1

Fundacja Aktywności Zawodowej w 2012 roku zrealizowała projekt ,,Pracodawco, znam swoje prawa – rozwój świadomości obywatelskiej wśród osób niepełnosprawnych”, który był współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Jego realizacja odbyła się w partnerstwie z Fundacją „Sprawni Inaczej” w Gdańsku oraz ze Stowarzyszeniem „Atrybut”. 

Podstawowe informacje o projekcie Głównym celem projektu było podniesienie świadomości osób niepełnosprawnych w zakresie przysługujących im praw obywatelskich oraz pobudzanie ich aktywności w przypadku łamania tych praw. W konsekwencji przyczyniło się to do przywrócenia ich społeczeństwu na polu aktywności zarówno zawodowej, jak i społecznej. Cel szczegółowy projektu to zwiększenie świadomości osób niepełnosprawnych w kwestii przysługujących im praw pracowniczych poprzez następujące działania: 1. Trening samodzielnego radzenia sobie w procesie dochodzenia praw pracowniczych - warsztaty. 2. Prowadzenie portalu praw pracowniczych. 3. Konferencja podsumowująca projekt.

2

3

Trening samodzielnego radzenia sobie w procesie dochodzenia praw pracowniczych

Portal praw pracowniczych – www.infopracownik.pl

Warsztaty ,,Trening samodzielnego radzenia sobie w procesie dochodzenia praw pracowniczych” przeprowadzone zostały w kwietniu, w maju i w sierpniu każdorazowo w Gdańsku, Krakowie i Poznaniu, a także we wrześniu w Rzadkowie k. Piły, w Gdyni oraz w Pyskowicach. Łącznie we wszystkich warsztatach udział wzięło 180 osób z niepełnosprawnością. Szkolenia trwały dwa dni, w sumie po 10 godzin szkoleniowych. Każdy uczestnik otrzymał materiały szkoleniowe w tym pendrive oraz na zakończenie imienny certyfikat. Dla uczestników przygotowane zostały również przerwy kawowe oraz lunche. Uczestnicy warsztatów:

- 51,11% pracuje, 48,89% - nie pracuje; - 21,67% uczy się, 78,33% - zakończyło edukację; - 61,11% to kobiety, 38,89% to mężczyźni.

Na szkoleniach poruszano następujące zagadnienia: pobudzanie obywatela do aktywności w przypadku łamania praw pracowniczych, uczenie samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach spornych z pracodawcą, zapoznanie ze ścieżką wsparcia w zakresie praw pracowniczych, uczenie sposobu formułowania skarg i pozwów do sądów pracy. W ramach treningu wskazywane były również metody aktywności społecznej w zakresie upominania się o realizacje praw pracowniczych osób niepełnosprawnych, m.in. petycje, blogi, itp. Wszystkie zajęcia zostały poprzedzone i zakończone testem sprawdzającym poziom wiedzy. Z analizy ankiet wypełnianych przez beneficjentów wynika, iż 93,89% z 180 osób objętych wsparciem szkoleniowym, deklaruje, że zwiększyła się ich świadomość odnośnie przysługujących im praw obywatelskich i możliwości ich egzekwowania.

Utworzenie portalu praw pracowniczych miało na celu: • pobudzanie obywatela do aktywności w przypadku łamania praw pracowniczych; • uczenie samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach spornych z pracodawcą; • zapoznanie ze ścieżką wsparcia w zakresie praw pracowniczych; • uczenie sposobu formułowania skarg i pozwów do sądów pracy. Na portalu uruchomione zostały dyżury ekspertów z prawa pracy, psychologii, poradnictwa zawodowego. Specjaliści odpowiadali na pytania zadane drogą mailową. Udzielali się oni również na forum poświęconym prawom pracowniczym. Miesięcznie zostało udzielonych około 30 porad, łącznie podczas trwania projektu udzielono 270 porad. Z sondy umieszczonej na stronie wynika, iż 94% głosujących (357 osób) deklaruje, iż zwiększyła się ich świadomość co do przysługujących im praw obywatelskich i możliwości ich egzekwowania.

Konferencje podsumowujące projekt Konferencje podsumowujące projekt zaplanowane zostały na 5 grudnia 2012 r. w Poznaniu, 6 grudnia 2012 r. w Krakowie oraz 11 grudnia 2012 r. w Gdańsku. Każda konferencja przewidziana jest dla około 100 osób, w tym przedstawicieli administracji publicznej i samorządowej, organizacji pozarządowych, osób niepełnosprawnych oraz wszystkich zainteresowanych.

