EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII
Miejsce na naklejkê
dysleksja
z kodem szko³y
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdaj¹cego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron (zadania 133) oraz barwn¹ mapê. Ewentualny brak zg³o przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie u¿ywaj korektora, a b³êdne zapisy wyranie przekrel. 5. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie. 6. Podczas egzaminu mo¿esz korzystaæ z o³ówka i gumki (wy³¹cznie do rysunków) oraz linijki. 7. Wype³nij tê czêæ karty odpowiedzi, któr¹ koduje zdaj¹cy. Nie wpisuj ¿adnych znaków w czêci przeznaczonej dla egzaminatora. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj¹ datê urodzenia i PESEL. Zamapola odpowiadaj¹ce cyfrom numeru PESEL. B³êdne zazna-
luj
czenie otocz kó³kiem
i zaznacz w³aciwe. ¯yczymy powodzenia!
2007
Wype³nia zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy
PESEL ZDAJ¥CEGO
KOD ZDAJ¥CEGO
Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ ³¹cznie 60 punktów
41
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadania 110 rozwi¹¿, korzystaj¹c z barwnej mapy turystycznej BieszczadySolina.
Zadanie 1. (2 pkt) Zapisz podzia³kê mapy BieszczadySolina w postaci skali mianowanej. Obliczenia:
Skala mianowana
..
Zadanie 2. (2 pkt)
2
Powierzchnia Jeziora Soliñskiego na za³¹czonej mapie wynosi 84 cm . Oblicz powierzchniê jeziora w terenie (zapisz obliczenia). Obliczenia:
Powierzchnia jeziora ..........................
Zadanie 3. (1 pkt) Przeanalizuj przebieg poziomic na pó³wyspach po³o¿onych w polu G3 i zaznacz poprawne zakoñczenie zdania. Wysokoæ bezwzglêdna lustra wody Jeziora Soliñskiego wynosi A. 16 m. B. 410420 m. C. 410420 m n.p.m. D. 390400 m n.p.m.
Zadanie 4. (2 pkt) Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy opisanych obiektów.
Lp.
1.
2.
3.
4.
42
Obiekt
Wzniesienie w Polañczyku, na którego stokach znajduje siê wyci¹g narciarski
Rezerwat przyrody po³o¿ony na lewym brzegu rzeki Berenicy (uchodz¹cej do Jeziora Myczkowskiego)
Wzniesienie oko³o 2 km na po³udniowy wschód od stacji kolejowej Uherce
Pó³wysep, na którym znajduje siê orodek wczasowy z krytym basenem
Nazwa
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 5. (2 pkt) Wyjanij wp³yw rzeby terenu na przebieg drogi asfaltowej na odcinku od hotelu Jawor w miejscowoci Jawor (D4) do orodka wodnego na pó³wyspie Jawor (F4). W wyjanieniu uwzglêdnij dwie cechy przebiegu drogi na tym odcinku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (1 pkt) Zaznacz miejscowoæ, w której 21 marca S³oñce góruje najwy¿ej. A. Uherce Mineralne
C. Solina
B. £obozew
D. Polañczyk
Zadanie 7. (1 pkt) Solina jest miejscowoci¹ dobrze przygotowan¹ na przyjêcie turystów zmotoryzowanych. Udowodnij prawdziwoæ tego stwierdzenia, podaj¹c trzy argumenty.
1. ............................................................................................................................ ...........................
2. ............................................................................................................................ ...........................
3. ......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (3 pkt) Poni¿szy przekrój topograficzny wykonano wzd³u¿ linii zaznaczonej na mapie czarn¹ kresk¹. Wpisz w umieszczonych na rysunku prostok¹tach kierunki linii przekroju, a w elipsach numery zaznaczonych na nim obiektów (obiekty wybierz sporód podanych ni¿ej). 1
rzeka San
5 czerwony szlak rowerowy
2
schronisko PTSM
6 droga nr 895
3
punkt widokowy
7 wzniesienie o wysokoci 431 m n.p.m.
4
zielony szlak turystyczny
8 potok (ciek wodny)
Zadanie 9. (1 pkt) Podaj numer, którym oznaczono brakuj¹cy na profilu (w zadaniu 8) fragment przekroju.
