TEMAT: Prawo pracy

1

KODEKS PRACY • Prawo pracy reguluje USTAWA Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. • Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.

2

Stosunek pracy • Stosunek pracy jest stosunkiem prawnym. • Stosunek pracy - oznacza więź prawną łączącą pracownika i pracodawcę. • W przypadku stosunku pracy istnieje obowiązek świadczenia pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem

3

Pracodawca • Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, chodby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

4

Strony stosunku pracy • Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. • Pracownikiem może byd osoba, która ukooczyła 18 lat. • Zatrudnianie młodocianych - pracownikiem może byd również osoba, która nie ukooczyła 18 lat – ale musi mied ukooczone lat 16.

5

Stosunek pracy na podstawie: • umowy o pracę • powołania (zatrudnia się w ten sposób np. skarbnika gminy, dyrektora firmy) • wyboru (w ten sposób nawiązuje się stosunek pracy z osobami wyłonionymi w wyborach, np. z wójtem, burmistrzem, starostą) • mianowania (nominacji) (zatrudniani są tak przede wszystkim urzędnicy lub nauczyciele z odpowiednim stażem pracy) • spółdzielczej umowy o pracę (w ten sposób nawiązywany jest stosunek pracy np. z członkami spółdzielni) 6

Stosunek pracy • Stosunek pracy zwykle zostaje nawiązany w przypadku umów o pracę. Rodzaje umów o pracę • na czas nieokreślony • na czas określony (w tym na zastępstwo) • na czas wykonania określonej pracy • na okres próbny (do 3 miesięcy)

7

Umowa na czas nieokreślony

• Umowa o pracę na czas nieokreślony -nie zawiera w swej treści daty ani terminu rozwiązania umowy, dopóki nie nastąpi wypowiedzenie albo wygaśnięcie z innych przyczyn.

8

Umowa o pracę na czas nieokreślony Podstawowe cechy tej umowy: • 1. Zakłada istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem, • 2. Najpełniej chroni interesy pracownika (rygorystyczne zasady wypowiadania umowy) i najbardziej obciąża pracodawcę, • 3. W umowie tej musi byd określony rodzaj pracy dla której jest ona zawarta ( w przeciwnym razie nie można będzie jej uznad za umowę o pracę), • 4. Nawiązując umowę na czas nieokreślony, nie musi byd określony rodzaj umowy. 9

Umowa na czas określony • 2. Umowa na czas określony charakterystyczną cechą tej umowy jest podanie przez strony w treści umowy konkretnej daty jej rozwiązania. Może byd zawarta na dowolny okres, np. na dwa dni, jak również i na dwa lata, gdyż ustawodawca nie zawiera żadnych ograniczeo.

10

Umowa na czas określony Podstawowe cechy tej umowy: • 1. Istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem (tylko podczas okresu na jaki umowa została zawarta), • 2. Nie może byd wypowiedziana przez żadną ze stron (gwarantuje to stabilizację stosunku pracy),

11

Umowa na czas wykonywania określonej pracy • Umowa na czas wykonywania określonej pracy - z treści umowy wynika, że pracodawca przyjmuje pracownika na czas trwania konkretnej pracy. Umowa nie precyzuje daty jej zakooczenia. Przykładem takich umów są prace sezonowe - w cukrowniach lub w kotłowniach na okres sezonu grzewczego.

12

Umowa na czas wykonywania określonej pracy • 4. Umowa na czas próbny- może byd podpisana przed zawarciem każdej z umów. Czas trwania okresu próbnego został przez kodeks pracy określony precyzyjnie: • dwa tygodnie dla większości pracowników • trzy miesiące dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, kierowniczych i związanych z odpowiedzialnością materialną. 13

Rozwiązanie umowy o pracę • Umowa o pracę rozwiązuje się: 1) na mocy porozumienia stron, 2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), 3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), 4) z upływem czasu, na który była zawarta, 5) z dniem ukooczenia pracy, dla której wykonania była zawarta. 14

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Każda ze stron może rozwiązad za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na:

• okres próbny, • czas nieokreślony. Wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzied dopuszczalnośd wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. 15

Wymogi formalne wypowiedzenia • na piśmie, • podana przyczyna (umowy na czas nieokreślony), • z zachowaniem wymaganego okresu wypowiedzenia, • pouczenie o możliwości odwołania do sądu pracy, • uprzednia konsultacja ze związkiem zawodowym.

