Zielony Telefon Alarmowy OZE Energia Słońca

Projekt realizowany przez: Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

http://zielonytelefon.eco.pl

OZE Odnawialne źródła energii OŹE – definiowane są często, jako źródła energii, których wykorzystywanie nie wiąże się z długofalowym zmniejszaniem zasobów. Poszczególne źródła energii odnawialnej bardzo różnią się od siebie z tego względu trudne jest podanie jednej precyzyjnej definicji. W Ustawie Prawo Energetyczne odnawialne źródła energii zdefiniowano jako "źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także z biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych". Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2

OZE

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

3

OZE

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

4

Promieniowanie ultrafioletowe

Spektrum promieniowania słonecznego

Promieniowanie widzialne

Promieniowanie podczerwone

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

5

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości Podział promieniowania słonecznego ze względu na długość fali Promieniowanie ultrafioletowe znajduje się w paśmie 10-400nm; stanowi ok. 4,5% promieniowania docierającego do Ziemi; jest promieniowaniem wysokoenergetycznym, odpowiada za oparzenia słoneczne, niszczy żywe komórki; bardzo szkodliwe dla ludzi i zwierząt.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Promieniowanie widzialne znajduje się w paśmie długości 400-750nm; zwane jest także promieniowaniem słonecznym stanowi ok. 44% jego promieniowania; wywołuje ono u ludzi i zwierząt wrażenie świetlne – umożliwia widzenie.

Promieniowanie podczerwone (podczerwień) jest promieniowaniem niewidzialnym o długości fali powyżej 1000nm; nosi również nazwę promieniowania cieplnego; stanowi ok 52% promieniowania słonecznego; jest odpowiedzialne za odczucie ciepła. Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

6

Jaki procent promieniowania słonecznego dociera do ziemi? KOSMOS stała słoneczna 1366 [W/m2]

20% pochłonięte przez atmosferę 8% rozproszone w atmosferze 17% odbite przez chmury 4% pochłonięte przez chmury

6% odbite od powierzchni ziemi

45% dociera do ziemi Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

W dosłownym znaczeniu stała słoneczna nie jest stałą! Zmienia się w cyklu około 11-letnim związanym z aktywnością słońca, a zmiany te wynoszą około 0,1% wartości natężenia promieniowania. słonecznego.

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

7

Wielkości charakterystyczne dla energii słonecznej Natężenie promieniowania słonecznego jest to chwilowa wartość gestości mocy promieniowania słonecznego docierającej do m2 powierzchni; podawana jest zazwyczaj w [W/m2] lub [kW/m2]; natężenie promieniowania słonecznego ulega ciągłym zmianom zazwyczaj w przedziale 100 – 800 [W/m2]; najwyższe wartości notowane są w słoneczne bezchmurne dni i mogą osiągać 1000 [W/m2]; Nasłonecznienie to suma natężenia promieniowania słonecznego w danym czasie i na danej powierzchni np. suma natężenia promieniowania słonecznego w czasie godziny, dnia, roku na powierzchni 1m2 . Usłonecznienie jest definiowane jako liczba godzin słonecznych, jest to czas podany w godzinach, podczas którego na powierzchnię Ziemi padają bezpośrednio promienie słoneczne; jest to parametr opisujący głównie warunki pogodowe a nie zasoby energii słonecznej. Wykorzystywany jest w energetyce słonecznej do szacowania warunków pracy instalacji np. do wyliczania godzin pracy pompy cyrkulacyjnej w instalacji kolektorów słonecznych; w Polsce jest największa dla Kołobrzegu i wynosi 1624 h/rok, zaś dla Zakopanego 1467 h/rok. Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

8

Składowe promieniowania słonecznego

Promieniowanie odbite od powierzchni Ziemi i innych obiektów tzw. Albedo Ih - jest to stosunek promieniowania odbitego we wszystkich kierunkach od powierzchni Ziemi do całkowitego promieniowania docierającego ze Słońca; dla powierzchni gruntu przyjmuje wartość w granicach 0,2-0,8; dla traw wynosi ono 0,25, dla piasków 0,4; górną granicę 0,8 przyjmuje się dla gruntu pokrytego świeżym śniegiem; średnie albedo dla naszej planety wynosi 0,3. Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Promieniowanie bezpośrednie Ib stanowi od 30% do 55% wartości całkowitego promieniowania i ma duży wpływ na ilość energii produkowanej przez kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne; jest to krótkofalowe promieniowanie rozchodzące się w linii prostej od Słońca do powierzchni Ziemi; jego udział w stosunku do całości promieniowania zmienia się w kolejnych miesiącach, największy jest w miesiącach letnich a najmniejszy w zimowych. Promieniowanie rozproszone (dyfuzyjne) Id powstaje w wyniku załamania, odbicia i częściowego pochłaniania promieniowania bezpośredniego w atmosferze ziemskiej; jest to promieniowanie długofalowe, jego udział w stosunku do całości promieniowania zmienia się w kolejnych miesiącach, Największy udział ma w okresie zimowym, osiągając 70% najmniejszy w okresie letnim ok. 55%; posiada niebieski kolor. Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

