GMINA BRZESZCZE
GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI na lata 2004 - 2015
Czerwiec 2004
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Wykonywany na zlecenie: URZĘDU GMINY BRZESZCZE ul. Kościelna 4, 32-620 Brzeszcze
Nadzór merytoryczny: WYDZIAŁ GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA
WYKONAWCA: Małopolska Agencja Energii i Środowiska Sp. z o.o. ul. Kordylewskiego 11 31-542 Kraków tel (12) 294 20 70, fax: (12) 294 20 54 e-mail:
[email protected], www.maes.pl
GŁÓWNI AUTORZY OPRACOWANIA: Lilianna Piwowarska-Solarz Anna Grzybowska Aldona Wota Małgorzata Osewska Alicja Wróbel
2
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
1
WSTĘP............................................................................................................................... 5 1.1 PODSTAWA I CEL OPRACOWANIA.................................................................... 5 1.2 WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI .............................................................................................................. 5 1.3 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI A INNE DOKUMENTY PLANISTYCZNE 6 2 ZAŁOśENIA I DANE PODSTAWOWE ......................................................................... 7 2.1 POŁOśENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY .................................................. 7 2.2 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA............................................................................ 8 2.3 OSADNICTWO ....................................................................................................... 11 2.4 SYTUACJA GOSPODARCZA............................................................................... 11 2.4.1 Rolnictwo i leśnictwo....................................................................................... 11 2.4.2 Przemysł ........................................................................................................... 12 2.4.3 Podmioty gospodarcze ..................................................................................... 12 2.5 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ................................................................... 13 2.5.1 Komunikacja .................................................................................................... 13 2.5.2 Energia elektryczna .......................................................................................... 13 2.5.3 Gospodarka wodno-ściekowa .......................................................................... 14 2.6 WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE I HYDROLOGICZNE.............................. 14 3 ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO.................................................................. 17 3.1 STAN AKTUALNY ................................................................................................ 17 3.1.1 Odpady komunalne .......................................................................................... 17 3.1.2 Odpady opakowaniowe. ................................................................................... 27 3.1.3 Komunalne osady ściekowe. ............................................................................ 28 3.1.4 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych ......................... 29 3.1.5 Wykaz instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ..... 30 3.2 OCENA GOSPODARKI ODPADAMI Z SEKTORA KOMUNALNEGO ........... 33 3.3 PROGNOZA ............................................................................................................ 34 3.3.1 Odpady opakowaniowe. ................................................................................... 39 3.3.2 Osady ściekowe................................................................................................ 42 3.4 CELE I PRIORYTETY DZIAŁAŃ W SEKTORZE KOMUNALNYM................ 42 3.5 POZIOMY RECYKLINGU I ODZYSKU .............................................................. 46 3.5.1 Odpady ulegające biodegradacji ...................................................................... 46 3.5.2 Odpady wielkogabarytowe............................................................................... 48 3.5.3 Odpady remontowo -budowlane ...................................................................... 49 3.5.4 Odpady niebezpieczne...................................................................................... 49 3.6 PROPONOWANE SYSTEMY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI................................................................................................... 49 4 ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO .............................................................. 52 4.1 STAN AKTUALNY ................................................................................................ 52 4.1.1 Wykaz podmiotów z terenu Gminy Brzeszcze wytwarzających odpady niebezpieczne. .................................................................................................. 55 4.1.2 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odpadów gospodarczych:................................................................................................. 55 4.2 PROGNOZA ............................................................................................................ 56 4.3 CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ .............................................................................. 57 4.4 SZCZEGÓLNE RODZAJE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH .......................... 58 4.4.1 Akumulatory i baterie....................................................................................... 58 4.4.2 Pojazdy wycofane z eksploatacji...................................................................... 62 4.4.3 Oleje przepracowane ........................................................................................ 64 3
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.4 Odpady zawierające PCB................................................................................. 67 4.4.5 Pestycydy ......................................................................................................... 69 4.4.6 ZuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne ................................................ 70 4.4.7 Odpady z jednostek słuŜby zdrowia i jednostek weterynaryjnych .................. 74 4.4.8 Odpady zawierające azbest. ............................................................................. 78 5 EDUKACJA EKOLOGICZNA ....................................................................................... 81 5.1 PRAWNE ASPEKTY DOTYCZĄCE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ................. 81 5.2 STAN AKTUALNY ................................................................................................ 81 5.3 WSKAZÓWKI DO REALIZACJI SYSTEMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ... 83 5.4 ELEMENTY EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ......................................................... 83 6 PLANOWANE DZIAŁANIA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI ............... 86 7 ZADANIA STRATEGICZNE NA LATA 2004-2015 .................................................... 88 8 HARMONOGRAM I KOSZTY WDROśENIA ORAZ MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA........................................................................................................... 90 8.1 HARMONOGRAM I KOSZTY WDROśENIA ORAZ MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA................................................................................................... 90 8.2 MOśLIWOŚCI POZYSKIWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJĘ PRZEDSIĘWZIĘĆ.......................................................................... 92 9 WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO. ............. 96 10 ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY ......................................................................... 99 10.1 ZASADY ZARZĄDZANIA SYSTEMEM GOSPODARKI ODPADAMI............ 99 10.2 ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI ............. 101 11 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM................................... 103 ZAŁĄCZNIKI........................................................................................................................ 106 UCHWAŁA NR X/98/2003................................................................................................... 106 LOKALIZACJA OBIEKTÓW GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE BRZESZCZE. 113 SPIS TABEL .......................................................................................................................... 114 ŹRÓDŁA INFORMACJI, DOKUMENTY PROGRAMOWE ............................................. 117
4
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
1 1.1
WSTĘP PODSTAWA I CEL OPRACOWANIA Podstawą opracowania Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeszcze będącego
częścią Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeszcze jest umowa Nr GPIOŚ. 7629/16/04 z dnia 2 kwietnia 2004 r pomiędzy Gminą Brzeszcze reprezentowaną przez Burmistrza Gminy Brzeszcze a Małopolską Agencją Energii i Środowiska sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Kordylewskiego 11, 31-542 Kraków. Podstawowym celem opracowania i wdraŜania planu gospodarki odpadami jest realizacja polityki ekologicznej państwa, a takŜe potrzeba stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. Na szczeblu lokalnym plan gospodarki odpadami stanowi dokument zawierający wizję rozwoju systemu, określa warunki wdraŜania nakreślonych wariantów rozwiązań a jednocześnie jest waŜnym źródłem informacji dla podejmowanych decyzji strategicznych. Cele szczegółowe opracowania Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeszcze to: − prezentacja aktualnego stanu gospodarki odpadami, − prezentacja prognozy zmian w zakresie gospodarki odpadami. − określenie celów i zadań dotyczących gospodarki odpadami i wynikających z diagnozy aktualnego stanu, −
1.2
opracowanie programu strategicznego do roku 2007 i do roku 2015.
WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeszcze (zwany dalej PGO) został sporządzony,
jako realizacja ustaleń ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późniejszymi zmianami), wprowadzającej obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późniejszymi zmianami) termin uchwalenia gminnego programu upływa 30 czerwca 2004r. Plan Gospodarki Odpadami sporządzony został zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki
5
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620). Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeszcze jest opracowaniem o charakterze operacyjnym przeznaczonym do okresowej aktualizacji (co 2 lata).
1.3
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI A INNE DOKUMENTY PLANISTYCZNE Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeszcze uwzględnia wymagane zapisy planów
gospodarki odpadami wyŜszego szczebla, do których naleŜą Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Małopolskiego oraz Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Oświęcimskiego. Ponadto uwzględnia rządowe dokumenty określające politykę ekologiczną państwa, jak: II Polityka Ekologiczna Państwa, Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010 i Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002- 2010. Poza uwzględnieniem w opracowaniu wymagań formalnych i merytorycznych wynikających z przedstawionych dokumentów, opracowanie planu wymagało aktualizacji podstawowych danych dotyczących odpadów i przeprowadzenia analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami w gminie. Diagnozę i prognozy stanu gospodarki odpadami przedstawiono
oddzielnie
dla
odpadów
powstających
w
sektorze
komunalnym
i gospodarczym oraz odpadów niebezpiecznych. Na tej podstawie opracowano cele i kierunki działań do 2015 roku oraz wymagane przedsięwzięcia w okresie najbliŜszych czterech latach z
uwzględnieniem
najnowszych
dostępnych
rozwiązań
w
gospodarce
odpadami,
dostosowanych do standardów technologicznych i ekologicznych Unii Europejskiej. Przedstawiona perspektywiczna strategia rozwoju gospodarki odpadami w Gminie Brzeszcze opracowana na podstawie aktualnych danych, zgodna z obowiązującymi przepisami prawnymi, ekonomicznymi, technicznymi oraz wsparta kontrolą i akceptacją społeczną umoŜliwi podejmowanie przez Burmistrza Gminy konstruktywnych decyzji umoŜliwiających jednocześnie przewidywanie kierunków rozwoju i jej wyników.
6
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
2 2.1
ZAŁOśENIA I DANE PODSTAWOWE POŁOśENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY Gmina Brzeszcze jest gminą miejsko – wiejską połoŜoną w województwie
małopolskim,
w
zachodniej
części
powiatu
oświęcimskiego.
Gmina
graniczy
z województwem śląskim. Od północy i wschodu sąsiaduje z gminami Oświęcim i Kęty naleŜącymi do województwa małopolskiego, od zachodu i południa z gminami Miedźna i Wilamowice, naleŜącymi do województwa śląskiego. Gmina połoŜona jest między rzekami Wisłą a Sołą, na terenie Kotliny Oświęcimskiej.
W skład gminy wchodzi pięć sołectw: Jawiszowice, Przecieszyn, Skidziń, Wilczkowice, Zasole i miasto Brzeszcze, które jest jednocześnie centrum administracyjnym gminy. PoniŜej przedstawiono bilans powierzchni sołectw według ewidencji gruntów:
Tabela 2-1. Podział administracyjny Gminy Brzeszcze. Sołectwo
Powierzchnia [km2]
% powierzchni gminy
Brzeszcze
19,17
42
Jawiszowice
15,29
33
Przecieszyn
3,25
7
Skidziń
4,01
9
Wilczkowice
1,25
3
Zasole
3,16
7
46,13
100
Ogółem
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gmina obejmuje obszar o powierzchni 46,13 km2 co stanowi 11,60% powierzchni powiatu oświęcimskiego i 0,30% powierzchni województwa małopolskiego. Gmina Brzeszcze zajmuje 3 miejsce pod względem zajmowanego obszaru wśród gmin powiatu oświęcimskiego.
7
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Największe powierzchnie w Gminie Brzeszcze zajmują miasto Brzeszcze (42%) oraz sołectwo Jawiszowice (33%), natomiast do najmniejszych terytorialnie naleŜą Wilczkowice.
Tabela 2-2. Powierzchniowy podział Gminy Brzeszcze na tereny miejskie i wiejskie Powierzchnia [km2]
Obszar
% powierzchni gminy
Brzeszcze miasto
1 9,17
42
Brzeszcze – tereny wiejskie
2 6,96
58
46,13
100
Ogółem
Gmina zgodnie z regionalizacją fizyczno - geograficzną J. Kondrackiego (2002) połoŜona jest w obrębie mezoregionu Dolina Górnej Wisły i mezoregionu Pogórze Wilamowickie, naleŜących do makroregionu - Kotlina Oświęcimska. Obszar gminy połoŜony jest w widłach rzek Wisły i Soły. Wisła stanowi zachodnią granicę gminy natomiast Soła wschodnią granicę. Powierzchnia Pogórza Wilamowickiego wznosi się łagodnie w kierunku południowym od poziomu 236 m. n.p.m. w dolinie Wisły do około 270 m. n.p.m. w południowej części gminy. 2.2
SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Na koniec grudnia 2002 r. (dane WUS, 2003) liczba ludności zamieszkałej w gminie
wynosiła 21649 osób, w tym odsetek męŜczyzn wynosił 51,10 %, zaś kobiet 48,90%. Ludność gminy stanowiła 14,12 % ludności powiatu oświęcimskiego, 0,67% ludności województwa małopolskiego. W chwili obecnej (stan na 28.08.2003, wg ewidencji Urzędu Gminy Brzeszcze) gminę zamieszkuje 22 076 osób. Gmina Brzeszcze naleŜy do jednej bardziej zaludnionych, w chwili obecnej 479 osoby na 1 km2, wskaźnik zaludnienia dla powiatu wynosi 392,4 osób/ km2, a dla województwa 214 osób/ km2. Tabela 2-3. Struktura ludności Gminy Brzeszcze (stan na 28.08.2003) Miejscowość
Brzeszcze Jawiszowice (razem z os. Paderewskiego) Przecieszyn Skidziń Wilczkowice
Powierzchnia [km2]
Liczba osób
Gęstość zaludnienia
% ogółu mieszkańców gminy
12183 6855
19,17 15,29
636 448
55,19 31,05
1089 764 441
3,25 4,01 1,25
335 191 353
4,93 3,46 2,00
8
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Miejscowość
Liczba osób
Zasole RAZEM
Powierzchnia [km2]
744 22076
Gęstość zaludnienia
3,16 46,13
% ogółu mieszkańców gminy
235 479
3,37 100,00
Źródło: ewidencja ludności Urzędu Gminy Do największych, pod względem liczby mieszkańców obszarów, naleŜą: Brzeszcze – 12 183 osób, Jawiszowice – 6 855. Miejscowości te skupiają 19 038 mieszkańców gminy (86,24 % ogółu ludności) (wg UG Brzeszcze, sierpień 2003 r.). Do dalszych analiz przyjęto rzeczywistą liczbę ludności podaną przez Urząd Gminy Brzeszcze.
Tabela 2-4. Struktura ludności gminy w podziale na tereny miejskie i wiejskie (stan na 28.08.2003) Miejscowość
Liczba ludności
% ludności gminy
Miasto Wieś Razem Udział
12183
55,2%
9893
44,8%
22076 ludności
gminy
14,12 %
w powiecie oświęcimskim
Cała gmina (tereny miasta oraz obszary wiejskie gminy) wykazują cechy obszaru zurbanizowanego. PoniŜsza tabela wskazuje na wyŜsze tempo przyrostu naturalnego ludności w gminie niŜ średnio w całym województwie małopolskim oraz samym powiecie oświęcimskim. Dane według WUS, stan na 31 XII 2002 roku. Tabela 2-5. Przyrost naturalny ludności gminy. Wyszczególnienie
WOJEWÓDZTWO
POWIAT
GMINA
MAŁOPOLSKIE
OŚWIĘCIMSKI
BRZESZCZE
W
Na 1000
W
Na 1000
W
Na 1000
osobach
ludności
osobach
ludności
osobach
ludności
Urodzenia Ŝywe
32301
10,48
1423
9,07
207
9,38
Zgony
27805
8,87
1296
8,56
156
7,07
Przyrost naturalny
4496
1,40
127
0,82
51
2,31
9
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Saldo migracji stałej i czasowej w osobach zgodnie z danymi z grudnia 2002 roku podano w tabeli 2-6.
Tabela 2-6. Saldo migracji stałej i czasowej Wyszczególnienie Migracja stała napływ
Migracja czasowa
odpływ
saldo
Zameldowania Mieszkańcy Saldo czasowe
czasowo nieobecni
Województwo
30215
27116
3099
68395
54017
14378
1421
1490
-69
1995
2718
-723
277
305
-28
201
381
-180
małopolskie Powiat oświęcimski Brzeszcze
Zarówno Gmina Brzeszcze jak i powiat oświęcimski wykazują tendencje i cechy obszarów odpływowych (ujemne saldo).
Prognoza demograficzna dla Gminy Brzeszcze została opracowana w oparciu o załoŜenia Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Brzeszcze oraz załoŜenia przyjęte w KPGO oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego. Tabela 2-7. Prognoza demograficzna dla Gminy Brzeszcze na lata 2004-2015 Rok prognozy
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Liczba ludności ogółem
22136 22196 22251 22306 22361 22416 22471 22531 22591 22656 22721 22786
Miasto
12198 12213 12228 12258 12288 12318 12348 12383 12419 12458 12497 12536
Wieś
9938
9983 10023 10048 10073 10098 10123 10148 10172 10198 10224 10250
Przedstawione prognozy wskazują, Ŝe w najbliŜszych kilkunastu latach następować będzie niewielki wzrost liczby mieszkańców gminy. Zgodnie z nimi liczba mieszkańców Gminy Brzeszcze w 2015 roku wynosić będzie ok. 22 786 osób, co oznacza przyrost liczby ludności o 3,2 % w stosunku do roku 2003. 10
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
2.3
OSADNICTWO Cała gmina (tereny miasta oraz obszary wiejskie gminy) wykazują cechy obszaru
zurbanizowanego. Na terenie gminy przewaŜa zabudowa jednorodzinna, wolnostojąca, w duŜej części typu wiejskiego, jednak budownictwo wielorodzinne na terenach miejskich skupia 31,5% zasobów mieszkaniowych.
Budownictwo wielorodzinne, zwarte występuje w samym mieście Brzeszcze oraz w obrębie sołectwa Jawiszowice (oś. Paderewskiego). Na terenie miasta działają 4 administratorzy mieszkań, którzy dysponują 92 budynkami, 3080 mieszkaniami o łącznej powierzchni 151 372 m2 powierzchni mieszkaniowej. Skupia ono 76% wszystkich mieszkań, które zamieszkuje 9 141 osób tj. 75% ludności miasta. Pozostała ludność mieszka w budownictwie jednorodzinnym, którego zasoby wynoszą 1083 mieszkań.
Zabudowa przemysłowa znajduje się przewaŜnie w otoczeniu szybów głównych KWK „Brzeszcze” i szybów penetracyjnych, wentylacyjnych, dla których ustalone zostały filary ochronne. KWK „Brzeszcze” posiada zasoby węgla w ilości pozwalającej na jego eksploatację w ciągu kolejnych 40 lat.
2.4
SYTUACJA GOSPODARCZA Głównymi funkcjami gospodarczymi gminy są: przemysł wydobywczy, usługi i drobna
wytwórczość. W przemyśle wydobywczym i zakładach z nim związanych zatrudnionych jest ponad 56% ogółu pracujących w gminie, w tym z samej kopalni 1 571 osób miejscowych, 2 120 zamiejscowych, razem 3 691 osób. W usługach i drobnej wytwórczości zatrudnionych jest około 34% ogółu pracujących. Funkcją uzupełniającą gminy jest rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. W tym sektorze gospodarki pracuje około 10% ogółu zatrudnionych.
2.4.1
Rolnictwo i leśnictwo Gmina Brzeszcze nie jest gminą rolniczą. UŜytki rolne stanowią powierzchnię 2 796
ha co stanowi 61% powierzchni gminy.
11
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 2-8. Sposób uŜytkowania gruntów Wyszczególnienie
Powierzchnia w ha
%
powierzchni
ogólnej
gminy UŜytki rolne
2 796
W tym: grunty rolne
1 802
sady
96
61
uŜytki zielone
898
Lasy i zadrzewienia
683
15
Tereny pod wodami
437
10
Tereny pozostałe
497
14
4 613
100
Ogółem
Źródło: Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze W uŜytkowaniu indywidualnym znajduje się 2 660 ha, co stanowi 58% powierzchni ogólnej gminy. W uŜytkowaniu rolniczym znajduje się 2 326 ha tj. 83% powierzchni wszystkich gruntów rolnych gminy. 2.4.2
Przemysł Gmina Brzeszcze jest gminą o charakterze przemysłowym opartym na wydobyciu
węgla kamiennego, metanu oraz kruszywa naturalnego – Ŝwiru (wschodnia część gminy). Tereny przemysłowe zajmują ogółem 76 ha, w tym na terenie miasta Brzeszcze 64 ha. Głównym zakładem przemysłowym jest KWK „Brzeszcze” zatrudniająca 3691 osób.
2.4.3
Podmioty gospodarcze W 2002 r (dane WUS, 2003), zarejestrowanych było w gminie 1 733 podmiotów
gospodarki narodowej w tym sektor publiczny obejmował 95 podmiotów, a prywatny 1 638 podmiotów. W obrębie sektora prywatnego zarejestrowano: − 46 spółek handlowych, − 196 spółek cywilnych, − 6 spółdzielni, − 1342 osoby fizyczne. Podział podmiotów gospodarki narodowej wg wybranych sekcji przedstawia się następująco: 12
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo - 19 podmiotów, − przetwórstwo przemysłowe – 123 podmioty, − budownictwo - 177 podmiotów, − handel i naprawy - 642 podmioty, − hotele restauracje - 50 podmiotów, − transport, gospodarka magazynowa i łączność - 131 podmiotów, − obsługa nieruchomości i firm, nauka – 277 podmiotów. Zarejestrowano trzy zakłady mięsne, w których prowadzona jest ubojnia zwierząt. Działalność usługowo-wytwórczą prowadzą trzy piekarnie. Bazę gastronomiczną tworzą bary, restauracje, kawiarnie, stołówki przyzakładowe. Cztery stacje paliw prowadzą osoby prywatne. Dwie z nich mają myjnie samochodowe, a w jednej ze stacji znajduje się punkt gastronomiczny.
2.5 2.5.1
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Komunikacja
Gmina Brzeszcze sąsiaduje z gminami Oświęcim i Kęty w województwie małopolskim oraz gminami Wilamowice i Miedźna w województwie śląskim. Przez teren gminy przebiega trasa linii kolejowej relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice, Zebrzydowice. Główne szlaki komunikacji samochodowej to drogi wojewódzkie z Pszczyny do Krakowa i Zatora oraz Chrzanowa i Oświęcimia. Projektowany jest równieŜ odcinek trasy ekspresowej z Pyrzowic do Bielska-Białej.
2.5.2
Energia elektryczna
Gmina zasilana jest w energię elektryczną z dwóch punktów zasilania GPZ Zasole i GPZ Kęty zlokalizowanych poza terenem gminy. Układ zasilania obejmuje równieŜ GPZ Komorowice. Na terenie gminy znajduje się 61 stacji transformatorowych 15 kV/ 0,4 kV. Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” zasilana jest bezpośrednio z sieci 110 kV przez 2 stacje RS zlokalizowane na terenie kopalni.
13
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
2.5.3
Gospodarka wodno-ściekowa
Źródłem zaopatrzenia mieszkańców w wodę jest wodociąg grupowy „Brzeszcze”, który z kolei zasilany jest z wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach pobierającego wodę z magistrali „GO-CZA”. Awaryjnie zasilany jest z Mikołowa. Miasto oraz sołectwa Gminy Brzeszcze pokryte są gęstą siecią rozdzielczą przewaŜnie w układzie pierścieniowym zapewniającym wysoki standard zaopatrzenia w wodę ze względu na swoją niezawodność. Długość sieci wodociągowej w chwili obecnej wynosi 135,872 km i obejmuje 3338 połączeń prowadzące do budynków mieszkalnych. (Dane RPWIK Tychy). Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” zaopatrywana jest w wodę z własnego ujęcia, częściowo dla celów socjalno-bytowych pobiera wodę z RPWIK.
Kanalizacją zbiorczą w chwili obecnej objęta jest najbardziej zurbanizowana część miasta Brzeszcze i sołectwa Jawiszowice. Długość sieci kanalizacyjnej w chwili obecnej wynosi 19,0 km i obejmuje 996 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych Na pozostałych nieskanalizowanych terenach gminy ścieki sanitarne i deszczowe odprowadzane są do dołów szczelnych, częściej chłonnych oraz bezpośrednio do gruntu oraz naturalnych cieków wodnych.
Na terenie gminy zlokalizowana jest jedna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków. Projektowana, orientacyjna przepustowość tej oczyszczalni wynosi 14050 m3/dobę. Ilość ścieków obecnie doprowadzanych do oczyszczalni wynosi do ok. 1500 m3/dobę, ilość ścieków dowoŜonych wozami asenizacyjnymi wynosi ok. 80 m3/dobę. Pracuje więc ona poniŜej 50% swojej przepustowości. Dzieje się tak ze względu na słabo rozwinięta sieć kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Planowany poziom przepustowości oczyszczalni ścieków to 4000 m3/dobę. 2.6
WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE I HYDROLOGICZNE
Wody powierzchniowe Obszar Gminy Brzeszcze połoŜony jest w dorzeczu górnej Wisły i odwadniany jest przez rzekę Wisłę i jej prawy dopływ – Sołę. Wisła stanowi zachodnią granicę gminy, natomiast rzeka Soła płynie w naturalnym korycie wzdłuŜ wschodniej granicy gminy. Rzeki
14
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
mają przebieg meandrujący, tworzą liczne zakola. Wewnętrzna sieć hydrograficzną gminy jest dobrze rozwinięta. Tworzy ją naturalna i sztuczna sieć cieków i zbiorników powierzchniowych. Ciek Młynówka przepływający przez obszar gminy, posiada kilka odgałęzień, które zasilają liczne stawy hodowlane wodą pobieraną z Soły na ujęciu w Bielanach. Przez wschodnią część gminy przepływa lewobrzeŜny dopływ Soły - Potok RóŜany. Natomiast w zachodniej części Obszaru Górniczego zlokalizowane są 2 kanały odpływowe wód dołowych z obydwu regionów szybów głównych zbiornika retencyjnodozującego wód słonych, które następnie zrzucane są do Wisły. W części wschodniej zlokalizowane są takŜe rowy: Stawki – Siedliska i F5. Dodatkowo na terenie obszaru górniczego występuje system rowów odwadniających, które zostały wykonane w celu odwadniania obniŜeń eksploatacyjnych. Na obszarze gminy znajduje się 39 zbiorników wodnych: stawów naturalnych oraz zalewisk utworzonych w bezodpływowych nieckach poeksploatacyjnych lub w wyrobiskach po eksploatacji Ŝwiru nad rzeką Sołą. Liczne stawy i zbiorniki wodne w obrazie powierzchniowej sieci hydrograficznej odgrywają bardzo waŜną rolę i funkcję. Zbiorniki wodne koncentrują się głównie we wschodniej i północno-zachodniej części gminy gdzie występuje kompleks stawów Nazieleńce, ze stawami Granicznik, Bagiennik, Rydak, Stanisław, Przygodnik i inne oraz w południowo-zachodniej gdzie zlokalizowany jest duŜy zbiornik retencyjno-dozujacy wód słonych z kopalni „Brzeszcze” oraz grupa stawów. Zbiorniki naturalne moŜna spotkać wzdłuŜ meandrującej Wisły i Soły w formie starorzeczy, jednak często będących juŜ w stadium zaniku. Zbiorniki wodne po eksploatacji Ŝwirów w dolinie Soły są sukcesywnie zarybiane i przeznaczone do rekreacji wędkarskiej.
