Niebezpieczne odpady

Spalarnia odpadów komunalnych SYSAV w Malmö

Recykling/odzysk materiałów

Gospodarka odpadami w Szwecji Biogazownia NSR w Helsingborg

Gunnar Haglund Ambasada Szwecji 606 28 89 57 [email protected] Poznań 24 listopada 2011r.

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Im mniej odpadów, tym lepiej, ale... Odpady w Szwecji w roku 2008 • 4 731 660 ton odpadów komunalnych z gospodarstw domowych

Odpowiedzialność gmin

• Każdy Szwed produkuje 511 kg odpadów na rok • •• •• Popioły lotne • •• •

Współpraca! 3% składowane (140 250 ton), a 97% odzyskane w Przetargi i umowy a 97% odzyskane w następujący sposób... następujący sposób... Firmy prywatne 1% -- odpady odpady niebezpieczne niebezpieczne (43 (43 320 320 ton) ton) – 1. baterie 1% Opakowania 35% opakowania recykling materiałów materiałów (1 (1 657 657 840 840 ton) ton) – – 2. Opakowania 35% -- recykling (metal, szkło, szkło, plastik, plastik, papier), papier), 3. makulatura, metal, odpady makulatura, metal, 4. odpady (metal, makulatura, metal, odpady elektroniczne ZSEE ZSEE elektroniczne 12,5% - odpady organiczne poddawane obróbce biologicznej (597 280 ton) 48,5% 48,5% -- spalanie spalanie zz odzyskiem odzyskiem energii energii (2 (2 292 292 970 970 ton) ton) Odpowiedzialność 5. opony i 6. samochody i 7. leki producentów

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Biogaz

Czysto!

13% Frakcja biologiczna

1% Odpady niebezpieczne

35% Recykling

Nowe Materiały

48% jest spalona z odzyskiem energii w ciągu 5-6 dni

Ciepło Prąd Chłód Zabezpieczyć!

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Nie wiem??? Brudne!!!

A co właściwie Szwedzi robią ze swoimi odpadami....!?

?

Każda gmina po swojemu!

Sortujemy je u źródła, bo efektywnie i tanio! E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Sortowanie w domu Sortowanie u źródła w domu

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

W sklepach zbierane są opakowania z kaucją Odpowiedzialność producentó! 2200 szt. Volvo C30!

50% 25% 33 cl - 25 gr 50 cl - 35 gr

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

95% 20 gr

duży 80 gr mały 40 gr

11 zł

9 zł

Odpowiedzialność producentów!

5800 Stacji Recyklingowych dla opakowań i papieru - bez personelu - Producenci odpowiadają za opakowania - Stacje są ulokowane na osiedlach lub blisko sklepów - Ok. 1600 osób na każdą stację

Twardy Baterie plastik

Szkło kolorowe

Opakowania metalowe E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Szkło

Opakowania papierowe

Gazety, czasopisma, reklama

650 Centrów Recyklingowych dla odpadów ponadgabarytowych, niebezpiecznych i elektrycznych/elektronicznych (ZSEE) – z personelem • Odpady ponadgabarytowe: meble, zabawki, rowery, wózki dziecięce, odpady ogrodowe itd. • Mieszkańcy przywożą odpady na własną rękę, własnym samochodem • 1 400 000 ton odpadów w roku 2008, czyli 154 kg od mieszkańca • 5,3 miliony osób zwiedziło Centra Recyklingowe w roku 2008 (statystycznie raz co drugi rok)

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Meble Ziemia, kamień, beton TV, komputer Odpady niebezpieczne Akumulatory samochodowe

Karton Do spalenia

Drewno

Świetlówki, żarówki z rtęcią

Lodówki itd Złom Drewno Szkło Opony

Nie do spalenia Nie do spalenia Złom Do spalenia Drewno

Wyjazd Wjazd

Gazety Asbest

Plastik, metal, karton „stacja recyklingowa”

Odpowiedzialność gmin! (we współpracy z producentami)

Centrum Recyklingu w mieście Linköping E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Uzupełnienie: sortowanie bliżej domu w specjalnym pomieszczeniu organizowanym przez właściciela domu, spółdzielnię mieszkaniową etc. „Podwórkowa stacja recyklingowa”