9

Nasłonecznienie w Europie i w Polsce Zasoby energii słonecznej w Polsce wynoszą ok. 1000 kWh/m2/rok. Najwyższe nasłonecznienie wynoszące ok. 1050 kWh/m2/rok posiada południowa część województwa lubelskiego. Najniższe nasłonecznienie wynoszące nieco poniżej 1000 kWh/m2/rok występuje na północy Polski, w centralnej części województwa śląskiego, południowej części województwa dolnośląskiego, południowej części Podkarpacia. W Europie przykładowo: • Hiszpania - Włochy 2000 kWh/ m2/rok • Norwegia - Szwecja 500 kWh/ m2/rok

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

10

Zasoby energii słońca w Polsce Zasoby energii słonecznej w Polsce TWh

1000000

100000

10000

1000

100

10

1

energia słoneczna

potencjał teoretyczny

potencjał techniczny

potencjał ekonomiczny

polskie zapotrzebowanie na energię

311944

7552

10

752,6

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

11

Zmienność zasobów słonecznych Energia słoneczna charakteryzuje się dużą zmiennością zasobów w cyklu:

Dobowym

Tygodniowym, miesięcznym

Rocznym

Zmiany cykliczne Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

12

Zmienność zasobów słonecznych Nasłonecznienie w Polsce w poszczególnych miesiącach w kWh/m2 180

nasłonecznienie w kWh/m2

160

140

120

100

Nasłonecznienie w miesiącach letnich jest 6-7 raz wyższe niż nasłonecznienie w miesiącach zimowych

80

60

40

20

0 styczeń

luty

marzec

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

kwiecień

maj

czerwiec

lipiec

sierpień

wrzesień

październik

listopad

grudzień

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

13

Poznanie natury energii słonecznej kluczem do efektywnego jej wykorzystania W okresie letnim słońce wstaje na północnym wschodzie, góruje wysoko i zachodzi na północnym zachodzie. W celu zwiększenia ilości energii słonecznej w tym okresie należy płaszczyznę zwrócić na południe pod nieznacznym kątem rzędu 5 – 20°. Wyższy kąt powodowałby znaczne straty energii, gdyż przez długi okres po wschodzie i przed zachodem słońce znajdowałoby się za płaszczyzną, którą powinno oświetlać.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

14

Poznanie natury energii słonecznej kluczem do efektywnego jej wykorzystania W okresie zimowym słońce wstaje na południowym wschodzie, góruje nisko i zachodzi na południowym zachodzie. W celu zwiększenie ilości energii słonecznej w tym okresie należy płaszczyznę zwrócić na południe pod dużym kątem rzędu 60 – 90°

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

15

Poznanie natury energii słonecznej kluczem do efektywnego jej wykorzystania

W okresie wiosny i jesieni słońce wstaje na wschodzie, góruje umiarkowanie i zachodzi na zachodzie. W celu zwiększenie ilości energii słonecznej w tym okresie należy płaszczyznę zwrócić na południe pod umiarkowanym kątem rzędu 45 – 60° Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