1
2
Numer rysunku uzupe³niaj¹cego profil ............
..
3
43
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 10. (1 pkt) Uzupe³nij rysunek, tak aby przedstawia³ uk³ad piêter rolinnych w Bieszczadach.
...................................................
...................................................
pogórza
Zadanie 11. (2 pkt) Na mapie poni¿ej cechy ilociowe przedstawiono dwiema metodami.
Podaj nazwê metody, któr¹ zastosowano do przedstawienia: a)
liczby liceów ogólnokszta³c¹cych w poszczególnych województwach
....................................................................................................................................................... b) liczby uczniów w liceach ogólnokszta³c¹cych
.......................................................................................................................................................
Zadanie 12. (2 pkt) Oblicz, któr¹ godzinê wskazuj¹ zegary na lotnisku w Sydney (34°S,151°E) w chwili, gdy na lotnisku w Warszawie (52°N, 21°E) wskazuj¹ godzinê 13.00. Nie bierz pod uwagê zmiany czasu na letni. Zapisz obliczenia. Obliczenia:
Zegary w Sydney wskazuj¹ godzinê .....................
44
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 13. (1 pkt) Wpisz literê P obok zdañ prawdziwych i literê F obok zdañ fa³szywych.
Planety Uk³adu S³onecznego obiegaj¹ S³oñce w tym samym kierunku.
Czas trwania pe³nego obiegu planet wokó³ S³oñca jest tym d³u¿szy,
im wiêksza jest ich odleg³oæ od S³oñca.
..
Sporód planet Uk³adu S³onecznego najwiêksz¹ masê ma Saturn.
Zadanie 14. (1 pkt) Wska¿ prawid³owe zakoñczenie zdania. Okrelenie iloci izotopu uranu w danej próbce ska³y s³u¿y do okrelenia A. wzglêdnego wieku ska³y. B. bezwzglêdnego wieku ska³y. C. typu genetycznego ska³y. D. sposobu promieniowania ska³y.
Zadanie 15. (2 pkt) Przyporz¹dkuj podanym obszarom le¿¹ce w ich obrêbie jednostki tektoniczne, wpisuj¹c w miejsce kropek odpowiednie litery. A Zapadlisko l¹sko-Krakowskie, B Zapadlisko Przedkarpackie, C Monoklina Przedsudecka, D Wyniesienie Mazursko-Suwalskie, E Obni¿enie Nadba³tyckie, F Karpaty
1)
obszar fa³dowañ prekambryjskich ..........., ...........
2)
obszar fa³dowañ paleozoicznych ..........., ...........
3)
obszar fa³dowañ alpejskich ..........., ...........
Zadanie 16. (2 pkt) W zdaniach dotycz¹cych przedstawionej na rysunku struktury geologicznej skrel b³êdne okrelenia, tak aby zdania by³y prawdziwe.
Przedstawiona na rysunku struktura to wysad
Tego typu struktury wystêpuj¹ w okolicach K³o-
Sól powsta³a wczeniej / póniej ni¿ ska³y ju-
Utwory plejstoceñskie s¹ m³odsze / starsze od
solny / pok³ad solny.
dawy / Wieliczki.
rajskie.
trzeciorzêdowych.
45
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 17. (2 pkt) Mapa przedstawia zró¿nicowanie przyrostu naturalnego na wiecie.
Podaj nazwy dwóch pañstw afrykañskich, w których przyrost naturalny jest wiêkszy ni¿ 30 i wymieñ dwie konsekwencje eksplozji demograficznej dla poziomu rozwoju tych pañstw. Pañstwa:
1.
........................................................
2.
........................................................
Konsekwencje:
1.
..........................................................................................................................................................
2.
..........................................................................................................................................................
Zadanie 18. (1 pkt) Korzystaj¹c z mapy w zadaniu 17, oceñ prawdziwoæ zdañ poni¿ej. Wstaw w miejsce kropek literê P (prawda) lub literê F (fa³sz).
46
Przyrost naturalny w Somalii jest wy¿szy ni¿ w Etiopii. ........ .