4

5

PODSTAWOWE PRAWA PRACOWNICZE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

PODSTAWOWE PRAWA PRACODAWCY ZATRUDNIAJĄCEGO OSOBĘ NIEPEŁNOSPRAWNĄ

Uprawnienie do dodatkowej przerwy w pracy

Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych

Zgodnie z art. 134 Kodeksu pracy jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, to pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Niezależnie od tego uprawnienia, osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy, którą wykorzystać może na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas takiej dodatkowej przerwy wynosi 15 minut i również jest wliczany do czasu pracy.

Pracodawcy zatrudniającemu osoby  niepełnosprawne przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, zatrudnionego na umowę o pracę. Wsparcie to wypłacane jest co miesiąc bezpośrednio przez Fundusz i do niego należy występować. Jego wysokość dla firm nie będących zakładami pracy chronionej od stycznia 2013 wynosić będzie od 420 zł do 2310 zł. Zróżnicowanie uzależnione jest od stopnia i rodzaju niepełnosprawności pracownika oraz wysokości jego zarobków.

Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego Zgodnie z art. 19 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Dodatkowy urlop wypoczynkowy udzielany jest na takich samych zasadach, jak zwykły urlop wypoczynkowy.

Prawo do korzystania ze zwolnienia od pracy Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: • w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku. Łączna liczba dni zwolnienia z tytułu uczestniczenia w turnusie oraz wykorzystania dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie może przekroczyć 21 dni. Uczestnicząc więc w turnusie dłuższym niż 11, proporcjonalnie zmniejszamy więc wymiar prawa dodatkowego urlopu. • w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy. Pamiętać należy, że: - warunkiem udzielenia zwolnienia jest niemożność wykonania tych czynności poza godzinami pracy, - pracodawca ma prawo żądać udokumentowania przyczyny nieobecności, - wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej Pracodawca, który zatrudni osobę niepełnosprawną przez okres co najmniej 36 miesięcy może otrzymać zwrot ze środków PFRON kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy, adaptacji lub nabycia urządzeń i programów ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy. Środki te są też przeznaczone na rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej. Wysokość wsparcia nie może przekroczyć 70200 zł. Pomoc tą udziela pracodawcy w imieniu PFRON samorząd powiatowy, najczęściej jest to Powiatowy Urząd Pracy lub PCPR.

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osób niepełnosprawnych Pracodawca, który zatrudni osobę niepełnosprawną przez okres co najmniej 36 miesięcy może otrzymać zwrot ze środków PFRON wszelkich kosztów związanych z utworzeniem stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej. Wysokość wsparcia nie może przekroczyć 52650 zł. Pomoc tą udziela pracodawcy w imieniu PFRON samorząd powiatowy, najczęściej jest to Powiatowy Urząd Pracy lub PCPR.

Zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego Pracodawca, który zatrudnia osoby niepełnosprawne może zorganizować dla nich szkolenie, a poniesione przez niego koszty tego szkolenia mogą zostać zrefundowane ze środków PFRON. Pomoc tą udziela pracodawcy w imieniu PFRON samorząd powiatowy, najczęściej jest to Powiatowy Urząd Pracy lub PCPR.

6

7

Zwrot kosztów asystenta osoby niepełnosprawnej Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego może otrzymać ze środków PFRON zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania na stanowisku pracy. Wysokość zwrotu nie może przekroczyć 20% wysokości minimalnego wynagrodzenia na jednego podopiecznego.