Wody podziemne Według A. S Kleczkowskiego (1990) na trenie Gminy Brzeszcze nie występują Główne Zbiorniki Wód Podziemnych GZP. Głównym poziomem uŜytkowym na terenie gminy jest poziom czwartorzędowy, który tworzą utwory piaszczysto-Ŝwirowe, o zmiennej miąŜszości dochodzącej do 60 m i występujące w dnach rzeki Wisły i Soły. Poziom czwartorzędowy w aluwiach charakteryzuje się na ogół zwierciadłem swobodnym lub lekko napiętym w miejscach, gdzie utworami powierzchniowymi są słabo przepuszczalne gliny i iły. Występowanie wód czwartorzędowych najczęściej występuje na głębokości 2-5 m pod powierzchnią terenu. Wodonośny poziom czwartorzędowy odznacza się duŜą zasobnością. Jednak na terenie gminy ich rola zmalała ze względu na wyposaŜenie gminy w wodociągi.
15
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Wody kopalniane Z wyjątkiem obszaru przy szybie Andrzej VI, utwory karbonu tworzą piętro w piaskowcach poprzedzielanych nieprzepuszczalnymi utworami ilasto-mułowcowymi. Zasadniczym poziomem wodonośnym jest seria piaskowcowa. Pozostałe warstwy nie tworzą stałych poziomów wodonośnych i tylko w bardzo nieznacznym stopniu wpływają na zawodnienie kopalni. W krakowskiej serii piaskowcowej występuje uŜytkowy poziom wód podziemnych o typie szczelinowo-porowym. Do głębokości 100-200 m jest on zdrenowany przez kopalnię „Brzeszcze”, która odprowadza około 4 m3/min wody niezmineralizowanej z tego poziomu wykorzystywanej do celów pitnych i przemysłowych.
16
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3
ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO
3.1 3.1.1
STAN AKTUALNY Odpady komunalne
Zgodnie z art. 3, ust. 3, p. 4 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku, o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) za odpady komunalne uznaje się odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów mające podobny charakter lub skład do odpadów powstających w gospodarstwach domowych, a niezawierające odpadów niebezpiecznych.
Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnością bytową człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe, obiekty uŜyteczności publicznej (infrastruktury) oraz zakłady produkcyjno – usługowo – handlowe.
Z uwagi na skład, właściwości technologiczne oraz warunki i miejsca powstawania wyróŜnia się następujące rodzaje odpadów komunalnych: − odpady domowe związane z bytowaniem ludzi w domach mieszkalnych (zabudowa wielorodzinna, domy jednorodzinne, zagrody wiejskie), − odpady z obiektów uŜyteczności publicznej i obsługi ludności (np. handel i usługi, szkolnictwo, lecznictwo otwarte i szpitale), − odpady wielkogabarytowe, (np.: zuŜyte meble, sprzęt gospodarstwa domowego, zuŜyty sprzęt elektroniczny i in.), − odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych, − odpady z terenów otwartych, (ogrody, place targowe, parki, zieleń miejska), − odpady z czyszczenia ulic i placów, − odpady niebezpieczne. Istotnym elementem wpływającym na skład oraz jakość odpadów komunalnych jest charakter danego obszaru. Tereny wiejskie wykazują odpady z mniejszym udziałem materii organicznej, papieru oraz relatywnie większej zawartości tworzyw sztucznych oraz szkła. Jako, Ŝe omawiany teren ma w duŜej mierze charakter wiejski, często odpady organiczne, 17
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
papier, tektura, popiół i ŜuŜel zagospodarowywane są na własne potrzeby. Teren Gminy Brzeszcze ma charakter obszaru rolniczego, oraz zurbanizowanego w obszarach samego miasta Brzeszcze. Ma to wpływ na strukturę odpadów komunalnych trafiających na składowiska.
Do oszacowania ilości odpadów komunalnych, z terenu Gminy Brzeszcze, przyjęto podział odpadów zgodny z WPGO dla Województwa Małopolskiego oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego: − domowe odpady organiczne, w tym odpady organiczne roślinne, odpady organiczne zwierzęce, odpady organiczne inne, − odpady zielone, − papier i tektura (nieopakowaniowe), − opakowania z papieru i tektury, − opakowania wielomateriałowe, − tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe), − opakowania z tworzyw sztucznych, − tekstylia, − szkło (nieopakowaniowe), − opakowania ze szkła, − metale, − opakowania z blachy stalowej, − opakowania z aluminium, − odpady mineralne, − drobna frakcja popiołowa, − odpady wielkogabarytowe, − odpady budowlane, − odpady niebezpieczne. Bilans odpadów oszacowano w oparciu o dane wskaźnikowe dla zabudowy wiejskiej i miejskiej, zgodnie z załoŜeniami KPGO i WPGO w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca na rok.
18
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3.1.1.1 Wytwarzanie i zbieranie odpadów
PoniŜsza tabela zawiera informacje zebrane od podmiotów, które na terenie Gminy Brzeszcze prowadzą działalność w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Według tych informacji w roku 2003 zebrano 6 005,31 Mg odpadów komunalnych, a w ramach zbiórki selektywnej 606,00 Mg co stanowi 10,09 % całości zebranych odpadów. Są to odpady zebrane z terenu Gminy Brzeszcze przez podmioty wymienione w podrozdziale 3.1.1.3.
Tabela 3-1. Zestawienie odpadów zebranych z terenu Gminy Brzeszcze w roku 2003. Ilość odpadów zebranych odpadów komunalnych Odpady ze zbiórki selektywnej w tym: papier i tektura, opakowania z papieru i tektury tworzywa sztuczne, opakowania z tworzyw
6005,31 606,00 24,5 18,30
sztucznych szkło, opakowania ze szkła
12,00
metale, opakowania z metali
169,57
metale kolorowe
381,70
Oznacza to, iŜ średnia ilość odpadów zebranych w przeliczeniu na jednego mieszkańca w ciągu roku wynosi 272,02 kg/M/rok. Dalsze analizy zostały opracowane w oparciu o dane rzeczywiste z 2003r. Odpady zebrane selektywnie są przekazywane do następujących podmiotów: -
szkło – „Recykling Centrum” – Jarosław,
-
puszki aluminiowe – „Skawmet” – Skawina,
-
PET – „Polowat” – Bielsko-Biała,
-
Pozostałe tworzywa sztuczne – „Parmet Bis” –Nowa Wieś.
PoniŜej przedstawiono oszacowane ilości wytworzonych odpadów komunalnych dla Gminy Brzeszcze wg 18 strumieni odpadów na podstawie wskaźników zalecanych do stosowania w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami dla terenów wiejskich i miejskich oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Małopolskiego. Oszacowaną ilość odpadów
19
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
wytworzonych na terenie Gminy Brzeszcze przedstawiono równieŜ w podziale na źródła ich powstawania.
Tabela 3-2. Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Gminie Brzeszcze – zestawienie zbiorcze. Lp.
Strumień odpadów
Szacowana ilość odpadów komunalnych [Mg/rok]
1.
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
2.
Odpady zielone
173,1
3.
Papier i karton
482,0
4.
Opakowania z papieru i tektury
770,8
5.
Opakowania wielomateriałowe
86,3
6.
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe
830,1
7.
Opakowania z tworzyw sztucznych
296,8
8.
Odpady tekstylne
285,0
9.
Szkło nieopakowaniowe
1398,1
56,8
10. Opakowania ze szkła
588,8
11. Metale
207,2
12. Opakowania z blachy stalowej
220,7
13. Opakowania z aluminium
21,0
14. Odpady mineralne
310,5
15. Drobna frakcja popiołowa
909,8
16. Odpady wielkogabarytowe
480,0
17. Odpady budowlane
1 106,5
18. Odpady niebezpieczne
61,3 8284,8
Razem: Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Tabela 3-3. Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Gminie Brzeszcze – zestawienie dla terenów miejskich i wiejskich. Lp.
Strumień odpadów
Szacowana ilość odpadów komunalnych [Mg/rok] Tereny wiejskie Tereny miejskie 227,5 1161,6
1.
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
2.
Odpady zielone
44,0
129,1
3.
Papier i karton
112,4
369,6
20
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Lp.
Strumień odpadów
Szacowana ilość odpadów komunalnych [Mg/rok] Tereny wiejskie Tereny miejskie
4.
Opakowania z papieru i tektury
161,8
609,0
5.
Opakowania wielomateriałowe
18,1
68,1
6.
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe
216,2
613,9
7.
Opakowania z tworzyw sztucznych
69,0
227,8
8.
Odpady tekstylne
49,2
235,9
9.
Szkło nieopakowaniowe
10,5
46,3
198,3
390,5
11. Metale
46,7
160,5
12. Opakowania z blachy stalowej
16,7
203,9
10. Opakowania ze szkła
13. Opakowania z aluminium
4,8
16,2
14. Odpady mineralne
131,1
179,4
15. Drobna frakcja popiołowa
375,0
534,8
16. Odpady wielkogabarytowe
174,7
305,3
17. Odpady budowlane
495,8
610,6
24,8 2376,56
36,5 5899,31
18. Odpady niebezpieczne
Razem:
Tabela 3-4. Charakterystyka ilościowa odpadów powstających w Gminie Brzeszcze – zestawienie zbiorcze. Źródło powstawania Odpady z gospodarstw domowych Odpady z obiektów infrastrukturalnych Odpady wielkogabarytowe Odpady z budowy remontów i demontaŜu obiektów budowlanych
Ilość odpadów [Mg/rok] 4464,4 1785,3 480,0 1106,4
Odpady z ogrodów i parków
195,7
Odpady z czyszczenia ulic i placów
182,7
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych
Razem
61,3 8275,8
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
21
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-5. Charakterystyka ilościowa odpadów powstających w Gminie Brzeszcze – zestawienie dla terenów wiejskich i miejskich. Źródło powstawania
Ilość odpadów [Mg/rok] Tereny wiejskie
Tereny miejskie
1187,2
3277,2
Odpady z obiektów infrastrukturalnych
445,2
1340,1
Odpady wielkogabarytowe
174,7
305,3
Odpady z budowy remontów i demontaŜu obiektów budowlanych
495,8
610,6
49,5
146,2
0,0
182,7
24,7
36,5
2377,0
5899,8
Odpady z gospodarstw domowych
Odpady z ogrodów i parków Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych
Razem Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Skład morfologiczny odpadów powstających na terenie gminy oszacowano równieŜ na podstawie wskaźników zalecanych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. W poniŜszych tabelach przedstawiono skład morfologiczny odpadów powstających w poszczególnych sektorach gospodarki komunalnej.
Tabela 3-6. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury – zestawienie zbiorcze. Poszczególne frakcje odpadów
Odpady domowe [Mg/rok]
Odpady z ob.
Tereny wiejskie Tereny miejskie infrastruktury [Mg/rok] Odpady org. pochodzenia roślinnego
154,3
1048,7
178,5
Odpady org. poch. zwierzęcego
11,9
65,5
0,0
Inne odpady organiczne
23,7
65,5
0,0
Papier i tektura
154,3
622,7
535,6
Tworzywa sztuczne
154,3
458,8
535,6
Materiały tekstylne
35,6
131,1
53,6
Szkło
95,0
262,2
178,5
Metale
47,5
131,1
89,3
118,7 391,8
163,9 327,7
89,3 125,0
1187,2
3277,2
1785,3
Odpady mineralne Frakcja drobna (pon. 10 mm) Razem
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
22
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-7. Średni skład odpadów wielkogabarytowych. Odpady wielkogabarytowe
Ilość odpadów [Mg/rok]
Drewno
288,0
Metale
144,0
Inne
48,0
Razem
480,0
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Tabela 3-8. Średni skład odpadów budowlanych i poremontowych. Odpady budowlane
Ilość odpadów [Mg/rok]
Cegła
442,6
Beton
221,3
Tworzywo sztuczne
11,1
Bitumiczna powierzchnia dróg
88,5
Drewno
77,5
Metale
55,3
Piasek
166,0
Inne
44,3
Razem
1106,4
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Tabela 3-9. Średni skład odpadów z ogrodów i parków. Odpady z ogrodów i parków
Ilość odpadów [Mg/rok]
odpady organiczne odpady mineralne
Razem
156,5 39,1 195,7
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Tabela 3-10. Średni skład odpadów z czyszczenia ulic i placów. Zmiotki uliczne odpady mineralne RAZEM
182,7 182,7
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
23
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-11. Udział poszczególnych składników odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów
Ilość odpadów [Mg/rok]
komunalnych Aerozole
2,5
Akumulatory
15,9
Baterie
3,7
Farby i lakiery
15,3
Farmaceutyki
3,7
Rozpuszczalniki
11,0
Świetlówki
0,6
ZuŜyte oleje
1,2
Inne (w tym substancje chemiczne: kwasy, zasady, 7,4
pestycydy, chemiczne produkty laboratoryjne)
Razem
61,3
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO.
Jak wynika z przeprowadzonej analizy róŜnica pomiędzy oszacowaną wg wskaźników ilością odpadów a odpadami zebranymi w gminie w roku 2003 wynosi 2 270,5 Mg, co oznacza iŜ ok. 72,6 % potencjalnie powstających w gminie odpadów jest zbieranych. Taka róŜnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych a ilością odpadów zebranych moŜe wynikać z następujących przyczyn: − na terenach o zabudowie indywidualnej, które stanowią znaczną część powierzchni
gminy
odpady
organiczne,
papier,
tektura,
ŜuŜel,
popiół
zagospodarowywane są w duŜej części na potrzeby własne, część z nich zostaje spalonych w gospodarstwach domowych, część wykorzystywana jest do produkcji kompostu, − podobna sytuacja występuje w przypadku odpadów budowlanych i z remontów, − nie jest prowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych, − świadomość ekologiczna mieszkańców gminy jest niewystarczająca, − część odpadów trafia na tzw. „dzikie wysypiska”.
24
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3.1.1.2 Gospodarka odpadami komunalnymi w gminie - zbiórka, selekcja, odzysk i unieszkodliwianie odpadów na terenie gminy.
Na terenie Gminy Brzeszcze obowiązuje umowny system gospodarki odpadami. System gospodarki odpadami obejmuje elementy takie, jak: -
gromadzenie odpadów,
-
częściowa segregacja odpadów,
-
częściowy odzysk odpadów,
-
zbiórka, transport odpadów,
-
deponowanie odpadów na składowisku,
-
wywóz nieczystości ciekłych do oczyszczalni ścieków.
MoŜna przyjąć, Ŝe 98 % mieszkańców gminy zostało objętych zbiórką odpadów komunalnych. Na terenach zabudowy indywidualnej mieszkańcy gromadzą odpady w pojemnikach o pojemności 110 dm3. Wywóz odpadów z terenów zabudowy indywidualnej odbywa się minimum jeden raz na dwa tygodnie. Tereny zabudowy wielorodzinnej wyposaŜone są w kontenery o pojemności 1100 dm3 oraz kontenery KP-7 i zgodnie z uchwałą nr X/98/2003 Rady Miejskiej powinny być opróŜniane co najmniej raz w tygodniu. Odpady komunalne wywoŜone są na składowisko odpadów w Brzeszczach. W 2003 roku ilość odpadów komunalnych z terenu gminy przyjętych na składowisko wynosiła 8 291 Mg.
W
gminie
prowadzona
jest
selektywna
zbiórka
odpadów
w
systemie
wielopojemnikowym. System ten polega na zbiórce wstępnie wysegregowanych przez mieszkańców odpadów. Kontenery typu KP-7 podzielone na 4 komory: na szkło białe, szkło kolorowe, butelki PET oraz pozostałe tworzywa sztuczne odpady rozstawione są w 20 punktach gminy. Kontenery są opróŜniane w miarę potrzeb tj. do zapełnienia w ¾. Dodatkowo 9 szkół podstawowych i gimnazjów posiada kontenery KP-7, w których uczniowie gromadzą puszki aluminiowe oraz butelki PET są one opróŜniane w systemie interwencyjnym. Ponadto dwukrotnie w ciągu roku w szkołach przeprowadzana jest zbiórka makulatury. Zebrane w ten sposób odpady są przewoŜone do sortowni odpadów przy Składowisku Odpadów Komunalnych w Brzeszczach, gdzie są przygotowywane do odbioru przez firmy, które zajmą się dalszym przetwarzaniem surowców wtórnych.
25
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Na terenie gminy prowadzona jest interwencyjna zbiórka odpadów wielkogabarytowych z budynków zabudowy jednorodzinnej. Jest to akcja prowadzona rokrocznie całkowicie na koszt Gminy Brzeszcze przez Agencję Komunalną Sp. z o.o. Odpady budowlane i poremontowe zbierane są w systemie interwencyjnym. Odpady niebezpieczne takie jak: akumulatory, baterie, świetlówki są czasowo magazynowane w specjalnych pojemnikach umieszczonych w magazynie odpadów niebezpiecznych na terenie składowiska odpadów. Następnie są one przekazywane uprawnionym podmiotom.
Wywóz odpadów z terenu Gminy Brzeszcze odbywa się w sposób uregulowany. Odpady są wywoŜone przez wyspecjalizowane firmy zgodnie z postanowieniami Uchwały X/98/2003 Rady Miejskiej. Transport odpadów moŜe się odbywa się w systemie jednostopniowym, który polega na bezpośrednim wywozie zebranych odpadów do miejsca unieszkodliwiania. Odpady wywoŜone są na Składowisko Odpadów Komunalnych w Brzeszczach, gdzie są równieŜ składowane odpady spoza jej terenu, między innymi z następujących gmin województwa małopolskiego i śląskiego: -
Rabka,
-
Bochnia,
-
Kraków,
-
Szaflary,
-
Mszana,
-
Nowy Targ
-
Pszczyna,
-
Goczałkowice,
-
Bestwina,
-
Wilamowice,
-
Miedźna.
3.1.1.3 Podmioty, które zajmują się na terenie gminy zbiórką, transportem odpadów komunalnych. Na terenie Gminy Brzeszcze działa kilka podmiotów, które prowadzą działania w zakresie zbiórki i transportu odpadów komunalnych (w tym nieczystości ciekłych). I są to: w zakresie odpadów stałych:
26
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− Agencja Komunalna Spółka z o.o. ul. Kościelna 7, 32-620 Brzeszcze, − Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe „EKO-KOMBID” B. Obstarczyk, ul. Zieleni 4, 32 – 642 Włosienica, − Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe „MAKRO-OGRÓD”, ul. Obrońców Westerplatte 11, 32- 626 Jawiszowice,
w zakresie odpadów ciekłych: − Agencja Komunalna Spółka z o.o. ul. Kościelna 7, 32-620 Brzeszcze, − Firma Usługowa „EKO-TRANS” Marek Wiktor, Łęki 73, 32 – 651 Nowa Wieś, − Kółko Rolnicze w Brzeszczach, ul. Zaborze 3, 32 – 620 Brzeszcze, − Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach, - zarząd nad siecią kanalizacyjną.
NaleŜy dodać, Ŝe pozwolenie Burmistrza na prowadzenie wyŜej wymienionych działań na terenie gminy posiada więcej podmiotów, jednak w chwili obecnej nie korzystają one z tej moŜliwości.
3.1.2
Odpady opakowaniowe.
Ustawa z dnia 11 maja 2001 (Dz. U. Nr 63 poz. 638) o opakowaniach i odpadach opakowaniowych definiuje je w sposób następujący: Opakowania – są to wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Odpady opakowaniowe – wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego uŜytku wycofane z ponownego uŜycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań. Ze względu na brak systemu ewidencji odpadów opakowaniowych określeni ich ilości musi opierać się na podstawie przyjętych wskaźników. Zostały one opracowane przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań w Warszawie. W poniŜszej tabeli przedstawiono ilości oraz średni skład odpadów opakowaniowych powstających w Gminie Brzeszcze w roku 2003.
27
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-12. Średni skład odpadów opakowaniowych. Odpady opakowaniowe
Ilość odpadów opakowaniowych [Mg/rok] Tereny wiejskie
Papier i tektura Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne Opakowania szklane Blacha stalowa Aluminium Razem
3.1.3
Razem
Tereny miejskie
161,8 18,1 69,0 198,3 16,7 4,8 468,7
609,0 68,1 227,8 390,5 203,9 16,2 1515,6
770,8 86,3 296,8 588,8 220,7 21,0 1984,4
Komunalne osady ściekowe.
Osady ściekowe to specyficzny rodzaj odpadów komunalnych zaliczanych do odpadów innych niŜ niebezpieczne a powstające w wyniku oczyszczania ścieków. W wyniku procesu oczyszczania powstają następujące rodzaje odpadów: − skratki, − piasek, − osad nadmierny. Na terenie gminy zlokalizowana jest jedna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków. Projektowana, orientacyjna przepustowość tej oczyszczalni wynosi 14050 m3/dobę. Ilość ścieków obecnie doprowadzanych do oczyszczalni wynosi ok. 1500 m3/dobę, ilość ścieków dowoŜonych wozami asenizacyjnymi wynosi ok. 80 m3/dobę. Pracuje więc ona w około 50% swojej przepustowości. Dzieje się tak ze względu na słabo rozwinięta sieć kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Kanalizacją zbiorczą w chwili obecnej objęta jest najbardziej zurbanizowana część miasta Brzeszcze i sołectwa Jawiszowice. Długość sieci kanalizacyjnej w chwili obecnej wynosi 19 km i obejmuje 996 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych. Planowany poziom przepustowości oczyszczalni ścieków to 4000 m3/dobę. W roku 2003, w oczyszczalni ścieków wytworzono następujące ilości odpadów podgrupy 19 08 ( Odpady z oczyszczalni ścieków nie ujęte w innych grupach): − 19 08 01
Skratki
36 Mg
− 19 08 01
Zawartość piaskowników
34 Mg
− 19 08 05
Stabilizowane komunalne osady ściekowe
350 Mg 28
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Część osadów ściekowych powstających w wyniku oczyszczania ścieków komunalnych składowana jest w rezerwowym zbiorniku a po jego wypełnienie na poletkach zlokalizowanych na terenie oczyszczalni ścieków. Pozostałą część osadów składowana jest na Składowisku Odpadów Komunalnych w Brzeszczach przy czym częściowo są one wykorzystywane w kompostowni pryzmowej. W związku z tym Ŝe oczyszczane ścieki mają wyłącznie charakter gospodarczo-komunalny (bez ścieków przemysłowych) moŜliwym jest zagospodarowanie powstających z nich odpadów np. do celów rekultywacji terenu. Oczywiście działanie takie musi być poprzedzone zbadaniem ich składu fizyko-chemicznego ze szczególnym uwzględnieniem zawartości metali cięŜkich.
3.1.4
Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Do strumienia odpadów komunalnych trafia wiele materiałów związanych z działalnością bytową ludzi, które zaliczane są do odpadów niebezpiecznych. Są to odpady zawierające w swoim składzie substancje toksyczne, palne, wybuchowe, biologicznie czynne oraz zakaŜone mikroorganizmami chorobotwórczymi. W chwili obecnej coraz więcej takich odpadów trafia do strumienia odpadów komunalnych głównie ze względu na coraz szersze stosowanie róŜnorakich środków chemicznych gospodarstwach domowych. Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami w odpadach komunalnych na jednego mieszkańca terenów wiejskich zawartość tych składników wynosi 2 kg/M/rok natomiast dla terenów wiejskich 3 kg/M/rok. Oszacowano Ŝe na terenie Gminy Brzeszcze powstaje średnio 61,3 Mg odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Przy czym na terenach wiejskich powstaje ich ok. 24,8 Mg /rok a na terenie miasta 36,5 Mg/rok. PoniŜsza tabela
przedstawia
udział
poszczególnych
składników
odpadów
niebezpiecznych
oszacowanych wg wskaźników zalecanych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami.
Tabela 3-13. Udział poszczególnych składników odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów
Ilość odpadów [Mg/rok]
komunalnych Aerozole Akumulatory Baterie
2,5 15,9 3,7 29
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów
Ilość odpadów [Mg/rok]
komunalnych Farby i lakiery
15,3
Farmaceutyki
3,7
Rozpuszczalniki
11,0
Świetlówki
0,6
ZuŜyte oleje
1,2
Inne (w tym substancje chemiczne: kwasy, zasady, pestycydy, chemiczne produkty laboratoryjne)
Razem
7,4 61,3
Wykonano na podstawie wskaźników KPGO
3.1.5
Wykaz instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
Składowiska odpadów. Na terenie Gminy Brzeszcze znajdują się dwa składowiska odpadów. Jedno z nich zostało zamknięte i zrekultywowane w 2000 r. (Decyzja nr SGB 7353-54/00 z dn. 29.12.2000r.). Działało ono od roku 1962 i nie spełniało wymogów dotyczących zabezpieczenia ścian i podłoŜa. Na zrekultywowanym składowisku prowadzony jest monitoring powstającego biogazu. W chwili obecnej (od roku 1999) w gminie działa nowe, w pełni nowoczesne składowisko odpadów komunalnych. Jest to największe składowisko funkcjonujące na terenie powiatu oświęcimskiego, jego pojemność dyspozycyjna wynosi 400 tys. ton i jest to obiekt o duŜym znaczeniu dla regionu. Składowisko przyjmuje odpady wielu gmin województwa małopolskiego i śląskiego: -
Rabka,
-
Bochnia,
-
Kraków,
-
Szaflary,
-
Mszana,
-
Nowy Targ
-
Pszczyna,
-
Goczałkowice,
-
Bestwina,
30
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
-
Wilamowice,
-
Miedźna.
Jest to składowisko docelowe (typ pod-nadpoziomowe) przeznaczone do uŜytkowania do 2034 roku. Składowisko zlokalizowano na terenie byłego nieuŜytku górniczego KWK Brzeszcze – przepalonej hałdy górniczej. Jego powierzchnia to 113 441 m2, na którą składają się: -
teren przeznaczony na składowanie odpadów – 90 119 m2,
-
teren zabezpieczony na przyszłe zaplecze segregacji odpadów – 8 394 m2,
-
teren ze zbiornikiem odcieków ze składowiska – 3 184 m2,
-
powierzchnia dróg dojazdowych, śluzy dezynfekcyjnej, rowów podskarpowych, wałów ograniczających niecki składowiska – 11 744 m2.
Ponadto na składowisku znajdują się wydzielone sektory na odpady, które powinny być składowane w sposób selektywny. Rys. 1. Schemat Składowiska Odpadów Komunalnych w Brzeszczach.
Źródło: Agencja Komunalna Sp. z o.o. Teren przeznaczony do składowania odpadów (90 119 m2) składa się z trzech, oddzielonych groblami technologicznymi sektorów:
31
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
-
Niecka I – sektor zachodni - 31 025 m2,
-
Niecka II – sektor centralny – 36 696 m2,
-
Niecka III – sektor wschodni – 22 398 m2.