W Azji krajami o najwiêkszym przyrocie naturalnym s¹: Jemen, Oman i Afganistan. ........ .
W Chinach przyrost naturalny przekracza 20. ........ .
Ukraina ma ujemny przyrost naturalny. ......... .
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 19. (3 pkt) Na podstawie mapy i w³asnej wiedzy wykonaj polecenia.
a) Podaj przyczyny wystêpowania w Brazylii wszystkich trzech ras g³ównych.
1.
..........................................................................................................................................................
2.
..........................................................................................................................................................
3.
..........................................................................................................................................................
b) Wymieñ rasy g³ówne, z których powsta³y nastêpuj¹ce rasy mieszane.
Metysi .....................................................................................................................................................
Mulaci .....................................................................................................................................................
Zambo ....................................................................................................................................................
Zadanie 20. (1 pkt) Obok nazw orodków kultu religijnego wpisz nazwy religii, których wyznawcy pielgrzymuj¹ do tych orodków.
a)
Mekka ...............................................................
b) Lourdes .............................................................
c)
Jerozolima .........................................................
Zadanie 21. (2 pkt) Podaj nazwy miast, w których znajduj¹ siê wymienione ni¿ej polskie obiekty wpisane na Listê wiatowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
a)
Renesansowy zespó³ urbanistyczno-architektoniczny ..............................................................................
b) Zabytkowa kopalnia soli ..................................................................................................... ........................
c)
Zamek krzy¿acki ........................................................................................................................................
d) Zespó³ architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy ..............................................................
............................................................................................................................... ........................
47
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 22. (2 pkt) Korzystaj¹c z danych zawartych w tabeli, wykonaj zadania. Rolnictwo wybranych województw w 2004 r.
Województwo
Przeciêtna
Plony z 1 ha
Przeciêtny
Skup
Zu¿ycie
Po-
powierz-
(w dt)
roczny
produktów
nawozów
wierzchnia
udój
rolnych na
sztucz-
u¿ytków
mleka od
1 ha
nych
rolnych na
chnia gospodar-
zbo¿a
ziem-
stwa
podsta-
niaki
indywidu-
wowe
(w jed-
(w kg na
1 ci¹gnik
nostkach
1 ha
(w ha)
alnego
zbo¿o-
u¿ytków
(w ha)
wych)
rolnych)
1
Polska Dolnol¹skie wiêtokrzyskie
2
1 krowy (w litrach)
3
4
5
6
7
8,4
35,5
196
4082
24,5
99,3
12,0
10,7
44,7
221
4228
25,8
93,8
17,0
5,8
28,1
175
4006
13,3
73,0
8,6
ród³o: Rocznik statystyczny województw 2005, GUS, Warszawa 2005
Porównaj rolnictwo województw dolnol¹skiego i wiêtokrzyskiego pod wzglêdem wydajnoci, towarowoci, chemizacji i struktury wielkoci gospodarstw. Wymieñ mierniki, na których podstawie dokona³e ka¿dego porównania. Wydajnoæ rolnictwa:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... Towarowoæ:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... Stopieñ chemizacji rolnictwa:
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... Struktura wielkoci gospodarstw:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
48
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 23. (2 pkt) Ka¿dej zapisanej w tabeli cesze rolnictwa przyporz¹dkuj typ rolnictwa i kraj, w którym dany typ jest charakterystyczny (wybieraj¹c sporód wymienionych ni¿ej). Wpisz do tabeli odpowiednie oznaczenia literowe. Typy rolnictwa: 1 rolnictwo plantacyjne; 2 towarowe rolnictwo farmerskie; 3 rolnictwo ¿arowo-od³ogowe Kraje: a Stany Zjednoczone; b Demokratyczna Republika Konga; c Argentyna
Cechy rolnictwa
Typ rolnictwa
Kraj
A. Rolnictwo nastawione na produkcjê rolinn¹, pola u¿yniane przez wypalanie lasu, najczêciej u¿ytkowane przez kilka lat, czêsto do utraty ¿yznoci.
