Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Talent autoprezentacji Sztuka zaprezentowania własnej osoby dr Rafał Mrówka Miasto Bełchatów 25 listopada 2009 r.

Wystąpienia publiczne

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

1

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka Katedra Teorii Zarządzania SGH [email protected]

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

2

Proces komunikowania się

Komunikacja jednostronna

Nadawca Zakodowanie

Początek

Szum

Przekaz kanałami

Treść

Odbiorca Rozszyfrowanie

Treść

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

3

Proces komunikowania się

Komunikacja dwustronna Nadawca Zakodowanie

Początek

Szum

Przekaz kanałami

Treść

Rozszyfrowanie

(Odbiorca)

Odbiorca Rozszyfrowanie

Treść

Przekaz kanałami

Szum

Zakodowanie

(Nadawca)

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

4

Bariery skutecznej komunikacji • Cechy nadawcy – sprzeczne lub niespójne sygnały – niewiarygodność w przedmiocie wiadomości

• Cechy odbiorcy – brak nawyku słuchania – uprzedzenia w przedmiocie wiadomości

• Dynamika interpersonalna pomiędzy nadawcą i odbiorcą – semantyka – różnice statusu lub władzy – różnice percepcji

• Czynniki po stronie otoczenia – szumy i przeciążenia Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

5

Techniki poprawy skuteczności komunikacji • Techniki dla nadawcy – – – –

sprzężenie zwrotne świadomość języka i znaczenia zachowanie wiarygodności wrażliwość na potrzeby odbiorcy

• Techniki dla odbiorcy – rozwijanie umiejętności słuchania – wrażliwość na potrzeby nadawcy

• Techniki dla nadawcy i odbiorcy – – –

śledzenie losów informacji regulacja przepływu informacji zrozumienie bogactwa różnych środków przekazu Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

6

Przed przygotowaniem wystąpienia • KTO? - kim jesteś Ty - przemawiający • DO KOGO? - do kogo się zwracasz • DLACZEGO? - co zamierzasz osiągnąć • CO? - co chcesz powiedzieć • JAK? - jaką formę ma mieć wystąpienie • KIEDY? - kiedy masz wystąpić Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

7

Struktura wypowiedzi • • •

wstęp rozwinięcie zakończenie

Powiedz, co powiesz, powiedz to, powiedz, co powiedziałeś. Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

8

KTO?

czyli kim jesteś występując w oczach słuchaczy

 zabierając głos często grasz rolę kogoś innego, nakładasz maskę  często kogoś reprezentujesz i możesz nawet przedstawiać poglądy, z którymi się nie zgadzasz  jeśli jesteś osobą publiczną, będziesz utożsamiany ze swoja organizacją

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

9

DO KOGO MOWISZ analiza audytorium

• wielkość audytorium trzeba dostosować siłę głosu, styl mówienia i zachowania - im mniejsze grupa, tym kontakt z nią powinien być bardziej swobodny

• poziom reprezentowany przez słuchaczy dostosuj wystąpienie do poziomu grupy • jednorodność grupy - mów tak, aby możliwie każdy znalazł dla siebie coś interesującego; wiek, płeć, status społeczny słuchaczy - dostosuj do nich język, argumentację, sposób zwracania się; inaczej mówi się do studentów, inaczej do profesorów Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

10

DO KOGO MOWISZ analiza audytorium (c.d.)

• przekonania narodowe, religijne, polityczne należy uważać, aby nieopatrznym słowem nie rozdrażnić audytorium w większości przypadków prowadzi to do klęski!