Pracodawcy osób niepełnosprawnych Zakład aktywności zawodowej Pracodawca utworzony przez podmioty niekomercyjne, niedziałający dla osiągnięcia zysku, u którego ponad 70% zatrudnionych stanowią osoby niepełnosprawne ze stopniem znacznym lub umiarkowanym (niektóre schorzenia). Pracodawca taki zapewnia warunki zatrudnienia dostosowane do wymagań wynikających z niepełnosprawności, doraźną opiekę medyczną na terenie zakładu, stwarza możliwości do rehabilitacji i rozwijania własnych kwalifikacji zawodowych. Zakład pracy chronionej Pracodawca, u którego ponad 50% zatrudnionych stanowią osoby niepełnosprawne, a 20% to osoby ze stopniem umiarkowanym i znacznym. Pracodawca taki zapewnia warunki zatrudnienia dostosowane do wymagań wynikających z niepełnosprawności, doraźną opiekę medyczną na terenie zakładu, stwarza możliwości do rehabilitacji i rozwijania własnych kwalifikacji zawodowych. Spółdzielnia socjalna Forma prawna podmiotu łączącego cechy przedsiębiorstwa oraz organizacji pozarządowej, mająca umożliwić jej członkom, którymi muszą być w 50% osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, powrót do uregulowanego życia społecznego i aktywności na rynku pracy. Spółdzielnia socjalna, jako rodzaj spółdzielni pracy, opiera się na zasadzie osobistego świadczenia pracy przez jej członków. Liczy nie mniej niż 5 i nie więcej niż 50 członków. Spółdzielcy prowadzą działalność o dwojakim charakterze. Nadrzędnym celem jest powrót do uregulowanego życia społecznego i zawodowego. Temu podporządkowana jest podstawowa działalność spółdzielni. Drugim celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa w oparciu o wspólną pracę. Ponadto spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną, kulturalno-oświatową oraz społecznie użyteczną - zarówno na rzecz swoich członków jak również środowiska lokalnego. Cele te finansowane są z nadwyżki bilansowej (art.10 ust.1 Ustawy), która nie może być podzielona między członków spółdzielni. Pracodawcy otwartego rynku pracy Są to wszyscy pozostali pracodawcy zatrudniający w oparciu o umowę o pracę, np.: spółki, osoby fizyczne, urzędy, organizacje pozarządowe.

CZY OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA MOŻE PRACOWAĆ? Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej mówi, że każdy obywatel ma prawo do pracy. Orzeczenia z adnotacjami typu: „Całkowicie niezdolny do pracy”, „Praca - nie dotyczy”, „Żadna praca”, mają na celu określać szanse na znalezienie pracy oraz konieczność udzielenia wsparcia w postaci świadczeń rentowych i socjalnych. Pracodawca nie może odmówić zatrudnienia osoby niepełnosprawnej ze względu na jej niepełnosprawność, jeśli jej zdolność do pracy na stanowisku potwierdził lekarz medycyny pracy. Żadne orzeczenie ani zaświadczenie nie może stać na przeszkodzie zatrudnienia a odmowa zatrudnienia jest ewidentnym przejawem dyskryminacji. Możliwość zatrudnienia na konkretnym stanowisku osoby niepełnosprawnej, tak jak każdej innej osoby, ocenia lekarz medycyny pracy badając możliwości psychofizyczne pacjenta w odniesieniu do wymagań i zagrożeń konkretnego stanowiska. Bywa więc tak, że osoba niepełnosprawna może otrzymać zgodę na zatrudnienie na stanowisko, na które inna osoba pełnosprawna nie będzie mogła być zatrudniona. Wszystko to jest kwestią indywidualnego przypadku, stanu zdrowia i kondycji pracowników oraz wymagań stanowiska pracy.

CO OZNACZA „NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY”? Niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Pojęcie to nie wyklucza możliwości zatrudnienia, ale określa brak szans na zatrudnienie w warunkach normalnej konkurencji. Zatrudnianie osoby niezdolnej do pracy, w rozumieniu prawa, wymaga przystosowania stanowiska pracy lub zmian w jej organizacji. Niedogodności z tym związane dyskryminują osobę z niepełnosprawnością na rynku pracy, czyniąc ją: • częściowo niezdolną do pracy – w znacznym stopniu pozbawioną szans na zatrudnienie zgodne z poziomem posiadanych kwalifikacji, • całkowicie niezdolną do pracy – w znacznym stopniu pozbawioną szans na zatrudnienie w jakimkolwiek zawodzie,

CO OZNACZA „PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY”? Pracodawcy zatrudniający osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mają obowiązek przystosować stanowisko pracy. Oznacza to praktycznie konieczność zastosowania się do zaleceń lekarza medycyny pracy, dopuszczającego pracownika do pracy na stanowisku. Jeśli takich zaleceń lekarz nie przedstawi, pracodawca nie musi podejmować żadnych przystosowań.

8

9

CZYM PRZEJAWIA SIĘ DYSKRYMINACJA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ?

JAK REAGOWAĆ NA PRZEJWY DYSKRYMINACJI?

