Komunikacja w poradnictwie KS. DR ARTUR ALEKSIEJUK

Z a ze ie słowa Kilka a al y h, a zkolwiek istot y h sz zegółów a te at z a ze ia słowa  Słu ha ie zakłada  Mówie ie, podo

ówie ie. ie jak słu ha ie, jest sztuką.

 Słowo a z a ze ie, ho iaż ostat i i zasy tra i o o swoją pozy ję a korzyść o razu współ zes e pokole ie jest pokole ie o razu .  Słowo z usza do wysiłku i telektual ego, zaś o raz wy aga go w iewielki  Przekaz słow y jest podstawowy

ka ałe

stop iu

ko u ika ji

 Dla efektyw ego i profesjo al ego porad i twa u iejęt ość właś iwego słu ha ia jest zagadnieniem podstawowym i zasadniczym.

Komunikacja Komunikacja jest procesem ukierunkowanym na przekazywa ie i for a ji i/lu wywoływa ie określo y h z ia w za howa iu a gażują y o najmniej dwa podmioty W odelu efektyw ego porozu iewa ia się iędzy ludź i występują dwie głów e zy oś i: nadawanie i przyjmowanie informacji, czyli mówienie i słu ha ie

Moż a wyodrę

ić astępują e podstawowe ele e ty pro esu ko u ika ji:

 Nadawca  Odbiorca  I for a ja syg ał wer al y, iewer al y, za howa ie  Ka ał środek do przekazywa ia i for a ji

 Szumy komunikacyjne

W ko u ika ji

iędzyoso owej każdy jest adaw ą i od ior ą

Poprawna komunikacja to komunikacja w której i te ja zosta ie od zyta a właś iwie, zyli

Interpretacja = intencja

Komunikacja werbalna i niewerbalna Komunikacja werbalna (wymagania)  Z ajo ość języka  Uwrażliwie ie a iejed oz a z e rozu ie ia iektóry h pozor ie o zywisty h pojęć p. wier ość  Pre yzja językowa  Zasó słow i twa  Dostosowa ie słow i twa do pozio u od ior y

Komunikacja niewerbalna (funkcje)  Wzmacnianie komunikatów werbalnych

 Ilustrowanie komunikatów werbalnych  Zastępowa ie ko u ikatów wer al y h

Wymiary komunikacji pozawerbalnej:  Mimika - twarz  Pantomimika – sposó porusza ia się i gestykula ja  Rela je przestrze

e strefy: i ty

 Pozawer al e aspekty

owy: te

a, prywat a, społe z a

r głosu, i to a ja, te po

ówie ia i i

e

Proksemika Proksemika zaj uje się przestrze ą odległoś ią iędzy ludź i, którzy w hodzą ze so ą w i terak je także w stosu kie do sie ie , przejawiają y się w ko tak ie dotykowym i wzrokowym

Strefy dystansu (wg Edwarda T. Halla Jr.)  Sfera intymna (do 0,5 m.)  Sfera osobista  Sfera społe z a

iędzy ,5 iędzy ,

 Sfera publiczna powyżej ,

. , .a ,

. .

.

Najważ iejszą regułą jest „za howa ie odpowied iego dysta su” w zależ oś i od tego z kim, gdzie i dlaczego przebywamy

Pyta ia, które warto zadać 1. Czy zasta awiałeś / zasta awiałaś się kiedykolwiek jak od ierają Twój sposó przekazu inni? Nie tylko co, ale jak mówisz? 2. Na ile spój e są przekazy słow e z ty , o pokazujesz swoi i iką?

iałe , głose ,

3. Co sądzisz o ty , że tylko 7% przekazu jest związa e z ty , o ówisz, a pozostałe 9 % to głos oraz owa iała? wg Mehrabiana)

DOKONAJMY AUTODIAGNOZY U iejęt ość:……………………. sła a/ o a

Słu ha ie  U iejęt e, właś iwe słu ha ie jest podstawą ko taktu terapeuty z ego  Podstawą do rego słu ha za jest ierpliwość i uwaga jaką poświę a ówią e u  Istot y ogra i ze ie jest tutaj zas, gdyż uwaga i ierpliwość rzadko kiedy ają to sa o atęże ie w dłuższy zasie  Waż y ko po e te do rego słu ha ia jest ko takt wzrokowy z ówią y .  Istot e jest wystrzega ie się wyko ywa ia szeregu ru hów iała p. drapa ie się po głowie, wier e ie w fotelu, odrywa ie spojrze ia od ówią ego i przygląda ie się swoi uto lu jaki ś przed ioto ędą y w pokoju, awie ie się długopise itp.)  „Mowa iała” jest syg ałe zai teresowa ia ądź z ie ierpliwie ia lu z uże iu słu ha za, który z pew oś ią zosta ie zarejestrowa y przez ówią ego i oże stać się przeszkodą w utrzy a iu do rego ko taktu