Obecnie eksploatowana jest niecka III, której pojemność wynosi 100 000 m3. Pojemność geometryczna składowiska wynosi 400 000 m3, co pozwoli na ulokowanie 2 mln m3 odpadów komunalnych, przy uzyskiwanym stopniu komprymacji 5. Obecnie na składowisko przyjmowanych jest około 1500 Mg odpadów miesięcznie, z czego 85-90% stanowią niesegregowane odpady komunalne. Inne odpady to odpady budowlane (5%) oraz odpady nie nadające się do wykorzystania (wełna mineralna, tworzywa sztuczne). Udział odpadów organicznych w strumieniu niesegregowanych odpadów komunalnych wynosi około 30% (masowo). Ściany składowiska są odpowiednio zabezpieczone i ekranowane: -
podłoŜe – wielowarstwowa ekranizacja,
-
ściany – zabezpieczenie bentomatem.
Na
składowisku
zainstalowany
jest
system
odgazowania
za
pomocą
studni
odgazowujących (36 sztuk w trzech sektorach). Powstający biogaz w ilości 100 m3/h nie jest wykorzystywany w celach energetycznych ani spalany w pochodni. Granice składowiska stanowią: -
od strony północno-zachodniej i zachodniej – treny przemysłowe KWK Brzeszcze – RUCH II,
-
od strony północnej - stare, zrekultywowane składowisko odpadów powęglowych,
-
od strony wschodniej – tereny zielone, tereny zadrzewione i teren zabudowy luźnej,
-
od strony południowo-wschodniej i południowej – droga i tereny leśne Leśnictwa Polanka Wielka,
-
od strony południowo-zachodniej – nieuŜytki zielone i tory kolejowe łączące KWK Brzeszcze z uŜytkowanym zwałowiskiem skały płonej.
NajbliŜsze domy mieszkalne (około 15 domów) znajdują się w odległości 200m w kierunku wschodnim, oddzielone od składowiska szerokim pasem zieleni niskiej i wysokiej. Na składowisku prowadzony jest stały monitoring polegający głównie na badaniu odcieków oraz istnieje system sygnalizacyjny kontroli szczelności składowiska. Powstające odcieki składowiskowe oczyszczane są na oczyszczani ścieków. 32
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Na terenie Gminy Brzeszcze znajduje 5 zwałowisk skały płonej, które są wynikiem działalności Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”. Podobnie, jak składowisko odpadów komunalnych są one zlokalizowane w nieckach pogórniczych i charakteryzują się powierzchnią 20—30 ha. Trzy z tych zwałowisk zostały juŜ zrekultywowane poprzez zalesienie, jedno jest w trakcie rekultywacji.
3.2
OCENA GOSPODARKI ODPADAMI Z SEKTORA KOMUNALNEGO
Funkcjonujący w Gminie Brzeszcze system gromadzenia i zbiórki odpadów, warunkuje prawidłowy ich wywóz i unieszkodliwianie. Przyjęty system gromadzenia odpadów i ich wywóz, prowadzony jest w sposób uporządkowany i przystosowany do istniejących uwarunkowań lokalizacyjnych i przyzwyczajeń mieszkańców. Obejmuje on ok. 98% mieszkańców gminy. Zbiórka odpadów na poziomie 72,6% jest wynikiem zadowalającym dla gminy miejsko-wiejskiej. NaleŜy jednak intensyfikować działania w celu zwiększenie odsetka odpadów zebranych aby w przyszłości wskaźnik ten kształtował się na wyŜszym poziomie. Dodatkowo naleŜy podkreślić, Ŝe na terenie wiejskich znajdujących się w obrębie Gminy Brzeszcze, odpady organiczne papier, tektura, ŜuŜel, popiół zagospodarowywane są w duŜej części na potrzeby własne. Odpady organiczne - biodegradowalne w większości wykorzystywane są w gospodarstwach domowych do skarmiania zwierząt gospodarskich oraz do wytwarzania kompostu. Takie zachowania mieszkańców gminy są niezwykle poŜądane z punktu widzenia realizacji priorytetów zawartych w Krajowym, Wojewódzkim oraz Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami, przyczyniają się bowiem do zmniejszenia ładunku odpadów biodegradowalnych trafiających na składowiska odpadów. W przyszłości konieczne będzie jednak zmniejszenie strumienia odpadów biodegradowalnych trafiających na składowisko w związku z czym celowym jest rozwaŜnie moŜliwości budowy kompostowni odpadów. Pozostałe frakcje, takie jak papier, tektura oraz niestety tworzywa sztuczne są często wykorzystywane energetycznie. NaleŜy tu podkreślić rolę Urzędu Gminy oraz szkolnictwa w edukacji społeczeństwa aby wyeliminować tego typu zachowania. NaleŜałoby podejmować działania uświadamiające zagroŜenia dla zdrowia i środowiska związane ze spalaniem tworzyw sztucznych. Podobna sytuacja dotyczy odpadów budowlanych i poremontowych, które na terenach wiejskich leŜących w obrębie gminy są często wykorzystywane gospodarczo – tutaj istnieje
33
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
jednak większe niebezpieczeństwo (niŜ w przypadku odpadów biodegradowalnych) gromadzenia ich na „dzikich wysypiskach”. Z otrzymanych informacji wynika, Ŝe na terenie gminy znajdują się dzikie wysypiska lecz są one w miarę moŜliwości gminy usuwane na bieŜąco. Podstawowym działaniem, jakie moŜna w takiej sytuacji przedsięwziąć jest równieŜ edukacja ekologiczna społeczności lokalnej. Problemem dla terenów wiejskich oraz miasta są odpady wielkogabarytowe, które równieŜ często trafiają na „dzikie wysypiska”. W chwili obecnej zbiórka tych odpadów z terenów o zabudowie jednorodzinnej odbywa się interwencyjnie raz do roku. Odpady te są przewoŜone na ręczną linę demontaŜu. Na terenie gminy prowadzona jest równieŜ selektywna zbiórka odpadów. W roku 2003 uzyskano poziom 10,1% odzysku odpadów takich jak: szkło, tworzywa sztuczne, papier, tekturę oraz metal. Wstępnie oceniając moŜna stwierdzić, Ŝe osiągane efekty odzysku surowców wtórnych z masy odpadów komunalnych wytwarzanych w Gminie Brzeszcze są zadowalające, co przede wszystkim wynika z przyjętego sposobu selektywnego gromadzenia odpadów. NaleŜy jednak podkreślić konieczność intensyfikacji i zwiększenia poziomu odzysku surowców wtórnych w kolejnych latach oraz poszerzenia skali osób objętych tą zbiórką, głównie poprzez zmianę systemu selektywnej zbiórki z terenów zabudowy indywidualnej oraz poprzez działania edukacyjne. Problemem gminy jest równieŜ właściwa organizacja odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców i wydzielenia ich ze strumienia odpadów komunalnych. PoniewaŜ taki system na terenie gminy nie istnieje na składowisko odpadów komunalnych trafiają takie odpady jak: baterie, akumulatory, oleje odpadowe, itp.
3.3
PROGNOZA Prognozy dotyczące wytwarzania odpadów w Gminie Brzeszcze zostały opracowane do
roku 2015. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami wynikają głównie ze zmian demograficznych i gospodarczych. Podstawą do opracowania proponowanego zagospodarowania odpadów komunalnych wytwarzanych w Gminie Brzeszcze jest prognoza ilościowo-jakościowa ich powstawania. Bazę wyjściową do prognozy stanowią zmieniające się w czasie jednostkowe wskaźniki nagromadzenia odpadów oraz przewidywane dane, w zakresie liczby ludności w okresie perspektywicznym. Prognozę zmian wskaźników emisji odpadów wykonano w oparciu
34
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
o dane zamieszczone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. W tabeli 3-13 przedstawiono prognozowaną masę odpadów w latach 2004-2015 Z poniŜszego zestawienia wynika, Ŝe w latach 2004 – 2015 w Gminie Brzeszcze powstanie łącznie około 114332,6 Mg odpadów komunalnych, tj. średnio około 9527,7 Mg/rok.
35
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-14. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – zestawienie zbiorcze. Nazwa strumienia odpadów
Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy 2004
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
1412,9
1440,5
1454,9
1470,2
1485,6
1501,3
1515,2
1519,2
1523,3
1527,7
1532,2
1536,7
176,4
180,3
184,2
188,4
192,6
197,0
201,4
204,0
206,6
209,3
212,0
214,8
491,2
502,1
508,0
514,4
520,8
527,3
529,8
535,3
540,9
546,7
552,6
558,5
809,8
858,6
908,7
962,9
1020,7
1082,6
1148,6
1217,8
1291,9
1371,6
1456,9
1548,3
90,9
96,3
102,0
108,0
114,5
121,5
128,9
136,7
145,0
153,9
163,5
173,8
841,5
854,8
856,5
858,6
860,7
862,8
864,9
849,9
835,2
821,0
806,9
793,2
310,9
328,7
346,8
366,4
387,4
409,9
434,0
426,5
419,1
412,0
405,0
398,1
209,3
213,9
216,5
219,2
221,9
224,7
227,5
230,4
233,3
236,4
239,5
242,6
38,1
39,2
40,3
41,5
42,8
44,0
45,3
45,9
46,5
47,1
47,7
48,3
Opakowania ze szkła
611,6
636,8
662,9
690,5
719,3
749,4
780,9
811,8
844,1
878,2
913,9
951,3
Metale
209,3
211,8
212,2
212,7
213,2
213,7
214,3
214,9
215,5
216,1
216,8
217,4
Opakowania z blachy stalowej
81,1
83,8
86,5
89,4
92,3
95,4
98,6
102,0
105,5
109,2
113,0
117,0
Opakowania z aluminium
23,4
24,2
24,9
25,7
26,5
27,4
28,2
29,1
30,1
31,1
32,1
33,2
Odpady mineralne
318,8
321,5
327,4
333,4
339,5
345,8
352,2
358,8
365,5
372,5
379,6
386,8
Drobna frakcja popiołowa
819,4
805,1
782,9
761,2
740,2
719,8
699,9
680,7
662,1
644,1
626,5
609,5
Odpady wielkogabarytowe
510,8
550,6
551,8
553,2
554,6
555,9
557,3
558,8
560,3
561,9
563,6
565,2
1184,7
1288,3
1368,0
1452,5
1542,3
1637,6
1738,8
1853,0
1980,2
2116,6
2262,3
2418,1
75,6
78,0
78,2
78,4
78,6
78,8
78,9
79,2
79,4
79,6
79,8
80,1
8215,7
8514,4
8712,6
8926,5
9153,7
9394,8
9644,9
9853,9
10084,6
10335,0
10604,0
10892,8
Odpady budowlane Odpady niebezpieczne RAZEM w Mg/rok
36
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-15. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – tereny wiejskie. Nazwa strumienia odpadów
Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy 2004
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
229,0
232,4
233,7
234,2
234,7
235,2
233,8
234,5
235,2
235,9
236,6
237,4
44,6
45,7
46,9
47,9
49,0
50,1
51,2
51,9
52,5
53,2
53,8
54,5
114,2
117,0
118,7
120,1
121,6
123,2
124,7
125,0
125,3
125,6
125,9
126,3
165,6
169,7
172,1
174,2
176,4
178,6
180,8
181,3
181,7
182,2
182,6
183,1
18,6
19,0
19,3
19,5
19,8
20,0
20,3
20,3
20,4
20,4
20,5
20,5
217,4
220,5
221,4
222,0
222,5
223,1
223,6
219,7
215,8
212,0
208,3
204,7
70,0
71,0
71,3
71,5
71,6
71,8
72,0
70,7
69,5
68,3
67,1
65,9
Tekstylia
49,9
51,1
51,9
52,5
53,2
53,8
54,5
55,2
55,9
56,6
57,3
58,0
Szkło (nieopakowaniowe)
10,7
11,0
11,3
11,5
11,8
12,0
12,3
12,5
12,6
12,8
12,9
13,1
Opakowania ze szkła
202,7
207,7
212,7
217,5
222,4
227,5
232,6
235,5
238,4
241,4
244,4
247,5
Metale
47,0
47,7
47,9
48,0
48,1
48,3
48,4
48,5
48,6
48,7
48,9
49,0
Opakowania z blachy stalowej
16,8
17,1
17,2
17,2
17,2
17,3
17,3
17,4
17,4
17,5
17,5
17,5
Opakowania z aluminium
4,9
4,9
4,9
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,1
Odpady mineralne
131,7
132,3
134,1
135,8
137,5
139,2
141,0
142,7
144,5
146,3
148,2
150,0
Drobna frakcja popiołowa
352,3
346,8
337,7
328,4
319,4
310,5
302,0
293,6
285,5
277,6
270,0
262,6
Odpady wielkogabarytowe
184,4
196,2
197,0
197,4
197,9
198,4
198,9
199,4
199,9
200,4
200,9
201,4
Odpady budowlane
531,9
579,4
616,2
654,3
694,8
737,7
783,3
831,8
888,6
949,5
1014,5
1084,0
26,6
29,0
29,1
29,2
29,2
29,3
29,4
29,5
29,5
29,6
29,7
29,7
2418,2
2498,7
2543,3
2586,3
2632,2
2681,0
2731,1
2774,4
2826,3
2883,0
2944,2
3247,7
Odpady niebezpieczne RAZEM w Mg/rok
37
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-16. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – tereny miejskie. Nazwa strumienia odpadów
Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy 2004
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
1184,0
1208,1
1221,2
1235,9
1250,9
1266,1
1281,5
1284,7
1288,1
1291,8
1295,6
1299,4
131,7
134,5
137,4
140,5
143,7
146,9
150,2
152,1
154,1
156,1
158,2
160,2
377,0
385,0
389,4
394,2
399,2
404,1
405,1
410,3
415,6
421,1
426,6
432,3
644,2
688,9
736,6
788,6
844,3
903,9
967,8
1036,5
1110,2
1189,4
1274,3
1365,2
72,3
77,3
82,7
88,5
94,8
101,5
108,6
116,3
124,6
133,5
143,0
153,2
624,1
634,3
635,0
636,6
638,2
639,7
641,3
630,2
619,4
608,9
598,6
588,5
241,0
257,7
275,5
295,0
315,8
338,1
362,0
355,7
349,6
343,7
337,9
332,2
159,4
162,8
164,6
166,7
168,8
170,9
173,0
175,2
177,5
179,8
182,2
184,6
27,3
28,2
29,1
30,0
31,0
32,0
33,0
33,5
33,9
34,3
34,8
35,2
Opakowania ze szkła
408,9
429,0
450,2
472,9
496,8
522,0
548,3
576,3
605,7
636,8
669,4
703,8
Metale
162,3
164,1
164,3
164,7
165,1
165,5
165,9
166,4
166,8
167,4
167,9
168,4
Opakowania z blachy stalowej
64,2
66,7
69,4
72,2
75,1
78,1
81,3
84,6
88,1
91,7
95,5
99,5
Opakowania z aluminium
18,6
19,3
20,0
20,7
21,5
22,4
23,2
24,1
25,1
26,1
27,1
28,1
Odpady mineralne
187,1
189,2
193,2
197,6
202,0
206,6
211,2
216,1
221,0
226,1
231,4
236,8
Drobna frakcja popiołowa
467,1
458,3
445,1
432,8
420,9
409,2
397,9
387,1
376,6
366,4
356,5
346,9
Odpady wielkogabarytowe
326,4
354,4
354,9
355,7
356,6
357,5
358,4
359,4
360,4
361,5
362,7
363,8
Odpady budowlane
652,8
708,9
751,8
798,2
847,5
899,9
955,5
1021,3
1091,6
1167,1
1247,8
1334,1
49,0
49,0
49,1
49,2
49,3
49,4
49,6
49,7
49,8
50,0
50,2
50,3
5797,4
6015,7
6169,3
6340,2
6521,5
6713,8
6913,8
7079,6
7258,3
7452,0
7659,7
9181,8
Odpady niebezpieczne RAZEM w Mg/rok
38
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3.3.1 Odpady opakowaniowe. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych powstała na podstawie wskaźników zmian w strukturze odpadów opakowaniowych zawartych w KPGO. Do roku 2015 ilość odpadów opakowaniowych wzrośnie ogółem o ok. 67 % w stosunku do roku 2004. Największy przyrost obserwowany będzie w przypadku odpadów ilości powstających odpadów z papieru i tektury oraz wielomateriałowych. Tabela 3-17. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– zestawienie zbiorcze. Odpady opakowaniowe w Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy strumieniu odpadów komunalnych 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2012
2013
2014
2015
opakowania z papieru i tektury 809,8
858,6
908,7
962,9
1020,7
1082,6
1148,6
1217,8
1291,9
1371,6
1456,9
1548,3
90,9
96,3
102,0
108,0
114,5
121,5
128,9
136,7
145,0
153,9
163,5
173,8
310,9
328,7
346,8
366,4
387,4
409,9
434,0
426,5
419,1
412,0
405,0
398,1
611,6
636,8
662,9
690,5
719,3
749,4
780,9
811,8
844,1
878,2
913,9
951,3
81,1
83,8
86,5
89,4
92,3
95,4
98,6
102,0
105,5
109,2
113,0
117,0
23,4
24,2
24,9
25,7
26,5
27,4
28,2
29,1
30,1
31,1
32,1
33,2
104,5
108,0
111,4
115,1
118,8
122,8
126,9
131,2
135,6
140,3
145,2
150,2
opakowania wielomateriałowe opakowania z tworzyw sztucznych opakowania ze szkła opakowania metalowe-blacha stalowa opakowania metalowe-aluminium razem opakowania metalowe
39
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-18. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– tereny wiejskie. Odpady opakowaniowe w Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy strumieniu odpadów komunalnych 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
opakowania z papieru i tektury 165,6
169,7
172,1
174,2
176,4
178,6
180,8
181,3
181,7
182,2
182,6
183,1
18,6
19,0
19,3
19,5
19,8
20,0
20,3
20,3
20,4
20,4
20,5
20,5
70,0
71,0
71,3
71,5
71,6
71,8
72,0
70,7
69,5
68,3
67,1
65,9
202,7
207,7
212,7
217,5
222,4
227,5
232,6
235,5
238,4
241,4
244,4
247,5
16,8
17,1
17,2
17,2
17,2
17,3
17,3
17,4
17,4
17,5
17,5
17,5
4,9
4,9
4,9
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
5,1
21,7
22,0
22,1
22,2
22,2
22,3
22,3
22,4
22,4
22,5
22,5
22,6
opakowania wielomateriałowe opakowania z tworzyw sztucznych opakowania ze szkła opakowania metalowe-blacha stalowa opakowania metalowe-aluminium razem opakowania metalowe
40
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-19. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– tereny miejskie. Odpady opakowaniowe w strumieniu odpadów komunalnych
Ilość odpadów Mg/rok, lata prognozy 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
opakowania z papieru i tektury 644,2
688,9
736,6
788,6
844,3
903,9
967,8
1036,5
1110,2
1189,4
1274,3
1365,2
72,3
77,3
82,7
88,5
94,8
101,5
108,6
116,3
124,6
133,5
143,0
153,2
241,0
257,7
275,5
295,0
315,8
338,1
362,0
355,7
349,6
343,7
337,9
332,2
408,9
429,0
450,2
472,9
496,8
522,0
548,3
576,3
605,7
636,8
669,4
703,8
64,2
66,7
69,4
72,2
75,1
78,1
81,3
84,6
88,1
91,7
95,5
99,5
18,6
19,3
20,0
20,7
21,5
22,4
23,2
24,1
25,1
26,1
27,1
28,1
82,8
85,9
89,3
92,9
96,6
100,5
104,5
108,8
113,2
117,8
122,6
127,6
opakowania wielomateriałowe opakowania z tworzyw sztucznych opakowania ze szkła opakowania metalowe-blacha stalowa opakowania metalowe-aluminium razem opakowania metalowe
41
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3.3.2
Osady ściekowe
Prognozuje się, Ŝe ilość rocznie wytwarzanych odpadów z grupy 19 08 w latach 2004-2015 wyniesie: − skratki – około 47 Mg/rok, − zawartość piaskowników - około 44 Mg/rok, − ustabilizowane osady ściekowe - około 455 Mg/rok. W związku z tym, Ŝe oczyszczane ścieki mają wyłącznie charakter gospodarczokomunalny (bez ścieków przemysłowych) moŜliwym jest zagospodarowanie powstających z nich odpadów np. do celów rekultywacji terenu. Oczywiście działanie takie musi być poprzedzone zbadaniem ich składu fizyko-chemicznego ze szczególnym uwzględnieniem zawartości
metali
cięŜkich.
PoŜądanym
jest
wykorzystywanie
ustabilizowanych
(i przebadanych) osadów ściekowych do w procesie kompostowania odpadów w planowanej kompostowni. 3.4
CELE I PRIORYTETY DZIAŁAŃ W SEKTORZE KOMUNALNYM Zasadnicze priorytety w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi określone zostały
w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO) i dotyczą głównie: − objęcia wszystkich mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych, rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów ulegających biodegradacji,
opakowaniowych,
wielkogabarytowych,
budowlanych,
niebezpiecznych, − organizacji kilkudziesięciu w skali kraju ponad-gminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji wspólnych przedsięwzięć, planowania i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających wszystkie wytwarzane, moŜliwe do wspólnego zagospodarowania, niezaleŜnie od źródła ich pochodzenia, − podnoszenia świadomości społecznej – szeroka akcja edukacyjno-uświadamiająca z wykorzystaniem wszystkich dostępnych metod i środków. Główny cel strategiczny określony w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami to „Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie zgodnego z normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania”. W oparciu o wyŜej wymienione priorytety oraz zalecenia Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego dla 42
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
odpadów komunalnych wytwarzanych w Gminie Brzeszcze zostały określone szczegółowe cele do osiągnięcia: krótkookresowe na lata 2004 – 2007, średniookresowe na lata 2008 2011oraz długookresowe na lata 2012 – 2015.
Cele krótkookresowe do osiągnięcia do roku 2007: 1. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców miast i 96% mieszkańców wsi. 2. Składowanie na składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych do 80% (do roku 2006) i 77% (do roku 2007) wytworzonych odpadów komunalnych. 3. Skierowanie na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych do 82% (do roku 2006) i do 80% (do roku 2007) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy. 5. Osiągnięcie następujących limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów wg następującego harmonogramu: − opakowania z papieru i tektury,
45% - w roku 2006
46% - w roku 2007
− opakowania ze szkła,
35% - w roku 2006
38% - w roku 2007
− opakowania z tworzyw sztucznych ,
22% - w roku 2006
24% - w roku 2007
− opakowania metalowe,
35% - w roku 2006
37% - w roku 2007
− opakowania wielomateriałowe,
20% - w roku 2006
23% - w roku 2007
− odpady wielkogabarytowe,
26% - w roku 2006
43
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
32% - w roku 2007
− odpady budowlane,
20% - w roku 2006
28% - w roku 2007
− odpady niebezpieczne (w strumieniu odpadów komunalnych).
22% - w roku 2006
28% - w roku 2007
Cele średniookresowe do osiągnięcia do roku 2011 1. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym zbieraniem odpadów do roku 2010. 2. Składowanie na składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych do 67 % (do roku 2010) i 65% (do roku 2011) wytworzonych odpadów komunalnych. 6. Skierowanie na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych do 75 % (do roku 2010) i do 68% (do roku 2011) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Kontynuacja podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy. 4. Osiągnięcie zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów wg następującego harmonogramu: − opakowania z papieru i tektury,
50% - w roku 2010
51% - w roku 2011
− opakowania ze szkła,
45% - w roku 2010
47% - w roku 2011
− opakowania z tworzyw sztucznych ,
30% - w roku 2010
31% - w roku 2011
− opakowania metalowe,
45% - w roku 2010
46% - w roku 2011
− opakowania wielomateriałowe,
44
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
30% - w roku 2010
32% - w roku 2011
− odpady wielkogabarytowe,
50% - w roku 2010
51% - w roku 2011
− odpady budowlane,
40% - w roku 2010
41% - w roku 2011
− odpady niebezpieczne (w strumieniu odpadów komunalnych).
50% - w roku 2010
51% - w roku 2011
Cele długookresowe do osiągnięcia do roku 2015
1. Składowanie na składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych do 57% wytworzonych odpadów komunalnych. 2. Skierowanie na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych nie więcej niŜ 48% całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Kontynuacja podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy. 4. Osiągnięcie zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: − opakowania z papieru i tektury – 55%, − opakowania ze szkła – 50%, − opakowania z tworzyw sztucznych – 35%, − opakowania metalowe – 50%, − opakowania wielomateriałowe – 35%, − odpady wielkogabarytowe – 54%, − odpady budowlane – 44%, − odpady niebezpieczne (w strumieniu odpadów komunalnych) – 54 %. Opis działań zmierzających do realizacji postawionych celów oraz do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi przedstawiono w rozdziale 5 niniejszego opracowania.
45
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
3.5
POZIOMY RECYKLINGU I ODZYSKU
3.5.1
Odpady ulegające biodegradacji
Według definicji zawartej w ustawie o odpadach przez odpady ulegające biodegradacji – rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Podział odpadów biodegradowalnych: − odpady kuchenne ulegające biodegradacji, − odpady zielone, − papier nieopakowaniowy, − odpady z opakowań papierowych. Przy obliczeniu poziomów ilości odpadów ulegających biodegradacji w bazowym roku 1995 przyjęto załoŜenie wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Ŝe w stosunku do stanu obecnego poziom ten był niŜszy o 10% i wynosił – 2533,6 Mg/rok. W poniŜszej tabeli wskazano na ilości odpadów do odzysku i unieszkodliwiania w poszczególnych przedziałach czasowych. W poniŜszej tabelach przedstawiono ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze łącznie i w podziale na tereny wiejskie i miasto.
