T: Zasady pracy w systemie operacyjnym

1. Napędy dysków i ich oznaczenia jednoliterowe nazwy uzupełnione dwukropkiem A: (napęd dyskietek) B: (drugi napęd dyskietek) C: (napęd pierwszego dysku twardego) D: (napęd drugiego dysku twardego) pierwsze wolne oznaczenie nieprzypisane do dysku twardego zostaje przypisane do napędu CD (DVD)

2. Plik jednostka zapisu i przechowywania danych w komputerze; jest to ciąg bitów danych, opatrzony nazwą i atrybutami, zapisywanych w odpowiednim formacie, zależnie od zawartości pliku; nazwa pliku składa się z nazwy podstawowej i tzw. rozszerzenia oddzielonymi kropką

nazwa podstawowa (wraz ze spacjami) • nie może przekraczać 255 znaków • może zawierać: litery, cyfry, kropki, przecinki, średniki, nawiasy kwadratowe, znaki plus, minus, równości i spacje • mogą się zaczynać od dużej i małej litery (Windows nie rozróżnia wielkości liter)

rozszerzenie: • zwykle jest to trzyznakowy identyfikator typu pliku doc – (Word) xls – (Excel) exe lub com – rozszerzenia plików wykonywalnych

pliki wykonywalne

(exe, com, msi) uruchamiają programy;

pliki tekstowe i dokumentów tekstowych

(txt, doc, rtf) pierwsze to pliki zawierające sam tekst, drugie – tworzone za pomocą programów tzw. edytorów tekstu

pliki graficzne

(jpg, gif, png) zawierają rysunki, zdjęcia i obrazy

pliki publikacji elektronicznych

(htm, html, pdf) najpopularniejsze to pliki dokumentów hipertekstowych, czyli dokumentów zawierających powiązane ze sobą bloki odpowiednio sformatowanego tekstu i grafiki, pomiędzy którymi można się przemieszczać za pomocą odnośników, tzw. hiperłączy

pliki archiwów

(zip, rar) powstające w czasie archiwizowania innych plików

pliki multimediów

(wav, mp3,cda, mpg, mpeg, avi, asf, wmv) zawierają dźwięk, obraz video i animacje

atrybut pliku: • określa jego właściwości (od odczytu, do edycji, ukryty, systemowy) • może określać rozmiar pliku, datę i czas utworzenia lub ostatniej modyfikacji

3. Folder • wydzielony obszar wybranego nośnika danych, umożliwiający właściwą organizację danych • ich nazwa nie może przekraczać 255 znaków (małych bądź dużych liter, cyfr, kropek, przecinków, średników, znaków plus, minus, równości oraz spacji)

• w tym samym folderze nie mogą znajdować się dwa pliki z tą samą nazwą podstawową i tym samym rozszerzeniem • w danym folderze nie mogą istnieć dwa podfoldery o takich samych nazwach

4. Skrót reprezentowane za pomocą ikony łącze do wskazanego obiektu w komputerze

5. Program Mój komputer udostępnia wszystkie zasoby systemowe

6. Systemowy Panel sterowania zawiera wiele narzędzi do zmiany i zachowania Windows

7. Kosz miejsce (ukryty folder Recycled), w którym system Windows przechowuje usunięte pliki, które można odzyskać (Przywróć) lub całkowicie usunąć (Usuń)

Pliki lub foldery usunięte z dysków sieciowych (jeśli komputer pracuje w sieci) i dysków wymiennych (np. dyskietek) nie są przenoszone do kosza, lecz usuwane trwale.

8. Rodzaje programów RODZAJ System operacyjny

ZASTOSOWANIE/OPIS

PRZYKŁADY

Steruje zasobami sprzętowymi

Windows, Unix,

(hardware) i programowymi

Linux

(software) Menager plików

Obsługa dysku

Eksplorator Windows, Total Comander

Edytor tekstów

Tworzenie i poprawy tekstów

Word, Notatnik

Arkusz kalkulacyjny

Analiza danych liczbowych na

Excel, Lotus

tabelach, wykresach Bazy danych

Gromadzenie i wyszukiwanie

Access, Oracle

informacji Programy graficzne

Rastrowe (pikselowe) - obróbka

Paint

zdjęć Wektorowe - używane w reklamie

Corel

RODZAJ Programy handlowe

Programy księgowe

ZASTOSOWANIE/OPIS

PRZYKŁADY

Fakturowanie, obsługa

Subiekt, Symfonia,

gospodarki magazynowej,

Handel

Ewidencja operacji

Symfonia-Finanse

gospodarczych

i Księgowość,

Rachmistrz Programy kadrowo-

Prowadzenie polityki kadrowo-

Symfonia - Kadry i

płacowe

płacowej

Płace

Programy

Prezentacja z wykorzystaniem

Power Point

multimedialne

obrazów i dźwięków

Obsługa poczty

Przeglądarka internetowa –

Internet Explorer,

elektronicznej

wyszukiwanie informacji, oraz

Mozilla Firefox

zakładanie konta poczty elektronicznej Zarządzanie kontem poczty elektronicznej

Outlook Express

NAJPOPULARNIEJSZE RODZAJE PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH oprogramowanie użytkowe