Pozio y słu ha ia drugiej oso y:  Ignorowanie, zyli ie słu ha ie tak aprawdę  Udawanie, że się słu ha, zyli słu ha ie ez zai teresowa ia, o h esz yć uprzejmy / uprzejma  Selektyw e słu ha ie, słu hasz tylko pew y h zęś i roz owy  Uważ e słu ha ie, to słu ha ie sko e trowa e, uważasz a słowa wypowiedzia e przez roz ów ę ie i terpretujesz, po prostu słu hasz  Aktyw e słu ha ie e paty z e , to słu ha ie połą zo e z hę ią zrozu ie ia roz ów y za iarów, potrze , sytua ji, u zuć - słu ha ie oparte a fakty z y zai teresowa iu roz ów ą.

Dla zego udaje y, że słu ha y?  Stwarza wraże ie, że jeste ie lu iła

zai teresowa y/a ty , o słyszę, o h ę, a y druga oso a

 Ch ę wy hwy ić sła oś i w drugiej oso ie, skupia

się a egatywa h

 Ch ę uzyskać, wyłapać z roz owy tylko jed ą potrze

ą

 Sa h ę yć wysłu ha y, wię słu ha sa e u się wypowiedzieć

u he ” i zeka , a y

tylko „jed y

i i for a ję, ig orują resztę

ó

 Nie h ę yć przez roz ów ę odrzu o y

 Ch ę sprawdzić, jak roz ów a zareaguje a dla mnie sprawie

oją opi ie, zyli h ę go „wy zuć” w waż ej

 Nie potrafię od ówić drugiej oso ie, zyli yć asertyw y

 Myślę, że roz ów a ie

a z yt wiele iekawego do powiedze ia

 Nie interesuje mnie zadanie, opinia i w ogóle rozmówca  Ma ipuluję

Bariery komunikacyjne Bariery ko u ika yj e to leżą e w as sa y h przeszkody, które ie pozwalają a słu hać aprawdę, słu hać prawdziwie, słu hać aktyw ie Do ajważ iejszy h arier ko u ika yj y h ależą:  Porównywanie - pod zas roz owy pró uję o e ić, kto jest bardziej kompetentny, kto ma lepiej

ądrzejszy,

 Do yśla ie się – Ja wie lepiej, o roz ów a h e powiedzieć, roz ów a za zy a ówić, a ja opowiada  Przygotowywanie odpowiedzi - w yśla h przygotowuję odpowiedź, już się do iej przygotowuję

 Filtrowanie - słu ha

wy iór zo, sz zegól ie o ija

 Osądza ie – od po zątku egatyw ie o e ia zainteresuje mnie to, co ma do powiedzenia  Skojarzenia - słu ha roz ów y i agle to, o skojarzeń w ojej głowie

wypowiedzi kryty z e

oso ę, wię ra zej ie ówi uru ha ia łań u h

 Utożsa ia ie – okolwiek powie ój roz ów a, od oszę się do swojego doświad ze ia, przerywa i za zy a swoją opowieść.

 Udzielanie rad - za zy a ge erować po ysły a rozwiąza ia, do re rady, awet jeśli ie jeste o to proszo y / proszo a

 Przekonanie o swojej racji – ro ię wszystko w roz owie, awet agi a pew e fakty, a y postawić a swoi zda iu  „Z ia a toru” – gdy pewie wątek roz owy jest ieko fortowy dla przestawia roz owę a „i y tor”  Zjednywanie – h ę, a y ie lu ia o, h ę yć na wszystko, co mówi rozmówca

ie,

iły/ iła, wię zgadzasz się

Błędy w słu ha iu i ko u ika ji  Rozkazywa ie, akazywa ie, wydawa ie pole eń  W tej kategorii łędów

a y do zy ie ia z autorytete , pozy ją słu ha za.

