INSIDE OUTSIDE

NORWAY A dialogue on architecture Dialog o architekturze

Does a Norwegian architecture exist?

Czy istnieje architektura norweska?

Is there something specifically Norwegian?

Czy jest w niej coś typowo norweskiego?

And if so, is it relevant to Poland in the

Jeśli tak, to czy ma ona wspólne elementy

21st century?

z polską architekturą XXI wieku?

In this small exhibition, we are inviting

Ta niewielka wystawa jest zaproszeniem

a dialogue on architecture, to see if

do dialogu o architekturze, by przekonać

there are some important issues and

si ę czy istnieją ważne aspekty i doświad­c­-

experiences that could usefully be

zenia, które mogłyby stać się przedmiotem

discussed in these two European countries.

debaty w tych dwóch europejskich krajach.

➀

➁

AN ARCHITECTURE FOR DEMOCRACY ARCHITEKTURA DLA DEMOKRACJI

Norwegian architects like to see themselves today as belonging to an international community. But there may still be something identifiable as a Norwegian way of doing things, of designing and constructing buildings. We believe there are some experiences, some ways of practicing a sustainable way of building, which may be of interest in Poland in 2014. There is close contact between Poles and Norwegians on a daily basis: Students, academics, workers, tourists demonstrate that distances are short. But we do not know much about the building culture of the others. Norwegian architects do relatively little work abroad. In an increasingly globalized world, our architects have

➂

been reluctant to offer their services. For these reasons, Norwegian architects have come to Poland to ask: Perhaps we could collaborate? Perhaps there is something in our approach and in our experience that could be of value in Poland, if we join forces? Not as organizations, but as practicing architects.

Norwescy architekci uważają się obecnie za członków międzynarodowej wspólnoty. Identyfikuje ich jednak charakterystyczny, norweski sposób pracy, projektowania oraz konstruowania budynków. Sądzimy, że istnieją doświadczenia oraz sposoby zrównoważonego tworzenia obiektów, które mogą znaleźć się w kręgu zainteresowania odbiorców w Polsce w 2014 roku. Istniejący bliski kontakt Polaków i Norwegów, w takich aspektach jak organizacja życia społecznego: studentów,

➃

pracowników uczelni, robotników, turystów, pokazuje że różnice pomiędzy tymi grupami w obu krajach są niewielkie. Jednak mało wiemy o kulturze budownictwa obu krajów. Stosunkowo niewielu norweskich architektów pracuje za granicą. W obecnym, coraz bardziej zglobalizowanym świecie, nasi architekci dość niechętnie oferują swoje usługi na zewnątrz. Z tych powodów norwescy architekci przybyli do Polski, z pytaniem: a może moglibyśmy współpracować? Może, łącząc siły praktykujących architektów, znajdziemy w naszym podejściu oraz doświadczeniu wartość, która

➀ Building protecting Church ruins, Hamar, 1998 LUND + SLAATTO ARCHITECTS ➁ Westerdals School of Communication, 2011, Oslo KRISTIN JARMUND ARCHITECTS ➂ Bjørnholt School, Oslo, 2007 NARUD-STOKKE-WIIG ➃ Mortensrud Church, Oslo, 2002 JENSEN & SKODVIN

photos: JIRI HAVRAN

zostanie doceniona w Polsce.

A NATIONAL ACCENT

➀

NARODOWY AKCENT

➂

Norway was, until a century ago, primarily a rural culture. We had few cities on a European scale, but lots of

➃

wild nature – fjords, mountains, forests. We had no colonies, no imperial ambitions, and few pretenses about a prominent position within a common European cultural heritage. Our architecture was formed in close contact with this nature, giving an emphasis to the simplicity of organic materials, to the solid piece of wood, the slab of stone, the unadorned plane, to walls and openings without ornament, the colours that seek partnership and harmony with nature rather than a contrast to it. At its best, this is an architecture that has celebrated the simplicity and honesty of the environment, perhaps blond and soft, perhaps uncomplicated, sturdy and satisfactory in a very basic sense. The concept of Scandinavian Design was launched internationally in the 1950’s and greeted with enthusiasm, not just as a style but as an expression of lifestyle. The purity of line, simplicity in execution, the functional clarity and the economy in the use of materials was interpreted as a specifically Nordic quality: Chairs in blond wood, glass with bold lines, rugged ceramics, family houses with sparse detailing and spatial openness, schools and health institutions which spoke of informality and care for the user. Norwegian society never developed much of an independent class of nobility and wealth. The dominant builder has been the local community, the county or town council or the government. They seldom asked for monumentality or glamour. Architects would have to find a useful role within a democratic decency, based on responsible decisions, with emphasis on the everyday needs of most people. This has produced few extravagances for the international glossy magazines, but it may have produced some innovative, solid and quite poetic buildings.

➄

In the past 50 years, increasingly affluent Norwegians moved into cities, requiring a functional, material and aesthetic standard not just at home but also in public space and in public service. In response to this, social housing, schools, hospitals, cultural buildings and service institutions have demanded a strong response from the architectural profession. Projects are built in partnership between public and private sectors, with local government very much in charge of overall priorities. There is a model of collaboration within an open political system. This has brought significant results that are probably also valid for other countries. It seems that Poland and Norway share some important ideals and aspirations.

Jeszcze wiek temu, Norwegia była głównie krajem rolniczym. Mieliśmy parę miast na skalę europejską, ale również ogrom dzikiej natury – fiordy, góry i lasy. Nie posiadaliśmy kolonii ani imperialistycznych ambicji i tylko parę argumentów na zaistnienie we wspólnym, europejskim dziedzictwie kulturowym. Nasza architektura photos: jiri havran

powstawała w bliskim kontakcie z przyrodą, z dużym naciskiem na zastosowanie prostych, organicznych materiałów, takich jak: lite drewno, kamień, gładkie płaszczyzny, ściany i otwarcia bez zbędnej dekoracji, w kolorystyce raczej poszukującej harmonijnej relacji z naturą, niż kontrastu z nią W całej swej okazałości architektura norweska podkreśla prostotę i szczerość środowiska naturalnego. Jest ona przy tym jasna i delikatna,

➁

być może nieskomplikowana, ale wytrzymała i spełniająca swoje podstawowe zadania. Koncepcja skandynawskiego projektowania pojawiła się w latach 50-tych XX wieku. Zdobyła wielu entuzjastów, postrzegana nie tylko jako styl w sztuce, ale również jako styl życia. Czystość linii, prostota wykonania, czytelna

➀ Borgund Stave Church, Borgund, 12th century

funkcjonalność oraz oszczędność w używaniu materialów to cechy, które zostały przypisane nordyckiej jakości:

➁ Havråtunet, Osterøy

krzesła z jasnego drewna, szkło w grubej oprawie, prosta ceramika, domy jednorodzinne z oszczędnym detalem

