„Direkte Demokratie“ und Parlamentarismus ARGUMENTE UND POSITIONEN
ISBN 978-3-942775-65-6
www.kas.de
I n h a lt
5 | m e h r b ü r g e r b e t e i l i g u n g d u r c h m e h r „ d i r e k t e d e m o k r at i e ” ? ausgangsüberlegungen zu einem u m s t r i tt e n e n t h e m a 9 | d e r b e g r i f f d e r „ d i r e k t e n d e m o k r at i e ”
Begriffliche Unschärfe mit Folgen....................................... 9 „Indirekte Demokratie”?..................................................11 Definition und Formen der „direkten Demokratie”...............13 Volksgesetzgebung.....................................................14 Referendum...............................................................15 Volkspetition – Bürgerantrag – „Volksinitiative”...............15 Volksbefragung..........................................................16 Plebiszitäre Elemente auf der Kommunalebene...............16 Die Bundesrepublik – ein „direktdemokratisches Entwicklungsland?”.........................................................16 2 0 | a r g u m e n t e f ü r d i e „ d i r e k t e D e m o k r at i e ”
Inkompatibilität mit dem parlamentarischen Regierungssystem?.........................................................27 Volksgesetzgebung.....................................................28 Referenden................................................................30 Kein Garant für mehr Freiheit...........................................31 Exklusionsneigung – das soziale Argument........................32 Fehlende Verantwortlichkeit und Gemeinwohlorientierung....34 Polarisierung..................................................................35 Der Föderalismus als besondere Anforderung.....................36 Abschied von „Weimar” – das historische Argument............39 4 6 | e i n fa z i t
4 8 | d i e a r g u m e n t e i m ü b e r b l i c k