B. Rolnictwo wyspecjalizowane, jego cech¹ jest monokultura. Gospodarstwa wielkopowierzchniowe s¹ czêsto w³asnoci¹ przedsiêbiorstw zagranicznych.
C. Rolnictwo wysoko zmechanizowane, towarowe, wyspecjalizowane; du¿e powierzchnie gospodarstw; grunty zmeliorowane, racjonalnie nawo¿one.
Zadanie 24. (2 pkt) W latach 19902002 spad³o w Polsce pog³owie zwierz¹t gospodarskich. Podaj po jednej przyczynie spadku pog³owia wymienionych zwierz¹t.
A) byd³o
..
...............................
.......................................................................................................................................................
B) owce ...
..............................
.......................................................................................................................................................
C) konie
...........................
.......................................................................................................................................................
D) drób
...
.............................
.......................................................................................................................................................
49
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 25. (2 pkt) Dobierz najodpowiedniejszy rodzaj transportu do przewozu wymienionych towarów. Rodzaje transportu do wyboru: a)
kolejowy
b) samochodowy c)
lotniczy
d) wodny ródl¹dowy e)
morski
f)
przesy³owy (ruroci¹gowy)
A. 2000 t wêgla kamiennego z Gliwic do elektrowni Dolna Odra (Nowe Czarnowo) w warunkach przeci¹¿enia linii kolejowej
... B. 2 t cukru z cukrowni Werbkowice do hipermarketu w Radomiu
C. Partiê wie¿o ciêtych kwiatów z Amsterdamu do Warszawy
D. 3000 t rudy ¿elaza z Krzywego Rogu (Ukraina) do huty Katowice w D¹browie Górniczej
E. 200 000 t ropy naftowej z Ras Tannura (Arabia Saudyjska) do Tokio
.
Zadanie 26. (2 pkt) Wyjanij znaczenie terminu kraje tanich bander i podaj dwa przyk³ady krajów zaliczanych do tej grupy.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 27. (2 pkt) Podaj trzy argumenty przemawiaj¹ce za decyzj¹ o lokalizacji fabryki samochodów osobowych w Owiêcimiu, a nie w Gi¿ycku nad jeziorem Niegocin.
1.
..........................................................................................................................................................
............................................................................................................................... ........................
2.
.........................
..
............................................................................................................................... ........................
3.
..........................
..
............................................................................................................................... ........................
Zadanie 28. (1 pkt) Wród podanych cech wska¿ trzy charakterystyczne dla krajów s³abo rozwiniêtych. A. ma³y odsetek zatrudnionych w us³ugach B. du¿a wartoæ PKB na 1 mieszkañca C. wysoki wskanik urbanizacji D. wysoki wskanik mechanizacji rolnictwa E. ma³e zu¿ycie energii elektrycznej na 1 mieszkañca F.
50
du¿y udzia³ w eksporcie surowców i artyku³ów rolnych
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 29. (3 pkt) Korzystaj¹c z danych zawartych w tabeli, wykonaj polecenia. Wydobycie wêgla kamiennego Kraj
1960
1970
1980
1995
2002
w mln ton wiat
1972
2134
2728
3580
3618
Wielka Brytania
198
147
130
51
30
Niemcy (RFN)
143
111
59
26
Indie
53
74
105
266
335
Rep. Pd. Afryki
38
55
115
184
222
a)
94,5
Opisz tendencje oraz tempo zmian wielkoci wydobycia wêgla kamiennego w latach 19602002 w skali globalnej i w wymienionych krajach.
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... b) Wymieñ po dwie przyczyny zmian wielkoci wydobycia wêgla kamiennego w wymienionych krajach europejskich i pozaeuropejskich. Kraje europejskie
1.
............................................................................................................................. .....................
2. ............................................................................................................................ ......................
Kraje pozaeuropejskie
1.
............................................................................................................................. .....................
2.
............................................................................................................................. .....................
Zadanie 30. (2 pkt) Wród podanych rodzajów transportu (kolejowy, samochodowy, lotniczy, morski) wska¿ dwa, których znaczenie w ostatnich 10 latach w Polsce wzros³o i dwa, których znaczenie zmala³o. Uzasadnij przyczyny tych zmian. Zmala³o znaczenie:
1. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............