➂ St. Hallvard’s Church and Monastery, 1966

oraz otwartymi przestrzeniami, szkoły i instytucje opieki zdrowotnej, które przemawiają prostotą i troską o swoich użytkowników. W norweskim społeczeństwie nie wykształciły się do tej pory niezależne grupy osób uprzywilejowanych i bogatych. Dominującą grupą decydującą o rozwoju zawsze były lokalne społeczności, samorządy regionów i miast lub rząd. Reprezentanci tych grup bardzo rzadko oczekiwali monumentalności i przepychu. Z reguły to architekci musieli odnaleźć odpowiedni kierunek, dążąc do demokracji opartej na odpowiedzialnych decyzjach oraz codziennych potrzebach większości ludzi. Taki nurt pozwolił też na powstanie kilku ekstrawaganckich realizacji na potrzeby międzynarodowych kolorowych magazynów, a przede wszystkim innowacyjnych, solidnych i dość poetyckich budynków. W ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat, zamożni Norwedzy przeprowadzili się do miast, żądając funkcjonalności, wysokich standardów dotyczących używanych materiałów i estetyki nie tylko w domu, ale i w przestrzeniach i usługach publicznych. W odpowiedzi na takie zapotrzebowanie domy socjalne, szkoły, szpitale, instytucje kulturalne oraz usługi publiczne stały się dużym wyzwaniem dla architektów. Inwestycje realizowane są przy współudziale sektora publicznego i prywatnego oraz lokalnych samorządów, które odpowiedzialne są za koordynację działań. Jest to model współpracy w ramach otwartego systemu politycznego. Przyniósł on wspaniałe wyniki, które z całą pewnością mogą być cennymi wskazówkami dla innych krajów. Wydaje się, że Polska i Norwegia hołdują tym samym ważnym ideałom mając zbliżone aspiracje.

LUND + SLAATTO ➃ Storhamarlåven, Hedmark, 1968 SVERRE FEHN ➄ Ingierstrand Bad, 1933 OLE LIND SCHISTAD AND EYVIND MOESTUE

Narud Stokke Wiig

BLUETOOTH CABINS DOMKI KRÓLA HARALDA SINOZĘBNEGO

The Bluetooth prefabricated cabin is a modern interpretation of the Viking way of thinking and working. The cabins reflect Norwegian attitudes towards design, detailing and execution. High quality Norwegian materials reflect and further the Viking tradition. Bluetooth cabins are complete modern cabins of high quality with a number of expansion possibilities. They are conceived in relation to the Norwegian landscape, both for the mountain areas and by the sea. The 800, 900 and 1000-series are inspired by the three centuries of the Viking era, all different and each with a clear and unique expression. The series are module-based, and the cabins can be extended as your needs change. Each series consists of three different modules, allowing cabin buyers great flexibility.

Prefabrykowane domki stanowią nowoczesną inter­pretację sposobu myślenia i wykonywania pracy przez Wikingów. Są również odzwierciedleniem norweskiego nastawienia do projektowania, detalu oraz wykonawstwa. Zastosowane wysokiej jakości norweskie materiały nawiązują do tradycji Wikingów. Domki są całościowym, nowoczesnym rozwią­zaniem z szeroką gamą schematów rozbudowy. Stwor­zono je w odniesieniu do norweskich krajobrazów, zarówno w rejonach górskich jak i nadmorskich. Modele z serii 800, 900 i 1000 są inspirowane trzema wiekami historii Wikingów. Każda seria jest inna i każda ma niepowtarzalny, unikatowy charakter. Wszystkie serie oparte są na modułach, które można dowolnie konfigurować według indywidualnych potrzeb. Każda seria składa się z trzech różnych modułów, co pozwala na zachowanie pełnej swobody wyboru przez nabywcę.

architect / autor

Narud Stokke Wiig Architects AS

client /inwestor

Viking Hytter

location / lokalizacja

Mountain areas and by the sea / Rejony górskie oraz nadmorskie

completed / realizacja

First finished 2014 / Pierwszy domek ukończono w 2014 roku

area / powierzchnia

32–82 m², with possible extensions / 32–82 m² z możliwością rozbudowy

Helen & Hard

VENNESLA LIBRARY AND CULTURE HOUSE BIBLIOTEKA I DOM KULTURY W VENNESLA

The new library in Vennesla in south Norway comprises a library, a café, meeting places and administrative areas, and links an existing community house and learning centre. Supporting the idea of an inviting public space, all main public functions have been gathered into one generous space, allowing the structure combined with furniture and multiple spatial interfaces to be visible in the interior and from the exterior. A rib concept was created as a hybrid structure combining timber construction with all technical devices and the interior. The library consists of 27 ribs made of prefabricated glue-laminated timber elements and CNC-cut plywood boards. These ribs inform the geo­metry of the roof, as well as the undulating orientation of the generous open space, with personal study zones nestled along the perimeter.

Nowa biblioteka w miejscowości Vennesla, na południu Norwegii, pełni funkcje biblioteki, kawiarni, miej­sca spotkań oraz przestrzeni administracyjnej, łączą­­c istniejącą siedzibę gminy z centrum nauczania. Reali­zuje ideę publicznych przestrzeni zebranych w jednej lokalizacji, pozwalając bryle budynku współgrać z meblami oraz wieloma wyodrębnionymi przestrzen­iami, widocznymi zarówno od środka jak i z zewnątrz. Koncepcja „żebra” została utworzona jako hybry­dowa struktura, łącząca drewnianą konstruk­cję ze wszystkimi zastosowanymi wewnątrz technicz­n ymi urządzeniami. Bibliotekę tworzy 27 żeber skonstruowanych z prefabrykowanych elementów drewnianych klejonych warstwowo oraz z komputer­owo obrabianych płyt ze sklejki. Żebra tworzą geometrię dachu, a także kształtują falującą orientacje przestrzeni wnętrza, w wydzielonymi strefami do indy­widualnej pracy wzdłuż całego jego obwodu.

architect / autor

Helen & Hard Architects AS

client /inwestor

Vennesla kommune

location / lokalizacja

Vennesla

completed / realizacja

2011

area / powierzchnia

1.938 m²

Ghilardi + Hellsten

SABETJOHK PEDESTRIAN BRIDGE KŁADKA PIESZA SABETJOHK

This lightweight aluminum bridge completes a hiking path, gives panoramic views of the deepest canyon in Northern Europe and serves as a platform for bungee jumping. Because of the remote location, it had to be lifted into place by helicopter, with all aspects of the design and engineering focused on reducing the weight of the main span. The “flying weight” was 3800 kg, and tolerances at both bridgeheads as well as installation rehearsals were critical. The bridge was realized with a unique collaboration between engineer, contractor and architect from beginning to end.

