Stowarzyszenie GREEN WAY zostało zarejestrowane w 1994 roku. Współpracuje z jednostkami samorządu lokalnego, przedsiębiorstwami, szkołami. Celem statutowym Stowarzyszenia jest prowadzenie działań edukacyjnych i wdrożeniowych związanych z gospodarką odpadami.

Stowarzyszenie GREEN WAY w Białymstoku, ul. Ciepła 3/15, 15-472 Białystok POLSKIE DNI RECYKLINGU

NAZWA OPRACOWANIA

PROJEKT Plan Gospodarki Odpadami GMINA CZYŻE do 2014 roku

Opracowanie wykonano w ramach programu POLSKIE DNI RECYKLINGU realizowanego pod patronatem MINISTERSTWA ŚRODOWISKA zgodnie z pismem Peie-075-48/01

Opracowanie: mgr inż. Jarosław Piotr Zgiet

Białystok 2004 r.

SPIS TREŚCI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 DLA GMINY CZYŻE

1. WPROWADZENIE 2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY

str. 1 str. 6

2.1. Demografia 2.2. Struktura użytkowania gruntów

str. 7 str. 8

3.1. Odpady komunalne 3.1.1. Rodzaj i ilość powstawania odpadów 3.1.1.1. BILANS ODPADÓW KOMUNALNYCH 3.1.2. Gromadzenie i transport odpadów komunalnych Gromadzenie i transport odpadów zmieszanych Gromadzenie i transport surowców odpadowych 3.2. Komunalne osady ściekowe 3.3. Odpady z sektora gospodarczego 3.3.1. Wraki samochodowe 3.3.2. Opony 3.3.3. Odpady ropopochodne 3.3.4. Akumulatory i baterie 3.3.5. Ciepłownictwo 3.3.6. Odpady z przetwórstwa drewna 3.3.7. Odpady z przemysłu rolno-spożywczego 3.3.8. Odpady medyczne 3.3.9. Odpady weterynaryjne 3.3.10. Odpady zawierające azbest 3.3.11. Odpady zawierające PCB

str. 9 str. 9 str. 9 str. 11

3. ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI

4. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH NA TERENIE GMINY CZYŻE 4.1. Składowanie odpadów komunalnych zmieszanych 4.2. Odzysk i recykling odpadów opakowaniowych

5. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY CZYŻE 5.1. Akty prawne 5.2. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami 5.3. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami

6. PROGNOZA ILOŚCI I STRUMIENI ODPADÓW NA TERENIE GMINY CZYŻE

6.1. Odpady komunalne 6.1.1. Strumienie odpadów 6.1.2. Konieczny odzysk i recykling poszczególnych rodzajów odpadów do 2014 roku 6.1.2.1. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 6.1.2.2. Odzysk i recykling odpadów opakowaniowych 6.1.2.3. Unieszkodliwianie pozostałych odpadów komunalnych 6.2. Komunalne osady ściekowe

str. 9

str. 12 str. 12

str. 19 str. 19 str. 20

str. 21 str. 21 str. 21 str. 26

str. 29

str. 29 str. 29 str. 32 str. 33 str. 34 str. 35 str. 36

7. PROPONOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY CZYŻE DO 2014 ROKU str. 37 7.1. Prewencja i minimalizacja powstawania odpadów

str. 37

7.1.1. Ekoznakowanie 7.1.2. Kompostowanie przydomowe 7.2. Gromadzenie i transport odpadów 7.2.1. Przegląd systemów gromadzenia i transportu odpadów 7.2.2. Wybrane systemy gromadzenia i transportu odpadów dla poszczególnych frakcji odpadów 7.2.2.1. Gromadzenie i transport odpadów opakowaniowych 7.2.2.1.1. Zabudowa jednorodzinna 7.2.2.2. Gromadzenie i transport odpadów niebezpiecznych 7.2.2.3. Gromadzenie i transport odpadów biologicznych 7.2.2.4. Gromadzenie i transport odpadów wielkogabarytowych 7.2.2.5. Gromadzenie i transport odpadów budowlanych 7.3. Unieszkodliwianie odpadów 7.3.1. Odzysk i recykling odpadów opakowaniowych Gminne Centrum Odzysku Surowców Odpadowych 7.3.2. Kompostowanie odpadów biodegradowalnych 7.3.3. Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych 7.3.4. Składowanie odpadów zmieszanych

str. 38 str. 44 str. 47 str. 47 str. 59 str. 59 str. 59 str. 61 str. 63 str. 63 str. 64 str. 65 str. 65 str. 67 str. 67 str. 69

8. KOSZTY SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI

str. 72

9. HARMONOGRAM REALIZACJI PLANU

str. 78

10. MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA PLANU

str. 82

8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7.

Koszty gromadzenia i transportu odpadów opakowaniowych Koszty gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych Koszty gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych Koszty gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów budowlanych Koszty gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych Koszty gromadzenia, transportu i składowania odpadów zmieszanych Całkowite koszty wdrażania systemu gospodarki odpadami

10.1. 10.2. 10.2.1. 10.2.2. 10.2.3. 10.3. 10.3.1. 10.3.2. 10.3.3. 10.3.4. 10.3.5. 10.3.6.

Koszty wdrażania PGO Zasady finansowania Koszty inwestycyjne Koszty eksploatacyjne Inne źródła finansowania Wybrane źródła finansowania Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Fundacja EKOFUNDUSZ BANKI Fundusze inwestycyjne Programy pomocowe UE LEASING

11. SPOSÓB MONITORINGU I WDRAŻANIA PLANU

11.1. Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji i samorządów w zakresie gospodarki odpadami 11.1.1. Zadania Gmin 11.1.2. Zadania powiatów 11.1.3. Samorząd wojewódzki 11.1.4. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami 11.1.5. Aktualizacja i modyfikacja planu 11.1.6. Raportowanie wdrażania planu 11.1.7. Wskaźniki monitorowania efektywności planu

str. 73 str. 74 str. 75 str. 75 str. 75 str. 76 str. 77

str. 82 str. 82 str. 82 str. 83 str. 84 str. 85 str. 85 str. 87 str. 88 str. 88 str. 89 str. 91

str. 91 str. 91 str. 91 str. 93 str. 93 str. 93 str. 94 str. 94 str. 94

12. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO

str. 95

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

str. 99

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE WPROWADZENIE Plan gospodarki odpadami dla Gminy Czyże powstał jako realizacja ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628), która w rozdziale 3, art. 14÷16 wprowadza obowiązek opracowania planu gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Niniejszy plan gospodarki odpadami (PGO) uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu gospodarki odpadami. Dokumentem nadrzędnym wobec planu gospodarki odpadami dla Gminy Czyże jest plan gospodarki odpadami dla powiatu hajnowskiego (PPGO) oraz województwa podlaskiego (WPGO). Zakres gminnego planu gospodarki odpadami określa ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.03.66.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.) paragraf 4: 1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a) rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, b) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym proceso m odzysku, c) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d) istniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, f) wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami; 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych; 3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, b) działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko,

1

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE c) działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania, w szczególności odpadów komunalnych, d) działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; 4) projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów; 5) rodzaj i harmonogram realizacji odpowiedzialne za ich realizację;

przedsięwzięć

oraz

instytucje

6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł; 7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Zgodnie z art. 15.7 ustawy o odpadach gminny plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających oraz przywożonych na jego teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory. Zgodnie z zapisem art. 14.5 ustawy o odpadach projekt planu gminnego opracowuje WÓJT GMINY. Projekt planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa oraz przez zarząd powiatu. Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami składane są co 2 lata radzie gminy (art. 14.13), natomiast jego aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata (art. 14.14). Wzorem wojewódzkiego i powiatowego planu gospodarki odpadami, dla potrzeb konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano podziału odpadów na trzy zasadnicze grupy: 1. Odpady powstające w sektorze komunalnym: odpady komunalne, opakowaniowe, komunalne osady ściekowe, 2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym, 3. Odpady niebezpieczne.

2

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE SŁOWNIK POJĘĆ UŻYTYCH W PLANIE 1. Gospodarowanie odpadami - rozumie się przez to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów, 2. Zbieranie odpadów - rozumie się przez to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. 3. Odpady komunalne - rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych, 4. Odpady obojętne - rozumie się przez to odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi, 5. Odpady ulegające biodegradacji - rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów, 6. Odpady medyczne - rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny, 7. Odpady weterynaryjne - rozumie się przez to odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach, 8. Komunalne osady ściekowe - rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych, 9. Oleje odpadowe - rozumie się przez to wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe, które nie nadają się już do zastosowania, do którego były pierwotnie przeznaczone, a w szczególności zużyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne, 10. Unieszkodliwianie odpadów - rozumie się przez to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do ustawy o odpadach w celu

3

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, 11. Odzysk - rozumie się przez to wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy o odpadach, 12. Recykling - rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii, 13. Recykling organiczny - rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym kompostowanie, lub beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny, 14. Odzysk energii - rozumie się przez to termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania energii, 15. Termiczne przekształcanie odpadów - rozumie się przez to procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zgazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych; recykling organiczny nie jest traktowany jako termiczne przekształcanie odpadów, 16. Magazynowanie odpadów - rozumie się przez to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem, 17. Posiadacz odpadów - rozumie się przez to każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną); domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości, 18. Składowisko odpadów - rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów, 19. Spalarnia odpadów - rozumie się przez to instalację, w której zachodzi termiczne przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia, 20. Stosowanie komunalnych osadów ściekowych - rozumie się przez to rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych osadów ściekowych do gleby w celu ich wykorzystywania, 21. Wytwórca odpadów - rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub

4

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej,

WYJAŚNIENIA SKRÓTÓW OGÓLNYCH ARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego LP – Lasy Państwowe MRiRW – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi MŚ – Ministerstwo Środowiska NGO – organizacje pozarządowe ODR – Ośrodek Doradztwa Rolniczego ODN – Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli OEE – ośrodki edukacji ekologicznej ON – ośrodki naukowe RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SłKom – samorządowe jednostki organizacyjne wypełniające zadania w zakresie gospodarki wodnościekowej i oczyszczania terenów SłPl – służby planistyczne – (wykonawcy dokumentów, konsultanci) WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej RLM – równoważna liczba mieszkańców BAT – najlepsze dostępne techniki KWPSP – Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej WYJAŚNIENIA SKRÓTÓW SPECYFICZNYCH KPGO – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami WPGO - Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami PPGO – Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami kg/M/r – ilość kilogramów odpadów przypadająca na mieszkańca na rok Mg – milion gram – 1 tona

5

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY CZYŻE W układzie administracyjnym gmina Czyże leży w południowo – wschodniej części województwa podlaskiego w powiecie hajnowskim i graniczy od północy z gminą Narew, od wschodu z gminą Hajnówka, od południowego – wschodu z gminą Dubicze Cerkiewne, od południowego zachodu z gminą Orla i od zachodu z gminą Bielsk Podlaski.

Powierzchnia gminy wynosi 134 km2, co stanowiło 1998 r. 0,66% powierzchni woj. podlaskiego i 8,25% obszarów pow. hajnowskiego. Podzielona jest administracyjnie na 18 sołectw (23 miejscowości). W 1997 r. Gmina liczyła 3097 mieszkańców, co stanowiło 0,25% ludności woj. podlaskiego i 5,68% ludności powiatu hajnowskiego

6

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 2.1. DEMOGRAFIA Gmina podzielona jest na 18 sołectw / 23 miejscowości/. Gęstość zaludnienia na obszarze gminy w 2002 r. wynosiła 22 osoby na l km 2. Liczba ludności gminy systematycznie maleje. Powodem ubytku ludności jest głównie migracja. Zmniejsza się także udział dzieci i młodzieży w wieku do 17 lat oraz wzrasta zjawisko starzenia się ludności. Spis sołectw oraz liczba 1. Czyże 2. Hukowicze 3. Kamień 4. Klejniki I 5. Klejniki II 6. Kojły 7. Kuraszewo 8. Lady 9. Leniewo 10. Łuszczę 11. Morze 12. Osówka 13. Podrzeczany 14. Rakowicze 15. Sapowo 16. Szostakowo 17. Wólka 18. Zbucz

mieszkańców w sołectwie na dzień 31.12.2002 r. - 502 -116 - 75 - 350 - 205 -198 - 391 - 69 - 100 - 40 - 226 - 93 - 94 - 85 - 46 - 98 - 74 - 212

Liczba mieszkańców gminy od roku: lata Liczba mieszkańców Zmiana

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

3340

3205 -135

3122 -83

3095 -27

3021 -74

2933 -88

2974 -41

2893 -81

Jak wynika z powyższego zestawienia o około 75 osób rocznie zmniejsza się ilość mieszkańców Gminy Czyże.

7

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE PROGNOZA LICZBY LUDNOŚCI DO 2014 roku Lata 2003

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Liczba mieszkańców 2818

2743 2668 2593 2518 2443 2368 2293 2218 2143 2068 1993

2.2. STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW

Kierunek wykorzystania

Powierzchnia (ha)

Użytki rolne w tym: grunty orne sady łąki i pastwiska grunty rolne i zabudowane grunty pod stawami rowy Użytki leśne, zadrzewione i zakrzewione Wody Grunty zabudowane i zurbanizowane Tereny: osiedlowe komunikacyjne użytki kopalne tereny przemysłowe tereny zabudowane inne tereny niezabudowane tereny wypoczynkowe Tereny różne Nieużytki Powierzchnia ewidencyjna Powierzchnia wyrównawcza Powierzchnia geodezyjna

11 948 7606 71 3880 320 71 957 17 24 412 20 5 4 2 60 13449 13449

8

% wykorzystania 88.8 56.6 0.5 28.8 2.4 0.5 7.1 0.2 0,2 3.06 0.1 0,04 0,03 0,01 0,04

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

3. ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI 3.1. ODPADY KOMUNALNE 3.1.1. Rodzaj i ilość powstawania odpadów Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Tak więc odpady komunalne powstają w: gospodarstwach domowych. obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej. 3.1.1.1. BILANS ODPADÓW KOMUNALNYCH Z uwagi na fakt, że w Polsce nie jest prowadzona ewidencja wytwarzanych odpadów komunalnych (poza sprawozdawczością firm zajmujących się wywozem odpadów) - dla potrzeb niniejszego planu ustalono bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym w oparciu o dane wskaźnikowe zawarte w Krajowym (KPGO) i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (WPGO).

Źródła powstawania odpadów Odpady z gospodarstw domowych Odpady z obiektów infrastrukturalnych Odpady wielkogabarytowe Odpady z budowy, remontów obiektów budowlanych Odpady z ogrodów i parków Odpady z czyszczenia ulic i parków Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych RAZEM

Przyjęty wskaźnik nagromadzenia odpadów [kg/M/r] miasto wieś 224 110 20

116 45 15

40 12 15

40 5 0

3

2

424

223

Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych są wprost proporcjonalne do liczby mieszkańców i zależą od miejsca zamieszkania (wieś, miasto).

9

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Według danych uzyskanych w Urzędzie Miasta na koniec 2002 roku na terenie Gminy Czyże zamieszkiwało 2893 mieszkańców. Tak więc, według załączonej tabeli w roku 2002 powstała na terenie GMINY CZYŻE następująca ilości odpadów: TEREN WIEJSKI – GMINA CZYŻE Liczba mieszkańców 2893 Odpady z gospodarstw domowych [Mg] 335,6 Odpady z obiektów infrastrukturalnych [Mg] 130,2 Odpady wielkogabarytowe [Mg] 43,4 Odpady z budowy, remontów obiektów budowlanych [Mg] 115,7 Odpady z ogrodów i parków [Mg] 14,5 Odpady z czyszczenia ulic i parków [Mg] 0,0 Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych [Mg] 5,8 RAZEM ODPADY KOMUNALNE [Mg] 645,1 Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy na składowisku zdeponowano następujące ilości odpadów: Lata Ilości [Mg] odpadów składowanych

2002 8,0

2003 17,5

Porównując powyższe dane do wartości uzyskanych drogą wskaźników charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych okazuje się, że różnica 630 ton odpadów powodowana jest przez: zawyżoną wartość wskaźników charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych dla obszaru Podlasia, brakiem odpowiednich danych - ze względu na brak wagi samochodowej na składowisku, spalaniem odpadów w piecach co., niekontrolowanym pozbywaniu się odpadów.

10

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

3.1.2. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW KOMUNALNYCH Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami należy do zadań własnych gmin. Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy w 2003 roku unieszkodliwiono poprzez składowanie na składowisku w Czyżach 17,5 Mg odpadów zmieszanych.

GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW ZMIESZANYCH Dotychczas do gromadzenia odpadów na terenie Gminy Czyże nie były stosowane pojemniki i kontenery. Rolnicy i właściciele posesji we własnym zakresie pozbywali się odpadów odwożąc je na składowisko

GROMADZENIE I TRANSPORT SUROWCÓW ODPADOWYCH Gromadzenie surowców odpadowych na terenie Gminy Czyże rozpoczęto od udziału dzieci i młodzieży w programie „Polskie Dni Recyklingu”. Do tego celu stosowane są worki plastikowe o objętości 110 litrów z przeznaczeniem na następujące surowce: opakowania szklane bezbarwne, opakowania szklane kolorowe, butelki PET, puszki aluminiowe. Ponad to zbierane są wiązki makulatury oraz opakowania wielomateriałowe. W 2003 roku na terenie Gminy Czyże rozstawiono 16 zestawów po 2 pojemniki typu PA 1100 do gromadzenia następujących surowców: opakowania szklane, opakowania PET

11

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE EFEKTY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI W 2003 roku. Gmina CZYŻE

Wyszczególnienie

[kg]

szkło

10700

tworzywa sztuczne

170

puszki aluminiowe

278 11148

Ogółem

Obsługą systemu selektywego gromadzenia odpadów na terenie Gminy Czyże zajmuje się Urząd Gminy, który przy zastosowaniu ciągnika z przyczepą zwozi zgromadzone surowce, doczyszcza je oraz magazynuje czasowo. Odbiorcami selektywnie gromadzonych surowców są: Stowarzyszenie Green Way w Białymstoku ul. Ciepła 3/15 Krynicki Recykling – Olsztyn ul. Iwaszkiewicza 48/23 3.2. KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE Na terenie Gminy Czyże nie funkcjonuje żadna oczyszczalnia ścieków komunalnych. 3.3. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO 3.3.1. WRAKI SAMOCHODOWE Rozwój motoryzacji powoduje niekorzystne skutki środowiskowe. Jednym z poważniejszych problemów jest w tym zakresie zagadnienie unieszkodliwiania i zagospodarowania wraków samochodowych i zużytych opon samochodowych. Ilość złomowanych samochodów można oszacować na podstawie liczby samochodów wprowadzonych na rynek w kolejnych latach oraz w oparciu o stworzoną na tej podstawie strukturę wieku używanych w Polsce samochodów. Na terenie Gminy Czyże nie ma przedsiębiorstwa trudniącego się demontażem samochodów. Wraki samochodów zawierają złom stalowy, ale także: zużyte oleje, płyny chłodnicze, zużyte akumulatory, zużyte opony, szkło i tworzywa sztuczne. Większość tych elementów można odzyskać z odpadów jako surowiec wtórny. Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią około 85% masy wraku samochodowego. Należą do nich przede wszystkim: o złom stalowy o zużyte opony i guma o oleje i niezużyte resztki paliwa

12

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE o szkło o płyny hamulcowe i chłodnicze Materiały nie nadające się do recyklingu stanowią pozostałe około 15% masy całego wraku samochodowego. Można do nich zaliczyć np. pianki poliuretanowe, dla których brak jest odpowiedniej technologii odzysku lub unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych). 3.3.2. OPONY W celu eliminacji lub ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowisku (lub porzuconych w środowisku) mogą być wykorzystane różnorodne metody i techniki gospodarki tymi odpadami. Z dotychczasowych badań i doświadczeń wynika, że wycofane z eksploatacji opony mogą być wykorzystane poprzez: o bieżnikowanie, o zagospodarowanie całych opon, o wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej, o spalanie z wykorzystaniem energii. Należy jednak podkreślić, że bieżnikowanie opon wydłuża jedynie czas ich eksploatacji, więc po pewnym czasie i tak należy je unieszkodliwić w inny sposób np. jedną z w/w metod (spalenie, przetworzenie na granulat). W kraju istnieją możliwości techniczne do realizacji poszczególnych kierunków odzysku zużytych opon (np. zakłady rozdrabniające gumę i wytwarzające regranulat, cementownie przystosowane do spalania zużytych opon), ale podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem opon mają duże trudności z pozyskaniem tego odpadu, ze względu na brak systemu zbiórki zużytych opon. Odpadów tego typu nie zalicza się do odpadów niebezpiecznych, a stopień ich niekorzystnego oddziaływania na środowisko nie jest szczególnie duży. Jednak ze względu na wagę problemu, gospodarka oponami wycofanymi z eksploatacji podlega szczególnym uregulowaniom prawnym. Przede wszystkim ustawa o odpadach wprowadziła zakaz składowania zużytych opon, a zakaz ten wszedł w życie 1 lipca 2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku dla opon pociętych i części opon (Ustawa o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw). Poza tym na producentów i importerów opon nałożono obowiązek odzysku zużytych opon, a stopień odzysku tych odpadów w latach 2002-2007 powinien wynosić: o 2002 r. - 25% o 2003 r. - 35% o 2004 r. - 50% o 2005 r. - 60% o 2006 r. - 70% o 2007 r. - 75% Unieszkodliwianiem i zbieraniem zużytych opon na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy:

13

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE PPHU „ABBA-EKOMED” Toruń, PUHP AMBIT Sp. z o.o. Białystok, PH „Mirpol” Białystok, PPHU „ARTEX” Sp. z o.o. Białystok, „REMEX” Sp. z o.o. Białystok. 3.3.3. Odpady ropopochodne. Oleje odpadowe, a w tym oleje smarowe lub przemysłowe, w szczególności zużyte oleje silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje hydrauliczne stanowią grupę 13. Oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany: olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji, olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii, olejów w systemach smarowania obiegowego (oleje maszynowe), olejów transformatorowych, olejów grzewczych. Na terenie Gminy Czyże brak jest danych dotyczących powstawania ilości tego typu odpadów. Unieszkodliwianiem olei przepracowanych na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy: „Rago” Przedsiębiorstwo Wielobranżowe s.c. w Białymstoku, „Oiler Cova” Sp. z o.o. Gdańsk, PPHU „Ral” sp. z o. o. Warszawa, Polexx Sp. z o.o. Płock, Port Serwice Sp. z o.o. Gdańsk. 3.3.4. Akumulatory i baterie. Źródłem akumulatorów wielkogabarytowych są przede wszystkim środki transportu. Akumulatory samochodowe stanowią odpad niebezpieczny. Średnia trwałość akumulatora waha się w granicach 3 – 5 lat i zależy głównie od intensywności eksploatacji i przebiegu pojazdu. Zużyte akumulatory są nabywane od ich użytkowników poprzez sieć skupu (sklepy motoryzacyjne, stacje paliw, stacje obsługi, bazy transportowe, zakłady mechaniczne) w ramach tzw. opłaty depozytowej. Baterie i akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane, gdyż w kraju brak jest odpowiedniej technologii. Powstające w tej podgrupie odpady są w większości odpadami niebezpiecznymi, z wyjątkiem odpadów: O kodzie 16 06 04 – baterie alkaliczne (z wyłączeniem 16 06 03 ) O kodzie 16 06 05 – inne baterie i akumulatory. Zbiórkę baterii małogabarytowych prowadzi REBA Organizacja Odzysku S.A., która bezpłatnie dostarcza pojemniki do zbiórki ww. odpadów w sklepach, szkołach, urzędach.