16

Miesiąc

I II

S 1,41 1,37

30 SW 1,31 1,29

SE 1,28 1,20

S 1,55 1,48

Pochylenie płaszczyzny 45 60 SW SE S SW 1,41 1,38 1,66 1,45 1,37 1,26 1,52 1,42

III IV V VI VII

1,33 1,06 0,99 0,95 0,97

1,16 1,02 0,95 0,93 1,07

1,14 1,04 1,00 0,96 0,96

1,27 1,06 0,94 0,89 0.91

1,17 0,99 0,89 0,87 0,89

1,17 1,02 0,95 0,90 0,91

1,27 0,99 0,85 0,79 0,81

VIII IX X XI

1,04 1,14 1,30 1,38

1,04 1,14 1,30 1,21

1,02 1,10 1,21 1,28

1,01 1,15 1,37 1,52

0,96 1,04 1,17 1,24

0,98 1,09 1,27 1,38

XII Średnia

1,42 1,19

1,26 1,14

1,37 1,13

1,58 1,23

1,32 1,11

1,42 1,24

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

SE 1,41 1,26

S 1,62 1,45

90 SW 1,41 1,32

1,16 0,92 0,81 0,78 0,81

1,16 0,97 0,88 0,82 0,82

1,12 0,76 0,59 0,54 0,56

1,02 0,73 0,59 0,57 0,60

1,01 0,77 0,66 0,61 0,61

0,93 1,11 1,39 1,55

0,88 1,98 1,14 1,28

0,92 1,05 1,26 1,41

0,68 0,90 1,23 1,48

0,67 0,78 0,97 1,14

0,70 0,85 1,09 1,28

1,68 1,21

1,37 1,08

1,53 1,12

1,63 1,65

1,26 0,92

1,42 1,02

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

SE 1,34 1,15

17

Sposoby wykorzystania energii słonecznej

Bezpośrednia produkcja energii elektrycznej (instalacja fotowoltaiczna)

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Bezpośrednia produkcja energii cieplnej (instalacja kolektorów słonecznych)

Pośrednia produkcja energii elektrycznej z energii cieplnej (instalacje CRS, DSS, wieże słoneczne- zamiana energii słonecznej na cieplną i energii cieplnej na elektryczną)

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

18

FOTOWOLTAIKA – efekt fotowoltaiczny Efekt fotowoltaiczny – to zjawisko polegające na powstaniu siły elektromotorycznej w ciele stałym pod wpływem promieniowania słonecznego. Efekt fotowoltaiczny jest wykorzystywany w ogniwach fotowoltaicznych. Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

19

FOTOWOLTAIKA – rodzaje ogniw Ogniwa II generacji

CdTe

Ogniwa I generacji

CIGS

Krzem amorficzny

Krzem polikrystaliczny

Krzem monokrystaliczny

Sprawność w laboratorium

16.7%

20.3%

12.5%

20.4%

25%

Sprawność w masowej produkcji

10-11%

9-13%

5-8%

12-17%

15-18%

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

20

Kluczowa różnica między ogniwami I i II generacji Ogniwo II generacji cienkowarstwowe Grubość 1-3 mikrometrów

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Ogniwo I generacji z krzemu krystalicznego Grubość 200 - 300 mikrometrów

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

21

Ogniwa II generacji – to nowe tanie metody produkcji

Źródło: Nanosolar, Inc.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

22

Instalacja fotowoltaiczna Ogniwa fotowoltaiczne łączone są w grupy i zabezpieczane przed zniszczeniem i warunkami atmosferycznymi. Zazwyczaj kilka lub kilkanaście połączonych ogniw tworzy panel (moduł) fotowoltaiczny. Z kolei panele fotowoltaiczne łączone są ze sobą i mocowane na dachu lub konstrukcji wsporczej obok budynku tworząc instalację fotowoltaiczną.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

23

Instalacja fotowoltaiczna Instalacja podłączona do sieci (on grid) – w tym typie instalacji energia elektryczna z paneli fotowoltaicznych w postaci prądu stałego jest zamieniana przez inwerter na prąd zmienny o odpowiednich parametrach i następnie wykorzystywana na potrzeby pracy urządzeń domowych. Nadwyżki energii sprzedawane są do sieci energetycznej.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

24

Instalacja fotowoltaiczna Instalacja wyspowa (off grid)– w tym typie instalacji energia elektryczna z paneli fotowoltaicznych w postaci prądu stałego jest zamieniana przez inwerter na prąd zmienny o odpowiednich parametrach i następnie wykorzystywana na potrzeby pracy urządzeń domowych. Nadwyżki energii poprzez regulator wykorzystywane są do ładowania akumulatorów w celu późniejszego wykorzystania zgromadzonej energii.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

25

Kolektory słoneczne W kolektorach słonecznych energia promieniowania słonecznego przekształcana jest w energię cieplną – jest to proces konwersji fototermicznej. Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

26

Podział kolektorów Cieczowe

Próżniowe rurowe

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Płaskie

Powietrzne

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

27

Podział kolektorów Kolektory próżniowe rurowe – zbudowane są z wydłużonych rur szklanych, które łączone są szeregowo tworząc kolektor; charakteryzują się bardziej skomplikowaną budową, która przekłada się na lepsze parametry cieplne, wyższy uzysk energii i wyższą cenę; kolektory te wykorzystywane są do podgrzewania ciepłej wody użytkowej i w systemach wspomagania centralnego ogrzewania. Wśród kolektorów próżniowych można spotkać dwa sposoby odbioru ciepła z absorbera: • bezpośredni poprzez przepływ cieczy grzewczej przez kolektor, • pośredni poprzez wykorzystanie ciepłowodu (heat pipe). Kolektor płaski – nazwa bierze się ze względu na budowę; w budowie dominują płaskie powierzchnie przesłony, absorbera i obudowy; prosta budowa tego typu kolektora przekłada się na korzystny stosunek ceny do uzysku energii; zazwyczaj wykorzystywany jest do ogrzewania ciepłej wody użytkowej w półroczu letnim, dogrzewania basenów rzadziej wspomagania centralnego ogrzewania. Kolektor powietrzny - to urządzenie, które wykorzystuje energię promieniowania słonecznego do ogrzewania powietrza. Budowa tego typu kolektora jest bardzo prosta.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

