Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)
Ulusal Akademik Ar-Ge Destekleri Banu GÖKÇAY TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı Sağlık Bilimleri Araştırma Destek Grubu SB Ar-Ge Toplantısı, 19 Kasım 2013
Sunum Planı
Genel Tanıtım
Proje Değerlendirme Kriterleri
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
1
Desteklenen Bilimsel Alanlar ve Gruplar
Ar-Ge Harcamaları Oranı
This image cannot currently be display ed.
2
23. BTYK Kararı: 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi
Yılı Hedefleri
2023 yılında: • • • •
Ar-Ge harcaması / GSYİH: Özel sektör Ar-Ge harcaması / GSYİH: Araştırmacı sayısı: Özel sektör araştırmacı sayısı:
1Tam Zaman
%3 %2 300 bin1 180 bin1
Eşdeğer olarak
TÜBİTAK ARDEB Destek Bütçesi
2000-2012 yılları arasında destek miktarı arttı.
3
TÜBİTAK ARDEB 2000-2012 Proje Dağılımı
2000-05 ve 2006-12 karşılaştırıldığında; önerilen proje sayısı 3,5 kat, desteklenen proje sayısı 2,5 kat arttı. 2000 yılında yürürlükte olan 843 proje varken, bu sayı 2012’de 2.725 oldu.
2003: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı
4
2012: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı
2012’de En Çok Proje Önerisi Sunan/Destek Alan Öneri Bazında İlk 10:
Destek Bazında İlk 10:
5
Proje Değerlendirme Süreci Nasıl İşliyor? Online Başvuru Biçimsel Eksiklik (imza, belge vs.)
ARDEB Ön İnceleme (Biçimsel)
Etik/Yasal izin Yetersiz içerik vs.
Araştırma Grubu İnceleme (Biçimsel+Bilimsel)
Panel Süreci
Kabul
Değerlendirme Kriterleri* Araştırma Hızlı Destek Başlangıç Ar-Ge
Kariyer
ÖncelikliAlanlar
(3501)
(1003)
Ulusal Yeni Fikirler
Kamu Ar-Ge
UBAP
(1007)
(1011)
(1005)
(1001, 1002, 3001)
1
Özgün Değer
Özgün Değer
Özgün Değer
Yenilikçi Yönü
Ar-Ge Niteliği
Özgün Değer
2
Yöntem
Yöntem
Yöntem
Yöntem
Yöntem
Yöntem
3
Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları
Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları
Yaygın Etki
Kariyer Geliştirme Potansiyeli ve Yaygın Etkisi
4
5
Proje Yönetimi, Ekip Projenin Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Gerçekleşme Düzeyi, ve Araştırma Olanakları Proje Yönetimi, Ekip Olanakları ve Araştırma Olanakları Yaygın Etki
Ulusal Kazanım ve Yaygın Etki
Bütçenin Uygunluğu
Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları
Bilimsel İşbirliğinin Önemi ve Yaygın Etkisi
Çağrı Programı Amaç Ve Hedeflerine Katkısı
Ar-Ge Projesi: Sistematik olarak sürdürülen yaratıcı çalışma ve bu bilginin yeni uygulamalar yaratmak için kullanılması * 1001, 3501, 1003, 1005, 1007 ve 1011 projeleri panelde, 1002 ve 3001 projeleri dış danışman paneli ile değerlendirilmektedir.
6
SBAG’a Son 2 Yılda Sunulan Proje Önerilerinin Alan Dağılımları
ARDEB Grup Yürütme Komitesi ve Danışma Kurulu Üyeleri 2003-2012 GYK/DK Üyelerinin Üniversite Farklılık Dağılımı
yılında GYK Üyeleri, Türkiye’nin yılında GYK / DK Üyeleri
farklı üniversitesinden seçilirken,
farklı üniversiteye kadar yükselmiştir.
7
Panel - Panelist Sayıları (2004 - 2012)
Panel Sayısı
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Toplam
71
286
389
553
666
517
577
556
622
4237
1722
2329
3453
3904
3082
3491
3281
Panelist Sayısı
25265
Panellerde Değerlendirilen Proje Sayısı
980
3364
2715
3330
3126
2598
2816
2540
2814
21469
Panel Başına Ortalama Proje Sayısı
13,8
11,8
7,0
6,0
4,7
5,0
4,9
4,6
4,5
5,1
54 Farklı Üniversite • 423 Panelist
147 Farklı Üniversite • 3580 Panelist
Gözlemci Panelist Uygulaması • 2012 yılından itibaren başlatılan uygulamayla bugüne kadar panelist olarak görev almamış araştırmacılarımız, talep etmeleri durumunda, uzmanlık alanlarıyla doğrudan ilgili olmayan panellere gözlemci olarak katılabileceklerdir. • Bu uygulamayla Gözlemci Panelistlerimizin, panel sistemi ve işleyişi hakkında gözlem yoluyla ön bilgi ve deneyim edinmelerini sağlamak amaçlanmaktadır.