16

Okres wypowiedzenia • uzależniony jest od stażu pracy u danego pracodawcy, • staż pracy u poprzedniego pracodawcy uwzględniamy tylko wtedy gdy przejęcie pracowników nastąpiło w przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę lub wystąpiło następstwo prawne.

17

Okres wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony

 2 tygodnie - staż pracy poniżej 6 miesięcy  1 miesiąc - staż pracy co najmniej 6 miesięcy  3 miesiące - staż pracy co najmniej 3 lata

18

Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny 1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 2) 1 tydzieo, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, 3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia.

19

Zakaz wypowiadania umów w takich przypadkach jak: • choroba, • urlop pracowniczy (wypoczynkowy, bezpłatny, macierzyński), • zakaz wypowiadania i rozwiązania stosunku w czasie ciąży, • inna usprawiedliwiona nieobecność w pracy, • 4 lata przed emeryturą.

20

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia: • Rozwiązanie z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne) • Rozwiązanie z przyczyn niezawinionych • Rozwiązanie przez pracownika

21

Rozwiązanie z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne) • Pracodawca może rozwiązad umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie: 1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, 2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, 3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnieo koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

22

Rozwiązanie z przyczyn niezawinionych • Pracodawca może rozwiązad umowę o pracę bez wypowiedzenia: 1) Jeżeli wyczerpał się okres zasiłkowy- niezdolnośd pracownika do pracy wskutek choroby trwa: • ponad 90 dni -staż pracy poniżej 6 m-cy • ponad 182 dni - staż pracy co najmniej 6 m-cy Liczy się tylko staż pracy u danego pracodawcy. Rozwiązanie umowy nie może nastąpid, jeżeli po wyczerpaniu okresu zasiłkowego pracownik otrzyma „pozytywne” zaświadczenie lekarskie 2) W razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc. 23

Rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracownika • Pracownik może rozwiązad umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe. 24

Rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracownika • Pracownik może rozwiązad umowę o pracę także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. 25

Ochrona stosunku pracy kobiet w ciąży Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający 1 miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

26

Obowiązki pracodawcy Pracodawca jest obowiązany w szczególności: • zaznajamiad pracowników podejmujących pracę z: – zakresem obowiązków, – sposobem wykonywania pracy – podstawowymi uprawnieniami, • organizowad pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnieo i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy, 27

Obowiązki pracodawcy • organizowad pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, • przeciwdziaład dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze względu na płed, wiek, niepełnosprawnośd, rasę, religię, narodowośd, przekonania polityczne, przynależnośd związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, 28

Obowiązki pracodawcy • zapewniad bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzid systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeostwa i higieny pracy, • ułatwiad pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, • obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie oznacza, że pracownik może domagad się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia (np. komputerowego). • terminowo i prawidłowo wypłacad wynagrodzenie, 29

Obowiązki pracodawcy • stwarzad pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukooczeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej warunki sprzyjające przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy, • zaspokajad w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników, • stosowad obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy, • prowadzid dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników, 30

Obowiązki pracodawcy • wpływad na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego, • wydad pracownikowi świadectwo pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy, wydanie świadectwa pracy nie może byd uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą, • pracodawca jest obowiązany przeciwdziaład mobbingowi. 31

Mobbing • Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

32

Obowiązki pracownika Pracownik jest obowiązany: • wykonywad pracę sumiennie i starannie • stosowad się do poleceo przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę, • przestrzegad czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, • przestrzegad regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, • przestrzegad przepisów oraz zasad bezpieczeostwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych, 33

Obowiązki pracownika • dbad o dobro zakładu pracy, chronid jego mienie oraz zachowad w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazid pracodawcę na szkodę, • przestrzegad tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, • przestrzegad w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. 34

TEMAT: Poszukiwanie pracydokumenty aplikacyjne

Życiorys • Obok nazwy życiorys zawodowy możesz spotkad się również z określeniem Curriculum Vitae, CV lub resumé. • Pod każdą z tych nazw kryje się dokument, który prezentuje w sposób uporządkowany i skrótowy informacje o osobie, a przede wszystkim o jej wykształceniu, doświadczeniu zawodowym, kwalifikacjach i umiejętnościach zawodowych oraz zainteresowaniach.