Lekka, aluminiowa konstrukcja kładki jest zwieńczeniem ścieżki wspinaczkowej, na tle najgłębszego kanionu północnej Europy i służy również jako platforma do skoków bungee. Ze względu na posadowienie kładki musiała ona zostać przetransportowana na miejsce docelowe helikopterem, co powodowało konieczność opracowania maksymalnie lekkiej konstrukcji i zmniejszenia ciężaru głównej belki. „Latający ciężar” wynosił 3 800 kilogramów, a tolerancja rozpiętości na obu przyczółkach jak i możliwości prób montażowych były krytyczne. Kładka powstała dzięki niezwykłej współpracy pomiędzy inżynierami, wykonawcą i architektem od początku, aż do końca procesu powstawania obiektu

architect / autor

Ghilardi + Hellsten Architects

client /inwestor

Kåfjord Municipality / Urząd Miasta Kåfjord

location / lokalizacja

Kåfjord

completed / realizacja

2011

size / wymiary

Length / długość: 53 m, height / wysokość: 5,6 m, width / szerokość: 7,8 m

Narud Stokke Wiig

CHOCOLATE FACTORY HOUSING BUDYNEK MIESZKALNY FABRYKA CZEKOLADY

The project is more than a housing project. It is all about designing a vision for an entire city block at Rodeløkka in central Oslo. The project also reflects more than 120 years of Norwegian industrial and archi­tectural history. The use of materials enhances the mix of old and new. The project reflects the fusion of historic and modern architecture. Part of the block has been specially tailored for families, with day-care facilities integrated into the green oasis in the courtyard. There is also a theatre and other cultural activities located in the area.

Ten projekt to coś więcej niż tylko projekt budynku mieszkalnego. Jest on wyrazem wizji dotyczącej dzielnicy Rodeløkka, w centrum Oslo. Projekt jest również nawiązaniem do 120-letniej norweskiej historii przemysłu i architektury. Wykorzystane materiały stanowią mieszankę starego z nowym. Projekt odzwierciedla połączenie histor­ycznej i nowoczesnej architektury. Część budynku została dostosowana do potrzeb rodzin, poprzez zlokalizowanie na terenie obiektu miejsc dziennej opieki nad dziećmi w zielonej oazie umiejscowionej na dzie­dzińcu. Na terenie inwestycji zlokalizowano również teatr oraz inne atrakcje kulturalne.

• 153 apartments

• 153 mieszkania

• All apartments with French window or balcony

• Wszystkie mieszkania posiadają porte-fenêtre

• Direct access from underground car park • Shared and lush courtyard

lub balkon • Bezpośrednie wejście do budynku z garażu podziemnego

• Day-care centre • Common roof terrace with great views

• Wspólny dziedziniec • Instytucje opieki dziennej nad dziećmi • Wspólny ogród na dachu z pięknymi widokami

architect / autor

Narud Stokke Wiig Architects AS

client /inwestor

Chokoladefabrikken utbggingsselkap AS and Bunde Bygg AS

location / lokalizacja

Rodeløkka, Oslo

completed / realizacja

2014

area / powierzchnia

25.000 m²

Kristin Jarmund

GJERDRUM SECONDARY SCHOOL SZKOŁA ŚREDNIA W GJERDRUM

The project won 1st prize in an invited competition in 2007. With very few adjustments, the competition project was realized soon after. The school is designed within a relatively compact building structure. The roof is shaped as though the terrain is “folded up” from the ground, creating a powerful and encompassing dimension compared to the large surrounding landscape. The school functions are gathered under the overarching roof-structure. An open landscape made up by smaller buildings, as “houses within the house”, creates a rich inner atmos­phere. Gjerdrum Secondary School has won the prestigious Norwegian Government Building Award in 2010.

Projekt zdobył pierwszą nagrodę w zamkniętym konkursie ogłoszonym w 2007 roku. W krótkim czasie został on zrealizowany z niewielkimi zmianami. Budynek szkoły został zaprojektowany jako stosunkowo zwarta bryła. Dach ukształtowano zgodnie z falującym dookoła terenem, tworząc całość wraz z otaczającym krajobrazem. Wszystkie szkolne funkcje zostały umieszczone pod okalającą konstrukcją dachu. Rozległy krajobraz złożony z mniejszych budynków, jako „domy w domu”, tworzy bogatszą wewnętrzną atmosferę. W 2010 roku budynek szkoły w Gjerdrum, zdobył prestiżową nagrodę przyznawaną realizacjom bud­ow­­­lanym przez rząd Norwegii.

architect / autor

Kristin Jarmund Architects AS

client /inwestor

Gjerdrum kommune / Gmina Gjerdrum

location / lokalizacja

Gjerdrum

completed / realizacja

2009

area / powierzchnia

3.900 m²

11 7 10

6 7

6 4

3

5

2

1

5

8 6 8 9

photos: rune stokmo, espen grønlie

7 1. COURTYARD 2. MAIN ENTRANCE 3. CANTINE 4. COMMUNAL AREA 5. ARTS AND CRAFTS 6. PROFESSOR 7. AUDITORIUM 8. ADMINISTRATION 9. 8TH GRADE 10. 9TH GRADE 11. 10TH GRADE

L2

BJØRNSLETTA SCHOOL SZKOŁA W BJØRNSLETTA

Bjørnsletta school is placed on a small piece of land in close proximity to a housing area. An existing school for 200 pupils was torn down and replaced by the new school for classes 1-10, with a capacity for 790 pupils in a new building of 10200 m². The school has a main floor built into the ground, with three smaller volumes placed over it. The three volumes, with facades in wood, contain the ’home areas’ of the pupils. The ground floor has common rooms and special facilities, with facades of natural stone. The three ’home areas’ are organized as separate buildings for different age levels, to be conceived as three small schools with separate identities. The school is a demonstration project in the FutureBuilt program, aimed to support climate friendly architect­ure and urban development.

Szkoła w Bjørnsletta usytuowana jest na małej dział­ce, w niedużej odległości od terenów mieszkalnych. Istniejącą dotychczas szkołę dla 200 uczniów wyburzono, zastępując ją nową szkołą przeznaczoną dla 790 uczniów w klasach od 1 do 10, w nowym budynku o powierzchni 10 200 m². Parter wkomponowano w ukształtowanie terenu, a ponad nim umiejscowiono trzy mniejsze budynki. Trzy bryły z drewnianymi elewacjami są miejscem pracy uczniów. Parter z kamienną elewacją, zawiera standardowe pomieszczenia oraz specjalne urządzenia niezbędne dla szkoły. Trzy bloki pomyślano jako oddzielne budynki dla uczniów w różnych przedziałach wiekowych oraz jako trzy samodzielne mniejsze szkoły, każda z własnymi potrzebnymi funkcjami. Inwestycja została zrealizowana jako pokazowy projekt w ramach programu Future-Built (Budowanie przyszłości), którego celem jest promowanie przyjaznej architektury i rozwoju urbanistycznego.

architect / autor

L2 Architects AS

client / inwestor

Oslo kommune, Undervisningsbygg KF

location / lokalizacja

Bjørnsletta, Oslo

completed / realizacja

2014

area / powierzchnia

10.200 m²

Pir II

TALLHALL, METEOROLOGICAL INSTITUE NORWESKI INSTYTUT METEOROLOGII

The project for the Norwegian Meteorological Institute is a product of a commission and a process where environmental issues have been in focus. As one of the suppliers of climate research data, the Institute knew that they should contribute to the reduction of emissions. The building is divided into two contrasting programs. There are areas of a technical nature with limited access. And there are areas for public use, with a need for openness and accessibility. This challenge was met by placing the open areas on the upper floor. The technical areas have been given a strict shape, while the public areas are more expressive. The perforated aluminium in the exterior cladding gives a visual unity for the project as a whole. In the interior, the materials are chosen from a “nordic” palette, with focus on untreated wood as a main material, and a few chosen colour-contrasting elements.