Tabela 3-20. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok]zestawienie zbiorcze. Rok Odpady Odpady Papier i karton Opakowania Łączna ilość odpadów kuchenne zielone nieopakowaniowy papierowe ulegająca biodegradacji ulegające biodegradacji 1995
2533,6
2003-stan obecny
1389,1
173,1
482,0
770,8
2815,1
2007
1395,8
188,4
514,4
962,9
3061,5
2010
1484,7
194,9
523,9
1217,3
3420,8
2015
1536,7
214,8
558,5
1548,3
3858,3
46
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-21. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok] – tereny wiejskie. Rok Odpady Odpady Papier i karton Opakowania Łączna ilość odpadów kuchenne zielone nieopakowaniowy papierowe ulegająca biodegradacji ulegające biodegradacji 1995 2003-stan obecny 2007
491,1 227,5
44,0
112,4
161,8
545,7
234,2
47,9
120,1
174,2
576,5
2010
233,8
51,2
124,7
180,8
590,5
2015
237,4
54,5
126,3
183,1
601,3
Tabela 3-22. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok] – tereny miejskie. Rok Odpady Odpady Papier i karton Opakowania Łączna ilość odpadów kuchenne zielone nieopakowaniowy papierowe ulegająca biodegradacji ulegające biodegradacji 1995 2003-stan obecny 2007
2042,5 1161,6
129,1
369,6
609,0
2269,4
1235,9
140,5
394,2
788,6
2559,3
2010
1250,9
143,7
399,2
1036,5
2830,2
2015
1299,4
160,2
432,3
1365,2
3257,0
Tabela 3-23. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – zestawienie zbiorcze. Rok
Łączna ilość z tego: odpadów ulegająca obowiązkowy pozostałe dopuszczalne wymagany dodatkowy składowanie odpady recykling biodegradacji recykling opakowań ulegające papierowych biodegradacji
1995
2533,6
2007
3061,5
442,9
2618,6
2449,2
169,4
2010
3420,8
608,7
2812,1
2291,9
520,2
2015
3858,3
851,6
3006,8
1813,4
1193,4
47
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-24. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – tereny wiejskie. Rok
Łączna ilość z tego: odpadów obowiązkowy pozostałe dopuszczalne ulegająca odpady recykling składowanie biodegradacji opakowań ulegające papierowych biodegradacji
wymagany dodatkowy recykling
1995
491,1
2007
576,5
80,1
496,3
461,2
35,2
2010
590,5
90,4
500,1
395,6
104,5
2015
601,3
100,7
500,6
282,6
218,0
Tabela 3-25. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – tereny miejskie. Rok
Łączna ilość z tego: odpadów ulegająca obowiązkowy pozostałe dopuszczalne biodegradacji recykling odpady składowanie opakowań ulegające papierowych biodegradacji
wymagany dodatkowy recykling
1995
2042,5
2007
2559,3
362,8
2196,5
2047,4
149,1
2010
2830,2
518,2
2312,0
1896,3
415,7
2015
3257,0
750,8
2506,2
1530,8
975,4
Odpady ulegające biodegradacji, które nie będą mogły być unieszkodliwione na składowisku odpadów będą poddane procesowi kompostowania w kompostowni, której budowa planowana w kilku etapach (I etap 2004-2007).
3.5.2
Odpady wielkogabarytowe
Zgodnie z załoŜeniami Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami oraz Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami ustalono następujące poziomy selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych: − w roku 2007 – 35% wytworzonych odpadów wielkogabarytowych, − w roku 2011 – 51% wytworzonych odpadów wielkogabarytowych, − w roku 2015 – 54% wytworzonych odpadów wielkogabarytowych.
48
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Dla Gminy Brzeszcze oznacza to, Ŝe w w/w okresach naleŜy zapewnić selektywną zbiórkę, odzysk i unieszkodliwianie następujących ilości odpadów wielkogabarytowych: − w roku 2007 – 193,6 Mg/rok, − w roku 2011– 285,0 Mg/rok, − w roku 2015– 305,2 Mg/rok. 3.5.3
Odpady remontowo -budowlane
Zgodnie ze strategią Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami oraz Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych: − w roku 2007 – 28% wytworzonych odpadów budowlano-remontowych tj. 406,7 Mg/rok, − w roku 2011 – 41% wytworzonych odpadów budowlano-remontowych tj. 759,7 Mg/rok, −
w roku 2015 – 44% wytworzonych odpadów budowlano-remontowych tj. 1064,0 Mg/rok.
3.5.4
Odpady niebezpieczne
Zgodnie ze strategią Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami oraz Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami zakłada się osiągniecie następujących poziomów selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych na terenie gminy: − rok 2007 - 28% wytwarzanych odpadów niebezpiecznych tj. 21,9 Mg/rok, − rok 2011 - 51% wytwarzanych odpadów niebezpiecznych tj. 40,4 Mg/rok, − rok 2015 - 54% wytwarzanych odpadów niebezpiecznych tj. 43,2 Mg/rok. 3.6
PROPONOWANE SYSTEMY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI
ZałoŜenia do systemu gospodarki odpadami na terenie Gminy Brzeszcze zostały przygotowane w oparciu o Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego. Główny nacisk został połoŜony na gospodarkę odpadami komunalnymi w oparciu o ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132, poz. 62). 49
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Podstawowym załoŜeniem dla organizacji systemu gospodarki odpadami dla Gminy Brzeszcze jest prowadzenie jej w oparciu o istniejące Składowisko Odpadów Komunalnych w Brzeszczach.
Jest
to
składowisko
nowoczesne,
spełniające
wszystkie
wymogi
technologiczne. Jego eksploatacja planowana jest do roku 2034, a wcześniejsze jego zamknięcie jest z logistycznego i ekonomicznego punktu widzenia nieopłacalne równieŜ ze względu na to, Ŝe obsługuje ono w chwili obecnej wiele gmin województwa małopolskiego i śląskiego. NaleŜy równieŜ podkreślić moŜliwość (jaką daje Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami) nadania Składowisku Odpadów w Brzeszczach statusu regionalnego składowiska (ZZO). Po ustaleniu takiej moŜliwości na szczeblu powiatowym Składowisko Odpadów w Brzeszczach moŜe być rozbudowywane i modernizowane jako regionalny ZZO. Proponowany system gospodarki odpadami będzie się opierał na obecnie funkcjonującym, który bardzo dobrze sprawdza się w Gminie Brzeszcze. Na terenach zabudowy indywidualnej mieszkańcy będą gromadzili odpady w pojemnikach o pojemności 110 dm3, a ich wywóz będzie się odbywał raz na dwa tygodnie. Tereny zabudowy wielorodzinnej w dalszym ciągu wyposaŜone będą w kontenery o pojemności 1100 dm3 oraz kontenery KP-7 i zgodnie z uchwałą nr X/98/2003 Rady Miejskiej powinny być opróŜniane co najmniej raz w tygodniu. Odpady komunalne wywoŜone są na Składowisko Odpadów Komunalnych w Brzeszczach.
W zakresie odpadów komunalnych proponuje się następujące zmiany systemu gospodarki odpadami oraz selektywnej zbiórki: − dla zabudowy indywidualnej - zmiana istniejącego systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych na system workowy z odbiorem „u źródła” (szkło białe worek w kolorze białym, szkło kolorowe – worek zielony, tworzywo sztuczne – worek czerwony, butelki PET i puszki aluminiowe – Ŝółty), − organizacja linii do segregacji odpadów biodegradowalnych, − budowa kompostowni odpadów biodegradowalnych, − na
terenach
o
zabudowie
indywidualnej
proponuje
się
promowanie
kompostowania odpadów organicznych we własnym zakresie.
Odpady niebezpieczne Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych, pochodzące z róŜnych źródeł kierowane będą do centralnych zakładów unieszkodliwiania i przerobu (spalanie,
neutralizowanie,
detoksykacja,
bezpieczne
składowanie)
o
charakterze
50
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
regionalnym. Proponowane są następujące działania systemowe w zakresie zbiórki i utylizacji odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych: − budowa Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), − zapewnienie odbioru wysegregowanych odpadów niebezpiecznych np. przez Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (ew. specjalistyczny podmiot wyłoniony w drodze przetargu), − tworzenie punktów odbioru odpadów niebezpiecznych przy punktach handlowych np. aptekach, sklepach z farbami, szkołach.
Wskazana jest organizacja, na terenie Gminy Brzeszcze, systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, który powinien docelowo objąć 100% mieszkańców. Gmina powinna powierzyć odbiór tych odpadów specjalistycznej firmie wywozowej, która musi dysponować specjalistycznym sprzętem do ich przewozu. Koniecznym warunkiem uzyskania efektów w zbiórce odpadów niebezpiecznych jest gotowość mieszkańców do udziału w selektywnej zbiórce. W związku z tym niezbędne jest prowadzenie akcji edukacyjnych w tym zakresie.
Komunalne osady ściekowe NajwaŜniejszym zadaniem w tym zakresie jest zorganizowanie systemu kompostowania osadów ściekowych (lub współkompostowania osadów ściekowych) przy Zakładzie Oczyszczania Ścieków lub na terenie Składowiska Odpadów Komunalnych. Dodatkowo gmina powinna brać udział w tworzeniu wojewódzkiego systemu informacji o komunalnych osadach ściekowych i ich wykorzystaniu.
Odpady azbestowe Kontynuacja akcji utylizacji odpadów azbestowych polegającej na odbiorze odpadów zawierających azbest od osób fizycznych będących właścicielami budynków zlokalizowanych na terenie Gminy Brzeszcze przez firmę wyłonioną w drodze przetargu.
WdroŜenie powyŜszych rozwiązań umoŜliwi wydzielenie ze strumienia odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych jak równieŜ ograniczy ilość odpadów trafiających na składowisko. Dodatkowo zwiększy się odzysk surowców wtórnych.
51
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Zaproponowane powyŜej rozwiązania są zgodne zarówno z rozwiązaniami zalecanymi w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, jak równieŜ z rozwiązaniami proponowanymi w Projekcie Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego.
4
ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO Odpady powstające podczas działalności gospodarczej obejmują grupę odpadów
niebezpiecznych i innych niŜ niebezpieczne. Odpady z przemysłu i innej działalności gospodarczej zgodnie z klasyfikacją odpadów moŜna podzielić na: -
odpady inne niŜ niebezpieczne, w tym odpady komunalne i podobne do komunalnych, pochodzące z zapleczy administracyjno – socjalnych zakładów pracy,
-
odpady niebezpieczne.
Odpady inne niŜ niebezpieczne to takie, których powstawanie związane jest z działalnością usługowo-handlową i produkcyjno-rzemieślniczą, prowadzoną przez podmioty gospodarcze. Są to odpady, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. 4.1
STAN AKTUALNY
Odpady powstające w sektorze gospodarczym pochodzą głównie z przemysłu wydobywczego oraz usług i drobnej wytwórczości. Gmina Brzeszcze zalicza się do obszarów o średnim stopniu uprzemysłowienia, jednakŜe obok zakładów zatrudniających większą liczbę osób, istnieje szereg mniejszych podmiotów gospodarczych, które produkują mniejsze lub większe ilości róŜnego typu odpadów.
Głównym ośrodkiem przemysłu w gminie jest Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” naleŜąca do Kompanii Węglowej S.A w Katowicach. Według udokumentowanych źródeł kopalnia posiada zasoby węgla w ilości pozwalającej na jego eksploatację w ciągu następnych 40 lat. Podstawowe grupy oraz rodzaje odpadów z sektora gospodarczego, które powstają na terenie Gminy Brzeszcze sklasyfikowano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112 poz. 1206).
52
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 4-1. Bilans odpadów sektora gospodarczego (odpady występujące w największych ilościach). Kod odpadu 01 01 02
01 04 12 02 01 06 02 02 02 02 02 03
Nazwa odpadu Odpady w wydobywania kopalin innych niŜ rudy metali/Odpady w wydobywania innych minerałów Odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin inne niŜ wymienione w 010407 i 010411 Odchody zwierzęce Odpadowa tkanka zwierzęca
Mg/rok
494 800,00 50,00 750,00
Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niŜ wymienione w 03 01 04
5,50
06 02 01
ZuŜyte sorbenty - ostaryt
1,44
07 02 99
ZuŜyte taśmy gumowe
6,24
09 01 01*, 09 01 03* 09 01 04* 10 01 01 101208 12 01 01 12 01 03
13 02 05* 13 02 06*
13 02 08* 13 03 07 15 01 01 15 01 02 150104 15 01 09 15 02 02 15 02 03 15 02 02 16 01 03
Odpady stałe i ciekłe z obrotu i stosowania farmaceutyków Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów Roztwory wywoływaczy opartych na rozpuszczalnikach Roztwory utleniaczy śuŜle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów Wybrakowane wyroby ceramiczne (po obróbce termicznej) Odpady z toczenia i piłowania Ŝelaza oraz jego stopów Odpady z toczenia i piłowania metali nieŜelaznych Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlorowcoorganicznych Syntetyczne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe ZuŜyte oleje transformatorowe Papier i tektura Tworzywa sztuczne Metal Opakowania z tekstyliów Materiały filtracyjne, sorbenty Sorbenty, materiały filtracyjne filtracyjne, tkaniny do wycierania, ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi ZuŜyte filtry olejowe i powietrzne ZuŜyte opony
dm3
88 080,00
03 01 05
07 05 13, 07 05 14, 07 05 80, 07 05 81
Ilość odpadu szt.
0,032
1240 740 6401,70 0,16 3,00 1,20
3,15
10
10,40 0,32 0,87 3,46 1,5 0,05 0,123 0,63 0,01 70
16 01 06
ZuŜyte lub nie nadające się do uŜytkowania pojazdy niezawierające elementów
0,06
16 01 07* 16 01 17
Filtry olejowe Metale Ŝelazne
0,903 5,71
53
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Kod odpadu
Nazwa odpadu
16 01 18 16 01 19 16 01 20
Metale nieŜelazne Tworzywa sztuczne Szkło Transformatory i kondensatory zawierające PCB lub PCT ZuŜyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy ZuŜyte chemikalia inne niŜ wymienione w 160506,160507 lub 160508 Baterie i akumulatory ołowiowe Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe Selektywnie gromadzony elektrolit z baterii i akumulatorów Materiały ogniotrwałe Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Gruz ceglany Drewno Miedź, brąz, mosiądz Aluminium śelazo i stal Materiały izolacyjne inne niŜ wymienione w 170601 i 170603 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Niesegregowane odpady komunalne
16 02 01 16 02 13* 16 05 09 16 06 01* 16 06 02* 16 06 06 16 11 06 17 01 01 17 01 02 17 02 01 17 04 01 17 04 02 17 04 05 17 06 04 1801 1802 200121* 200301 RAZEM
Mg/rok 0,05 0,05 0,022
Ilość odpadu szt.
dm3
1,41 0,39 2,18 5,90 1,4
25
0,03 1,00 89,50 55,82 156,90 19,20 18,10 1743,28 0,01 3,24 0,15 0,005
155
124,38 592349,46
PowyŜsza tabela została opracowana na podstawie analizy podmiotów gospodarczych zlokalizowanych
na
terenie
Gminy
Brzeszcze
oraz
ankietyzacji
telefonicznej
przeprowadzonej wśród tych podmiotów (o największym znaczeniu z punktu widzenia gospodarki odpadowej). Z analizy odpadów sektora gospodarczego/przemysłowego wynika, Ŝe największa ilość odpadów powstaje w wyniku działalności Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” i jest to 584 844,59 Mg/rok co stanowi aŜ 98,7 % wszystkich odpadów z tego sektora powstających w Gminie Brzeszcze. AŜ 99,66% odpadów powstających w KWK Brzeszcze stanowi skała płona, która jest w całości zagospodarowana w celu: rekultywacji zalewisk, nadbudowy wałów Wisły czy innych działań rekultywacyjnych. Pozostałą grupę podmiotów gospodarczych produkujących znaczne ilości odpadów reprezentują
zakłady
przetwórstwa
mięsnego,
zakłady
obróbki
metali,
warsztaty
samochodowe a takŜe zakłady stolarskie. Liczą grupę stanowią takŜe podmioty działające w sferze handlu. 54
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Ilość odpadów odzyskiwanych ze strumienia odpadów sektora gospodarczego, stanowi aŜ 99,85% wszystkich odpadów powstających w tym sektorze, co stanowi ilość 591 438 Mg/rok. Pozostałą ilość odpadów stanowią między innymi równieŜ odpady niebezpieczne, które są przekazywane podmiotom posiadającym uprawnienia do ich zagospodarowania i/lub składowania. Ich (odpadów niebezpiecznych) ilość stanowi 0,004% ogólnej masy odpadów powstających w sektorze gospodarczym tj. 25,9 Mg/rok. Pozostałe nie odzyskiwane odpady sektora gospodarczego stanowią 0,15% ogółu odpadów gospodarczych (907,6 Mg/rok) i zostają unieszkodliwiane poprzez składowanie oraz w specjalistycznych zakładach. Tabela 4-2. Bilans odpadów niebezpiecznych oraz sposób postępowania z nimi na terenie Gminy Brzeszcze wg danych PIOŚ w 2002 r.
L.p.
1
Miasto / Gmina Brzeszcze miasto i gmina Powiat oświęcim ski
2
4.1.1
Wytworzone odpady
Magazynowane odpady
Odzysk odpadów
Unieszkodliwione poza składowaniem
[Mg/rok]
[Mg/rok]
[Mg/rok]
[Mg/rok]
Unieszkodliwione poprzez składowane na składowisku [Mg/rok]
12,95
3,35
9,58
0,00
0,00
2358,47
56,48
355,71
1868,69
77,58
Wykaz podmiotów z terenu Gminy Brzeszcze wytwarzających odpady niebezpieczne.
-
Kompania Węglowa S.A., KWK Brzeszcze, ul. Kościuszki 1, 32-620 Brzeszcze,
-
Nadwiślańska Spółka Energetyczna Sp. z o.o.; Brzeszcze, ul. A. Mickiewicza 2, Kotłownia przy KWK Brzeszcze,
-
Stacja Paliw Brzeszcze ul. Ofiar Oświęcimia 53- właściciel PWPUH GAMIX F. Gandor, St. Gandor, Wilamowice ul. Gen. Andersa 7,
-
Aries S.C. Krzysztof Nicieja, Mariusz Nicieja, ul. Sobieskiego 1, Brzeszcze,
-
Beskidzka Energetyka S.A. ul. Batorego 17a, Bielsko – Biała, Zakłady Energetyczne na terenie powiatu oświęcimskiego (w tym Gmina Brzeszcze).
4.1.2
Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odpadów gospodarczych:
Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów innych niŜ niebezpieczne:
55
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
-
Agencja Komunalna Sp. z o.o. ul. Kościelna 7, 32-620 Brzeszcze,
-
Zakład Innowacyjno WdroŜeniowy Zbigniew Kajmowicz, ul. Liliowa 39, 32 – 620 Brzeszcze -transport,
-
Skup i SprzedaŜ Surowców Wtórnych Robert Małecki, ul. Jana Pawła II 22, 32 – 626 Jawiszowice,
-
P.W.P.H. „NARKEC” Sp. z o.o. ul. Lisowce 7, 32-620 Brzeszcze.
Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych:
-
Agencja Komunalna Sp. z o.o., ul. Kościelna 7, 32-620 Brzeszcze,
-
P.P.H.U. „MARKO” Marek Kwarciak, ul. Drobniaka 9, 32-620 Brzeszcze.
4.2
PROGNOZA Prognoza odpadów z sektora gospodarczego zaleŜy głównie od rozwoju gospodarczego
gminy, od liczby istniejących i nowopowstałych podmiotów. W obecnej niekorzystnej sytuacji gospodarczej a takŜe ze względu na zmiany restrukturyzacyjne w wielu gałęziach przemysłu oszacowanie zmian ilości odpadów z tego sektora jest niemoŜliwe. Tendencje występujące we współczesnej gospodarce a takŜe obserwacja trendów w sektorze technologii ochrony środowiska pozwalają na zgrubną prognozę rozwoju sektora gospodarczego, a co za tym idzie równieŜ odpadów w nim wytwarzanych. MoŜna przyjąć wariant przewidujący do roku 2015 wyjście z recesji i postępujący rozwój gospodarczy. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami wskazuje, Ŝe na kaŜde 1% wzrostu PBK przypada 2% wzrost ilości wytwarzanych odpadów.
Innym czynnikiem, który moŜe wpływać na ilość wytwarzanych odpadów są zmiany wynikające z restrukturyzacji niektórych sektorów gospodarczych a zwłaszcza sektora rolnospoŜywczego, gdzie ilość odpadów moŜe znacznie wzrosnąć (głównie ze względu na nowe technologie). Stan ten moŜe być równowaŜony ze względu na coraz szersze zastosowanie i powstawanie nowych technologii mało- i bezodpadowych w związku z czym wzrost produkcji nie będzie powodował znacznego wzrosty wytworzonych odpadów. Kolejny
56
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
czynnik ograniczający powstawanie odpadów pomimo wzrostu produkcji to zmiany formalno-prawne regulujące ten sektor oraz szereg działań podejmowanych na szczeblu lokalnym mających na celu ograniczanie ilości odpadów. Bardzo waŜny element wpływający na prognozę to demografia. Prognozy demograficzne przewidują, iŜ w roku 2015 liczba ludności w Gminie Brzeszcze wyniesie ok. 22 786 mieszkańców co oznacza wzrost w stosunku do stanu obecnego o ok., 3,2% co nie wpłynie znacząco na ilość odpadów powstających w sektorze gospodarczym. NajwaŜniejszym czynnikiem z punktu widzenia Gminy Brzeszcze to funkcjonowanie Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”, która generuje 98,7 % odpadów sektora gospodarczego. Jako, Ŝe zasoby węgla KWK „Brzeszcze” pozwalają na jego eksploatację w ciągu kolejnych 40 lat i w chwili obecnej nie planuje się ograniczania wydobycia moŜna prognozować utrzymanie ilości odpadów powstających w wyniku jej działalności na stałym poziomie. Na
podstawie
analizy
wszystkich
tych
czynników
moŜna
prognozować,
Ŝe
w perspektywie krótkoterminowej jak i długoterminowej ilość odpadów nie zmieni się znacząco w stosunku do stanu obecnego.
4.3
CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ Niezbędnym jest wprowadzenie systemu informacji i ewidencji całego strumienia
powstających odpadów z sektora gospodarczego jak i wprowadzenie kontroli jednostek gospodarczych – wymuszenie składania sprawozdań dotyczących jakości i ilości wytwarzanych odpadów oraz sposobu ich zagospodarowania. Ponadto waŜne jest promowanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji oraz zwiększenia gospodarczego wykorzystania odpadów. NaleŜy teŜ zorganizować segregację odpadów innych niŜ niebezpieczne, która moŜe się odbywać jednocześnie ze zbiórką selektywną odpadów komunalnych. Rozwiązaniem alternatywnym lub uzupełniającym do (GPZON) jest system cyklicznych zbiórek objazdowych. Ze względu na duŜy udział branŜy handlowej, a w niej handlu spoŜywczego, a takŜe usług gastronomicznych i hotelarskich naleŜy zwrócić uwagę na przeterminowaną Ŝywność. Odpad ten w duŜych ilościach staje się coraz bardziej uciąŜliwy w strumieniu odpadów komunalnych.
57
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Zgodnie z zapisami PEP, ilości odzyskiwanych i przetwarzanych lub ponownie wykorzystywanych gospodarczo odpadów przemysłowych w 2010 roku, powinna wzrosnąć dwukrotnie w odniesieniu do 1990 roku. Konieczne jest zintensyfikowanie działań podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe, zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania tych odpadów. W szczególności naleŜy dąŜyć do zmniejszania strumienia odpadów z sektora gospodarczego oraz podejmować kroki mające na celu wprowadzanie nowoczesnego systemu ich unieszkodliwiania i ponownego wykorzystania [WPGO].
4.4
SZCZEGÓLNE RODZAJE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH Wśród odpadów niebezpiecznych moŜna wyróŜnić grupy wymagające szczególnych
zasad postępowania. Do tych grup naleŜą: odpady zawierające PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, odpady zawierające azbest, pestycydy, zuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, wycofane z eksploatacji pojazdy oraz odpady medyczne. Niektóre z wymienionych odpadów zostały ujęte w ustawie o odpadach (rozdział 3 art. 15 i rozdział 5). Są teŜ przedmiotem odrębnych dyrektyw i projektów dyrektyw Unii Europejskiej .
4.4.1
Akumulatory i baterie
Odpadowe baterie i akumulatory zostały sklasyfikowane jako podgrupa 16 06., zgodnie z Rozporządzeniem Ministerstwa Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Tabela 4-3. Rozdaje baterii i akumulatorów 16 06 01*
Baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 02*
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
16 06 03*
Baterie zawierające rtęć
16 06 04
Baterie alkaliczne (z wyłączeniem 16 06 03)
16 06 05
Inne baterie i akumulatory
16 06 06*
Selektywnie gromadzony elektrolit z baterii i akumulatorów
58
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Baterie i akumulatory ołowiowe stanowią 90% całkowitej masy odpadów z tej podgrupy. Źródłem ich powstawania jest głównie transport. Pozostałe 10% akumulatorów ołowiowych pochodzi ze źródeł zasilania awaryjnego instalacji elektrycznej i sygnalizacyjnej urządzeń w energetyce, telekomunikacji, górnictwie oraz źródła zasilania wózków akumulatorowych, transportowych, podnośników itp.
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe wielkogabarytowe są wykorzystywane jako źródło prądu stałego do podtrzymywania napięcia w róŜnych gałęziach przemysłu. Źródła te charakteryzują się Ŝywotnością 10-12 lat. Są one wykorzystywane głownie w telefonach bezprzewodowych i komórkowych sprzedawanych w latach 1995-2000.
Baterie zawierające rtęć były stosowane w Polsce do połowy lat 90-tych. Obecnie rtęć w bateriach nie jest stosowana.
Celem gospodarki odpadami tej grupy jest odzysk 100% akumulatorów kwasowych oraz pełna realizacja poziomu odzysku i recyklingu pozostałych, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 roku (Dz. U. Nr 69 poz. 719). Obowiązek ww. rozporządzenia został nałoŜony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowany przy zastosowaniu opłaty produktowej.
4.4.1.1 Stan aktualny Baterie i akumulatory ołowiowe. Ilość zuŜytych akumulatorów ołowiowych oszacowano na podstawie ilości zarejestrowanych samochodów osobowych i cięŜarowych, przy przyjęciu następujących załoŜeń [WPGO 2003]. − średnia waga akumulatora z elektrolitem dla samochodu osobowego wynosi 12 kg, − średnia waga akumulatora do samochodów cięŜarowych, autobusów i ciągników siodłowych przy uwzględnieniu róŜnej ilości akumulatorów w pojeździe wynosi 34 kg, − zmiana akumulatora w samochodzie osobowym następuje co 3,5 roku, − zmiana akumulatora w samochodzie cięŜarowym następuje co 3 lata.
59
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Na podstawie danych pochodzących z Wojewódzkiej Kopii Bezpieczeństwa Centralnej Ewidencji
Pojazdów
Ministerstwa
Spraw
Wewnętrznych,
w
Gminie
Brzeszcze
zarejestrowanych jest obecnie 4053 samochodów osobowych. Przy załoŜeniu Ŝe co 3,5 roku następuje wymiana akumulatora, to moŜna załoŜyć Ŝe w roku 2003 wymieniono ok. 1158 sztuk akumulatorów, co daje odpowiednio: 1158 szt. x 12 kg/szt. = 13,9 Mg zuŜytych akumulatorów.
Na podstawie tych danych stwierdzono ponadto, Ŝe na terenie Gminy Brzeszcze zarejestrowanych było 271 samochodów cięŜarowych oraz 104 ciągniki. Przyjmując okres wymiany akumulatora – 3 lata, w 2003 roku do wymiany zostało skierowane 125 akumulatorów, tę wartość przez średnią wagę akumulatora do samochodów cięŜarowych równą 34 kg otrzymano: 125 szt. x 34 kg/szt. = 4,25 Mg/rok zuŜytych akumulatorów.
