdürüyor.Ya da yalnýzca çekiþmeyi alýþkanlýk haline getirdiniz. Belki de kýzýyor size...Belki de öðrenmesi gereken bir deðil, bir çok þey...Daha baþka nedenler de sayabilirim. Bu nedenle, çocuðunuzun bu hafta hiç evet demediði bilgisiyle çalýþmamýzý yönlendiremeyiz. Çocuðunuzun öðrenmesi gerekenler birden fazlay çoðunlukla böyledir) bunlarýn hepsini birden, ayný anda öðretemeyiz. Eðer siz bize bir liste getirebilseydiniz ve biz de buradan neleri istediðinizde hayýr dediðini görebilseydik... Bunlar içerisinde en önemlisini seçip, onunla uðrabilirdik. Söz dinlememe, bize tek bir olay gibi görünüyor; ama böyle yapmakla problemi yanlýþ ortaya koymuþ oluyoruz. Acele etmeyin. Eðer evinizdeki bir çiçeðin büyümesini istiyorsanýz, tepesinden çekemezsiniz. Þartlarà hazýrlarsýnýz; yani su verirsiniz, gübre koyarsýnýz, dibini çapalarsýnýz ve o KENDÕ büyür. Þartlarý hazýrlayýn, çocuðunuzda deðiþir. Baþka þeyler yapmanýz, nasihatlar vermeniz, açýklamalar yapmanýz gerekmez.  - O zaman; oyuncaklarýyla, koridor ve mutfakta taþlarýn üzerinde oynamasýný istemiyorum. Çünkü üþüyüp, hasta oluyor. Bu problemle uðraþalým. Odasýnda ve salonda oynayabilir.  - Önce “ çok akýllý bir çocuksun, sana birþey öðretmek istiyorum ve öðreneceðine de inanýyorum. Ayrýca ben de san öðrenmende yardýmcý olacaðým― deyin. Çocuða kötü de konuþsanýz, azarlasanýz veya dövseniz de öðrenir. Ama ne varki; çocuða kendine güvenini kazandýrmak ve bir de aradaki iliþkiyi güzel tutmak gerek. Dövseniz de sevseniz de, suçlasanýz da, öðseniz de öðrenmesi üzerinde etkisi olmayacaðýna göre; neden kötü davranalým? Çocuk ve bizim çocuðumuz...“Sen þöyle kötü çocuksun vs.― desem aþaðýlýk kazandýrýrým ona. Hem öðrenmesi üzerinde etkisi olmayacak, hem de çocuðum kendisine güveni olmayan biri olarak büyüyecek... Öðrenemiyor diye arada bir döversem, cezalandýrýrsam; bazý durumlarda (öðretilecek à kolaysa) bu öðrenmeyi hýzlandýracaktýr ama (öðrenilecek þey zorsa öðrenmeyi engeller); aramýz da bozulacaktýr. Olumsuz duygular yaþanmaya baþlayacaktýr... Bu nedenlerle; çocukta güven duygusu yaratmak ve arada dostça bir iliþki kurulmasýný saðlamak için, cezalandýrmalardan ve suçlamalardan olabildiðince kaçýnmalýyýz. Õþte bu nedenlerden dolayý böyle bir konuþmayla iþe baþlýyoruz. Õkinci olarak; ne istiyo isteðinizin, yanlýþ anlaþýlmasýný olanaksýz kýlacak kadar açýk bir tanýmýný yapýn. Yani “ sana, bunu yapma demedim mi!― dediðimde “Ama yaptým.― deyemesin.Eðer ben karþýmdakini bilgilendirmede deðiþtirmek istiyorsam, onunla böyle bir taným yapmama gerek yok. Sadece kendi kafamda böyle bir taným http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49