Projekt wykonano na zlecenie Norweskiego Instytutu Meteorologii, uwzględniając aspekty związane ze środowiskiem naturalnym. Jako instytucja prowadząca badania naukowe na temat klimatu, Instytut wiedział, że powinien przyczynić się do ograniczenia szkodliwych emisji. Budynek został podzielony na dwa kontrastujące programy funkcjonalne. Znajdują się w nim pomieszczenia techniczne z ograniczonym dostępem. Są też pomieszczenia otwarte, dostępne dla szerszej publiczności. Sprostano temu wyzwaniu dzięki umiejscowieniu otwartych przestrzeni na górnym piętrze. Pomieszczeniom technicznym nadano surowy wygląd, a miejsca ogólnodostępne są bardziej ekspresyjne. Perforowana blacha aluminiowa jako okładzina elewacji nadaje spójności całej realizacji. Wnętrza natomiast wykonane są z „nordyckiej” palety materiałów. Zastosowano w nich głównie surowe drewno oraz parę elementów w kontrastowych kolorach.

Pir II Oslo

client / inwestor

Norwegian Meteorological Institute

location / lokalizacja

Blindern, Oslo

completed / realizacja

2011

area / powierzchnia

1.920 m²

photos: laila meyrick/velour.no.

photo: thea kvamme Hartmann

architect / autor

Element

THE TEACHERS HOUSE DOM NAUCZYCIELA

The young practice Element won the competition for a conference center for the Teachers Union in 2004. The building is part of a larger complex that includes the headquarters of the Union. Special care had to be taken with the two neighbouring buildings facing the street, from late 19th century, with tilted facades and fragile wooden foundations. From energy wells dug 200 meters deep in the back yard, warm and cold water is circulated throughout the building, heating in winter and cooling in summer. The building is a zero emission building, and will in time become an energy positive building. The glass façade has two layers, one with silkscreen printing by the artist Jorunn Sannes. The art also functions as a sunscreen.

Młoda grupa Element w 2004 roku wygrała konkurs na centrum konferencyjne Związku Nauczycieli. Budynek jest częścią większego założenia, na terenie którego znajduje się siedziba Związku. Zadanie polegało również na szczególnej trosce o dwa zabytkowe sąsiadujące budynki o lekko pochylonych elewacjach i drewnianych fundamentach z końca XIX wieku. Ciepła woda oraz ogrzewanie budynku zimą, a chłodzenie latem, pochodzą z cyrkulacji wody pobranej z wykopanych studni o głębokości 200 metrów. Centrum jest budynkiem o zerowej emisji, a z czasem stanie się budynkiem pasywnym. Elewacja ze szkła posiada dwie warstwy. Jedna z nich to sitodruk z dziełem Jorunn Sannes. Grafika służy również jako osłona przeciwsłoneczna.

architect / autor

Element Architects AS

client / inwestor

Utdanningsforbundet

location / lokalizacja

Osterhaus gate 4, Oslo

completed / realizacja

2009

area / powierzchnia

1.794 m²

Niels Torp

VULKAN The project consists of two hotels, apartments and offices, with restaurant, barbers shop etc. at ground level. The building aims to make a connection between the steep terrain, the main road making up the urban floorscape, and the cultural piazza around the old industrial buildings along the river. The large, compact hotel has 149 rooms, a bar and a 100-seat restaurant with a view to the river. The small hotel has 30 rooms. The commercial floors are meant to serve as local office space and ateliers. The other floors are made for use as workshops for local artists and different cafes and bars, with tables and chairs being placed out on the square to make a focal point on the lower street level.

Projekt składa się z dwóch hoteli, mieszkań, biur oraz restauracji, fryzjera itp. w poziomie parteru. Budynek ma za zadanie wykorzystać stromy teren, łącząc główną drogę tworzącą urbanistyczne plateau z placem, będącym centrum kulturalnym wokół starych budynków przemysłowych wzdłuż rzeki. Większy hotel zawiera 149 pokoi, bar i restaurację na 100 osób z widokiem na rzekę. W mniejszym hotelu znajduje się 30 pokoi. Część komercyjna przeznaczona jest głównie na lokalne biura i atelier. Pozostałe kondygnacje mieszczą warsztaty dla lokalnych artystów, bary, kawiarnie ze stolikami na placu, będąc centralnym punktem tej realizacji

photos: jiri havran

na poziomie ulicy.

architect / autor

Niels Torp Architecs AS

client / inwestor

Aspelin Ramm

location / lokalizacja

Maridalsveien/Møllerveien

completed / realizacja

2011

area / powierzchnia

16.500 m²

Hille Melbye

LAMBERTSETER CENTER CENTRUM LAMBERTSETER

The task was to revitalize a local center building from the 1950’s. New building volumes enclose the old shopping center, library, cinema and parking garage. The original center building has been completely refurbished and connected to the new volumes through internal streets and skylights. The cinema has been rebuilt for two auditoriums. There is now direct access to the metro station. The facade material is light bricks (a reused product), both as a dense wall and a baluster wall en­closing the parking garage. The library has a structural glazing facade. The center has achieved high energy efficiency, through efficient systems for electro and ventilation, economical use of windows and skylights, good heat insulation and efficient spatial use.

Zadaniem projektantów była rewitalizacja budynku z lat 50-tych XX wieku. W nowym obiekcie mieszczą się: centrum handlowe, biblioteka, kino oraz parkingi. Oryginalny budynek został całkowicie przebudowany i dostosowany do nowych potrzeb poprzez stworzenie wewnętrznych ulic i świetlików. Kino przebudowano i wydzielono dwie sale audytoryjne. Budynek obecnie posiada bezpośredni dostęp do stacji metra. Na elewacjach zastosowano lekką cegłę (materiał użyty wtórnie) zarówno na ścianach zewnętrznych jak i na ażurowych ścianach otaczających parkingi wielopoziomowe. Elewacja biblioteki jest konstrukcją szklaną. Budynek posiada wysoką klasę energetyczną, dzięki sprawnym systemom elektrycznym i wentyl­acyjnym, ekonomicznemu wykorzystaniu okien i świet­lików, dobrej izolacji grzewczej i właściwemu zagospodarowaniu przestrzeni użytkowej.

architect / autor

Hille Melbye Architects AS

client / inwestor

OBOS Forretningsbygg AS

location / lokalizacja

Cecilie Thoresens vei 17-21, Oslo

completed / realizacja

2010

area / powierzchnia

42.000 m² (35.000 m² new / nowa część)

Ratio and Nordic

THE KNOWLEDGE CENTER, ST OLAV HOSPITAL CENTRUM NAUKI SZPITALA ŚWIĘTEGO OLAFA

The Knowledge Centre is built to passive house standards. The average energy consumption will be reduced by 75% compared to existing health buildings. The building saves 2 million kWh per year, and has proven that it is possible to make significant savings even in the most energy intensive buildings – hospitals. It also makes the passive house facade a huge and unique work of integrated art and architecture. All the technical installations save energy, working together with the extremely well insulated building – controlled by a centralized system. The indoor lighting uses daylight sensors, 90% of the heat in the indoor air is recycled; ventilation is controlled by CO₂-sensors. All materials used are sustainable, healthy, and makes a highly useable and humane hospital building.