14

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Unieszkodliwianiem baterii i akumulatorów na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy: „Przedsiębiorstwo Handlowe „Mirpol” Białystok, „Bartex” Sp. z o.o. Warszawa, Zakłady Akumulatorowe „Zap” Piastów. 3.3.5. Ciepłownictwo. Odpady powstające w ciepłowniach i kotłowniach (odpady nieorganiczne z procesów termicznych – grupa 10) to przede wszystkim żużle i popioły wytwarzane w procesach spalania węgla. Na terenie Gminy Czyże brak jest ewidencji ilości powstających odpadów z ciepłownictwa. 3.3.6. Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury. Na terenie Gminy Czyże istnieją niewielkie rodzinne zakłady stolarskie i produkcji tarcicy. W zakładach tych nie prowadzi się rejestracji wytworzonych odpadów. Powstające odpady nie stanowią obecnie istotnego problemu w zakresie, gdyż prawie cała ich masa jest poddawana odzyskowi. Najpowszechniejszą metodą odzysku jest termiczne przekształcanie z odzyskiem energii cieplnej. 3.3.7. Odpady przemysłu rolno – spożywczego. Odpady z sektora rolno-spożywczego powstają w gospodarstwach rolnych, ogrodniczych i hodowlanych, cukrowniach, gorzelniach, ubojniach, zakładach przetwórstwa spożywczego, mleczarniach, chłodniach oraz innych zakładach zajmujących się produkcją i przetwórstwem żywności. Na terenie Gminy Czyże funkcjonuje zakład przemiału zbóż. W zakładzie tym tych nie prowadzi się rejestracji wytworzonych odpadów. W gospodarstwach rolnych na terenie Gminy Czyże powstające odpady są zagospodarowywane przez rolników poprzez kompostowanie, skarmianie zwierząt. W ostatnich latach, na bazie doświadczeń związanych z szerzeniem się choroby BSE (gąbczastego zwyrodnienia mózgu), Unia Europejska zaostrzyła przepisy związane z obrotem, unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów pochodzenia zwierzęcego, wykorzystywanych do produkcji mączek kostnych. Odpady te podzielono na trzy grupy: o odpady niskiego ryzyka oznaczone kodem LRM (zaliczyć można do nich wszystkie odpady z grup 02 02 02 i 02 01 02), o odpady szczególnego ryzyka oznaczone kodem SRM (zalicza się do nich część odpadów z grup 02 01 81 i 02 02 81), o odpady wysokiego ryzyka oznaczone kodem HRM (zalicza się do nich pozostałą część odpadów z grup 02 01 81 i 02 02 81). Większość odpadowej tkanki zwierzęcej jest unieszkodliwiana (odzyskiwana), przez odbiorców odpadów poubojowych.

15

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE W związku z wystąpieniem w Europie przypadków choroby Creutzfeldta Jakoba, której przyczyną może być gąbczasta endofalopatia bydła (BSE) w 2001 r. wprowadzono zmiany w postępowaniu z odpadami poubojowymi. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów odpady poubojowe zostały ujęte jako: o odpady niebezpieczne o kodzie 02 02 80* - odpadowa tkanka zwierzęca wykazująca właściwości niebezpieczne, o odpady inne niż niebezpieczne o kodzie 02 02 81 - odpadowa tkanka zwierzęca stanowiąca materiał szczególnego i wysokiego ryzyka, w tym odpady z produkcji pasz mięsno - kostnych inne niż wymienione w 02 02 80. Wykorzystanie odpadów poubojowych szczególnego i wysokiego ryzyka np. do produkcji pasz może spowodować przenoszenie czynnika chorobotwórczego w łańcuchu pokarmowym na inne zwierzęta oraz ludzi. Odpady poubojowe szczególnego i wysokiego ryzyka powinny być unieszkodliwiane w wytypowanych zakładach odzyskujących, a następnie przekształcane w mączki i tłuszcze unieszkodliwiane poprzez spalenie w wyznaczonych instalacjach. Z uwagi na długi okres inkubacji choroby spowodowanej czynnikiem zakaźnym BSE oraz nieznane drogi przenoszenia konieczne jest kontrolowanie ilości wytwarzanych odpadów poubojowych wykazujących właściwości niebezpieczne oraz właściwe unieszkodliwianie tych odpadów. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji wprowadzony został system dofinansowania do zbieranych zwłok zwierzęcych bydła, owiec i kóz lub ich części i przetwarzania ich na mączkę. 3.3.8. ODPADY MEDYCZNE Odpady medyczne generowane są przez ośrodki służby zdrowia, weterynaryjne, badawcze, laboratoria i zakłady farmakologiczne. Odpady infekcyjne powstają również w wielu prywatnych gabinetach lekarskich i stomatologicznych, ambulatoriach, instytutach i laboratoriach badawczych i analitycznych, zakładach kosmetycznych. Do tej grupy zalicza się również pozostałości z domowego leczenia (dializy, podawanie insuliny, opatrunki, farmaceutyki itp.). Skład morfologiczny odpadów medycznych jest bardzo zróżnicowany, brak jest również ujednoliconych metod ich badania. Trudności oznaczania wynikają z przestrzegania wymagań BHP. Średnio, ilościowy skład tych odpadów kształtuje się następująco: - papiery i karton około 20 % - materiały opatrunkowe (bandaże i wata) około 40 % - odpady z tworzyw sztucznych około 20% - szczątki ludzkie około 10% - pozostałe odpady około 10 %.

16

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Ustawa o odpadach oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych nakłada obowiązek unieszkodliwiania, a także określa wymogi dotyczące gromadzenia, przechowywania i metod unieszkodliwiania odpadów o kodach 18 01 i 18 02. Sposoby unieszkodliwiania odpadów powstających w działalności służb medycznych i weterynaryjnych sprowadzają się w szczególności do zabicia życia biologicznego, czyli zniszczenia drobnoustrojów (bakterii, prątków, wirusów, grzybów, pasożytów, form przetrwalnikowych i zarodników) za pomocą: - spalania - dezynfekcji i sterylizacji parowej - działania mikro lub makro fal - dezynfekcji chemicznej lub gazowej - metod radiacyjnych (promieniowanie jonizujące) Odpady medyczne powstają również gabinetach i niepublicznych lecznicach medycznych i weterynaryjnych. Ich ilość na terenie województwa jest bardzo trudna do oszacowania, a wszystkie takie obiekty są źródłem odpadów medycznych i weterynaryjnych. Ich ilość jest ściśle uzależniona od zakresu świadczonych usług zdrowotnych. Według danych literaturowych wskaźnik ilości powstających odpadów waha się od 0,02 do 1,2. Wartość wskaźnika ilości odpadów powstających w prywatnych gabinetach lekarskich i weterynaryjnych (wg Wandrasza) przedstawiono w tabeli. Wskaźnik ilości odpadów powstających w gabinetach lekarskich i weterynaryjnych. Razem (kg/dobę) 1 Chirurgiczny 0,1831 2 Ginekologiczny 0,4200 3 Internistyczny 0,0250 4 Laboratorium analityczne 0,0984 5 Laryngologiczny 0,0830 6 Okulistyczny 0,0340 7 Ortopedyczny 0,1469 8 Pediatryczny 0,0600 9 Protetyczny 1,1200 10 Radiologiczny 0,0380 11 Rehabilitacyjny 0,0220 12 Stomatologiczny 0,5701 13 Urologiczny 0,3690 14 Weterynaryjny 0,7980 Niewielkie ilości odpadów medycznych powstających na terenie gminy Czyże poddawane są utylizacji w spalarni przy Samodzielnym Publicznym ZOZ Hajnówka. L.p.

Gabinety

17

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 3.3.9. ODPADY WETERYNARYJNE. Zgodnie z definicją zamieszczoną w ustawie o odpadach, przez odpady weterynaryjne rozumie się odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach. Odpady powstające w placówkach weterynaryjnych, reprezentują materiał o bardzo zróżnicowanym poziomie zagrożenia chemicznego i sanitarnego, jak również właściwościach fizycznych. Aktualnie brak jest wiarygodnych danych dotyczących wskaźników ilościowych i składu morfologicznego odpadów powstających w gabinetach i lecznicach weterynaryjnych. 3.3.10. ODPADY ZAWIERAJĄCE AZBEST W województwie podlaskim ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych w obiektach budowlanych szacuje się na ok. 1,1 mln Mg.

i

Na terenie Gminy Czyże decydujący udział w ogólnym bilansie wyrobów zawierających azbest mają płyty azbestowo-cementowe, powszechnie wykorzystywane w budownictwie mieszkaniowym w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku. Część z nich wykorzystywano jako pokrycia dachowe w budownictwie wiejskim oraz stosowana w postaci płaskich płyt elewacyjnych. W województwie podlaskim nie ma składowiska, na którym można byłoby składować odpady zawierające azbest. Odpady takie są przewożone na składowisko azbestowych odpadów poprodukcyjnych w Zgierzu (województwo łódzkie), administrowane przez zakład „EURO-BORUTA” . 3.3.11. ODPADY ZAWIERAJĄCE PCB Krajowe przepisy prawne definiują PCB w następujący sposób: „PCB - rozumie się przez to polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachloro-difenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie”. PCB zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku. Pomimo, że obowiązek inwentaryzacji PCB w naszym kraju został wprowadzony z terminem wykonania do dnia 31 grudnia 2002 roku, niestety do chwili obecnej nie zinwentaryzowano wszystkich będących w eksploatacji urządzeń zawierających PCB. Głównym źródłem odpadów zawierających PCB są zużyte: kondensatory, płyny usunięte z transformatorów, oleje odpadowe i ciecze z dekontaminacji transformatorów.

18

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Nie jest możliwe na dzień dzisiejszy określenie ilości odpadowego PCB do unieszkodliwienia na terenie Gminy Czyże. 4. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH NA TERENIE GMINY CZYŻE 4.1. SKŁADOWANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ZMIESZANYCH Unieszkodliwianie odpadów na terenie Gminy Czyże polega na zdeponowaniu odpadów zmieszanych na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Czyżach. Składowisko jest zlokalizowane na terenach Gminy Czyże. Właścicielem obiektu jest Gmina Czyże. Składowisko posiada zatwierdzoną Instrukcję eksploatacji składowiska zgodnie z którą zamknięcie nastąpi w 2009 roku. DANE EKSPLOATACYJNE: powierzchnia całkowita 0,4 ha , objętość 7400 m3 % wypełnienia – 25% uszczelnienie niecki – brak instalacja do zbierania odcieków - brak instalacja do ujmowania gazu składowiskowego - brak prowadzenie monitoringu wód i gazu - brak prowadzenie ewidencji przyjmowanych odpadów – na kartach ewidencji odpadu, dla każdego rodzaju odpadu oddzielnie Obecnie składowanie odpadów następuje przemiennie na 3 sektorach eksploatacyjnych. Odpady są na bieżąco rozplantowywane i formowane w pryzmy nie przekraczające wysokości 1 m. Pryzmy po zagęszczeniu sprzętem ciężkim są izolowane warstwą z materiału inertnego o grub. 10 - 20 cm. Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy w 2003 roku unieszkodliwiono poprzez składowanie 17,5 Mg odpadów zmieszanych. Składowisko w Czyżach przeznaczone jest do składowania następujących odpadów:

KOD ODPADU 20 02 02 20 02 03 20 03 01 20 03 02

Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) – gleba i ziemia, w tym kamienie Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) – inne odpady nieulegające biodegradacji Inne odpady komunalne – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Inne odpady komunalne – odpady z targowisk 19

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 20 03 03 20 03 04

20 03 06 20 03 07 20 03 99 17 01 01 17 01 02 17 01 03 17 01 07

17 01 80 17 01 81

Inne odpady komunalne – odpady z czyszczenia ulic i placów Inne odpady komunalne – szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości Inne odpady komunalne – odpady ze studzienek kanalizacyjnych Inne odpady komunalne – odpady wielkogabarytowe Inne odpady komunalne – odpady komunalne niewymienione w innych grupach Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek remontów Gruz ceglany Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia nie zawierających substancji niebezpiecznych Usunięte tapety, tynki, okleiny itp. Odpady z remontów i przebudowy dróg

Obecne działania na terenie składowiska powinny koncentrować się na minimalizacji wpływu obiektu na środowisko i prowadzenia działań w kierunku prawidłowej eksploatacji obiektu. 4.2. ODZYSK I RECYKLING ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Gromadzenie surowców odpadowych na terenie Gminy Czyże rozpoczęto od udziału dzieci i młodzieży w programie „Polskie Dni Recyklingu”. Do tego celu stosowane są worki plastikowe o objętości 110 litrów z przeznaczeniem na następujące surowce: opakowania szklane bezbarwne, opakowania szklane kolorowe, butelki PET, puszki aluminiowe. Ponad to zbierane są wiązki makulatury oraz opakowania wielomateriałowe. W 2003 roku na terenie Gminy Czyże rozstawiono 16 zestawów po 2 pojemniki typu PA 1100 do gromadzenia następujących surowców: opakowania szklane, opakowania PET

20

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

EFEKTY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI W 2003 roku. GMINA CZYŻE

Wyszczególnienie

[kg]

szkło

10700

tworzywa sztuczne

170

puszki aluminiowe

278 11148

Ogółem

Obsługą systemu selektywego gromadzenia odpadów na terenie Gminy Czyże zajmuje się Urząd Gminy, który przy zastosowaniu ciągnika z przyczepą zwozi zgromadzone surowce, doczyszcza je oraz magazynuje czasowo. Odbiorcami selektywnie gromadzonych surowców są: Stowarzyszenie Green Way w Białymstoku ul. Ciepła 3/15 Krynicki Recykling – Olsztyn ul. Iwaszkiewicza 48/23

5. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY CZYŻE 5.1. AKTY PRAWNE Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach określa zasady postępowania z odpadami, które są następujące: zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów, poddanie odzyskowi odpadów, których powstawania w danych warunkach techniczno – ekonomicznych nie da się uniknąć, unieszkodliwianie odpadów, bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie da się z uwagi na warunki techniczno – ekonomiczne poddać odzyskowi bądź unieszkodliwić. 5.2. WOJEWÓZDKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe zadanie, ponieważ odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów środowiska. Podany powyżej cel ekologiczny do 2014 roku jest zgodny z celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców i ponowne wykorzystanie odpadów,

21

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE bezpieczne dla środowiska niewykorzystanych).

końcowe

unieszkodliwianie

odpadów

Cele na lata 2003 – 2006: 1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców województwa. 2. Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: 45%, opakowania ze szkła: 35%, opakowania z tworzyw sztucznych: 22%, opakowania metalowe: 35%, opakowania wielomateriałowe: 20%, odpady wielkogabarytowe: 26% odpady budowlane: 20% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22% 4. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytworzonych odpadów komunalnych.

Cele na lata 2007 – 2014: 1. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 51% wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: 50%, opakowania ze szkła: 45%, opakowania z tworzyw sztucznych: 30%, opakowania metalowe: 45%, opakowania wielomateriałowe: 30%, odpady wielkogabarytowe: 50% odpady budowlane: 40% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50% Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:

22

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 1. Podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów. 2. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej). 3. Utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami. 4. Wdrażanie odpadów.

nowoczesnych

technologii

odzysku

i

unieszkodliwiania

5. Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 6. Wdrażanie selektywnej zbiórki budowlanych i niebezpiecznych.

odpadów

wielkogabarytowych,

7. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników biodegradowalnych. 8. Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów ochrony środowiska, a będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych. 9.Podjęcie działań mających na celu modernizację składowisk w celu deponowania na nich odpadów poakcyjnych. 10. Intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych. 11. Zintensyfikowanie działań skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu odpadami lasów, terenów przy trasach przelotowych i terenów przylegających do cieków wodnych. 12. Uwzględnianie w gminnych planach gospodarki odpadami rozwiązania problematyki odpadów pozostawionych przez przekraczających granicę oraz opracowania i wdrożenia skutecznego systemu zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów przed zamknięciem składowiska.

23

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami przedstawiono również schemat działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi kierując się następującymi przesłankami: 1. Docelowym rozwiązaniem będzie skupienie gmin wokół Zakładów Zagospodarowania Odpadów (ZZO) wyposażonych w linie do segregacji odpadów lub tylko w urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej, urządzenia do konfekcjonowania surowców, instalację do zagospodarowania/unieszkodliwienia odpadów organicznych, tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów. O przyjętej technologii decydować będą inwestorzy. 2. Na obszarze gmin należących do poszczególnych ZZO odbywać się będzie selektywna zbiórka. Sposób zbiórki odpadów uzależniony będzie od przyjętej w ZZO technologii. 3. Prowadzone będą bardzo intensywne działania informacyjno edukacyjne mające na celu zachęcanie mieszkańców do zagospodarowywania odpadów organicznych we własnym zakresie (kompostowanie przydomowe, karmienie zwierząt na terenach wiejskich itp.). Porównanie wskaźników emisji odpadów na terenach wiejskich z ilością odbieranych odpadów wskazuje, że obecnie praktycznie cała ilość odpadów organicznych (w tym papier, drewno, resztki z przygotowania żywności itp.) jest w gospodarstwach wykorzystana. W WPGO przyjęto, że na terenach miejskich możliwe jest zagospodarowanie ok. 10% odpadów organicznych (na terenach z zabudową jednorodzinną). 4. Lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości” wyrażoną w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.z 2001 Nr 62 poz 628 ze zm.). Przyjęto, że optymalna odległość centrum gminy (wzdłuż dróg) nie będzie większa niż 30 km od ZZO. W przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji przeładunkowych lub Wiejskich Punktów Gromadzenia Odpadów. Obiekty te będą integralną częścią ZZO. 5. Przy doborze gmin do poszczególnych ZZO powinny zostać uwzględnione istniejące porozumienia międzygminne. 6. Założono, że z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko przy ZZO. 7. Utrzymanie przez gminy (związki gmin) kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami i daje możliwość dofinansowania działalności deficytowych z zysków z działalności opłacalnej (np. dofinansowanie selektywnej zbiórki i kompostowania z zysków ze składowiska).

24

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 8. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne) poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii). Pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach. 9. Zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z: Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. z 2001 Nr 63 poz 638 ze zm.), Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. (Dz.U. z 2001 Nr 63 poz 639 ze zm.). 5.2.1. Plan działań w gospodarce osadami ściekowymi Podstawowe cele do osiągnięcia w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi wynikają z celów ochrony środowiska: 1. Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego. 2. Zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych. 3. Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego. W gospodarce osadowej przyjmuje się następujące kierunki działań: 1. Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależności od uwarunkowań lokalnych (przemieszanie odpadów na składowisku, termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach). 2. Likwidacja tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków. 3. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi do celów przyrodniczych. Zgodnie z KPGO, preferowanym kierunkiem postępowania z osadami ściekowymi będzie ich kompostowanie. Najbardziej pożądane jest ono w oczyszczalniach powiązanych z zakładami kompostowania odpadów komunalnych i z zakładami posiadającymi znaczne ilości odpadów organicznych (np. kora, trociny). Kolejnym preferowanym kierunkiem jest wykorzystanie osadów do nawożenia. Warunkiem wykorzystania osadów ściekowych do kompostowania oraz wykorzystania w rolnictwie będzie ich odpowiedni skład chemiczny i zawartość patogenów.

25

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Zakłada się również zwiększenie ilości osadów unieszkodliwianych metodami termicznymi. Deponowanie osadów na składowiskach odpadów nie jest kierunkiem zalecanym, lecz możliwym do wykorzystania. Dla województwa przewiduje się wielokierunkowy sposób postępowania z wytworzonymi osadami, zależnie od ich składu oraz uwarunkowań lokalnych. Przewiduje się następujące kierunki postępowania z osadami ściekowymi: kompostowanie wraz z frakcją organiczną odpadów komunalnych: powstały w ten sposób kompost będzie wykorzystywany na potrzeby zieleni miejskiej oraz do rekultywacji składowisk i terenów poprzemysłowych, wykorzystanie do nawożenia i rekultywacji osadów o odpowiednich parametrach, termiczna przeróbka: instalacje termicznego przekształcania osadów winny obsługiwać oczyszczalnie z dużych miejscowości oraz z rejonów gdzie rozwijane jest rolnictwo ekologiczne, turystyka i z rejonów uzdrowiskowych, wykorzystanie odpowiednio spreparowanych komunalnych osadów ściekowych do okresowego przesypywania odpadów na składowisku, deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych.

5.3. POWIATOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI Odpady komunalne. Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie zgodnego z normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania . Zakładane wskaźniki do osiągnięcia w ramach celu. Wskaźniki Zbiórka odpadów Deponowanie odpadów komunalnych na składowiskach Skierowanie na składowiska odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995) limity odzysku i recyklingu: opakowania z papieru i tektury opakowania ze szkła opakowania z tworzyw sztucznych opakowania metalowe opakowania wielomateriałowe odpady wielkogabarytowe odpady budowlane odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych)

26

2006 100 % - miasto 80 %

2010 100 % 67 %

2015 100 % 56 %

82 %

75 %

45 %

45 % 35 % 22 % 35 % 20 % 26 % 20 % 22%

50 % 45 % 30 % 45 % 30 % 50 % 40 % 50 %

55 % 50 % 35 % 50 % 35 % 54 % 44 % 54 %

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: 1. Wprowadzanie systemowej organizacji gospodarki odpadami komunalnymi w układzie powiatu. 2. Rozwój zorganizowanych form usuwania odpadów od indywidualnych gospodarstw domowych. 3. Redukcja w odpadach, kierowanych na składowiska, zawartości składników biodegradowalnych. 4. Wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ich zbiórki i utylizacji. 5. Modernizacja składowisk odpadów komunalnych. 6. Bieżąca likwidacja nielegalnych składowisk i rekultywacja składowisk wyłączonych z eksploatacji oraz nieczynnych kwater na składowiskach funkcjonujących. 7. Edukacja społeczna (zapobieganie powstawaniu odpadów, selektywna zbiórka, itp.) Zgodnie z celami szczegółowymi w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: ilość odpadów deponowanych na składowiskach może wynosić: w 2006 roku – 2892. Mg, w 2010 - 1928. Mg, a w 2015 roku - 1781 Mg. W 2014 roku przewiduje się, że na terenie powiatu będzie funkcjonował Zakład Zagospodarowania Odpadów komunalnych. dodatkowy, konieczny recykling odpadów biodegradowalnych (a więc konieczność budowy instalacji odzysku ich unieszkodliwiania) powinien wynosić: w 2006 r. – 2480 Mg, w 2010 - 4518 Mg, a w 2015 aż 3587 Mg. masa pozyskanych odpadów opakowaniowych będzie wynosiła: w 2006 r.- 1149,6 Mg, w 2010 1667,6 Mg, a w 2015 – 2343,4 Mg. Gospodarka odpadami komunalnymi będzie prowadzona w oparciu o Zakład Zagospodarowania Odpadów działający w Hajnówce, pełniący funkcje powiatowe.

