XIV. ULUSAL DERMATOLOJi KONGRESi

1 1-4 EYLÜL 1992 ERZURUM EDİTÖRLER Prof. Dr. Ayten URAL Prof. Dr. Sabahat KOT Doç. Dr. Şevki ÖZDEMİR Yrd. Doç. Dr. Akın AKTAŞ Yrd. Doç. Dr. Muammer PARLAK

PSORİASİS VE ARTRİT Vrd.Doç.Dr.M.Tayyar CANTÜRK 1 , Vrd.Doç.Dr.Ferhan CANTÜRK 2 , Arş.Gör.Ahmet METİN 1 , Arş.Gör.İnci Ü. BAŞOGLU 2 ÖZET Epidermisteki hiperplaziye bağlı olarak gelişen psoriasis beyaz ırkta o/o 1-2 oranında rastlanan bir hastalıktır. Bu hastalıkta inflamatuar poliartrit görülme sıklığı % 1-32 arasında değişen çeşitli oranlarda bildirilmektedir. Seronegatif poliartritler grubundandır. Yapılan çalışmada psoriasis vakalarının genel değerlendirilmesi yapılmış ve artropati insidansı araştırılmıştır. Dermatoloji kliniğinde çeşitli klinik formlarda psoriasis tanısı alan 200 hasta araştırma kapsamına alınmış, klinik muayeneleri ve laboratuar tetkikleri yapılan hastalar Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniğince konsulte edilerek mevcut artropatiler saptanıp sınıflandırılmış, gerekli öneri ve tedaviler plan­ lanmıştır. 200 hastanın 66'sı kadın (0/o33), 134'0 erkek (0/o67) olup yaş ortalamaları 38.3 olarak saptanmıştır. Hastaların 180'i { 0/o90) psoriasis vulgaris, 9'u pal­ moplanter psoriasis, 4'ü ( 0/o4) eritrodermik psoriasis, ?'si (%3.5) de püstüler psoriasis olarak klinik varyasyonlar göstermiştir. Artrit açısından yapılan değerlendirmede 1 erkek ve 1 kadın olmak üzere toplam 2 hastada klasik psoriatik artrite (0/o1 ), 3 erkek ve kadın olmak üzere toplam 5 hastada simetrik psoriatik artrite (0/o2.5), 4 erkek hastada asimetrik oligoartrite ( 0/o2), ve 4 hastada da spondylit'e ( 0/o2) rastlanmıştır. Artritis muti­ lans formunda hasta tespit edilememiştir. Toplam 15 hastada (0/o?.5) psoria­ tik artrit saptanmıştır. Bu hastaların tümünde eklem bulguları deri bulgu­ larından sonra ortaya çıkmıştır. Sonuçta elde edilen bulgular klasik literatür bulguları ile karşılaştırılmıştır. GİRİŞ Epidermisteki hiperplaziye bağlı olarak gelişen psoriasis beyaz ırkta 0/o 1-2 oranındarastlanan bir hastalıktır. Bu hastalıkta enflamatuar poliartrit görülme sıklığı % 1-49 arasında değişen çeşitli oranlarda bildirilmektedir (3,4,7,9,10,11). Ortalama olarak 0/o5 kabul edilir(?). Psoriasis ve enflamatuar poliartrit arasındaki bağlantıdan ilk kez 19. yüzyıl başlarında Dr.Jean Luis Alibert bahsetmiştir(?). Psoriatik artrit teriminide ilk kez Pierre Bazin kullanmıştır(?). Psoriasis ve artrit arasında bugün kabul edi­ lens bağlantıyı en geçerli olarak açıklayan ise Baker'dir(3). Psoriatik artrit bugün için seronegatif artritler grubundan kabul edilmektedir. Nitekim seropo­ zitif artritli hastalardaki psoriasis görülme sıklığı normal populasyona eşitken 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı 2 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi Rehabilitasyon Anabilim Dalı

623

1.23-1.22), seronegatif artritli hastalarda psoriasis görülme sıklığı kontrol gruplarının 10 katıdır (0/0 20.2)(3). Dolayısıyla seronegatiflik psoriatik artrit için önemli bir kriter kabul edilmek­ tedir. Buradaki artrit makroskobik olarak Romatoid Artritten ayrılamayacak enflamatuar sinovitle karakterizedir ve histopatolojik olarakda romatoid artrit­ ten pek farklı değildir(3). Psoriatik artrit tanımında kullanılan klinik bulgular karakteristik olarak şu şekilde belirlenmiştir. 1- Primer osteoartroz olmadan distal interfalengeal eklem tutulumu 2- Asimetrik artrit 3- Romatoid faktör ve subcutan nodül yokluğu 4- Fleksör tenosnovit ve "sosis parmak" görünümünün mevcudiyeti 5- Psoriatik artritle ilgili aile anemnezi 6- Spesifik tırnak lezyonlarının bir hastada 20'den fazla olması 7- Aksiye! radyografilerde sakroileit syndesmofit ve paravertebral ossifika­ syonların biri veya daha fazlasının mevcut olması 8- Periferit eklem grafilerinde erosiv artrit bulguları saptanması(3). Deri lezyonları ile eklem hastalığı arasındaki bağlantı kesin olarak bilinme­ mektedir. Başlangıç tarihleri çok #arklı olabildiği gibi her iki bulgu birlikte de başlayıp devam edebilir ve tedavileri birbirlerini etkilemez. Yapılan çalışmada psoriasis vakalarının genel değerlendirilmesi yapılmış ve artropati insidansı araştırılmıştır. (