Centrum Nauki zostało wzniesione zgodnie z wytycznymi dla budynków pasywnych. Średnie zużycie energii zostanie zredukowane o 75% w porównaniu z obecnie działającymi systemami grzewczymi w budynkach. Budynek oszczędza dwa miliony kWh w ciągu roku i jest dowodem na to, że nawet tak energochłonne obiekty jak szpitale mogą oszczędzać energię. Fasada pasywnego budynku stała się również polem do pełnej integracji pomiędzy sztuką i architekturą. Wszystkie zastosowane instalacje oszczędzają energię, współpracując z perfekcyjnie izolowanym budynkiem – kontrolowanym przez centralny system. Światło wewnątrz korzysta z czujników dziennego oświetlenia; 90% ciepła w wewnętrznym powietrzu ulega ponownemu przetwarzaniu; wentylację kontrolują czujniki CO₂. Wszystkie wykorzystane materiały są zrównoważone, zdrowe i sprawiają, że budynek szpitalny jest bardzo użyteczny

photos: m.herzog / www.visualis-images.com

i przyjazny w odbiorze.

architect / autor

RATIO Architects AS, Nordic Office of Architecture

client / inwestor

Helsebygg Midt-Norge

location / lokalizacja

Trondheim

completed / realizacja

2013

area / powierzchnia

18.000 m²

Hille Melbye

VIP-HOUSE, OSLO AIRPORT TERMINAL VIP, PORT LOTNICZY W OSLO

The new VIP-house has been placed to the southeast of the main terminal building at the Gardermoen Airport. It functions as a separate terminal for departure and arrival, for checking-in, security control and baggage handling on the ground floor. On the floor above, there are lounges and meeting rooms. The ground floor has two separate, long volumes to the east and west, enclosing a garden and creating a marked entrance. To the north, the garden ends with a stone wall shielding the area behind it from view. A granite façade gives the ground floor a solid look. The volume on the first floor is cantilevered and creates a covered entrance area on both sides. The first floor has a massive bulletproof façade clad in steel and glass. The glass panels are layered, creating a lightness in contrast to the materials of the storey below. The façade elements are illuminated from behind.

VIP-house to nazwa nadana nowemu budyn­kowi zlokalizowanemu po południowo-wschodniej stronie głównego terminala lotniska Gardermoen. Funkcjo­nuje on jako odrębny terminal obsługujący na parterze przyloty i odloty, odprawę, kontrolę bezpieczeństwa oraz obsługę bagażu. Na piętrze zlokalizowane są trzy salony oraz pokoje spotkań. Na poziomie parteru zaprojektowano dwie odrębne, podłużne bryły oraz wewnętrzny ogród, tworząc wyraźnie nakreślone wejście. Od strony północnej ogród zamyka kamienna ściana, zasłaniająca wgląd z zewnątrz. Granitowa elewacja parteru daje wrażenie solidnej bryły. Górny poziom jest nadwieszony i tworzy zadaszenia nad strefą wejścia po obu jej stronach. Kuloodporną elewację pierwszego piętra wykonano ze stali pancernej i szkła. Szklane panele ułożone warstwowo stanowią kontrast do materiału użytego na elewacji parteru. Elementy elewacji są podświetlone.

architect / autor

Hille Melbye Architects AS

client / inwestor

Oslo Lufthavn AS

location / lokalizacja

Gardermoen International Airport

completed / realizacja

2011

area / powierzchnia

850 m²

Snøhetta

POWERHOUSE KJØRBO ELEKTROWNIA KJØRBO

The ambitious goal of the Powerhouse team is to develop and construct buildings that produce more energy than they consume over the course of their lifetime. Two renovated buildings were built in 1980, each covering approx. 2.600 m². Together they had an energy con­ sum­ption of 250kWh per square meter annually. After the current renovation, the expected energy needs of the buildings will be met by local production of solar panels. The solar panels can supply over 200.000kWh each year. Walls, ceilings, and windows are tight-fitting and well insulated. Exterior sun shading and internal solutions, including exposed concrete decks, contribute to a reduced need for cooling in the summer. The interior will be upgraded into modern office spaces. The facades will use charred wood, which retains the dark colours of the existing building and provides an environmentally friendly material.

Ambitnym celem grupy Powerhouse (projektantów i wykonawców zaangażowanych w realizację elektrowni) jest budowanie i konstruowanie budynków, które w całym cyklu życia produkują więcej energii niż jej zużywają. Odnowiono dwa budynki, zbudowane w 1980 roku, każdy o powierzchni około 2 600 m². Zużycie energii w obu budynkach kształtowało się na poziomie 250 kWh rocznie. Po obecnej renowacji całe zapotrzebowanie energii zostanie pokryte przez tą uzyskaną z paneli słonecznych. Panele mogą zapewnić ponad 200 000 kWh rocznie. Ściany, sufity i okna zostały dobrze dopasowane i zaizolowane. Zewnętrzne zacienienia oraz rozwiązania zastosowane wewnątrz wraz z wyeksponowanymi płytami betonowymi zmniejszają potrzebę chłodzenia w lecie. Powierzchnie biurowe we wnętrzu zostaną unowocześnione. Elewacje zostaną pokryte opalanym drewnem, które zachowa ciemny kolor istniejącej elewacji, będąc równocześnie materiałem przyjaznym środowisku.

architect / autor

Snøhetta

client / inwestor

Entra Eiendom

location / lokalizacja

Bærum

completed / realizacja

2014

area / powierzchnia

5.200 m²

Niels Torp

TJUVHOLMEN WYSEPKA ZŁODZIEI

When your construction is on reclaimed land at the harbour’s edge, you are not restricted by the street grid of the city. When plotting out the streets at Tjuvholmen, the focus was on breezes, sunlight and views. This new city district has been given maximum shoreline exposure to the Oslo Fjord, with two kilometres of differentiated paths along the quays. The canal, the fjord surface at Filipstad and the beach zone by the park, can be perceived as water spaces. A hierarchy of street types has been created at Tjuvholmen, ranging from avenues to narrow alleys. The spaces created have been carefully and dimensionally matched – none are oversized or barren. The buildings have been given moderate heights, allowing the city’s natural hilly landscape to retain its dominant role.

