Jeśli chcesz, Jeśli chcesz, by miejsce by miejsce pracy, pracy, które które stworzyłeś stworzyłeś było:było:

1

bezpieczniejsze, bezpieczniejsze, zdrowsze, zdrowsze, oraz oraz przyjazne przyjazne Twoim Twoim pracownikom pracownikom

szczędzając oszczędzając zarazem zarazem tysiące tysiące złotych złotych rocznie -rocznie ten poradnik - ten poradnik jestjest właśnie właśnie dla Ciebie! dla Ciebie!

3 3

Spis treści

einawom

ejumjedop yporuE hcajark hcyłatsozop w i ecsloP w wócwadocarp ulei einśezcondej cąjabd ,wókinwocarp hciows od enaworeiks entowordzor ycslop ogewoinotyt umyd do ycarp ecsjeim eiciwokłac cąjainlawU .kenur wyłpw ynmorgo ecąjam ainałaizd ewoteżduboksin einzcetuks ąjuzilaer .wókinwocarp

18

ijcKorzyści yzopsyd awtsńaPmiejsca od tspracy ej utk ejorp o ezsan oruiB .ądar 1. z tworzenia wolnego odgdymu tytoniowego

i ącomop uwtsń .30 38 537 85 unofelet meremun dop bul lp.zptp@tkatnok- str. :my 5 woliam

ain ezdowoprawne p ymyograniczające zcyż zaro aużywanie inałaizdtytoniu etęjdo az ympracy ejukęizD 2. Regulacje wpmiejscu hcyntowordZ wómargorP owtsyzrawoT eiksloP

3. 4.

- str. 8

Konsekwencje nieutworzenia miejsca pracy wolnego od dymu tytoniowego - str. 10 Plan działań

str. 13 Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki -dotacji Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki 5. Podsumowanie w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego. - str. 19 Poradnik “Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego. Poradnik dla pracodawców” objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia.

©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych tilauQ riA roodnI .)4991( noitartsinimdA htlaeH dna ytefaS lanoitapucc Autorzy: Wioleta Tomczak, yŁukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike lacideM feihC eht fo tropeR launnA ,”esac cimonoce eht :eerfekoms gnioG„ ,aiwordZ tnematrapeD Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska umyd do enlow ycarp ecsjeiM„ ,.M iksńotaZ ,.K zciwecnoK-kinaJ ,.M.J iksrowaJ ,.K kainźowezrP Skład: Maciej Wieczorek 1102 awazsraW ,”aiwordZ ajcomorP„ ajcadnuF ;eigurd einadyw ,”akinwocarp i ycwadocarp ald kindar Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych 9002 ,OHW ,ecsloP w ainelap ąimedipe ai ISBN: 978-83-926154-9-1 0102-9002 aksloP ,)STAG( ełsoroD ybosO zezrp uinotyT ainawyżU ycązcytoD ża Gdańsk 2011

21 94

Korzyści z tworzenia miejsca pracy wolnego Korzyści z tworzenia miejsca pracy wolnego umowanie od dymu tytoniowego od dymu tytoniowego