.......................................................................................................................................................
2. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............
....................................................................................................................................................... Wzros³o znaczenie:
1. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............
.......................................................................................................................................................
2. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............
.......................................................................................................................................................
51
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 31. (2 pkt) Wymieñ dwa pozytywne i dwa negatywne skutki likwidacji nierentownych kopalñ na Górnym l¹sku. Skutki pozytywne
1. ............................................................................................................................ .......................
2. ............................................................................................................................ ....................... Skutki negatywne
1.
........................................................................................................................... ....................
2. ............................................................................................................................ .......................
Zadanie 32. (3 pkt) Jedn¹ z najgroniejszych chorób zakanych koñca XX w. jest AIDS (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome nabyty zespó³ braku odpornoci). Korzystaj¹c z mapy i w³asnej wiedzy, wykonaj polecenia. Chorzy na AIDS na wiecie
a) Scharakteryzuj przestrzenne zró¿nicowanie zagro¿enia t¹ chorob¹ na wiecie.
....................................................................................................................................................... b) Wymieñ dwie przyczyny spo³eczne jej rozprzestrzenienia na wiecie.
....................................................................................................................................................... c) Podaj dwie propozycje mo¿liwych do realizacji metod walki z t¹ chorob¹.
.......................................................................................................................................................
52
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 33. (2 pkt) Mieszkañcy strefy miêdzyzwrotnikowej czêsto zapadaj¹ na choroby tropikalne (malariê, ¿ó³t¹ febrê, pi¹czkê afrykañsk¹ i inne). Wymieñ dwa czynniki przyrodnicze i dwa spo³eczne wp³ywaj¹ce na powszechnoæ tych chorób w strefie miêdzyzwrotnikowej. Czynniki przyrodnicze:
a)
.................................................................................................................................................
b) ............................................................................................................................. ..................... Czynniki spo³eczne
a)
............................................................................................................................. .....................
b) ............................................................................................................................. .....................
53
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
Numer
Przewidywana odpowied
zadania
1
Pkt
Skala mianowana: 1 cm 50 000 cm; 1 cm 500 m
02
Kryteria zaliczania odpowiedzi
Za poprawny zapis obliczeñ ...................................... 1 pkt
(1 cm 0,5 km; 1 mm 50 m)
Za poprawny zapis obliczeñ i poprawny wynik ......... 2 pkt 2
02
Obliczenia:
2 0,25 km2; 2 2 84 ´ 0,25 km = 21 km 2 Powierzchnia: 21 km 3
Za poprawny: zapis obliczeñ ............ 1 pkt
1 cm 0,5 km; 1 cm
zapis obliczeñ i wynik ...................................... 2 pkt
C. 410420 m n.p.m.
01
Za wskazanie odpowiedzi C ...................................... 1 pkt
4
1 Kiczera; 2 Prze³om Sanu pod Grodziskiem;
02
Za podanie: dwóch, trzech nazw
3 Wysoki Garb; 4 P³w. Jawor
...................................... 1 pkt czterech nazw ........... 2 pkt 5
02
Np.:
Za uwzglêdnienie:
Rzeba terenu na tym odcinku trasy jest bardzo
jednej cechy przebiegu
urozmaicona. Droga pokonuje du¿e ró¿nice wysokoci,
drogi ............................. 1 pkt
prowadz¹c na niektórych odcinkach serpentynami,
dwóch cech przebiegu
a na innym odcinku zataczaj¹c du¿y ³uk, tak aby nie
drogi
...