Jeśli miejscem budowy jest teren poddany melioracji, znajdujący się na krawędzi nabrzeża, to nie ma ograniczeń w postaci siatki ulic. Podczas wyznaczania ulic w Tjuvholmen kierowano się takimi wytycznymi jak: bryza, światło słoneczne i otwarcia widokowe. Nowa dzielnica miasta otrzymała największą możliwą ekspozycję linii brzegowej od strony Fiordu Oslo wraz z dwoma kilometrami zróżnicowanych ścieżek wzdłuż nabrzeży. Kanał, powierzchnia fiordu w Filipstad i plaża są postrzegane jako przestrzenie wodne. W Tjuvholmen została zachowana hierarchia ulic, od alei aż do wąskich uliczek. Zaprojektowane przestrzenie mają bardzo starannie dobrane wymiary – żaden nie jest za duży czy zbędny. Zachowano umiarkowaną wysokość budynków pozwalając, aby miasto posiadało w dalszym ciągu dominująca rolę w istniejącym krajobrazie.

Niels Torp

client / inwestor

Aspelin Ramm, Selvaag

location / lokalizacja

Tjuvholmen, Oslo

completed / realizacja

2010

area / powierzchnia

83.000 m²

photos: jiri havran

architect / autor

Snøhetta

NATIONAL OPERA AND BALLET OPERA NARODOWA I BALET

The Snøhetta design was characterized by the jury as having strongly identifiable themes that tie the building to its culture and place while also presenting an unusual and unique expression that was in many ways new and innovative. The project developed a highly complex program into a simple general plan that integrated a practical and intuitive sculptural approach. Its low slung form became a link within the city rather than a divisive sculptural expression. Its accessible roof and broad, open public lobbies make the building a social monument rather than a sculptural one. Generous windows at street level provide the public a glimpse of the workshop activities. The Norwegian National Opera and Ballet is part of the city’s revitalization strategy to redevelop the city’s historical industrial waterfront into an active public space.

Jury konkursowe uzasadniając wybór projektu biura Snøhetta określiło obiekt jako niezwykle rozpoznawalny, wiążący jego kulturowe przesłanie z miejscem, prezentując równocześnie unikalną wizję, będącą wyrazem nowości i innowacyjności. Projekt rozwinął wysoce rozbudowany i skomplikowany program założenia do prostego planu ogólnego, który scala praktyczne i intuicyjne, rzeźbiarskie podejście do tematu. Nisko osadzona bryła budynku stała się bardziej łącznikiem z miastem niż rzeźbiarskim wyrażeniem podziału. Ogólnodostępny dach i otwarte przestrzenie publiczne sprawiają, że budynek jest raczej społecznym pomnikiem niż rzeźbą. Ogromne przeszklenia na poziomie wzroku pozwalają osobom z zewnątrz obserwować wewnętrzne życie obiektu. Budynek Norweskiej Opery Narodowej oraz Baletu jest elementem szerszego planu rewitalizacji

photo: jiri havran

i ożywienia historycznej nabrzeżnej części Oslo poprzez przekształcenie jej w aktywną przestrzeń publiczną.

architect / autor

Snøhetta Oslo AS

client / inwestor

Statsbygg (Government Building Agency)

location / lokalizacja

Bjørvika, Oslo

completed / realizacja

2008

area / powierzchnia

38.500 m²

Ghilardi + Hellsten

AKER BRYGGE REFURBISHMENT REWITALIZACJA STREFY PORTOWEJ AKER BRYGGE

Stranden 1 is going through a full interior and exterior refurbishment. The building will be marking the portal to Aker Brygge and a new diagonal shopping street, piercing through the Aker Brygge district, connecting two central plazas in Oslo. A sustainable attitude towards upgrading and energy efficiency is reflected in formal expression, materiality and detailing, giving the building a future-oriented architecture. Improved interior environment through better daylight conditions and the use of low-emitting building materials is emphasized. The footprint of the building is almost identical to that of the original building from 1985. The main load-bearing construction is preserved with certain constructive adaptations and conversions.

Budynek przy Stranden 1 przechodzi pełną wewnętrzną i zewnętrzną renowację. Będzie on stanowił bramę do dzielnicy Akker Brygge, a nowa przekątna ulica handlowa, przebijająca się przez Aker Brygge łączyć będzie dwa centralne place w Oslo. Zrównoważone podejście do modernizacji i efektywności energetycznej znajduje odzwierciedlenie w formalnym wyrazie materiału i detalu, nadając budynkowi cechy architektury futurystycznej. Poprawione zostało wnętrze budynku dzięki wprowadzeniu większego dopływu światła dziennego oraz zastosowaniu materiałów o niskiej emisyjności. Bryła projektowanego budynku jest niemal identyczna jak oryginalnego z 1985 roku. Główna konstrukcja nośna jest zachowana, natomiast w niektórych miejscach została poddana adaptacji i przekształceniom.

architect / autor

Ghilardi + Hellsten Architects

client / inwestor

Norwegian Property

location / lokalizacja

Stranden 1, Oslo

completed / realizacja

Under construction 2009-2014

area / powierzchnia

23.000 m²

a-lab

STATOIL HEADQUARTERS GŁÓWNA SIEDZIBA STATOIL

An internationally honoured office building for 2500 employees, built at the former Fornebu airport just outside Oslo. Prized for site planning, iconic architecture, advanced construction, flexibility and user friendliness. The built form has references to building typologies of the oil industry: Five large slabs have been stacked on three levels, with up to 30 meter cantilevers above ground. This solution gives the building an economical use of land, while giving a large interior common space and generous park grounds towards the water. A short building period of 20 months required large parts of the building to be produced off-site. The final assembly of up to 100 tonnes was achieved with the largest mobile crane of Northern Europe.

Doceniony na międzynarodowej arenie biurowiec dla 2 500 pracowników został wybudowany na terenie byłego lotniska Fornebu, tuż pod Oslo. Nagrodzony za plan urbanistyczny, nowoczesną konstrukcję, elastyczność oraz przyjazność dla użytkownika, został jednocześnie uznany za ikonę architektury. Forma budynku swoim charakterem nawiązuje do przemysłu naftowego: pięć bloków zostało umieszczonych wspornikowo na trzech poziomach, na wysokości do 30 metrów nad ziemią. Takie rozwiązanie pozwala na ekonomiczne wykorzystanie terenu, stwarzając jednocześnie dużą powierzchnię wewnętrzną oraz rozległy park nad wodą. Krótki, dwudziestomiesięczny czas budowy, wymagał produkcji dużych fragmentów rozwiązania poza terenem budowy. Końcowa faza złożenia stu ton materiałów została sfinalizowana dzięki użyciu największego dźwigu

photos: luis fonseca

w północnej Europie.

architect / autor

a-lab (Arkitekturlaboratoriet AS)

client / inwestor

IT-Fornebu Property (owner) and Statoil ASA (tenant)

location / lokalizacja

Fornebu, Bærum

completed / realizacja

2012

area / powierzchnia

65.500 m²

a-lab

THE CARVE RZEŹBA

The Carve is an unconventional high-rise apartment building, part of the Barcode Plan in Oslo’s new waterfront development. The first 8 floors are designated for office space, topped off with a residential program, in a total of 22.000 m². The mixed program is structured compacting the office spaces in an efficient machine and optimizing the views and outdoor spaces of the apartments around a raised, covered garden. These 1.000 m² of common open areas, elevated far above the street level, creates a distance and buffer to the corporate world underneath. The architectural gesture allows for a terraced housing typology in the center of Oslo.

