EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII

Miejsce na naklejkê

dysleksja

z kodem szko³y

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdaj¹cego 1. SprawdŸ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron (zadania 1–33) oraz barwn¹ mapê. Ewentualny brak zg³oœ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie u¿ywaj korektora, a b³êdne zapisy wyraŸnie przekreœl. 5. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie. 6. Podczas egzaminu mo¿esz korzystaæ z o³ówka i gumki (wy³¹cznie do rysunków) oraz linijki. 7. Wype³nij tê czêœæ karty odpowiedzi, któr¹ koduje zdaj¹cy. Nie wpisuj ¿adnych znaków w czêœci przeznaczonej dla egzaminatora. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj¹ datê urodzenia i PESEL. Zamapola odpowiadaj¹ce cyfrom numeru PESEL. B³êdne zazna-

luj

czenie otocz kó³kiem

i zaznacz w³aœciwe. ¯yczymy powodzenia!

2007

Wype³nia zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy

PESEL ZDAJ¥CEGO

KOD ZDAJ¥CEGO

Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ ³¹cznie 60 punktów

41

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadania 1–10 rozwi¹¿, korzystaj¹c z barwnej mapy turystycznej „Bieszczady–Solina”.

Zadanie 1. (2 pkt) Zapisz podzia³kê mapy „Bieszczady–Solina” w postaci skali mianowanej. Obliczenia:

Skala mianowana …………………………..

Zadanie 2. (2 pkt)

2

Powierzchnia Jeziora Soliñskiego na za³¹czonej mapie wynosi 84 cm . Oblicz powierzchniê jeziora w terenie (zapisz obliczenia). Obliczenia:

Powierzchnia jeziora ..........................

Zadanie 3. (1 pkt) Przeanalizuj przebieg poziomic na pó³wyspach po³o¿onych w polu G3 i zaznacz poprawne zakoñczenie zdania. Wysokoœæ bezwzglêdna lustra wody Jeziora Soliñskiego wynosi A. 16 m. B. 410–420 m. C. 410–420 m n.p.m. D. 390–400 m n.p.m.

Zadanie 4. (2 pkt) Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy opisanych obiektów.

Lp.

1.

2.

3.

4.

42

Obiekt

Wzniesienie w Polañczyku, na którego stokach znajduje siê wyci¹g narciarski

Rezerwat przyrody po³o¿ony na lewym brzegu rzeki BereŸnicy (uchodz¹cej do Jeziora Myczkowskiego)

Wzniesienie oko³o 2 km na po³udniowy wschód od stacji kolejowej Uherce

Pó³wysep, na którym znajduje siê oœrodek wczasowy z krytym basenem

Nazwa

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 5. (2 pkt) Wyjaœnij wp³yw rzeŸby terenu na przebieg drogi asfaltowej na odcinku od hotelu Jawor w miejscowoœci Jawor (D4) do oœrodka wodnego na pó³wyspie Jawor (F4). W wyjaœnieniu uwzglêdnij dwie cechy przebiegu drogi na tym odcinku.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt) Zaznacz miejscowoœæ, w której 21 marca S³oñce góruje najwy¿ej. A. Uherce Mineralne

C. Solina

B. £obozew

D. Polañczyk

Zadanie 7. (1 pkt) Solina jest miejscowoœci¹ dobrze przygotowan¹ na przyjêcie turystów zmotoryzowanych. Udowodnij prawdziwoœæ tego stwierdzenia, podaj¹c trzy argumenty.

1. ............................................................................................................................ ...........................

2. ............................................................................................................................ ...........................

3. ......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (3 pkt) Poni¿szy przekrój topograficzny wykonano wzd³u¿ linii zaznaczonej na mapie czarn¹ kresk¹. Wpisz w umieszczonych na rysunku prostok¹tach kierunki linii przekroju, a w elipsach – numery zaznaczonych na nim obiektów (obiekty wybierz spoœród podanych ni¿ej). 1

–

rzeka San

5 – czerwony szlak rowerowy

2

–

schronisko PTSM

6 – droga nr 895

3

–

punkt widokowy

7 – wzniesienie o wysokoœci 431 m n.p.m.

4

–

zielony szlak turystyczny

8 – potok (ciek wodny)

Zadanie 9. (1 pkt) Podaj numer, którym oznaczono brakuj¹cy na profilu (w zadaniu 8) fragment przekroju.