Dyskryminacja jest przejawem nierównego traktowania osób w sytuacjach zawodowych. Dotyczy ona sytuacji zarówno związanych z warunkami zatrudnienia (takimi jak ustalenie wynagrodzenia czy warunków pracy), jak też zasad nawiązywania stosunku pracy, rozwiązywania stosunku pracy, awansowania, dostępu do szkoleń i określania podziału obowiązków.

Zawsze należy starać się zachować spokój: nawet jeśli osoba ta uważa, że została urażona jej duma i czuje się sprowokowana. Jeśli nie ma możliwości polubownego dochodzenia praw, ochronę i wsparcie gwarantuje ofierze dyskryminacji prawo.

Dyskryminacja w miejscu pracy może być ze względu na rozmaite cechy, takie jak płeć, wyznanie, rasa, czy przede wszystkim niepełnosprawność.

Podstawowym krokiem powinna być wizyta w Państwowej Inspekcji Pracy. Wobec złożonej skargi, przy zachowaniu anonimowości pracownika, inspektorat przeprowadza postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego może nałożyć na pracodawcę karę grzywny w wysokości co najmniej 3 tysięcy PLN. W gestii PIP nie leży jednak przyznanie odszkodowania czy nakaz przywrócenia skarżącej przełożonego osoby do pracy. Inspektor pracy z pewnością pomoże w napisaniu i skierowaniu skargi do sądu pracy i udzieli porady w zakresie dalszego postępowania.

Polskie prawo wyróżnia dwa rodzaje dyskryminacji, czyli nierównego traktowania: • dyskryminacja bezpośrednia - przejawia się w sposób możliwy do uchwycenia, kiedy pracodawca odmawia pracownikowi zatrudnienia na stanowisku lub awansu zawodowego, jako powód podając jego niepełnosprawność, • dyskryminacja pośrednia - nie posiada wyraźnych znamion i oznacza sytuację, gdy pozornie neutralne warunki kryteria, praktyki lub postanowienia stwarzają dysproporcje bądź niekorzystne położenie pracowników ze względu na ich niepełnosprawność (lub inną cechę).

KIEDY RÓŻNICOWANIE PRACOWNIKÓW NIE JEST DYSKRYMINACJĄ? Zgodnie z Kodeksem Pracy działaniami różnicującymi pracowników, ale niebędącymi równocześnie naruszeniem zasady równego traktowaniaw zatrudnieniu są: • niezatrudnienie danej osoby ze względu na posiadaną cechę, jeśli rodzaj pracy lub warunki jej wykonywania powodują, że dany czynnik jest rzeczywistymi decydującym wymaganiem stawianym pracownikowi; • zmiana wymiaru czasu pracownika, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami niedotyczącymi zatrudnionej osoby, takimi jak wiek, płeć itd.; • stosowanie środków różnicujących sytuację prawną pracowników, jeżeli spowodowane jest to ochroną rodzicielstwa lub niepełnosprawnością zatrudnionej osoby; • stosowanie kryterium stażu pracy przy ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania pracowników, ich wynagradzania, awansowania oraz dostępu do szkoleń w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, • różnicowanie pracowników ze względu na religię lub wyznanie w przypadku działalności prowadzonej w ramach kościołów, innych związków wyznaniowych, • działania podejmowane przez określony czas, których celem jest wyrównanie szans pracowników wyróżnionych pod względem określonej cechy.

Pierwszy krok – Państwowa Inspekcja Pracy

Ochrona prawna osób dochodzących swoich praw Dyskryminowany pracownik, który decyduje się na dochodzenie swoich praw, jest chroniony przed negatywnymi konsekwencjami ze strony przełożonego. Kodeks Pracy mówi, że skorzystanie przez pracownika z uprawnień wynikających z naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być przyczyną uzasadniającą stosowania przez pracodawcę jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Co ważne, w myśl nowych przepisów ochronie podlegają również pracownicy, których dyskryminacja nie dotyczy bezpośrednio, ale którzy udzielają wsparcia osobom dyskryminowanym.

Sąd Pracy może zasądzić odszkodowanie i przywrócić do pracy Dyskryminowana osoba może walczyć o odszkodowanie lub przywrócenie do pracy, jeśli w wyniku dyskryminacji taki pracownik stracił zatrudnienie. Uwaga: w sprawach dotyczących dyskryminacji stosuje się tzw. przeniesienie ciężaru dowodu - pracownik nie musi udowadniać, że był dyskryminowany, ale to pracodawca musi dowieść, że nie dyskryminował pracownika. Osoba wnosząca skargę do sądu pracy jest zwolniona z kosztów sądowych, jeśli żądane odszkodowanie jest niższe niż 50 tysięcy PLN. W przeciwnym wypadku pracownik zobowiązany jest do opłaty wynoszącej 5% potencjalnego odszkodowania (jednak nie więcej niż 100 tysięcy PLN).