Komunalne osady ściekowe. W ramach zagospodarowania osadów ściekowych i realizacji celu generalnego założono do 2015 roku: 1. Zwiększenie stopnia unieszkodliwiania osadów ściekowych. 2. Minimalizację tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków. 3. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych. Przewiduje się następujące kierunki postępowania z osadami ściekowymi: Kompostowanie wraz z frakcją organiczną odpadów komunalnych. Powstały w ten sposób kompost będzie wykorzystywany na potrzeby

27

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE zieleni miejskiej oraz w rekultywacji składowisk i terenów poprzemysłowych, Termiczna przeróbka - produkcja granulatu nawozowego z osadów. Wykorzystanie odpowiednio spreparowanych komunalnych osadów ściekowych do okresowego przesypywania odpadów na składowisku, Wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji osadów o odpowiednich parametrach, Deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych. Sektor gospodarczy. Na podstawie analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami wytworzonymi w sektorze gospodarczym i prognoz, wskazano następujące cele do osiągnięcia w perspektywie do 2014 roku: 1. Udział gospodarczo wykorzystywanych odpadów przemysłowych w 2015 roku może być na poziomie 97% ogólnej ilości wytworzonych odpadów. 2. Ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów przemysłowych na środowisko. Dla osiągnięcia założonych celów konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: 1. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji. 2. Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów. Odpady niebezpieczne. W perspektywie do 2015 roku planuje się osiągnięcie następujących celów w zakresie gospodarki odpadami niebiezpiecznymi: Wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich bezpieczne unieszkodliwienie. Ograniczenie negatywnego wpływu miejsc składowania odpadów niebezpiecznych na środowisko. Bezpieczne dla człowieka i środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających PCB. Minimalizacja ilości powstawania specyficznych odpadów medycznych, wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznej, eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami pochodzącymi z jednostek służby zdrowia i placówek weterynaryjnych oraz eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego. Dla realizacji powyższych celów konieczne jest podjęcie następujących działań organizacyjnych i inwestycyjnych. W odniesieniu do odpadów niebezpiecznych znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych, najistotniejszym zadaniem będzie stworzenie warunków do zbiórki tych

28

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE odpadów od mieszkańców. W tym celu proponuje się organizację gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON). Zbiórka tego rodzaju odpadów może być także prowadzona poprzez sieć handlową. Regularny odbiór odpadów może być realizowany przez specjalny pojazd (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych) obsługujący obszar jednego powiatu. Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich składowanie. Należy podjąć kroki w celu ewidencji pokryć dachowych zawierających azbest i wyznaczyć punkty do tymczasowego gromadzenia azbestu. Istniejąca instalacja przeznaczona do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych w pełni pokrywa obecne i przyszłe potrzeby w tym zakresie. Odpady weterynaryjne, podobnie jak do tej pory, będą odbierane przez wyspecjalizowane firmy i unieszkodliwiane poza terenem powiatu.

6. PROGNOZA ILOŚCI I STRUMIENI ODPADÓW NA TERENIE GMINY CZYŻE 6.1. ODPADY KOMUNALNE Na potrzeby niniejszego opracowania zgodnie z KPGO, WPGO i PPGO założono, że rozwój gospodarki będzie w Polsce postępował bez większych załamań i struktura gospodarki będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich. Rozwój gospodarczy, który powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności społeczeństwa skutkował będzie zmianami w ilościach i strukturze wytwarzanych odpadów. Zakłada się, że przez najbliższe 5 lat, dominować będą postawy konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów. Prognozę ilości i jakości odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy Czyże określono na podstawie prognozy demograficznej oraz danych występujących w WPGO i KPGO. 6.1.1. STRUMIENIE ODPADÓW Biorąc pod uwagę wcześniej opisany podział odpadów na poszczególne źródła powstawania odpadów komunalnych, w prognozie powstawania odpadów na terenie Gminy Czyże istnieje konieczność wyróżnienia odpadów opakowaniowych oraz bliższą charakterystykę odpadów ulegających biodegradacji. Na potrzeby konstrukcji Planu, za krajowym Planem Gospodarki Odpadami przyjęto podział polegający na wyodrębnieniu 20 strumieni odpadów komunalnych: 1. Odpady organiczne roślinne – domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego.

29

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 2. Odpady organiczne zwierzęce – domowe odpady organiczne pochodzenia zwierzęcego ulegające biodegradacji. 3. Odpady organiczne inne – odpady z pielęgnacji ogródków przydomowych, kwiatów domowych, balkonowych, ulegające biodegradacji. 4. Odpady zielone – odpady z ogrodów i parków, targowisk, z pielęgnacji zieleńców miejskich, z pielęgnacji cmentarzy – ulegające biodegradacji. 5. Papier i karton: opakowania z papieru i tektury, opakowania wielomateriałowe na bazie papieru, papier i tektura (nieopakowaniowe) 6. Tworzywa sztuczne: opakowania z tworzyw sztucznych, tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe). 7. Tekstylia. 8. Szkło: opakowania ze szkła, szkło (nieopakowaniowe). 9. Metale: opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium, pozostałe odpady metalowe. 10. Odpady mineralne – odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie itp. 11. Drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w piecach domowych (głównie węgla). Z uwagi na udział w składzie odpadów komunalnych popiołu wyodrębniono tę frakcję jako nieprzydatną do odzysku i unieszkodliwienia. 12. Odpady wielkogabarytowe. 13. Odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych – wchodzące w strumień odpadów komunalnych. 14. Odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych. Prognozowaną ilość poszczególnych strumieni odpadów w latach 2004 – 2014 przedstawiono w tabeli na następnej stronie.

30

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Rok 2004

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

Liczba mieszkańców

2743

2668

2593

2518

2443

2368

2293

2218

2143

2068

1993

Odpady organiczne roślinne [Mg] Odpady organiczne zwierzęce [Mg] Odpady organiczne inne [Mg] Odpady zielone [Mg] RAZEM ORGANICZNE [Mg]

52,1 3,0 6,2 11,6 72,92

50,7 2,9 6,0 11,3 70,93

48,7 2,8 5,8 11,0 68,42

47,3 2,7 5,7 10,7 66,44

45,9 2,7 5,5 10,4 64,46

44,5 2,6 5,3 10,0 62,48

43,1 2,5 5,1 9,6 60,36

41,7 2,4 5,0 9,3 58,38

40,3 2,3 4,8 9,0 56,41

38,9 2,3 4,6 8,7 54,44

37,5 2,2 4,4 8,4 52,46

Papier i karton nieopakowaniowy [Mg] Opakowania papierowe [Mg] Opakowania wielomateriałowe [Mg] Tworzywa szt. nieopakowaniowe [Mg] Opakowania z tworzyw sztucznych [Mg] Odpady tekstylne [Mg] Szkło nieopakowaniowe [Mg] Opakowania szklane [Mg] Metal [Mg] Opakowania z blachy stalowej [Mg] Opakowania aluminiowe [Mg] RAZEM DO RECYKLINGU [Mg]

29,8 43,2 4,8 58,3 18,8 13,0 2,8 52,9 12,6 4,5 1,3 241,88

29,0 42,0 4,7 56,7 18,2 12,7 2,7 51,4 12,3 4,4 1,3 235,27

27,9 40,4 4,5 54,5 17,6 12,2 2,6 50,0 11,8 4,3 1,2 226,96

27,1 39,2 4,4 53,0 17,0 11,8 2,6 48,5 11,5 4,1 1,2 220,40

26,3 38,1 4,3 51,4 16,5 11,5 2,5 47,1 11,1 4,0 1,1 213,83

25,4 36,9 4,1 49,8 16,0 11,1 2,4 45,6 10,8 3,9 1,1 207,27

24,4 35,4 4,0 47,3 15,2 10,8 2,3 43,7 10,4 3,8 1,1 198,33

23,6 34,2 3,8 45,7 14,7 10,4 2,2 42,3 10,1 3,7 1,0 191,85

22,8 33,1 3,7 44,2 14,2 10,1 2,2 40,9 9,8 3,5 1,0 185,36

22,0 31,9 3,6 42,6 13,7 9,7 2,1 39,5 9,4 3,4 1,0 178,87

21,2 30,8 3,4 41,1 13,2 9,4 2,0 38,0 9,1 3,3 0,9 172,39

Odpady mineralne [Mg] Drobna frakcja popiołowa [Mg] RAZEM DO SKŁADOWANIA [Mg]

36,3 108,3 144,62

35,4 105,3 140,67

34,7 101,3 136,01

33,7 98,4 132,08

32,7 95,5 128,15

31,7 92,5 124,21

30,7 89,6 120,28

29,7 86,7 116,34

28,7 83,7 112,41

27,7 80,8 108,48

26,7 77,9 104,54

Odpady wielkogabarytowe [Mg] Odpady budowlane [Mg] RAZEM DO INNEGO UNIESZKODLIWIENIA [Mg]

43,6 119,0 162,57

42,4 115,7 158,13

38,9 109,9 148,76

37,8 106,7 144,45

36,6 103,5 140,15

35,5 100,3 135,85

34,4 97,8 132,15

33,3 94,6 127,83

32,1 91,4 123,51

31,0 88,2 119,18

29,9 85,0 114,86

5,95

5,79

5,19

5,04

4,89

4,74

4,59

4,44

4,29

4,14

3,99

627,95

610,78

585,34

568,41

551,48

534,55

515,71

498,84

481,97

465,10

448,23

Odpady niebezpieczne [Mg] RAZEM ODPADY [Mg]

31

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 6.1.2.

KONIECZNY ODZYSK I RECYKLING POSZCZEGÓLNYCH ODPADÓW NA TERENIE GMINY CZYŻE DO 2015 ROKU

RODZAJÓW

Zgodnie z wymaganiami prawnymi gospodarowania odpadami opisanymi w rozdziale 5, na terenie Gminy Czyże koniecznym będzie osiągnięcie następujących celów do 2006 roku: 1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Gminy. 2. Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), a w roku 2010 nie więcej niż 75%. 3. Osiągnięcie zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych:

RODZAJ ODPADÓW DO ODZYSKU I RECYKLINGU

Rok 2006

opakowania z papieru i tektury

45%,

opakowania ze szkła

35%,

opakowania z tworzyw sztucznych

22%,

opakowania z aluminium

35%,

opakowania ze stali

18%

opakowania wielomateriałowe

20%,

4. Osiągnięcie zakładanych poziomów unieszkodliwiania następujących frakcji odpadów:

32

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

RODZAJ ODPADÓW DO UNIESZKODLIWIANIA I ODZYSKU

Rok 2006

Rok 2010

odpady wielkogabarytowe:

26%

50%

odpady budowlane:

20%

40%

odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych):

22%

50%

Osiągnięcie powyższych celów wymagać będzie wielu działań, administracyjnych, organizacyjnych, inwestycyjnych oraz edukacyjnych. 6.1.2.1. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI Odpady biodegradowalne stanowią: odpady zielone; odpady z opakowań papierowych; papier nieopakowaniowy; domowe odpady organiczne. Podstawowym celem biodegradacji jest:

dotyczącym

gospodarki

odpadami

ulegającymi

Składowanie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w roku 2006 na poziomie 83% odpadów wytworzonych w roku 1995. Rok 1995 Liczba mieszkańców

3340

Odpady organiczne roślinne [Mg] Odpady organiczne zwierzęce [Mg] Odpady organiczne inne [Mg] Odpady zielone [Mg] RAZEM ORGANICZNE [Mg]

63,4 3,7 7,5 14,2 88,80

Papier i karton nieopakowaniowy Opakowania papierowe [Mg] RAZEM BIODEGRADOWALNE [Mg]

36,2 52,6 177,61

[Mg]

Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że w 1995 roku wytworzono na terenie Gminy Czyże około 177,61Mg odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Do obliczeń przyjęto liczbę ludności miasta na poziomie 3340 osób

33

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE (dane z UG w Czyżach) oraz współczynniki ulegających biodegradacji przyjęte w KPGO.

nagromadzenia

odpadów

Zgodnie z powyższymi założeniami w 2006 roku na składowisko odpadów nie może trafić więcej niż 147,4 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 5 dyrektywy Rady 1999/31/EC należy przyjąć, że w dłuższej perspektywie czasowej ilości odpadów komunalnych ulęgających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić wagowo: w 2010 roku

75%;

w 2013 roku

50%

w 2020 roku

35%

w stosunku do całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w roku 1995. Lata Maksymalna ilość odpadów biodegradowalnych do składowania [Mg]

2010

2013

2020

133,2

88,8

62,1

6.1.2.2. ODZYSK I RECYKLING POSZCZEGÓLNYCH ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Odpady opakowaniowe stanowią około 50% wagowo wszystkich odpadów komunalnych produkowanych przez mieszkańców. Ich odzysk i recykling stanowią zatem podstawowy cel gospodarowania odpadami.

W poniższej tabeli przedstawiono roczne limity recyklingu odpadów opakowaniowych z terenu Gminy Czyże do 2006 roku. Rok 2004 Rok 2005 Rok 2006 Liczba mieszkańców 2743 2668 2593 Opakowania papierowe [Mg] 8,6 14,7 18,2 Opakowania wielomateriałowe [Mg] 0,4 0,7 0,9 Opakowania z tworzyw sztucznych 1,9 2,9 3,9 [Mg] Opakowania szklane [Mg] 7,9 12,9 17,5 Opakowania z blachy stalowej [Mg] 0,3 0,6 0,8 Opakowania aluminiowe [Mg] 0,2 0,3 0,4 RAZEM DO RECYKLINGU [Mg] 19,34 32,06 41,63

34

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 6.1.2.3. UNIESZKODLIWIANIE POZOSTAŁYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na duże rozmiary, nie mieszczą się w standardowych pojemnikach i wymagają odrębnego traktowania. Zgodnie z wytycznymi KPGO, zakłada się rozwój selektywnej zbiórki tych odpadów zapewniający odzysk: do roku 2006

20% odpadów;

do roku 2010

50% odpadów;

do roku 2014

70% odpadów.

Rok Rok 2004 2005

Rok 2006

Liczba mieszkańców 2743 2668 Odpady wielkogabarytowe [Mg] 2,2 4,2

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

2593

2518

2443

2368

2293

2218

2143

2068 1993

7,8

11,3

13,9

16,3

17,2

18,3

19,3

20,2

20,9

Odpady budowlane Zgodnie z założeniami KPGO zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych: w roku 2006

15%;

w roku 2010

40%;

w roku 2014

60%.

Rok 2004 Liczba mieszkańców Odpady budowlane [Mg]

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

2743

2668

2593

2518

2443

2368

2293

2218

2143

2068

1993

5,9

11,6

16,5

21,3

25,9

30,1

39,1

42,6

45,7

48,5

51,0

35

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Odpady niebezpieczne Zgodnie z założeniami KPGO zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych: w roku 2006

22%;

w roku 2010

50%;

w roku 2014

80%.

Rok 2004 Liczba mieszkańców Odpady niebezpieczne [Mg]

6.2.

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

2743

2668

2593

2518

2443

2368

2293

2218

2143

2068

1993

0,42

0,81

1,14

1,51

1,86

2,13

2,29

2,66

3,00

3,10

3,19

KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE

Na terenie Gminy Czyże nie są wytwarzane osady ściekowe. Zgodnie z planami Gminy - w 2005 roku rozpocznie się kanalizowanie i budowa oczyszczalni ścieków komunalnych w Czyżach. Powstające osady ściekowe powinny być wykorzystywane zgodnie z zaleceniami zawartymi w KPGO, WPGO oraz w momencie rozpoczęcia współpracy nad tworzeniem ponadgminnej struktury tzw. ZZO zakładu zagospodarowania odpadów dostosować się do przyjętych kierunków działań w zakresie zagospodarowywania osadów ściekowych.

36

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

7. PROPONOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY CZYŻE DO 2015 ROKU Na podstawie wcześniej określonych ilości poszczególnych frakcji odpadów należy zaproponować konstrukcję Zintegrowanego Systemu Gospodarki Odpadami dla Gminy Czyże. Zintegrowane systemy gospodarowania odpadami cechują się powiązaniem poszczególnych elementów w całość – pozwalając na bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska unieszkodliwienie pozostałości (odpadów) powstających w związku z działalnością człowieka. Na zintegrowane systemy składają się następujące elementy: Prewencja i minimalizacja powstawania odpadów, Gromadzenie i transport odpadów, Unieszkodliwianie odpadów. 7.1.

PREWENCJA I MINIMALIZACJA POWSTAWANIA ODPADÓW

Postęp cywilizacji, dynamiczny wzrost zaludnienia oraz konieczność zaspokajania coraz to większych potrzeb ludzi sprawia, iż masa odpadów narasta lawinowo. Konsumpcyjny styl życia oznacza zużywanie wielkich ilości artykułów jednorazowego użytku oraz opakowań. Opakowania, pod względem wagi, stanowią do 50 % odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych. Liczba ta uzmysławia skalę problemu. Rozpoczęte systemy segregacji i recyklingu to bardzo duży krok naprzód na drodze rozwiązywania problemu odpadów. Każdy z nas musi jednak mieć tę świadomość, że śmieci trzeba nie tylko przetwarzać i odzyskiwać, ale jeszcze lepiej unikać ich „wytwarzania”. Tak więc największym wyzwaniem jest minimalizacja ilości i zapobieganie powstawaniu odpadów. Z punktu widzenia potrzeby ochrony środowiska, wzrastająca ilość odpadów stanowi poważny problem, z którym musimy sobie poradzić. Ale zapobieganie powstawaniu odpadów to już dziś nie problem, gdy używa się "zielonych" technologii. Minimalizacja ilości wytwarzanych opadów, tak jak wszystkie problemy środowiskowe, jest również kwestią zmiany sposobu naszego działania w codziennym życiu. Nie wystarczy przyjęcie zaawansowanych planów gospodarki odpadami, ważnym jest aby zacząć proces od zmiany sposobu kupowania, konsumowania i wyrzucania rzeczy. Wymaga to nauki i ważnym jest aby wyjść poza sztywne, autorytatywne przepisy w kierunku dialogu z obywatelami i przemysłowcami na temat sposobów zmniejszania ilości odpadów i zapobiegania ich powstawaniu.

37

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

7.1.1. EKOZNAKOWANIE Konsumpcyjny styl życia spowodował powstanie wielu programów prewencji powstawania odpadów. Zaliczyć tu należy tzw. eko-etykietowanie lub ekoznakowanie produktów. Ekoznakowanie to oznaczanie produktów ekologicznymi znakami towarowymi, jest sposobem wywierania wpływu na rynek. Ekoznaki, wskazując produkty, które spełniają wymagania ochrony środowiska, pomagają w wyborze podczas zakupów w sklepie. Dają klientom broń do ręki - ukierunkowują strumień ich pieniędzy na proekologiczne inwestycje. Klient świadomie wybierając ekoznakowane produkty, kształtuje popyt (a więc wpływa na podaż) i zaczyna mieć wpływ na poprawę stanu środowiska. Producent widząc, że przyjazne dla środowiska towary sprzedają się lepiej, w dalszym ciągu doskonali technologię produkcji, aby sprzedać więcej swoich produktów i być lepszym od konkurencji, od czego zależy jego być albo nie być. Ale sygnał idzie od dołu - podobnie jak publiczność koncertów muzycznych głosuje oklaskami, klient głosuje zakupami. Pieniądze działają jak głos wyborczy, kto zostanie wybrany - wygrywa, przegrani giną w konkurencji rynkowej i bankrutują. Tak jak w wyborach - sztuka w tym, aby wybrać mądrze, bo od tego zależy nasze otoczenie, kraj, miasto, w którym żyjemy. W ten sposób zwykli ludzie wywierają wpływ na stan środowiska naturalnego. Okazuje się, że normalnie żyjąc, robiąc zakupy, podejmując zwykłe codzienne decyzje, kształtujemy świat wokół nas. To na nas spoczywa odpowiedzialność za kształt świata, w którym żyjemy i w którym będą żyły nasze dzieci. Jest to podstawowe założenie zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju) mające również odzwierciedlenie w Konstytucji RP. Sokół (Falkon) – Szwecja Od 1992 roku istnieje znak "Dobry Ekologiczny Wybór" (Good Environmental Choice) - "Falkon", reprezentujący kryteria pozarządowej organizacji ekologicznej - Szwedzkiego Towarzystwa Ochrony Przyrody. Przy atestacji brane są pod uwagę wyłącznie ekologiczne cechy towaru. Obecnie funkcjonuje na rynku około 200 produktów oznaczonych znakiem "Falkon", są to m.in. mydła, szampony, środki czyszczące, baterie, papier toaletowy, pieluszki i inne. Krav – Szwecja Ekologiczny znak "Krav", istniejący od 1985 roku, przyznawany jest przez Związek Plantatorów Upraw Ekologicznych. Oznaczone nim artykuły żywnościowe zostały wytworzone bez stosowania