Funkcje życiorysu Funkcje życiorysu: • stanowi inwentarz osiągnięd, • tworzy rozbudowaną wizytówkę – przedstawia osobę pracodawcy, • pracodawcy może posłużyd jako plan rozmowy kwalifikacyjnej, • może byd przypomnieniem osoby po rozmowie.

Typy życiorysów TYPY ŻYCIORYSÓW • chronologiczny, • funkcjonalny, • niekonwencjonalny, • europejski

Typ chronologiczny • Ten typ życiorysu pozwala przedstawid swoją drogę rozwoju zawodowego zgodnie z chronologią czasową. • Jest najczęściej stosowanym typem życiorysu, piszą go zarówno absolwenci, jak i osoby z doświadczeniem zawodowym. • Pozwala on na przedstawienie pracodawcy historii zawodowej, praktyk, edukacji w sposób uporządkowany, wyznaczony przez konkretne daty.

Struktura życiorysu chronologicznego: • • • • •

Dane osobowe Wykształcenie Doświadczenie zawodowe Dodatkowe kwalifikacje i umiejętności Zainteresowania

Typ funkcjonalny • Ten typ życiorysu pozwoli przedstawid własne kompetencje (wiedza, umiejętności, doświadczenie), osiągnięcia zawodowe w taki sposób, aby pracodawca miał obraz tego, jakim jesteś fachowcem w danej dziedzinie. • Ważniejsze od historii edukacji i zatrudnienia oraz zdobytego wykształcenia będzie to, co człowiek umie robid, jego kompetencje.

Struktura życiorysu funkcjonalnego • Dane osobowe • Cel • Streszczenie dotychczas wykonywanej pracy z zaakcentowaniem posiada nego doświadczenia i osiągnięd • Opis kompetencji • Przebieg pracy zawodowej • Wykształcenie • Zainteresowania

Typ niekonwencjonalny • Indywidualne przedstawienie wytworów swojej pracy w formie portfolio. • Teczka ze swoimi pracami np. fotografie, szkice, rysunki (artysta plastyk,projektant mody) • płyta CD np. ze stworzoną przez siebie stroną www (grafik komputerowy) • Napisany reportaż, opowiada nie (dziennikarz) • Kaseta czy CD z nagraną pre zentacją (szkoleniowiec)

Typ europejski • Jest to wzór życiorysu wymagany w krajach należących do Unii Europejskiej. • Może byd przydatny jeżeli osoba stara się o pracę w tych krajach. • Można się z nim zapoznad na stronie: http://eu ropass.cedefop.europa.eu/eu ropass/home/hornav/Downloads.csp?locpl_PL

Wskazówki • Pisz zwięźle i rzeczowo. Osoba dokonująca wstępnej selekcji CV kandydatów ma około 30 sekund na zapoznanie się z jednym dokumentem. • Skup się na tym co najważniejsze. Przy opisywaniu swojego doświadczenia zawodowego poświęcaj więcej miejsca stanowiskom będącym w związku z pracą, o którą się starasz. • Zadbaj o przejrzystą i czytelną formę (1 str. A4, czcionka 12-14, wytłuszczenia, bez zagęszczania tekstu)

List motywacyjny • List motywacyjny (nazywany też listem przewodnim lub intencyjnym), jest to pisemna forma nawiązania kontaktu z pracodawcą. • Do listu motywacyjnego załączamy standardowo Curriculum Vitae oraz inne dokumenty, jeśli życzy sobie tego pracodawca, np. kopie świadectw i dyplomów, referencje. • Głównym celem listu motywacyjnego jest przedstawienie własnej osoby tak, aby wzbudzid zainteresowanie pracodawcy i zachęcid go do lepszego poznania naszej osoby. Do zaproszenia na rozmowę kwalifikacyjną. • Ponadto sporządzając list mamy możliwośd wykazania się umiejętnościami językowymi oraz zdolnością przekonywania.