Łącznie z wymiany akumulatorów w samochodach osobowych i cięŜarowych w 2003 roku powstało około 18,20 Mg złomu akumulatorowego z elektrolitem. Reasumując moŜna uznać, Ŝe na terenie Gminy Brzeszcze powstało około 18,2 Mg zuŜytych akumulatorów ołowiowych wraz z elektrolitem.
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe, Akumulatory Ni-Cd wielkogabarytowe
Akumulatory Ni-Cd wielkogabarytowe wykorzystywane są głównie w przemyśle. Na terenie Gminy Brzeszcze nie stwierdzono tego typu akumulatorów.
Akumulatory Ni-Cd małogabarytowe
Ze względu na długi okres Ŝywotności tych źródeł energii, moŜna przyjąć, Ŝe w najbliŜszych latach zaczną się one pojawiać w odpadach. W roku 1996 wprowadzono na rynek w Małopolsce ok. 314 ton akumulatorów małogabarytowych oraz około 700 tys. sztuk akumulatorów w telefonach bezprzewodowych i komórkowych, czyli dodatkowo około 70 Mg – razem 384 Mg [WPGO 2003]. Biorąc pod uwagę, Ŝe Gmina Brzeszcze jest zamieszkała przez ok. 0,7% ludności Małopolski naleŜy przyjąć, Ŝe w najbliŜszych latach będzie powstawać około 2,62 Mg zuŜytych akumulatorów małogabarytowych.
60
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Na terenie Gminy Brzeszcze znajdują się punkty odbierające złom akumulatorowy i są to: -
Salon Samochodowy ASO Białczyk, Brzeszcze,
-
MARTEX Sp. z o.o.- Stacja Paliw Brzeszcze,
-
Agencja Komunalna Sp. z o.o.
4.4.1.2 Odzysk i unieszkodliwianie baterii i akumulatorów
Baterie i akumulatory ołowiowe ZuŜyte akumulatory ołowiowe poddawane są procesom technologicznym mającym na celu odzysk ołowiu i kwasu siarkowego. Przerób tych odpadów przeprowadzany jest głównie poza terenem województwa małopolskiego, a mianowicie w przedsiębiorstwie „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu (moc przerobowa 100 tys. Mg akumulatorów) oraz w „Baterpol” Sp. z o.o. w Świętochłowicach (moc przerobowa 70 tys. Mg). Istniejące moce przerobowe znacznie przekraczają zapotrzebowanie na przerób akumulatorów ołowiowych w kraju, którego wielkość szacowana jest na około 70 tys. Mg. Obie firmy posiadają sieć zbierania zuŜytych akumulatorów oraz pośredniczą w wyposaŜeniu odbiorców w kwasoodporne pojemniki do transportu akumulatorów.
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
ZuŜyte akumulatory wielkogabarytowe przerabiane są poza terenem województwa małopolskiego. Odnośnie akumulatorów Ni-Cd małogabarytowych, w kraju brak było dotychczas jakichkolwiek działań zarówno w zakresie ich zbierania jak i przerobu; niewielkie ilości tych akumulatorów (w 2001 r. – 2 tony) zostały przerobione w MarCo Ltd. W krajach Unii Europejskiej odpady te przerabiane są technikami pirolitycznymi w firmach SNAM we Francji i SNAFT w Szwecji.
4.4.1.3 Prognoza
Prognoza zwiększenia ilości zuŜytych akumulatorów samochodowych zakłada tendencję przyrostu ilości samochodów w Gminie Brzeszcze z jednej strony oraz tendencję do coraz lepszej jakości akumulatorów samochodowych. Przyjmuje się, Ŝe efekty obu tych kierunków będą się znosić, a więc naleŜy przyjąć w perspektywie do 2015 roku nie zmienioną ilość 61
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
akumulatorów zuŜytych, jak dla roku 2003. Analogiczne rozumowanie polegające na uwzględnieniu wzajemnie znoszących się efektów wzrostu liczby odpadów spowodowanych wzrastającą konsumpcją oraz spadku, spowodowanego coraz lepszą jakością i Ŝywotnością produktów, naleŜy zastosować dla baterii akumulatorów Ni-Cd małogabarytowych. Ich prognozowaną ilość w roku 2015 naleŜy przyjąć na poziomie roku 2003.
4.4.1.4 Cele i działania Docelowo 100% odzysk akumulatorów ołowiowych oraz przynajmniej ilości pozostałych baterii i akumulatorów zgodnie z Rozporządzeniem RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719) w ilości: -
akumulatory Ni-Cd wielkogabarytowe – 60%,
-
akumulatory Ni-Cd małogabarytowe – 45%,
-
pozostałe baterie (z wyłączeniem cynkowo-węglowych i alkalicznych ) – 30% [WPGO].
Przeprowadzenie akcji informacyjnej o szkodliwości odpadów akumulatorowych i baterii dla środowiska i zdrowia ludzi. Zorganizowanie zbiórki akumulatorów i baterii w Gminnych Punktach Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych.
4.4.2
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Wraki samochodów zawierają takie elementy jak: złom stalowy, zuŜyte oleje, płyny chłodnicze, zuŜyte akumulatory, zuŜyte opony, szkło i tworzywa sztuczne. Większość tych odpadów
moŜna
traktować
jako
surowiec
wtórny.
Większość
elementów
z wyeksploatowanych pojazdów ma wartość surowcową. Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią około 85% masy wraku samochodowego. NaleŜą do nich: złom stalowy, zuŜyte opony i guma, oleje i nieuŜyte resztki paliwa, szkło, płyny hamulcowe i chłodnicze. Do materiałów nie nadających się do recyklingu (15%) zaliczają się: pianki poliuretanowe, dla których nie ma odpowiedniej technologii odzysku lub unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre izolacje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych). Ilość złomowanych samochodów moŜna oszacować na podstawie liczby samochodów wprowadzonych na rynek w kolejnych latach oraz w oparciu o stworzoną na tej podstawie strukturę wieku uŜywanych w Polsce samochodów.
62
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.2.1 Stan aktualny
Zakłada się, Ŝe ilość samochodów wyrejestrowanych (wraków) stanowi 3% ilości samochodów zarejestrowanych (wg Forum Recyklingu Samochodu). Według danych Wojewódzkiej Kopii Bezpieczeństwa Centralnej Ewidencji Pojazdów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na terenie Gminy Brzeszcze zarejestrowanych jest 4053 samochodów osobowych i 271 samochodów cięŜarowych. Na tej podstawie oszacowano, Ŝe ilość wraków wynosi około 130 szt. Przyjmując średnią wagę samochodu 940 kg otrzymano 121,9 Mg złomu samochodowego w tym ok. 103,7 Mg materiału, który moŜe zastać oddany do recyklingu. Wykaz
składnic
złomu
na
terenie
powiatu
upowaŜnionych
przez
wojewodę
małopolskiego do wydawania zaświadczeń o kasacji (złomowaniu) samochodów zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. Nr 98, poz. 602 z późniejszymi zmianami). -
Auto-Sprzęt Spółka z o.o. Oświęcim, ul. Kolbego 17
-
Firma Handlowo-Usługowa "Auto-Tex" Marian Pawełczyk 32-600 Poręba Wielka, ul. Wadowicka 84tel. (0-33) 84-24-820
-
Przedsiębiorstwo WielobranŜowe "ZŁOM-MET" s.c. M.L. Postupalscy 32-580 Chełmek, Gorzów, ul. Kwiatowa 17 tel. (0-33) 46-14-34
4.4.2.2 Prognoza
Prognozy zawarte w KPGO wskazują, Ŝe do 2006 r. ilość wyeksploatowanych pojazdów powinna
wzrosnąć
(w
stosunku
do
2001r.)
o
ok.
10%.
Prognozowane
ilości
wyeksploatowanych samochodów przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 4-4. Pojazdy wycofane z eksploatacji – prognoza. Ilość wraków
Ilość wraków
Masa wraków Masa odpadów
samochodów
samochodów
samochodowych recyklowalnych
rok
osobowych
cięŜarowych
[Mg]
[Mg]
2001
122
8
128
109
2006
134
9
134
114
2011
148
10
148
125
2015
162
11
162
138
63
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.2.3 Cele i zadania
Podstawowym celem jest spełnienie wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/EC z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji w formie ustawowej, co zapewni, Ŝe pojazdy wycofane z eksploatacji będą przekazywane w całości do firmy zajmującej się złomowaniem pojazdów. Konieczne jest przy tym prowadzenie i udostępnianie ewidencji stacji demontaŜu upowaŜnionych do wydawania stosownych zaświadczeń o złomowaniu samochodu w celu jego wyrejestrowania.
4.4.3
Oleje przepracowane
Oleje przepracowane to wszystkie oleje smarowe lub przemysłowe (grupa 13), które nie nadają się więcej do zastosowania, do którego były pierwotnie przeznaczone. W szczególności są to zuŜyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a takŜe oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne. Głównym źródłem powstawania olejów przepracowanych są stacje obsługi pojazdów, bazy transportowe i remontowe oraz urządzenia pracujące w przemyśle.
4.4.3.1 Stan aktualny
Grupa 13 dzieli się na 6 podgrup i 26 rodzajów odpadów.
Tabela 4-5. Grupy olejów odpadowych. 13 01
Odpadowe oleje hydrauliczne
13 02
Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
13 03
Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła
13 04
Oleje zęzowe
13 05
Odpady z odwadniania olejów w separatorach
13 07
Odpady paliw ciekłych
13 08
Odpady olejowe nie ujęte w innych podgrupach
64
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Odpady z grupy 13 są odpadami charakterystycznymi, poniewaŜ występują one praktycznie w większości podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (głównie poprzez zastosowanie środków transportu).
W strukturze gospodarki olejami odpadowymi dominuje: − odzysk – 68% wytwarzanych odpadów, − unieszkodliwianie - 22%, − magazynowanie – ok.10% odpadów. Stosuje się w kraju następujące metody odzysku lub unieszkodliwiania olejów odpadowych: − regeneracja, − destylacja próŜniowa i rafinacja adsorpcyjna produktów celowych, − kraking termiczny, − proces spalania z zastosowaniem długich pieców do wypalania klinkieru, − procesy wstępnej obróbki polegającej na odwodnieniu i oczyszczaniu olejów odpadowych.
W Polsce przerobem olejów odpadowych zajmuje się obecnie szereg firm. Wiodącymi są tu stosująca proces regeneracji Rafineria Jedlicze oraz stosujące inne metody odzysku lub unieszkodliwiania : Rafineria Jasło, Gorlice, Czechowice, Trzebinia, Glimar, MERCAR Sp. z o.o., Lafarge Cement Polska-Cementownia Kujawy, Południowe Zakłady Rafineryjne Naftopol S.A. Oddział Kędzierzyn Koźle, itp. Oleje odpadowe są równieŜ spalane w cementowniach (Lafarge Cement Polska – Cementownia Kujawy) i spalarniach odpadów, wspólnie z odpadami z innych grup (np. w Zakładach Chemicznych Rokita w Brzegu Dolnym, UTILITOP VULCANUS w Gorzowie Wlkp), poddawane oczyszczaniu – odwadnianiu (firma AWAS Polska w Warszawie, SHIPSERWICE S.A. Szczecin, EKO_Med. Wrocław) lub unieszkodliwiane poprzez sodyfikację, biodegradację (EKOL PROJEKT INTER-NATIONAL z Długołęki, EKOBAU Oddział Katowice, Opole). KWK „Brzeszcze” naleŜąca do Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach wytwarza rocznie 10,94 Mg olejów silnikowych, przekładniowych i smarowych (kod 13 0208), a Nadwiślańska Spółka Energetyczna sp. z o.o. wytwarza 0,05 Mg rocznie mineralnych
65
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
olejów
silnikowych,
przekładniowych
i
smarowych
nie
zawierających
związków
chlorowcoorganicznych (kod 130205), które odbiera Agencja Komunalna sp. z o.o. Oleje przepracowane, które powstają w małych i średnich przedsiębiorstwach (np. warsztaty samochodowe) w większości są przekazywane specjalistycznym firmom posiadającym
niezbędne
zezwolenia.
Nadal
nierozwiązanym
problemem
pozostaje
powstawanie małych ilości olejów przepracowanych w duŜym rozproszeniu, szczególnie w gospodarstwach domowych. W tym przypadku zbiórka jest trudna do przeprowadzenia i kosztowna. Osobnym zagadnieniem są wody odpływowe ze stacji benzynowych, które często mogą być skaŜone olejami i innym substancjami ropopochodnymi.
4.4.3.2 Prognoza
Ilości moŜliwych do pozyskania z olejów przepracowanych moŜna oszacować opierając się na załoŜeniu, Ŝe dominującym źródłem tych odpadów są pojazdy silnikowe. Na podstawie danych otrzymanych z Terenowego Banku Danych –Polska – Ośrodka Informatyki w Gminie Brzeszcze (źródło: Wojewódzka Kopia Bezpieczeństwa Centralnej Ewidencji Pojazdów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych) zarejestrowanych jest 4053 samochodów osobowych, 271 samochodów cięŜarowych i 104 ciągników. Przyjmując ilości olejów dla: − samochodów osobowych - 5 litrów olejów/ samochód w ciągu roku, − samochodów cięŜarowych - 10 litrów olejów/ samochód w ciągu roku, − ciągników - 12 litrów /ciągnik w ciągu roku. otrzymuje się wartość: 24 223 litrów olejów w ciągu roku.
Przyjmując załoŜenia z Krajowego Planu Odpadowego prognoza powstawania tych odpadów dla Gminy Brzeszcze jest następująca: − 2003 r. – 24 223 l, − 2006 r. – 23 424 l, − 2010 r. – 23 122 l, − 2014 r. – 23 070 l.
66
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Spadek moŜliwych do pozyskania z rynku olejów przepracowanych związany jest z prognozowanym spadkiem zapotrzebowania na oleje świeŜe oraz zwiększeniem czasu ich eksploatacji. Istniejące w kraju moce przerobowe w zakresie odzysku i unieszkodliwienia podanych wyŜej prognozowanych ilości powstających odpadów są wystarczające. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe nie wszystkie metody przerobu tych odpadów stosowane w kraju są zgodne z wymogami ochrony środowiska, dlatego teŜ część instalacji utylizacyjnych będzie musiała być zmodernizowana lub przestać funkcjonować.
Uzyskanie poziomu odzysku i recyklingu olejów smarowych (z wyłączeniem olejów bazowych i olejów przepracowanych) do roku 2007 zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719).
4.4.3.3 Zadania
Diagnoza stanu aktualnego stwierdza potrzebę zwiększenia stopnia pozyskania olejów odpadowych szczególnie ze źródeł rozproszonych. Pozyskanie dodatkowych ilości olejów odpadowych moŜe być zrealizowane poprzez zorganizowanie zbiórki tych odpadów ze źródeł rozproszonych na poziomie gminy w proponowanych do utworzenia Gminnych Punktach Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Wsparciem dla tych działań powinna być kampania reklamowo-propagandowa w gminie w zakresie prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi.
4.4.4
Odpady zawierające PCB
Krajowe przepisy prawne definiują PCB w następujący sposób: “PCB – rozumie się przez to polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyŜej 0,005 % wagowo łącznie”. PCB zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku. PCB były szeroko stosowane jako: składniki cieczy izolacyjnych do napełniania kondensatorów i transformatorów, płyny hydrauliczne, dodatki do farb i lakierów, plastyfikatory do tworzyw sztucznych, środki impregnujące i konserwujące. 67
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
W Polsce zasady regulujące gospodarkę odpadami zawierającymi PCB, zgodne z ustawodawstwem Unii Europejskiej, zawarte są w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach, ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagroŜenie dla środowiska.
Na mocy w/w rozporządzenia Ministra Gospodarki podmioty gospodarcze zobligowane były do przeprowadzenia inwentaryzacji urządzeń zawierających PCB w ilości powyŜej 5 dm3 (eksploatowanych i wycofanych z eksploatacji) oraz odpadów PCB w terminie do 31.12.2002 roku i przedłoŜenia informacji o wynikach inwentaryzacji Wojewodzie.
4.4.4.1 Stan aktualny
W ramach prowadzonej ankietyzacji podmiotów gospodarczych otrzymano dane z Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” Kompanii Węglowej S.A. Kopalnia ta wytwarza rocznie 1,41 Mg odpadów w postaci transformatorów i kondensatorów zawierających PCB.
4.4.4.2 Cele i kierunki działań
Wszelkie zadania i działania w zakresie PCB leŜą w gestii województwa małopolskiego. Zakładane jest całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do 2010 roku poprzez kontrolowane unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB. Po stronie Gminy Brzeszcze leŜałoby zorganizowanie kampanii reklamowo-propagandowej
dotyczącej
prawidłowego
postępowania
z
odpadami
zawierającymi PCB i ich szkodliwego wpływu na środowisko naturalne i zdrowie ludzi.
68
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.5
Pestycydy
4.4.5.1 Stan aktualny
Pestycydy są chemicznymi środkami ochrony roślin i środkami chroniącymi Ŝywność lub człowieka przed szkodnikami. Zgodnie z katalogiem odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) odpadom pestycydowym nadano następujące kody:
Tabela 4-6. Grupy odpadów zawierające pestycydy. 02 01 08*
Odpady agrochemikaliów zawierające substancje niebezpieczne, w tym środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne)
07 04 80*
Przeterminowane środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne)
15 01 10*
Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne)
20 01 19*
Środki ochrony roślin I i II klas toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np. herbicydy, insektycydy)
Odpady te pochodzą z: − z przeterminowanych preparatów wycofanych z obrotu i zdeponowanych w mogilnikach lub magazynach, − produkcji, dystrybucji i stosowania tych środków w rolnictwie. ZagroŜeniem dla środowiska ze strony odpadów pestycydowych jest moŜliwość rozszczelnienia się miejsc ich deponowania lub deponowania ich w miejscach do tego nie przystosowanych (tzw. ”dzikie wysypiska”), w wyniku czego substancje te mogą przedostać się do gleby, wód powierzchniowych i podziemnych. Dodatkowym elementem bieŜącej gospodarki chemicznymi substancjami ochronnymi są impregnaty i konserwanty, głównie owadobójcze i grzybobójcze, stosowane jako impregnaty do drewna. Na podstawie bieŜącej podaŜy rynkowej środków ochrony roślin i ich wysokich cen szacuje się, Ŝe obecnie przeterminowaniu ulęgają niewielkie ich ilości. Problemem są natomiast odpady opakowaniowe, które zgodnie z ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 roku (Dz. U. Nr 63, poz. 638) powinny trafić do producenta lub importera. Zgodnie z ustawą są oni zobowiązani do posiadania zezwolenia na 69
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych, w tym niebezpiecznych (15 01 10*) oraz ich odbioru na własny koszt. Powinno to prowadzić do przechwycenia tego rodzaju odpadów, których system zbierania oparty będzie o punkty sprzedaŜy. W Gminie Brzeszcze nie ma obiektów gromadzących przeterminowane środki ochrony roślin. Nie zlokalizowano równieŜ „dzikich wysypisk”, na których mogłyby znajdować się odpady opakowaniowe. Odpady (głównie puste opakowania) wg informacji otrzymanych od podmiotów trafiają do strumienia odpadów komunalnych i nie jest moŜliwe podanie ich ilości.
4.4.5.2 Prognoza
W związku z tym, Ŝe Gmina Brzeszcze nie jest obecnie gminą o charakterze tylko i wyłącznie rolniczym naleŜy przyjąć, Ŝe odpady związane z pestycydami nie stanowią w niej istotnego problemu. RównieŜ w przyszłości nie naleŜy spodziewać się większych zmian w strukturze źródeł utrzymania ludności w Gminie Brzeszcze. Ilości powstających odpadów zawierających pestycydy (w tym opakowań) będą niewielkie.
4.4.5.3 Cele i kierunki działań
Obecnie produkowane środki ochrony roślin oraz opakowania po nich mogą być przekształcane w klasycznych spalarniach niebezpiecznych odpadów przemysłowych. Istniejące na terenie województwa mogilniki zostaną zlikwidowane (w terminie do 2006 roku, zgodnie z „Programem wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 – 2010”), a ich zawartość będzie spalona w odpowiednich instalacjach zagranicznych lub, zgodnie z Planem Krajowym, w planowanej spalarni na terenie Polski. [WPGO] NaleŜy podjąć działania zmierzające do uświadomienia społeczności gminy o negatywnych skutkach wynikających z usuwania odpadów pestycydowych w sposób nie zgodny z wymaganiami w tym zakresie.
4.4.6
ZuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne
Szybki rozwój technologiczny i rozwój konsumpcyjnego stylu Ŝycia pociągnęły za sobą wzrost produkcji oraz skrócenie cyklu Ŝycia urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Urządzenia te bardzo szybko przestają być nowoczesne i przestają spełniać stawiane im
70
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
wymagania. W związku z tym następuje duŜa rotacja, zastępowanie starych urządzeń nowymi, bardziej nowoczesnymi. Powoduje to masowe wycofywanie ich z uŜytkowania.
4.4.6.1 Stan aktualny
Złom elektryczny i elektroniczny, obejmujący zuŜyte lub wycofane z eksploatacji urządzenia moŜna podzielić na główne grupy, takie jak: − urządzenia radiowe i telewizyjne, − sprzęt komputerowy, − urządzenia gospodarstwa domowego, − wyposaŜenie biur, − sprzęt łącznościowy (centrale i aparaty telefoniczne), − urządzenia laboratoryjne i techniki medycznej, − aparatura i podzespoły urządzeń wojskowych, − aparatura i instalacje mierzące, sterujące i regulujące. Urządzenia elektroniczne i elektryczne składają się z kombinacji róŜnych komponentów (m.in. płytki obwodów drukowanych, pakiety elektroniczne, kable, TS zawierające substancje obniŜające palność, wyłączniki rtęciowe, akumulatory i baterie, kondensatory, styczniki itp.) zawierających róŜnorodne substancje, które z jednej strony stanowią surowce, zaś z drugiej strony są źródłem istotnych zagroŜeń dla środowiska. Najbardziej zagraŜającymi substancjami występującymi w odpadach elektrycznych i elektronicznych są: ołów, rtęć, kadm, chrom (Cr+6), substancje chlorowcowane, bromowane substancje obniŜające palność, arsen i azbest. Szkodliwe dla zdrowia ludzi i środowiska właściwości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu są powszechnie znane. Metale te, tam gdzie to jest moŜliwe, są wycofywane z procesu technologicznego i zastępowane innymi substancjami. Mniej znane jest oddziaływanie na środowisko substancji zawierających brom, stosowanych powszechnie w urządzeniach elektronicznych, jako środek zabezpieczający je przed zapaleniem. UŜywane są one głównie przy produkcji płytek obwodów drukowanych, złączy stykowych, kabli, róŜnego rodzaju obudów z tworzyw sztucznych. Natomiast w urządzeniach chłodniczych znajdują się substancje stwarzające zagroŜenie dla warstwy ozonowej: CFC i HCFC.
71
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
W zakresie odpadów elektrycznych i elektronicznych nie są dostępne statystyki dotyczące ich ilości. Szacunkowe oceny ilościowe przeprowadzane w Instytucie Gospodarki Odpadami wykazały, Ŝe w kraju w skali roku powstaje ok. 300 tys. Mg zuŜytych urządzeń AGD (pralki, lodówki, kuchnie gazowe, zamraŜarki itp.) oraz ok. 100 tys. Mg urządzeń elektronicznych (sprzęt odtwarzający, odbiorniki TV, komputery, aparaty telefoniczne, itp.). Zbiórką i utylizacją zuŜytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych zajmuje się niewielka liczba podmiotów gospodarczych. Największą firmą świadcząca usługi montaŜowo-serwisowe urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych z odzyskiem substancji kontrolowanych typu CFC i HCFC jest firma “CIZ” w Bełku k/Rybnika w woj. śląskim (pokrywająca zapotrzebowanie na tego typu działalność w 20%). Działalność związaną z recyklingiem odpadów elektrycznych i elektronicznych prowadzą takŜe: Thornmann Recycling w Toruniu i oddziałami w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Szczecinie i na Śląsku; firma Mega Service Recycling w Bielsku-Białej, P.H.U. PROEKO Grupa Śląsk, itp. Na etapie wdraŜania jest instalacja do demontaŜu kineskopów o wydajności 10 tys. Mg/r z moŜliwością rozszerzenia mocy przerobowych do 50 tys. Mg/r. Funkcjonujące obecnie w Polsce firmy nie pokrywają potrzeb związanych z odpadami elektrycznymi i elektronicznymi. Wielkogabarytowy sprzęt AGD w większości kierowany jest do składnic złomu stalowego lub na składowiska a wartości surowcowe odpadów są wykorzystywane w małym stopniu. Istniejące substancje niebezpieczne w odpadach stanowią zatem duŜe zagroŜenie dla środowiska naturalnego. Sytuację w tym zakresie powinna poprawić obowiązująca od 1 lipca 2002 r. ustawa z dnia 2 marca 2001 r. o postępowaniu z substancjami zuboŜającymi warstwę ozonową (Dz. U. Nr 52, poz. 537 i Nr 100, poz. 1085), która zakazuje składowania urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych itp. zawierających CFC i HCFC. Wytwarzający tego typu odpady będą mieli obowiązek odzyskać substancje kontrolowane. Na podstawie danych zawartych w opracowaniu: „Krajowy system zbiórki i utylizacji wycofywanych z eksploatacji urządzeń elektrycznych i elektronicznych” (IMBiGS, 2002) w zakresie szacunków ilości powstającego w gospodarstwach domowych zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przyjmując 2 kg/M/rok obliczono, Ŝe w Gminie Brzeszcze wytworzono w postaci złomu ze zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na poziomie ok. 44 Mg/rok.
72
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.6.2 Prognoza
BranŜa wyrobów elektrycznych i elektronicznych cechuje się najwyŜszym tempem rozwojowym. Wg KPGO dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest trzykrotnie wyŜsza od pozostałych odpadów.
Szacunki prowadzone w UE zakładają, Ŝe ilość tych odpadów przyrasta o 3-5% w skali roku, co oznacza, Ŝe w 2015 r. ilość tych odpadów ulegnie podwojeniu i wyniesie 88 Mg/rok. Jakość odpadów będzie ulegać zmianie wskutek ograniczenia stosowania ilości substancji niebezpiecznych typu ołów, kadm, rtęć i chrom oraz substancji bromowanych.
4.4.6.3 Cele i kierunki działań
Cele objęte Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami:
Organizacja selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych na terenie gminy z gospodarstw domowych – poprzez sklepy lub punkty zbierania odpadów niebezpiecznych organizowane przez gminę.