38

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Znak "Kravimport" gwarantuje, że importowana żywność pochodzi z gospodarstw ekologicznych. Łabędź (Svanen) - kraje skandynawskie Od 1989 roku funkcjonuje najbardziej znany, wspólny dla krajów skandynawskich ekologiczny znak towarowy "Svanen" (Łabędź). Produkty oznaczone tym znakiem charakteryzują się mniejszym negatywnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko naturalne niż inne towary z tej samej grupy o takim samym przeznaczeniu. Znakowi graficznemu towarzyszy napis "ekooznakowany" oraz krótki opis wyjaśniający proekologiczny charakter produktu. Przyznanie znaku "Svanen" jest poprzedzone dokładną analizą wybranych cech produktu i procesu produkcyjnego, przeprowadzoną przez akredytowany niezależny instytut badawczy. Wymagania ekologiczne są stopniowo podnoszone, w miarę postępu technicznego i naukowego. Przestrzeganie wymogów certyfikacyjnych jest systematycznie kontrolowane w ciągu trwania okresu licencyjnego. System "Svanen" jest oceniany jako jeden z najlepszych, najbardziej kompleksowych i obiektywnych sposobów ekoetykietowania na świecie. Spełnia on w dużym stopniu wszystkie modelowe funkcje ekoznaków: ekologiczną, informacyjną, edukacyjną, marketingową oraz stymulacyjną, przyczyniając się do rozwoju czystych technologii, ochrony konsumenta i środowiska naturalnego. Wszechstronne badania oraz uwzględnianie globalnych i lokalnych uwarunkowań otoczenia powoduje, że system "Svanen" może być bardzo dobrym przykładem do naśladowania przez inne kraje. Błękitny Anioł (Der Blaue Engel) – Niemcy Często spotykanym w Polsce ekoznakiem jest niemiecki "Niebieski Anioł", nazwany tak z powodu znaku graficznego przedstawiającego niebieską postać. Wprowadzony został w 1977 roku z inicjatywy niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i jest najstarszą tego typu inicjatywą europejską. Zasady przyznawania tego znaku: oznaczane są produkty o zdecydowanie lepszej charakterystyce środowiskowej od innych artykułów z tej samej grupy towarów, zaspokajające te same potrzeby; podstawę środowiskowej oceny stanowi uproszczona analiza cyklu życia produktu, obejmująca produkcję, użytkowanie produktu i zagospodarowanie odpadów; w ocenie, oprócz zanieczyszczenia trzech podstawowych składników środowiska przyrodniczego (powietrza, wody, gleby), bierze się pod uwagę

39

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE także hałas oraz niebezpiecznych;

możliwość

powstawania

substancji

szczególnie

bezpieczeństwo użytkowania oraz wygoda i estetyka wykonania stanowią kryteria pomocnicze; znakowi graficznemu towarzyszy krótkie wyjaśnienie proekologicznego charakteru oznaczonego produktu; czas trwania licencji certyfikacyjnej wynosi maksymalnie 3 lata. Obecnie certyfikacja znakiem "Der Blaue Engel" obejmuje 75 grup produktów i dotyczy około 4000 różnorodnych wyrobów, do których należą między innymi: opony, butelki zwrotne, dezodoranty, lodówki, materiały budowlane, produkty wykonane na bazie tworzyw sztucznych podlegających recyklingowi, chemia gospodarcza, wyroby papierowe. 53% mieszkańców Niemiec korzysta ze znaku "Niebieski Anioł" jako podpowiedzi podczas zakupów 51% zauważa pozytywny wpływ znaku na rozwój "proekologicznych" technologii 44% dostrzega marketingowy wpływ znaku na konkurencyjny rynek produktów przemysłowych 56% ocenia zakupy robione z uwzględnieniem ekologicznych znaków towarowych jako formę ochrony środowiska w życiu codziennym "Margerytka" (UE) Stylizowana "Margerytka" z dwunastoma gwiazdkami ma być alternatywą dla państwowych ekologicznych znaków towarowych krajów zrzeszonych, gwarantującą określoną jakość także poza politycznymi granicami państw członkowskich. "Margerytka" jest przyznawana na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu. Badania atestacyjne skupiają się na stopniu obciążenia środowiska na etapie: pozyskiwania surowców pierwotnych, produkcji, pakowania i transportu, użytkowania produktu, utylizacji. Na każdym z tych etapów oceniane są aspekty: produkcja odpadów, zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza, hałas, zużycie zasobów naturalnych i energii, wpływ na ekosystemy.

40

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Kryteria atestacyjne są odpowiednio ustalane dla każdej z grup badanych produktów. Dotychczas ustalono kryteria przyznawania "Margerytki" dla 19 grup produktów, m.in. pralek, zmywarek do naczyń, papieru toaletowego, papieru kuchennego oraz środków użyźniających glebę. Do oznaczenia tym znakiem zgłoszono do tej pory około 300 produktów z całego kontynentu. Jednak słychać wiele krytycznych głosów twierdzących, że to za mało jak na znak tej rangi. Powolny proces implementacji ogólnoeuropejskiego systemu ekoznakowania wynika przede wszystkim z rozbieżności priorytetów państwowych oraz preferowanych kryteriów atestacyjnych poszczególnych krajów członkowskich. Jest to przyczyną małej popularności tego znaku, nadal mało widocznego w sklepach. Cały czas trwają prace nad metodyką certyfikacji oraz ustaleniem wspólnych kryteriów dla innych grup produktów, w formie satysfakcjonującej wszystkie państwa Unii Europejskiej. Tym niemniej, na tym etapie europejska "Margerytka" jest krytykowana przez organizacje ekologiczne za zbyt łagodne i niepełne kryteria. Produkcja ekologiczna (UE) Początkowo produkty ekologiczne w krajach UE oznaczane były przy pomocy symboli organizacji producenckich i jednostek certyfikujących. Do dziś najbardziej znane z nich są używane i akceptowane na rynku. Podjęto też próby wprowadzenia znaków krajowych. Jednolite dla całej UE logo produkcji ekologicznej zostało wprowadzone w marcu 2000 r. na mocy rozporządzenia Komisji nr 331/2000. Celem było podniesienie wiarygodności żywności produkowanej metodami ekologicznymi oraz identyfikacja na rynku. Etykiety, materiały reklamowe oraz dokumenty komercyjne związane z produkcją ekologiczną mogą być opatrywane tym logo i mogą zawierać informację, że produkt został wytworzony w zgodzie z metodami opisanymi w Rozporządzeniu 2092/91. Logo nie jest obowiązkowe, ale producenci mogą go użyć, jeżeli ich produkty odpowiadają następującym kryteriom: co najmniej 95% ekologicznymi;

składników

zostało

wyprodukowanych

metodami

produkty były nadzorowane podczas procesu produkcji i przygotowania tak, jak to zapisano w rozporządzeniu; produkty są sprzedawane bezpośrednio przez producenta zamkniętych, zabezpieczonych i oznakowanych opakowaniach;

lub

w

na produktach widoczne jest nazwisko lub nazwa handlowa producenta, przetwórcy i sprzedawcy, a dodatkowo nazwa i kod jednostki certyfikującej. Uczciwy Handel (Fair Trade)

41

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Oprócz znaków bazujących na kryteriach środowiskowych, pojawiły się systemy certyfikacji wykraczające poza aspekty ekologiczne, oceniające podłoże społeczne i etyczne produkcji. Dotyczy to przede wszystkim produktów importowanych z krajów ubogich, gdzie oprócz środowiska trzeba chronić ludzi robotników pracujących dla międzynarodowych koncernów. Niestety, praktyki stosowane przez azjatyckie czy latynoamerykańskie filie międzynarodowych firm, znacznie odbiegają od standardu pracy w cywilizowanych, bogatych krajach. Nagminne łamanie praw człowieka w krajach Trzeciego Świata nie uszło uwagi konsumentów w krajach europejskich i już w 1988 roku w Holandii pojawił się znak "uczciwego handlu" - "Max Havelaar", którym oznaczano kawę pochodzącą z plantacji, gdzie gwarantowano robotnikom godziwe wynagrodzenie i warunki pracy. Następnym był niemiecki "Transfair" (1993) i brytyjski znak "Fairtrade" (1994), obejmujący oprócz kawy herbatę, sok pomarańczowy, kakao, miód, banany i czekoladę. Kryteria oceny produktów na znaki "uczciwego handlu" obejmują: korzyści bezpośrednich producentów (np. plantatorów), gwarantowane minimalne ceny, płatności z góry, stabilność i ciągłość kontraktów handlowych, poziom płac, równe płace dla kobiet, ekologiczne standardy produkcji, ochrona zdrowia i bezpieczeństwo w pracy, podstawowe standardy zakwaterowania (gdy robotnicy pracują w polu).

Ekoznak (Polska) Polskie Centrum Badań i Certyfikacji opracowało zasady przyznawania krajowego ekoznaku w 1998 roku. Założenia ogólne stanowią, że polski "Eko-znak" mogą otrzymywać wyroby krajowe i zagraniczne niepowodujące (w odniesieniu do wcześniej ustalonego akceptowalnego poziomu) negatywnych skutków dla środowiska oraz spełniające ustalone kryteria dotyczące ochrony zdrowia, środowiska i ekonomicznego wykorzystania zasobów naturalnych w trakcie całego cyklu życia wyrobu. Zaznaczono również, że polski system certyfikacji będzie dostosowany do systemu ekoznakowania Wspólnoty Europejskiej. Podstawą certyfikacji na "Eko-znak" są wymagania dotyczące aspektów ekologicznych i zdrowotnych ustanawiane przez Komitet ds. "Eko-znaku", składający się z osób reprezentujących urzędy centralne, jednostki pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska, producentów, konsumentów oraz banki.

42

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Ocena produktu obejmuje etapy: przed produkcją, produkcja, dystrybucja (w tym pakowanie), użytkowanie, recykling, utylizacja, odpady. W czasie każdego z tych etapów oceniane są aspekty: jakość powietrza, wody, gleby, ograniczenie ilości odpadów, oszczędność energii, gospodarka zasobami naturalnymi, zapobieganie globalnemu ociepleniu, ochrona warstwy ozonowej, bezpieczeństwo środowiska, hałas, ochrona ekosystemu. Dotychczas polski "Eko-znak" przyznano kilkudziesięciu wyrobom, głównie nawozom sztucznym i organicznym oraz materiałom włókienniczym. Polski "Ekoznak" jest praktycznie niewidoczny w sklepach, a z powodu słabej promocji i utrudnionego dostępu do informacji trudno jest stwierdzić jego wiarygodność. Rosnąca rola konsumentów na pewno z czasem zmieni tę sytuację. Do tej pory klient polskich sklepów musi jednak polegać na częściej spotykanych ekoznakach zagranicznych. Ekoland (Polska) W Polsce funkcjonuje kilka systemów znakowania produkcji rolnej prowadzonej metodami ekologicznymi. Żywność ekologiczna produkowana jest tylko w gospodarstwach posiadających zgodny z prawem certyfikat i tylko o takich gospodarstwach możemy mówić, że są ekologiczne. Najbardziej znanym i rozpoznawalnym na rynku krajowym znakiem, kojarzonym z żywnością ekologiczną, jest logo Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi "Ekoland". Prawo do używania tego znaku na swych wyrobach mają producenci, przetwórcy i handlowcy spełniający wymagania ustawy o rolnictwie ekologicznym, posiadający certyfikat nadany przez uprawnioną jednostkę i jednocześnie będący członkami "Ekolandu". Certyfikat przyznawany jest na podstawie oceny warunków prowadzenia produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego metodami ekologicznymi oraz obrotu tymi produktami wg zasad określonych w ustawie o rolnictwie ekologicznym z dnia 16 marca 2001 r. (Dz.U. Nr 38, poz. 452). Rolą samorządu lokalnego w zakresie prewencji powstawania odpadów powinno być rozpowszechnienie informacji na temat ekoznakowania poprzez druk ulotek informacyjnych , ich dystrybucję poprzez szkoły, jednostki handlu itp. Szacunkowy roczny koszt tych działań to około 500,00 PLN.

43

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.1.2. KOMPOSTOWANIE PRZYDOMOWE Bardzo dużą część naszych codziennych odpadów stanowią resztki pożywienia, skoszona trawa, gałęzie drzew itp. W większości przypadków, odpady te składowane są na wysypisku, gdzie ulegają procesom rozkładu. Rozkładające się odpady biologiczne wchodzą w reakcję z odpadami niebezpiecznymi, powodując skażenie gleby, powietrza i wody. Kompostowanie jest najprostszą, najtańszą i zgodną z naturalnymi procesami metodą zmniejszania ilości odpadów biologicznych ! Co możemy kompostować? Kompostujemy wszystkie substancje organiczne które nie zawierają składników toksycznych a przede wszystkim: resztki roślinne, chwasty, odpadki zwierzęce (krew, skóra) odpady kuchenne, popiół drzewny (wprowadza potas), torf, gnojówka, obornik, krowieniec, skorupki jaj, włosy, sierść, papier (niezadrukowany), zmiotki, fusy, darń, osady denne z sadzawki, liście i skoszona trawa (tylko w cienkich warstwach i podwiędnięta), kora drzew, trociny, drobne lub rozdrobnione gałęzie. Czego NIE kompostujemy: roślin porażonych chorobami grzybowymi, bakteryjnymi i wirusowymi, związków wapnia (przyspiesza to wprawdzie rozkład substancji organicznych lecz jednocześnie usuwa azot i blokuje rozpuszczalne w wodzie fosforany), materiału niedostatecznie rozdrobnionego, materiałów skażonych metalami ciężkimi, pozyskiwanych np. z okolic dróg o dużym nasileniu ruchu, materiałów wcześniej konserwowanych chemicznie np.: skórki pomarańczy, bananów i innych cytrusów Miejsce przeznaczone pod kompostowanie powinno być nieco wzniesione, by zabezpieczyć powstający kompost przed zalewaniem wodą opadową. Ważnym jest także ocienienie pryzmy przez drzewa lub krzewy i osłonięcie od wiatru. Niezwykle użytecznym krzewem jest Bez czarny, który pochłania zapachy powstające podczas procesu rozkładu substancji organicznych.

44

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Proces kompostowania może przebiegać w pryzmach, w kompostownikach wykonanych własnoręcznie, w termokompostownikach. W każdym przypadku, w ogrodzie, należy przewidzieć miejsce składowania materiałów przeznaczonych do kompostowania, miejsce właściwego kompostowania oraz miejsce składowania gotowego kompostu.

PRZEBIEG KOMPOSTOWANIA Na dnie układamy 20 cm warstwę połamanych gałęzi o grubości 1-5 cm, najgrubsze układając na spodzie. Następnie nasypujemy warstwę materiału którego zadaniem będzie pochłaniać wodę wymywającą z górnych warstw substancje mineralne. Może to być torf, ziemia ogrodowa, słoma lub częściowo rozłożony kompost. Powyżej układamy warstwy materiału, przekładane ziemią ogrodową, drobno rozkruszoną gliną lub iłem w ilości 5% objętości pryzmy. Dobrze jest dodawać też nieco gotowego kompostu z wcześniejszej pryzmy. Po osiągnięciu wysokości 120 cm (przy dobrym dostępie powietrza), pryzmę okrywamy ziemią lub innym materiałem, profilując ją tak aby woda opadowa ściekała do wnętrza pryzmy. Niektórzy proponują polewać tak przygotowaną pryzmę, gnojówką roślinną z pokrzywy, rumianku i krwawnika. Na zimę, pryzmę okrywamy materiałem izolacyjnym, co umożliwi dalszy rozkład materiału. WYKORZYSTANIE KOMPOSTU Właściwie dojrzały kompost, poza brunatną barwą, wydziela przyjemny zapach, zbliżony do zapachu próchnicy leśnej. Jego cząstki nie muszą być całkowicie rozłożone. Jedynie, stosując go do kwiatów doniczkowych lub jako komponent do wysiewu nasion, doprowadzamy do pełniejszego rozkładu a następnie przesiewamy na sicie. Do tych zastosowań możemy wymieszać go z piaskiem i gliną w równych ilościach. W ogrodzie, kompost rozprowadzamy na powierzchni gleby w ilości 10 litrów kompostu na 2 m2 a następnie mieszamy go z jej górną, ok. 10cm warstwą. Podczas sadzenia drzew i krzewów, "zaprawiamy" dołki, wsypując kompost na dno. Ziemię, którą zasypujemy bryłę korzeniową, mieszamy z kompostem w stosunku 1:1. Rolą samorządu lokalnego w zakresie promocji kompostowania przydomowego odpadów biologicznych powinno być rozpowszechnienie

45

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE informacji na temat kompostowania poprzez druk ulotek informacyjnych , ich dystrybucję poprzez szkoły, jednostki handlu itp. Szacunkowy roczny koszt tych działań to około 500,00 PLN.

46

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.2. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW Aby uzyskać omówione w rozdziale 6 konieczne limity ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, odzysku i recyklingu niezbędny jest sprawny system gromadzenia i transportu odpadów. 7.2.1. PRZEGLĄD SYSTEMÓW GROMADZENIA I TRANSPORTU ODPADÓW Na terenie Gminy Czyże powinno się przejść do zintegrowanego systemu zbiórki i transportu odpadów. Dlatego też w rozdziale tym zostaną przedstawione podstawowe kryteria wyboru rodzaju pojemników w zależności od rodzaju zbieranych frakcji odpadów. W związku z podziałem strumienia odpadów komunalnych na frakcje do zagospodarowania, usystematyzowano w poniższych tabelach rodzaje pojemników do systemów zbiórki poszczególnych frakcji, a pojemniki do poszczególnych systemów transportowych: Literowe oznaczenie systemu zbiórki

Nazwa systemu zbiórki

Objętość stosowanych

Rodzaj załadunku

Pojemników [litry]

„A”

System worków komponentowych

jedno-

20 – 1500

Ręczny

„B”

System worków wielokomponentowych System pojemników jednokomponentowych

100 - 1500

Ręczny

60 – 340

Ręczny lub grzebieniowy

„D”

System pojemników wielokomponentowych

60 – 340

Ręczny lub grzebieniowy

„E”

System pojemników PA jednokomponentowych System pojemników PA wielokomponentowych System pojemników DZWON jednokomponentowych System pojemników DZWON wielokomponentowych System kontenerów KP jednokomponentowych

1100

Widłowy

1100

Widłowy

1000 - 4000

Dźwig boczny

1000 - 4000

Dźwig boczny

4000 - 7000

Hakowy, Bramowy lub HEISING

4000 - 7000

Hakowy, Bramowy

„C”

„F” „G”

„H”

„I” „J”

System kontenerów KP wie-

47

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE lokomponentowych „K”

lub HEISING

System kontenerów i pra- 20.000 – 40.000 sokontenerów jednokomponentowych wielkogabarytowych System atestowanych be200 czek System atestowanych 920, 950, 1000 zbiorników i pojemników EURO System specjalistycznych 3000 – 10.000 muldów System specjalistycznych 30 - 1000 pojemników na odpady szpitalne, świetlówki itp Szafy kontenerowe do 800 – 2.000 składowania w workach zużytej odzieży i obuwia

„L” „M”

„N” „O”

„P”

RODZAJE FRAKCJI ODPADÓW

MULTILIFT

Ręczny Widłowy

Hakowy Widłowy

Dźwig boczny

SYSTEM ZBIÓRKI

Odpady niebezpieczne

LMO

Odpady organiczne

AC

Gabarytowe odpady organiczne

IK

Polimery i kompozycje wielowarstwowe

BDFHJK

Białe metale

ACEGIK

Szkło jednokolorowe

ACEGIK

Szkło wielobarwne

BDFHJK

Makulatura

ACEGIK

Tekstylia

AP

Gabarytowy sprzęt gospodarstwa domowego

JK

Gabarytowe odpady drewniane

IK

48

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Gruz budowlany

JN

Odpady końcowe

ACEI

A . System worków jednokomponentowych ny

20 – 1500 litrów załadunek ręcz-

W polskim systemie zbierania poszczególnych frakcji odpadów stosuje się różne worki: począwszy od 20 litowych worków przeznaczonych do gromadzenia drobnych odpadów z punktów obsługi ludności do worków 1500 litrowych tzw. Big – Bagów przeznaczonych do zbiórki odpadów do powtórnego przerobu. Najczęściej stosowanymi workami do zbiórki odpadów końcowych są worki 110 litrowe.

Podstawowymi zaletami stosowania worków plastikowych 110 litrowych są: Niski koszt zakupu w porównaniu do zakupu i utrzymania pojemników i kontenerów, Możliwość ich stosowania w terenach gdzie nie ma specjalistycznego sprzętu technicznego do transportu odpadów, a posiadany jest sprzęt typowo rolniczy tj. zestaw składający się z ciągnika rolniczego i przyczepy, Możliwość objęcia zorganizowanym systemem gromadzenia odpadów większej ilości gospodarstw domowych niż w przypadku zastosowania pojemników i kontenerów, których koszty zakupu i utrzymania są znacznie większe, Krótki okres biodegradacji na składowiskach odpadów, Inną formą worków jednokomponentowych są worki BIG-BAG. Worki typu Big – Bag posiadają następujące zalety: Gromadzone w nich jednorodne odpady frakcji łatwo zbywalnych np.: butelki PET, puszki aluminiowe ulegają sprasowaniu, Niewielka waga zgromadzonych surowców, Możliwość czasowego składowania surowców znajdujących się wewnątrz worków na otwartej przestrzeni,

49

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Wadami stosowania worków Big – Bag są: Konieczność posiadania odpowiednio dużych pomieszczeń wewnątrz budynków do ustawienia worków, Konieczność stosowania przestrzennego środka transportowego,

Do odbioru odpadowych polimerów powinien być zastosowany przestrzenny zestaw transportowy.

B. System worków wielokomponentowych 100- 1500 litrów załadunek ręczny Na terenie Gminy Czyże zastosowanie będą miały również worki wielokomponentowe służąca do zbiórki różnych surowców. Worki powinny mieć widoczne oznaczenia i opis informujący o rodzajach surowców do wrzucania. Na terenie gmin, miast i powiatów, które wprowadziły już zintegrowane systemy zbiórki odpadów najczęściej stosuje się następujące rodzaje oznaczeń na workach wielokomponentowych.

50

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Puszki aluminiowe i butelki PET, Polimery. Makulatura i tektura Odpady końcowe na składowisko

C. System pojemników jednokomponentowych 60 – 340 litrów załadunek grzebieniowy W polskim systemie zbierania poszczególnych frakcji odpadów stosuje się dwa podstawowe rodzaje pojemników malej objętości: Standardowe pojemniki SM 110 wykonane według normy branżowej BN82/9392-02. Dotychczas pojemniki te były produkowane jako stojące pojemniki. Obecnie wprowadzane są pojemniki z układem jezdnym co znacznie ułatwia obsługującym je brygadom przetaczanie do samochodów. Pojemnik SM na odpady stałe wykonane są zazwyczaj z blachy ocynkowanej o grubości 0,8 lub 1 mm, wzmocniony podłużnymi tłoczeniami oraz pierścieniem z blachy ocynkowanej o grubości 3 mm.