0

/o

MATERYAL VE METOD Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji kliniğinde çeşitli klinik formlarda psoriasis tanısı alan 200 hasta araştırma kapsamına alınmış, klinik muayeneleri ve laboratuar tetkikleri yapılan hastalar Fizik Tedavi ve Rehabili­ tasyon kliniğince konsulte edilerek mevcut artropatiler saptanıp sınıflandırılmış, gerekli öneri ve tedaviler planlanmıştır. BULGULAR Araştırma kapsamına alınan 200 hastanın 66'sı kadın (0/o33), 134'0 erkek (0/o67) olup, yaş ortalamaları 33,8 olarak saptanmıştır Tablo 1. Tablo 1: Çalışmada Psoriasis'in cinslere dağılımı Hastaların 180'i (0/o90) psoriasis vulgaris, 9'u { 0/o4.5) palmoplanter pso­ ri asi s, ?'si ( /o 3.5) KADIN 66 püstüler psoriasis, 4'ü de (0/o2) eritrodermik psoria­ ERKEK 134 sis olarak klinik varya­ syonlar göster miştir. Tablo 2. 0

624

Tablo 2: Psoriasisin

formları

Hastaların

sedimentasyon, CRP, romatoid faktör, serum ürik asit, alkalen fosfataz, kalsiyum ve fosfor değerleri ve idrar tetkikleri incelenmiştir. 15 hastada sedimantasyon değerleri yüksek olup ortalama 34 mm/saat olarak belirlenmiştir. Bu 15 hastada CRP pozitifliği de mevcut

1ao

bulunmuştur.

Vulgaris %90

Romatoid faktör tetkiklerinde 3 erkek ( /o 1.5) ve 5 kadın ( /o2.5) olmak üzere toplam 8 hastada romatoid faktör poztifliği saptanmış olup, artrit bulgusuna rastlanmamıştır. Tablo 3. Bu grup hastaların yaş ortalaması 46.3 olarak tespit edilmiştir. Diğer laboratuar tetkikleride herhangi bir patolojik bulguya rastlanmamıştır. Tablo 3: Cinsler arası romatoid faktör 0

0

RF (-)

RF (+)

CiNSiYET Sayı

O/o

Savı

O/o

KADIN

5

2.5

61

30.5

ERKEK

3

1.5

131

65.5

TOPLAM

8

4

192

96

Radyolojik tetkiklerde hastaların 62'sinde çeşitli derecede osteoartrozla uyumlu dejeneratif değişimler saptanmış 3 hastada sakroileit ve spondilit, 1 hastada sadece spondilit'e uyan syndesmofitler, 11 hastada ise çeşitli derecelerde periferik eklem enflamasyonunu belirten erezyonlar tespit edilmiştir Tablo 4. Tablo 4: Çalışmada radyolojik bulgular RADYOLOJIK BULGU

KADIN

ERKEK

49

13

SAKROILEIT+SPONDtLIT

-

3

SPONDILIT

-

1

3

8

52

25

OSTEOARTRIT

ARTRiT TOPLAM Hastaların

kas iskelet sistemi muayenelerinde 1 erkek ve bir kadın olmak üzere toplam 2 hastada klasik psoriatik artrit (0/o 1), 4 erkek hastada asimetrik 625

oligoartrit (0/o2), 3 erkek ve 2 kadın toplam 5 hastada simetrik poliartrit (0/o2.5), 4 erkek hastada spondilit (0/o2), 41 kadın ve 21 erkek olmak üzere toplam 62 hastada (0/o31) ise çeşitli derecelerde osteoartroz tespit edilmiştir. Bu hastaların artritli grup içindeki oranları da klasik psoriatik artrit için °/o 13.3 asimetrik oligoartrit için °/o20.7, simetrik poliartrit için °/o33.3, spondilit için ise 0/o20.7 olarak saptanmıştır. Hastaların ayrıca yapılan el ayak ve tırnak incelemelerinde psoriatik artrit tanısı almayan 28 hastada (0/o 15.1) tırnak değişimleri tespid edilmiş, bu değişimler 17 hastaqa yüksük tırnak, 2 hastada transvers dalgalanma, 2 hastada lökonişi, 3 hastada subungal keratoz, 1 hastada tırnak yatağında hemorajiler, 3 hastada onikolizis olarak belirlenmiştir Tablo 5. Tablo 5 : Çalışmadaki psoriatik artrit formları ARTRiT FORMU Asimetrik oligoartrit Klasik psoriatik artrit Artritis mutilans Simetrik poliartrit Spinal tutulum TOPLAM

ERKEK

TOPLAM 0/o

-

4

2

1

1

1

-

-

-

2

3

2.5

-

4

2

3

12

7.5

KADIN

alan hasta grubunda ise 9 hastada (0/o60) tırnak değişimleri saptanmış ve bu değişimler klasik psoriatik artrit tanısı alan 2 hastadan birinde yüksük tırnak birinde subungal hiperkeratoz, simetrik poliartrit tanısı alan 3 hastada yüksük tırnak, spinal tutulumu olan 3 hastanın 1'inde yüksük tırnak, 1'inde onikolizis, 1'inde lökonişi, asimetrik oligoartriküler tutulumu olan 1 hastada ise yüksük tırnak şeklinde belirlenmiştir Tablo 6. Tablo 6 : Psoriasisde tırnak lezyonları Psoriatik artrit

tanısı

Artrit'i olanlar

Artrit'i olmayanlar

% 3.5

Hemoroji 1 Lökonisi 2 Transvers dalga 2

------

Onikoliz 1

% 11

% 7 .1

ı---------r

% 11

% 7 .1 ı---------