Rozwój
działań
w
zakresie
przedłuŜanie
okresu
uŜytkowania
a
mianowicie:
przekazywanie starszego typu sprzętu innym uŜytkownikom, konserwacja i naprawa czy odnowa (modernizacja) przy współudziale producentów, organizacji pozarządowych. [WPGO]
NaleŜy przyjąć dwuwariantowy system zbiórki tych odpadów: − od podmiotów gospodarczych – poprzez dystrybutorów sprzętu elektrycznego lub bezpośrednio do zakładów demontaŜu, − od uŜytkowników indywidualnych – poprzez sklepy lub punkty zbierania odpadów niebezpiecznych organizowane przez gminę.
Dodatkową moŜliwością jest wsparcie zorganizowania wtórnego obiegu przestarzałych ale sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
73
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.7
Odpady z jednostek słuŜby zdrowia i jednostek weterynaryjnych
Odpady medyczne powstają w procesach diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej i weterynaryjnej, prowadzonych we wszystkich placówkach medycznych działających na terenie Gminy Brzeszcze.
Miejscami powstawania odpadów medycznych są przychodnie, ośrodki zdrowia, gabinety lekarskie i weterynaryjne, apteki. Na terenie Gminy działa 5 przychodni lekarskich, 4 apteki i 2 lecznice weterynaryjne. Ilość i rodzaj placówek medycznych i weterynaryjnych przedstawia tabela 4-7. (dane pozyskane na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji)
Tabela 4-7. Placówki medyczne i weterynaryjne. Przychodnie lekarskie
Apteki
Jedn. weterynaryjne
5
4
2
Według danych WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) wśród odpadów, powstających w placówkach słuŜby zdrowia około: − 75% - 90% stanowią odpady nie stanowiące zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia ludzi (odpady komunalne i komunalnopodobne), − 10% - 25% odpady medyczne. Odpady powstające w placówkach medycznych moŜna podzielić na 4 podstawowe grupy: − Grupa A – odpady komunalne, w tym np. biurowe, kuchenno-ogrodowe, wielkogabarytowe, ampułki po uŜytych lekach, surowce wtórne i inne, − Grupa B – zuŜyte opatrunki, krew i jej produkty krwiopochodne, tampony, przedmioty ostre (igły, strzykawki, skalpele, pipety itp.) i inne, − Grupa C – szczątki ludzkie i zwierzęce: tkanka pooperacyjna, rozpoznawalne szczątki ciała ludzkiego − Grupa D – cytostatyki, niewykorzystane płyny z chemoterapii, odpady chemiczne i
farmaceutyki
(przeterminowane
leki,
materiały
fotograficzne),
odpady
o wysokiej zawartości metali cięŜkich (np. termometry rtęciowe, świetlówki) oraz radioaktywne.
74
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
4.4.7.1 Stan aktualny
Ilości odpadów medycznych powstających na terenie Gminy Brzeszcze (2003 r.) w [Mg/rok] przedstawia tabela 4-8.
Tabela 4-8. Ilości odpadów medycznych powstające na tereni Gminy. Przychodnie lekarskie
Apteki
Jedn. weterynaryjne
3,24
0,32
0,15
Odpady z jednostek medycznych znajdujących się na terenie Gminy Brzeszcze są odbierane przez następujące firmy: „Bekan” z Wilkowic, „Celt” z Katowic, „Nowista” z Bielska-Białej oraz firma „Silfarm” z Katowic.
W tabeli 4-9 podano przykładowe ilości odpadów medycznych, powstających w gabinetach lekarskich róŜnej specjalności, wartości średnie dla Polski, 2002r, w kg/pacjent/dzień.
Tabela 4-9. Ilości odpadów produkowane przez gabinety lekarskie (kg/pacjent/dzień) Gabinety lekarskie/ specjalność
Produkcja odpadów medycznych
Chirurgia
0,18
Ginekologia
0,37
Interna
0,02
Laboratoria analityczne
0,1
Laryngologia
0,08
Okulistyka
0,02
Ortopedia
0,15
Stomatologia
0,41
Urologia
0,37
W składzie odpadów, powstających w placówkach słuŜby zdrowia, dominują odpady o charakterze komunalnym. Zgodnie z wymogiem ustawy o odpadach w gospodarce tymi odpadami obowiązuje następująca kolejność działań: minimalizacja produkcji – recykling (materiałowy przed termicznym) – unieszkodliwianie. Zgodnie z rozporządzeniem ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów
75
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
medycznych i weterynaryjnych dopuszczalne są następujące sposoby unieszkodliwiania tych odpadów: − termiczne
przekształcanie
odpadów
w
instalacjach
lub
urządzeniach
zlokalizowanych na ladzie − przez autoklawizowanie − dezynfekcja termiczna − inne rodzaje (niŜ wymienione powyŜej) obróbki fizyczno-chemicznej Odpady medyczne zostały ujęte w katalogu odpadów w grupie 18 dzieląc odpady medyczne na inne niŜ niebezpieczne oraz niebezpieczne. Do odpadów niebezpiecznych zalicza się: Tabela 4-10. Odpady niebezpieczne w grupie odpadów medycznych. 18 01 02*
Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty słuŜące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03)
18 01 03*
Inne odpady, które zawierają Ŝywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82
18 01 06*
Chemikalia,
w
tym
odczynniki
chemiczne,
zawierające
substancje
niebezpieczne 18 01 08*
Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
18 01 10*
Odpady amalgamatu dentystycznego
Odpady z grupy 18 01 02
Stanowią mniej niŜ ok. 1,5% ogólnej masy odpadów. Ze względów sanitarnych i etycznych odpady te powinny być grzebane lub poddane kremacji.
76
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Odpady z grupy 18 01 06, 18 01 08 i 18 01 10
Do odpadów specjalnych zalicza się stosowane w ośrodkach medycznych stałe, ciekłe i gazowe substancje niebezpieczne, substancje i preparaty chemiczne. Chemikalia uŜywane są w diagnostyce, leczeniu, dezynfekcji jak równieŜ w warsztatach i zapleczu szpitalnym. Odpady te musza być segregowane, gromadzone i unieszkodliwiane odrębnie, zgodnie z ich chemiczna i fizyczną charakterystyką.
4.4.7.2 Prognoza
Prognoza wytwarzania specyficznych odpadów medycznych została wykonana w oparciu o KPGO. Prognoza do roku 2015 przedstawia się następująco: − 2003 – 3,71 Mg/rok, − 2007 – 3,86 Mg/rok, − 2011 – 4,01 Mg/rok, − 2015 – 4,17 Mg/rok. MoŜna przyjąć, Ŝe do 2015 roku ilość odpadów medycznych powstających na terenie Gminy Brzeszcze wzrośnie o ok. 460 kg/rok w stosunku do stanu obecnego.
4.4.7.3 Cele i kierunki działań
Główne cele z zakresu gospodarki odpadami medycznymi na terenie gminy to: − minimalizacja ilości powstawania odpadów, − eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami, − eliminacja zagroŜenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego [WPGO]. Winno być to wsparte takimi działaniami jak: − przeprowadzenie kampanii edukacyjnej w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami medycznymi wśród pracowników słuŜby zdrowia, − minimalizacja ilości powstawania niebezpiecznych odpadów medycznych, poprzez segregację odpadów u źródła powstawania, − eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami medycznymi, tj. spalania odpadów medycznych w piecach nie posiadających urządzeń do oczyszczania gazu oraz w piecach centralnego ogrzewania,
77
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− monitoring gospodarki odpadami medycznymi na terenie gminy. Działania niezbędne do zrealizowania ww. celów z zakresu gospodarki odpadami medycznymi: − prowadzenie monitoringu gospodarki odpadami medycznymi poprzez kontrolę podmiotów wytwarzających odpady medyczne oraz kontrolę i weryfikację firm posiadających zezwolenie na zbieranie i transport tych odpadów, − odpady o charakterze komunalnym powinny być gromadzone w pojemnikach i odbierane na podstawie umów zawartych z firmami wywozowymi, tymi samymi, które odbierają odpady od mieszkańców Gminy, − odpady medyczne powinny być zbierane na terenie placówek słuŜby zdrowia w sposób selektywny z wydzieleniem w/w odpadów komunalnych, gromadzone w
odrębnych
workach
plastikowych,
a
następnie
przekazywane
do
unieszkodliwiania.
4.4.8
Odpady zawierające azbest.
Azbest znajduje się w płytach azbestowo-cementowych falistych i płytach prasowanych płaskich (ok. 13% zawartości azbestu). Płyty faliste stosowane były najczęściej do pokryć dachowych natomiast płyty płaskie stosowano w chłodniach kominowych lub do produkcji ścian osłonowych w budownictwie ogólnym i przemysłowym. Płyty płaskie typu „karo” (400x400) były stosowane na pokrycia dachowe lub elewacyjne. Rury azbestowo-cementowe wysokociśnieniowe i kanalizacyjne są stosowane jako przewody wentylacyjne i dymowo-spalinowe (zawartość azbestu ok. 22%). Azbest stosowany był równieŜ w elektrociepłowniach i elektrowniach: w obmurzach kotłów, a takŜe w uszczelnieniach urządzeń poddanych wysokiej temperaturze, w zaworach, wymiennikach ciepła, w izolacji tras ciepłowniczych. UŜywany równieŜ do wyrobu tkanin ogniotrwałych, okładzin ciernych szczęk hamulcowych i farb ogniotrwałych. Azbest został uznany jako czynnik rakotwórczy. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w skutek wdychania włókien azbestu, zawieszonych w powietrzu, np. w trakcie prac demontaŜowych płyt elewacyjnych i dachowych, podczas szlifowania wyrobów, cięcia, łamania. Z uwagi na swoje własności odpady zawierające azbest klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne.
78
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów odpady zawierające azbest klasyfikowane są następująco:
Tabela 4-11. Odpady zawierające azbest. 06 13 04* Odpady z przetwarzania azbestu 10 11 81* Odpady zawierające azbest (z hutnictwa szkła) 10 13 09* Odpady zawierające azbest z produkcji elementów cementowo-azbestowych 15 01 11* Opakowania
z
metali
zawierające
niebezpieczne
porowate
elementy
wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest), włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi 16 02 12* ZuŜyte urządzenia zawierające wolny azbest 17 06 01* Materiały izolacyjne zawierające azbest 17 06 05* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest
Zasady postępowania z odpadami zawierającymi azbest reguluje ustawa o odpadach, ustawa „Prawo ochrony środowiska”, ustawa o zakazie stosowania wyrobów azbestowych oraz m.in. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej dotyczące zasad BHP przy usuwaniu i zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 45, poz. 280).
4.4.8.1 Stan aktualny
Obecnie na terenie województwa małopolskiego nie istnieje składowisko, na których moŜna gromadzić odpady zawierające azbest. Uwzględniając jednak potrzeby składowania odpadów azbestowych przyjmuje się w skali województwa w perspektywie 2006-2015 budowę trzech tego typu obiektów. W chwili obecnej odpady azbestowe składowane są na terenie Miejsko – Przemysłowej Oczyszczalni Ścieków w Oświęcimiu. RozwaŜa się moŜliwość utworzenia regionalnego składowiska odpadów azbestowych obsługującego znaczną cześć województwa małopolskiego, alternatywnym rozwiązaniem jest utworzenie powiatowego punku składowania azbestu. W obu wypadkach proponowana lokalizacja to tereny poprzemysłowe Oświęcimia.
79
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
W województwie małopolskim zbilansowane wielkości odpadów azbestowych szacuje się na ok. 60260 Mg [WPGO, 2003]. Są to wielkości szacunkowe, dlatego konieczne jest jednak przeprowadzanie szczegółowej inwentaryzacji ilości azbestu na terenie województwa. Na terenie Gminy Brzeszcze została przeprowadzona w 2003 roku wśród mieszkańców ankieta, dzięki której dokonano szacunkowej oceny ilości azbestu. Społeczeństwo wyraziło równieŜ potrzebę przeprowadzenia zbiórki tego materiału. W 2003 r. z akcji skorzystało 15 osób, zebranych zostało 28 240 kg odpadów zawierających azbest. Nakłady poniesione na ten cel to kwota 12 993,22 zł, z czego 9 744,92 to środki z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Oświęcimiu. Odpady zawierające azbest odbierane były od osób fizycznych będących właścicielami budynków zlokalizowanych na terenie Gminy Brzeszcze. Akcja planowana jest takŜe w latach przyszłych. 4.4.8.2 Cele i kierunki działań
Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich składowanie. NaleŜy znaleźć moŜliwość bezpiecznego usunięcia wyrobów zawierających azbest i ich składowania na wyznaczonych do tego celu składowiskach poza terenem. W „Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, przyjętym przez Radę Ministrów dnia 14 maja 2002 r. zakłada się oczyszczenie do 2032 roku terytorium Polski z azbestu i usunięcie innych wyrobów azbestowych. W związku z wysokimi kosztami wymiany pokryć dachowych zawierających azbest naleŜy rozwaŜyć moŜliwość zarezerwowania w ramach środków gminnych, funduszy przeznaczonych na dofinansowanie wymiany tych pokryć dla indywidualnych właścicieli budynków. Środki te mogą pochodzić równieŜ z Gminnego, Powiatowego lub Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jak i funduszy Unii Europejskiej. DemontaŜ elementów zawierających azbest naleŜy zlecić wyspecjalizowanej w tym zakresie firmie mającej zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych. Wykonanie prac rozbiórkowych dozwolone jest jedynie przez wyspecjalizowane i przeszkolone firmy posiadające zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest. [WPGO].
80
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
5 5.1
EDUKACJA EKOLOGICZNA PRAWNE ASPEKTY DOTYCZĄCE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
Lokalna działalność w zakresie edukacji ekologicznej powinna wynikać z globalnych załoŜeń, które zostały zawarte w dwóch podstawowych dokumentach. Pierwszy - Agenda 21 jest globalnym programem działań na rzecz środowiska i rozwoju, przyjętym ( i podpisanym przez 179 państw) na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992r. Jest to dokument, z którego wynika światowy nakaz powszechnej edukacji ekologicznej. Program ten wskazuje, w jaki sposób moŜna równowaŜyć rozwój gospodarczy i społeczny z poszanowaniem środowiska. Kluczową rolę w procesie wdraŜania Agendy 21 mają do odegrania władze lokalne, zgodnie z zasadą "Myśl globalnie, działaj lokalnie" "Do
2002
zrównowaŜonego
roku
wszystkie
rozwoju,
kraje
określające
powinny udział
opracować i
narodowe
odpowiedzialność
strategie wszystkich
zainteresowanych stron. NaleŜy aktywnie wspierać Lokalne Agendy 21 i inne programy, których celem jest rozwój zrównowaŜony".
Drugim waŜnym dokumentem (w skali naszego kraju) jest „Polityka Ekologiczna Państwa” z 1992r. oraz jej rozwinięcie opracowane przez Ministerstwo Środowiska „Polska Strategia Edukacji Ekologicznej” pt.: „Przez edukację do trwałego i zrównowaŜonego rozwoju”.
5.2
STAN AKTUALNY W budŜecie na rok 2004 przeznaczono pewną pulę środków na dotacje dla
stowarzyszeń i fundacji, które w ramach swych statutowych działań realizują zadania gminy, m.in. w zakresie ochrony środowiska oraz w zakresie edukacji ekologicznej. Świadomość ekologiczna społeczeństwa stanowi bardzo waŜny element w ochronie środowiska, w szczególności w realizacji programu gospodarki odpadami, gdyŜ to właśnie ludzie biorą aktywny udział w tym procesie. Na terenie Gminy Brzeszcze prowadzone są działania mające na celu edukację i promowanie działań proekologicznych. Są to działania skierowane w głównej mierze do dzieci i młodzieŜy, a poprzez nie do osób dorosłych. Koordynatorem działań w dziedzinie
81
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
ochrony środowiska i edukacji ekologicznej na terenie Gminy Brzeszcze jest Stowarzyszenie Ekologiczne „BIOS” oraz Ośrodek Kultury. Działania te są aktywnie wspierane przez gminę poprzez dofinansowanie z GFOŚiGW. W ramach edukacji ekologicznej na terenie Gminy Brzeszcze prowadzony jest szereg działań, m.in.: a) PROGRAM „EKO – SZKOŁA” – program polegający na rozpropagowaniu selektywnej zbiórki surowców wtórnych w poszczególnych szkołach na terenie Gminy Brzeszcze, do specjalnie przygotowanych kontenerów. Program odbywa się przy współudziale Agencji Komunalnej Sp. z o.o., która zapewnia wsparcie logistyczne. Program EKO – SZKOŁA jest prowadzony przez cały rok szkolny. Pod koniec roku szkolnego uczniowie szkół, którzy osiągnęli najlepsze wyniki w ilości selektywnie zebranych odpadów otrzymują cenne nagrody finansowe. b) Akcja Sprzątanie Świata – odbywająca się rokrocznie przy licznym udziale dzieci i młodzieŜy oraz osób dorosłych z terenu gminy. c) Akcja polegającą na zbiórce poŜywienia dla zwierząt znajdujących się w schroniskach. d) Akcja „Ratujmy kasztanowce” - akcja polegająca na grabieniu liści kasztanowca białego (Aescullus hippocastanum) mająca na celu zmniejszenie populacji szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameraria ohridella). Akcja poprzedzona była przeprowadzoną w 2002r. inwentaryzacją wszystkich kasztanowców białych rosnących na terenie Gminy Brzeszcze. e) Akcja sadzenia drzewek na terenach zrekultywowanych, przeprowadzana z okazji obchodów Dni Ziemi. f) „Zlot Młodych Ekologów” – organizowana rokrocznie impreza plenerowa dla dzieci i młodzieŜy szkół podstawowych i gimnazjalnych. g) Akcja dokarmiania zwierzyny wolnoŜyjącej prowadzona przez Koła Łowieckie z terenu Gminy Brzeszcze. h) Impreza ekologiczno – kulturalna pod hasłem: „Nie zabijajcie Ziemi”. W jej ramach odbywa się Powiatowy Konkurs Prezentacji Scenicznych Apeli Ekologicznych „EKO-ALARM”. i) „Ziemi na ratunek” – wystawa o tematyce ekologicznej. j) Spotkanie dla dzieci i młodzieŜy szkolnej pod hasłem „Ziemia planeta Ŝywa”. Spotkanie zorganizowane z okazji Dnia Ziemi. k) „Dni Ziemi”: 82
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
gminny konkurs wiedzy ekologicznej dla klas IV, V, VI szkół podstawowych i I klas gimnazjum „Ziemia - zielona wyspa”,
„Ziemia -zielona wyspa” – konkurs na plakat i piosenkę ekologiczną,
konkurs fotograficzny „Zielony Obiektyw”.
Organizacją przedsięwzięć o charakterze edukacyjno-ekologicznym zajmuje się Stowarzyszenie Ekologiczne „BIOS”, Ośrodek Kultury w Brzeszczach przy współudziale Agencji Komunalnej Sp. z o.o. oraz UG Brzeszcze. W budŜecie gminy na rok 2004 przeznaczono równieŜ pewną pulę środków na dotacje dla stowarzyszeń i fundacji, które w ramach swych statutowych działań realizują zadania gminy dotyczące ekologii w Gminie Brzeszcze. 5.3
WSKAZÓWKI DO REALIZACJI SYSTEMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
Na terenie gminy są prowadzone działania w zakresie edukacji ekologicznej, w które zaangaŜowane
jest
szereg
organizacji,
stowarzyszeń,
jednostek
gminnych
oraz
przedsiębiorstw. Aby sprawnie i skutecznie realizować cele gminne naleŜy połoŜyć duŜy nacisk na regularną i długofalową edukację wszystkich grup wiekowych i społecznych na terenie gminy. Proces edukacji ekologicznej moŜna prowadzić dwutorowo: formalnie (nauka w szkołach, przedszkolach) oraz nieformalnie (tu waŜną rolę odgrywają: Stowarzyszenie Ekologiczne BIOS, Ośrodek Kultury w Brzeszczach, Agencja Komunalna Sp. z o.o.) 5.4
ELEMENTY EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
Cel prowadzenia edukacyjnego programu gospodarki odpadami Wprowadzenie
edukacyjnego
programu
gospodarki
odpadami
ma
na
celu
wykształcenie wśród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowań w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami. Proces ten powinien odbywać się poprzez; o dalsze rozpowszechnianie informacji dotyczących zalet selektywnej zbiórki odpadów, jako drogi do ekologicznego sposobu Ŝycia we własnym domu, o promowanie świadomych zakupów, wolnych od wpływów reklamowych, co wiąŜe
się
z przekonywaniem
do
kupowania
rzeczy
trwałych,
nie
jednorazowego uŜytku, a takŜe poprzez zmianę podejścia do kupowanych
83
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
towarów – doprowadzenie do wybierania przez konsumenta towarów bezodpadowych lub w opakowaniach ulegających całkowitej degradacji lub nadających się do utylizacji, czy ponownego przetworzenia.
Organizatorzy i instytucje wspomagające W skali globalnej i na poziomie edukacji przedszkolno – szkolnej organizacja edukacji powinna odbywać się odgórnie, poprzez opracowania programowe odpowiednich instytucji państwowych. Istotne jest tu jednak udzielenie wsparcia pod kątem realizacji poszczególnych działań ze strony władz lokalnych, ośrodków kulturalnych organizacji pozarządowych.
Odbiorcy Poziom wiedzy społeczeństwa w zakresie gospodarki odpadami jest zróŜnicowany. WaŜne jest aby edukacja prowadzona była na wszystkich szczeblach rozwoju i na róŜnym stopniu zaawansowania wiedzy dla poszczególnych grup wiekowych. W oparciu o powyŜsze stwierdzenie odbiorcami edukacyjnego programu gospodarki odpadami są:
dzieci (przedszkola i szkoły podstawowe),
młodzieŜ (gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne),
nauczyciele,
dorośli mieszkańcy klasyfikowani wg następującego podziału: urzędnicy
administracji państwowej, przedstawiciele biznesu,
pozostali dorośli mieszkańcy.
Sposoby i metody realizacji Realizacja edukacyjnego programu gospodarki odpadami powinna być wieloetapowa i być realizowana na wielu płaszczyznach. Przykładem tak realizowanego programu jest PROGRAM – EKO – SZKOŁA, prowadzony od kilku lat w szkołach Gminy Brzeszcze, podstawowym celem programu jest zakrojona na szeroką skalę edukacja ekologiczna, głównie dotykająca tematu recyklingu surowców wtórnych. Program ten prowadzony jest przez
cały
rok
szkolny.
Najlepszym
potwierdzeniem
zasadności
jego
dalszego
kontynuowania są zebrane przez uczestników duŜe ilości surowców wtórnych oraz wyróŜnienia w konkursach ogólnokrajowych, jakie otrzymało Stowarzyszenie Ekologiczne „BIOS” jako główny koordynator Programu.
84
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Działalność edukacyjna jest takŜe realizowana w formie biernej – informacyjnej, obejmującej, materiały drukowane, audycje i inne oraz poprzez aktywne włączanie mieszkańców w proces edukacji (np.; szkolenia, festiwale, konkursy itp.). W realizacji tego typu przedsięwzięć główną rolę odgrywają stowarzyszenia oraz jednostki gminne. Tematyka prowadzonej do tej pory akcji informacyjnej zawierała:
2.
upowszechnienie
wiedzy
teoretycznej
i
praktycznej
dotyczącej
zagospodarowania odpadów, 3.
wspieranie oraz współtworzenie programów dydaktycznych i edukacyjnych realizowanych w szkołach i przedszkolach,
4.
udział
w
tworzeniu
miejsc
zbiórki
odpadów
niebezpiecznych
oraz
informowanie o takich miejscach w najbliŜszej okolicy, 5.
propagowanie proekologicznych wzorców zachowań.
Edukacja ekologiczna w ramach podstawowego systemu edukacyjnego Edukacja przedszkolaka Kontynuacja
oraz
dalszy
rozwój
zajęć
pomagających
dziecku
odkrywać
i porządkować elementarną wiedzę o świecie przyrody, z naciskiem na gospodarkę odpadami. Zajęcia zgodne z "Podstawą programową wychowania w przedszkolu". WaŜne, aby precyzyjnie sformułowano temat, czytelnie postawione zadanie dla dziecka oraz określenie celów szczegółowych, przydatnych dla nauczycieli i rodziców. Dziecko uczy się, myśli, tworzy, rysuje, koloruje, uzupełnia i nakleja.
Edukacja ekologiczna uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjów Na tym etapie rozwoju uczniowie poznają środowisko i jego problematykę od najbliŜszej im przestrzeni do dalszych regionów i tematyki światowej. Program nauczania jest wzbogacany o tzw. „warsztaty ekologiczne”, podczas których uczniowie będą aktywnie uczestniczyć w poznawaniu zagadnień związanych ze środowiskiem, w szczególności z zagadnieniami odpadowymi, wprowadzono równieŜ moŜliwość tworzenia przez dzieci i młodzieŜ tzw. scenariuszy imprez i akcji ekologicznych. Edukacja ekologiczna za pomocą komputera. (Tworzenie multimedialnych prezentacji ekologicznych. Tworzenie dokumentów tekstowych, dyplomów, biuletynów, publikacji na temat ochrony środowiska naturalnego). 85
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
6
PLANOWANE DZIAŁANIA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI Gospodarka odpadami na terenie Gminy Brzeszcze powinna być prowadzona w sposób
nawiązujący do podstawowych zasad polityki ekologicznej państwa w zakresie zbierania, gromadzenia oraz unieszkodliwiania odpadów. Działania zmierzające do zapobiegania powstawania odpadów lub ograniczania ilości oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko to przede wszystkim zbiórka, odzysk i unieszkodliwianie
odpadów.
W
oparciu
o
przeprowadzone
szczegółowe
analizy
dotychczasowego stanu gospodarki odpadami na terenie gminy, a takŜe prognozy zmian ilościowych odpadów, dokonano identyfikacji potrzeb w zakresie ich unieszkodliwiania, utylizacji a takŜe zidentyfikowano działania w tym zakresie. Dodatkowo naleŜy podkreślić moŜliwość (jaką daje Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami) nadania Składowisku Odpadów w Brzeszczach statusu regionalnego składowiska (ZZO). Po ustaleniu takiej moŜliwości na szczeblu powiatowym Składowisko Odpadów w Brzeszczach moŜe funkcjonować oraz być rozbudowywane i modernizowane, jako regionalny ZZO.
Odpady wytworzone w sektorze komunalnym Lata 2004-2007 − rozbudowa gminnego systemu selektywnego gromadzenia i zbierania odpadów, − promowanie prawidłowych zachowań ekologicznych wśród mieszkańców gminy w celu osiągnięcia zakładanych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, niebezpiecznych i pozostałych, − kontynuacja regularnego wywozu odpadów komunalnych, − organizacja systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, − propagowanie
indywidualnego
kompostowania
odpadów
organicznych
powstających w gospodarstwach domowych i rolniczych, − I etap budowy linii do sortowania odpadów biodegradowalnych, − I etap budowy kompostowni odpadów biodegradowalnych , − instalacja pojemników na odpady w miejscach poddanych szczególnie duŜej presji – parkingi śródleśne, nadrzeczne, przy zbiornikach wodnych, − opracowanie ewidencji i kontynuacja likwidacji dzikich wysypisk ,
86
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− opracowanie i wdraŜanie programu edukacyjnego dla społeczeństwa i firm, − podjęcie działań w celu pozyskania funduszy na realizację zamierzonych przedsięwzięć ze środków polskich oraz UE.