Obecnie coraz większą popularność zdobywają wykonane z polietylenu niskiej gęstości. Cechuje je duża odporność mechaniczna, trwałe zachowanie funkcji użytkowych i estetycznych, odporność na niskie temperatury 51

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE i chemikalia, łatwość obsługi, duże zróżnicowanie pojemności (od 60 do 340 litrów) co pozwala na ścisłe dostosowanie pojemników do indywidualnych potrzeb użytkowników. Wszystkie barwniki i tworzywa używane w produkcji pojemników nie zawierają kadmu, ołowiu lub innych pierwiastków szkodliwych dla środowiska. Wyposażone są w jednoosiowy układ jezdny, są odporne na uderzenia i wstrząsy. Pojemniki te cechują się bardzo wysoką estetyką wykonania i kolorystyki stosowanych barwników. Dzięki wprowadzaniu na tereny wywozu tego rodzaju pojemników znacznie zwiększa się procent gospodarstw podpisujących umowy na wywóz nieczystości stałych. Związane jest to z mentalnością społeczną, która „nakazuje” posiadanie podobnie „pięknego” pojemnika jak mój sąsiad. Pojemniki wykonane z LDPE stają się częścią wizerunku danej posesji.

D. System pojemników wielokomponentowych 60 - 340 litrów załadunek grzebieniowy Podobnie jak w przypadku worków plastikowych istnieje możliwość zastosowania pojemników wielokomponentowych. Jednak ze względu na bardzo wysokie koszty zakupu można rozważać jedynie możliwość zakupu ww. pojemników bezpośrednio przez mieszkańców. Odmianą pojemnika wielokomponentowego jest pojemnik przeznaczony do gromadzenia odpadów biologicznych

Pojemniki te dzięki zastosowaniu w nich bocznych niewielkich (sitowych) otworów umożliwiających przepływ tlenu, dokonuje się wstępny proces kompostowania.

52

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

E. System pojemników jednokomponentowych PA 1100 litrów z typowym załadunkiem widłowym Wprowadzając zintegrowany system gospodarki odpadami na terenie Gminy Czyże należy założyć wykorzystanie ww. pojemników do zbiórki odpadów końcowych, a po dokonaniu modernizacji do zbiórki selektywnej. W celu poprawy standardu i estetyki osiedli wielorodzinnych proponuje się zastosowanie pojemników wykonanych z tworzywa sztucznego LDPE o pojemności 1100 lub oraz ocynkowanych również 1100.

53

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE F. System pojemników wielokomponentowych 1100 l z typowym załadunkiem widłowym Istnieje możliwość łącznego zbierania szkła, puszek aluminiowych i polimerów w jednym pojemniku odpowiednio oznakowanym tzw. system DUALNY. G. System jednokomponentowych poj.” Dzwon” 1000 – 4000 l załadunek dżwig boczny Docelowo system segregacji odpadów Gminy Czyże na terenach „reprezentacyjnych” powinien być obsługiwany przez kontenery typu DZWON o pojemności dostosowanej do potrzeb.

H System wielokomponentowych poj.„ Dzwon” 1000 - 4000 l załadunek dżwig boczny Istnieje możliwość łącznego zbierania szkła, puszek aluminiowych i polimerów w jednym pojemniku odpowiednio oznakowanym. I. System kontenerów jednokomponentowych 4000- 7000 l załadunek hakowy lub Heising Kontenery te przeznaczone są do gromadzenia i wywozu odpadów opakowaniowych przy pomocy samochodów wyposażonych w urządzenia załadunkowe typu hakowego. 54

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

J. System kontenerów wielokomponentowych 4000- 7000 l załadunek hakowy lub Heising Istnieje możliwość łącznego zbierania szkła, puszek aluminiowych, polimerów i makulatury w jednym kontenerze odpowiednio oznakowanym

K. System kontenerów i prasokontenerów jednokomponentowych 20.000 – 40.000 litrów – załadunek MULTILIFT Powodem rozpoczęcia w Polsce stosowania kontenerów wielkogabarytowych jest ich największa przydatność do Centrów Odzysku Surowców jako pojemników bazowych przeznaczonych do gromadzenia surowców do zbytu. Wielkie rozmiary powodują wzrost ekonomiki transportu surowców, a wyposażenie powyższych kontenerów w prasę dodatkowo potęguje ten efekt.

55

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

L system atestowanych beczek 200 litrowych Beczki atestowane 200 litrowe stosowane są w gospodarce odpadami jako pojemniki do gromadzenia odpadów problematycznych np.: lekarstw, flamastrów, taśm magnetofonowych i wideofonicznych, opakowań po środkach ochrony roślin itp. Beczki atestowane powinny znajdować się pod ścisłym nadzorem i stosowane tylko i wyłącznie na terenach Centrów Odzysku Surowców.

M. system atestowanych zbiorników i pojemników EURO o pojemności od 920 do 1000 litrów Pojemniki tego typu przeznaczone są do gromadzenia na terenie punktów skupu lub Centrów Odzysku Surowców odpadów problematycznych takich jak: akumulatory, odpady zaolejone itp. Pojemniki tego typu zbudowane są na podstawie posiadającej wymiary takie jak palety EURO ( stąd nazwa pojemników) i wykonane są z polietylenu niskiej gęstości.

56

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE N. System specjalistycznych muldów MULDA to różnego rodzaju pojemniki na odpady budowlane, gruz zi emia, piasek. Przystosowane są one do hakowego lub bramowego systemu załadunku.

O. System specjalistycznych pojemników na odpady szpitalne, świetlówki itp. o objętości od 30 do 1000 litrów W przypadku odpadów szpitalnych stosowane są pojemniki o objętości 30 lub 60 litrów. Pojemniki te wykonane są z polietyleny i są pojemnikami jednorazowego użytku. Po napełnieniu zostają one szczelnie zamknięte i w takiej formie muszą być dostarczane do spalarni odpadów szpitalnych. Pojemniki na pozostałe odpady problematyczne różnią się wielkością, a także stosowanym systemem opróżniania.

57

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE P. Szafy kontenerowe do składowania w workach zużytej odzieży i obuwia

58

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.2.2. WYBRANE SYSTEMYGROMADZENIA I TRANSPORTU ODPADÓW DLA POSZCZEGÓLNYCH FRAKCJI ODPADÓW Najskuteczniejszą, a zarazem najtrudniejszą formą selektywnej zbiórki odpadów jest zbiórka "u źródła", tj. indywidualna zbiórka na każdej posesji. Zaletą tej formy jest otrzymanie czystych, jednorodnych odpadów, wadą duża liczba zbiorników lub worków foliowych i rozbudowany system transportu. Selekcja "u źródła" jest formą elastyczną, umożliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz bardziej precyzyjnego selekcjonowania. Aby móc w pełni określić ilości i rodzaje pojemników, kontenerów do gromadzenia poszczególnych frakcji odpadów opakowaniowych należy wziąć pod uwagę następujące elementy: RODZAJ ZABUDOWY, ILOŚĆ ODPADÓW, CZEŚTOTLIWOŚĆ WYWOZU ODPADÓW. Na terenie Gminy Czyże struktura zabudowy przedstawia się następująco: Wyszczególnienie Liczba mieszkańców

Zabudowa Zabudowa Ogółem wielorodzinna jednorodzinna 70 2748 2818

7.2.2.1. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Na terenie Gminy Czyże będą gromadzone i transportowane następujące odpady opakowaniowe: papier i tektura, opakowania szklane (białe i kolorowe) tworzywa sztuczne, opakowania aluminiowe, opakowania stalowe, opakowania wielomateriałowe (kartoniki po sokach, mleku). 7.2.2.1.1. ZABUDOWA JEDNORODZINNA Gromadzenie odpadów opakowaniowych w zabudowie jednorodzinnej oparte powinno być na workach plastikowych 110 litrowych i wiązkach. PAPIER, TEKTURA ORAZ OPAKOWANIA WIELOMATERIAŁOWE mogą być gromadzone w wiązkach przygotowywanych przez mieszkańców. Proponuje się aby jeden raz w miesiącu ww. opakowania były wystawiane przy krawężniku do odbioru. KOSZT PRZYGOTOWANIA OPAKOWAŃ WYKONANYCH Z PAPIERU, TEKTURY i WIELOMATERIAŁOWYCH DO ODBIORU PONOSZĄ MIESZKAŃCY.

59

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE OPAKOWANIA SZKLANE (butelki i słoiki) powinny być gromadzone z rozdziałem na opakowania wykonane ze szkła białego i kolorowego. Tak więc do wyposażenia gospodarstwa domowego potrzebny jest zestaw składających się z 2 worków 110 litrów. Zakłada się, że częstotliwość odbioru opakowań szklanych powinna wynosić 1 raz w miesiącu. Zebrane opakowania muszą być wystawiane przy krawężniku przez mieszkańców. OPAKOWANIA Z TWORZYW SZTUCZNYCH – to przede wszystkim butelki po napojach, opakowania po artykułach spożywczych (kubki, tacki itp.) chemii gospodarczej (butelki po szamponach, płynach do mycia naczyń itp.), opakowania zbiorcze typu reklamówki itp. Do zbiórki ww. odpadów opakowaniowych na terenach zabudowy jednorodzinnej zastosowanie będą miały worki plastikowe 120 litrowe. Gromadzone opakowania ze względu na swój przestrzenny charakter odbierane będą 2 razy w miesiącu. Zebrane opakowania muszą być wystawiane przy krawężniku przez mieszkańców. OPAKOWANIA Z ALUMINIUM I STALOWE – to przede wszystkim puszki po piwie i napojach gazowanych i konserwach. Do zbiórki ww. odpadów opakowaniowych na terenach zabudowy jednorodzinnej zastosowanie będą miały worki plastikowe 110 litrowe. Gromadzone opakowania odbierane będą 1 raz w miesiącu. Zebrane opakowania muszą być wystawiane przy krawężniku przez mieszkańców. Do odbioru gromadzonych odpadów opakowaniowych w zabudowie jednorodzinnej służyć mogą samochody ciężarowe (ciągniki rolnicze) wyposażone w odpowiednie przyczepy oraz obsługą składającą się z kierowcy i 2 pracowników .

60

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.2.2.2. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH Podstawowym elementem systemu gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych powinien być GMINNY PUNKT ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH przyjmujące bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadto zbiórka odpadów niebezpiecznych może być prowadzona: z wykorzystaniem specjalnego pojazdu (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych) objeżdżającego w określone dni wyznaczony obszar powiatu lub w skali Zakładu Zagospodarowania Odpadów – opisanego w powiatowym planie gospodarki odpadami; przez zbiórkę przez sieć handlową np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami. Władze gminne zawierają umowy z placówkami handlowymi w zakresie przyjmowania i przechowywania odpadów. Specjalny pojazd zabiera zgromadzone odpady na żądanie; Odpady niebezpieczne wytworzone w grupie odpadów komunalnych transportowane będą z miejsc zbiórki i tymczasowego magazynowania do odbiorców zajmujących się ich unieszkodliwianiem. Na następnej stronie umieszczono przykład wyposażenia Gminnego Punktu Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych.

61

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Przewoźne EKO -składy Typ:0046 Dł x SZ x W 1,6/3/4/5/6 x 2,4 x 2,35 m Kontenery na świetlówki Typ:0060 -drzwiczki boczne Typ:0061 -drzwiczki górne Typ:0059 -drzwiczki kombi.

1.

2.

3. Uniwersalny kontener z pogumowaną wanną Typ:6049

4. Beczki metalowe 200 l - z odejmowanym wiekiem i z zakrętką

Pojemniki na akumulatory Typ:1254 -kontener metal. z pogumowanym wnętrzem Typ:5041 -kont.z tworzywa 600l Beczki z tworzywa - z odejmowanym wiekiem 30,60,120,220 l - z zakrętką 120,220 l Pojemniki na niebezpieczne odpady Typ:1255 -500 l Typ:1258 -800 l

5.

6.

7.

8. Pojemniki na odpady medyczne - stare leki - stare baterie

Pojemniki na płynne odpady niebezpieczne Typ:5705 -objętość 1000 l

Pojem.z tworzywa 120,240 l Typ:0004, 0005 - praktyczne do sortowania - uszczelnione, ruchome Pojem.do stałych i płynnych niebezpiecznych odpadów Typ:5850 -445 l Typ:5801 -800 l

9.

11.

12.

KOSZT ZAKUPU PRZEDSTAWIONEGO EKO SKŁADU NA ODPADY NIEBEZPIECZNE WYNOSI OKOŁO 39.000,00 PLN

62

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.2.2.2. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW BIOLOGICZNYCH Aby osiągnąć limity ilości odpadów biodegradowalnych poddawanych procesom odzysku należy umożliwić mieszkańcom Gminy Czyże prowadzenie selektywnej zbiórkę odpadów ulegających biodegradacji. Na terenach zabudowy jednorodzinnej nie planuje się oddzielnego systemu gromadzenia odpadów biodegradowalnych. Należy dążyć do minimalizacji powstawania tychże odpadów poprzez ich kompostowanie przydomowe. Ci właściciele posiadłości, którzy jednak będą chcieli pozbywać się bioodpadów będą musieli we własnym zakresie zakupić odpowiednie pojemniki i opłacić koszty ich opróżniania.

7.2.2.3. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH ODPADY WIELKOGABARYTOWE (stare meble, maszyny, urządzenia z łazienek, kuchni /wanny, zlewy/, wraki pojazdów itp.) wymagają oddzielnego systemu gromadzenia i transportu. Odpady te powinny być przewożone do utworzonego punktu ich demontażu na terenie najbliższego Zakładu Zagospodarowania Odpadów, bądź gromadzone czasowo na terenie Gminnego Centrum Odzysku Surowców. Część z tych odpadów można po demontażu i wykorzystać jako surowce wtórne (m.in. złom, tworzywa sztuczne, szkło). Na terenie Gminy Czyże 1 raz w kwartale powinna odbywać się zbiórka odpadów wielkogabarytowych od mieszkańców. Powinni oni być wcześniej poinformowani o terminach odbioru ww. odpadów. Należy również umożliwić mieszkańcom zamówienie płatnej usługi odbioru odpadów wielkogabarytowych na telefon. Odpady wielkogabarytowe mieszkańcy mogą również dowozić własnymi środkami transportu do Gminnego Centrum Odzysku Surowców.

63

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Do odbioru gromadzonych odpadów wielkogabarytowych służyć mogą samochody ciężarowe (ciągniki rolnicze) wyposażone w odpowiednie przyczepy oraz obsługą składającą się z kierowcy i 2 pracowników. 7.2.2.3. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW BUDOWLANYCH Gromadzeniem i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować się będą: wytwórcy tych odpadów tj. firmy budowlane, osoby prawne prowadzące prace remontowe; specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką, transportem odpadów.

64

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 7.3. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW 7.3.1. ODZYSK I RECYKLING ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH – GMINNE CENTRUM ODZYSKU SUROWCÓW ODPADOWYCH W CZYŻACH Warunkiem podstawowym odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych jest ich możliwości zbytu. Aby zbywane surowce znalazły nabywców konieczne jest ich odpowiednie przygotowanie. Dlatego też już w 2002 roku na terenie bazy magazynowej w Czyżach rozpoczęto gromadzenie surowców odpadowych pochodzących ze zbiórki selektywnej prowadzonej na terenie Gminy Czyże. Miejsce czasowego gromadzenia odpadów opakowaniowych nazwano Gminnym Centrum Odzysku Surowców Odpadowych. W celu sprawnego realizowania zadań związanych z gospodarką odpadami powstałe Gminne Centrum powinno być wyposażone w następujące urządzenia: Samochód z dźwigiem bocznym i wywrotem Samochód specjalistyczny do zbiórki odpadów opakowaniowych, Belownica do prasowania makulatury, butelek PET, innych tworzyw sztucznych, puszek aluminiowych itp. Rozdrabniacz do odpadów wielkogabarytowych zielonych (gałęzie i konary), Pojemniki typu DZWON, Pojemniki PA 1100 Pojemniki 110 i 120 litrów, Kontenery typu Kp-7. Boksy technologiczne na stłuczkę szklaną (białą i kolorową) - istnieją, Boksy technologiczne na pozostałe odpady – tak jak na schemacie na następnej stronie, Taśmociąg do załadunku szkła, Waga, Worki plastikowe – oznakowane Worki BIG-BAG na polimery i puszki aluminiowe, Beczki 200 litowe do przechowywania odpadów niebezpiecznych, Specjalistyczne pojemniki EURO do świetlówek, Specjalistyczne pojemniki EURO do akumulatorów Specjalistyczne pojemniki EURO do baterii, Specjalistyczne pojemniki EURO do lekarstw, Specjalistyczne pojemniki EURO do opakowań po farbach i lakierach. Atestowane beczki 200 l do flamastrów, kaset video, termometrów, itp.

65

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Schemat ideowy wyposażenia

GMINNEGO CENTRUM ODZYSKU SUROWCÓW ODPADOWYCH w CZYŻACH

STŁUCZKA BEZBARWNA

PAPIER I TEKTURA

STŁUCZKA KOLOROWA

TWORZYWA SZTUCZNE

BIAŁE METALE

 Prasy,  Rozdrabniacze  Wózek widłowy

STACJA CHEMICZNA

ODPADY GABARYTOWE Gosp. domowe

ODPADY GABARYTOWE MEBLE

BIOLOGICZNE ODPADY WIELKOGABARYTOWE (gałęzie, drzewka itp.)

KOMPOST

GRUZ

OPONY

BUDOWLANY

66

ODPADY KOŃCOWE

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE Gminne Centrum Odzysku Surowców Odpadowych w Czyżach do momentu powołania ponad gminnej struktury tzw. Zakładu Zagospodarowania Odpadów pełnić będzie jego funkcje: gromadzenie odpadów opakowaniowych, transport odpadów opakowaniowych, rozdzielanie frakcji zmieszanych, prasowanie i konfekcjonowanie surowców, sprzedaż surowców recyklerom ostatecznym.

7.3.2. KOMPOSTOWANIE ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH. Kompostowanie jest biotermicznym procesem przerobu odpadów biologicznych w którym do rozkładu substancji organicznych wykorzystuje się pracę drobnoustrojów. Im zawdzięczamy naturalne procesy tworzenia się gleb pozwalające na rozwój życia roślinnego. Kompostowanie odpadów jest więc w najszerszym ujęciu naśladownictwem procesów występujących w przyrodzie. Przez rozwiązania techniczne procesy te intensyfikujemy, stwarzając optyma lne warunki dla przemian metabolicznych. W ramach planu proponuje się kompostowanie przydomowe jako główny sposób wdrożenia systemu kompostowania.

7.3.3. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH Zgromadzone odpady niebezpieczne na terenie Gminnego Centrum dostarczane będą do wyspecjalizowanych zakładów unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. W poniższej tabeli zawarto informacje o odbiorcach odpadów niebezpiecznych: Lp. 1. 2. 3. 4.

5.

UWAGI

Odbi orca odpadów „ABBA EKOMED” Poznańska 152; 87- 100 Toruń Tel. 0- 56 654 70 71 BIONIKA Sp. Z o.o. 85-082 Bydgoszcz , ul. Zygmunta Augusta 5 „ BIO- ECOLOGY SERVICES” Rzymowskiego 30; 02- 697 Warszawa Tel. 0- 22 647 39 45; fax 0- 22 647 06 84 „ EKO- KRAK 2000” Romanowicza2; 30-702 Kraków Tel. 0- 12 423 50 63 fax 0- 12 412 35 89 „ EKO-MED” Dawida 2; 50-527 Wrocław Tel. 0-71 73 29 01; fax 0-71 67 40 76

67

Unieszkodliwianie termiczne, Mechaniczne, chemiczne, zestalanie, zeszkliwianie. Przeterminowane leki termiczne, Biodegradacja Termiczne dot. Również rozpuszczalników Chlorowcoorganicznych Odkażanie odpadów szpitalnych

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 6.

7. 8.

9.

10. 11.

12. 13.

14. 15.

16.

17. 18.

19. 20.

21.

22.

23. 24.

„ EKO- NEUTRAL” Obodrzycka 61; 61- 249 Poznań Tel/ fax 0- 61 879 98 37 „ EKOPAL” Smolańska 3; 70- 026 Szczecin Tel. 0- 91 483 67 54 fax 0- 91 482 20 04 „ EKO SERVICE” Wał Miedzeszyński 870/5 ; 03-917 Wwa Tel.0- 22 617 64 28 fax 0- 22 617 40 89 „ EKOCHEM” w Szczecinie Tkacka 9a; 90- 156 Łódż Tel. 0- 42 678 43 64 fax 0- 42 630 22 04 „ EUROCOMA” Osiedle Orła Białego 74; 61-251 Poznań Tel/fax 0-61 879 71 43 „ HANTPOL” Wynalazek 2; 02- 676 Warszawa Tel/fax 0-22 857 40 23 „ INSBUD MONTANA” Sulejkowska 55; 00-006 W-wa Tel. 0-22 673 11 71; fax 0-22 673 11 73 Instytut Metali Nieżelaznych Złotoryjska 194; 59- 220 Legnica Tel.0-76 876 59 24; fax 0-76 876 69 65 Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu Gliwicka 29; 44-153 Sośnicowice Tel. 0-32 238 75 84; fax 0-32 238 75 03 Instytut Przemysłu Organicznego Annopol 6; 03- 236 Warszawa Tel.0-22 811 12 31; fax 0-22 811 07 99 „ IZOPOL” Gnieżnieńska 4; 88-340 Trzemeszno Tel. 0-52 315 43 30; fax 0-52 315 60 17 Jednostka Ratownictwa Chemicznego Kwiatkowskiego 8; 33-101 Tarnów Tel. 0-14 37 27 30 „ MAYA” Trakt Lubelski 131; 04-790 W-wa Tel/fax. 0- 22 612 61 00 ; „ MB RZESZÓW” Rejtana 10; 35- 310 Rzeszów „ ODCZYNNIKI” Mełgiewska 18; 20- 234 Lublin Tel. 0-81 746 23 59 „ POLSKIE ODCZYNNIKI CHEMICZNE” Sowińskiego 11; 44-101 Gliwice tel. 0-32 31 20 81, fax 0-32 31 26 80 „ PORT SERVICE” mjr. H.Sucharskiego 75; 80-958 Gdańsk tel.0-58 343 79 77; fax 0-58 343 74 02 „ PRUSZKÓW” B. Prusa 35; 05- 800 Pruszków Tel. 0-22 758 64 81; fax 0-22 758 17 80 „ RADMOR” Hutnicza 3; 81-215 Gdynia

68

Mechaniczne

Termiczne Termiczne Biodegradacja Termiczne Chemiczne Radioaktywne szpitalne Składowanie Obróbka osadów Biodegradacja

Neutralizacja azbestu Chemiczne

Termiczne unieszkodliwianie Przeterminowanych środków Ochrony roślin

Deponowanie wyrobów Azbestowych Chemiczne Unieszk. Mechaniczne Odbiera Swietlówki, lampy sodowe, rtęciowe Termiczne Biodegradacja Chemiczne

Chemiczne

Chemiczne Biodegradacja Chemiczne Chemiczne

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

25. 26.

27. 28.

29.

30.

31.

32. 33.

