Stanisław Pilarski Ogólnopolska Konferencja Muzeów i Parków Etnograficznych oraz otwarcie Muzeum Wsi Opolskiej Ochrona Zabytków 24/1 (92), 76-79

1971

gionalną. Objął on odwodnienie budynku, naprawę konstrukcji dachowej i prze­ krycie gontem, w ym ianę zbutw iałych podwalin oraz poprawę form y późriiej do­ budowanego babińca od strony południowej. Równocześnie dokonano dezynsekcji i dezynfekcji całego drewna. Opuszczony drewniany kościół w K r ó l ó w c e (pow. bocheński) przeznaczony na muzeum Brodzińskiego, został przeniesiony na nowo w ybrane m iejsce i tam zrekonstruowany w stanie surowym , przy częściowej w ym ianie zniszczonego drew­ na oraz odgrzybieniu całego obiektu. Doraźne prace awaryjne, zabezpieczające i odgrzybieniowe, w ykonano przy udziale m iejscowych parafii w drewnianych kościołach w G r y w a ł d z i e (pow. nowo­ tarski), O r a w c e (pow. nowotarski), O s i e к u (pow. oświęcim ski), R a c i e ­ c h o w i c a c h (pow. m yślenicki), R y c z o w i e (pow. wadowicki) oraz przy dzwonnicy w C z e r n i c h o w i e (pow. żywiecki). Przy pomocy kredytów konserw atorskich Koło PTTK w Dobczycach przenosi ob­ szerną chałupę z K r z y s z k o w i c na teren przyzamkowy, dla pomieszczenia zbiorów Izby Regionalnej. N iew ielkiej pomocy udzielono w łaścicielom najstarszego domu w Żywiecczyźnie (z 4784 r.) w M i l ó w c e . W realizacji Uchwały rządowej dla Zakopanego przeprowadzono remonty kilku domów przy ul. K ościeliskiej, sta ­ nowiącej zespół zabytkowy, oraz remont w itkiew iczow skiej w illi „pod Jedlam i”, gdzie poprawiono w alące się fundam enty, wykonano nowe ogrodzenie, przeprowa­ dzono odwodnienie i osuszenie budynku, mieszczącego magazyny muzealne. Niezależnie od powyższych prac konserwatorskich w ykonano z kredytów inwestora w rejonie zapory w Niedzicy pełną i kompleksową dokumentację opisową foto­ graficzną, pomiarową i analityczną zespołu budownictwa drewnianego z terenów projektowanego zbiornika wodnego. Opracowano ponadto projekt zagospodarowa­ nia skansenu w Łopusznej, dokąd zamierza się przenieść wybrane, najcenniejsze przykłady budownictwa ludowego tych terenów.

Wśród w ielu cennych założeń ogrodowych ziemi krakowskiej, silnie dewastowa­ nych i niszczonych, bezpośrednią ingerencją konserwatorską objęto trzy najcen­ niejsze, opracowując projekty ich rekonstrukcji i udzielając pomocy finansowej na bieżące prace porządkowe. Należą do nich: park renesansowy w M o g i l a ­ n a c h (pow. krakowski) przejęty wraz z dworem przez Oddział Krakowski PAN, w którym okresowo dokonywano przycinania alei grabowych, francuski park (XVHII w.) w B r n i u (pow. dąbrowsko-tarnowski), gdzie porządkowano i kon­ serwowano drzewostan oraz układ nawadniający, w reszcie park krajobrazowy (XIX w.) w Ż y w c u , gdzie wykonano trw ałe ogrodzenie oraz uporządkowano w stępnie układ alei i drzewostan na podstawie projektu. H anna P ień ko w ska

OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA M UZEÓW I PARKÓW ETNOGRAFICZ­ N YC H ORAZ OTWARCIE MUZEUM W SI OPOLSKIEJ

W dniach 22-24 w rześnia 1970 r. odbyła się w Opolu Ogólnopolska Konferencja Muzeów i Parków Etnograficznych połączona z otwarciem Muzeum Wsi Opolskiej w Bierkowicach. Konferencja zorganizowana przez Zarząd Muzeów i Ochrony Za­ bytków M inisterstwa Kultury i .Szltuki, Wydział Kultury Prezydium W ojewódz­ kiej Rady Narodowej w Opolu, Towarzystwo Przyjaciół Opola oraz Muzeum Wsi Opolskiej z okazji X X V -lecia powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Ma­ cierzy, X X -lecia powstania w ojewództwa opolskiego oraz otwarcia Muzeum (Wsi