TREŚD I STRUKTURA LISTU MOTYWACYJNEGO • Imię i nazwisko aplikującego, adres, telefon (lewy górny róg) • Miejsce i data przygotowania dokumentu (prawy górny róg) • Imię i nazwisko oraz stanowisko osoby, do której kierujemy list, nazwa i adres firmy (prawa strona pod datą) • Zwrot grzecznościowy np. Szanowni Paostwo – jeżeli nie udało Ci się uzyskad danych personalnych osoby, która będzie czytała list; Szanowny Panie/Szanowna Pani – gdy wiesz, do kogo piszesz (od lewego marginesu, pisany ręcznie) • Pierwszy akapit – tu powinna znaleźd się informacja o tym, dlaczego aplikujesz do danej firmy (np. odpowiadasz na ofertę prasową, odbyłeś rozmowę telefoniczną, z artykułu prasowego dowiedziałeś się o planach rozwoju firmy) oraz wyróżnienie stanowiska, na które aplikujesz

TREŚD I STRUKTURA LISTU MOTYWACYJNEGO • Drugi akapit: tutaj należy zawrzed informację uzasadniającą, dlaczego jesteś odpowiednim kandydatem na to stanowisko, • Zwrot grzecznościowy „z wyrazami szacunku”, „z poważaniem” (z prawej strony, pod tekstem; pisany ręcznie), • Podpis (pod zwrotem grzecznościowym; odręczny).

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE TREŚCI • W liście motywacyjnym mamy okazję rozszerzyd i uwypuklid najważniejsze naszym zdaniem informacje zawarte w życiorysie. Nie należy jednak powtarzad treści w nim zawartych. • Aby zachęcid pracodawcę do zaproszenia Cię na rozmowę pisz o tym, jakie on będzie miał korzyści z zatrudnienia Ciebie, a nie jakie Ty możesz mied korzyści wynikające z pracy w jego firmie (osoba aplikująca).

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE FORMY • List motywacyjny nie powinien byd dłuższy niż jedna strona A4 • Najlepiej pisad go czcionką 12 pkt • Podpis

TEMAT: Źródła przychodów i kosztów w firmie

Majątek przedsiębiorstwa • Podstawowym warunkiem rozpoczęcia i prowadzanie działalności gospodarczej jest posiadanie przez podmiot (firmę, przedsiębiorstwo) określonego majątku. • Majątek przedsiębiorstwa stanowią środki rzeczowe i finansowe, które umożliwiają produkcję towarów lub świadczenie usług.

Zewnętrzne źródła finansowania • Jeśli majątek przedsiębiorstwa nie wystarcza do podjęcia określonej działalności to może ono skorzystad z zewnętrznych źródeł finansowania, czyli kredytów, pożyczek, leasingu lub franchisingu.

Podział majątku przedsiębiorstwa • Majątek przedsiębiorstwa dzielimy na: – majątek trwały – majątek obrotowy

Majątek trwały – Środki trwałe (np. maszyny, urządzenia i budynki), te składniki majątkowe, które są wykorzystywane wielokrotnie przy produkcji towarów lub świadczeniu usług. – Finansowy majątek trwały – pożyczki dla innych podmiotów oraz nabyte papiery wartościowe, jeżeli zostały one udzielone lub kupione na okres dłuższy niż rok.

Majątek trwały ▫ Wartości niematerialne i prawne – wszelkie prawa majątkowe wykorzystywane przez przedsiębiorstwo przy prowadzeniu działalności gospodarczej. (np. technologie, projekty techniczne, patenty, programy komputerowe, znaki towarowe). ▫ Należności długoterminowe – należności przysługujące przedsiębiorstwu, których termin płatności jest dłuższy niż rok)

Zużycie majątku trwałego • W toku działalności gospodarczej poszczególne składniki majątku trwałego stopniowo się zużywają. • Powoduje to systematyczne zmniejszanie się wartości majątku trwałego. • Proces ten znajduje odzwierciedlenie w kosztach przedsiębiorstwa. Koszty związane z użyciem majątku trwałego określa się mianem amortyzacji. Zgodnie z prawem przedsiębiorstwo może prowadzid odpisy amortyzacyjne.