1

2

Numer rysunku uzupe³niaj¹cego profil ............…………..

3

43

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 10. (1 pkt) Uzupe³nij rysunek, tak aby przedstawia³ uk³ad piêter roœlinnych w Bieszczadach.

...................................................

...................................................

pogórza

Zadanie 11. (2 pkt) Na mapie poni¿ej cechy iloœciowe przedstawiono dwiema metodami.

Podaj nazwê metody, któr¹ zastosowano do przedstawienia: a)

liczby liceów ogólnokszta³c¹cych w poszczególnych województwach

....................................................................................................................................................... b) liczby uczniów w liceach ogólnokszta³c¹cych

.......................................................................................................................................................

Zadanie 12. (2 pkt) Oblicz, któr¹ godzinê wskazuj¹ zegary na lotnisku w Sydney (34°S,151°E) w chwili, gdy na lotnisku w Warszawie (52°N, 21°E) wskazuj¹ godzinê 13.00. Nie bierz pod uwagê zmiany czasu na letni. Zapisz obliczenia. Obliczenia:

Zegary w Sydney wskazuj¹ godzinê .....................

44

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 13. (1 pkt) Wpisz literê P obok zdañ prawdziwych i literê F obok zdañ fa³szywych. –

Planety Uk³adu S³onecznego obiegaj¹ S³oñce w tym samym kierunku.

–

Czas trwania pe³nego obiegu planet wokó³ S³oñca jest tym d³u¿szy,

–

……

im wiêksza jest ich odleg³oœæ od S³oñca.

…..

Spoœród planet Uk³adu S³onecznego najwiêksz¹ masê ma Saturn.

……

Zadanie 14. (1 pkt) Wska¿ prawid³owe zakoñczenie zdania. Okreœlenie iloœci izotopu uranu w danej próbce ska³y s³u¿y do okreœlenia A. wzglêdnego wieku ska³y. B. bezwzglêdnego wieku ska³y. C. typu genetycznego ska³y. D. sposobu promieniowania ska³y.

Zadanie 15. (2 pkt) Przyporz¹dkuj podanym obszarom le¿¹ce w ich obrêbie jednostki tektoniczne, wpisuj¹c w miejsce kropek odpowiednie litery. A – Zapadlisko Œl¹sko-Krakowskie, B – Zapadlisko Przedkarpackie, C – Monoklina Przedsudecka, D – Wyniesienie Mazursko-Suwalskie, E – Obni¿enie Nadba³tyckie, F – Karpaty

1)

obszar fa³dowañ prekambryjskich ..........., ...........

2)

obszar fa³dowañ paleozoicznych ..........., ...........

3)

obszar fa³dowañ alpejskich ..........., ...........

Zadanie 16. (2 pkt) W zdaniach dotycz¹cych przedstawionej na rysunku struktury geologicznej skreœl b³êdne okreœlenia, tak aby zdania by³y prawdziwe. –

Przedstawiona na rysunku struktura to wysad

–

Tego typu struktury wystêpuj¹ w okolicach K³o-

–

Sól powsta³a wczeœniej / póŸniej ni¿ ska³y ju-

–

Utwory plejstoceñskie s¹ m³odsze / starsze od

solny / pok³ad solny.

dawy / Wieliczki.

rajskie.

trzeciorzêdowych.

45

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 17. (2 pkt) Mapa przedstawia zró¿nicowanie przyrostu naturalnego na œwiecie.

Podaj nazwy dwóch pañstw afrykañskich, w których przyrost naturalny jest wiêkszy ni¿ 30‰ i wymieñ dwie konsekwencje eksplozji demograficznej dla poziomu rozwoju tych pañstw. Pañstwa:

1.

........................................................

2.

........................................................

Konsekwencje:

1.

..........................................................................................................................................................

2.

..........................................................................................................................................................

Zadanie 18. (1 pkt) Korzystaj¹c z mapy w zadaniu 17, oceñ prawdziwoœæ zdañ poni¿ej. Wstaw w miejsce kropek literê P (prawda) lub literê F (fa³sz).

46

–

Przyrost naturalny w Somalii jest wy¿szy ni¿ w Etiopii. ........ .