Lata 2008-2015 − budowa Gminnego Punktu Zbiorki Odpadów Niebezpiecznych, − budowa linii do segregacji odpadów biodegradowalnych, − budowa kompostowni odpadów niebezpiecznych, − objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną zbiórką odpadów wielkogabarytowych i budowlanych, − rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, − opracowanie i wdroŜenie programu likwidacji dzikich wysypisk, − dalsza edukacja ekologiczna mieszkańców gminy celem osiągnięcia zakładanych poziomów odzysku i recyklingu odpadów, − starania o pozyskanie środków na realizację zakładanych przedsięwzięć. Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym Lata 2004 - 2015 − wdraŜanie technologii mało i bezodpadowych, metod „czystszej produkcji” i zarządzania środowiskowego, − kampania
informacyjno-edukacyjna
dla
podmiotów
gospodarczych
funkcjonujących na terenie Gminy w zakresie ograniczania ilości wytwarzania odpadów
i
racjonalizowania
sposobów
gospodarowania
nimi
a
takŜe
obowiązującego prawa (prowadzenie ewidencji odpadów, uzyskiwanie pozwoleń, itp.).
Odpady niebezpieczne Lata 2004-2015 − inwentaryzacja odpadów azbestowych, − kontynuacja organizowanych akcji utylizacji odpadów azbestowych, − udoskonalenie i wdroŜenie programu zbiórki i usuwania odpadów azbestowych, 87
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− inwentaryzacja odpadów PCB w gminie, − opracowanie harmonogramu likwidacji odpadów PCB, − likwidacja PCB do 2010 roku – udział w programie wojewódzkim, − tworzenie punktów odbioru odpadów niebezpiecznych przy punktach handlowych, szkołach.
Komunalne osady ściekowe Lata 2004-2015 − organizacja systemu kompostowania (lub współkompostowania z odpadami komunalnymi) przy lokalnej oczyszczalni ścieków lub na terenie Składowiska Odpadów Komunalnych.
7
ZADANIA STRATEGICZNE NA LATA 2004-2015 W poniŜszej tabeli przedstawiono strategiczne zadania do zrealizowania w Gminie
Brzeszcze w latach 2004-2015 wraz z jednostkami odpowiedzialnymi za ich realizację.
Tabela 7-1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami w Gminie Brzeszcze (2004-2015) Zadania
Jednostka odpowiedzialna
SEKTOR KOMUNALNY Rozbudowa gminnego systemu selektywnego gromadzenia i zbierania Burmistrz Gminy odpadów ze szczególnym uwzględnieniem odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych, Budowa GPZON.
Przedsiębiorcy
z
sektora prywatnego i państwowego
Budowa linii do segregacji odpadów biodegradowalnych
Burmistrz Gminy
Budowa kompostowni odpadów biodegradowalnych
Burmistrz Gminy
Ciągła likwidacja „dzikich wysypisk” odpadów
Burmistrz Gminy
Prowadzenie edukacji ekologicznej mieszkańców gminy celem osiągnięcia Burmistrz Gminy/ zakładanych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
Szkoły/ Stowarzyszenia
KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE Organizacja systemu kompostowania osadów ściekowych przy Zakładzie Burmistrz
88
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Oczyszczania
Ścieków
lub
na
terenie
Składowiska
Odpadów Gminy/Agencja
Komunalnych
Komunalna
SEKTOR GOSPODARCZY WdraŜanie
technologii
mało-
bezodpadowych,
metod
„czystszej Przedsiębiorcy
produkcji” i zarządzania środowiskowego Kampania
informacyjno-edukacyjna dla
podmiotów
gospodarczych Burmistrz
Gminy,
funkcjonujących na terenie Gminy w zakresie ograniczania ilości Przedsiębiorcy wytwarzania odpadów i racjonalizowania sposobów gospodarowania nimi oraz z zakresu prawa dotyczącego gospodarki odpadami
ODPADY NIEBEZPIECZNE Opracowanie i wdroŜenie programu zbiórki i usuwania odpadów Burmistrz gminy azbestowych Kontynuacja akcji utylizacji odpadów azbestowych
Burmistrz gminy
Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych z sektora
Przedsiębiorcy
małych i średnich przedsiębiorstw Likwidacja PCB
Burmistrz gminy
Bardzo waŜnym zadaniem strategicznym, jakie moŜe się pojawić w zadaniach jest moŜliwość nadania Składowisku Odpadów w Brzeszczach statusu składowiska regionalnego (ZZO). Po ustaleniu takiej moŜliwości na szczeblu powiatowym Składowisko Odpadów w Brzeszczach moŜe być rozbudowywane i modernizowane jako regionalny ZZO.
89
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
8 8.1
HARMONOGRAM I KOSZTY WDROśENIA ORAZ MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA HARMONOGRAM I KOSZTY WDROśENIA ORAZ MOśLIWOŚCI FINANSOWANIA
Tabela 8-1. Harmonogram i koszty działań w latach 2004-2007 wraz z potencjalnymi źródłami finansowania Zadania do realizacji Lp.
1
2
Rozbudowa gminnego systemu selektywnego gromadzenia i zbierania odpadów Organizacja i rozwijanie systemu zbierania odpadów niebezpiecznych, wytwarzanych przez mieszkańców a wydzielanych ze strumienia odpadów komunalnych.
3
I etap budowy linii do segregacji odpadów biodegradowalnych
4
I etap budowy kompostowni odpadów biodegradowalnych
5
Instalacja pojemników na odpady w miejscach poddanych szczególnie duŜej presji – parkingi śródleśne, nadrzeczne, zbiornikach wodnych
Jednostki realizujące i odpowiedzialne
Charakter zadania Okres (W, K, I ), IN, realizacji NIN
Koszt realizacji [tyś. zł]
W, IN
2004 – 2007
330
W, IN
2004 – 2007
28
W, IN
2004 – 2007
1 500
Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy UE i krajowych
W, IN
2004 – 2007
1 000
W, IN
2004 – 2007
38
Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE
Gmina, mieszkańcy
Gmina, mieszkańcy
Gmina
Gmina
Gmina,
Potencjalne źródła finansowania Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy UE i krajowych
90
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
6
Opracowanie ewidencji, inwentaryzacja dzikich wysypisk oraz dalsza, ciągła ich likwidacja.
7
8
9
Gmina, podmioty gospodarcze
W, NIN, IN
2004 – 2007
30
Gmin, mieszkańcy Propagowanie indywidualnego kompostowania odpadów organicznych powstających w gospodarstwach domowych i rolniczych
W, NIN
2004-2007
5
Opracowanie i wdraŜanie programu edukacji ekologicznej dla społeczeństwa i przedsiębiorstw gospodarczych funkcjonujących na terenie Gminy w zakresie ograniczania ilości wytwarzania odpadów i racjonalizowania sposobów gospodarowania nimi Inwentaryzacja i opracowanie programu zbiórki i usuwania odpadów azbestowych Kontynuacja podejmowanych do tej pory działań – np. „Likwidacja odpadów zawierających azbest z terenu Gminy Brzeszcze” współfinansowane z PFOŚiGW Koszty ogółem
K, NIN
2004 – 2007
5
Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE, Podmioty gospodarcze
K, NIN, IN
2004 – 2007
25
Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE, Środki mieszkańców
Gmina, Podmioty gospodarcze, Organizacje pozarządowe
Gmina, mieszkańcy
Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE Środki własne Gminy, dotacje i kredyty z funduszy krajowych oraz UE
2961,0
W – zadanie własne, K- zadanie koordynowane, I – inne, IN – koszty inwestycyjne, NIN – koszty pozainwestycyjne Na obecnym etapie opracowania planu gospodarki odpadami, który wytycza strategię działań – nie ma moŜliwości szczegółowego określenia kosztów zarówno inwestycyjnych jak i eksploatacyjnych obiektów gospodarki odpadami. Koszty te mogą róŜnić się zasadniczo, w zaleŜności od wyboru określonej technologii. Rozstrzygnąć to moŜna jedynie w wyniku procedury przetargowej wśród firm oferujących poszczególne rozwiązania. Dodatkowo naleŜy zaznaczyć, iŜ zaproponowanie działania będą realizowane w miarę moŜliwości finansowych gminy.
91
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
8.2
MOśLIWOŚCI POZYSKIWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJĘ PRZEDSIĘWZIĘĆ Realizacja zadań z zakresu gospodarki odpadami wymaga zarezerwowania środków
finansowych, które znacząco przewyŜszają moŜliwości budŜetowe Gminy Brzeszcze. Szacunkowy koszt projektów ujęty w Planie Gospodarki Odpadami wyniesie 2 961 tys. zł. Warunkiem koniecznym ich wdroŜenia będzie wkład kapitału zewnętrznego. W tym rozdziale przedstawiono moŜliwości pozyskania środków na realizację poszczególnych przedsięwzięć inwestycyjnych. Przeznaczenie środków w budŜecie na daną inwestycję jest bardzo waŜnym elementem planowania, gdyŜ samorząd finansuje róŜne sfery Ŝycia społeczności lokalnej. Mając świadomość znaczenia planowanych inwestycji w gospodarce odpadami dla poprawy stanu środowiska naturalnego stwierdza się, Ŝe wielkość projektowanych zamierzeń daleko wykracza poza lokalne moŜliwości finansowe, stąd teŜ realizacja planowanych zadań jest moŜliwa wyłącznie przy wspomaganiu ich wykonywania ze źródeł zewnętrznych. Dostępnymi źródłami finansowania inwestycji z zakresu gospodarki odpadami ekologicznych są trzy grupy środków: − publiczne np. pochodzące z budŜetu państwa, województwa, powiatu, gminy lub pozabudŜetowych instytucji publicznych, − prywatne np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych, − prywatno – publiczne, Podstawowymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są: − zobowiązania kapitałowe – kredyty, poŜyczki, obligacje, leasing, − udziały kapitałowe – akcje i udziały w spółkach, − dotacje. PowyŜsze formy finansowania mogą występować łącznie. Podstawowymi źródłami finansowania przedsięwzięć ekologicznych są fundusze ekologiczne, fundacje i programy wspomagające, własne środki inwestorów. Podstanymi funduszami tworzącymi ten system są fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W Polsce działają:
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – największa instytucja finansująca
przedsięwzięcia
ochrony
środowiska
o
zasięgu
ponadregionalnym 92
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
i ogólnokrajowym. Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działalności określa II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast co roku aktualizowane są cele szczegółowe – dokumenty wewnętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista przedsięwzięć priorytetowych.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – jego naczelnym zadaniem jest dofinansowanie inwestycji i innych działań na rzecz ochrony środowiska oraz takie zarządzanie posiadanymi środkami finansowymi, aby maksymalnie je pomnoŜyć, zapewnić ciągłość finansowania i stworzyć optymalne warunki dla realizacji idei ochrony środowiska w województwie małopolskim. Główne zadania i kierunki działalności Funduszu wyznaczane są przez Radę Nadzorcza w przyjętym i corocznie aktualizowanym planie działalności oraz w liście przedsięwzięć priorytetowych w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej województwa małopolskiego.
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - gromadzą one wpływy z opłat płaconych za korzystanie ze środowiska i jego zasobów przez podmioty gospodarcze (m.in. za składowanie odpadów) oraz kar nakładanych za ponadnormatywne zanieczyszczanie środowiska. Ponadto działa w tym sektorze szereg instytucji i organizacji wspierających działania proekologiczne. Jedna z najbardziej znaczących instytucji tego typu jest Fundacja Ekofundusz. Podstawowym źródłem przychodów EkoFunduszu są wpływy z ekokonwersji polskiego długu, wynikające z umów Polski ze Stanami Zjednoczonymi, Francją, Szwajcarią, Szwecją, Włochami i Norwegią. Odpowiednie kwoty z tego tytułu zagwarantowane są corocznie w ustawie budŜetowej w dziale "obsługa zadłuŜenia zagranicznego" i regularnie wpłacane na konto EkoFunduszu z budŜetu państwa, jako zobowiązanie Polski wobec krajów-donatorów. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistniała moŜliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej dzielą się na cztery sekcje: − Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (European Regional Development Fund - ERDF),
93
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− Europejski Fundusz Socjalny (European Social Fund - ESF), − Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych (European Agriculture Guidance and Guarantee Fund -EAGGF) sekcja "Orientacji" − Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa (Financial Instrument for Fisheries Guidance- FIFG). Przedsięwzięcia
z
zakresu
ochrony
środowiska
mają
moŜliwości
otrzymania
dofinansowania głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Jego podstawowym zadaniem jest niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego krajów naleŜących do UE. Podstawowym instrumentem umoŜliwiającym korzystanie ze środków tego funduszu jest Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 (NPR) określający strategię społeczno-gospodarczą Polski w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej. Priorytety z dziedziny ochrony środowiska współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego będą realizowane w ramach dwóch programów operacyjnych, przygotowanych przez rząd Polski na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006: − Sektorowego Programu Operacyjnego "Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw" − Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Celem
Sektorowego
Programu
Operacyjnego
-
,,Wzrost
konkurencyjności
przedsiębiorstw’’ jest wsparcie działań (takŜe proekologicznych) prowadzących do wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki i zwiększających jej zdolność do funkcjonowania w warunkach otwartego rynku. Wsparcie w ramach tego programu adresowane jest do duŜych, średnich i małych przedsiębiorstw z wyłączeniem komunalnych. Program nie jest kierowany do podmiotów publicznych. Celem generalnym Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego jest zapewnienie wszystkim regionom w Polsce, w powiązaniu z działaniami podejmowanymi w
ramach
innych
programów
operacyjnych,
udziału
w
procesach
rozwojowych
i modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. Program będzie finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) i Europejskiego Funduszu Społecznego (ESF) oraz ze środków krajowych. Beneficjentami końcowymi pomocy są przede wszystkim samorządy województw, powiatów i gmin, stowarzyszenia oraz związki gmin i powiatów, instytucje naukowe, instytucje rynku pracy,
94
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
agencje rozwoju regionalnego i instytucje wspierania przedsiębiorczości, a za ich pośrednictwem przedsiębiorstwa, w tym głównie małe i średnie. Innym bardzo waŜnym instrumentem finansowym Unii Europejskiej jest Fundusz Spójności. Z jego środków finansowane są duŜe (o minimalnej wartości 10 mln EUR) projekty infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska oraz transeuropejskich sieci transportowych. Korzystanie ze środków Funduszu Spójności w Polsce oparte będzie na Strategii WdraŜania Funduszu Spójności utworzonej na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006.
Inną
metodą
realizacji
zadań
gminy
moŜe
być
rozwaŜenie
(zalecanego
w rozporządzeniach unijnych) Partnerstwa Prywato-Publicznego (PPP). Termin „prywatnopubliczne partnerstwo" (PPP) jest pojęciem ogólnym, które moŜe oznaczać co najmniej kilka form powierzania podmiotom prywatnym obowiązku świadczenia usług o charakterze publicznym. Poszczególne formy partnerstwa róŜnią się między sobą stopniem ponoszonego ryzyka gospodarczego, podziałem odpowiedzialności za jakość świadczenia, okresem świadczenia usług oraz charakterem własności majątku słuŜącego do spełniania świadczeń. W praktyce stosuje się kombinacje przedstawionych rozwiązań.
95
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
9
WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO. Na podstawie przeprowadzonej analizy i oceny wpływu gospodarki odpadami na
środowisko w Gminie Brzeszcze moŜna stwierdzić, Ŝe pomimo właściwych tendencji rozwojowych w gospodarowaniu odpadami w gminie, wywiera ona negatywny wpływ na praktycznie wszystkie komponenty środowiska a w szczególności na: − stan powietrza atmosferycznego, w tym takŜe na zmiany klimatu, ze względu na emisję biogazu ze zrekultywowanego składowiska odpadów, jak równieŜ nowego składowiska, gdzie przy braku selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji składowane są znaczne ilości tego rodzaju odpadów. Zanikanie warstwy ozonu stratosferycznego - ze względu na uwalnianie z odpadów urządzeń chłodniczych freonów i ich pochodnych. Kolejnym istotnym problemem jest spalanie odpadów w kotłowniach domowych, co jest źródłem emisji toksycznych substancji do powietrza atmosferycznego, − eutrofizację wód i ich toksyczne skaŜenie ze względu na brak urządzeń zabezpieczających
przed
przenikaniem
odcieków
do
wód
gruntowych
i powierzchniowych ze zrekultywowanego składowiska, − negatywny wpływ na jakość gleb wywierają powstające na terenie gminy „dzikie składowiska”, − brak objęcia wszystkich odpadów zorganizowaną zbiórką wpływa takŜe na dostępność zasobów wodnych, degradację terenów leśnych, róŜnorodność biologiczną oraz jakość środowiska miejskiego, − potencjalnie powaŜnym problemem w zakresie wpływu na zdrowie ludzi jest sposób demontaŜu i utylizacji materiałów budowlanych zawierających azbest.
Biorąc i
działania
pod w
uwagę zakresie
przedstawione gospodarki
w
planie
odpadami
na
gospodarki terenie
odpadami Gminy
cele
Brzeszcze
w perspektywie najbliŜszych kilku lat, pozytywnie naleŜy ocenić zamierzenia, których wdroŜenie z pewnością przyczyni się do zmniejszenia dotychczasowych obciąŜeń dla środowiska, wynikających z faktu powstawania odpadów, nieodłącznie towarzyszących bytowaniu ludzi i ich działalności gospodarczej. Zrealizowanie załoŜonych w planie celów, takich jak:
96
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− wprowadzenie zorganizowanego i spójnego systemu zbierania i transportu odpadów w celu zapobiegania niekontrolowanemu wprowadzaniu odpadów komunalnych do środowiska, − objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych, − prowadzenie gospodarki odpadami w oparciu o nowe składowisko spełniające wszelkie wymogi przepisów ochrony środowiska, − objęcie wszystkich mieszkańców selektywnym zbieraniem surowców wtórnych, − wdroŜenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, − rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych i odpadów remontowobudowlanych, − wdroŜenie selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych oraz promowanie kompostowania tego rodzaju odpadów we własnym zakresie.
Poprawa organizacji zbiórki odpadów, objawiająca się objęciem wszystkich mieszkańców gminy systemowym gospodarowaniem odpadami, zapobiegnie: − powstawaniu tzw. „dzikich wysypisk”, które mają ogromny wpływ na zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych, gleb oraz powodują powstawanie odorów, − niekontrolowanemu spalaniu odpadów w paleniskach domowych powodującemu zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego.
Usprawnienie organizacji selektywnej zbiórki odpadów z podziałem na odpady niebezpieczne,
surowce
wtórne,
odpady
biodegradowalne
(dla
budownictwa
wielorodzinnego) i wielkogabarytowe przyczyni się do poprawy stanu środowiska gminy poprzez: − stworzenie moŜliwości ponownego wykorzystania odpadów (stłuczka szklana, makulatura, tworzywa sztuczne, metale, oleje przepracowane), − zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowisku i tym samym ograniczenie terenu zajmowanego przez składowisko oraz wydłuŜenie czasu jego eksploatacji, − zmniejszenie ilości odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowisku i skierowanie ich do kompostowania, co przyczyni się do zmniejszenia
97
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
uciąŜliwości eksploatowanego składowiska dla środowiska przyrodniczego oraz pozwoli na wykorzystanie uzyskanego w ten sposób kompostu, − wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych trafiających
na
składowisko,
powodujących
znaczne
zagroŜenie
zanieczyszczeniem substancjami toksycznymi wód i gleb.
Na podstawie analizy i oceny wpływu na środowisko projektu Planu Gospodarki Odpadami Gminy Brzeszcze, moŜna stwierdzić, Ŝe wpłynie on na poprawę stanu środowiska w szczególności w zakresie: − ograniczenia stopnia eutrofizacji i toksycznego skaŜenia wód powierzchniowych i podziemnych w wyniku objęcia zorganizowaną zbiórką całego strumienia odpadów
komunalnych,
ograniczenia
udziału
odpadów
komunalnych
biodegradowalnych składowanych na składowiskach, zaprzestania składowania odpadów niebezpiecznych, wzrost poziomu odzyskiwanych surowców wtórnych, − ograniczenia z
degradacji
ograniczeniem
gleb
składowania
i
ich
toksycznego
odpadów
skaŜenia
niebezpiecznych
w
związku
pochodzących
z odpadów komunalnych, − poprawy stanu powietrza atmosferycznego w obszarach oddziaływań obiektów i instalacji gromadzenia, przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów ze względu na wdroŜenie technik i technologii spełniających warunki BAT, − wzrostu ilości odzyskiwanych surowców wtórnych, który będzie pozytywnie wpływał na ograniczenie wykorzystania zasobów surowcowych (recykling) oraz degradacji gleb i zasobów leśnych.
ZałoŜone cele i podstawowe kierunki działań przedstawione w GPGO są zgodne z dyrektywami Unii Europejskiej, Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, Planem Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego oraz Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami. Planowane działania zmierzają do osiągnięcia limitów wynikających z przepisów prawa, ustalających zarówno terminy, jak i ilości koniecznych do odzyskania, poddawania recyklingowi, wykorzystania i unieszkodliwienia odpadów. W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji wytwarzanych odpadów naleŜy oprócz działań edukacyjnych i nakierowanych na kompostowanie przydomowe frakcji odpadów
98
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
komunalnych ulegających biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną, duŜy nacisk połoŜyć na oddziaływanie, w tym prawne i fiskalne, na producentów opakowań celem zmniejszenia masy opakowań, ich toksyczności oraz wszędzie gdzie to moŜliwe zastępowanie opakowań jednorazowych opakowaniami wielokrotnego uŜytku.
W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji wytwarzania odpadów przemysłowych w tym takŜe niebezpiecznych kluczowe znaczenie będzie miało wdroŜenie w przemyśle najlepszych dostępnych technik (BAT ang. Best Available Technique), wynikających z obowiązku uzyskania przez niektóre zakłady pozwoleń zintegrowanych.
Nowe ustawy wprowadzają lub utrwalają szereg nowych instrumentów i zasad prawnych, które będą miały fundamentalne znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej, zwłaszcza takiej, która wiąŜe się z istotnym oddziaływaniem na środowisko. Szczególne znaczenie będzie mieć tzw. pozwolenie zintegrowane (którego uzyskanie będzie konieczne dla składowiska odpadów) oraz obowiązek prowadzenia działalności z uwzględnieniem wymogów BAT, będące konsekwencją transpozycji do polskiego prawa unijnej Dyrektywy 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń. Jednym z istotnych elementów ustalania warunków zgodności z najlepszymi dostępnymi technikami jest zapobieganie powstawaniu odpadów w procesie technologicznym, a tam gdzie jest to niemoŜliwe minimalizowanie ich ilości i unieszkodliwianie odpadów. Preferowane jest zawracanie powstających odpadów do procesu technologicznego. DuŜy nacisk Dyrektywa IPPC kładzie na zastępowanie w procesach technologicznych substancji toksycznych substancjami mniej toksycznymi lub nietoksycznymi, co skutkować będzie takŜe powstawaniem mniej toksycznych odpadów. Skutkować to powinno ograniczeniu negatywnego oddziaływania na środowisko obiektów i instalacji stosowanych w gospodarce odpadami.
10 ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY 10.1 ZASADY ZARZĄDZANIA SYSTEMEM GOSPODARKI ODPADAMI Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w Gminie Brzeszcze wynikać będzie: − z określonego ustawowo zakresu zadań samorządu,
99
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− z zadań wskazanych w Planie Gospodarki Odpadami. Plan Gospodarki Odpadami powinien być skorelowany z Programem Ochrony Środowiska oraz zgodny z Powiatowym, Wojewódzkim i Krajowym Planem Gospodarki Odpadami. Zakres zadań wskazany w planie winien być zaakceptowany przez Radę Gminy. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132, poz. 622, z późniejszymi zmianami) obowiązuje od 1 stycznia 1997 r. Określa ona podstawowe zadania gminy, obowiązki właścicieli nieruchomości, a takŜe warunki, jakie muszą być spełnione przy udzielaniu zezwoleń podmiotom świadczącym usługi polegające na usuwaniu,
wykorzystywaniu
i
unieszkodliwianiu
odpadów
komunalnych.
Ustawa
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach została zmodyfikowana ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw. Do zadań gminy naleŜy zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków niezbędnych do ich tworzenia. Obowiązkiem gminy jest organizowanie selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku, a takŜe współpracę z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. Rada Gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m. in. (art. 4): − Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, − Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a takŜe wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, − Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do uŜytku publicznego. Rada Gminy moŜe ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2). Ustalając stawki powyŜszych opłat, Rada Gminy moŜe stosować stawki niŜsze, jeŜeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4).
100
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Aktualizacja i raporty z wykonania planu gospodarki odpadami. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę Ŝycia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a takŜe odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Na podstawie art. 14 powyŜszej ustawy plany gospodarki odpadami podlegają aktualizacji nie rzadziej niŜ co 4 lata. W ustawie znajduje się równieŜ zapis o obowiązku składania przez zarząd gminy sprawozdań z realizacji planu gospodarki odpadami Radzie Gminy. Sprawozdania te składa się co 2 lata.
Opiniowanie Planu Gospodarki Odpadami Projekt Planu Gospodarki Odpadami podlega opiniowaniu przez Zarząd Województwa i Zarząd Powiatu. Władze te sprawdzają zgodność planu odpowiednio z Planem Wojewódzkim i Powiatowym.