 Padają wtedy takie stwierdze ia jak: „Nie ów tak!”; „Powi ie eś zdawać so ie z tego sprawę!”; „Wróć i powiedz, że jest i przykro!”  Powyższe pole e ia w prakty e za ykają pro es ko u ika ji lu poważ ie go ogra i zają  Są syg ałe

dla roz ów y, że jego dalsze i for a je ie

 Dla ówią ego jest to syg ał ie ezpośred i , że w ty kiedy o ówi, wie o i jak ależy zro ić.  W te sposó i for uje y, że rela ja jaka za hodzi symetryczna

ają dla as z a ze ia sa y

o e ie,

iedzy a i ie jest

 Ostrzeganie lub straszenie  Padają wtedy takie stwierdze ia jak: „Za z ij go lepiej traktować, o go stra isz”; „Będziesz żałował, jeżeli ie ie posłu hasz!”; „Tak postępują , ędziesz iał kłopoty”; „Nawet so ie ie wyo rażasz, jakie iesz zęś ie z tego oże wy ik ąć”  Jest ardzo ożliwe, że z takiego ko taktu oso a odejdzie przepeł io a iepokoje , przyg ę io a i iej pew a.

 Dawa ie rad, sugerowa ie lu dostar za ie rozwiązań  Dość zęsty łąd po zatkują y h dorad ów

 Ko u ikat za zy a się zazwy zaj od słów: „To o ja y zro ił...”; „Cze u ie spró ujesz...”; „Czy już pró owałeś...”; „A oże gdy yś...”; „Weź i ...”  Pojawia się dyspropor ja w i terak ji po iędzy

ówią y , a słu ha ze .

 Słu ha z jest eksperte i z aw ą, dostar za ko kret e rozwiąza ia, które roz ów a powi ie wyko ać.  Wz a ia ie w roz ów y defi ytu spraw zoś i, potęgowa ie ezrad oś i  Błędy tego rodzaju są także ko u ikate dla słu hają ego, że ie jest o zai teresowa y żad y i dodatkowy i i for a ja i, gdyż jest zajęty przekazywa ie rozwiąza ia, a ie słu ha ie

 Pole izowa ie, odwoływa ie się do rozu u, pou za ie 

Przy ty typie łędu leży założe ie, że klie t ie w peł i kieruje się rozsądkie i logiką, wię aszy aty h iastowy zada ie jest zwrócenie mu na to uwagi



Przykłady: „Wszystko do rze, ale jed ak fakty są i „Prze ież a zdrowy rozsądek, to...”

e...”; „Tak, ale...”;

 Moralizowa ie, przypo i a ie o o owiązka h



Przykłady: „Powi ie eś...”; „Naprawdę, to ależy…”; „To jest twój o owiązek jako…”

 Osądza ie, krytykowa ie, iezgadza ie się, o wi ia ie



W tej kategorii łędów w słu ha iu w sposó aj ardziej ezpośred i jest przekazywa a przez słu ha za i for a ja, że oś jest ieprawidłowego, aga ego w ty o słyszy lu awet o ardziej groź e , że sa ówią y te słowa jest ie w porządku



Naj zęstszy i przykłada i ogą yć stwierdze ia takie, jak: „To jest twoja wi a”; „Nie asz ra ji”; „Kła iesz”; „Jesteś wyłą z ie skupio y a so ie”

 Zgadza ie się, hwale ie, potwierdza ie 

Zgadza ie się, hwale ie i potwierdza ie ogą yć za hętą do ówie ia, wpływać pozytyw ie a ówią ego i za hę ać go do dalszy h wypowiedzi i podję ia wysiłku z ia y



Mogą jed ak, w głę szy ko tak ie jaki za hodzi po iędzy dorad a i klie te , yć z a zą ą przeszkodą



Do re słu ha ie ie wy aga potwierdze ia zy po hwały „ a siłę”



Błęd e sfor ułowa ia ają zęsto astępują ą postać: „Masz ałkowitą ra ję”; „Ja też y tak właś ie postąpił”; „Ty jesteś w porządku”.

 Zawstydza ie, oś iesza ie  Przykłady aj zęś iej pojawiają się w rela ji rodzi e - dzie ko, także szefpra ow ik i są wypowiada e w o e oś i i y h  Naj zęś iej ędą to takie stwierdze ia, jak: „Powi ie eś się wstydzić...”; „Jak ogłeś tak postąpić...”; „Trze a yć ko plet y głup e , że y...”.