„Kontener dla odpadów ponadgabarytowych”

„Domowe stacje recyklingowe” E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Drobne odpady niebezpieczne w domu Samlaren = Kolektor

Żarówki Świetlówki kompaktowe Baterie Drobna elektronika – komórka, fotoaparat, golarka itd. • Drobne odpady niebezpieczne – lakier do paznokci, klej, farby itd. • Puszki z farbą, dezodorantem itd. w sprayu • • • •

Samlaren w supermarkecie www.renova.se w Göteborg E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Samlaren w domu czynszowym

Drobne odpady niebezpieczne w biurze

Szafka • • • • • • • •

Puszki w sprayu Rozpuszczalniki i chemikalia Baterie Żarówki i świetlówki (kompaktowe) Elektronika biurkowa i przewody Taśmy i tonery Tusze i markery Odpady kujące i tnące

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Pudełko w szafce

Reszta odpadów jest spalana lub poddawana obróbce biologicznej • Reszta odpadów jest zbierana w domach lub na osiedlach • Większość tych odpadów jest spalana z wykorzystywaniem energii (48,5%). Wtedy często zbiera się mieszane odpady w 1 worku i 1 pojemniku. • Coraz więcej (12,5%) odpadów jest jednak poddawane obróbce biologicznej. • Wtedy zbiera się posegregowane u źródła odpady w 2 workach i 2 pojemnikach. – jeden na odpady żywnościowe, – drugi na resztę odpadów, które się spala. • Ok. 46 % gmin (133 z 290) ma systemy zbierania odpadów organicznych u źródła. Ok. 31 % gmin (90 z 290) przygotowuje wprowadzenie takiego systemu.

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Biogaz z odpadów komunalnych, odpadów rolniczych, odpadów przemysłowych oraz osadów ściekowych W Szwecji nie ma sieci gazowej i dlatego biometan jest używany do napędu pojazdów komunalnych.

3.

Ważny symbol dla mieszkańców W ten sposób rozwiązujemy problem odpadowy równocześnie uzyskując energię i dochód z jej sprzedaży Source: NSR

W miastach Borås, Helsingborg, Linköping i Västerås (po około 100 000 mieszkańców) wszystkie autobusy i śmieciarki napędzane są tak wytworzonym biogazem. E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Don’t waste the waste!

Rozlewanie bionawozu Source: NSR w Helsingborg

Sztuuuczne nawooozy są drooogie! Fooosfor się kooończy... Rurociąg na bionawóz NSR/Helsingborg E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Spalanie odpadów produkuje ciepło i energię Efektywne oczyszczanie gazów spalinowych Högdalen - spalarnia odpadów komunalnych w Sztokholmie

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Jak wygląda spalarnia w środku? Zamek Królewski

200 000 domostw

15% Ciepła

Sieć ciepłownicza! ok. 12 km

OdbiórX odpadów E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Spalarnia odpadów Högdalen

325 GWh ciepła 70 GWh energii elektrycznej

Skraplania spalin: Roczny odzysk energii = 1 reaktor atomowy (biomasa, śmieci, osady ściekowe)

Nie ma dachu! Wilgotne „paliwo”!

Miasto Kristianstad 33 000 Gmina Kristianstad 78 000 E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Spalarnia odpadów komunalnych w Linköping (2005)

Jak wygląda spalarnia na zewnątrz?

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Zwrot kosztów: - Plan: 5 lat - Wynik: 4 lata

1. Dlaczego szwedzka spalarnia odpadów jest opłacalna? Energetycznie 2 tony odpadów = 1 tona węgla

1 tona węgla = - 60 euro

2 tony śmieci = +44 euro

Różnica = 104 euro

Najtańsza energia - ciepło i prąd - w Szwecji

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

2. Dlaczego szwedzka spalarnia odpadów jest opłacalna? Produkcja energii elektrycznej i ciepła, które wykorzystuje się w sieci ciepłowniczej Elektrownia na odpady

!

Ciepła woda w kranie 20-30%

Elektrociepłownia na odpady

E = 1 reaktor atomowy rocznie!