Erol Coþkuner

yapmam yeterli. Yeterli ve gerekli... Mesela, karþýmdakine, sigarayý býraktýrmak, ya da az içmesini saðlamak istiyorum. Her sigarayý yaktýðýnda, baþýna bela olacak birþey yapsam, sorun çýkartmayý becerebilsem, on rahatsýz edebilsem; içtiði sigarayý azaltabilir. Bunu saðlamak için de yaptýðým açýk tanýmý ona söylemem gerekli deðil. Õstediðimin net tanýmýnýn benim kafamda olmasý yeterli. Üçüncü olarak da; baþardýðýnda vereceðiniz ödülü kararlaþtýrýn. Eðer bunlar her baþarýdan sonra verilecek küçü ödüller ise geciktirmeden verin. Büyük ödüllerde çetele metodu kullanýn. Baþarýsýz olduðu zamanlarda eksi verdiðinizde aþaðýlýk duygusu kazandýrmamak için, þöyle konuþabilirsiniz: “Öðrenme sýrasýn yanlýþ yapar; hiç kimse düþmeden yürümeyi su yutmadan yüzmeyi öðrenemez. Bu nedenle, arada yanlýþ yapacaksýn; kaçýnýlmaz bu. Ama baþaracaðýndan eminim.― Bir de ödülü verdikten sonra “Aferin çoc deyip, baþýný okþayýn, ya da buna benzer bir þey yapýn... Yaþamýnda sosyal ödül kazandýrmanýz çok önemli biliyorsunuz..BÕR HAFTA SONRA:- Sizin geçen hafta söylediklerinizi aynen uyguladým. Olumsuz davranýþlar ve konuþmalar büyük oranda azaldý. Yani %30’a geriledi diyebilirim.       - O zaman; bu devam edin. Tecrübelerime dayanarak konuþuyorum; kýsa bir süre sonra tamamý yok olacak... Bu uygulamayla bir haftada %70 azaldýðýný gördünüz. Devam edin tamamý bitecek.19. UygulamaBir giyinme ve yeme sorununun çözülmesi örneði...- Benim oðlum, sabahlarý yuvaya gidiyor. Fakat, giyeceklerinin seçimi sorun oluyor. Yuvada resim yapýyorlar, yemek yiyor, akþam geldiðinde elbiseleri berbat olduðu halde, ertesi gün de aynýlarýný giymek istiyor, yeni bir þey giyeceði zaman da kendi seçmek istiyor. Ayrýca kahvaltýda sorun oluyor, kahvaltýsýný bitirmiyor.       - Akþam geldiðinde; kirli elbiselerini çamaþýr sepetine atýn. Sabahleyin pantolonunu siz seçin, üst kýsmýnýn seçimini ona býrakýn. Fakat bu seçimi, ancak kahvaltýsýný bitirdikten sonra yapabileceðini söyleyin.BÕR HAFTA SONRA:- Geçen hafta kararlaþtýrdýðýmýz gibi, kendisiyle konuþtum. Elbisenin hem altýný, hem de üstünü seçmek istedi, kabul etmedim. Sonunda anlaþtýk. Bu uygulamayla benim oðlum, hayatýnda ilk kez masadan hiç kalkmadan kahvaltýsýný bitirdi, sonra da giyindi. Sadece bu sabah aksadý. Hem alt, hem üst giyimi kendi seçmek istedi. Ben de kabul ettim. Fakat, hiç olmayacak bir þeyi seçti. Bu sefer aramýzda pazarlýk baþladý. Kendi dediði olmazsa kahvaltý etmeyeceðini söyledi.Konuþmanýzla, söylediðinizi uygulamamanýzla ve pazarlýk yapmanýzla eski alýþkanlýðýný geri getird O alýþtýðý þey; hemen geri dönecektir. Bizim ýsrarla istediðimiz, konuþmanýn bitmesi. Sadece; oðlunuzla baþta aldýðýnýz kararý hatýrlatmak için konuþabilirsiniz. O an yapýlmakta olan, karadan koparýlarak konuþulamaz... Sonra ne oldu?- Ben aðýrlýðýmý koydum ve bunu giyeceksin, dedim ve giydirdim. Sonra kahvaltý ettik.  - Konuþmayý kesin ve koyduðunuz kuralý siz bozmayýn. Bozarsa; sinirlenmeyin, baðýrmayý suçlamayýn. Yalnýzca daha önce söylemiþ olduðunuz þeyi yapýn. Ama yeniden demeliyim: Kuralý siz bozmayýn. Kahvaltýyý sonraya almakla, seçme fýrsatý tanýmanýzla siz kurallara uymadýnýz. Deðiþmeyin. Kuralýnýzý net koyun ve uygulayýn. Peki, þimdi kuralýnýz ne olacak? Onu konuþalým.- Gen eski uygulamaya döneceðim.BÕR HAFTA SONRA:- Geçen hafta söylediklerinize uygun þekilde davrandým. Giyim sorunu çözüldü. Kahvaltý etme iþi tam istediðim gibi, hiç aksamadan yürüyor. Sorun kalmadý.Â

http://www.coskuner.org/web

Joomla! Tarafýndan Desteklenmektedir

Üreten: 22 December, 2016, 14:49