76

Założenia ogrodowe

Opolskiej poświęcona była ochronie kultury ludowej na Opolszczyźnie oraz spra­ wom parków etnograficznych. Wzięło w niej udział ponad 150 osób reprezentu­ jących w szystkie muzea i parki etnograficzne oraz urzędy konserwatorskie w Pol­ sce. Przybyli też licznie przedstawiciele wojewódzkich w ładz partyjnych i. pań­ stwowych, m.in. sekretarz KW PZPR w Opolu mgr Augustyn Wajda, I sekretarz KMiP PZPR w Opolu Zygmunt Siedlecki, wiceprzewodniczący PWRN w Opolu Józef Krotiuk, przedstawiciele władz wojewódzkich stronnictw politycznych oraz Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki. Otwarcia konferencji dokonał mgr Józef K owalewski, dyrektor Muzeum Wsi Opol­ skiej, w itając serdecznie przybyłych gości. Przemówienie rozpoczynające sesję w y ­ głosił sekretarz KW PZPR tow. A. Wajda stwierdzając, że uroczystości związane z otwarciem Muzeum Wsi Opolskiej w Bierkowicach stanowią jedną z form ob­ chodów jubileuszu XX V-lecia powrotu ziemi opolskiej do Macierzy, a jednocześnie są wyrazem hołdu dla wielu pokoleń Polaków, którzy w warunkach nacisku germanizacyjnego trwali przy polskości, utrzymali polski język, polskie tradycje i obyczaje.

2. Bierkowice, Muzeum Wsi Opolskiej, spich­ lerz z Domaszowic

2. Bierkowice, Muzeum Wsi Opolskiej, obora z Wichrowa

N astępnie przewodnictwo obrad objął mgr Stanisław Bronicz, założyciel i pierw ­ szy dyrektor Muzeum Wsi Opolskiej. W czasie obrad przedpołudniowych referaty i komunikaty naukowe wygłosili: prof, dr Adolf N . a s z (Uniwersytet Wrocławski) — A ktualny stan badań nad k u l­ turą ludową Opolszczyzny oraz problemy jej ochrony; mgr Stanisław B r z o s t o w ­ s k i i(ZMiOZ) — Parki etnograficzne w Polsce; mgr Józef K o w a l e w s k i (Muzeum Wsi Opolskiej) — Opolski Park Etnograficzny. Ochrona zaby tków budownictw a i architektury w woj. opolskim; dr Stanisław M i c h a l a k (Muzeum Śląska Opol­ skiego) — Kilka uwag na temat zagospodarowania przyrodniczego Opolskiego Parku Etnograficznego; mgr Tadeusz S z c z e p a n e k (Muzeum w Nowym Sączu) — Sądecki Park Etnograficzny — Muzeum w N ow y m Sączu; mgr Roman T u b a j a (Muzeum Etnograficzne Toruń) — Ochrona za b y tk ó w budownictwa ludowego w w o ­ jew ództw ie bydgoskim; mgr inż. arch. Jerzy G u r a w s k i (Biuro Projektów Bu­ downictwa Komunalnego w Opolu — O metodzie projektowania parków etnogra­ ficznych (skansenów) w oparciu o przeprowadzone opracowania projektow e Mu­ zeum Wsi Opolskiej. W czasie obrad popołudniowych, których przewodnictwo objął prof, dr Mieczysław Gładysz, przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Wsi Opolskiej, referaty w ygło­ sili: dr Michał C z a j n i k (SGGW) — K onserwacja drewna zabytkow ego w pol­ skich parkach etnograficznych; prof, dr M ieczysław G ł a d y s z (Uniwersytet Ja­ gielloński) —Tradycyjna kultura Opolszczyzny i jej rola we współczesnym życiu wsi; m gr Maria M a j k a (ZDZ — Kraków) — Z problem atyki norweskich parków etnograficznych. W kuluarach klubu NOT, gdzie odbywała się konferencja, czynna była w ystaw a „Muzeum Wsi Opolskiej — projekt i realizacja”, przygotowana przez Biuro Projek­ tów Budownictwa Komunalnego w Opolu, oraz sprzedaż książek naukowych zor­ ganizowana przez „Dom K siążki”. Goście konferencyjni otrzymali bogaty serw is m ateriałów naukowych i propagandowych przygotowanych przez organizatorów. W m ateriałach tych znajdowały się m.in. publikacje Muzeum Wsi Opolskiej, Mu­ zeum Śląska Opolskiego, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Instytutu Śląskiego w Opolu, ZO PTTK w Opolu, ZZG INCO. Materiały z konferencji zo­ staną ogłoszone drukiem przez Muzeum Wsi Opolskiej. W dniu 23 września odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Wsi Opolskiej, którego dokonał sekretarz KW PZPR w Opolu, mgr Augustyn Wajda, w towarzystw ie wiceprezesa WK ZSL, M. Rzepieli i dyrektora Zarządu Muzeów i Ochrony Za­ bytków M K iś, mgr M. Ptaśnika. W czasie uroczystości udekorowano złotym i odznakami „Za opiekę nad zabytkam i” mgr. Józefa K ow alew skiego i m g r.'S ta n i­ sław a Bronicza, a srebrną odznaką Pawła Pudełkę. Przem ówienie podkreślające