Każdy człowiek ma prawo do życia w zdrowym środowisku, a jednym z jego elementów Każdy człowiekwmaPolsce prawo do w zdrowym środowisku, jednym z jego elementów wielu pracodawców i życia w pozostałych krajacha Europy podejmuje jest miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego. Jest ono bezpieczne dla zdrowia, jest miejsce pracy wolne dymu tytoniowego. Jest ono bezpieczne dla zdrowia, prozdrowotne skierowane do od swoich pracowników, dbając jednocześnie a dzięki temu służy efektywnemu wykonywaniu zadań, produktywnemu myśleniu oraz a dzięki temu całkowicie służy efektywnemu wykonywaniu zadań, produktywnemu myśleniu oraz erunek. Uwalniając miejsce pracy od dymu tytoniowego polscy budowaniu relacji międzyludzkich. budowaniu relacjiniskobudżetowe międzyludzkich. y realizują skutecznie działania mające ogromny wpływ pracowników. Coraz więcej pracodawców dba o zdrowie swoich pracowników wprowadzając Coraz więcej pracodawców dba o zdrowie swoich pracowników wprowadzając politykę miejsca pracy wolnego od dymu tytoniowego. Ważne jest, aby polityka ta była politykę imiejsca wolnego od dymu tytoniowego. jest, aby polityka ta była aństwu pomocą radą.pracy Biuro naszego projektu jest Ważne do Państwa dyspozycji spójna z obowiązującymi regulacjami prawnymi, które mają na celu ochronę osób spó[email protected] z obowiązującymi regulacjami prawnymi, które mają na ochronę osób m mailowym: lub pod numerem telefonu 58celu 735 83 03. niepalących przed skutkami biernego palenia, jak również uświadomienie osobom niepalących przed skutkami biernego palenia, jak również uświadomienie osobom palącym niebezpieczeństw płynących ztego tegonałogu. nałogu. za płynących podjęte zdziałania oraz życzymy powodzenia palącymDziękujemy niebezpieczeństw Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych Dowody naukowewskazują wskazująna nato, to,że żepracownik, pracownik,który którynie niemoże możebez bezżadnych żadnychograniczeń ograniczeń Dowody naukowe palić papierosów w w miejscu miejscupracy pracy--również równieżwwdomu domustara starasię sięunikać unikaćnarażania narażaniananadym dym palić papierosów papierosowy pozostałych członków rodziny, a nierzadko decyduje się na porzucenie papierosowy pozostałych członków rodziny, a nierzadko decyduje się na porzucenie nałogu. nałogu. Zakaz palenia w w miejscu miejscu pracy pracyjest jestpopierany popieranyprzez przez72% 72%Polaków Polakóworaz oraz86% 86%obywateli obywateli Zakaz palenia pozostałych krajów Unii Europejskiej. Dodatkowo dowiedziono, że miejsce pracy pozostałych krajów Unii Europejskiej. Dodatkowo dowiedziono, że miejsce pracy wolne od dymu dymu tytoniowego tytoniowego przynosi przynosi korzyści korzyści ekonomiczne, ekonomiczne,zdrowotne, zdrowotne,a atakże także wolne od społeczne: społeczne:

Occupational Safety and Health Administration (1994). Indoor Air Quality

i Departament Zdrowia, „Going smokefree: the economic case”, Annual Report of the Chief Medical Przewoźniak K., Jaworski J.M., Janik-Koncewicz K., Zatoński M., „Miejsce pracy wolne od dymu

oradnik dla pracodawcy i pracownika”, wydanie drugie; Fundacja „Promocja Zdrowia”, Warszawa 2011

nia epidemią palenia w Polsce, WHO, 2009

daż Dotyczący Używania Tytoniu przez Osoby Dorosłe (GATS), Polska 2009-2010

55 19

1

Korzyści ekonomiczne: •

większa wydajność pracowników nienarażonych na dym tytoniowy oraz tych, którzy rzucili palenie Amerykańska Agencja ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (OSHA) szacuje, że czyste powietrze zwiększa wydajność pracowników o 3%1

•

18

ograniczenie czasu spędzanego na papierosie, który może być poświęcany na pracę W Wielkiej Brytanii oszacowano, że korzyści w tym zakresie sięgnęły rzędu 430 milionów funtów rocznie1

•

pracownicy niepalący oraz nienarażeni na dym tytoniowy są zdrowsi i krócej przebywają na zwolnieniach chorobowych W Wielkiej Brytanii powoduje to oszczędności w wysokości: - 680 milionów funtów z tytułu lepszego samopoczucia pracowników, którzy pracują wydajniej - 140 milionów funtów oszczędności dzięki mniejszej liczbie dni spędzonych na zwolnieniu chorobowym2

•

niższe koszty sprzątania, utrzymania i renowacji palarni oraz odświeżania mebli i sprzętu biurowego Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji Wielkiej Brytanii oszczędza się z tego tytułu 100 milionów funtów rocznie2 Tobacco-Free Kids wWramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego. • mniejsze koszty związane z leczeniem oraz przedwczesnymi zgonami osób palących i narażonych na bierne palenie Szacowane ekonomiczne państwa Poradnik związane z przedwczesną śmiercią Poradnik “Miejsca pracycoroczne wolne straty od dymu tytoniowego. dla pracodawców” 43 000 konsumentów i pracowników są w Polsce bardzo wysokie. Biorąc pod objęty jest Honorowymuwagę Patronatem Ministerstwa Zdrowia. fakt, że średnia strata ekonomiczna z powodu śmierci spowodowanej aktywnym lub biernym paleniem wynosi w naszym kraju ok. 621 tys. zł na osobę - corocznie państwo traci ok. 27 mld zł. Koszty te znacznie przekraczają wpływy z podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe (16 mld zł w 2009 r.).3