.. 2 pkt
przecinaæ doliny potoku o stosunkowo stromych zboczach. Ostatni odcinek drogi biegnie grzbietem wzniesienia. W efekcie ta droga jest znacznie d³u¿sza ni¿ odleg³oæ w linii prostej miêdzy wskazanymi obiektami. 6
D. Polañczyk
01
Za wskazanie odpowiedzi D ...................................... 1 pkt
7
Np.:
01
przez Solinê przebiega droga wojewódzka;
Za podanie trzech argumentów ................................ 1 pkt
s¹ liczne parkingi, restauracje i kawiarnie; turysta mo¿e skorzystaæ z bazy noclegowej o ró¿nym standardzie 8
Kierunki na linii przekroju: lewy W, prawy E
03
Obiekty (od lewej): 5; 2; 7; 3; 8
Za opisanie kierunków na przekroju ....................... 1 pkt Za w³aciwie zaznaczone obiekty: trzy, cztery ................. 1 pkt piêæ ............................ 2 pkt
9
Rysunek 3
01
Za wskazanie rysunku nr 3 ...................................... 1 pkt
10
Od do³u:
01
pogórza, regiel dolny, hale 11
Za poprawne zaznaczenie obydwu piêter .............. 1 pkt
a) kartodiagram
02
b) kartogram
Za poprawne podanie: jednej metody ............ 1 pkt dwóch metod ............ 1 pkt
12
Obliczenia, np:
02
Za poprawny zapis obliczeñ
135 : 15 = 9 13
00 + 9 h = 2200
i podanie w³aciwej godziny ...................................... 2 pkt
Odpowied:
56
Zegary w Sydney wskazuj¹ godzinê 22
Za poprawny zapis obliczeñ ...................................... 1 pkt
150°E 15°E = 135°
00.
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Numer
Przewidywana odpowied
Pkt
Kryteria zaliczania odpowiedzi
01
Za trzy poprawne oznaczenia
zadania
13
Od góry: P; P; F
...................................... 1 pkt 14
B. bezwzglêdnego wieku ska³y
01
Za wskazanie odpowiedzi B ...................................... 1 pkt
15
1 D, E
02
Za poprawne przyporz¹dko-
2 A, C
wanie:
3 B, F
trzech, czterech jednostek ...................................... 1 pkt wszystkich jednostek
16
Skrelone: pok³ad solny, Wieliczki, póniej, starsze
02
2 pkt
Za poprawne skrelenia: dwa, trzy .................... 1 pkt cztery ......................... 2 pkt
17
Np.:
02
Za podanie:
Pañstwa: Czad, Somalia, Madagaskar (Republika
dwóch pañstw ........... 1 pkt
Malgaska)
dwóch konsekwencji
Konsekwencje: g³ód, brak dostêpu do szkó³, brak
...................................... 1 pkt
miejsc pracy, s³aba opieka medyczna 18
Od góry:
01
P, P, F, P 19
Np.:
Za poprawne okrelenie czterech zdañ ............... 1 pkt
03
Za objanienie przyczyn
a)
wystêpowania ras ¿ó³tej,
rasa ¿ó³ta (Indianie) to rdzenna ludnoæ Brazylii;
czarnej i bia³ej ............... 1 pkt
rasa czarna (Murzyni) potomkowie niewolników
Za podanie ras g³ównych
przywiezionych z Afryki;
dla:
rasa bia³a imigranci z Europy
dwóch ras mieszanych ...................................... 1 pkt
b)
trzech ras mieszanych
Metys potomek rodziców nale¿¹cych do ras ¿ó³tej i bia³ej;
...................................... 2 pkt
Mulat potomek rodziców nale¿¹cych do ras czarnej i bia³ej; Zambo potomek rodziców nale¿¹cych do ras czarnej i ¿ó³tej 20
a) islam
01
Za podanie wyznawców
b) katolicyzm
pielgrzymuj¹cych do trzech
c) katolicyzm, islam, judaizm
miejsc ............................ 1 pkt (w Jerozolimie wystarczy jedna grupa wyznawców)
21
Od góry:
02
Zamoæ, Wieliczka, Malbork, Kalwaria Zebrzydowska
Za podanie: dwóch, trzech miast ...................................... 1 pkt czterech miast ........... 2 pkt
22
Np.:
02
Za porównanie
Wydajnoæ rolnictwa: Rolnictwo województwa
ze wskazaniem w³aciwych
dolnol¹skiego jest bardziej wydajne. wiadczy o tym
mierników dla:
wysokoæ plonów zbó¿ i ziemniaków oraz wiêksza
dwóch, trzech kryteriów
mlecznoæ krów. Towarowoæ: Znacznie wiêksz¹ towarowoæ ma
...................................... 1 pkt czterech kryteriów ..... 2 pkt
rolnictwo województwa dolnol¹skiego. wiadczy o tym ponaddwukrotnie wiêksza wartoæ skupu produktów rolnych na 1 ha. Natomiast w województwie wiêtokrzyskim wiêksza czêæ p³odów rolnych przeznaczona jest na potrzeby w³asne rolników. Chemizacja: O wiêkszej chemizacji województwa dolnol¹skiego wiadczy wiêksze zu¿ycie nawozów sztucznych w przeliczeniu na 1 ha.