Budynek Carve jest niekonwencjonalnym wieżowcem-apartamentowcem, stanowiąc część Planu Barcode, rozwoju nabrzeża w Oslo. Pierwsze osiem pięter przeznaczono na przestrzenie biurowe nad którymi znajduje się część mieszkalna, licząc w sumie 22 000 m² powierzchni. Zróżnicowany program użytkowy zagęszcza przestrzeń biurową w wydajną maszynerię optymalizując widoki i przestrzenie zewnętrzne apartamentów w podniesiony kryty ogród. 1 000 m² wspólnej otwartej przestrzeni, położonej wysoko ponad poziomem ulicy stwarza dystans i bufor od

photos: ivan brodey

znajdującego się niżej świata korporacji. Architektonicznie nawiązuje do tarasowej typologii centrum Oslo.

architect / autor

a-lab (Arkitekturlaboratoriet AS)

client / inwestor

OSU (Oslo S Utvikling)

location / lokalizacja

Bjørvika, Oslo

completed / realizacja

2014

area / powierzchnia

22.500 m²

BUILDING IN WOOD

➁

➁

BUDOWANIE Z DREWNA

There is a long Norwegian tradition of building in wood – from viking ships, stave churches and farmhouses to modern buildings in towns and countryside. There is abundant raw material, there is the technical expertise, and there is a deep rooted sense that an architecture using wood is functional as well as delicate, rough and durable as well as aesthetically simple, generously adaptive as well as ecologically responsible. The UN Panel on Climate has confirmed that the use of wood as a building material will reduce greenhouse gas emissions. The Norwegian government actively promotes the use of wood in buildings, and the work of Norwegian architects confirms the superb qualities of this material. We even believe that these experiences have relevance in other countries, like Poland.

Norweska tradycja budowania z drewna ma bardzo długą historię – od statków Wikingów, kościołów klepkowych i wiejskich domów do nowoczesnych budynków w miastach i na wsiach. W Norwegii mamy duże zapasy surowca, techniczne doświadczenie oraz głęboko zakorzenioną świadomość, że architektura drewniana jest zarówno funkcjonalna, jak i delikatna, solidna i trwała, estetycznie prosta, łatwa w adaptacji oraz ekologiczna. Zespół ds. Zmian Klimatu przy ONZ potwierdził, że stosowanie drewna jako surowca budowlanego obniża emisję gazów. Rząd norweski aktywnie promuje użycie tego materiału w budownictwie, a praca norweskich architektów potwierdza jego najwyższą jakość. Wierzymy, że doświadczenia te mają również duże znaczenie

photos: jiri havran

w innych krajach, w tym w Polsce.

➀

➂

➄ ➀ Farm house, Toten, 2008 JARMUND/VIGSNES ARCHITECTS ➁ Storhamarlåven, Hedmark, 1968 SVERRE FEHN ➂ Stokkøya Maritime Center, Trøndelag. 2010 PIRII ARCHITECTS ➃ Borgund Stave Church, Borgund, 12th century ➄ Stavanger Concert Hall, Stavanger, 2012 RATIO ARCHITECTS

➀ ULSHOLTVEIEN 31, OSLO

BUILDING FOR THE ENVIRONMENT – FUTUREBUILT

➁ FJELL KINDERGARTEN, DRAMMEN

Climate-friendly housing for young people at Furuset.

The kindergarten is made as a building system in massive wood elements.

Przyjazny klimatowi budynek mieszkalny dla młodych

BUDOWANIE DLA ŚRODOWISKA – BUDOWANIE PRZYSZŁOŚCI

ludzi w Furuset.

PRZEDSZKOLE FJELL, DRAMMEN Przedszkole zostało zbudowane z systemu masyw­

architect / autor: Haugen/Zohar Architects,

nych, nieprzetworzonych elementów drewnianych.

Steinsvik

WHY FUTUREBUILT?

CZYM JEST FUTUREBUILT?

Man-made climate change is one of the big challenges of our time. Climate gas emissions must be reduced

FutureBuilt to dziesięcioletni program wsparcia dla 50 projektów pilotażowych dotyczących zarówno indywidualnych

drastically, and this will in turn have big consequences for urban planning and architecture. The Oslo region is

budynków jak i terenów miejskich. Program będzie trwał do 2020 roku i jest to czas na zrealizowanie projektów

the largest urban area in Norway. The region is rapidly expanding, with an estimated population growth of 40%

pilotażowych. Projekty zostały stworzone, by ograniczyć, przynajmniej w 50% emisję gazów pochodzących

in the next 30 years. This implies development of many new houses, workplaces and an improved transportation

z transportu, zużycia energii i zasobów. Projekty, poprzez zastosowanie wysokiej jakości architektury, poprawią

infrastructure.

jakość środowiska miejskiego.

Architects and Dronninga Landskap

client / inwestor: Drammen Eiendom KF

➂ FREDRIK SELMERS VEI 4, OSLO

➃ NEW DEICHMAN LIBRARY, OSLO

The office buildings, built in 1982, have been refur-

The library will be a landmark building in Oslo with

bished. The existing concrete structure is retained

high architectural quality and innovative solutions.

and the building re-clad using prefabricated timber façade units and aluminum.

NOWA BIBLIOTEKA DEICHMAN Biblioteka będzie charakterystycznym punktem

FutureBuilt obejmuje: Tereny miejskie, Szkoły Przedszkola, Budynki biurowe, Centra kultury, Budynki mieszkalne.

urban areas and architecture with high quality. The pilot projects are meant to inspire and change practice in both the private and the public sectors.

architect / autor: Code Architects

 

FutureBuilt has been launched to support climate-friendly urban development in the municipalities of Oslo, Bærum, Asker and Drammen. The vision of FutureBuilt is to show that it is possible to develop climate-neutral

client / inwestor: Stiftelsen Betanien

Przebudowa budynków biurowych, powstałych

w krajobrazie Oslo, obiektem o wysokiej jakości

w 1982 roku. Istniejąca konstrukcja betonowa została

archi­tektonicznej oraz innowacyjnych rozwiązaniach.

zachowana, elewacje natomiast pokryto prefabryk­ owanymi elementami z drewna i aluminium.

NAUKA POPRZEZ PRAKTYKĘ

Atelier Oslo Architects.