8
ARDEB Destek Oranları ARDEB’den 30 Bin TL’den 2,5 Milyon TL’ye kadar destek almak mümkün. Destek Oranları
1001 %28
3501 %33
1003 %10-20
1002 %46
Proje Hazırlarken Dikkat Edilecek Noktalar ’’Şans ancak hazırlanmış fikirlere güler.’’ Louis Pasteur
9
Neden Proje Desteğine Başvurmalıyım? Çünkü proje desteği, • • • • • •
Bilime, toplumsal refaha ve ekonomiye katkıyı, Bilimsel çalışmalarımızın belirli bir düzen içerisinde, sorumlulukların tanımlandığı bir ekip ile yürütülebilmesini ve çok ortakla çalışabilmeyi, Bilimsel heyecanın sürekliliği ve bilimsel çalışmalarımız için gerekli maddi fonu, Yapılacak bilimsel değerlendirme (panel) sonucu, çalışmalarda meydana gelebilecek olası hata ve eksikliklerin önceden ortaya çıkarılmasını, Bilimsel ve teknolojik (makale, ürün, patent) çıktıların oluşmasını, Ar-Ge personeli yetiştirilmesine gerekli katkıyı
sağlar.
Proje Performans Ödülü (PPÖ) Uygulaması
•
Amaç: – Desteklenen projelerin çıktı, sonuç ve etkilerini nicelik ve nitelik olarak artırmak
•
Miktar: – 100.000 TL’ye kadar
•
Kriterler: – Makale, Bildiri, Kitap, Ödül, Patent, Ürün, Model, Şirket, Yayılım, Araştırmacı Yetiştirme, Yeni Proje
•
Başvuru: – Proje yürütücüsü başvurur. – Sonuçlanmadan itibaren 3 yıl içinde başvurulur. – ARDEB-PTS üzerinden başvurular alınır.
10
Başvuru Aşamaları 1. Online Başvuru Sisteminden başvuru yapılması
2. Basılı gönderilmesi gereken evrakların gönderilmesi
İmzalar Orijinal Olmalı ve İstenilen Yere Atılmalı
11
Hak Sahipliği Beyan Formu Proje önerisini hazırlayan ve sunan kişilerin proje önerisi üzerindeki payları belirlenebiliyor mu? Temel Seçenekler: • Paylı • Ortak
Proje Değişiklik Bildirim Formu •
Panel tarafından önerilen değişikliklerin neler olduğunun belirtilmesi ve gerçekleştirilen değişikliklerin formda sayfa ve satır belirtilerek yazılması beklenmektedir
•
“Talep edilen değişiklikler yapılmıştır” ifadesi yanlıştır.
12
Etik Kurul ve Yasal İzin Belgesi
Etik Kurul / Yasal İzin / Özel İzin Belgesinin Önemi:
•
– Gerekli Olduğu Beyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmemiş Olması. – Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi / İstenilen Kriterlere Uygun Olmaması.
Proje Başlığı ve Özet Bölümü
•
Başlık projeyi yansıtmalı, anlaşılır ve kısa olmalıdır.
•
Özet konunun önemi, özgün değeri ve amacı yansıtmalıdır. Araştırma/deney düzeni, metodoloji, beklenen sonuç ve etkileri en fazla 1 sayfa hedefiyle yazılmalıdır.
•
İngilizce Özet; Türkçe özetin birebir karşılığı olmalı ve İngilizce dil kurallarına uygun yazılmalıdır.
13
Amaç Bölümü •
Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir.
•
Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir.
•
Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır.
Konu/Kapsam Bölümü •
Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır.
•
Gerekli literatür taramasıyla desteklenerek net olarak anlatılmalıdır.
•
Amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır.
•
Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır.
•
Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir.
14
Literatür Özeti Bölümü •
Konu hakkında literatür özetlenmeli ve yapılacak çalışmanın literatüre ne katacağı son bölümde açıklanmalıdır.
•
Güncel literatüre yer verilmeli, etki faktörü yüksek dergilerden, önemli kitaplardan, varsa meta-analizlerden faydalanılmalıdır.
•
Literatür özeti ham liste biçiminde olmamalıdır.
•
Kaynaklarla metin ilişkilendirilmeli ve kaynak listesi metnin sonuna eklenmelidir.
Özgün Değer Bölümü •
Projenin özgünlüğünü oluşturan hususlar net açıklanmalıdır.
•
Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş ve alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır.
•
Projenin bilimsel ve teknolojik liyakati çok iyi vurgulanmalıdır. Yenilikçi bir öneri, ama bunu uygulayamayacağız. Çünkü böyle bir şeyi daha önce hiç denemedik.
15
Yöntem Bölümü •
Amaç ve proje kapsamına uygun yöntemler seçilmelidir.
•
Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler, uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyaller, yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler) ve kurulacak ilişkiler, ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.
•
Disiplinler-arası çalışmalarda iş paketleri uygun bir düzende sıralanmalı ve ilişkilendirilmelidir.
•
Yapılacak istatistiksel çalışmalar (ön analizler ve belirlenen yöntemler) mutlaka anlatılmalıdır.
•
Varsa ilgili görseller ile zenginleştirilmelidir.
Yapılabilirlik Bölümü (Ekip/Ekipman Yönünden) •
Öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir.