Majątek obrotowy • Majątek obrotowy – te składniki majątku, które zużywane są na bieżąco w toku produkcji towarów lub świadczenia usług. • Do majątku obrotowego zalicza się: ▫ Zapasy ▫ Środki pieniężne ▫ Krótkoterminowe należności

Majątek obrotowy • Zapasy – obejmują ogólnie zapasy produktów gotowych, towarów, materiałów lub surowców. • Środki pieniężne - niezbędne do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej, obejmują gotówkę w kasie i środki zdeponowane na rachunku bankowym. Dzięki temu firma wypłaca wynagrodzenia, reguluje swoje zobowiązania, spłaca kredyty itp. • Krótkoterminowe należności – z tytułu sprzedaży towarów lub usług.

Aktywa i pasywa • Majątek trwały i majątek obrotowy tworzą razem w ujęciu wartościowym jego aktywa. • Z kolei źródła finansowania aktywów określa się mianem pasywów danej firmy. • Pasywa obejmują kapitał własny i kapitał obcy.

Przychody • Przychody stanowią wartośd sprzedanych przez firmę wyrobów lub wyświadczonych usług. • Wielkośd uzyskanego przychodu zależy od: – Ilości sprzedanych wyrobów lub wyświadczonych usług. – Poziomu cen za sprzedane wyroby lub wyświadczone usługi.

Przychody • Wzrost cen lub wzrost sprzedaży spowoduje więc wzrost przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. • Do przychodów zalicza się także: – wpływy ze sprzedaży składników majątku trwałego (jeśli nie są przydatne w dalszej działalności) oraz – odsetki otrzymane z udzielonych pożyczek lub lokat bankowych.

Koszty • Aby osiągnąd przychody firma musi ponieśd określone koszty (zajęcia poprzednie). • Ze względu na wielkośd sprzedaży wyróżnia się: – Koszty stałe – Koszty zmienne

Koszty stałe • Koszty stałe – to koszty, których poziom nie zależy od wielkości produkcji lub sprzedaży. Koszty te są więc ponoszone zawsze, niezależnie od tego, czy dana firma produkuje (sprzedaje) jakiekolwiek wyroby lub usługi.

Koszty zmienne • Koszty zmienne mają bezpośredni związek z wielkością produkcji lub sprzedaży (np. zużycie materiałów, surowców i energii).

Kryterium rodzajowe • Podział kosztów według rodzajów dotyczy kosztów prostych działalności operacyjnej. Dzieląc koszty proste według kryterium rodzajowego, wyodrębnia się następujące grupy kosztów: - zużycie materiałów i energii, - usługi obce, - podatki i opłaty, - wynagrodzenia, - świadczenia na rzecz pracowników, - amortyzację, - pozostałe koszty.

Podmiotowy układ kosztów • Podmiotowe kryterium kwalifikacyjne kosztów działalności operacyjnej jest związane z wyodrębnieniem grup kosztów według typów prowadzonej działalności (układ funkcjonalny lub kalkulacyjny). • Zgodnie z tym kryterium koszty proste dzieli się na koszty: - działalności produkcyjnej, - działalności usługowej, - działalności handlowej, - wydziałowe, - sprzedaży, - działalności pomocniczej, - zarządu.

Efekty działalności gospodarczej • Każda firma dąży do osiągnięcia poprzez swoją działalnośd wymiernych korzyści ekonomicznych. • Podstawową miarą oceny poczynao gospodarczych danego podmiotu jest jego wynik finansowy.

Wynik finansowy • Wynik finansowy przedsiębiorstwa to różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. • Dodatni wynik finansowy oznacza zysk. • Ujemny wynik finansowy to strata.

Zysk lub strata • Zestawienie osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów w danym przedziale czasu umożliwia obliczenie zysku lub straty danego podmiotu prowadzącego działalnośd gospodarczą.

Zysk • Zysk stanowi podstawowy cel funkcjonowania firmy. • Zysk pozwala ocenid skutecznośd działania danej firmy, czyli jej efektywnośd.

Strata • Strata nie ma charakteru celowego – wynika z nadwyżki kosztów nad przychodami. • Strata może wynikad nie tylko z nadwyżki kosztów nad przychodami, ale także ze zdarzeo nadzwyczajnych, takich jak pożar, kradzież, powódź (tzw. strata nadzwyczajna).