–

W Azji krajami o najwiêkszym przyroœcie naturalnym s¹: Jemen, Oman i Afganistan. ........ .

–

W Chinach przyrost naturalny przekracza 20‰. ........ .

–

Ukraina ma ujemny przyrost naturalny. ......... .

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 19. (3 pkt) Na podstawie mapy i w³asnej wiedzy wykonaj polecenia.

a) Podaj przyczyny wystêpowania w Brazylii wszystkich trzech ras g³ównych.

1.

..........................................................................................................................................................

2.

..........................................................................................................................................................

3.

..........................................................................................................................................................

b) Wymieñ rasy g³ówne, z których powsta³y nastêpuj¹ce rasy mieszane.

–

Metysi – .....................................................................................................................................................

–

Mulaci – .....................................................................................................................................................

–

Zambo – ....................................................................................................................................................

Zadanie 20. (1 pkt) Obok nazw oœrodków kultu religijnego wpisz nazwy religii, których wyznawcy pielgrzymuj¹ do tych oœrodków.

a)

Mekka – ...............................................................

b) Lourdes – .............................................................

c)

Jerozolima – .........................................................

Zadanie 21. (2 pkt) Podaj nazwy miast, w których znajduj¹ siê wymienione ni¿ej polskie obiekty wpisane na Listê Œwiatowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

a)

Renesansowy zespó³ urbanistyczno-architektoniczny ..............................................................................

b) Zabytkowa kopalnia soli ..................................................................................................... ........................

c)

Zamek krzy¿acki ........................................................................................................................................

d) Zespó³ architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy ..............................................................

............................................................................................................................... ........................

47

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 22. (2 pkt) Korzystaj¹c z danych zawartych w tabeli, wykonaj zadania. Rolnictwo wybranych województw w 2004 r.

Województwo

Przeciêtna

Plony z 1 ha

Przeciêtny

Skup

Zu¿ycie

Po-

powierz-

(w dt)

roczny

produktów

nawozów

wierzchnia

udój

rolnych na

sztucz-

u¿ytków

mleka od

1 ha

nych

rolnych na

chnia gospodar-

zbo¿a

ziem-

stwa

podsta-

niaki

indywidu-

wowe

(w jed-

(w kg na

1 ci¹gnik

nostkach

1 ha

(w ha)

alnego

zbo¿o-

u¿ytków

(w ha)

wych)

rolnych)

1

Polska Dolnoœl¹skie Œwiêtokrzyskie

2

1 krowy (w litrach)

3

4

5

6

7

8,4

35,5

196

4082

24,5

99,3

12,0

10,7

44,7

221

4228

25,8

93,8

17,0

5,8

28,1

175

4006

13,3

73,0

8,6

ród³o: Rocznik statystyczny województw 2005, GUS, Warszawa 2005

Porównaj rolnictwo województw dolnoœl¹skiego i œwiêtokrzyskiego pod wzglêdem wydajnoœci, towarowoœci, chemizacji i struktury wielkoœci gospodarstw. Wymieñ mierniki, na których podstawie dokona³eœ ka¿dego porównania. Wydajnoœæ rolnictwa:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... TowarowoϾ:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... Stopieñ chemizacji rolnictwa:

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... Struktura wielkoœci gospodarstw:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

48

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 23. (2 pkt) Ka¿dej zapisanej w tabeli cesze rolnictwa przyporz¹dkuj typ rolnictwa i kraj, w którym dany typ jest charakterystyczny (wybieraj¹c spoœród wymienionych ni¿ej). Wpisz do tabeli odpowiednie oznaczenia literowe. Typy rolnictwa: 1 – rolnictwo plantacyjne; 2 – towarowe rolnictwo farmerskie; 3 – rolnictwo ¿arowo-od³ogowe Kraje: a – Stany Zjednoczone; b – Demokratyczna Republika Konga; c – Argentyna

Cechy rolnictwa

Typ rolnictwa

Kraj

A. Rolnictwo nastawione na produkcjê roœlinn¹, pola u¿yŸniane przez wypalanie lasu, najczêœciej u¿ytkowane przez kilka lat, czêsto do utraty ¿yznoœci.

B. Rolnictwo wyspecjalizowane, jego cech¹ jest monokultura. Gospodarstwa wielkopowierzchniowe s¹ czêsto w³asnoœci¹ przedsiêbiorstw zagranicznych.