Tel. 0-58 623 23 71 „ ROKITA” Sienkiewicza 4; 56-120 Brzeg Dolny Tel. 0-71 319 25 68; fax 0-71 319 23 34 „SANSERW” Dąbrowszczaków 1; 80-374 Gdańsk Tel. 0-58 553 07 71 „ SHIPCLEAR” 5 Lipca 32; 70-376 Szczecin tel. 0-91 484 35 90; fax 0-91 487 91 70 „ TUZAL” Morsztyna 7; 05-075 Wesoła- Zielona K/Warszawy Tel. 0-22 773 42 90;fax 0-22 773 48 08 „ UGT” Polna 44/10; 00-635 Warszawa Tel./fax 0-22 825 53 99 UTIL Plac Zygmunta Starego 4/2 05- 825 Grodzisk Mazowiecki tel/fax 0-22 755 61 29 „ WASTER” Malinowo II. 83-110 Tczew Tel.0-90 50 98 46 „ WASTROL” Romana Maya 1; 61-371 Poznań Tel/fax 0-61 874 10 07 Zakład Utylizacyjny Reduta Żbik 5; 80-761 Gdańsk Tel. 0-58 301 10 21 fax 0-58 301 24 51

Chemiczne Termiczne Termiczne

Zużyte oleje, odpady lakiernicze, przeterminowane leki, rozpuszczalniki Termiczne Chemiczne Mechaniczne Termiczne Mechaniczne „KKK” Odpady polakiernicze, Przeterminowane kosmetyki i leki.Swietlówki azbest itp Termiczne

Termiczne Termiczne Biodegradacja

7.3.4. SKŁADOWANIE ODPADÓW ZMIESZANYCH Zgodnie z WPGO składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i ob ojętne w Czyżach zostanie zamknięte w 2009 roku. Do tego czasu przy jmować będzie ono odpady zmieszane do składowania. Tak więc w 2008 roku należy przystąpić do prac rekultywacyjnych. Rekultywacja składowiska odpadów komunalnych oznacza wykonanie zabiegów w przeważającej mierze technicznych i biologicznych, które zapewnią docelowe użytkowanie obszaru składowiska oraz jego otoczenia w sposób bezpieczny dla środowiska i zgodnie z zakładanym planem zagospodarowania terenu. Tereny składowisk odpadów komunalnych są rekultywowane najczęściej w kierunku leśnym, rolnym, rekreacyjnym, rzadziej budowlanym. Obowiązek rekultywacji gruntów spoczywa na osobie prawnej lub fizycznej, która spowodowała utratę lub ograniczenie ich wartości użytkowej. W przedmiotowym przypadku składowiska odpadów komunalnych w Czyżach celem rekultywacji będzie powstrzymanie procesu degradacji środowiska gruntowo-wodnego, zabezpieczenie terenów przyległych przed poten-

69

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE cjalnym zanieczyszczeniem oraz stworzenie warunków do zagospodarowania terenu jako terenu leśnego. KOSZT REKULTYWACJI SKŁADOWISKA ODPADÓW W CZYŻACH WYNIESIE OKOŁO 100.000,00 PLN

W momencie rozpoczęcia prac nad stworzeniem Zakładu Zagospod arowania Odpadów, należy liczyć się ze współfinansowaniem min. budowy ponadgminnego składowiska odpadów. Podstawowym celem wyznaczonym w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego w zakresie ilości składowanych odpadów jest w perspektywie roku 2006 Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytworzonych odpadów komunalnych. Natomiast w perspektywie roku 2014: Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 51% wytworzonych odpadów komunalnych.

70

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

Ilość wytwarzanych odpadów Zakładana ilość odpadów do składowania

Rok 2004

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

627,95

610,78

585,34

568,41

551,48

534,55

515,71

498,84

481,97

465,10

448,23

527,48

488,62

444,86

403,57

375,00

342,11

309,42

289,33

265,08

246,50

228,60

Składowanie odpadów na terenie Gminy Czyże do 2014 r. 700,00 600,00 Ilość wytwarzanych odpadów Zakładana ilość odpadów do składowania

400,00 300,00 200,00 100,00

R

ok

20 ok 04 2 R 00 ok 5 2 R 00 ok 6 2 R 00 ok 7 2 R 00 ok 8 2 R 00 ok 9 2 R 01 ok 0 2 R 01 ok 1 2 R 01 ok 2 2 R 01 ok 3 20 14

0,00

R

[Mg]

500,00

71

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 8. KOSZTY SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY CZYŻE

zł/Mg

Poniżej zamieszczono podstawowe wskaźniki ekonomiczne charakteryzujące gromadzenie i transportu odpadów (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159). 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Odpady niesegregowane

Frakcja organiczna

Zabudowa miejska – zwarta

Frakcja surowce wtórne

Zabudowa rozproszona

Jednostkowe koszty zbierania odpadów komunalnych i ich frakcji (zł/Mg) Wybierając opcję selektywnej zbiórki odpadów należy liczyć się z wyższym kosztem jednostkowym zbiórki odpadów niż w przypadku zbiórki odpadów niesegregowanych. Podobnie, transport frakcji suchej (wyselekcjonowane odpady opakowaniowe) będzie wyższy niż transport frakcji biodegradowalnej i odpadów niesegregowanych. 0,7 0,6

zł/Mg, km

0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Transport odpadów niesegregowanych

Transport frakcji organicznej

Transport frakcji suchej

Jednostkowe koszty transportu (zł/Mg, km)

72

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE 8.1. KOSZTY GROMADZENIA i TRANSPORTU ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Rok 2004 Opakowania papierowe Opakowania wielomateriałowe Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania szklane Opakowania z blachy stalowej Opakowania aluminiowe RAZEM DO RECYKLINGU Koszty gromadzenia odpadów do recyklingu [PLN] Koszty transportu [PLN] Koszty łączne [PLN]

8,6 0,4 1,9 7,9 0,3 0,2 19,34 1740 290 2030

73

Rok 2005 14,7 0,7 2,9 12,9 0,6 0,3 32,06 2885 481 3366

Rok 2006 18,2 0,9 3,9 17,5 0,8 0,4 41,63 3747 625 4372

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

8.2. KOSZTY GROMADZENIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH

Odpady organiczne roślinne Odpady organiczne zwierzęce Odpady organiczne inne Odpady zielone RAZEM ORGANICZNE Papier i karton nieopakowaniowy Opakowania papierowe RAZEM ODPADY BIODEGRADOWALNE

Do składowania [Mg] Do unieszkodliwiania [Mg] Koszty gromadzenia [PLN] Koszty transportu [PLN] Koszty unieszkodliwiania [PLN] RAZEM KOSZTY [PLN}

Rok 2004 52,1 3,0 6,2 11,6 72,92 29,8 43,2 145,86 145,86 0,00 0 0 0 0

Rok 2005 50,7 2,9 6,0 11,3 70,93 29,0 42,0 141,88 141,88 0,00 0 0 0 0

Rok 2006 48,7 2,8 5,8 11,0 68,42 27,9 40,4 136,70 136,70 0,00 0 0 0 0

Rok 2007 47,3 2,7 5,7 10,7 66,44 27,1 39,2 132,74 132,74 0,00 0 0 0 0

74

Rok 2008 45,9 2,7 5,5 10,4 64,46 26,3 38,1 128,79 128,79 0,00 0 0 0 0

Rok 2009 44,5 2,6 5,3 10,0 62,48 25,4 36,9 124,83 124,83 0,00 0 0 0 0

Rok 2010 43,1 2,5 5,1 9,6 60,36 24,4 35,4 120,14 120,14 0,00 0 0 0 0

Rok 2011 41,7 2,4 5,0 9,3 58,38 23,6 34,2 116,21 109,64 6,57 263 29 657 948

Rok 2012 40,3 2,3 4,8 9,0 56,41 22,8 33,1 112,28 99,14 13,14 526 58 1314 1897

Rok 2013 38,9 2,3 4,6 8,7 54,44 22,0 31,9 108,35 88,80 19,55 782 86 1955 2823

Rok 2014 37,5 2,2 4,4 8,4 52,46 21,2 30,8 104,42 78,30 26,12 1045 115 2612 3772

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

8.3. KOSZTY GROMADZENIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH

Odpady niebezpieczne Koszty odzysku i unieszkodliwiania [PLN]

Rok Rok Rok 2004 2005 2006 0,42 0,81 1,14

Rok 2007 1,51

Rok 2008 1,86

Rok 2009 2,13

Rok 2010 2,29

Rok 2011 2,66

Rok 2012 3,00

Rok 2013 3,10

Rok 2014 3,19

333,2

1208,6

1485,3

1705,0

1834,4

2129,3

2400,2

2481,6

2551,0

648,1

912,7

8.4. KOSZTY GROMADZENIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW BUDOWLANYCH

Odpady budowlane Koszty odzysku i unieszkodliwienia [PLN]

Rok 2004 5,9

Rok 2005 11,6

Rok 2006 16,5

Rok 2007 21,3

Rok 2008 25,9

Rok 2009 30,1

Rok 2010 39,1

Rok 2011 42,6

Rok 2012 45,7

Rok 2013 48,5

Rok 2014 51,0

1011,4

1967,5

2801,4

3627,2

4399,0

5116,7

6647,4

7233,7

7765,6

8243,2

8666,5

8.5. KOSZTY GROMADZENIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH Rok 2004 Odpady wielkogabarytowe Koszty gromadzenia, transportu , odzysku i unieszkodliwienia [PLN]

2,2

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

4,2

7,8

11,3

13,9

16,3

17,2

18,3

19,3

20,2

20,9

523,0 1017,3

1867,0

2719,4

3342,0

3921,4

4127,4

4391,6

4628,9

4839,1

5022,4

75

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

8.6. GROMADZENIE, TRANSPORT I SKŁADOWANIE ODPADÓW ZMIESZANYCH

Ilość odpadów wytworzonych Zakładana ilość odpadów do składowania Koszty gromadzenia [PLN] Koszty transportu [PLN] Koszty składowania [PLN] RAZEM KOSZTY SKŁADOWANIA

Rok 2004

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

627,95

610,78

585,34

568,41

551,48

534,55

515,71

498,84

481,97

465,10

448,23

527,48 31397 12559 37677

488,62 30539 12216 36647

444,86 29267 11707 35120

403,57 28420 11368 34104

375,00 27574 11030 33089

342,11 26727 10691 32073

309,42 25785 10314 30942

289,33 24942 9977 29930

265,08 24099 9639 28918

246,50 23255 9302 27906

228,60 22412 8965 26894

81633

79401

76094

73893

71692

69491

67042

64849

62656

60463

58271

76

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 - GMINA CZYŻE

8.7. CAŁKOWITE KOSZTY WDRAŻANIA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI. Rok 2004 Rok 2005 Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014

Koszty gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych[PLN} Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych [PLN] Koszty odzysku i unieszkodliwienia odpadów budowlanych [PLN] Koszty odzysku i unieszkodliwienia odpadów wielkogabarytowych [PLN] Koszty gromadzenia i składowania odpadów zmieszanych [PLN] Koszty gromadzenia i transportu opakowań odpadowych [PLN] KOSZTY CAŁKOWITE SYSTEMU

0

0

0

0

0

0

0

948

1897

2823

3772

333,2

648,1

912,7

1208,6

1485,3

1705,0

1834,4

2129,3

2400,2

2481,6

2551,0

1011,4

1967,5

2801,4

3627,2

4399,0

5116,7

6647,4

7233,7

7765,6

8243,2

8666,5

523,0

1017,3

1867,0

2719,4

3342,0

3921,4

4127,4

4391,6

4628,9

4839,1

5022,4

81633

79401

76094

73893

71692

69491

67042

64849

62656

60463

58271

2030

3366

4372

85530,6 86399,9 86047,1 81448,2 80918,3 80234,1 79651,2 79551,6 79347,7 78849,9 78282,9

77

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

9. HARMONOGRAM REALIZACJI PLANU W niniejszym rozdziale, przedstawiono zadania z zakresu gospodarki odpadami wraz z szacunkowymi kosztami, terminem realizacji oraz wskazaniem źródeł ich finansowania. W – zadania własne (realizatorem jest GMINA – pozycja musi być zapisana w budżecie gminy, Gmina ponosi koszty i występuje o zewnętrzne dofinansowanie), Ws – zadania wspierane (Gmina uczestniczy finansowo w miarę możliwości, lecz jest podmiotem odpowiedzialnym za realizację wspólnie z partnerami) K – zadania koordynowane (Gmina jest współrealizatorem, ale nie finansuje zadań) + – okres realizacji (zadania mogą być realizowane: do końca roku 2007, w perspektywie długoterminowej do 2015, lub w jednym i drugim interwale czasowym).

78

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Zadania z zakresu gospodarki odpadami w perspektywie do roku 2007 i 2015 dla GMINY CZYŻE

Priorytet

Zadania

W / Ws /K

do 2007

do 2015

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

Źródła finansowania

Partnerzy

I . Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi i biodegradowalnymi Doposażenie składowiska odpadów komunalnych w Czyżach i jego rekultywacja Udział w finansowaniu budowy ponadgminnego składowiska odpadów Utworzenie i doposażenie GMINNEGO CENTRUM ODZYSKU SUROWCÓW ODPADOWYCH Wspieranie finansowe i organizacyjne lokalnych i indywidualnych kompostowni wykorzystujących odpady biodegradowalne z gospodarstw domowych (do 2010 r) Udział w kreowaniu lokalnych rynków wysokojakościowego kompostu uzyskiwanego z biodegradacji odpadów Wspieranie finansowe działań w zakresie wdrażania selektywnej zbiórki odpadów komunalnych

W

+

+

100.000,00

Ws

+

b.d.

Ws +

-

100.000,00

Ws +

+

10.000,00

K

+

+

b.d.

W

+

+

70.000,00

Edukacja na rzecz ograniczania ilości wytwarzaW nych odpadów oraz ich segregacji „u źródła”

+

+

2000 zł/rok

Propagowanie indywidualnego kompostowania odpadów organicznych powstających w gospodarstwach domowych i rolniczych

+

+

1000 zł/rok

W

II .Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami wielkogabarytowymi Organizacja systemu odbioru odpadów wielkoWs + gabarytowych na terenie gminy Utworzenie jednego punktu gromadzenia odpaWs + dów wielkogabarytowych na terenie gminy

+

b.d.

-

b.d.

79

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne inwestora, WFOŚiGW, NFOŚiGW WFOŚiGW, NFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków finansowych

NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW ZZO NFOŚiGW, WFOŚiGW Mieszkańcy, NFOŚiGW, WFOŚiGW

środki własne inwestorów, WFOŚiGW, WFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych NFOŚiGW, WFOŚiGW środków finansowych środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW, inni sponso- NFOŚiGW, WFOŚiGW rzy środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW, inni sponso- NFOŚiGW, WFOŚiGW rzy środki własne budżetu gminy , WFOŚiGW, środki własne budżetu gminy, inwestorów, WFOŚiGW,

ZZO, NFOŚiGW, WFOŚiGW ZZO, NFOŚiGW, WFOŚiGW

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Priorytet

Zadania

W / Ws /K

do 2007

do 2015

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

Źródła finansowania

Partnerzy

(GCOSO w Czyżach)

III. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki wrakami samochodowymi IV. Zmniejszenie obciążenia środowiska odpadami przemysłowymi Udział w upowszechnianiu informacji o możliwościach i zasadach wykorzystywania odpadów z energetyki do budowy dróg i rekultywacji terenu Udział w upowszechnianiu informacji i działaniach edukacyjnych dla małych firm na temat zasad gospodarki odpadami w tych firmach

Ws +

+

b.d.

przedsiębiorstwa, WFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków

NFOŚiGW, WFOŚiGW

Ws +

+

b.d.

przedsiębiorstwa, WFOŚiGW,

NFOŚiGW, WFOŚiGW, Straż Pożarna

V. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami budowlanymi Utworzenie regionalnego punktu recyklingu odpadów budowlanych na terenie ZZO

Ws +

+

b.d.

Udział w budowie systemu odbioru i przetwarzania odpadów z rozbiórki obiektów budowlanych jako część programu wojewódzkiego

Ws +

+

b.d.

VI Wprowadzenie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki osadami ściekowymi VII. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi Minimalizacja ilości powstających odpadów medycznych, wymagających szczególnych me- K tod unieszkodliwiania na drodze termicznej Objęcie wszystkich prywatnych lecznic i gabinetów lekarskich systemem odbioru i unieszkodli- K wiania odpadów medycznych i weterynaryjnych

środki własne inwestorów, WFOŚiGW środki własne inwestorów, WFOŚiGW , dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków

ZZO NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, Urząd Marszałkowski

+

+

b.d.

-

Ośrodki Zdrowia

+

+

b.d.

środki własne inwestorów, WFOŚiGW

prywatne lecznice i gabinety lekarskie

+

+

1000 rocznie

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

-

b.d.

WFOŚiGW, środki własne budżetu gminy

Utylizacja odczynników chemicznych w placówkach podlegających gminie (oświata)

W

Stworzenie systemu odbioru i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych w ramach systemu wojewódzkiego (do roku 2005)

Ws +

80

Wojewódzki Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, Urząd Marszałkowski

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Priorytet

Zadania

W / Ws /K

do 2007

do 2015

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

Tworzenie punktów odbioru odpadów niebezpiecznych przy sieci handlowej (apteki, sklepy z K + + b.d. farbami itd..) (do roku 2010) Wspomaganie akcji edukacyjnych poświęconych prawidłowemu postępowaniu z odpadami nieWs + + 2000 zł rocznie bezpiecznymi powstającymi w sektorze komunalnym VIII. Pełne wyeliminowanie PCB oraz wdrożenie programu eliminacji azbestu Inwentaryzacja odpadów azbestowych i zawieWs + b.d. rających azbest (do 2006 roku) Gminny program likwidacji azbestu (do 2006 roku)

W

+

-

3 000

81

Źródła finansowania

Partnerzy

środki własne inwestorów, WFOŚiGW

NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ,

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ,

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ,

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE 10. MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA PGO 10.1. KOSZTY WDRAŻANIA PGO W oparciu o szacunkową wycenę działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych można określić iż do roku 2007 należy liczyć się z kosztami wdrażania Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Czyże w granicach 300.000 złotych. 10.2. ZASADY FINANSOWANIA 10.2.1.KOSZTY INWESTYCYJNE Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale także maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, pojemniki) powinien być przedmiotem studium wykonalności poszczególnych inwestycji. Celem tej analizy jest określenie realności wykonania zamierzonych przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak i konsekwencji finansowych wdrożenia, a więc poziomu niezbędnych do pokrycia kosztów eksploatacji cen usług. Koszty inwestycji mogą być pokrywane z następujących źródeł: opłaty odbiorców usług - stanowią dość pewne źródło środków finansowych pod warunkiem, że ich poziom pozwala na pokrycie całości kosztów eksploatacyjnych i inwestycyjnych w skali roku; środki własne budżetów gmin - jest to najtańszy, bo bezzwrotny, dotacyjny środek finansowy. Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budżetach gmin, co powoduje, że wydatki takie muszą być odpowiednio wcześniej planowane (najpóźniej jesienią na kolejny rok); dotacje ze źródeł zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska; dotacje ze źródeł zagranicznych mają znaczenie marginalne; pożyczki z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowym źródłem środków na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska w warunkach polskich. Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliżonych zasadach fund usze wojewódzkie. Przedsięwzięcia finansowane przez NFOŚiGW muszą spełniać następujące kryteria: o zgodność z polityką ekologiczną państwa, o efektywności ekologicznej, o efektywności ekonomicznej, o uwarunkowań technicznych i jakościowych, o zasięgu oddziaływania, o wymogów formalnych. Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać pożyczki na pokrycie kosztów 90% zadania. Znaczna część pożyczki może zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanym terminie. Najniższe możliwe do uzyskania oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu refinansowanego.

82

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Preferencyjne kredyty, bez możliwości umorzeń, oferuje Bank Ochrony Środowiska. Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty do 4 lat. W obu instytucjach finansowych odsetki są płatne od momentu uruchomienia kredytu. Pożyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy - do kilku lat. Powoduje to znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi zadłużenia, skutkujące znaczną podwyżką cen usług (jeżeli koszty finansowe są ich elementem) lub dużymi wydatkami z budżetu gmin. komercyjne kredyty bankowe - ze względu na duże koszty finansowe związane z oprocentowaniem, kredyty komercyjne nie powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków z pożyczek preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki jako interesujący i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy. emisja obligacji komunalnych - emisja papierów wartościowych jest jeszcze jednym sposobem zadłużania w celu pozyskania kapitału. Obligacje mogą być emitowane w przypadku, jeżeli dają szansę pozyskania środków taniej niż kredyty bankowe, a pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania. udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w przedsięwzięciu inwestycyjnym przez podmioty prywatne lub publicznych inwestorów instytucjonalnych (fundusze inwestycyjne). 10.2.2.KOSZTY EKSPLOATACYJNE Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaży materiałów i surowców: surowców wtórnych, kompostu, Coraz częściej za przychody uważa się również uniknięte koszty transportu, składowania lub przerobu odpadów w efekcie działań związanych z minimalizacją i unikaniem powstawania odpadów (akcje edukacyjne). Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna uwzględniać: pokrycie całości kosztów związanych z bieżącą, technologiczną i organizacyjną eksploatacją elementów gospodarki odpadami, pokrycie kosztów finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji), rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi. Ponadto, zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.628), cena przyjęcia odpadów na składowisko powinna uwzględniać w szczególności koszty budowy, eksploatacji, zamknięcia, rekultywacji, monitorowania i nadzorowania składowiska odpadów (art. 61).

83

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Należy również uwzględnić opłatę za gospodarcze korzystanie ze środowiska – umieszczenie odpadów na składowisku. W Rozporządzeniu RM w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska, dla niesegregowanych odpadów komunalnych stawka ta wynosi 14,42 zł/Mg. Koszty segregacji (odzysku) surowców wtórnych ze strumienia odpadów komunalnych mogą być: dofinansowane z budżetów gminnych, dodatkowym elementem cenotwórczym opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko lub ich odzysk /unieszkodliwienie - koszty w tym przypadku są przenoszone bezpośrednio na wytwórców odpadów (mieszkańców i jednostki organizacyjne). 10.2.3. INNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Wśród możliwych do zastosowania innych źródeł finansowania działań można zasygnalizować: opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obciążające środowisko np. opakowania, baterie, świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budżetu państwa, będą przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu (Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638), depozyty ekologiczne - obciążenia nakładane na produkty, podlegające zwrotowi w momencie przekazania tego produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639).