28

Budowa kolektora płaskiego

Zasada działania kolektora płaskiego jest bardzo prosta. Promieniowanie słoneczne padające na absorber, jest pochłaniane i zamieniane na ciepło. Wytworzone na absorberze ciepło przekazywane jest do przylutowanych do niego miedzianych rurek. Krążąca w rurach ciecz odbiera ciepło i schładza absorber, który w sposób ciągły jest nagrzewany przez słońce. Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

29

Budowa kolektora próżniowego i jego działanie Zasilanie zimna woda Powrót ciepła woda

Absorber Absorber przekazuje ciepło do cieczy grzewczej za pośrednictwem blachy Cu lub Al Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Blacha Cu lub Al

Ciecz grzewcza wpływa do rury kolektora, gdzie stopniowo się nagrzewa odbierając ciepło z absorbera Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

30

Budowa i działanie kolektora typu heat pipe skraplacz

absorber absorber przekazuje ciepło do ciepłowodu za pośrednictwem blachy Cu lub Al

płyn o niskiej temp. wrzenia

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

skroplony płyn po przekazaniu ciepła spływa na dno gorącej rurki

transport ciepła ku górze gorącej rurki za pośrednictwem odparowanego płynu o niskiej temperaturze wrzenia

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

31

Budowa instalacji kolektorów

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

32

Parametry charakteryzujące kolektory słoneczne W celu porównywania kolektorów pod względem uzysku energii cieplnej konieczne jest, aby były one przebadane na zgodność z normą: PN EN-12975-2 która wyznacza parametry cieplne kolektora oraz jego charakterystykę. Najważniejsze są parametry to: ηo – sprawność optyczna kolektora a1 – liniowy współczynnik strat ciepła przy [W/(m²xK)] a2 – nielinowy współczynnik zależności strat ciepła od temperatury [W/(m²xK²)] Sprawność optyczna kolektora – parametr określający maksymalną ilość energii, jaką kolektor jest w stanie zaabsorbować, przetworzyć na energię cieplną i przekazać do czynnika grzewczego. Współczynniki a1, a2 - parametry określające właściwości izolacyjne kolektora.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

33

Kolektor płaski z uwagi na wysoką sprawność optyczną pracuje Kolektor próżniowy uwagiróżnicy na niską sprawność optyczną pracuje bardzo efektywnie przyzmałej temperatur mniej efektywnie od kolektora płaskiego przy małej różnicy temperatur

Kolektor próżniowy z uwagi na bardzo dobrą izolację cieplną pracuje efektywnie przy wysokiej różnicy temperatur Kolektor płaski z uwagi na słabą izolację cieplną pracuje mało efektywnie przy wysokiej różnicy temperatur

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

34

Powierzchnie kolektorów Powierzchnia całkowita jest to maksymalne pole powierzchni kolektora wraz z ramą. Ma ona znaczenie jedynie z uwagi na warunki montażu i instalacji, niewiele za to mówi o produkcji energii cieplnej. Powierzchnia absorbera jest tą powierzchnią zaprojektowaną do absorpcji promieniowania. W przypadku kolektorów płaskich powierzchnia absorbera jest zbliżona do powierzchni czynnej. W przypadku kolektorów próżniowych powierzchnia absorbera może znacznie różnić się od powierzchni czynnej. Powierzchnia apertury – powierzchnia czynna – jest to maksymalne pole powierzchni projekcyjnej, przez które nieskupione promieniowanie słoneczne dociera do absorbera. Obliczenia uzysku energii z kolektorów należy zawsze wykonywać w oparciu o powierzchnię apertury

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

35

Powierzchnie kolektorów

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

36

Instalacja kolektorów słonecznych lepiej do CO czy CWU?