 Interpretowanie, analizowanie  Te typ łędów w słu ha iu występuje dość zęsto wśród po zątkują y h doradców  Przeko a ie, iż dyspo ują już pew ą wiedzą psy hologi z ą upraw iają ą do szuka ia w do ierają y h treś ia h ukrytego z a ze ia oże okazać się zwodnicze i brzemienne w konsekwencjach  Przykłady łęd y h sfor ułowań: „Ty aprawdę to w ale tak ie yślisz...”; „Czy wiesz, o tak NAPRAWDĘ jest twoi pro le e ...”; „Tylko starasz się wypaść źle w oi h o za h, o prze ież...”.

 Pocieszanie, okazywanie sympatii, wzmacnianie  Po iesze ie oże yć łęde w do ry słu ha iu, gdyż oże to irytować klie ta opowiadają ego o swoi h trud y h przeży ia h, dzielą ego się swoim problemem, zmartwieniem  Okaza ie sy patii, po iesza ie oże stać się przeszkodą dla spo ta i z oś i wypowiedzi klie ta  W po iesza iu w trak ie słu ha ia jest zawarty ukryty ko u ikat dla dorad y, który w te sposó daje z ać, a y klie t ie ówił wię ej a da y temat

 Przykłady: „Nie przej uj się, ie jest aż tak źle...”; „Zo a zysz, wszystko się jesz ze do rze ułoży...”; „Nie artw się, zo a zysz za rok – ędziesz się z tego ś iał”

 So dowa ie, przepytywa ie  Zadawa ie pytań także

ie

ylić z zadawa ie

pytań w ogóle

oże ogra i zać i zakłó ać słu ha ie

 W podstaw stawia ia pytań w zasie słu ha ia o zywiś ie leży traf e przeko a ie dorad y, że dodatkowe pyta ia pozwolą a lepsze zrozumienie problemu, a tym samym na jego szybkie i efektywne rozwiąza ie  Jed ak tak jak w poprzed iej kategorii łędów, także i tu ograniczenia spontanicznego rytmu wypowiedzi

oże dojść do

 Stawia e pyta ia z uszają do swoistego zatrzy a ia się ówią ego, do posłuże ia się w większy stop iu u ysłe , iż e o ja i w swojej wypowiedzi

 Czasa i pyta ia ogą yć iezwykle zawiłe, odwołują e się do z a z ie w ześ iejszy h wypowiedzi ówią ego lu też przei telektualizowa e i psychologicznie skomplikowane  Przy tego rodzaju łęda h oże y wyraź ie zao serwować przesuwa ie się uwagi i z a ze ia z klie ta a oso ę dorad y

 Istot a jest tutaj u iejęt ość pra y iszą  Najpopularniejszym i najbardziej nieterapeutycznym pytaniem, które pada przy takich okazjach brzmi: „Dla zego?”

 Wy ofa ie, z ia a te atu, żartowa ie

 Te łędy są ardzo proste i wyraź ie przekazują od klie ta i for a ję, że dorad a „ ie h ę słu hać dalej”  Klie t dowiaduje się, że jego pro le , i to, o jest waż e

ówi, w isto ie rze zy ie

 Dość zęsto tego rodzaju łędy spowodowa e są lękie dorad y, który zują zagroże ie wiążą e się z ty , o słyszy, pró uje przerwać pro es słu ha ia

 Przykłady wypowiedzi: „Pogadaj y o ty i y raze ”; „Jeśli yślisz, że TY asz pro le to posłu haj, o ja i powie o so ie...”; „Nie artw się, jutro ędzie lepiej...”; „То, со ówisz, przypo i a i...”

Waru ki do rego słu ha ia  Przeko a ie klie ta, że jest waż y dla tego, który go słu ha  Przeko a ie klie ta, że dorad a darzy go sza u kie

i respekte

 Słu ha ie powi o yć odzwier iedlają e, tz ., że dorad a doko uje pew ej refleksji i telektual ej, zasta owie ia się ad ty , o usłyszał od klie ta  Dorad a stara się zrozu ieć to, zego słu ha i swe stara ie ko u ikuje klientowi w formie stwierdzenia, a nie pytania  Naj ardziej dosko ały jest ko u ikat ają y for ę przypusz ze ia, do ie a ia od oś ie tego, o słu ha z usłyszał.  Dorad a za hę a do