57
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Numer
Przewidywana odpowied
Pkt
Kryteria zaliczania odpowiedzi
zadania
Struktura wielkoci gospodarstw: W województwie wiêtokrzyskim jest wiêksze rozdrobnienie gospodarstw rolnych. wiadczy o tym prawie dwukrotnie mniejsza przeciêtna powierzchnia gospodarstwa indywidualnego. 23
A 3 b
02
Za uzupe³nienie:
B 1 c
czterech komórek ...... 1 pkt
C 2 a
piêciu, szeciu komórek ...................................... 2 pkt
24
Np.:
02
Za poprawne wyjanienia:
A) zmniejszenie popytu na miêso wo³owe,
dwa, trzy .................... 1 pkt
ograniczenie eksportu miêsa, nadprodukcja mleka,
cztery ......................... 2 pkt
mniejsza rentownoæ produkcji B) zahamowanie popytu na krajow¹ we³nê, za³amanie siê eksportu do krajów zachodnich C) postêpuj¹ca mechanizacja rolnictwa D) niekontrolowany import miêsa i jaj, polityka pañstwa 25
26
A. d
02
kowanie:
C. c
trzem, czterem towarom
D. a
...................................... 1 pkt
E. e
piêciu towarom ......... 2 pkt
Np.:
02
Za podanie dwóch krajów
statków s¹ ni¿sze ni¿ w innych krajach. Nale¿¹ do nich
...................................... 1 pkt
m.in. Liberia, Panama, Cypr, Bahamy. Np.:
Za wyjanienie terminu ...................................... 1 pkt
S¹ to pañstwa, w których op³aty zwi¹zane z rejestracj¹
27
Za prawid³owe przyporz¹d-
B. b
02
Argumenty:
Za podanie: dwóch argumentów
bliskoæ elektrowni cieplnych (nie trzeba przesy³aæ
...................................... 1 pkt
energii na du¿e odleg³oci, gdy¿ to powoduje jej straty);
trzech argumentów ... 2 pkt
bliskoæ z³ó¿ wêgla kamiennego s³u¿¹cego do produkcji energii, bliskoæ hut ¿elaza; dostêpnoæ wykwalifikowanej kadry; infrastruktura techniczna (zmniejsza koszty budowy fabryki); korzyci aglomeracji w okolicy znajduje siê wiele zak³adów przemys³owych (np. huty dostarczaj¹ce stali, zak³ady wyrobów gumowych), co zmniejsza koszty dowozu; mniejsze ograniczenia dotycz¹ce wp³ywu na rodowisko przyrodnicze ni¿ w Gi¿ycku, którego po³o¿enie (w obrêbie Zielonych P³uc Polski) jest barier¹ lokalizacji przemys³u 28
A, E, F
01
Za poprawne wskazanie trzech cech ................... 1 pkt
29
Np.:
Za okrelenie tendencji i tempa zmian w podanych
dwukrotnie. W tym samym okresie w Wielkiej Brytanii
krajach .......................... 1 pkt
zanotowano ponadszeciokrotny, a w Niemczech
Za podanie dwóch przyczyn
ponadpiêciokrotny spadek wydobycia. W tym samym
dla jednej grupy krajów
okresie w Indiach i RPA zanotowano kilkakrotny wzrost
...................................... 1 pkt
wydobycia.
(lub po jednej przyczynie dla
b) Kraje europejskie wyczerpanie najbogatszych
dwóch grup krajów ...... 1 pkt)
z³ó¿, wzrost kosztów wydobycia, pozyskiwanie energii z innych róde³.