Wskaźniki zyskowności • Dla przedsiębiorców inwestujących swój kapitał w działalnośd gospodarczą istotne jest, czy ich środki są efektywnie wykorzystane, a więc czy przynoszą większe zyski niż lokata bankowa. • Do oceny zyskowności podmiotu prowadzącego działalnośd gospodarczą służą tzw. wskaźniki zyskowności.

Wskaźniki zyskowności • Wskaźniki zyskowności pozwalają porównywad wyniki osiągane przez firmę w różnych okresach oraz porównywad daną firmę z innymi podmiotami. • Podstawowe wskaźniki zyskowności: – Wskaźnik zyskowności majątku – Wskaźnik zyskowności kapitałów własnych – Wskaźnik zyskowności obrotu

Wskaźnik zyskowności majątku • Relacja kwoty zysku do wartości majątku przedsiębiorstwa: (Z-zysk, M-majątek)

• Wzm= Z/M x 100%

Wskaźnik zyskowności kapitałów własnych • Z- zysk, K - kapitały własne • Wzkw= Z/K x 100%

Wskaźnik zyskowności obrotu • Z- zysk, S – wartośd sprzedaży, • Wzo= Z/S x 100%

Temat: Działania marketingowe i analiza rynku

Rynek nabywcy • W nowoczesnej gospodarce rynkowej mamy do czynienia z rynkiem nabywcy. • Oznacza to, że producenci i sprzedawcy działają w warunkach konkurencji i muszą podejmowad określone starania, aby sprzedad swoje wyroby i usługi. • „Nie sposób jest wyprodukować, ale problemem jest sprzedać.”

Marketing Marketing to działalnośd polegająca na: • badaniu i kształtowaniu zachowao konsumentów, • informowaniu o możliwości zaspokojenia potrzeb przez konsumentów, • kierowaniu do nich odpowiednich wyrobów lub usług.

Podstawowe działania • Marketing należy, obok finansów, produkcji, zaopatrzenia oraz zarządzania kadrami do grupy podstawowych działao składających się na działalnośd gospodarczą danego podmiotu.

Działania marketingowe • Działania marketingowe powinny obejmowad przede wszystkim: – analizę możliwości rynkowych, – badanie i wybór rynku docelowego, – zastosowanie odpowiednich narzędzi marketingowych.

Analiza możliwości rynkowych • Analiza otoczenia, w którym działa przedsiębiorstwo, szczególnie nabywców i konkurentów. • Badania nabywców wyrobów i usług ma na celu określenie czynników, które mają istotny wpływ na decyzje dotyczące dokonywanych zakupów.

Analiza możliwości rynkowych • Badanie konkurencji polega na porównaniu własnej oferty z ofertami konkurentów, aby wykazad przewagi i braki w stosunku do konkurencji.

Analiza możliwości rynkowych Analiza otoczenia firmy obejmuje także m.in.: • analizę czynników demograficznych (np. liczba ludności na danym obszarze, struktura wieku itp.), • analizę czynników technologicznych (np. nowe technologie pozwalające uzyskad przewagę nad konkurencją), • analizę czynników prawno-politycznych (np. zmieniające się przepisy regulujące działalnośd gospodarczą)

Badanie i wybór rynku docelowego • Oznacza wyodrębnienie nabywców o jednorodnych potrzebach, do których dana firma ma zamiar skierowad swoją ofertę określonych wyrobów lub usług. • W ten sposób można dokonad wyboru rynku docelowego, tzn. takiej części rynku, w której podmiot gospodarczy może odnieśd sukces wśród nabywców.

Zastosowanie odpowiednich narzędzi marketingowych • Ostatnim etapem działao marketingowych jest zastosowanie odpowiednich narzędzi marketingowych. • Narzędzia te muszą uwzględniad zarówno otoczenie przedsiębiorstwa (np. konkurencję) jak i wybrany rynek docelowy.

Narzędzia marketingowe • • • •

produkt, cena, dystrybucja, promocja.

Produkt • Produkt to wyrób lub usługa, który jest w stanie najlepiej zaspokajad potrzeby nabywców. • Osiągnięcie tego celu staje się możliwe poprzez zapewnienie produktowi odpowiedniej marki, jakości, opakowania oraz gwarancji.