ówie ia

Aktyw e słu ha ie  Sed e aktyw ego słu ha ia jest przede wszystki zainteresowanie tym co mówi nasz rozmówca

prawdziwe

 Należy skupić swoją uwagę a roz ów y i spojrzeć a to o się dzieje, o da a osoba mówi, w szerszej perspektywie

 Ko ie z a jest otwartość, e patia i „otwarty u ysł” a to o słyszy y i oże y zao serwować  Aktyw e słu ha ie ie występuje w sytua ji kiedy ie jesteś y za iekawie i i żywo zai teresowa i słowa i drugiej oso y

Waru ki aktyw ego słu ha ia  Fizy z a i psy hi z a ko e tra ja a klie ie właś iwy dysta s, ko takt wzrokowy  Szacunek, partnerstwo  Nie ależy o e iać  Nie ależy uogól iać

 Nie

oż a pozwolić so ie a adi terpreta ję

 Należy stworzyć klie towi waru ki do wol ej i ieskrępowa ej wypowiedzi sugerować a i a ipulować

ie

oż a

 Upew ie ie się, zy klie t został do rze zrozu ia y klaryfika ja, parafraza, pre yzja  Należy ówić „od sie ie”, zyli wprost o so ie, wyrażać swoje potrze y, u zu ia i propozycje

Okazywanie uwagi (T-O-P-O-R) T- jest przypo

ie ie , y sta ąć twarzą w twarz z klie te ,

O - przypo i a o przyję iu otwartej postawy P - przypomina, by doradca po hylił się w stro ę klie ta O - oznacza kontakt wzrokowy (oko)

R - sta owi wskazówkę dla dorad y, a y się rozluź ił

Te h iki aktyw ego słu ha ia  Te h iki aktyw ego słu ha ia są arzędzia i, które po agają zrozu ieć pu kt widze ia drugiej stro y i wspo agają pro es porozu ie ia po iędzy rozmówcami  Cele uży ia ty h te h ik jest udowa ie at osfery zaufa ia, ezpie zeństwa i otwartoś i, zyli at osfery, która sprzyja sz zerej roz owie

 Parafraza  Za hę a ie  Dowartoś iowa ie  Odzwier iedla ie / odzwier iedla ie u zuć

 Wyjaś ia ie/klaryfika ja/pre yzowa ie/ko kretyzowa ie  Podsumowanie  Pyta ia „otwarte” i „za k ięte”

 Ko u ikat „Od sie ie”

Parafrazowanie Parafraza jest powtórze ie /stresz ze ie włas y i słowa i wypowiedzi klie ta, w elu sprawdze ia zgod oś i i te ji ówią ego z od iore dorad y  Rozwija w as wrażliwość a klie ta

 Utwierdza klie ta, że jest rozu ia y i słu ha y  Podkreśla zai teresowa ie dorad y klie te  Porządkuje wypowiedzi  Ko e truje uwagę klie ta i dorad y  Pozwala sprawdzić zgod ość od zytu ko u ikatu z i te ja adaw y

 Pozwala przerwać z yt długą wypowiedź

Zwroty charakterystyczne dla parafrazy:  „O ile Cię do rze zrozu iałe ...”  „Rozu ie , że…”  „A wię twierdzisz, że ...”

 „A wię sądzisz, że ...”  „Ch esz powiedzieć, że...”  „I

y i słowy ...” Wykra za ie „poza wypowiedź” ie jest już parafrazą!

Korzyś i z parafrazowa ia:  Sy patia i sza u ek klie ta syg ał, że jest słu ha y

 Zapo iega złoś i, łagodzi kryzysy wy isza e o je, daje zas a  Zapo iega ieporozu ie io klienta)

porządkuje rozu ie ie dorad y i

 Po aga zapa iętać i for a je  Likwiduje lu z

iejsza ariery utrud iają e uważ e słu ha ie

yśle ie yśle ie

Za hę a ie Cele za hę a ia jest oś ielić, za hę ić klie ta, a y włą zył się w pro es dorad zy. W za hę a iu po o e są iewer al e syg ały oraz słow e potwierdze ia ko u ikują e o ty , że oferujesz ówią e u swój zas i uwagę Przykłady:  Potakiwa ie głową  Po hyle ie się w kieru ku

ówią ego

 Uś ie ha ie się  Zwroty typu: „aha”, „tak, tak”, itp...