Zgodnie z art. 29 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638), wpływy z tytułu opłaty produktowej od sprzedaży produktów w opakowaniach wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym Narodowego Funduszu. W terminie do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy, Narodowy Fundusz przekazuje 70% zgromadzonych środków wojewódzkim funduszom. Z kolei Wojewódzkie fundusze, w terminie do dnia 31 maja, przekazują gminom (związkom gmin) powyższe środki. Środki pochodzące z opłat produktowych za opakowania, powiększone o przychody z oprocentowania, przekazywane są wojewódzkim funduszom, a następnie gminom (związkom gmin), proporcjonalnie do ilości odpadów opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu, wykazanych w sprawozdaniach, składanych przez gminy. Pozostałe środki zgromadzone na rachunku bankowym Narodowy Fundusz przeznacza na finansowanie działań w zakresie: 1) odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,

84

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE 2) edukacji ekologicznej dotyczącej selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych. 10.3. WYBRANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 10.3.1.FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Fundusze ekologiczne są najbardziej znanym i wykorzystywanym źródłem dotacji i preferencyjnych kredytów dla podmiotów podejmujących inwestycje ekologiczne. Wpływa to na: ilość środków finansowych jaką dysponują fundusze, warunki udostępniania środków finansowych pożyczkobiorcą oraz procedury dochodzenia do uzyskania finansowego wsparcia funduszu. Bliskość funduszy i ich regionalny charakter (fundusze wojewódzkie) ma także znaczenie dla ich wyróżnienia w gronie inwestorów ekologicznych. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej www.nfosigw.gov.pl Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest największą w Polsce instytucją finansującą przedsięwzięcia z dziedziny ochrony środowiska. Zakres działania Funduszu obejmuje finansowe wspieranie przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu ogólnokrajowym oraz ponadregionalnym. Podstawowymi formami finansowania zadań proekologicznych przez NFOŚiGW są preferencyjne pożyczki i dotacje ale uzupełniają je inne formy finansowania, np. dopłaty do preferencyjnych kredytów bankowych, uruchamianie ze swych środków linii kredytowych w bankach czy zaangażowanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego. NFOŚiGW administruje również środkami zagranicznymi przeznaczonymi na ochronę środowiska w Polsce, pochodzącymi z pomocy zagranicznej. Dotacje udzielane są przede wszystkim na: edukację ekologiczną, przedsięwzięcia pilotowe dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych technologii o dużym stopniu ryzyka lub mających eksperymentalny charakter, monitoring, ochronę przyrody, ochronę i hodowlę lasów na obszarach szczególnej ochrony środowiska oraz wchodzących w skład leśnych kompleksów promocyjnych, ochronę przed powodzią, ekspertyzy, badania naukowe, programy wdrażania nowych technologii, prace projektowe i studialne, zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagrożeń, unieszkodliwianie i zagospodarowanie wód zasolonych oraz profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów zagrożonych. Środki, którymi dysponuje NFOŚiGW, pochodzą głównie z opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych. Przychodami Narodowego Funduszu są także wpływy z opłat produktowych oraz wpływy z opłat i kar pieniężnych ustalanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo geologiczne i górnicze.

85

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Do roku 1993 wojewódzkie fundusze, nie posiadając osobowości prawnej, udzielały wyłącznie dotacji na dofinansowywanie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska na obszarze własnych województw. W 1993 roku fundusze te otrzymały osobowość prawną, co umożliwiło im udzielanie, obok dotacji, także pożyczek preferencyjnych. Podstawowym źródłem ich przychodów są wpływy z tytułu: opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem (20% tych wpływów), opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, a także z wpływów z kar za naruszanie warunków korzystania ze środowiska (50,4% tych wpływów). Dochodami WFOŚiGW mogą być także środki z tytułu: posiadania udziałów w spółkach, odsetek od udzialanych pożyczek, emisji obligacji, zysków ze sprzedaży i posiadania papierów wartościowych, zaciągania kredytów, oprocentowania rachunków bankowych i lokat, wpłat z innych funduszy, wpływów z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, dobrowolnych wpłat, zapisów i darowizn osób fizycznych i prawnych, świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji, innych dochodów określonych przez Radę Ministrów. Powiatowe i Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narzędziem ekonomicznym gospodarowania odpadami w gminie są gminny oraz w powiecie Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGA i PFOŚiGW). Służą one do finansowania przedsięwzięć z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym także nowoczesnemu gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (PFOŚIGW) utworzone zostały na początku roku 1999 wraz z utworzeniem powiatowego szczebla administracji państwowej. Fundusze te nie mają osobowości prawnej. Dochodami PFOŚIGW są wpływy z: opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem lub magazynowaniem (10% tych wpływów), opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska a także z wpływów z administracyjnych kar pieniężnych (także 10% tych

86

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE wpływów poza opłatami i karami za usuwanie drzew i krzewów, które w całości stanowią przychód gminnego funduszu). Dochody PFOŚiGW przekazywane są na rachunek starostwa, w budżecie powiatu mają charakter działu celowego. Obecnie środki powiatowych funduszy (zgodnie z POŚ, art.407) przeznacza się na wspomagania działalności w zakresie określonym jak dla gminnych funduszy, a także na realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi i inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na plany gospodarki odpadami. Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Na dochód GFOŚiGW składa się: Całość wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów. 50% wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy. 10% wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych. Dysponentem GFOŚiGW jest Wójt Gminy. Dochody te mogą być wykorzystane m.in. na: Dotowanie i kredytowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących ochronie środowiska. Realizację przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów. Wspieranie działań zapobiegających powstawaniu odpadów. Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania radzie gminy (miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu. Gminne fundusze nie są prawnie wydzielone ze struktury organizacyjnej gminy, a więc podobnie jak PFOŚiGW nie mają osobowości prawnej i nie mogą udzielać pożyczek. Celem działania GFOŚIGW jest dofinansowywanie przedsięwzięć proekologicznych na terenie własnej gminy. Zasady przyznawania środków ustalane są indywidualnie w gminach. 10.3.2. FUNDACJA EKOFUNDUSZ Zgodnie ze statutem, środki Ekofunduszu (www.ekofundusz.org.pl) mogą być wykorzystane przede wszystkim w czterech sektorach uznanych za priorytetowe. Są nimi: zmniejszenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (tzw. gazów cieplarnianych), ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu z terytorium Polski, zmniejszenie zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego, zachowanie bioróżnorodności polskiej przyrody.

87

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Od roku 1998 jednym z priorytetów w działaniach Ekofunduszu stała się również gospodarka odpadami. Fundacja wspiera najbardziej efektywne i nowatorskie przedsięwzięcia związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów oraz z rekultywacją gleb skażonych. Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z reguły wynosi ona 10-30% kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budżetowa lub organ samorządowy, dotacja ta może sięgać 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest społeczna organizacja pozarządowa - nawet 80%. W momencie wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej, Ekofundusz zakończy swoją działalność. 10.3.3. BANKI Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony środowiska. Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają one swoją ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków finansowych gromadzonych przez banki, zaś fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej udzielają dopłat do wysokości oprocentowania. W ten sposób ulega obniżeniu koszt kredytu dla podejmującego inwestycje proekologiczne. Banki uruchamiają też linie kredytowe w całości ze środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji. Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony Środowiska (www.bosbank.pl). Oferuje on najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i samorządowych inwestorów, a także osób fizycznych. Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe instytucje finansowe, a w szczególności Bank Światowy (www.worldbank.org) i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (www.polisci.com). 10.3.4. FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusze inwestycyjne stanowią nowy i potencjalnie ważny segment rynku finansowego ochrony środowiska. Oprócz dodatkowego kapitału są one w stanie wnieść wiedzę menadżerską, doświadczenie i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Szerokie wejście ekologicznych funduszy inwestycyjnych (green equity funds) na rynek finansowy ochrony środowiska, może okazać się przełomowe dla usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska z przedsięwzięciami o charakterze gospodarczym. Doświadczenie z łączeniem wymagań ochrony

88

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE środowiska i rozwoju produkcji może być przydatne do niedopuszczenia do zwiększenia obciążeń środowiska w warunkach wzrostu gospodarczego. Fundusze inwestycyjne są nastawione na wykorzystywanie możliwości jakie dają współczesne procesy technologiczne i wiedza menadżerska. Ich zainteresowanie nowymi spółkami jest szczególnie cenne dla proekologicznego rozwoju gospodarki. 10.3.5. PROGRAMY POMOCOWE UNII EUROPEJSKIEJ Podstawowymi celami wszystkich programów pomocowych, zarówno ze środków unijnych, jak i współpracy bilateralnej, są : ogólna poprawa stanu środowiska naturalnego, dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz standardów ekologicznych do wymagań unijnych, wprowadzenie nowoczesnych technologii ekologicznych oraz schematów organizacyjnych stosownie do standardów europejskich, transfer know-how. SAPARD Program SAPARD – Przedakcesyjny Instrument Wsparcia Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development). Fundusz SAPARD przeznaczony jest dla krajów kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej na pomoc w stymulowaniu rozwoju obszarów, ułatwienie procesu integracji sektora rolnego z UE oraz płynne włączenie rolnictwa krajów kandydujących w system Wspólnej Polityki Rolnej i Strukturalnej UE. Celem programu jest wsparcie dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w okresie przedakcesyjnym. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej z dnia 21 czerwca 1999 roku, program może wspierać również przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska. O pomoc finansową w ramach programu SAPARD mogą się ubiegać również zakłady unieszkodliwiania odpadów zwierzęcych. Dofinansowanie może sięgać 50% kwalifikowanych kosztów, jednak nie może wynieść więcej niż 6 mln zł. Pieniądze można wykorzystać na modernizację i budowę zakładów utylizacyjnych, ich wyposażenie oraz modernizację lub wymianę linii technologicznych, maszyn i sprzętu, a także zakup oprogramowania komputerowego. CRAFT/6 Program Ramowy Unii Europejskiej w zakresie Rozwoju Technologicznego (www.parp.gov.pl) Głównym celem tego programu jest wspieranie rozwoju innowacyjnych technologii, m.in. w gospodarce odpadami. W programie tym może wziąć udział każda osoba prawna, przedsiębiorstwa (małe, średnie, duże, firmy rzemieślnicze), związki firm z danej branży itp. Aby uzyskać grant w ramach tego programu należy przede wszystkim mieć ideę innowacyjnego rozwiązania, następnie założyć konsorcjum

89

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE międzynarodowe, w skład którego wejdą tez firmy z krajów UE i złożyć wniosek według wymogów Komisji Europejskiej. Instytucje, tworzące konsorcjum, muszą zapewnić wykonanie wszystkich działań niezbędnych do uzyskania zamierzonego celu, od badań, poprzez prezentację wyników, transfer technologii, wdrożenie, promocję w mediach. Dofinansowanie projektów wdrożeniowych ze środków 6 PR. kształtuje się na poziomie ok. 35 %. Szczegółowe informacje na temat tego programu można uzyskać w Krajowym Punkcie Kontaktowym, ul. Świętokrzyska 21, Warszawa. Fundusze strukturalne i Fundusz spójności W momencie przystąpienia do Unii Europejskiej Polska straci możliwość korzystania z funduszy przedakcesyjnych, lecz zyska dostęp do znacznie większych funduszy strukturalnych Unii i Funduszu Spójności (www.cie.gov.pl lub www.ukie.gov.pl), przeznaczonego na wsparcie rozwoju transportu i ochrony środowiska. Trudno dziś powiedzieć, na jakich zasadach będą funkcjonować te fundusze po wejściu Polski do Unii Europejskiej (zapowiadane jest ich przeobrażenie), niewątpliwie jednak nadal będą pełniły rolę silnego instrumentu pomocowego, zapewniającego kierowanie dużych środków finansowych, m.in. na ochronę środowiska i zadania realizowane w tym zakresie szczególnie przez samorządy terytorialne. Unia Europejska przewiduje udzielenie Polsce pomocy na rozwój systemów infrastruktury ochrony środowiska poprzez instrumenty takie jak fundusze strukturalne i Fundusz Spójności. Na lata 2004 - 2006 UE przewiduje transfer środków finansowych na poziomie 13,8 mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizację projektów z Funduszu Spójności. Planowane działania strukturalne będą ujęte w Narodowym Planie Rozwoju (NPR). Przewidziane środki inwestycyjne w ramach NPR wynoszą 23 mld. EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych UE, ok. 6,2 mld EURO krajowe środki publiczne i ok. 3 mld. z sektora prywatnego, jeżeli będzie beneficjentem funduszy europejskich). Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006 jest: ochrona środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet ten będzie realizowany przez: część środowiskową Funduszu Spójności – 2,6 - 3,1 mld EURO (2,1 mld EURO wkład UE), inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – ZPORR). Cel strategii dla Funduszu Spójności to wsparcie podmiotów publicznych w realizacji działań na rzecz poprawy stanu środowiska będące realizacją zobowiązań Polski wynikających z wdrażania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej, poprzez dofinansowanie: realizacji indywidualnych projektów, programów grupowych z zakresu ochrony środowiska, programów ochrony środowiska rządowych i samorządowych. Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności jest wielkość projektu, a mianowicie łączna wartość projektu powinna przekraczać 10 mln EURO. Projekty o takiej wartości są w stanie

90

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE zorganizować głównie średnie lub duże miasta bądź np. związki miast czy gmin. 10.3.6. LEASING Wartą zainteresowania formą wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing. Polega on na oddaniu na określony czas przedmiotu w posiadanie użytkownikowi, który za opłatą korzysta z niego, z możliwością docelowego nabycia praw własności. Leasing jest jedną z najszybciej rozwijających się form finansowania inwestycji w Polsce. Wkracza on coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji proekologicznych. Zwykle z leasingu korzysta podmiot, który nie posiada wystarczających środków na zakup potrzebnego sprzętu lub który nie posiada wystarczającego zabezpieczenia potrzebnego do wzięcia kredytu bankowego. Z tego powodu leasing uznawany jest bardziej niż kredyt za uniwersalną i elastyczną formę finansowania działalności inwestycyjnej. Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego największymi zaletami leasingu są możliwości łatwego dostępu do najnowszej techniki bez angażowania własnych środków finansowych oraz rozłożenie finansowania przedsięwzięć w długim okresie czasu, co jest szczególnie istotne przy wielu rodzajach inwestycji ekologicznych. 11. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU 11.1.USTAWOWO OKREŚLONE ZADANIA POSZCZEGÓLNYCH SZCZEBLI ADMINISTRACJI I SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI 11.1.1. ZADANIA GMIN Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Pod pojęciem właścicieli nieruchomości rozumie się w świetle omawianej ustawy także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością (art. 2.1.). Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy (art. 3.1.). Do zadań gminy należy m.in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania, a w szczególności (art. 3.2.): 1. Tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na swoim terenie lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych. 2. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub z innymi gminami: instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, stacji zlewnych,

91

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

3.

4.

5.

6. 7.

instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części. Zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku. Organizowanie selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. Zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałają z przedsiębiorstwami podejmującymi działalność w tym zakresie. Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania i opracowywania planu sieci kanalizacyjnej. Prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontrolowania częstości i sposobów usuwania komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowywania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej.

Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m. in. (art. 4): 1. Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. 2. Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. 3. Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego. Rada gminy może ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2). Ustalając stawki powyższych opłat, rada gminy może stosować stawki niższe, jeżeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4). Narzędziem ekonomicznym gospodarowania odpadami w gminie są gminny oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGA i WFOŚiGW). Służą one do finansowania przedsięwzięć z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym także nowoczesnemu gospodarowaniu odpadami komunalnymi.

92

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania radzie gminy (miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu. 11.1.2. ZADANIA POWIATÓW Ustawą o samorządzie powiatowym (z dnia 5 czerwca 1998 Dz. U .nr 91 poz. 578) powiat otrzymał zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, m.in. w zakresie: 1. Ochrony środowiska. 2. Utrzymania powiatowych obiektów użyteczności publicznej. Powiat jako jednostka samorządowa organizująca wspólne działania gmin w sprawach przekraczających możliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin predysponuje tę jednostkę administracyjną w szczególności do racjonalnego rozwiązywania problemów ponadgminnych. Rola powiatów może mieć również charakter inspirujący, koordynujący i mediacyjny. Narzędziem ekonomicznym powiatu jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 11.1.3. SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA Samorząd województwa: 1. Określa strategię rozwoju województwa oraz prowadzi politykę jego rozwoju, wyznaczając m.in.: zasady racjonalnego korzystania z zasobów przyrody, zasady kształtowania środowiska naturalnego zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego. 2. Wykonuje określone ustawami zadania o charakterze wojewódzkim, m.in. w zakresie ochrony środowiska. Zarząd Województwa: 1. Wydaje decyzje administracyjne określające np. wysokość opłat za umieszczenie odpadów na składowisku w razie niedopełnienia przez wytwarzającego odpady obowiązku uiszczenia w terminie wymaganej opłaty lub złożenia w tym przedmiocie nierzetelnej informacji. 2. Prowadzi wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia wpływów z opłat i kar pieniężnych stanowiących dochody NFOŚiGW oraz funduszy wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 3. Przyjmuje informacje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla tego terenu. 11.1.4. OPINIOWANIE PROJEKTÓW PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI Projekty planów gospodarki odpadami podlegają zaopiniowaniu przez:

93

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE 1. Projekt planu gminnego – przez zarząd województwa oraz zarząd powiatu. 2. Projekt planu powiatowego – przez zarząd województwa oraz przez organy wykonawcze gmin z terenu powiatu. Mechanizm ten powoduje, że każdy plan będzie mieć charakter ponadlokalny. 11.1.5. AKTUALIZACJA I MODYFIKACJA PLANÓW Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Organy wykonawcze poszczególnych szczebli przygotowują co 2 lata sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami. Sprawozdania te są przechowywane przez Sejmik Wojewódzki, Radę Powiatu i Radę Gminy. Jeżeli zaistnieje sytuacja lokalna, że uchwalony Plan będzie wymagał modyfikacji – zostanie przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji Planu. 11.1.6. RAPORTOWANIE WDRAŻANIA PLANÓW Kolejnym elementem zarządzania i monitorowania systemem gospodarki odpadami jest sporządzanie raz na 2 lata raportów z postępów we wdrażaniu Planów Gospodarki Odpadami. 11.1.7. WSKAŹNIKI MONITOROWANIA EFEKTYWNOŚCI PLANU Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej (tabela poniżej) zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując, że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana. Wskaźniki monitorowania Planu L.p. Wskaźnik A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko 1 Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x rok 2 Udział odpadów z sektora komunalnego składowanych na składowiskach % 3 Udział odpadów z sektora gospodarczego składowanych na składowiskach % 4 Stopień wykorzystania gospodarczego odpadów przemysłowych % 5 Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych/1 mieszkańca x rok 6 Stopień unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych % 7 Ilość zebranych materiałów, które poddano 94

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE L.p. Wskaźnik recyklingowi % B. Wskaźniki świadomości społecznej 1 Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami wg oceny jakościowej % 2 Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska) liczba/opis 3 Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjnoinformacyjnych, liczba/opis Określenie powyższych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji: - Pochodzących z monitoringu środowiska (grupa A). Informacje te powinny być opracowane przez odpowiednie służby - Pochodzących z przeprowadzenia odpowiednich badań społecznych (grupa B), np. raz na 4 lata. Badania te powinny być prowadzone przez wyspecjalizowane jednostki badania opinii społecznej. Mierniki społecznych efektów programu są wielkościami wolnozmiennymi. Są wynikiem badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów planu przez ilość i jakość interwencji zgłaszanych do Urzędów Gmin/Miast/Powiatów/. W oparciu o analizę wskaźników grupy A i grupy B będzie możliwa ocena efektywności realizacji „Planu gospodarki odpadami” a w oparciu o tą ocenę – aktualizacja planu.

12. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO I. Zakres niniejszej prognozy jest zgodny z art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627, ze zm.). II. Wykonana prognoza ma charakter ogólny i dotyczy oceny zmian oddziaływania na środowisko w wyniku rozwoju systemu gospodarki odpadami komunalnymi jako całości. Opiera się głównie na ocenie zmniejszania lub eliminacji określonych emisji zanieczyszczeń do środowiska w efekcie zasadniczych zmian gospodarowania odpadami, tj.: podjęcia prób minimalizacji wytwarzania odpadów, wprowadzenia na szerszą skalę selektywnej zbiórki określonych użytkowych frakcji odpadów do odzysku, selektywnej zbiórki i recyklingu organicznego odpadów biologicznie rozkładalnych,

95

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE wprowadzenia selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i ich wydzielenia do unieszkodliwiania w odrębnych instalacjach, mechaniczno-biologicznej obróbki odpadów przed składowaniem, termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowania odpadów wcześniej przekształconych biologicznie lub termicznie, III. W trakcie realizacji prognozy nie stwierdzono istotnych braków literaturowych, które w zasadniczy sposób ograniczyłyby możliwość wykonania prognozy. Podczas opracowania prognozy natrafiono jednak na powszechnie znane trudności metodyczne. Zaliczyć do nich należy głównie brak metod opracowania prognoz do dokumentów strategicznych jakimi są plany gospodarki odpadami (podobnie jak programy ochrony środowiska). IV. Analizując zawartość, główne cele Planu oraz jego powiązanie z innymi dokumentami stwierdzono, że zawartość Planu jako dokumentu odpowiada wymaganiom, jakie ustawa o odpadach stawia planom gospodarki odpadami. W ramach prac nad planem gospodarki odpadami, uwzględniono w nim te elementy, które są zgodne planem gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego i powiatu hajnowskiego. W szczególności, bezpośrednio wiążące dla Planu są ustalenia planu krajowego, w którym wyznaczono szczegółowe zadania do osiągnięcia w każdym województwie, w tym w województwie podlaskim. V. Plan bierze pod uwagę i akceptuje cele ochrony środowiska przed odpadami wyznaczone w dyrektywach UE oraz w dokumentach strategicznych opracowanych na szczeblu krajowym – tj. w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami oraz w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 r. - Narodowej Strategii Ochrony Środowiska na lata 2000-2006 (II Polityka Ekologiczna Państwa). W szczególności cele te dotyczą: osiągnięcia określonych poziomów odzysku odpadów opakowaniowych i odpadów poużytkowych, zmniejszenia, w określonych ilościach i terminach, zawartości substancji organicznej w odpadach komunalnych do składowania, zapewnienia sortowania i przetworzenia wszystkich odpadów przed składowaniem. VI. Warunkiem zmniejszenia obciążeń poszczególnych elementów środowiska jest realizacja zadań, przedsięwzięć prowadzących do osiągnięcia celów przyjętych w projekcie Planu gospodarki odpadami. Określone w projekcie Planu zadania i przedsięwzięcia w znacznym stopniu ograniczają uciążliwości dla środowiska różnego typu odpadów prowadząc do polepszenia stanu poszczególnych składników środowiska. Projekt planu gospodarki odpadami stwarza możliwość poprawy sytuacji w tej dziedzinie poprzez realizację szeregu działań m.in. likwidacja i rekultywacja wysypisk nie spełniających

96

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE wymogów ochrony środowiska, określenie optymalnej ilości odpadów do składowania, punktów zbiórki odpadów. VII. W Projekcie planu gospodarki odpadami przyjęto sposób organizacji i zasady monitoringu systemu, który musi być skorelowany z całym systemem planowania na obszarze województwa, a także planami wykorzystania energii, ochrony zdrowia itp. Założenie jest poprawne pod względem merytorycznym, ale jego realizacja w początkowym okresie natrafi na znaczne trudności z powodu braku lub nie realizowania w pełni monitoringu zadań wynikających z wymienionych wyżej dokumentów. Prawidłowo także założono, że zaproponowana w projekcie Planu lista wskaźników monitorowania efektywności Planu nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana. Wyróżniono dwie grupy wskaźników: stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko oraz świadomości społecznej. Można zaproponować jeszcze cały szereg innych wskaźników (mierników realizacja założeń i zadań Planu), które stanowić będą (zgodnie z przyjętym założeniem w projekcie Planu) bardzo dobry system sprawozdawczości w zakresie kompleksowej gospodarki odpadami, np.: całość wydatków poniesionych na gospodarowanie odpadami, ilość terenów przeznaczonych na realizację zadań, przedsięwzięć określonych w projekcie planu gospodarki odpadami, procent odpadów przetwarzanych i powtórnie wykorzystanych, ilość wytwarzanych i składowanych odpadów (czy faktycznie następuje zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach) ilość wytworzonych przemysłowych i miejskich odpadów stałych, ilość odpadów z gospodarstw domowych przypadających na 1 mieszkańca, wydatki poniesione na gospodarowanie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, powierzchnia ziemi skażona przez odpady niebezpieczne, ilość zlikwidowanych i zrekultywowanych składowisk odpadów niebezpiecznych, ilość zlikwidowanych i zrekultywowanych składowisk odpadów w ciągu roku, ilość odpadów przyjętych na składowiska, ilość powstających punktów zbiórki odpadów (w tym punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych). VIII. Realizacja planu winna podlegać co dwa lata ocenie, a sprawozdanie z tej oceny przedłoży Radzie Gminy Wójt Gminy. Plan wymaga aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Wynika z tego, że plan gospodarki odpadami nie jest dokumentem opracowywanym jednorazowo, lecz podlega okresowej weryfikacji i aktualizacji. W szczególności niezbędne jest monitorowanie osiągania celów założonych w Planie.