10

11

PORADY EKSPERTÓW: Jestem osobą niepełnosprawną. W ubiegłym roku pracowałem po 7 godzin dziennie, teraz szef każe mi pracować po 8 godzin. Czy ma do tego prawo? Tak. Od 1 stycznia 2012 roku obowiązuje nowe brzmienie art. 15 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z nim „czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę.” Dopiero lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne może stwierdzić w odpowiednim zaświadczeniu o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy i wtedy osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności będzie pracowała 7 godzin na dobę. Do końca 2011 roku przepisy mówiły, że osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym lub znacznym co do zasady pracowała krócej. Jestem rencistą. Chciałbym sobie „dorobić” w pracy na pół etatu. Szef powiedział, że nie może mnie przyjąć bo mam napisane w orzeczeniu „całkowicie niezdolny do pracy”. Czy miał do tego prawo? Czy to oznacza, że nie mogę iść do pracy? Jak rozumiem posiada Pan orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy. Na mocy art. 5 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych takie orzeczenie jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Pomimo tego niefortunnego zwrotu na orzeczeniu jak najbardziej może Pan podjąć pracę. Może Pan pracować w zakładzie pracy chronionej, jakiejkolwiek innej firmie w formie telepracy lub jeśli stanowisko pracy będzie przystosowane do Pana potrzeb wynikających z niepełnosprawności. W praktyce o możliwości świadczenia pracy w konkretnej firmie i na konkretnym stanowisku decyduje lekarz medycyny pracy podczas wstępnych badań profilaktycznych. Mam orzeczenie o niepełnosprawności ale nie pokazałam go pracodawcy. Czy powinnam to zrobić? Żaden przepis prawny nie obliguje Pani do ujawnienia swojej niepełnosprawności przed pracodawcą. Proszę jednak pamiętać, że o wszelkich okolicznościach zdrowotnych mogących mieć wpływ na bezpieczne świadczenie pracy powinna pani powiadomić lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne. Zatajenie takich informacji może w szczególności przyczynić się do powstania wypadku przy pracy. Jeśli nie pokaże Pani pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności nie może pani także korzystać ze szczególnych uprawnień pracowniczych, w szczególności dotyczących czasu pracy a uregulowanych w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Pracodawca nie może także w żaden sposób dyskryminować Pani ze względu na niepełnosprawność, w szczególności ograniczać praw pracowniczych, czy ograniczać możliwość korzystania ze świadczeń przewidzianych dla pracowników np. w zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Jednak decyzję o poinformowaniu pracodawcy o posiadanym orzeczeniu o niepełnosprawności musi Pani podjąć samodzielnie, mając na uwadze także bezpieczeństwo swojej pracy. Nie dostałem pensji w terminie. Mój pracodawca mówi, że nie może mi wypłacić pensji bo nie dostał dofinansowania z PFRON. Czy może tak postąpić? Nie. Postępowanie Pani pracodawcy jest w tym przypadku nieprawidłowe. Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzeń. Wypłata wynagrodzenia za pracę, nie może być uzależniona od jakichkolwiek świadczeń należnych pracodawcy od podmiotów trzecich. Jednocześnie warunkiem otrzymania przez pracodawcę dofinansowania jest terminowe wypłacenie pracownikowi wynagrodzenia. Tak więc to niewypłacenie wynagrodzenia pracownikowi może być podstawą do wstrzymania dofinansowania dla pracodawcy – nie odwrotnie. Jestem osobą niepełnosprawną. Pracuję na umowę zlecenie. Czy mam prawo do 10 dniowego urlopu dla niepełnosprawnych? Niestety nie. Jeśli wykonuje Pan/Pani pracę na podstawie umowy zlecenia to nie jest Pan/Pani pracownikiem a Zleceniobiorcą. Prawo do urlopu wypoczynkowego (zarówno tego przyznawanego na podstawie przepisów Kodeksu Pracy jak i dodatkowego urlopu wypoczynkowego dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przyznawanego na podstawie Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) dotyczy tylko osób posiadających status pracownika. Wykonując zadania na podstawie umowy zlecenia łączy Pana/Panią z Zleceniodawcą umowa cywilnoprawna a nie umowa o pracę. W takim przypadku nie posiada Pan/ Pani żadnych uprawnień zagwarantowanych pracownikom w Kodeksie Pracy i Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zastosowanie mają jedynie zapisy umowy zawartej ze Zleceniodawcą.