 „Czy

asz o hotę powiedzieć oś wię ej?”, „I teresuje

ie to, o

ówisz”, itp...

Dowartoś iowa ie Cele stosowa ia dowartoś iowa ia jest wz o ie ie i do e ie ie starań, działań, i te ji, deklara ji klie ta tak, a y podkreślić jego waż ość i wartość (np. „Dziękuję Ci za to, że się ze ą dzielisz tą sytuacją”) Dowartoś iowa ie służy:  Buduje at osferę zaufa ia, ży zliwoś i, otwartoś i i ezpie zeństwa  Wz a ia po zu ie part erstwa i współpra y  Pozwala do e ić i podkreślić osiąg ię ia, suk esy, postępy stro

 Wz a ia stro ę sła szą  Podkreśla postęp w pro esie doradztwa

Odzwierciedlenie  Upew ia klie ta, że jest słu ha y przez dorad ę  Formy: „Wydaje i się, że jak y …”; „Wygląda a to, że…”; „Wyo raża so ie, że…”, „Ma takie przypusz ze ie fa tazję , że…”; „To tro hę tak jak yś ie wiedział a , o ędzie dalej”  Odzwier iedle ie ie powi o yć adużywa e i ie każda wypowiedź ówią ego wy aga potwierdze ia  Odzwier iedle ie aj zęś iej powi o doty zyć jakiegoś ałoś iowego wątku zy te atu porusza ego przez potrze ują ego po o y w zasie sesji porady

 Jest o o iezwykle użyte z e w od iesie iu do określe ia zy azwa ia e o ji, jakie w da ej hwili przeżywa klie t

 Odzwier iedle ia peł ią waż ą fu k ję w pro esie słu ha ia, po ieważ są jed o ześ ie ko u ikate od dorad y o jego zai teresowa iu i aktyw y u zest i ze iu w pro esie porady oraz pozwalają a pre yzję w określa iu problemu danej osoby czy stanu jej emocji  U iejęt ość for ułowa ia i posługiwa ia się odzwierciedleniami przychodzi z upływe zasu i li z ą od ywa y h sesji  Odzwier iedle ie wywołuje u klie ta ezpośred ią reak ję, która zostaje aty h iast „wysła a" do dorad y, powiada iają go jak da e odzwier iedle ie zostało przyjęte

 Dlatego, jako natychmiastowa informacja zwrotna, ma ona niezwykle istotne z a ze ie dla ałego pro esu doradztwa i ko taktu w trak ie trwa ia sesji

 Po pojawie iu się odzwier iedle ia dorad a otrzy uje syg ał, zy jego stwierdze ie yło traf e i zostało właś iwie przyjęte przez ówią ego lu też, czy przeciwnie — yło łęd e i za urzyło, a ie ułatwiło pro es słu ha ia  O zywiś ie ie ist ieją ałkowi ie pew e syg ały ówią e o traf y lu łęd y przyję iu przez ówią ego użytego odzwier iedle ia p. il ze ie wywoła e odzwier iedle ie oże świad zyć zarów o o ty , że yło o o właś iwe i akurat e, ale także o ty że yło łęd e  Odzwier iedle ie peł i fu k je pre yzują ą wypowiedzi klie ta i jest także syg ałe , że dorad a zaa gażowa y jest w słu ha ie, a ty sa y zy i te pro es jesz ze ardziej prawidłowy i właś iwy

 Sz zegól y

rodzaje

odzwier iedle ia

oże yć

etafora lu przysłowie

 Używa ie etafor zy przysłów jako odzwier iedleń w zasie słu ha ia opiera się a o zywisty założe iu, że są o e w jaki ś stop iu z a e klie towi oraz zosta ą przez iego z łatwoś ią zrozu ia e  Często jest tak, że w sposó krótki i lapidar y, świet ie i z wdziękie o e se s i treść tego, o klie t stara się opisać i powiedzieć

oddają

 Korzysta ie z i h powi o ra zej ieć iejs e w pra y z oso ą którą w do rze poz aliś y i li z a od yty h z ią sesji jest z a z a

iarę

 Nieu iejęt e korzysta ie z etafor i przysłów za iast pozytyw ie wpływać a pro es słu ha ia oże go także utrud iać lu za urzać kiedy?