97

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Wykaz materiałów źródłowych 1. Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2003-2006, Białystok, styczeń 2003 2. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Warszawa, 2002 3. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami, Białystok, czerwiec 2003 4. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010, Rada Ministrów, Warszawa, grudzień 2002 5. II Polityka Ekologiczna Państwa, Warszawa, grudzień 2000 6. Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu hajnowskiego za rok 2001, Białystok, wrzesień 2002 7. Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Warszawa, grudzień 2002 8. Rocznik Statystyczny Województwa Podlaskiego 2002, GUS, Warszawa 9. Rocznik Statystyczny - Ochrona Środowiska 2002, GUS, Warszawa 10. Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2010, Zarząd województwa podlaskiego, Białystok, 2000 11. Stan środowiska województwa podlaskiego w 2001 roku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Białystok, 2002 12. Informacje i materiały otrzymane ze Starostwa Powiatowego w Hajnówce,

98

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejszy Plan Gospodarki Odpadami sporządzono dla GMINY CZYŻE. Celem Planu jest wybór i wskazanie optymalnej drogi postępowania w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności odpadami komunalnymi, powstającymi na terenie gminy. Przedstawione cele i działania są zgodne z obowiązującym ustawodawstwem oraz kierunkami działań i celami określonymi w planach wyższych szczebli (krajowym, wojewódzkim, powiatowym). W niniejszym Planie, w oparciu o wyniki analiz stanu istniejącego i prognozowanych zmian, opracowano plan działań i wytyczono cele oraz zadania strategiczne (z podaniem harmonogramów realizacji i określeniem kosztów eksploatacyjnych systemu oraz kosztów inwestycyjnych zadań). Realizacja tych działań, celów i zadań umożliwi spełnienie obowiązujących i przewidywanych wymogów prawnych, uporządkowanie i scentralizowanie gospodarki odpadami, zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do deponowania, zwiększenie odzysku surowców wtórnych oraz poprawę jakości środowiska na analizowanym terenie. W układzie administracyjnym gmina Czyże leży w południowo – wschodniej części województwa podlaskiego w powiecie hajnowskim i graniczy od północy z gminą Narew, od wschodu z gminą Hajnówka, od południowego – wschodu z gminą Dubicze Cerkiewne, od południowego zachodu z gminą Orla i od zachodu z gminą Bielsk Podlaski. Liczba mieszkańców gminy od roku: lata Liczba mieszkańców Zmiana

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

3340

3205 -135

3122 -83

3095 -27

3021 -74

2933 -88

2974 -41

2893 -81

Jak wynika z powyższego zestawienia o około 75 osób rocznie zmniejsza się ilość mieszkańców Gminy Czyże. PROGNOZA LICZBY LUDNOŚCI DO 2014 roku Lata 2003

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Liczba mieszkańców 2818

2743 2668 2593 2518 2443 2368 2293 2218 2143 2068 1993

Zamieszczone w niniejszym Planie dane demograficzne i gospodarcze były niezbędne do przeprowadzenia analizy prognozy zmian strumienia emisji poszczególnych rodzajów odpadów. Dane społeczne miały na celu wskazanie możliwości przeprowadzania procedur z zakresu edukacji

99

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE ekologicznej, mającej istotne znaczenie w możliwości praktycznego wdrażania w życie systemu zbiórki zorganizowanej odpadów komunalnych. Przeprowadzenie analizy stanu istniejącego miało na celu wskazanie aktualnego postępowania w zakresie zorganizowanej gospodarki odpadami w szczególności odpadami komunalnymi. Miało to niewątpliwie znaczenie przy wyborze celów i zadań ujętych w dalszej, właściwej części Planu. Głównym jednak powodem ww. analizy było dokonanie tzw. bilansu „otwarcia” w zakresie ilościowym i jakościowym odpadów powstających na terenie GMINY CZYŻE. Bilans odpadów komunalnych, GMINA CZYŻE, 2002 r. [Mg] TEREN WIEJSKI – GMINA CZYŻE Liczba mieszkańców Odpady z gospodarstw domowych [Mg] Odpady z obiektów infrastrukturalnych [Mg] Odpady wielkogabarytowe [Mg] Odpady z budowy, remontów obiektów budowlanych [Mg] Odpady z ogrodów i parków [Mg] Odpady z czyszczenia ulic i parków [Mg] Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych [Mg] RAZEM ODPADY KOMUNALNE [Mg]

2893 335,6 130,2 43,4 115,7 14,5 0,0 5,8 645,1

W wyniku przeprowadzonego procesu rozpoznania stanu istniejącego, można również było przeprowadzić analizę i prognozę zmian w horyzoncie czasowym krótko i długookresowym w podziale na 18 strumieni odpadów.

100

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

GMINA CZYŻE

Rok 2004

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

Liczba mieszkańców

2743

2668

2593

2518

2443

2368

2293

2218

2143

2068

1993

Odpady organiczne roślinne [Mg] Odpady organiczne zwierzęce [Mg] Odpady organiczne inne [Mg] Odpady zielone [Mg] RAZEM ORGANICZNE [Mg]

52,1 3,0 6,2 11,6 72,92

50,7 2,9 6,0 11,3 70,93

48,7 2,8 5,8 11,0 68,42

47,3 2,7 5,7 10,7 66,44

45,9 2,7 5,5 10,4 64,46

44,5 2,6 5,3 10,0 62,48

43,1 2,5 5,1 9,6 60,36

41,7 2,4 5,0 9,3 58,38

40,3 2,3 4,8 9,0 56,41

38,9 2,3 4,6 8,7 54,44

37,5 2,2 4,4 8,4 52,46

Papier i karton nieopakowaniowy [Mg] Opakowania papierowe [Mg] Opakowania wielomateriałowe [Mg] Tworzywa szt. nieopakowaniowe [Mg] Opakowania z tworzyw sztucznych [Mg] Odpady tekstylne [Mg] Szkło nieopakowaniowe [Mg] Opakowania szklane [Mg] Metal [Mg] Opakowania z blachy stalowej [Mg] Opakowania aluminiowe [Mg] RAZEM DO RECYKLINGU [Mg]

29,8 43,2 4,8 58,3 18,8 13,0 2,8 52,9 12,6 4,5 1,3 241,88

29,0 42,0 4,7 56,7 18,2 12,7 2,7 51,4 12,3 4,4 1,3 235,27

27,9 40,4 4,5 54,5 17,6 12,2 2,6 50,0 11,8 4,3 1,2 226,96

27,1 39,2 4,4 53,0 17,0 11,8 2,6 48,5 11,5 4,1 1,2 220,40

26,3 38,1 4,3 51,4 16,5 11,5 2,5 47,1 11,1 4,0 1,1 213,83

25,4 36,9 4,1 49,8 16,0 11,1 2,4 45,6 10,8 3,9 1,1 207,27

24,4 35,4 4,0 47,3 15,2 10,8 2,3 43,7 10,4 3,8 1,1 198,33

23,6 34,2 3,8 45,7 14,7 10,4 2,2 42,3 10,1 3,7 1,0 191,85

22,8 33,1 3,7 44,2 14,2 10,1 2,2 40,9 9,8 3,5 1,0 185,36

22,0 31,9 3,6 42,6 13,7 9,7 2,1 39,5 9,4 3,4 1,0 178,87

21,2 30,8 3,4 41,1 13,2 9,4 2,0 38,0 9,1 3,3 0,9 172,39

Odpady mineralne [Mg] Drobna frakcja popiołowa [Mg] RAZEM DO SKŁADOWANIA [Mg]

36,3 108,3 144,62

35,4 105,3 140,67

34,7 101,3 136,01

33,7 98,4 132,08

32,7 95,5 128,15

31,7 92,5 124,21

30,7 89,6 120,28

29,7 86,7 116,34

28,7 83,7 112,41

27,7 80,8 108,48

26,7 77,9 104,54

Odpady wielkogabarytowe [Mg] Odpady budowlane [Mg] RAZEM DO INNEGO UNIESZKODLIWIENIA [Mg]

43,6 119,0 162,57

42,4 115,7 158,13

38,9 109,9 148,76

37,8 106,7 144,45

36,6 103,5 140,15

35,5 100,3 135,85

34,4 97,8 132,15

33,3 94,6 127,83

32,1 91,4 123,51

31,0 88,2 119,18

29,9 85,0 114,86

5,95

5,79

5,19

5,04

4,89

4,74

4,59

4,44

4,29

4,14

3,99

627,95

610,78

585,34

568,41

551,48

534,55

515,71

498,84

481,97

465,10

448,23

Odpady niebezpieczne [Mg] RAZEM ODPADY [Mg]

101

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE W niniejszym Planie, w oparciu o wskaźniki i założenia planów wyższych szczebli oraz wytyczne, wynikające z dyrektyw UE i obowiązujące przepisy krajowe, dokonano obliczeń poziomów odzysku i recyklingu oraz limitów odpadów do składowania, w tym wyliczono poziomy maksymalnych ilości odpadów biodegradowalnych, możliwych do skierowania do unieszkodliwienia poprzez składowanie. Planowana maksymalna ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji do składowania – GMINA CZYŻE 2004-2014r. [Mg]

Odpady organiczne roślinne Odpady organiczne zwierzęce Odpady organiczne inne Odpady zielone RAZEM ORGANICZNE Papier i karton nieopakowaniowy Opakowania papierowe RAZEM ODPADY BIODEGRADOWALNE Do składowania [Mg] Do unieszkodliwiania [Mg]

Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 52,1 50,7 48,7 47,3 45,9 44,5 43,1 41,7 40,3 38,9 37,5 3,0 2,9 2,8 2,7 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,3 2,2 6,2 6,0 5,8 5,7 5,5 5,3 5,1 5,0 4,8 4,6 4,4 11,6 11,3 11,0 10,7 10,4 10,0 9,6 9,3 9,0 8,7 8,4 72,92 70,93 68,42 66,44 64,46 62,48 60,36 58,38 56,41 54,44 52,46 29,8 29,0 27,9 27,1 26,3 25,4 24,4 23,6 22,8 22,0 21,2 43,2 42,0 40,4 39,2 38,1 36,9 35,4 34,2 33,1 31,9 30,8 145,86 141,88 136,70 132,74 128,79 124,83 120,14 116,21 112,28 108,35 104,42 145,86 141,88 136,70 132,74 128,79 124,83 120,14 109,64 99,14 88,80 78,30 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6,57 13,14 19,55 26,12

 obliczenia wg wytycznych i limitów przyjętych w KPGO, WPGO i PPGO

102

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Szacunkowa ilość odpadów do odzysku – GMINA CZYŻE 2004-2007r. [Mg]

Liczba mieszkańców Opakowania papierowe [Mg] Opakowania wielomateriałowe [Mg] Opakowania z tworzyw sztucznych [Mg] Opakowania szklane [Mg] Opakowania z blachy stalowej [Mg] Opakowania aluminiowe [Mg] RAZEM DO RECYKLINGU [Mg]

Rok 2004 2743 8,6 0,4 1,9 7,9 0,3 0,2 19,34

Rok 2005 2668 14,7 0,7 2,9 12,9 0,6 0,3 32,06

Rok 2006 2593 18,2 0,9 3,9 17,5 0,8 0,4 41,63

- obliczenia wg założeń i limitów odzysku dla poszczególnych strumieni odpadów wyznaczonych w KPGO, WPGO, PPGO wg rozporządzenia MŚ z 29.05.2003r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 104, poz. 982)

103

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Szacunkowa ilość odpadów do składowania - GMINA CZYŻE, w latach 2004 – 2014r.

Ilość wytwarzanych odpadów Zakładana ilość odpadów do składowania

Rok 2004

Rok 2005

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

Rok 2012

Rok 2013

Rok 2014

627,95

610,78

585,34

568,41

551,48

534,55

515,71

498,84

481,97

465,10 448,23

527,48

488,62

444,86

403,57

375,00

342,11

309,42

289,33

265,08

246,50 228,60

*obliczenia wg założeń przyjętych w KPGO, WPGO i PPGO Zgodnie z planami wyższego szczebla (wojewódzkiego i powiatowego) planowane jest zamknięcie w 2009 roku składowiska odpadów w m.CZYŻE.

104

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Zgodnie z planami wyższego szczebla, w niniejszym Planie wskazuje się na konieczność realizacji, m.in. kompostowni i linii segregacji w Zakładzie Zagospodarowania Odpadów - ZZO HAJNÓWKA. W celu realizacji systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, zgodnie z zaleceniami planów wyższego szczebla - założono zorganizowanie na analizowanym obszarze Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). O jego standardzie powinien zadecydować samorząd wojewódzki wraz z Władzami Gminy. Następnym elementem składowym Planu jest przedstawienie w sposób szczegółowy pod względem ilościowym i jakościowym konkretnych celów i zadań krótko i długookresowych, czyli określenia tzw. Planu Gospodarki Odpadami. Plan ten zawiera procedury realizacyjne w postaci harmonogramów realizacyjnych zadań, na podstawie których prowadzona będzie polityka finansowo-organizacyjna z zakresu omawianej dziedziny dla obszaru gminy.

105

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Priorytet

Zadania

W / Ws /K

do 2007

do 2015

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

Źródła finansowania

Partnerzy

I . Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi i biodegradowalnymi Doposażenie składowiska odpadów komunalnych w Czyżach i jego rekultywacja Udział w finansowaniu budowy ponadgminnego składowiska odpadów Utworzenie i doposażenie GMINNEGO CENTRUM ODZYSKU SUROWCÓW ODPADOWYCH Wspieranie finansowe i organizacyjne lokalnych i indywidualnych kompostowni wykorzystujących odpady biodegradowalne z gospodarstw domowych (do 2010 r) Udział w kreowaniu lokalnych rynków wysokojakościowego kompostu uzyskiwanego z biodegradacji odpadów Wspieranie finansowe działań w zakresie wdrażania selektywnej zbiórki odpadów komunalnych Edukacja na rzecz ograniczania ilości wytwarzanych odpadów oraz ich segregacji „u źródła” Propagowanie indywidualnego kompostowania odpadów organicznych powstających w gospodarstwach domowych i rolniczych

W

+

+

100.000,00

Ws

+

b.d.

Ws +

-

100.000,00

Ws +

+

10.000,00

WFOŚiGW, NFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków finansowych

K

+

+

b.d.

środki własne inwestorów, WFOŚiGW,

W

+

+

70.000,00

W

+

+

2000 zł/rok

W

+

+

1000 zł/rok

II .Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami wielkogabarytowymi Organizacja systemu odbioru odpadów wielkogabarytowych na terenie gminy

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne inwestora, WFOŚiGW, NFOŚiGW

Ws +

Utworzenie jednego punktu gromadzenia Ws + odpadów wielkogabarytowych na terenie gminy

WFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków finansowych środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW, inni sponsorzy środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW, inni sponsorzy

+

b.d.

środki własne budżetu gminy , WFOŚiGW,

-

b.d.

środki własne budżetu gminy, inwestorów, WFOŚiGW,

106

NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW ZZO NFOŚiGW, WFOŚiGW Mieszkańcy, NFOŚiGW, WFOŚiGW

NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW ZZO, NFOŚiGW, WFOŚiGW ZZO, NFOŚiGW,

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Priorytet

Zadania

W / Ws /K

do 2007

do 2015

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

Źródła finansowania

(GCOSO w Czyżach)

WFOŚiGW

III. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki wrakami samochodowymi IV. Zmniejszenie obciążenia środowiska odpadami przemysłowymi Udział w upowszechnianiu informacji o możliwościach i zasadach wykorzystywania odpadów z energetyki do budowy dróg i rekultywacji terenu Udział w upowszechnianiu informacji i działaniach edukacyjnych dla małych firm na temat zasad gospodarki odpadami w tych firmach

Partnerzy

Ws +

+

b.d.

przedsiębiorstwa, WFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków

NFOŚiGW, WFOŚiGW

Ws +

+

b.d.

przedsiębiorstwa, WFOŚiGW,

NFOŚiGW, WFOŚiGW, Straż Pożarna

b.d.

środki własne inwestorów, WFOŚiGW

b.d.

środki własne inwestorów, WFOŚiGW , dofinansowanie z budżetu gminy w miarę posiadanych środków

V. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami budowlanymi Utworzenie regionalnego punktu recyklingu odpadów budowlanych na terenie ZZO Udział w budowie systemu odbioru i przetwarzania odpadów z rozbiórki obiektów budowlanych jako część programu wojewódzkiego

Ws +

Ws +

+

+

VI Wprowadzenie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki osadami ściekowymi VII. Systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi Minimalizacja ilości powstających odpadów medycznych, wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznej Objęcie wszystkich prywatnych lecznic i gabinetów lekarskich systemem odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych Utylizacja odczynników chemicznych w placówkach podlegających gminie (oświata)

K

+

+

b.d.

-

K

+

+

b.d.

środki własne inwestorów, WFOŚiGW

W

+

+

1000 rocznie

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

107

ZZO NFOŚiGW, WFOŚiGW NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, Urząd Marszałkowski

Ośrodki Zdrowia prywatne lecznice i gabinety lekarskie Wojewódzki Fundusz

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Priorytet

Zadania

Stworzenie systemu odbioru i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych w ramach systemu wojewódzkiego (do roku 2005)

W / Ws /K

do 2007

Ws +

do 2015

-

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia

b.d.

Tworzenie punktów odbioru odpadów niebezpiecznych przy sieci handlowej (apteki, K + + b.d. sklepy z farbami itd..) (do roku 2010) Wspomaganie akcji edukacyjnych poświęconych prawidłowemu postępowaniu z odpadami Ws + + 2000 zł rocznie niebezpiecznymi powstającymi w sektorze komunalnym VIII. Pełne wyeliminowanie PCB oraz wdrożenie programu eliminacji azbestu

Źródła finansowania

WFOŚiGW, środki własne budżetu gminy środki własne inwestorów, WFOŚiGW środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

Inwentaryzacja odpadów azbestowych i zawierających azbest (do 2006 roku)

Ws +

-

b.d.

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

Gminny program likwidacji azbestu (do 2006 roku)

W

-

3 000

środki własne budżetu gminy, WFOŚiGW

+

108

Partnerzy

Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, Urząd Marszałkowski NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ, NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ,

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE

Cele planowane do osiągnięcia w sektorze komunalnym. Cel ogólny do roku 2015: ZMINIMALIZOWANIE ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW W SEKTORZE KOMUNALNYM ORAZ WDROŻENIE NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW ICH ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA. Cele krótkookresowe na lata 2004 – 2007r. 1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców gminy. 1. Skierowanie w roku 2007 na składowisko do 82 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 2. Osiągnięcie w roku 2007 wyznaczonych poziomów recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych: opakowania z papieru i tektury: 48 %, opakowania ze szkła: 40 %, opakowania z tworzyw sztucznych: 25 %, opakowania z aluminium: 40 %, opakowania ze stali: 20 %, opakowania wielomateriałowe: 25 %. 3. Osiągnięcie w roku 2007 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 32 %, odpady budowlane: 25 %, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 29 %. 4. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 73 % wytworzonych odpadów komunalnych. Cele na lata 2008 – 2015 r. 1. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 51 % wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2010 na składowisko nie więcej niż 75 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Skierowanie w roku 2013 na składowisko nie więcej niż 50 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych poziomów recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych: opakowania z papieru i tektury: 50 %, opakowania ze szkła: 45 %, opakowania z tworzyw sztucznych: 30 %, opakowania z aluminium: 40 %, opakowania stalowe: 20 %, opakowania wielomateriałowe: 30 %. 5. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 50 %, odpady budowlane: 40 %, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50 %. 6. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 70 %, odpady budowlane: 60 %, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80 %. Osiągnięcie ww. założonych celów dla analizowanej gminy, wymaga podjęcia następujących kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: Podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów.

109

PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DO 2015 – GMINA CZYŻE Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym partycypacja w budowie zakładu zagospodarowania odpadów (sortownia, kompostownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej). Utrzymanie przez gminy kontroli nad zakładem zagospodarowania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami (Międzygminny Zakład Zagospodarowania Odpadów). Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych. Redukcja w odpadach kierowanych na składowisko zawartości składników biodegradowalnych. Modernizacja i dalsza eksploatacja składowiska odpadów komunalnych. Zintensyfikowanie działań skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu odpadami lasów, terenów przy trasach przelotowych i terenów przylegających do cieków wodnych. Podstawowe cele do osiągnięcia w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi: - Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego. - Zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych. - Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego. Cele planowane do osiągnięcia - sektor gospodarczy W dziedzinie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego przewiduje się osiągnięcie w latach 2004 – 2014 następujących celów:  Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów.  Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów.  Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.

110