• środowisko i zawody słuchaczy – uwaga na żargon (np. prawniczy); – specyficzne skróty, symbole – także sposób myślenia inżynierów jest inny, niż humanistów

• grupy interesów - należy dostosować argumentację do publiczności, nie drażnić, lecz łagodzić

• nastrój słuchaczy - dobre przemówienie albo powinno być dostosowane do nastroju audytorium, albo musi ukształtować go po myśli mówcy Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

11

W JAKIM CELU co chcesz osiągnąć

• przekazać informację w sposób ułatwiający zrozumienie i zapamiętanie • przekonać słuchaczy do Twoich racji • pokazać się w jak najlepszym świetle • uzyskać korzystną decyzję rozmówców • nawiązać trwałe kontakty Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

12

CO chcesz powiedzieć

• ułóż plan swojej wypowiedzi - co musi się w niej znaleźć • nie mów wszystkiego na raz - dokonaj selekcji • jeżeli nie jesteś pewny, czy coś powiedzieć nie mów tego • nie daj się ponieść emocjom - mów spokojnie to, co zaplanowałeś

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

13

JAK wystąpić •

Dokładnie określ czas wystąpienia - lepiej mówić krócej i ciekawiej, niż zbyt długo

•

Wzbudź w słuchaczach zaufanie i sympatię

•

Zdefiniuj styl wystąpienia – czy chcesz odwoływać się do uczuć, czy do rozumu – czy chcesz opierać się na własnym przykładzie, czy doświadczeniu innych – czy przyjmiesz styl podniosły, czy też oszczędny, chłodny – czy będziesz opanowany, czy chcesz „grzmieć” – czy chcesz zachować śmiertelną powagę Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

14

KIEDY masz wystąpić • musisz wiedzieć, ile czasu masz na przygotowanie wystąpienia • ważna jest pora wystąpienia - wpływa na nastrój słuchaczy - źle jest wygłaszać przemówienie tuż przed przerwą lub tuż po przerwie • kto będzie występował wcześniej i kto później

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

15

WSTĘP - cele •

•

•

pozyskanie uwagi słuchaczy – rozpoczęcie żartem lub anegdotą - nie zawsze dopuszczalne – rozpoczęcie opisem jakiejś dramatycznej sceny – rozpoczęcie odniesieniem do aktualnej sytuacji (szczególnie bulwersującej) – rozpoczęcie pytaniem, niekiedy retorycznym – rozpoczęcie bulwersującym stwierdzeniem – wykorzystanie planszy, slajdu, obrazu zdobycie sympatii słuchaczy – powiedzieć komplement słuchaczom – okazać im swoje zainteresowanie zadeklarowanie celu (deklarowanego, nie koniecznie rzeczywistego) i tematu wystąpienia Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

16

Drzewko logiczne wypowiedzi • powtórz tezę i główne argumenty na początku i końcu wypowiedzi - nie bój się powtórzeń • nie używaj więcej niż 3 głównych argumentów • w środku wypowiedzi umieszczaj argument najsłabszy

Teza Argument 1 •Podargument 1a •Podargument 1b •Podargument 1c

Argument 2 •Podargument 2a •Podargument 2b •Podargument 2c

Argument 3 •Podargument 3a •Podargument 3b •Podargument 3c

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

17

ZAKOŃCZENIE • podsumowanie tego, co powiedziałeś – powtórz jeszcze raz najważniejsze tezy i wnioski – połóż nacisk na znaczenie omawianych spraw – powtórz najważniejsze propozycje • stworzenie klamry zamykającej wystąpienie – cytat lub anegdota – nawiązanie do przyszłości – hasło lub pytanie – powrót do tego, co mówiłeś we wstępie – podziękowanie słuchaczom Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

18

JAK WYSTAPIĆ notatki

• czy będziesz korzystał z notatek? – czy napiszesz tekst i będziesz go czytał – czy napiszesz tekst i będziesz go wygłaszał z pamięci – czy nie będziesz nic pisał i tylko przemyślisz temat – czy napiszesz tylko punkty • czytając tekst będziesz mówił monotonnie, tracisz możliwość oddziaływania na audytorium gestami, mimiką twarzy, wzrokiem Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

19

JAK masz wystąpić proponowany system przygotowań

• przemyśl temat i napisz punkty • napisz wystąpienie w całości (można pominąć ten etap) • popraw je • przygotuj na podstawie tekstu niezbędne punkty - mogą być napisane w formie zrozumiałej tylko dla mówcy • tezy powinny mieścić się na jednej stronie A4 lub kilku mniejszych kartonikach • dostosuj wielkość liter do własnego wzroku - lepiej większe, niż mniejsze