Więcej porad w zakładce PORADY na stronie www.infopracownik.pl

12

PRZYDATNE STRONY INTERNETOWE: KODEKS PRACY  - aktualny stan prawny - podstawowe źródło prawa określające uprawnienia przysługujące obywatelom w związku z zatrudnieniem: www.pip.gov.pl/html/pl/html/k0000000.htm PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH - portal informujący możliwościach wsparcia rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz zasadach ich przyznawania: www.pfron.org.pl PEŁNOMOCNIK RZĄDU DS. OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH - strona prowadzona przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, na której publikowane są najważniejsze akty prawne dotyczące osób niepełnosprawnych, ich nowelizacje oraz interpretacje. Prezentowane są też statystyki dotyczące niepełnosprawności: www.niepelnosprawni.gov.pl ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - portal prezentujący obowiązujące zasady dotyczące przyznawania rent oraz innych świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych: www.zus.pl PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY - strona internetowa stanowiąca bogatą bazę wiedzy o przepisach prawnych dotyczących zasad zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy egzekwowanych od polskich pracodawców: www.pip.gov.pl RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH - strona poświęcona prawom obywatelskim przysługującym obywatelom i mieszkańcom Polski oraz działalności Rzecznika Praw Obywatelskich: www.rpo.gov.pl PORTAL OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ - bardzo aktualne i bogate źródło informacji o przedsięwzięciach kierowanych do osób z niepełnosprawnością oraz ich aktywności zawodowej i społecznej: www.niepelnosprawni.pl PORTAL PRAW PRACOWNICZYCH INFOPRACOWNIK.PL www.infopracownik.pl POLSKI ZWIĄZEK NIEWIDOMYCH www.pzn.org.pl TOWARZYSTWO OPIEKI NAD OCIEMIAŁYMI www.laski.edu.pl POLSKI ZWIĄZEK GŁUCHYCH www.pzg.org.pl POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM www.psouu.org.pl

Projekt zrealizowany przez: Fundacja Aktywności Zawodowej Fundacja Aktywności Zawodowej została utworzona w 2008 roku  w przekonaniu, iż konstytucyjne prawo do pracy każdego człowieka nie może być ograniczane przez jakiekolwiek bariery. Misją Fundacji jest więc przełamywanie wszelkich barier prawnych, fizycznych oraz mentalnych, które ograniczają to prawo. Fundację tworzą osoby posiadające wieloletnie doświadczenie w działaniu na rzecz instytucji rynku pracy oraz organizacji wspierających osoby defaworyzowane. Fundacja oferuje: poradnictwo prawne, pomoc psychologiczną, doradztwo zawodowe, szkolenia oraz pośrednictwo pracy. Działalność Fundacji opiera się również na prowadzeniu szkoleń oraz badań rynku pracy. Jesteśmy Organizacją Pożytku Publicznego nieprowadzącą działalności gospodarczej. tel.: 58 690 70 88, 537 361 100 faks: 58 690 78 18 e-mail: [email protected], [email protected] www.faz.org.pl

Partnerzy projektu: Fundacja „Sprawni Inaczej” Fundacja “Sprawni Inaczej” powstała w 1989 r. w Gdańsku. Celem działalności jest pomoc osobom niepełnosprawnym, poprzez tworzenie nowych ośrodków, w których mogliby oni korzystać z odpowiednich form kształcenia, terapii i rehabilitacji. Statut Fundacji przewiduje również działalność informacyjną i popularnonaukową, poszerzającą wiedzę społeczeństwa o problemach ludzi niepełnosprawnych . tel./faks.: 58 686 50 30 e-mail: [email protected] www.fsi.gda.pl

Stowarzyszenie ,,Atrybut” Stowarzyszenie „Atrybut” prowadzi działalność od kwietnia 2011 roku. Skupia ludzi, dla których celem jest powstanie nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego, opartego na zasadzie równości i wolności. Stowarzyszenie angażuje się w projekty pomagające osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym w pełni uczestniczyć w życiu publicznym,  w szczególności poprzez poradnictwo i pomoc w znalezieniu oraz utrzymaniu pracy. e-mail: [email protected]