Odzwierciedlenie trafne i nietrafne Odzwierciedlenie trafne

Za howa ie

ówią ego:

 Nie przerywa wypowiedzi  Potwierdza odzwier iedle ie lu je odrzu a, uś iśla i koryguje  Traf ość potwierdza i ika, ekspresja twarzy lu i niewerbalnie lub parawerbalne

e za howa ie

 Po hwała dorad y za traf ość po zy io ej uwagi „ rawo”, „dokład ie”, „właś ie tak”

Odzwierciedlenie nietrafne

Za howa ie

ówią ego:

 Przerywa wypowiedź lu z ie ia te at  Przyj uje postawę wy ofują ą zaprze za te u, o powiedział w ześ iej  Niewer al e za howa ia świad zą e o wy ofa iu  Długa przerwa,

il ze ie po usłysze iu odzwier iedle ia

Odzwier iedla ie u zuć Odzwier iedle ie u zuć oz a za wyraże ie u zuć i e o ji klie ta, poprzez przekaza ie i h słowa i przez dorad ę. Cele odzwier iedle ia jest zrozumienie stanu emocjonalnego klienta Cze u służy odzwier iedla ie?

 Nazywa i ujawnia emocje, uczucia  U ożliwia klie towi właś iwą o e ę swoi h u zuć i e o ji  Daje poczucie zrozumienia  Po aga zapa ować ad e o ja i i u zu ia i

Wyjaś ia ie klaryfika ja Wyjaś ia ie klaryfika ja to pre yzowa ie, ko kretyzowa ie oraz porządkowa ie waż y h kwestii, pro le ów za po o ą odpowied i h pytań. Cele zastosowa ia tej te h iki oże yć ustale ie ajważ iejszy h te atów w procesie doradczym, diagnoza sytuacji czy diagnoza problemu

 Klaryfikacja zęsto peł i rolę podsu owa ia  Klaryfikacja za zy a się od słów: „Czy to z a zy, że...”; „Jeśli do rze ię zrozu iała to...”

Cze u służy klaryfika ja:  Pozwala zrozu ieć pro le

i jego przy zy y

 Rozpoz ać ajważ iejsze kwestie  U ożliwia zdo y ie dodatkowy h da y h

 Pozwala sprawdzić zy do rze zrozu ieliś y i te ję klie ta  Pozwala zweryfikować rozu ie ie dorad y z i te ją klie ta  Pozwala określić ewe tual e roz ież oś i  Porządkuje przekaza e i for a je

Podsumowanie Podsu owa ie to ze ra ie i stresz ze ie ajważ iejszy h kwestii, i for a ji, yśli i u zuć, które się pojawiły pod zas roz owy dorad zej

Cze u służy podsu owa ie?  Ze ra ie i preze ta je ajważ iejszy h kwestii sesji dorad zej  U ożliwia wy iąga iu w iosków  U ożliwia skupie ie uwagi a isto ie pro le u  U ożliwia ukaza ie postępów w pro esie dorad zy

 U ożliwia korygowa ie ieś isłoś i  U ożliwia do k ię ie określo ego etapu /sesji dorad zej

Pyta ia „otwarte” i „za k ięte” Pytanie otwarte za zy ają się od słów: JAK, JAKA, JAKIE, CO, KTO, KIEDY, GDZIE. Dają o e klie towi ieogra i zo ą dowol ość odpowiedzi, a także ko tekstu, w jaki

opowiada. Takie pyta ia sprzyjają kli atowi otwartoś i, zaufa ia i

ezpie zeństwa a po ad wszystko dostar zają wię ej i for a ji o / od klie ta Pyta ia za k ięte to taki rodzaj pytań, a które TAK lub NIE. Często za zy ają się od słowa: CZY

oż a odpowiedzieć jedy ie

Pyta ia sugerują e to pyta ia zawierają e w so ie o zekiwa ą odpowiedź

Ko u ikat „od sie ie” ko u ikat typu JA  Ko u ikaty „od sie ie” typu JA ak e tują klie ta, jego sta e o ji, sytua ji lu za howań  Pozwalają a wyraża ie sie ie, ale także w rela ji z i negatywne

ą oso ą, pozytyw e lu

 Opisują, o się dzieje ze klie te , gdy…  Składają się z dwó h ele e tów: opisu wydarzeń i faktów oraz opisu reakcji nadawcy  Naj zęś iej za zy ają się od „Czuję się…” lub „Czuję, że…”

Powodzenia w komunikacji