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

20

Pytania • przewiduj pytania - analizuj audytorium, prowokuj pytania, wkładaj w usta pytającego własne pytania • daj pytającemu trochę satysfakcji - „to bardzo dobre pytanie” • odciągaj uwagę audytorium od pytającego - wzrok, czytanie notatek • przekształcaj pytania i sam definiuj problem • gdy nie znasz odpowiedzi na pytanie: – – – –

stwierdź, że pytanie jest źle postawione odpowiedz powierzchownie odpowiedz na nieco inne pytanie obróć pytanie w żart Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

21

Pytania (c.d.) • staraj się, aby pytania nie udało się zadać złośliwym • odpowiedz na przynajmniej kilka pytań ignorowanie pytań mści się • nie dopuszczaj do zadawania zbyt długich pytań - ucinaj • nie pozostawiaj pytań bez odpowiedzi • nigdy nie pozwól zadać sobie pytania w połowie zdania lub myśli - wyczekaj, dokończ Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

22

Czego można oczekiwać • nie oczekuj zbyt wiele przekonać możesz tylko niezdecydowanych • słuchaczy można podzielić na 4 grupy – mających zbieżne interesy z Twoimi - tworzą dobrą atmosferę wśród audytorium – mający odmienne przekonania - krytyczni, obiektywni, docenią celny argument – mający odmienne przekonania, ale nie do końca przekonani - zamknięci na Twoje argumenty, agresywni w dyskusji - nie rozdrażnij ich zbyt szybko – obojętni - musisz ich zainteresować, pokazać wspólnotę interesów - ich możesz przekonać Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

23

Jak zdobyć zaufanie •

•

•

•

kompetencja: – reklama zrobiona przez innych – przedstaw się na początku - krótko i dobitnie – cytuj autorytety – sprawnie poruszaj się w przedstawionych zagadnieniach uczciwość: – pokaż, że jesteś przywiązany do wartości – dobrze, gdy masz ten sam system wartości, co audytorium – bądź obiektywny – powołaj się na dobro słuchaczy inteligencja: – przedstaw oryginalny punkt widzenia – dostrzegaj rzeczy wielkie i małe – bądź błyskotliwy bycie sympatycznym: – nie bądź ponury - uśmiechnij się - okazuj, że lubisz słuchaczy – bądź skromny – okazuj, że lubisz to, co robisz Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

24

Trema • • • •

solidnie przygotuj przemówienie nie ucz się go na pamięć uzyskaj dystans wobec własnego przemówienia audytorium jest wobec Ciebie zazwyczaj nastawione pozytywnie • przed wystąpieniem poproś kogoś, aby Ciebie posłuchał • przygotuj sobie rezerwowy materiał na wypadek, gdyby Ci zabrakło podstawowego • słuchacze nie znają Twoich lęków Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

25

Budowa zdań w wypowiedzi • nie bądź za wszelką cenę poprawny, a raczej swobodny • buduj zdania w formie czynnej, nie biernej • używaj zdań twierdzących, nie przeczących • rezygnuj z długich omówień • nie zostawiaj najważniejszych słów na koniec zdania • dziel tekst wystąpienia na wyraźne części - punktuj Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

26

Budowa zdań w wypowiedzi (c.d.) • • • • • • •

stosuj pytania retoryczne, porównania itp. zadawaj pytania stosuj pauzy - podkreślają ostatnie zdanie używaj słów oddziałujących na wyobraźnię używaj raczej słów prostych unikaj żargonu nie używaj tzw. „zwrotów niepewnych” (np. wydaje mi się) - osłabiają wypowiedź Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

27

Gdy mówisz do tłumu • • • • • • • •

idea wystąpienia musi być bardzo prosta odwołuj się do stereotypów nigdy nie okazuj wątpliwości odwołuj się do uczuć, nie do rozumu powtarzaj główne tezy i argumenty stosuj dosadne słownictwo góruj nad tłumem zafascynuj go Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

