Namen- und Sachverzeichnis

Abell, G. 34, 96 Allen, R. 75 Anderson, M. K. 93 Apertursynthese 20 Arp, H. 30 f., 71, 74, 80, 130 Baade, W. 30 i, 104 Bahcall, J . 122 Barnard, E. E. 99 Beckl i n, E. 84 Bergh, S., van den 34, 80, 99 Burbidge, G. 48, 74, 95, 125 Burbidge, M. 48, 74, 125 Cepheidenveränderliche 29 fi, 44, 69 i Davis, R. 141 Demokrit 2 Dent, W. A. 124 Dicke, R. 151 f. Doppler- Effekt 33 Draper, H. 8 Dreyer, J. 6 Dritter Cambridge- (3C-) Katalog 23 Einasto, J. 135 Elektromagnetisches Spektrum 16 i Elektromagnetische Wellen 18 Entfernungsmodul 28, 39, 47 Entfernungsskala 10 ff, 25 - 37 Farben von Galaxien 51 f. Farben-Hell igkeitsdiagranvn 39, 42 f.

Farbenindex 52 Fehlenden Masse, Problem der 51, 134-142 Field, G. 139 Flußeinheit 106 Ford, K. 93 Fraunhofer, J., von 8 Galaktischer Sternhaufen 38 f. Galaktisches Zentrum 58, 83 - 88 Galaxien, elliptische 12 i, 44 fi, 50 f., 65 - explodierende 13 f. - irreguläre 12 f., 44 i, 50 - Kaulquappen- 114 ff. - kompakte 15 - linsenförmige 46 - N-Typ- 94, 105 i - Radio- 103 - 118, 138, 143 - 150 - Spi ral- 12 ff., 44 ff., 50 f., 65 - 68 - wechselwirkende 71 - 81, 102 - Zwerg- 97 ff. Galaxienentwicklung 14, 81, 97, 151 - 161 Galaxienhaufen 73, 96 - 102 , 113, 138 i Galaxis, Scheibenmodell der 4 - 11 Galilei, G. 2 Gaposchkin, S. 31 Ginzburg, V. L. 67 Gravitation 128, 133, 141, 147 ff. Gravitationswellen 87 f. Größenklasse 27 f. Gunn, J . 131, 137

164

H I-Region 57 H lI-Region 31 f., 59 f., 63 ff., 68, 74, 86, 90 Ha 11 ey, E. 3 Hargrave, P. 80 Hartwick, F. 100 Hauptreihe 42 Hazard, C. 119 f., 131 Helium 57 Herschel, C. 5 Herschel, W. 5 ff. Hertzsprung , E. 11 Hertzsprung-Russell-Diagramm 40, 42 f. Hey, J. S. 103 Hi pparch 27 f. Hodge, P. 98 Ho 1mberg, E. 50, 96 Hoyle, F. 130 Hubble, E. 11 - 15, 31, 96, 99, 142 Hubble-Diagramm 33 f~ Hubble-Gesetz 34, 125 ~, 130 ~ Hubble-Klassifikation 12 f~ Hubble-Konstante 33 f., 133 f. Huggins, W. 53

Kosmische Strahlung 141 Kosmologie 96, 133 - 136, 151 - 161 Kraft, R. 30, 93 Kruit, P., van der 85, 158 ~ Kugelsternhaufen 38 ff., 69, 98 Laan, H., van der 116 Leavitt, H. 10, 29 f. Leuchtkraftfunktion 47 Lichtjahr 26 Lin, C.C. 157 Lindblad, B. 157 Low, F. 91 f. Lynden-Bell, D. 150 Lynds, R. 79~, 92 Magellanscher Strom 77 ~ Magnetfeld der Milchstraße 62 Massen von Galaxien 48 - 51, 73, 134 Materne, J. 75 Mathewson, D. S. 158 ~ r~atthews, T. A. 119 f. Mec ha in, P. 3 r~essier, C. 3 f.

r~essier-Katalog 3 f. Mikrowellenhintergrund 140, 151 f~ Intergalaktisches Medium 32, 101 f., 118, Milchstraße 2 - 15, 67 - 70, 83 - 88, 133 - 142 97 ff. Interstellare Moleküle 58, 63, 85 f~ Minkowski, R. 104 Interstellare Rötung 53, 60 Mondbedeckungsverfahren 119 f. Interstellares Medium 56 - 65, 83, 122 Morgan, W. W. 15

Interferometer 20 f., 104, 117, 119, 123

Jansky 106 Kant, 1. 4, 7 Kapteyn, J. 10 Kelvin, Lord 9 Kepler-Gesetze 3 Kerne von Galaxien 71, 79 102, 105 f., 117, 149 f. Kopernikus, N. 2

f~,

82 - 95,

Nebel 1 - 15 -, planetarische 9 Neolithische Astronomie 2 Neugebauer, G. 85 Neutrino 141 Neutronenstern 51, 145 Newton, I. 18 Nova 44, 70

f~

165

Offener Sternhaufen 38 Oke, J. 92 Dort, J. 83 O-Sterne 63

~

Page, T. 50 Pa lomar-Observatory-Sky-Survey 23 f., 71, 96, 104 Parallaxe, trigonometrische 25 ~ Parsec 26 Parsons, w. (Earl Rosse) 7 f. Penzias, A. 151 Peterson, B. A. 137 Polarisation, Licht 61 f., 80 Polarisation, Radiowellen 80, 108 f., 139 Pooley, G. 66 Prendergast, K. 48, 91 Pulsar 145 Quasar 15, 119 - 132, 137

f~,

143 - 150

Radiokonturlinienkarte 110 Radioquellenenergie 111, 143 - 150 Reber, G. 103 Rees, M. 150 Rieke, G. 91 f. Röntgenbeobachtungen von Galaxien 100 Rotationskurve 48 ff. Rotverschiebung 120 f~, 125 - 132, 137 RR Lyrae-Veränderliche 29~, 43 Rubin, V. 93 Ryle, M. 103, 114 Sa 1peter, E. 65 Sandage, A. 15, 32 - 35, 79, 119 Sargent, w. 73, 90, 92, 100, 156 Schmidt, M. 120 f. Schwarzes Loch 51, 128, 134, 141, 146 - 150 Sciama, D. 1 Scoville, N. 87