C. Rolnictwo wysoko zmechanizowane, towarowe, wyspecjalizowane; du¿e powierzchnie gospodarstw; grunty zmeliorowane, racjonalnie nawo¿one.

Zadanie 24. (2 pkt) W latach 1990–2002 spad³o w Polsce pog³owie zwierz¹t gospodarskich. Podaj po jednej przyczynie spadku pog³owia wymienionych zwierz¹t.

A) byd³o ……………………………………..…………………………………………………...............................

.......................................................................................................................................................

B) owce ...………………………………………………………………………………………..............................

.......................................................................................................................................................

C) konie…………………………………………………………………………………………...........................

.......................................................................................................................................................

D) drób…………………………………...…………………………………………………….............................

.......................................................................................................................................................

49

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 25. (2 pkt) Dobierz najodpowiedniejszy rodzaj transportu do przewozu wymienionych towarów. Rodzaje transportu do wyboru: a)

kolejowy

b) samochodowy c)

lotniczy

d) wodny œródl¹dowy e)

morski

f)

przesy³owy (ruroci¹gowy)

A. 2000 t wêgla kamiennego z Gliwic do elektrowni Dolna Odra (Nowe Czarnowo) w warunkach przeci¹¿enia linii kolejowej ……... B. 2 t cukru z cukrowni Werbkowice do hipermarketu w Radomiu ……………

C. Partiê œwie¿o ciêtych kwiatów z Amsterdamu do Warszawy …………

D. 3000 t rudy ¿elaza z Krzywego Rogu (Ukraina) do huty „Katowice” w D¹browie Górniczej ……………

E. 200 000 t ropy naftowej z Ras Tannura (Arabia Saudyjska) do Tokio ………….

Zadanie 26. (2 pkt) Wyjaœnij znaczenie terminu „kraje tanich bander” i podaj dwa przyk³ady krajów zaliczanych do tej grupy.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (2 pkt) Podaj trzy argumenty przemawiaj¹ce za decyzj¹ o lokalizacji fabryki samochodów osobowych w Oœwiêcimiu, a nie w Gi¿ycku nad jeziorem Niegocin.

1.

..........................................................................................................................................................

............................................................................................................................... ........................

2.

.........................………………………………………………………………………………………………..

............................................................................................................................... ........................

3.

..........................………………………………………………………………………………………………..

............................................................................................................................... ........................

Zadanie 28. (1 pkt) Wœród podanych cech wska¿ trzy charakterystyczne dla krajów s³abo rozwiniêtych. A. ma³y odsetek zatrudnionych w us³ugach B. du¿a wartoœæ PKB na 1 mieszkañca C. wysoki wskaŸnik urbanizacji D. wysoki wskaŸnik mechanizacji rolnictwa E. ma³e zu¿ycie energii elektrycznej na 1 mieszkañca F.

50

du¿y udzia³ w eksporcie surowców i artyku³ów rolnych

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 29. (3 pkt) Korzystaj¹c z danych zawartych w tabeli, wykonaj polecenia. Wydobycie wêgla kamiennego Kraj

1960

1970

1980

1995

2002

w mln ton Œwiat

1972

2134

2728

3580

3618

Wielka Brytania

198

147

130

51

30

Niemcy (RFN)

143

111

59

26

Indie

53

74

105

266

335

Rep. Pd. Afryki

38

55

115

184

222

a)

94,5

Opisz tendencje oraz tempo zmian wielkoœci wydobycia wêgla kamiennego w latach 1960–2002 w skali globalnej i w wymienionych krajach.

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... b) Wymieñ po dwie przyczyny zmian wielkoœci wydobycia wêgla kamiennego w wymienionych krajach europejskich i pozaeuropejskich. Kraje europejskie

1.

............................................................................................................................. .....................

2. ............................................................................................................................ ......................

Kraje pozaeuropejskie

1.

............................................................................................................................. .....................

2.

............................................................................................................................. .....................

Zadanie 30. (2 pkt) Wœród podanych rodzajów transportu (kolejowy, samochodowy, lotniczy, morski) wska¿ dwa, których znaczenie w ostatnich 10 latach w Polsce wzros³o i dwa, których znaczenie zmala³o. Uzasadnij przyczyny tych zmian. Zmala³o znaczenie:

1. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............