10.2 ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W celu właściwego systemu oceny planu konieczne jest prowadzenie następujących działań: − przyjęcie wskaźników monitorowania planu, − dokonywanie oceny wdraŜania planu, − cykliczna aktualizacja informacji o stanie gospodarki odpadami, − weryfikacja celów krótko i długoterminowych. Tabela 10-1. Wskaźniki monitorowania planu – sektor komunalny Lp Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami – Stan istniejący . sektor komunalny A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko 1 2 3 4 5 6
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych [Mg/rok] Ilość zebranych odpadów komunalnych [Mg/rok] Ilość mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką [%] Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok [kg/M/rok] Ilość zebranych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok [kg/M/rok] Udział odpadów z sektora komunalnego składowanych na
8275,8 6005,3 98 374,9 272,0 65
101
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
7 8 9
składowiskach [%] Udział odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na składowiskach w [%] Ilość zebranych od mieszkańców odpadów biodegradowalnych [Mg] Ilość wytworzonych odpadów opakowaniowych [Mg] w tym: - tworzywa sztuczne - papier i tektura - szkło - opakowania z blachy stalowej - opakowania a aluminium - opakowania wielomateriałowe
10 Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w całkowitym strumieniu zebranych odpadów komunalnych i komunalnopodobnych [%] 11 Ilość odzyskiwanych surowców wtórnych [Mg]: - - tworzywa sztuczne - - papier i tektura - - szkło - - metale 12 Ilość odzyskanych odpadów [Mg]: - - wielkogabarytowych - - budowlanych - - niebezpiecznych 13 Czynne składowiska odpadów komunalnych [szt./ha] na terenie gminy 14 Składowiska nieczynne na terenie gminy [szt./ha] w tym: - zrekultywowane 15 Obiekty gospodarki odpadami komunalnymi: - - linie do segregacji - - kompostownie [szt./(Mg/rok)] - - linie do demontaŜu odpadów wielkogabarytowych - - linie do przekształcania gruzu budowlanego 16 Ilość powstających osadów ściekowych [Mg/rok] 17 Sposób postępowania z osadami ściekowymi: wykorzystane w tym: - na cele przemysłowe - na cele rolnicze - kompostowane - przekształcone termicznie składowane (na terenie oczyszczalni) nagromadzone na terenie oczyszczalni
25 1477,4 1984,4 296,0 770,0 588,0 220,7 21 86,3
10,1
18,30 24,5 12,0 551,27 2,8 768,6 bd 1/11,3
1
1/linia ręczna 350
B. Wskaźniki świadomości społecznej 1 2 3
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami Ilość i rodzaj interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska) Liczba i rodzaj kampanii edukacyjno-informacyjnych,
bd – brak danych
102
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 10-2. Wskaźniki monitorowania planu – sektor gospodarczy Lp.
Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami – sektor gospodarczy 1 Ilość wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym [tys. Mg] w tym: - niebezpiecznych 2 Sposób zagospodarowania odpadów z sektora gospodarczego i przemysłowego [%]: - tymczasowo składowane - wykorzystywane - unieszkodliwiane - składowane - magazynowane 3 Tereny składowisk [szt]: - niezrekultywowanych - zrekultywowanych 4 Obiekty gospodarki odpadami [szt / wydajność]: - zakłady termicznej utylizacji odpadów - składowiska odpadów innych niŜ niebezp. - w tym składowiska odpadów niebezpiecznych - inne instalacje 5 Ilość odpadów powstających w placówkach medycznych [Mg/rok]: - odpady o charakterze komunalnym - odpady infekcyjne i specjalne 6 Ilość zakładów termicznej utylizacji odpadów medycznych [szt. / wydajność] 7 Ilość odpadów powstających w placówkach weterynaryjnych [Mg]: - odpady infekcyjne - odpady specjalne 8 Ilość odpadów zawierających azbest [tys. Mg] 9 Ilość składowisk odpadów azbestowych [szt] 10 Nagromadzenie odpadów w mogilnikach [Mg]
Stan istniejący 592349,46 25,95
0,0007 99,85 0,13 0,02 5 2 3 1 / 2 mln m3
bd 3,24 0,146
bd -
11 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Plan
Gospodarki
Odpadami
Gminy
Brzeszcze
został
sporządzony
zgodnie
z wymaganiami określonymi w Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz zgodnie z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. Plan Gospodarki Odpadami jest skorelowany z Programem Ochrony Środowiska oraz zgodny z Powiatowym, Wojewódzkim i Krajowym Planem Gospodarki Odpadami. Sporządzanie planu odbywało się w sposób zgodny z polityką ekologiczną państwa.
103
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Plan zawiera analizę stanu gospodarki odpadami, z której wynika, Ŝe funkcjonujący w Gminie Brzeszcze system gromadzenia i zbiórki odpadów, zapewnia prawidłowy ich wywóz i unieszkodliwianie. Przyjęty system gromadzenia odpadów i ich wywóz, prowadzony jest w sposób uporządkowany i przystosowany do istniejących uwarunkowań lokalizacyjnych i przyzwyczajeń mieszkańców. MoŜna przyjąć, Ŝe 98 % mieszkańców gminy zostało objętych zbiórką odpadów komunalnych. Zbiórka odpadów na poziomie ok. 72,6 % jest wynikiem zadowalającym dla gminy wiejsko-miejskiej.
Na terenie Gminy Brzeszcze obowiązuje umowny system gospodarki odpadami. Usługi komunalne w zakresie zbiórki, transportu, odzysku i selekcji odpadów prowadzone są przez kilka uprawnionych podmiotów. Na terenach zabudowy indywidualnej mieszkańcy gromadzą odpady w pojemnikach o pojemności 110 dm3. Tereny zabudowy wielorodzinnej wyposaŜone są w kontenery o pojemności 1100 dm3 oraz kontenery KP-7 Odpady komunalne wywoŜone są na składowisko odpadów w Brzeszczach.
W gminie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. System ten polega na zbiórce wstępnie wysegregowanych przez mieszkańców odpadów. Kontenery typu KP-7 podzielone na 4 komory: na szkło białe, szkło kolorowe, butelki PET oraz pozostałe tworzywa sztuczne. Kontenery są opróŜniane w miarę potrzeb tj. do zapełnienia w ¾. Dodatkowo 9 szkół podstawowych i gimnazjów posiada kontenery KP-7, w których uczniowie gromadzą puszki aluminiowe oraz butelki PET są one opróŜniane w systemie interwencyjnym. Ponadto dwukrotnie w ciągu roku w szkołach przeprowadzana jest zbiórka makulatury.
Opracowano prognozę zmian w gospodarce odpadami, z której wynika, Ŝe w latach 2004 – 2015 w Gminie Brzeszcze powstanie łącznie około 114332,6 Mg odpadów komunalnych, tj. średnio około 9527,7 Mg/rok. Bazę wyjściową do prognozy stanowiły zmieniające się w czasie jednostkowe wskaźniki nagromadzenia odpadów oraz przewidywane dane, w zakresie liczby ludności.
Proponowany system zbiórki odpadów od mieszkańców i z obiektów infrastruktury opierać się będzie na funkcjonującym juŜ systemie a proponowane zmiany obejmują: będzie na: − przejście na system selektywnej zbiórki odpadów u źródła w systemie workowym – dla zabudowy indywidualnej, 104
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
− organizacja linii do segregacji odpadów biodegradowalnych, − budowa kompostowni odpadów biodegradowalnych, − gromadzeniu odpadów niebezpiecznych przez mieszkańców i odbierane w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), − tworzenie punktów odbioru odpadów niebezpiecznych przy punktach handlowych np. aptekach, sklepach z farbami.
Istnieje równieŜ moŜliwość (jaką daje Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami) nadania Składowisku Odpadów Komunalnych w Brzeszczach statusu regionalnego składowiska (ZZO). Po ustaleniu takiej moŜliwości na szczeblu powiatowym Składowisko Odpadów w Brzeszczach moŜe być rozbudowywane i modernizowane jako regionalny ZZO.
W zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi najwaŜniejszym zadaniem będzie
zorganizowanie
systemu
kompostowania
osadów
ściekowych
(lub
współkompostowania osadów ściekowych) przy Zakładzie Oczyszczania Ścieków lub na terenie Składowiska Odpadów Komunalnych. Kolejnym waŜnym zadaniem jest równieŜ kontynuacja akcji usuwania azbestu od osób indywidualnych z terenu Gminy Brzeszcze. Bardzo istotna jest równieŜ działalność edukacyjna w zakresie gospodarki odpadami. Dotyczy ona zarówno mieszkańców gminy jak i podmiotów gospodarczych. Zaproponowane zadania strategiczne są zgodne zarówno z rozwiązaniami zalecanymi w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, jak równieŜ z rozwiązaniami proponowanymi w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego. Gospodarka odpadami na terenie Gminy Brzeszcze powinna być prowadzona w sposób nawiązujący do podstawowych zasad polityki ekologicznej państwa w zakresie zbierania, gromadzenia oraz unieszkodliwiania odpadów. W celu właściwego systemu oceny planu konieczne jest przyjęcie wskaźników monitorowania planu, dokonywanie oceny wdraŜania planu, cykliczna aktualizacja informacji o stanie gospodarki odpadami oraz weryfikacja celów krótko i długoterminowych.
Projekt Planu dla Gminy Brzeszcze podlega zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa Małopolskiego oraz Zarząd Powiatu Oświęcimskiego.
105
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
ZAŁĄCZNIKI UCHWAŁA NR X/98/2003 Uchwała Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2003 r. w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brzeszcze. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 3; art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r Nr 142 poz. 1591 z późn. zm.) oraz art. 4 ustawy z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132 poz.662 z póŜn. zm) Rada Miejska w Brzeszczach. uchwala: §1 Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brzeszcze oraz rozliczania świadczonych usług usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, stanowiący załącznik do uchwały. Regulamin uzyskał pozytywną opinię państwowego terenowego inspektora sanitarnego. §2 Traci moc uchwała nr XXIII/196/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brzeszcze. §3 Wykonanie uchwały zleca się Burmistrzowi Gminy Brzeszcze. §4 Zobowiązuje się Burmistrza Gminy do przeprowadzenia kampanii informacyjnej mającej na celu powiadomienie mieszkańców Gminy Brzeszcze o przepisach wynikających z niniejszej uchwały. §5 Uchwała opublikowana zostanie przez rozplakatowanie na tablicach ogłoszeń i w prasie lokalnej. §6 Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 2004 r. Przewodniczący Rady Miejskiej Władysław Zawadzki
106
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Załącznik do Uchwały Nr X/98/2003 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2003 r. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brzeszcze Rozdział I Postanowienia ogólne §1 Ilekroć w uchwale jest mowa o: 1. właścicielach nieruchomości – naleŜy przez to rozumieć takŜe współwłaścicieli, uŜytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne, osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub uŜytkowaniu, a takŜe inne podmioty władające nieruchomościami. JeŜeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciąŜają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24.06.94 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U.z 2000 r Nr 80 poz. 903 z późn. zm.) lub właścicieli lokali jeśli zarząd nie został wybrany. 2. odpadach komunalnych - rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a takŜe odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych, 3. nieczystościach ciekłych - rozumie się przez to ścieki gromadzone przejściowo w zbiornikach bezodpływowych, 4. budynku uŜyteczności publicznej - rozumie się przez to budynek przeznaczony dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyŜszego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasaŜerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek uŜyteczności publicznej uznaje się takŜe budynek biurowy i socjalny, 5. firmie (jednostce) wywozowej - rozumie się przez to zakład będący gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych lub w zakresie opróŜniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych. 6. stacjach zlewnych - rozumie się przez to instalacje i urządzenia zlokalizowane przy kolektorach sieci kanalizacyjnej lub przy oczyszczalniach ścieków słuŜące do przyjmowania nieczystości ciekłych dowoŜonych pojazdami asenizacyjnymi z miejsc gromadzenia, 7. zbiornikach bezodpływowych - rozumie się przez to instalacje i urządzenia przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania. 107
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
8. odpadach wielkogabarytowych - rozumie się przez to odpady komunalne, które nie mogą być umieszczane ze względu na swoje rozmiary w typowych pojemnikach,
Rozdział II Obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości §2 Na kaŜdego właściciela nieruchomości nakłada się obowiązek: 1. Utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości, 2. WyposaŜenia nieruchomości zabudowanych w urządzenia do gromadzenia nieczystości komunalnych (pojemniki, kontenery – oznaczone przez odbiorcę), gromadzenia w nich odpadów komunalnych oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym 3. Podłączenia do istniejącego kolektora kanalizacji sanitarnej zgodnie z projektem technicznym kanalizacji. W przypadku budowy nowego kolektora podłączenie do kanalizacji sanitarnej naleŜy wykonać w czasie trwania budowy. 4. W przypadku nieczystości ciekłych nie odprowadzanych do kanalizacji sanitarnej – wyposaŜenia nieruchomości w przydomowe oczyszczalnie ścieków lub zbiorniki bezodpływowe i udokumentowanie wywozu ścieków do stacji zlewnych. 5. Usuwania sopli lodowych z budynków połoŜonych w rejonie chodników dla pieszych. 6. Niezwłocznego usuwania materiałów budowlanych, węgla itp. tymczasowo zgromadzonych na chodniku lub poboczu drogi. 7. Obcinania gałęzi drzew i krzewów utrudniających ruch na ciągach komunikacyjnych. 8. Usuwania odpadów komunalnych według ustalonej częstotliwości na podstawie umowy z odbiorcą posiadającym zezwolenie Burmistrza Gminy na odbieranie odpadów komunalnych. 9. Niedopuszczanie do przepełnienia urządzeń określonych w pkt.2. §3 JeŜeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi właściciele nieruchomości (spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe) ustalają wewnętrzne zasady porządku zgodnie z przepisami niniejszej uchwały oraz rozliczają się z lokatorami i współwłaścicielami z kosztów wywozu odpadów. §4 Zabrania się: 1. Wypalania traw, spalania liści (za wyjątkiem zabiegów fitosanitarnych) i innych odpadów komunalnych. 2. Wrzucania do pojemników i kontenerów odpadów takich jak: śnieg, lód, ŜuŜel gorący, gruz budowlany, ziemię oraz substancje toksyczne, Ŝrące, wybuchowe, odpady przemysłowe i medyczne. §5 108
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
1. Mycie pojazdów samochodowych jest dozwolone tylko w miejscach wyznaczonych przez właścicieli i zarządców nieruchomości. Powstające przy myciu samochodów ścieki muszą być odprowadzane do kanalizacji sanitarnej lub zbiorników bezodpływowych. 2. Zabrania się mycia pojazdów samochodowych w wodach powierzchniowych oraz nad brzegami tych wód. 3. Na terenach przeznaczonych do uŜytku publicznego zabrania się napraw pojazdów samochodowych oraz prowadzenia robót blacharsko-lakierniczych za wyjątkiem napraw awaryjnych. Rozdział III Urządzenia przeznaczone do gromadzenia odpadów komunalnych i zasady ich rozmieszczania. §6 1. Na terenie kaŜdej nieruchomości zabudowanej musi być co najmniej jeden pojemnik na odpady komunalne stałe (nie dotyczy nieruchomości zabudowanej wyłącznie budynkiem garaŜowym). Ilość i rodzaj pojemników, niezbędnych do gromadzenia odpadów, właściciel nieruchomości określi w umowie z odbiorcą odpadów komunalnych. 2. Obowiązek posiadania pojemnika na odpady komunalne spoczywa na kaŜdym podmiocie prowadzącym działalność gospodarczą, bez względu na prawną formę korzystania z obiektu czy lokalu istniejącego na nieruchomości. W przypadku budynków wielolokalowych obowiązek ten moŜna scedować w drodze umowy na właściciela nieruchomości. 3. Pojemniki powinny spełniać techniczne wymogi bezpieczeństwa i higieny, ochrony środowiska, sanitarne, a w szczególności: a) winny być wyposaŜone w szczelną pokrywę, b) winny być okresowo czyszczone i odkaŜane c) dostosowane do urządzeń odbiorcy odpadów. 4. W gminie prowadzi się selektywną zbiórkę następujących odpadów: szkła białego i kolorowego, tworzyw sztucznych, butelek PET oraz puszek aluminiowych. Dla potrzeb selektywnej zbiórki odpadów, stosuje się worki foliowe dla budynków jednorodzinnych i kontenery dla budynków wielorodzinnych. Wprowadza się następująca kolorystykę worków foliowych i kontenerów: a) na szkło białe – biały b) na szkło kolorowe - zielony c) na tworzywo sztuczne – czerwony d) na butelki PET i puszki aluminiowe - Ŝółty 5. Obowiązek odbioru odpadów wysegregowanych spoczywa na firmie wywozowej wyłonionej przez Gminę zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych. 6. Selektywna zbiórka odpadów powinna być prowadzona z zachowaniem ogólnych warunków usuwania odpadów określonych w niniejszym Regulaminie. Szczegółowe zasady selektywnej zbiórki odpadów ustalone zostaną w umowie z firmą wywozową lub zakładem utylizacji odpadów. 1. Zabrania się ustawiania pojemników na odpady komunalne na ulicach i chodnikach. 2. Na terenie Gminy Brzeszcze zostanie przeprowadzona raz w roku zbiórka odpadów komunalnych wielkogabarytowych na koszt Gminy.
109
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
§7 1. Gromadzenie odpadów komunalnych stałych w rejonach intensywnego ruchu pieszego, na przystankach komunikacyjnych odbywa się do ustawionych koszy na odpady komunalne. 2. Obowiązek wyposaŜenia w kosze spoczywa na zarządcy drogi lub przystanku.
§8 Rozmieszczanie pojemników do gromadzenia odpadów komunalnych oraz usytuowanie zbiorników bezodpływowych do gromadzenia nieczystości ciekłych winno być zgodne z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( Dz. U. Nr 75 poz. 690 z późn. zm. ), a w szczególności zapewnienia pracownikom odbiorcy odpadów dostępu do pojemników w celu opróŜnienia ich bez naraŜenia na szkodę ludzi i mienia.
Rozdział IV Obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące częstotliwości, zasad i sposobu usuwania odpadów komunalnych. §9 1. Odbiór odpadów komunalnych z terenu nieruchomości musi odbywać się w sposób systematyczny. 2. Ustala się ze względów sanitarnych, następującą częstotliwość usuwania odpadów z terenu nieruchomości: a) odpadów komunalnych, co najmniej jeden raz na tydzień dla zabudowy wielolokalowej, a z pozostałych nieruchomości z częstotliwością nie mniejszą niŜ jeden raz na dwa tygodnie, b) nieczystości ciekłych ( z nieruchomości wyposaŜonych w zbiorniki bezodpływowe), z częstotliwością nie mniejszą niŜ jeden raz na rok, c) odpadów segregowanych określonych w § 6 pkt 4 co najmniej jeden raz na miesiąc, 3. Kosze na odpady komunalne winny być opróŜniane zgodnie z umową zawartą z odbiorcą. 4. Wykonanie obowiązku usuwania odpadów komunalnych właściciel nieruchomości spełnia poprzez zawarcie umowy z wybranym przez siebie odbiorcą, posiadającym aktualne zezwolenie Burmistrza Gminy Brzeszcze na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych., 5. KaŜdy właściciel nieruchomości zobowiązany jest do udokumentowania korzystania z usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych poprzez okazanie umowy i dowodów płacenia.
Rozdział V Obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe.
110
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
§ 10 Osoby utrzymujące zwierzęta domowe zobowiązane są do zachowania środków ostroŜności zapewniających ochronę przed zagroŜeniem lub uciąŜliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego uŜytku i ponoszą pełną odpowiedzialność za zachowanie się zwierzęcia. § 11 1. b) c)
Osoba utrzymujących psy i koty jest zobowiązana do: stałego dozoru nad psem, wyprowadzania psa na smyczy a psy agresywne i niebezpieczne dla otoczenia muszą posiadać załoŜony kaganiec, d) uzyskania zezwolenia na posiadanie psa rasy uznanej za agresywną. e) natychmiastowego usuwania zanieczyszczeń pozostawionych przez zwierzęta na chodnikach, jezdniach, placach, parkingach, terenach zielonych (zieleńcach, parkach) oraz z obiektów i innych terenów przeznaczonych do wspólnego uŜytku, 2. a)
Zabrania się: wprowadzania psów i kotów do budynków uŜyteczności publicznej, postanowienie to nie dotyczy niewidomych korzystających z psów przewodników oraz obiektów przeznaczonych dla zwierząt ( schroniska, lecznice, wystawy itp. ), b) wprowadzania psów i kotów na teren placów gier i zabaw, placów, targowisk, piaskownic dla dzieci i cmentarzy, c) zwolnienia psa od stałego dozoru z wyłączeniem przypadku, gdy pies jest uwiązany lub znajduje się na terenie naleŜycie ogrodzonym, uniemoŜliwiającym jego opuszczenie,
3.
Wszystkie psy pozostające bez dozoru właściciela będą zabierane przez odpowiednie słuŜby do schroniska dla zwierząt. Właściciel psa odwiezionego do schroniska moŜe go odebrać po uregulowaniu kosztów transportu i pobytu psa w schronisku w terminie 14 dni od dnia dostarczenia do schroniska. Po upływie tego terminu schronisko nie ma obowiązku wydania psa właścicielowi.
Rozdział VI Szczegółowe zasady utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej § 12 1. Wprowadza się całkowity zakaz chowu i utrzymywania zwierząt gospodarskich w budynkach wielorodzinnych osiedli mieszkaniowych, 2. Na terenach innych niŜ wymienione w pkt. 1 zwierzęta gospodarskie mogą być utrzymywane pod warunkiem przestrzegania zasad określonych w pkt 3. 3. Prowadzący hodowlę zwierząt gospodarskich jest obowiązany zapewnić gromadzenie i usuwanie powstających w związku z hodowlą odpadów i nieczystości w sposób zgodny z prawem.
111
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Rozdział VII Zasady wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania § 13 1. Deratyzację przeprowadza się w przypadku pojawienia się gryzoni lub pogarszania się stanu sanitarno-epidemiologicznego w porozumieniu z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym, 2. Sposób, termin i teren objęty obowiązkiem deratyzacji zostanie kaŜdorazowo określony zarządzeniem Burmistrza Gminy i podany do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia. Rozdział VIII Zasady rozliczania usług usuwania odpadów komunalnych. § 14 W przypadku, gdy właściciel nieruchomości nie udokumentuje korzystania z usług określonych w § 9, obowiązek wykonania tych usług przejmuje Gmina, pobierając od właściciela nieruchomości opłatę w wysokości faktycznej wartości poniesionych kosztów usługi. Rozdział IX Postanowienia końcowe. § 15 1. Kto nie wykonuje obowiązków określonych w niniejszym regulaminie podlega karze grzywny 2. Postępowanie w sprawach o których mowa w ust 1 toczy się według przepisu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. § 16 Kontrolę i egzekwowanie przepisów uchwały powierza się StraŜy Miejskiej Gminy Brzeszcze.
112
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
LOKALIZACJA OBIEKTÓW GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE BRZESZCZE.
Źródło: Gmina Brzeszcze - Informator
-
Oczyszczalnia ścieków
- Składowisko odpadów
113
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
SPIS TABEL Tabela 2-1. Podział administracyjny Gminy Brzeszcze. Tabela 2-2. Powierzchniowy podział Gminy Brzeszcze na tereny miejskie i wiejskie Tabela 2-3. Struktura ludności Gminy Brzeszcze (stan na 28.08.2003) Tabela 2-4. Struktura ludności gminy w podziale na tereny miejskie i wiejskie (stan na 28.08.2003) Tabela 2-5. Przyrost naturalny ludności gminy Tabela 2-6. Saldo migracji stałej i czasowej Tabela 2-7. Prognoza demograficzna dla Gminy Brzeszcze na lata 2004-2015 Tabela 2-8. Sposób uŜytkowania gruntów Tabela 3-1. Zestawienie odpadów zebranych z terenu Gminy Brzeszcze w roku 2003. Tabela 3-2. Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Gminy Brzeszcze – zestawienie zbiorcze. Tabela 3-3. Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Gminy Brzeszcze – zestawienie dla terenów miejskich i wiejskich. Tabela 3-4. Charakterystyka ilościowa odpadów powstających w Gminie Brzeszcze – zestawienie zbiorcze Tabela 3-5. Charakterystyka ilościowa odpadów powstających w Gminie Brzeszcze – zestawienie dla terenów wiejskich i miejskich Tabela 3-6. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury – zestawienie zbiorcze. Tabela 3-7. Średni skład odpadów wielkogabarytowych. Tabela 3-8. Średni skład odpadów budowlanych i poremontowych. Tabela 3-9. Średni skład odpadów z ogrodów i parków. Tabela 3-10. Średni skład odpadów z czyszczenia ulic i placów. Tabela 3-11. Udział poszczególnych składników odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Tabela 3-12. Średni skład odpadów opakowaniowych Tabela 3-13. Udział poszczególnych składników odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. Tabela 3-14. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – zestawienie zbiorcze.
114
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 3-15. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – tereny wiejskie. Tabela 3-16. Prognoza dla poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w Mg/rok w latach 2004-2015 – tereny miejskie. Tabela 3-17. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– zestawienie zbiorcze. Tabela 3-18. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– tereny wiejskie. Tabela 3-19. Prognoza powstawania odpadów opakowaniowych w Gminie Brzeszcze– tereny miejskie. Tabela 3-20. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok] zestawienie zbiorcze. Tabela 3-21. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok] – tereny wiejskie. Tabela 3-22. Ilości odpadów ulegających biodegradacji w Gminie Brzeszcze [Mg/rok] – tereny miejskie. Tabela 3-23. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – zestawienie zbiorcze. Tabela 3-24. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – tereny wiejskie. Tabela 3-25. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2007 – 2015 [Mg/rok] – tereny miejskie. Tabela 4-1. Bilans odpadów sektora gospodarczego (odpady występujące w największych ilościach). Tabela 4-2. Bilans odpadów niebezpiecznych postępowanie z nimi na terenie Gminy Brzeszcze wg danych PIOŚ w 2002 r. Tabela 4-3. Rodzaje baterii i akumulatorów. Tabela 4-4. Pojazdy wycofane z eksploatacji – prognoza. Tabela 4-5. Grupy olejów odpadowych. Tabela 4-6. Grupy odpadów zawierające pestycydy. Tabela 4-7. Placówki medyczne i weterynaryjne. Tabela 4-8. Ilości odpadów medycznych powstające na terenie gminy. Tabela 4-9. Ilości odpadów produkowane przez gabinety lekarskie (kg/pacjent/dzień).
115
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
Tabela 4-10. Udział poszczególnych frakcji w odpadach o charakterze komunalnym (gr. A) Tabela 4-11. Odpady zawierające azbest. Tabela 7-1. Zadania strategiczne w gospodarce odpadami w Gminie Brzeszcze (2004-2015) Tabela 8-1. Harmonogram i koszty działań w latach 2004-2007 wraz z potencjalnymi źródłami finansowania
116
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY BRZESZCZE
ŹRÓDŁA INFORMACJI, DOKUMENTY PROGRAMOWE
1. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO) 2. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami na lata 2003 – 2010 (WPGO) 3. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Oświęcimskiego. 4. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Oświęcimskiego. 5. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze. 6. Strategia rozwoju Gminy Brzeszcze – Raport z sesji strategicznej. 7. Zasady utrzymania czystości i porządku w Gminie – Uchwała nr X/98/2003. 8. Wybrane dane o Powiatach i Gminach Województwa Małopolskiego w 2002 r. – Urząd statystyczny w Krakowie. 9. Raport o stanie środowiska w Województwie Małopolskim w 2002 r. – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. 10. Gmina Brzeszcze – informator. 11. Odgłosy Brzeszcz – wybrane wydania archiwalne z 2002 i 2003.
117