58
03
a) Wydobycie wiatowe zwiêkszy³o siê prawie
Kraje pozaeuropejskie stosunkowo niskie koszty wydobycia, du¿e zasoby.
EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY
Numer
Przewidywana odpowied
Pkt
Kryteria zaliczania odpowiedzi
zadania
30
Zmala³o znaczenie transportu kolejowego i transportu
02
Za wskazanie dwóch rod-
morskiego.
ków transportu, których
Przyczyny np.:
znaczenie zmala³o i podanie
transport kolejowy spadek zapotrzebowania
przyczyn zmian znaczenia
ze strony likwidowanych wielkich zak³adów
ka¿dego nich ................ 1 pkt
przemys³owych, ma³a elastycznoæ tego rodka
Za wskazanie dwóch rod-
transportu,
ków transportu, których
transport morski zmniejszenie eksportu niektórych
znaczenie wzros³o i podanie
surowców, m.in. wêgla kamiennego i siarki.
przyczyn zmian znaczenia
Wzros³o znaczenie transportu samochodowego
ka¿dego nich ................ 1 pkt
i transportu lotniczego. Przyczyny np.: transport samochodowy wiêksza elastycznoæ, szczególnie korzystna dla ma³ych prywatnych firm, transport lotniczy zwiêkszenie liczby pasa¿erów odwiedzaj¹cych Polskê w zwi¹zku ze zmianami spo³eczno-gospodarczymi w ostatnich latach, u³atwienia w podró¿owaniu dla obywateli naszego kraju, korzystanie z us³ug tanich linii lotniczych. 31
Np.:
02
Za podanie przyk³adów:
Skutki pozytywne:
dwóch skutków
oszczêdnoci w bud¿ecie (pañstwo nie dop³aca
pozytywnych ................ 1 pkt
ró¿nicy miêdzy kosztami wydobycia a dochodami ze
dwóch skutków
sprzeda¿y wêgla);
negatywnych ................ 1 pkt
zmniejszenie zanieczyszczenia rodowiska
lub za jeden skutek
Skutki negatywne:
pozytywny i jeden
ubo¿enie spo³eczeñstwa;
negatywny .................... 1 pkt
wzrost bezrobocia 32
Np.
03
a) Choroba wystêpuje na ca³ym wiecie, ale
Za: charakterystykê
najbardziej zagro¿onym kontynentem jest Afryka
zró¿nicowania
(z wyj¹tkiem Afryki Pó³nocnej), w której liczba
przestrzennego
zara¿onych jest znacznie wiêksza ni¿ w pozosta³ych
................................... 1 pkt
czêciach wiata ³¹cznie. Pozosta³e obszary o du¿ej
podanie dwóch przyczyn
liczbie chorych to Azja Po³udniowo-Wschodnia
................................... 1 pkt
i Ameryka £aciñska. Najmniej chorych jest w Australii.
podanie dwóch propozycji
b) G³ówne przyczyny rozprzestrzeniania siê choroby:
walki z chorob¹ ......... 1 pkt
brak wiedzy o drogach zara¿ania i sposobach zapobiegania chorobie, niski poziom higieny. c) Podjêcie szerokiej akcji uwiadamiania i informowania o drogach szerzenia siê choroby oraz o sposobach zapobiegania jej; pomoc krajów wysoko rozwiniêtych w zaopatrzeniu w prezerwatywy i leki; kontynuacja prac nad znalezieniem skutecznego leku. 33
Np.:
02
Za podanie dwóch czynni-
Czynniki przyrodnicze: wysoka temperatura i wysokie
ków:
opady sezonowe lub ca³oroczne (oba czynniki
przyrodniczych .......... 1 pkt
sprzyjaj¹ rozmna¿aniu siê owadów), du¿a liczba
spo³ecznych .............. 1 pkt
owadów i gryzoni przenosz¹cych zarazki. Czynniki spo³eczne: niski stopieñ higieny, utrudniony dostêp do czystej wody, brak szczepieñ ochronnych, niedo¿ywienie i g³ód.
59