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

37

Efektywność a pokrycie

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

38

Jak dobrać kolektory Określić zapotrzebowanie na ciepłą wodę Określić ilości energii potrzebnej do ogrzewania ciepłej wody użytkowej Q = Cp × ΔT × M Określić stopień pokrycia słonecznego nie mniej niż 20% nie więcej niż 60% zapotrzebowania Obliczyć założony uzysk energii słonecznej Qp= 365 × Q × pokrycie Odczytać współczynnik korekcji nasłonecznienia wynikający z ustawiania kolektorów (w zależności od ustawienia kolektorów można zwiększyć lub zmniejszyć ilość docierających do nich energii) Wyliczyć powierzchnię kolektorów

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

gdzie: Qp - Założony uzysk energii słonecznej 365 – liczba dni w roku Nas – nasłonecznienie w miejscu instalacji kolektorów F - Odczytać współczynnik korekcji nasłonecznienia wynikający z ustawiania kolektorów Spr – sprawność instalacji zależna od rodzaju kolektorów Kolektory płaskie – spr = 0,35; Kolektory próżniowe – spr = 0,45 Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

39

Jak dobrać kolektory – przykład obliczeniowy Dobór kolektorów dla budynku zamieszkiwanego przez 4 dorosłe osoby 1. Zapotrzebowanie na ciepłą wodę 40 litrów × 4 osoby = 160 litrów 2. Ilość energii potrzebnej do ogrzewania zadanej ilości wody Q = 1.16 × 35 × 160 = 6496 Wh = 6.5 kWh/doba 3. Zakładany uzysk energii słonecznej równy 40% zapotrzebowania, pokrycie słoneczne 40% Qp= 365 × 6.5 kWh × 0.4 = 949 kWh 4. Lokalizacja kolektora – Kraków nasłonecznienie 1090 kWh/m² na rok 5. Współczynnik korekcji nasłonecznienia wynikający z ustawiania kolektorów (kolektory ustawione 45° S) F = 1.23 6. Typ kolektorów słonecznych płaskie – zakładana sprawność instalacji 35% 7. Powierzchnia kolektorów

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

40

Jak oszacować uzysk energii z kolektorów Na budynku mieszkalnym w Sanoku zostały zainstalowane płaskie kolektory słoneczne o powierzchni apertury 5.8 m2. Kąt nachylenia kolektorów wynosi 60 stopni w kierunku południowo wschodnim. •Z mapy odczytujemy, że roczne nasłonecznienie Sanoku wynosi 1050 kWh/m2 •W omawianym przypadku pochylenie i kierunek ustawienia kolektorów względem południa zwiększa ilość docierającej energii o 15% •Ogólna sprawność instalacji z uwagi na typ kolektorów 35% Powierzchnia czynna kolektorów 5.8 m2 Obliczenia (Nasłonecznienie [kWh/rok] + Procentowe zwiększenie nasłonecznienia z uwagi na ustawienie kolektorów) * sprawność instalacji [%] * powierzchnia czynna kolektorów [m2] = uzysk energii [1050+(1050*0.15)]*0.35*5.8 = 2451 kWh/rok Uzysk z m2 kolektora 422 kWh/rok

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

41

Jaki wybrać kolektor? Typ kolektora

Zalety

Wady

Najlepsze przeznaczenie

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Płaski

Próżniowy

Niska cena Wysoka sprawność optyczna Wysoki uzysk energii w półroczu letnim

Bardzo dobra izolacja cieplna Stosunkowo wysoki uzysk energii w półroczu zimowym

Słaba izolacja, wysokie współczynniki strat ciepła Niski uzysk energii w półroczu zimowym

Niska sprawność optyczna (oprócz kolektorów o pojedynczej rurze) Wysoka cena

Wspomaganie ogrzewania basenów Wspomaganie ogrzewania ciepłej wody użytkowej, gdy wymagany jest niski współczynnik pokrycia

Wspomaganie centralnego ogrzewania Wspomaganie ogrzewania ciepłej wody użytkowej, gdy wymagany jest wysoki współczynnik pokrycia Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

42

Czy instalacje kolektorów słonecznych są opłacalne ?

Kierunek wzrostu opłacalności

Węgiel Kamienny

Biomasa

Gaz ziemny

Olej opałowy

Energia elektryczna

Kierunek wzrostu efektu ekologicznego

Gaz ziemny

Olej opałowy

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Biomasa

Energia elektryczna

Węgiel Kamienny

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

43

Zalety i wady energii Słońca Zalety

Wady


nie emitują zanieczyszczeń do atmosfery podczas pracy,
korzystają z nielimitowanych zasobów energii słońca(brak ryzyka wzrostu cen energii),
mogą być budowane na nieużytkach (terenach wyłączonych z użytkowania),
poprawiają bezpieczeństwo energetyczne uniezależniają kraj od dostaw surowców energetycznych.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl


wysokie koszty inwestycyjne(fotowoltaika),
mogą przyczyniać się do destabilizacji systemu elektroenergetycznego – wymagają sprawnie działającego rynku bilansującego, systemów gromadzenia energii,
niska gęstość dobowa energii (instalacje wymagają dużych powierzchni)