•
Araştırma grubunun altyapısı, bilgi birikimi ve önerilen proje süresini aşabilecek ifade, vaat ve iş paketlerinden kaçınılmalıdır.
16
Yaygın Etki / Katma Değer Bölümü Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda, • • • • • •
Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkısı, Toplumun sorunlarına çözüm üretme potansiyeli, Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği, Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliği, Uluslararası alanda Türkiye’nin öncü konuma gelmesine katkısı, Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni projeler üretme potansiyeli
yeterince açıklanmalıdır.
Çalışma Takvimi •
Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, İşZaman Çizelgesi halinde verilmelidir.
•
Projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. Örnek bir Çalışma-Takvimi
17
Başarı Ölçütleri ve B-Planı •
Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği ölçütlerle belirtilmelidir. Bu ölçütler açık olarak sıralanmalıdır. Ölçütlerden her birinin önem derecesi açıklanmalıdır. Ölçütlerin tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir.
•
Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak "B Planı" mutlaka ana hatlarıyla açıklanmalıdır.
Proje Çıktılarının Paylaşımı ve Yayılımı
•
Proje faaliyetleri boyunca elde edilecek çıktıların ve ulaşılacak sonuçların ilgili paydaşlar ve potansiyel kullanıcılara ulaştırılması ve yayılmasına yönelik yapılacak – toplantı, – çalıştay, – eğitim, – web sitesi, vb. ne tür faaliyetler yapılacağı belirtilmelidir.
•
Bu tür faaliyetler, bütçede hizmet alımı kapsamında düşünülmelidir.
18
Bütçe ve Gerekçesi •
Bütçe gerekçenizi oluştururken proje faaliyetleriyle ilişkisi gösterilmelidir.
•
Bütçenizin gerekçesi iyi açıklanmalı ve belgelendirilmelidir. (proforma fatura, teknik şartname,vb)
• TÜBİTAK’tan Talep Edilen Bütçe Tablosunda mal ve hizmetlerin bedelleri KDV dahil olarak yazılmalı • Yurtdışı alımlar için temin edilecek proforma faturalar FOB (Free On-Board) olarak fiyat alınmalıdır. • Eğer varsa, öneren ve destekleyen diğer kuruluş katkıları anlatılmalı; ayrıca, kuruluş yetkililerinin destek sözü veren mektupları eklenmelidir.
Bütçe ve Gerekçesi Açıkça Belirtilmelidir •
Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK’tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
19
Bütçe Tutarlı Olmalıdır •
Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK’tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
Faydalı Bilgiler •
İdeal Proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır.
•
Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır.
•
Projenin yazımı başvurudan mümkünse en az 1 ay önce bitirilmeli, proje ekibi ve varsa aynı konuda çalışan ekipler proje önerisini başvuru öncesi birkaç defa okumalıdır.
20
ARBİS, TARABİS, PYS, ARDEB PTS ve Projeler Veritabanı
http://tarabis.tubitak.gov.tr
TÜBİTAK Ulusal Araştırma Altyapısı Bilgi Sistemi (TARABİS)
http://arbis.tubitak.gov.tr
TÜBİTAK Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS)
http://ardeb-pts.tubitak.gov.tr
TÜBİTAK ARDEB Proje Takip Sistemi (ARDEB-PTS)
http://pys.tubitak.gov.tr
TÜBİTAK Panel Yönetim Sistemi (PYS)
http://uvt.ulakbim.gov.tr/proje
TÜBİTAK Destekli Projeler Veritabanı
Unutmayın..
’’Hakemler, kendilerine ne sunduysanız onu değerlendireceklerdir.’’
21
Başvuru ve evrak teslim tarihlerini son güne bırakmayın
2013-1.Dönem (online) başvurularında; • Son gün (8 Mart) başvuruların %60’ı alınmıştır. • Son hafta için bu oran %92’dir.
TÜBİTAK Destekleri Forumu Ağustos 2013’te araştırmacıların, TÜBİTAK destekleri ile ilgili • Başvuru öncesi, • Başvuru sırası, • Değerlendirme süreci ve • İzleme/sonuçlandırma süreci hakkında soru sorabilmeleri, tartışabilmeleri, geribildirim iletebilmeleri, yardımlaşabilmeleri için ve TÜBİTAK faaliyetleri hakkında bilgi ve farkındalığı artırmak amacıyla "TÜBİTAK Destekleri Forumu" adıyla yeni bir forum platformu oluşturulmuştur. http://forum.tubitak.gov.tr
22
Bitirirken.. •
Proje sunmak ve yürütmek bir eğitim ve tecrübe gerektirmektedir, önce küçük bütçeli ve kısa süreli projelerle başlanabilir.
•
Reddedilen projelerinizi ortak hakem raporu doğrultusunda revize edip tekrar gönderin ve asla duygusal davranmayın.
’’Proje sahibi olmak için artık vakit kaybetmeyin’’
TEŞEKKÜR EDERİM
Banu GÖKÇAY TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı Sağlık Bilimleri Araştırma Destek Grubu E-Posta:
[email protected]
23