Prąd 31% Opłata 26%

Prąd 31% Opłata 69%

Ciepło 34%

Ciepło z Ciepło 8% 8% skraplania Kondensat 1%

„Opłata na bramie” jest ok. 2,5 razy niższa Metal Materiał budowlany E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Para do celów przemysłowych, np. do pompy ciepła absorpcyjnej => chłod do sieci zdalnego chłodu

Ile warte są polskie odpady? 1 tona odpadów

= ok. 3 MWh energii z czego = ok. 0,5 MWh to energia elektryczna = ok. 2,5 MWh to ciepło.

1 tona odpadów = energia elektryczna: 0,5 MWh x 230 złotych = 115 zł 1 tona odpadów = energia cieplna 2,5 MWh x 90 złotych = 225 zł W sumie to 340 zł netto z 1 tony odpadów 12 000 000 ton rocznie x 340 zł = 4,1 miliarda zł! Dzisiaj ok. 90% tej sumy zakopywane jest w ziemi. Wartość odpadow odpowiada co najmniej wartości wytworzonej z nich energii. W Szwecji ok. 50% odpadów komunalnych jest spalanych

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

A popioły?

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Langøya w Norwegii

Z 512 kg odpadów komunalnych przeciętny Szwed odaje na składowisko tylko 20 kg na rok 31 spalarni

20 kg Sztokholm 15% ciepła Göteborg 30% ciepła

Malmö 60% ciepła

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

1,5 mln

Wyniki recyklingu w r. 2009 Gazety/makulatura 91% (cel 75%) Paper biurowe (dobrowolnie) 72% (cel 50%) Opakowania papierowe (papier, karton, tektura falista) 74% (cel 65%) Opakowania metalowe 73% (cel 70%) Opakowania plastykowe 27% (cel 70%) Opakowania ze szkła 90% (cel 70%) Opakowania z kaucją: butelki 98%, puszki 86%, PET:y 83% (cel 70%) Butelki bez kaucji 90% (cel 70%) ZSEE ok. 80%, lodowki/zamrażalki 95% 30% tego co wyląduje w ”workach na spalanie” to opakowania i papier

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

95% ciepła Ekologia przemysłowa w Linköping Ekologia przemysłowa w Linköping Ekologia przemysłowa w Linköping (60%) 140.000 mieszkańców 140.000 mieszkańców Składowisko 30% prądu odpadów

3 centra recyklingu

Fabryka czekolady

26 stacji recyklingu

chłód Elektrociepłownia Spalarnia

Stacja uzdatniania Biogazownia

+ Biologiczna frakcja odpadów komunalnych

Bionawóz www.biototal.se

Zajezdnia autobusów Rzeźnia „Filling station” Restauracje Restauracje Szkoły Szkoły Szpitale Szpitaleitd[ itd...

Mleczarnia

Dworzec

Rolnictwo Rolnictwo E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Oczyszczalnia ścieków Biogazownia

Centrum

Pociąg na biogaz

7% wszystkich pojazdów jeździ na biogazie

Don’t waste Planowanie Koszty gospodarki odpadami w Szwecji krajobrazu the waste! Średnia opłata odpadowa gminy: Plan: Plantagon w Linköping Funkcje miejskie Budownictwo 670 SEK/osobę i rok z VAT Ciepło odpadowe Odpowiedzialność producentów: CO2

500 SEK/osobę i rok z VAT Ruch i Suma Transport

Publiczni i prywatni podmioty

Energia kosztów: 1170 SEK (509 40PLN) m /osobę i rok z VAT W ten sposób czyli 42 PLN/ osobę i miesiąc rozwiązujemy problemy odpadowe 25% VAT jest wliczony, a średnia równocześnie szwedzka pensja jest 2,5Odpady razy wyższa[ Woda i ścieki uzyskując energię

i dochód sprzedaży z jej sprzedaży

Nie licząc dochodów ze ciepła, energii, chłodu, biogazu!

E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w

Inteligentni Inteligentni uczą uczą się się na na cudzych cudzych błędach, błędach, a a nie nie na na własnych! własnych! 13% Frakcja biologiczna 35% Recykling

1% Odpady niebezpieczne

48% jest spalona z odzyskiem energii w ciągu 5-6 dni

Zapraszamy do Szwecji! Gunnar Haglund, Ambasada Szwecji w Warszawie 606 28 89 57 [email protected] E m b a s s y o f S w e d e n, W a r s a w