Searle, L. 156 Seldovitsch, Va. B. 129 Seyfert, C. 74, 90 Seyfert-Galaxien 54, 90 - 94, 105, 114, 124 Shapley, H. 11, 30, 45, 97 Smith, F. G. 104 Spektral index 106 ~ Spektroskopie 8, 22 ~, 53, 136 Spektrum, Absorptionslinien- 9, 122 - Emissionslinien- 9, 53 ~, 88, 91 f~, 104 ff. - Nebel- 9, 53 - Radioquellen- 22~, 106 - 109 Spektrum, Stern- 40 Spinar 146 Spiral struktur 7~, 57 ~, 100 Stephan, M. E. 74 Sternassoziation 38, 40 Sternentstehung 63 f~, 155 Sternpopulationen 55~, 97 Sternstromparallaxenmethode 26 f. Stockton, A. 132 Stonehenge 2 Superhaufen 96 ~ Supernova 44, 145 ~ Synchrotronstrahlung 80, 107 f~, 143 f. Tammann, G. 33, 75 Teleskop, optisches 18 -, Radio- 19 - 22 -, Röntgen- 22 Terrell, J. 127 Toomre, A. 76 f. Toomre, J. 76 ~ T Tauri -Sterne 63 f.

~

UBV-System 51 f~ Uhuru-Katalog 24 Uranus, Entdeckung des 5 Urknalluniversum 136, 152

f~

166

Vaucouleurs, G., de 15 Veränderlichkeit 94, 95, 121 Virialtheorem 51, 72 f. Walker, M. 89, 91 Wasserstoff, 21 ern-Linie 56 Weber, J. 88 Weißer Zwerg 43, 51

~,

~

124

~

Weißes Loch 150 Wilson, R. 151 Windram, M.. 114 Woronzow-Weljaminow, B. Wright, T. 4

71

Zusammenschnürungsproblem 80, 117 f. Zweifarbendiagramm 52 f. Zwicky, F. 15, 23, 71, 96, 138 f.

Verzeichnis astronomischer Objekte

Andromedanebel, siehe M31 Andromeda I-IV, 99 Arp 330, 72, 73 Centaurus A 59, 103, 112 Coma-Galaxienhaufen 51, 96, 101, 116, 138 f . Cygnus A 59, 103-112, 119, 144, 150 DA 240, 114, 143

Eta-Carinae-Nebel

58

Große Magellansche Wol ke 29 f., 51, 68 ff., 77 f., 97 ff. h und x Persei 68 Hyaden 27, 38 Hydra-Galaxienhaufen 96 IC IC IC IC IC

10 310 342 1613 1746

Markarian-Galaxienkette 72 M 31 4, 9, 11 t, 30, 31, 44, 49, 55, 66, 68f., 78, 82, 88 t, 97 - 100 t·, 32 89, 100 r433 12, 31, 49, 51, 66, 68, 82, 90, 97-100 M 51 7 f., 66, 76 f., 82, 89 f., 158 M81 12, 31, 89 M82 79 f., 105 M87 34, 47, 79 f., 105, 112 ~laffei 1 und 2, 97

97 115 97 30, 99 130

Kleine Magellansche Wolke 68 ff., 77 f., 97 ff. Kohlensack 59 Krabbennebel 92, 103 Leo-Zwerggalaxien 97 Lokale Gruppe 96

10, 29, 51,

NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC

121 205 566 891 1068 1097 1221 1265 1275 1365 1886 3227 3516 4038/39 4051 4151 4258 4631 4869 4874

69 100 93 67 51, 90 ff., 94 f. 90 69 115 90, 92, 114 ff. 90 69 93 f. 93 67 93 f. 90 f;, 92 f., 94 f. 66 67 101 101

168

NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC NGC

5128 5195 5253 6522 6528 6822 7320 7331 7603

Orionnebel

103, 105 76 f. 44 55 55 30, 99 75 75 130 58, 36

Perseus-Galaxienhaufen 115 f.

72, 92, 101,

PHL 957, 122 PHL 1226, 130 PKS 2251 + 11, 131 Pl ejaden 38 f., 69 26 Proxima Centauri Sagittarius A 86 f. Sagittarius B2 86 f. S Andromedae 66 Seyferts Sextett 74 26 Sirius Stephans Quintett 72, 74, 96 Taurus A

103

112 Virgo A (M87) Virgo-Galaxienhaufen 101 VV 159 73

34, 51, 96, 100,

VV 172 VV 282

72, 73 72

61 Cygni

25 f.

121, 123, 137 112, 117 123 119 f. 115 f. 94, 106 94 105 116 119, 121 119 105 (f~82), 113 f., 143 120, 124 105 (f~87) ,

3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C 3C

9 33 47 48 84 109 120 123 129 147 196 231 236 273 274 279 286

3C 3C 3C 3C

295 371 390.3 465

124 119 113 94, 106 94, 106 113

4C 4C 4C 4C 4C

05.34 11.45 11.50 24 . 23 26.48

122 131 132 131 131

5C 4.81

101, 116