.......................................................................................................................................................

2. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............

....................................................................................................................................................... Wzros³o znaczenie:

1. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............

.......................................................................................................................................................

2. .................................................................... przyczyna ............................................. ...............

.......................................................................................................................................................

51

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 31. (2 pkt) Wymieñ dwa pozytywne i dwa negatywne skutki likwidacji nierentownych kopalñ na Górnym Œl¹sku. Skutki pozytywne

1. ............................................................................................................................ .......................

2. ............................................................................................................................ ....................... Skutki negatywne

1. …........................................................................................................................... ....................

2. ............................................................................................................................ .......................

Zadanie 32. (3 pkt) Jedn¹ z najgroŸniejszych chorób zakaŸnych koñca XX w. jest AIDS (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome – nabyty zespó³ braku odpornoœci). Korzystaj¹c z mapy i w³asnej wiedzy, wykonaj polecenia. Chorzy na AIDS na œwiecie

a) Scharakteryzuj przestrzenne zró¿nicowanie zagro¿enia t¹ chorob¹ na œwiecie.

....................................................................................................................................................... b) Wymieñ dwie przyczyny spo³eczne jej rozprzestrzenienia na œwiecie.

....................................................................................................................................................... c) Podaj dwie propozycje mo¿liwych do realizacji metod walki z t¹ chorob¹.

.......................................................................................................................................................

52

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 33. (2 pkt) Mieszkañcy strefy miêdzyzwrotnikowej czêsto zapadaj¹ na choroby tropikalne (malariê, ¿ó³t¹ febrê, œpi¹czkê afrykañsk¹ i inne). Wymieñ dwa czynniki przyrodnicze i dwa spo³eczne wp³ywaj¹ce na powszechnoœæ tych chorób w strefie miêdzyzwrotnikowej. Czynniki przyrodnicze:

a)

.................................................................................................................................................

b) ............................................................................................................................. ..................... Czynniki spo³eczne

a)

............................................................................................................................. .....................

b) ............................................................................................................................. .....................

53

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

Numer

Przewidywana odpowiedŸ

zadania

1

Pkt

Skala mianowana: 1 cm – 50 000 cm; 1 cm – 500 m

0–2

Kryteria zaliczania odpowiedzi

Za poprawny zapis obliczeñ ...................................... 1 pkt

(1 cm – 0,5 km; 1 mm – 50 m)

Za poprawny zapis obliczeñ i poprawny wynik ......... 2 pkt 2

0–2

Obliczenia:

2 – 0,25 km2; 2 2 84 ´ 0,25 km = 21 km 2 Powierzchnia: 21 km 3

Za poprawny: – zapis obliczeñ ............ 1 pkt

1 cm – 0,5 km; 1 cm

– zapis obliczeñ i wynik ...................................... 2 pkt

C. 410–420 m n.p.m.

0–1

Za wskazanie odpowiedzi C ...................................... 1 pkt

4

1 – Kiczera; 2 – Prze³om Sanu pod Grodziskiem;

0–2

Za podanie: – dwóch, trzech nazw

3 – Wysoki Garb; 4 – P³w. Jawor

...................................... 1 pkt – czterech nazw ........... 2 pkt 5

0–2

Np.:

Za uwzglêdnienie:

RzeŸba terenu na tym odcinku trasy jest bardzo

– jednej cechy przebiegu

urozmaicona. Droga pokonuje du¿e ró¿nice wysokoœci,

drogi ............................. 1 pkt

prowadz¹c na niektórych odcinkach serpentynami,

– dwóch cech przebiegu

a na innym odcinku – zataczaj¹c du¿y ³uk, tak aby nie

drogi ……………...….. 2 pkt

przecinaæ doliny potoku o stosunkowo stromych zboczach. Ostatni odcinek drogi biegnie grzbietem wzniesienia. W efekcie ta droga jest znacznie d³u¿sza ni¿ odleg³oœæ w linii prostej miêdzy wskazanymi obiektami. 6

D. Polañczyk

0–1

Za wskazanie odpowiedzi D ...................................... 1 pkt

7

Np.:

0–1

– przez Solinê przebiega droga wojewódzka;