28

Mimika i gestykulacja • podkreślaj elementy wypowiedzi mimiką i gestykulacją • zsynchronizuj gesty z wypowiedzią, intonacją • posługuj się gestami, ale umiarkowanie, nie zbyt szerokimi • nie ściskaj rąk, nie gnieć pięści • unikaj „listka figowego” • nie trzymaj w rękach żadnych przedmiotów • nie bądź sztywny • nie stój w miejscu, ale i nie odchodź zbyt daleko • nie trzymaj rąk w kieszeni Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

29

Wystąpienie radiowe i telewizyjne - rady •

Pojedyncza wypowiedź może trwać maksimum 40-60 sekund (120-150 słów)

•

Zasadniczą tezę należy umieścić w pierwszym zdaniu

•

Przygotuj 3 zasadnicze tezy

•

Przygotuj wypowiedzi różnej długości – dostosuj się do oczekiwań dziennikarza

•

Bądź naturalny – stosuj naturalne gesty

•

Mów do słuchaczy

•

Przed kamerą pochyl się minimalnie do przodu

•

Nie krzyżuj rąk i nóg

•

Patrz na dziennikarza lub w kamerę

•

Bądź stanowczy Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

30

Debata to gra zespołowa

• ustalcie z partnerami wspólną strategię • rozdzielcie role • trzymajcie wspólną linię argumentacji i podkreślajcie spójność logiczną wypowiedzi • słuchajcie się wzajemnie • przewidujcie strategię strony przeciwnej • unikajcie wypowiedzi sprzecznych Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

31

Dodatkowe rady • utrzymuj z audytorium stały kontakt wzrokowy - podziel je na sektory • nie czytaj z kartki - twój głos będzie monotonny • stosuj pauzy kontrolne • trenuj swoje umiejętności - szkolenia, minidebaty, głośne czytanie, wypowiedzi przed lustrem Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

32

Odpowiedzi na trudne pytania (1)

Taktyka pomostu

P.: Dlaczego ta decyzja nie została podjęta? M.: Przedstawię problem wyraźniej, jeśli wyjaśnię najpierw ... lub To dobre pytanie. Podczas ostatniej debaty pan X zadał mi podobne pytanie ...

Taktyka zmiany negatywów w pozytywy

P.: Wasza strona lekceważy postawiony przez nas problem. M.: Nie określiłbym tego w ten sposób. Staramy się nadać mu odpowiednią wagę ...

Taktyka albo-albo

P.: Zgadza się pan z tym sformułowaniem, czy popiera pan pana X? M.: Nie można robić takiego rozgraniczenia. Problem wygląda inaczej ....

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

33

Odpowiedzi na trudne pytania (2) Taktyka absurdu

P.: Czy chcecie doprowadzić do upadku wartości? M.: Nie będę odpowiadał na tak absurdalne pytania ....

Taktyka domysłu

P.: Jak pan myśli, co w tej sytuacji zrobiłby pan X? M.: Najlepiej należałoby zapytać jego osobiście...

Taktyka „odłóżmy to na później” Taktyka udanego szoku

M.: Wrócę do tego problemy w dalszej części mojego wystąpienia.

Taktyka metafory

M.: Pańskie pytanie przypomniało mi pewną historię ...

P.: Czy wie pan, że tam popełniono przestępstwo? M.: To chyba żart. To niemożliwe. Musiał się pan pomylić.

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

34

Odpowiedzi na trudne pytania (3)

Taktyka przeformułowania zastrzeżenia

P.: Czyż podniesienie tego podatku nie było niekorzystne dla społeczeństwa? M.: Ale spójrzmy na ten problem z innego punktu widzenia ...

Taktyka rozłożenia na części

P.: Rząd nie dba w ogóle o interesy emerytów. M.: Spróbujmy szczegółowo przeanalizować wszystkie działania rządu ...

Taktyka uprzedzania zastrzeżenia

M.: Zapewne będziecie chcieli Państwo wiedzieć ...

Wystąpienia publiczne dr Rafał Mrówka – Katedra Teorii Zarządzania SGH – [email protected]

35