3. Bierkowice, Muzeum Wsi Opolskiej, pasieka z uli kłodowych (wszystkie zdjęcia J. Michałowski)

patriotyczne i folklorystyczne znaczenie nowej placówki w ygłosił kierownik Wy­ działu Kultury PWRN w Opolu, mgr Zygmunt Śniadecki. Następnie zaproszeni goście zwiedzili teren skansenu. W obecnej chw ili zrekonstruowano 19 obiektów dużej i 5 obiektów m ałej architektury. Ponadto wyposażone są trzy zagrody z po­ wiatu oleskiego. W zabytkowych spichlerzach czynne są następujące wystawy: „Opolski Park Etnograficzny” — obrazująca rozwój placówki, w ystaw a — poligon ZZG INCO poświęcona środkom ochrony drewna, oraz w ystawa opolskiej „Ce­ pelii”. , Wieczorem w Klubie Związków Twórczych w Opolu odbyła się dyskusja, którą prowadził mgr inż. arch. Florian Jesionowski, prezes SARP Opole. Głos zabrali: prof, dr M. Znamierowska Prüfferowa, prof. dr M ieczysław Gładysz, prof, dr K. Zawistowicz-Adamska, mgr inż. Halina Konopczyna, red. Ryszard Hładko, mgr inż. Jerzy Friemann, red. Zofia Kwiecińska oraz szereg osób z opolskiego środowiska kulturalnego. Tematami poruszanymi w dyskusji były: społeczna po­ trzeba budowy ogólnopolskiej sieci parków etnograficznych, zadania oświatowe i polityczne parków etnograficznych, rola parków etnograficznych w e w spółczes­ nym życiu kulturalnym, parki etnograficzne a współczesna sztuka ludowa, ko­ nieczność szerszego zakresu badań muzeów etnograficznych i objęcie nimi dziedzin pokrewnych, trudności organizacyjne wynikające z niedoskonałości przepisów, w y­ miana i współpraca m iędzy muzeami. W trzecim dniu odbyły się dwie w ycieczki autokarowe po Opolszczyźnie: — jedna pod hasłem „Najpiękniejsze zabytki budownictwa i architektury” (pow. opolski, oleski, kluczborski), druga — „Polichromie gotyckie” (pow. brzeski). i

S tanisław P ilarski

„KONSERWACJA MALARSTWA SZTALUGOWEGO” MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA. TORUŃ, 19—21 PAŹDZIERNIKA 1970

Siódma z kolei konferencja konserwatorska odbyła się w Sali Mieszczańskiej go­ ścinnego Muzeum Okręgowego w Toruniu. Tym razem Ośrodek Dokumentacji Za­ bytków zorganizował ją wspólnie z Instytutem Zabytkoznawstwa i Konserwator­ stw a Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Konferencja zgromadziła jak zwykle, znaczną liczbę uczestników krajowych