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

44

Jak oszacować opłacalność inwestycji Wiele projektów z zakresu ochrony środowiska, efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii w wyniku tradycyjnej analizy finansowej powinna zostać odrzucona z uwagi na ujemne wartości wskaźników NPV i IRR. Brak wykonalności finansowej nie jest kryterium zupełnie dyskwalifikującym dany projekt. Zarządzając projektami często w analizie kosztów i korzyści można spotkać się ze wskaźnikami •ENPV (Economic Net Present Value) – ekonomiczna wartość bieżąca projektu (odpowiednik NPV) •ERR (Economic Rate of Return) – ekonomiczna stopu zwrotu (odpowiednik IRR) Jaka jest różnica między NPV, IRR a ENPV i ERR? Przy wyliczaniu ENPV i ERR oprócz uwzględniania klasycznych kosztów i korzyści finansowych brane są pod uwagę także korzyści i koszty społeczne, środowiskowe, jakie generuje inwestycja.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

45

Jak oszacować opłacalność inwestycji Analiza Finansowa (NPV, IRR)

+ Analiza Korzyści Społecznych i Środowiskowych

= Analiza Ekonomiczna (ENPV, ERR) Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

46

Jak oszacować opłacalność inwestycji Analiza Korzyści Społecznych i Środowiskowych Metody oparte na funkcjach popytu i podaży Są to metody niedokładne i służą jedynie do wyceny efektów bezpośrednio użytkowanych. Nie są w stanie wycenić wartości poza użytkowych dóbr środowiska, a nawet pośrednich wartości środowiska.

Metody oparte na cenach rynkowych

Metoda wyceny warunkowej

Metody te bazują na zmianach użyteczności konsumenta spowodowanych zmianą ilości bądź jakości dobra.

Bazują na dokładnym określeniu przez konsumenta, ile są w stanie zapłacić za dobro lub jaka rekompensata za utracone dobro byłaby dla nich satysfakcjonująca.

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Metody alternatywne

EksternE – szacunek korzyści środowiskowych metodą przenoszenia korzyści

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

47

Jak oszacować opłacalność inwestycji Analiza Korzyści Społecznych i Środowiskowych ExternE (External Costs of Energy) – jest dużym projektem badawczym w ramach Komisji Europejskiej mającym na celu zidentyfikowanie oraz wycenę negatywnych skutków zewnętrznych produkcji energii. Prace prowadzone w skali całej Unii Europejskiej umożliwiły wielodyscyplinarnemu zespołowi badaczy z różnych dziedzin inżynierów, ekonomistów i epidemiologów – opracowanie oryginalnej metodologii polegającej na badaniu dróg oddziaływania poszczególnych zanieczyszczeń na społeczeństwo. W ramach ExternE przeprowadzono wiele analiz wpływu emisji zanieczyszczeń na zdrowie ludzi, szkody w środowisku, efekt cieplarniany, możliwość wystąpienia awarii itd a następnie przeliczono je na wartość pieniężną. W zestawieniu wyraźnie dominują nad innymi efektami koszty zdrowotne i efektu cieplarnianego dając łącznie wkład około 98%. Początkowo program badawczy ExternE dotyczył krajów „starej” 15-nastki UE i został później zaadoptowany do nowych krajów. Na szczególną uwagę zasługują opracowania Dr inż. Strupczewskiego Dr inż. U. Radovica, którzy w swoich pracach odnosili metodykę ExternE do Polskich warunków i poddając wycenie emisję pyłów, SO2, NOx, CO2 Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

48

Jak oszacować opłacalność inwestycji Analiza Korzyści Społecznych i Środowiskowych ExternE (External Costs of Energy) – jest dużym projektem badawczym w ramach Komisji Europejskiej mającym na celu zidentyfikowanie oraz wycenę negatywnych skutków zewnętrznych produkcji energii. Prace prowadzone w skali całej Unii Europejskiej umożliwiły wielodyscyplinarnemu zespołowi badaczy z różnych dziedzin inżynierów, ekonomistów i epidemiologów – opracowanie oryginalnej metodologii polegającej na badaniu dróg oddziaływania poszczególnych zanieczyszczeń na społeczeństwo. W ramach ExternE przeprowadzono wiele analiz wpływu emisji zanieczyszczeń na zdrowie ludzi, szkody w środowisku, efekt cieplarniany, możliwość wystąpienia awarii itd a następnie przeliczono je na wartość pieniężną. W zestawieniu wyraźnie dominują nad innymi efektami koszty zdrowotne i efektu cieplarnianego dając łącznie wkład około 98%. Początkowo program badawczy ExternE dotyczył krajów „starej” 15-nastki UE i został później zaadoptowany do nowych krajów. Na szczególną uwagę zasługują opracowania Dr inż. Strupczewskiego Dr inż. U. Radovica, którzy w swoich pracach odnosili metodykę ExternE do Polskich warunków i poddając wycenie emisję pyłów, SO2, NOx, CO2 Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