Za podanie trzech argumentów ................................ 1 pkt

– s¹ liczne parkingi, restauracje i kawiarnie; – turysta mo¿e skorzystaæ z bazy noclegowej o ró¿nym standardzie 8

Kierunki na linii przekroju: lewy W, prawy E

0–3

Obiekty (od lewej): 5; 2; 7; 3; 8

Za opisanie kierunków na przekroju ....................... 1 pkt Za w³aœciwie zaznaczone obiekty: – trzy, cztery ................. 1 pkt – piêæ ............................ 2 pkt

9

Rysunek 3

0–1

Za wskazanie rysunku nr 3 ...................................... 1 pkt

10

Od do³u:

0–1

pogórza, regiel dolny, hale 11

Za poprawne zaznaczenie obydwu piêter .............. 1 pkt

a) kartodiagram

0–2

b) kartogram

Za poprawne podanie: – jednej metody ............ 1 pkt – dwóch metod ............ 1 pkt

12

Obliczenia, np:

0–2

Za poprawny zapis obliczeñ

135 : 15 = 9 13

00 + 9 h = 2200

i podanie w³aœciwej godziny ...................................... 2 pkt

OdpowiedŸ:

56

Zegary w Sydney wskazuj¹ godzinê 22

Za poprawny zapis obliczeñ ...................................... 1 pkt

150°E – 15°E = 135°

00.

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Numer

Przewidywana odpowiedŸ

Pkt

Kryteria zaliczania odpowiedzi

0–1

Za trzy poprawne oznaczenia

zadania

13

Od góry: P; P; F

...................................... 1 pkt 14

B. bezwzglêdnego wieku ska³y

0–1

Za wskazanie odpowiedzi B ...................................... 1 pkt

15

1 – D, E

0–2

Za poprawne przyporz¹dko-

2 – A, C

wanie:

3 – B, F

– trzech, czterech jednostek ...................................... 1 pkt – wszystkich jednostek

16

Skreœlone: pok³ad solny, Wieliczki, póŸniej, starsze

0–2

2 pkt

Za poprawne skreœlenia: – dwa, trzy .................... 1 pkt – cztery ......................... 2 pkt

17

Np.:

0–2

Za podanie:

Pañstwa: Czad, Somalia, Madagaskar (Republika

– dwóch pañstw ........... 1 pkt

Malgaska)

– dwóch konsekwencji

Konsekwencje: g³ód, brak dostêpu do szkó³, brak

...................................... 1 pkt

miejsc pracy, s³aba opieka medyczna 18

Od góry:

0–1

P, P, F, P 19

Np.:

Za poprawne okreœlenie czterech zdañ ............... 1 pkt

0–3

Za objaœnienie przyczyn

a)

wystêpowania ras ¿ó³tej,

– rasa ¿ó³ta (Indianie) to rdzenna ludnoœæ Brazylii;

czarnej i bia³ej ............... 1 pkt

– rasa czarna (Murzyni) – potomkowie niewolników

Za podanie ras g³ównych

przywiezionych z Afryki;

dla:

– rasa bia³a – imigranci z Europy

– dwóch ras mieszanych ...................................... 1 pkt

b)

– trzech ras mieszanych

Metys – potomek rodziców nale¿¹cych do ras ¿ó³tej i bia³ej;

...................................... 2 pkt

Mulat – potomek rodziców nale¿¹cych do ras czarnej i bia³ej; Zambo – potomek rodziców nale¿¹cych do ras czarnej i ¿ó³tej 20

a) islam

0–1

Za podanie wyznawców

b) katolicyzm

pielgrzymuj¹cych do trzech

c) katolicyzm, islam, judaizm

miejsc ............................ 1 pkt (w Jerozolimie wystarczy jedna grupa wyznawców)

21

Od góry:

0–2

ZamoϾ, Wieliczka, Malbork, Kalwaria Zebrzydowska

Za podanie: – dwóch, trzech miast ...................................... 1 pkt – czterech miast ........... 2 pkt

22

Np.:

0–2

Za porównanie

Wydajnoœæ rolnictwa: Rolnictwo województwa

ze wskazaniem w³aœciwych

dolnoœl¹skiego jest bardziej wydajne. Œwiadczy o tym

mierników dla:

wysokoœæ plonów zbó¿ i ziemniaków oraz wiêksza

– dwóch, trzech kryteriów

mlecznoœæ krów. Towarowoœæ: Znacznie wiêksz¹ towarowoœæ ma

...................................... 1 pkt – czterech kryteriów ..... 2 pkt

rolnictwo województwa dolnoœl¹skiego. Œwiadczy o tym ponaddwukrotnie wiêksza wartoœæ skupu produktów rolnych na 1 ha. Natomiast w województwie œwiêtokrzyskim wiêksza czêœæ p³odów rolnych przeznaczona jest na potrzeby w³asne rolników. Chemizacja: O wiêkszej chemizacji województwa dolnoœl¹skiego œwiadczy wiêksze zu¿ycie nawozów sztucznych w przeliczeniu na 1 ha.

57

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Numer

Przewidywana odpowiedŸ

Pkt

Kryteria zaliczania odpowiedzi

zadania

Struktura wielkoœci gospodarstw: W województwie œwiêtokrzyskim jest wiêksze rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Œwiadczy o tym prawie dwukrotnie mniejsza przeciêtna powierzchnia gospodarstwa indywidualnego. 23

A – 3 – b

0–2

Za uzupe³nienie:

B – 1 – c

– czterech komórek ...... 1 pkt

C – 2 – a

– piêciu, szeœciu komórek ...................................... 2 pkt

24

Np.:

0–2

Za poprawne wyjaœnienia:

A) zmniejszenie popytu na miêso wo³owe,

– dwa, trzy .................... 1 pkt

ograniczenie eksportu miêsa, nadprodukcja mleka,

– cztery ......................... 2 pkt

mniejsza rentownoœæ produkcji B) zahamowanie popytu na krajow¹ we³nê, za³amanie siê eksportu do krajów zachodnich C) postêpuj¹ca mechanizacja rolnictwa D) niekontrolowany import miêsa i jaj, polityka pañstwa 25

26

A. d

0–2

kowanie:

C. c

– trzem, czterem towarom

D. a

...................................... 1 pkt

E. e

– piêciu towarom ......... 2 pkt

Np.:

0–2

Za podanie dwóch krajów

statków s¹ ni¿sze ni¿ w innych krajach. Nale¿¹ do nich

...................................... 1 pkt

m.in. Liberia, Panama, Cypr, Bahamy. Np.:

Za wyjaœnienie terminu ...................................... 1 pkt

S¹ to pañstwa, w których op³aty zwi¹zane z rejestracj¹

27

Za prawid³owe przyporz¹d-

B. b

0–2

Argumenty:

Za podanie: – dwóch argumentów

– bliskoœæ elektrowni cieplnych (nie trzeba przesy³aæ

...................................... 1 pkt

energii na du¿e odleg³oœci, gdy¿ to powoduje jej straty);

– trzech argumentów ... 2 pkt

– bliskoœæ z³ó¿ wêgla kamiennego s³u¿¹cego do produkcji energii, bliskoœæ hut ¿elaza; – dostêpnoœæ wykwalifikowanej kadry; – infrastruktura techniczna (zmniejsza koszty budowy fabryki); – korzyœci aglomeracji – w okolicy znajduje siê wiele zak³adów przemys³owych (np. huty dostarczaj¹ce stali, zak³ady wyrobów gumowych), co zmniejsza koszty dowozu; – mniejsze ograniczenia dotycz¹ce wp³ywu na œrodowisko przyrodnicze ni¿ w Gi¿ycku, którego po³o¿enie (w obrêbie Zielonych P³uc Polski) jest barier¹ lokalizacji przemys³u 28

A, E, F

0–1

Za poprawne wskazanie trzech cech ................... 1 pkt

29

Np.:

Za okreœlenie tendencji i tempa zmian w podanych

dwukrotnie. W tym samym okresie w Wielkiej Brytanii

krajach .......................... 1 pkt

zanotowano ponadszeœciokrotny, a w Niemczech

Za podanie dwóch przyczyn

ponadpiêciokrotny spadek wydobycia. W tym samym

dla jednej grupy krajów

okresie w Indiach i RPA zanotowano kilkakrotny wzrost

...................................... 1 pkt

wydobycia.