I. Do najpopularniejszych aplikacji komputerowych mających powszechne zastosowanie można zaliczyć Edytory tekstu - komputerowe redagowanie tekstu, tworzenie dokumentów tekstowych z grafiką i wykresami Arkusze kalkulacyjne - zaawansowane obliczenia dzięki wbudowanym funkcjom, proste bazy danych, tworzenie wykresów Systemy baz danych - gromadzenie w bazie danych informacji określonego typu i zarządzanie nimi Programy graficzne - tworzenie grafiki komputerowej i jej przetwarzanie Programy komunikacyjne - umożliwiają połączenie się z innym komputerem w sieci komputerowej i w sieci Internet oraz wymiana informacji, np. poczta elektroniczna II. Profesjonalne programy stosowane w przemyśle Między innymi programy typu CAD - komputerowe wspomaganie projektowania CAE - komputerowe wspomaganie procesów technologicznych CAM - komputerowe wspomaganie nadzoru procesu technologicznego DTP - komputerowy skład publikacji III. Inne np. Programy multimedialne i edukacyjne Programy do tworzenia i słuchania muzyki Aplikacje do tworzenia programów komputerowych - języki i systemy programowania Gry komputerowe

9. Prawo autorskie • ogół przepisów prawnych określających uprawnienia przysługujące autorowi danego utworu • chronią programy komputerowe, utwory i publikacje udostępniane w Internecie

10. Piractwo komputerowe nieprzestrzeganie praw autorskich (ograniczeń dotyczących kopiowania i rozpowszechniania programów komputerowych i innych dóbr)

W 1988r. Utworzono organizację BSA (Business Software Alliance) obejmującą największych producentów oprogramowania z całego świata. Jej zadaniem jest edukacja użytkowników komputerów w zakresie ochrony własności intelektualnej, jaką stanowią programy komputerowe.

11. Licencja określa zasady korzystania z programu przez jego nabywcę oraz precyzuje, czy program może być używany na jednym komputerze (licencja jednostanowiskowa), czy na wielu komputerach (licencja grupowa)

Wykupując licencję użytkownika programu, nabywca nie staje się właścicielem programu, ale jedynie licencjobiorcą.

12. Licencje bezpłatne lub niewielką opłatą rejestracyjną freeware

pozwalająca na bezpłatne i nieograniczone używanie programu; programy mogą być rozpowszechniane tylko i wyłącznie w niezmienionej formie

shareware

obejmująca programy, z których można korzystać bezpłatnie w okresie ich testowania; po upływie tego czasu użytkownik zobowiązany jest do wniesienia tzw. opłaty rejestracyjnej lub rezygnacji z programu

Open Source

jej istotą jest swobodne, nieodpłatne rozprowadzanie programów wraz z ich kodem źródłowym; najpopularniejszą jej odmianą jest licencja GNU GPL, w ramach której program jest rozprowadzany wraz z pełnym kodem źródłowym lub bez kodu (jeśli istnieje swobodny dostęp do niego np. w sieci Internet)

Public Domain

bezpłatne programy niestanowiące przedmiotu prawa autorskiego; programy te mogą być używane bez ograniczeń jako składniki innych aplikacji czy systemów

Systemy licencjonowania praw autorskich znak Copyright

Wszystkie prawa zastrzeżone (lub: wszelkie prawa zastrzeżone, ang. all rights reserved) − zasada, którą objęte jest tradycyjne prawo autorskie; nie zezwala ona zmieniania utworu oraz kopiowania bez zgody autora (zwykle pisemnej)

Creative Commons

Pewne prawa zastrzeżone - kompromis pomiędzy pełną ochroną praw autorskich a niczym nieskrępowanym korzystaniem z twórczości innych osób; umiarkowane, elastyczne zasady; zwiększają efektywność przepływu informacji; tworzą zbiór licencji, które sankcjonują udzielenie określonych praw do utworów odbiorcom, dzięki czemu utwory mogą być wykorzystywane w szerokim stopniu bez konieczności uzyskania każdorazowej, indywidualnej zgody właściciela praw autorskich

Copyleft

zezwalający na modyfikację pracy i jej dalszą redystrybucję na identycznych warunkach; świadome "porzucenie" zastrzeżeń do kopiowania; "Wszystkie prawa odwrócone - drukuj do woli"

Cztery podstawowe warunki licencji CC to:

Uznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.

Użycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych. Na tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. Bez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

Uznanie autorstwa 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy.

Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane projekty. Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawienie i wykonywanie utwóru jedynie w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją). Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Ta licencja zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu zarówno w celach komercyjnych i niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak utwory zależne będą również obejmowane tą samą licencją.

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Jest to najbardziej restrykcyjna z licencji.

Zgodnie z Definicją Wolnych Dóbr Kultury tylko część licencji Creative Commons może być uznana za rzeczywiście wolne. Są to:

CC-0

(jednostronne oświadczenie twórcy, który zrzeka się wszystkich praw jakich można się zrzec w danym systemie prawnym; idealnym przypadku, jest to równoznaczne z przekazaniem dzieła do domeny publicznej)

CC-BY CC-BY-SA