49

Jak oszacować opłacalność inwestycji Analiza Korzyści Społecznych i Środowiskowych Nośnik Źródło emisji

Obszar oddziaływania

SO2

Procesy spalania paliw w energetyce zawodowej i sektorze komunalno bytowym

Zdrowie ludzkie, Zwiększona śmiertelność i zachorowalność plony rolne, lasy, np. rak, choroby płuc, zmniejszony poziom ekosystemy, budynki plonów rolnych, akumulacja w plonach substancji trujących,zachwianie równowagi biologicznej, korozja materiałów budowlanych

NOx

Zwiększona śmiertelność i zachorowalność , Procesy energetycznego spalania paliw i Zdrowie ludzkie, transport plony rolne, lasy, zmniejszony poziom plonów rolnych, ekosystemy, budynki akumulacja w plonach substancji trujących, zachwianie równowagi biologicznej, korozja materiałów budowlanych

CO2

Transport i procesy energetycznego spalania paliw w energetyce zawodowej

Zdrowie ludzkie, ekosystemy, powietrze

pyły

Procesy energetycznego spalania paliw w przemyśle, energetyce zawodowej oraz sektorze komunalno – bytowym

Zdrowie ludzkie, Powodują choroby płuc, korozja materiałów ekosystemy, budynki budowlanych, większe zanieczyszczenie powietrza

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Rodzaj szkód

Wycena Zł/tona Euro/tona

Obrzęk mózgu porażenie ośrodka oddechowego, przyczynia się do zwiększenia dziury ozonowej, zachwianie równowagi biologicznej, zmiany klimatyczne

18056

4541

8340

2085

80

20

42188

10547

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

50

Jak oszacować opłacalność inwestycji

Analiza Ekonomiczna Gminnego Programu Kolektorowego •Powierzchnia kolektorów 2 000 m2 •Koszty inwestycji 4 000 000 zł •Roczny uzysk energii 800 MWh

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

51

Jak oszacować opłacalność inwestycji Roczna suma emisji

Roczny koszt emisji

Emisja zanieczyszczeń

Wskaźniki emisji

CO2

824 [kg/MWh] *800 [MWh] = 659200 [kg]

659 [ton] *80 [zł/tona] = 52 736 zł

CO2

824 kg/MWh

SO2

3,126 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 2500 [kg]

2.5 [ton] * 18056 [zł/tona] = 45 154 zł

SO2

3,126 kg/MWh

NOx

1,390 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 1112 [kg]

1.112 [ton ]* 8340 [zł/tona] = 9 274 zł

NOx

1,390 kg/MWh

Pyły

0,116 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 92.8 [kg]

0.0928 [ton] * 42 188 [zł/tona]= 3 915 zł

Pyły

0,116 kg/MWh

Analiza korzyści środowiskowych dla instalacji kolektorów zastępujących energię elektryczną Roczna suma korzyści środowiskowych i społecznych 110 795 zł Roczna suma emisji

Roczny koszt emisji

Emisja zanieczyszczeń

Wskaźniki emisji

CO2

500 [kg/MWh] *800 [MWh] = 400 000 [kg]

400 [ton] *80 [zł/tona] = 32 000 zł

CO2

500 kg/MWh

SO2

3.282 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 2652 [kg]

2.652 [ton] * 18056 [zł/tona] = 47 884 zł

SO2

3.282 kg/MWh

NOx

0.410 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 328 [kg]

3.28 [ton ]* 8340 [zł/tona] = 27 355 zł

NOx

0.410 kg/MWh

Pyły

4.102 [kg/MWh] * 800 [MWh] = 3281 [kg]

3.281 [ton] * 42 188 [zł/tona]= 138 418 zł

Pyły

4.102 kg/MWh

Analiza korzyści środowiskowych dla instalacji kolektorów zastępujących węgiel kamienny: Roczna suma korzyści środowiskowych i społecznych 220298 zł

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

52

Jak oszacować opłacalność inwestycji 1 - Wyniki analizy ekonomicznej w wariancie, gdy instalacja zastępuje energię elektryczną

2 - Wyniki analizy ekonomicznej w wariancie, gdy instalacja zastępuje węgiel kamienny

Powierzchnia kolektorów

2 000 m2

Powierzchnia kolektorów

2 000 m2

Koszty inwestycji

4 000 000

Koszty inwestycji

4 000 000

Roczny uzysk energii

800 MWh

Roczny uzysk energii

800 MWh

Zakładana stopa dyskonta

5%

Zakładana stopa dyskonta

5%

Zakładany wzrost cen energii

7%

Zakładany wzrost cen energii

7%

Wskaźniki analizy ekonomicznej po uwzględnieniu kosztów środowiskowych Roczne korzyści środowiskowe i 110 795 zł społeczne inwestycji