(lub po jednej przyczynie dla

b) Kraje europejskie – wyczerpanie najbogatszych

dwóch grup krajów ...... 1 pkt)

z³ó¿, wzrost kosztów wydobycia, pozyskiwanie energii z innych Ÿróde³.

58

0–3

a) Wydobycie œwiatowe zwiêkszy³o siê prawie

Kraje pozaeuropejskie – stosunkowo niskie koszty wydobycia, du¿e zasoby.

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY

Numer

Przewidywana odpowiedŸ

Pkt

Kryteria zaliczania odpowiedzi

zadania

30

Zmala³o znaczenie transportu kolejowego i transportu

0–2

Za wskazanie dwóch œrod-

morskiego.

ków transportu, których

Przyczyny – np.:

znaczenie zmala³o i podanie

transport kolejowy – spadek zapotrzebowania

przyczyn zmian znaczenia

ze strony likwidowanych wielkich zak³adów

ka¿dego nich ................ 1 pkt

przemys³owych, ma³a elastycznoœæ tego œrodka

Za wskazanie dwóch œrod-

transportu,

ków transportu, których

transport morski – zmniejszenie eksportu niektórych

znaczenie wzros³o i podanie

surowców, m.in. wêgla kamiennego i siarki.

przyczyn zmian znaczenia

Wzros³o znaczenie transportu samochodowego

ka¿dego nich ................ 1 pkt

i transportu lotniczego. Przyczyny – np.: transport samochodowy – wiêksza elastycznoœæ, szczególnie korzystna dla ma³ych prywatnych firm, transport lotniczy – zwiêkszenie liczby pasa¿erów odwiedzaj¹cych Polskê w zwi¹zku ze zmianami spo³eczno-gospodarczymi w ostatnich latach, u³atwienia w podró¿owaniu dla obywateli naszego kraju, korzystanie z us³ug tanich linii lotniczych. 31

Np.:

0–2

Za podanie przyk³adów:

Skutki pozytywne:

– dwóch skutków

– oszczêdnoœci w bud¿ecie (pañstwo nie dop³aca

pozytywnych ................ 1 pkt

ró¿nicy miêdzy kosztami wydobycia a dochodami ze

– dwóch skutków

sprzeda¿y wêgla);

negatywnych ................ 1 pkt

– zmniejszenie zanieczyszczenia œrodowiska

– lub za jeden skutek

Skutki negatywne:

pozytywny i jeden

– ubo¿enie spo³eczeñstwa;

negatywny .................... 1 pkt

– wzrost bezrobocia 32

Np.

0–3

a) Choroba wystêpuje na ca³ym œwiecie, ale

Za: – charakterystykê

najbardziej zagro¿onym kontynentem jest Afryka

zró¿nicowania

(z wyj¹tkiem Afryki Pó³nocnej), w której liczba

przestrzennego

zara¿onych jest znacznie wiêksza ni¿ w pozosta³ych

................................... 1 pkt

czêœciach œwiata ³¹cznie. Pozosta³e obszary o du¿ej

– podanie dwóch przyczyn

liczbie chorych to Azja Po³udniowo-Wschodnia

................................... 1 pkt

i Ameryka £aciñska. Najmniej chorych jest w Australii.

– podanie dwóch propozycji

b) G³ówne przyczyny rozprzestrzeniania siê choroby:

walki z chorob¹ ......... 1 pkt

brak wiedzy o drogach zara¿ania i sposobach zapobiegania chorobie, niski poziom higieny. c) Podjêcie szerokiej akcji uœwiadamiania i informowania o drogach szerzenia siê choroby oraz o sposobach zapobiegania jej; pomoc krajów wysoko rozwiniêtych w zaopatrzeniu w prezerwatywy i leki; kontynuacja prac nad znalezieniem skutecznego leku. 33

Np.:

0–2

Za podanie dwóch czynni-

Czynniki przyrodnicze: wysoka temperatura i wysokie

ków:

opady sezonowe lub ca³oroczne (oba czynniki

– przyrodniczych .......... 1 pkt

sprzyjaj¹ rozmna¿aniu siê owadów), du¿a liczba

– spo³ecznych .............. 1 pkt

owadów i gryzoni przenosz¹cych zarazki. Czynniki spo³eczne: niski stopieñ higieny, utrudniony dostêp do czystej wody, brak szczepieñ ochronnych, niedo¿ywienie i g³ód.

59