FutureBuilt to program nastawiony na innowacje, a jego projekty pilotażowe mają je odzwierciedlać. W projektach WHAT IS FUTUREBUILT?

zostaną zastosowane metody niepraktykowane dotychczas w budownictwie. Użyte zostaną nowe technologie,

FutureBuilt is a ten-year program with the aim to develop 50 pilot projects, including individual buildings and

metody, koncepcje i produkty. Niektóre z tych projektów będą przedmiotem badań.

urban areas. FutureBuilt will run until 2020, and the pilot projects will be completed throughout this period. The

Co się stanie, jeżeli zaprojektowany zostanie biurowiec bez parkingów? Kto może dostarczyć produkty z betonu

pilot projects are set to reduce greenhouse gas emissions from transport, energy and material consumption by

przy najmniejszej emisji dwutlenku węgla? Jak można wykorzystać drewno w zaawansowanych miejskich projektach?

at least 50 per cent. They will involve high quality architecture and contribute to a better urban environment.

Czy nadmiar ciepła może być przekazany dalej do sąsiedztwa?

architect / autor: Lund Hagem Architects and

architect / autor: LPO Architects

client / inwestor: Bjørvika Cultural Buildings,

client / inwestor: Entra Eiendom

City of Oslo

➂

Program FutureBuilt jest bardzo ambitny, aczkolwiek musi być realny dla inwestorów i władz miejskich, by te FutureBuilt includes 31 pilot projects: Urban areas, Schools, Kindergartens, Office buildings, Cultural centers, Housing projects,

chciały się w niego angażować. FutureBuilt (Budowanie przyszłości) to współpraca 11 partnerów. Są to: władze miejskie Oslo, Bærum, Asker i Drammen, Ministerstwo Środowiska, Norweski Bank Narodowy, Enova, Transova, Narodowe Biuro Technologii

LEARNING BY DOING

Budowlanej i Administracji, Green Building Alliance oraz Stowarzyszenie Architektów Norweskich. Więcej informacji:

FutureBuilt is a program for innovation, and its pilot projects are expected to reflect this. The projects will explore

www.futurebuilt.no

➁

practices not currently in use in the construction industry. This involves new methods, concepts, technologies and products. Some of the pilot projects will also serve as research case studies. What happens when you build an office building without a car park? Who can deliver concrete products with

photo: espen gees

next door? The ambitions of FutureBuilt are lofty, but at the same time the ambitions must be perceived as realistic for developers and municipalities to get involved. FutureBuilt is a collaboration between 11 partners: the municipal authorities of Oslo, Bærum, Asker and Drammen, the Ministry of the Environment, the Norwegian State Housing Bank, Enova, Transnova, the National Office of Building Technology and Administration, the Green Building Alliance and the National Association of Norwegian Architects. For information: www.futurebuilt.no

DLACZEGO FUTUREBUILT “BUDOWANIE PRZYSZŁOŚCI”? Zmiany klimatu spowodowane działalnością człowieka są obecnie wielkim wyzwaniem. Należy drastycznie ograniczyć emisję gazów, co miało znaczący wpływ na planowanie urbanistyczne i projektowanie architektoniczne. Rejon Oslo to najbardziej zurbanizowany obszar Norwegii. Ten region gwałtownie się rozrasta, prognozowany wzrost populacji w ciągu najbliższych 30 lat wyniesie 40%. Fakt ten powoduje duży wzrost zapotrzebowania na budynki mieszkalne, powierzchnie biurowe oraz ulepszoną infrastrukturę transportową. FutureBuilt to program, który został stworzony, by wspierać przyjazny klimatowi rozwój urbanistyczny miast: Oslo, Bærum, Asker i Drammen. Ideą programu jest pokazanie, że możliwy jest rozwój urbanistyczny oraz tworzenie architektury wysokiej jakości bez wpływu na zmiany klimatu. Celem projektów pilotażowych jest zainspirowanie zmian w sposobie myślenia zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym.

➀

➃

photo: tove lauluten

the lowest carbon footprint? How can wood be used in complex urban projects? Can excess heat be shipped off

ARCHITECTS PARTICIPATING IN THE EXHIBITION a-lab

Hille Melbye Architects

Niels Torp Architects

Drammensveien 130, 0277 Oslo

Hausmanns gate 16, 0182 Oslo

Industrigata 59, 0357 Oslo

Phone: +47.22 12 22 63

Phone: +47.23 32 72 00

Phone: +47.23366800

www.a-lab.no

www.hilmel.no

www.nielstorp.no

Contect: Geir Haaversen, [email protected]

Contact: Tore Wiig, [email protected]

Contact: Øyvind Neslein, [email protected]

Element Architects

Kristin Jarmund Architects



Maridalsveien 3, 0178 Oslo

Drammensveien 44, 0271 Oslo

Pir II Architects

Phone: +47.400 01 025

Phone: +47. 22 92 60 60

Professor Brochs gate 8C, 7030 Trondheim

www.element.no

www.kjark.no

Phone: +47.73 98 40 80

Contact: Cathrine Vigander, [email protected]

Contact: Geir Messel,

www.pir2.no

[email protected]

Contact: Anne Sandnes, [email protected]

Møllergt.12, 0179, 0179 Oslo

L2 Architects

Ratio Architects

www.ghilardihellsten.com

Frognerveien 22, 0263 Oslo

Drammensveien 130, 0277 Oslo

Phone: +47.22339910

Phone: +47.22129956

Phone: +47.41521111

Contact: Ida Winge Andersen,

www.L2.no

www.rationark.no

[email protected]

Contact: Jon Flatebø, [email protected]

Contact: Randi Mandt, [email protected]

Helen & Hard Architects

Narud Stokke Wiig Architects

Snøhetta Oslo Architects

Vindmøllebakken 2, 4014 Stavanger

Rådhusgaten 27, 0158 Oslo

Akershusstranda 21, 0150 Oslo

Phone: +47.406 40 672

Phone: +47.22403740

Phone: +4724156060

www.hha.no

www.nsw.no

www.snohetta.com

Contact: Randi Augenstein, [email protected]

Contact: Ole Wiig, [email protected]

Contact: Robert Greenwood, [email protected]

Ghilardi + Hellsten Architects



THIS EXHIBITION WAS PRODUCED BY The Association of Consulting Architects in Norway in collaboration with

Barcode, Oslo’s new waterfront development, 2014

SARP Krakow. First shown in Szczepański Square, Krakow, from May 19, 2014.

Association of Consulting Architects

financial support:

in Norway

Innovation Norway

Curator (Polish projects): Paweł Wieczorek

P.O.Box 5482 Majorstuen, 0305 Oslo

Oslo/Warszawa

Editor (Polish projects): Biś Lisowski

Phone: +47 22 93 15 00

www.innovationnorway.no

Curator and editor: Peter Butenschøn

www.arkitektbedriftene.no Municipality of Krakow

Design: Cathrine Pangopoulos

www.krakow.pl

Translation: Anna Lisowska,

FutureBuilt

Izabela Korczyńska, Anna Stachon-Olsen

Josefines gate 34, 0351 Oslo

Print and production: LabLab

Phone: +47 23 33 25 00

Royal Norwegian Embassy

Lighting: ES-SYSTEM

www.futurebuilt.no

www.amb-norwegia.pl