Marka • Marka to typowa dla danego produktu nazwa, która pozwala nabywcom odróżnid go od innych wyrobów i usług dostępnych na rynku.

Jakośd • Jakośd należy do najważniejszych cech produktu. • Warunki konkurencji wymagają stałego podnoszenia jakości poprzez stosowanie nowych technologii lub dokonywanie uzupełnieo już w istniejących produktach.

Opakowanie produktu • Opakowanie to nie tylko jego reklama, ale również informacja (np. data produkcji, termin przydatności itp.).. • Istotnym zadaniem opakowania jest ochrona produktu przed ewentualnymi uszkodzeniami w czasie przechowywania i transportu.

Gwarancja i usługi posprzedażowe • Gwarancja i usługi posprzedażowe (np. dostawa do domu, serwis) mają szczególne znaczenie w przypadku produktów charakteryzujących się dużą złożonością pod względem technicznym.

Cena • Cena to określona kwota, którą musi wydad nabywca, aby kupid dany produkt. • Podmiot może różnicowad cenę na swoje wyroby lub usługi ze względu na liczne czynniki, w tym: – istniejący na rynku popyt na dany produkt, – koszty produkcji, – ceny konkurencyjnych produktów, – niepowtarzalnośd produktu.

Rabat • Aby przekonad nabywcę do zakupu produktu można stosowad rabaty. • Rabat to obniżenie ceny dla nabywców, którzy spełniają określone warunki. • Rodzaje rabatów: – rabat ilościowy - za zakup określonej ilości produktu, – rabat sezonowy – za zakup produktu w określonym czasie, – rabat gotówkowy – za szybkie uregulowanie przez nabywcę należności za produkt.

Dystrybucja • Nabywca musi więc mied możliwośd zakupu produktu w dowolnej ilości oraz w odpowiednim dla niego miejscu i czasie. • Dystrybucja to wszystkie drogi, dzięki którym produkt może dotrzed do nabywcy. • Te drogi, to czyli kanały dystrybucji mogą się składad z jednego lub kilku etapów pośrednich. • Najczęściej na drodze producenta do nabywcy występuje jeszcze hurtownik i detalista.

Handel hurtowy i detaliczny • Handel hurtowy – sprzedaż produktów tym podmiotom, które nabywają je w celu dalszej odsprzedaży lub użycia przemysłowego. • Sprzedaż detaliczna ma na celu sprzedaż produktów bezpośrednio finalnym nabywcom do ich osobistego użytku.

Sprzedaż detaliczna • Sprzedaż detaliczna może mied miejsce w sklepach albo w ramach działalności pozasklepowej. • Pozasklepowa sprzedaż detaliczna może przybrad formę np. sprzedaży bezpośredniej (akwizycja), sprzedaży wysyłkowej, sprzedaży na telefon, sprzedaży za pomocą automatów.

Promocja • Promocja - komunikacja firmy z rynkiem. Działania promocyjne mają za zadanie poinformowad potencjalnego nabywcę o tym, że określony produkt jest dostępny po określonej cenie, w określonym miejscu.

Promocja • Komunikowanie nabywcy o produkcie odbywa się za pośrednictwem czterech podstawowych elementów promocyjnych: – reklamy, – public relations (PR), – sprzedaż osobista, – promocja sprzedaży.

Reklama • Reklama – każda masowa forma prezentacji produktu finansowana przez producenta lub sprzedawcę. • Reklama jest kierowana do adresatów najczęściej za pośrednictwem: prasy, radia, telewizji, Internetu, billboardów.

Public Relations • Public Relations t0 przekazywanie informacji o firmie i produkcie przy pomocy środków masowego przekazu poprzez np. artykuły, wywiady, reportaże. • Forma promocji z reguły bezpłatna służąca ugruntowaniu pozytywnego wizerunku wśród potencjalnych nabywców.

Sprzedaż osobista • Sprzedaż osobista to prezentacja produktu w bezpośrednim kontakcie z danym nabywcą lub grupą nabywców.

Promocja sprzedaży • Promocja sprzedaży to oferowanie nabywcom określonych korzyści w związku z zakupem produktu. • Promocja sprzedaży może przebiegad np. w formie degustacji, testowania produktu, sprzedaży wraz z upominkiem, konkursu dla nabywców.