Roczne korzyści środowiskowe i 220 298 zł społeczne inwestycji

ENPV

6 114 367 zł

ENPV

1 191 301 zł

ERR

18.5%

ERR

8.5 %

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

53

Prognoza globalnego wykorzystania źródeł energii

Zielony Telefon Alarmowy OZE

http://zielonytelefon.eco.pl

Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Dofinansowany przez: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

54

Dobra praktyka -Słoneczna instalacja grzewcza w wojewódzkim szpitalu Specjalistycznym imienia Najświętszej Marii panny w Częstochowie •Okres realizacji projektu: 2005 – styczeń 2007 •Opis projektu: •Opis sytuacji przed wdrożeniem: Instalacja c. o. i c.w.u zasilana dwoma kotłami gazowymi wodnymi o wydajności 4 MW każdy. Do wytwarzania pary technologicznej służą dwa kotły parowe, o wydajności 4 t pary na godzinę pracujące na przemian przez cały rok. •Opis sytuacji po wdrożeniu – Instalacja słoneczna dostarcza ok 52% rocznego zapotrzebowania na ciepłą wodę ograniczając pracę kotłów gazowych, co w sali roku daje oszczędności ok 2125 GJ/rok. Kotły zostały dodatkowo wyposażone w ekonomizery spalin, które za pomocą wymiennika ciepła pozwalają dodatkowo wykorzystać energię cieplna spalin do wstępnego podgrzewania wody. •Obiekt, którego dotyczył projekt: - Szpital Specjalistyczny imienia Najświętszej Marii panny w Częstochowie. •Opis zrealizowanej instalacji: Etap pierwszy obejmował wykonanie słonecznej instalacji grzewczej składającej się z 598 kolektorów Vitosol 100 s 2,5 firmy Viessmann, o łącznej powierzchni 1495 m2 rozmieszczonych na trzech polach kolektorów. Z uwagi na rozmiary instalacji kolektory zamontowano częściowo na dachach budynków szpitala a częściowo na placu wokół budynku. Całkowita wydajność instalacji wynosi około 1,3 MW. Dodatkowo w drugim etapie inwestycji wykonano zabudowę ekonomizerów spalin za działającymi kotłami parowymi gazowo-olejowymi. •Moc zainstalowana: 1.3 MW •Źródła finansowania: Ekofundusz, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, Środki własne szpitala, pożyczka z WFOŚiGW •Wartość inwestycji 4 315 144,27 PLN •Koszty utrzymania – wartość zmienna zależna do okresu eksploatacji oszacowana średnio rocznie na 40 000 PLN •Uzyskane oszczędności energetyczne: średnio 2125 GJ/rok energii cieplnej rocznie. •Okres zwrotu poniesionych nakładów - Prosty okres zwrotu około 8,6 lat bez dyskontowania.

Dobra praktyka „ Solarna Szczawnica”

•Lokalizacja projektu: Szczawnica Województwo Małopolskie •Okres realizacji projektu: 2007 - 2010 •Opis projektu: •Opis sytuacji przed wdrożeniem: Mała liczba słonecznych instalacji grzewczych w mieście. •Opis sytuacji po wdrożeniu – 370 nowych małych instalacji słonecznych na terenie miasta o łącznej powierzchni 3600 m2. •Obiekt, którego dotyczył projekt: - Prywatne gospodarstwa domowe i podmioty gospodarcze w Szczawnicy •Opis zrealizowanej instalacji: Przygotowanie projektu oraz organizacja procedur prawnych trwała dwa lata. W jej wyniku wyłoniono w przetargu firmę, która w ciągu 6-ciu miesięcy zainstalowała instalacje na wybranych w projekcie obiektach. •Moc zainstalowana: 2700 kW •Źródła finansowania: Pożyczka z Wojewódzkiego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie 15% Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 50% Środki własne właścicieli nieruchomości, na których były instalowane kolektory 35% •Wartość inwestycji – 8 435 320 PLN •Koszty utrzymania – Indywidualne dla każdej instalacji pokrywane przez właściciela nieruchomości •Uzyskane oszczędności energetyczne: ok. 1440 MWh rocznie •Okres zwrotu poniesionych nakładów – Zależna od zastępowanego przez energię słoneczną paliwa lub energii. Z uwagi, że uczestnicy programu pokrywali jedynie 35% wartości instalacji okresy zwrotu są bardzo krótkie - kilkuletnie.