©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych Autorzy: Wioleta Tomczak, Łukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska Skład: Maciej Wieczorek Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych ISBN: 978-83-926154-9-1 Gdańsk 2011

2 6

Korzyści zdrowotne: Korzyści zdrowotne: • •

zmniejszenie narażenia innych osób na utratę zdrowia spowodowaną biernym zmniejszenie narażenia innych osób na utratę zdrowia spowodowaną biernym paleniem poprzez ograniczenie palenia w domu, w środkach transportu, paleniem poprzez ograniczenie palenia w domu, w środkach transportu, w miejscach publicznych i zakładach pracy w miejscach publicznych i zakładach pracy

• •

spadek liczby chorujących i umierających na choroby odtytoniowe spadek liczby chorujących i umierających na choroby odtytoniowe

1

W szczególności powodujące niepełnosprawność m.in: przewlekła obturacyjna choroba płuc W szczególności powodujące niepełnosprawność m.in: przewlekła obturacyjna choroba płuc 4 (POChP), udary mózgu, astma, a także śmierć m.in.: zawały serca, nowotwory (np. rak płuc) (POChP), udary mózgu, astma, a także śmierć m.in.: zawały serca, nowotwory (np. rak płuc)4

Korzyści społeczne: Korzyści społeczne: • •

lepszy wizerunek wizerunek przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa dbającego dbającego oo zdrowie zdrowieswoich swoichpracowników pracowników lepszy zarówno w w oczach oczach pracowników, pracowników,jak jaki ikontrahentów, kontrahentów,klientów klientówi gości i gości zarówno

• •

zdrowi pracownicy pracownicy lepiej lepiej służą służąprzedsiębiorstwu, przedsiębiorstwu,swojej swojejrodzinie rodziniei społeczeństwu i społeczeństwu zdrowi

77

Regulacje prawne ograniczające używanie einawom tytoniu w miejscu pracy Realizowanie ejumjedopskutecznej yporuE polityki hcajarw k zakresie hcyłatstworzenia ozop w środowisk i ecsloPpracy w wwolnych ócwadod ocarp ulei dymu tytoniowego z wprowadzonej einśe zcondej cjest ąjagłównym bd ,wókpriorytetem inwocarpwynikającym hciows od enaworeiksw edniu ntowordzor 15  zdrowia yclistopada slop oge2010 woinr.otnowelizacji yt umyd ustawy do ycaorpochronie ecsjeim eiciwprzed okłacnastępstwami cąjainlawU .kenur używania win następujących wyłpw tytoniu ynmoirwyrobów go ecąjtytoniowych. am ainałaW izustawie d ewozakazano teżdubopalenia ksin e zcetuks ąjuzilaer miejscach: .wókinwocarp

18

1.ijcteren przedsiębiorstw yzops yd awtsńaP podmiotów od tsej utleczniczych kejorp ogieinne zsanpomieszczenia, oruiB .ądarwi których ącomop uwtsń .są udzielane 30 38 537świadczenia 85 unofezdrowotne let meremun dop bul lp.zptp@tkatnok :mywoliam 2. teren jednostek organizacyjnych systemu oświaty i pomocy społecznej ezdo wop ymyzcyż zaro ainałaizd etęjdop az ymejukęizD 3.ain teren uczelni yntowordZ innych wómazakładów rgorP opracy wtsyzrawoT eiksloP 4.hcpomieszczenia 5. pomieszczenia obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego 6. lokale gastronomiczno – rozrywkowe 7. środki pasażerskiego transportu publicznego oraz obiekty służące obsłudze podróżnych 8. przystanki komunikacji publicznej 9. pomieszczenia sportowych Poradnik „Miejsca obiektów pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji 10. ogólnodostępne miejsca przeznaczone do zabaw dzieci Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki 11. inne pomieszczenia dostępne dotworzenia użytku publicznego w województwie pomorskim celem miejsc wolnych od dymu tytoniowego. Właściciel lub zarządzający obiektem (np.tytoniowego. budynkiem zakładu lub środkiem Poradnik “Miejsca pracy wolne od dymu Poradnikpracy) dla pracodawców” transportu (np. pojazdem służbowym służącym do przewozu osób), w którym obowiązuje objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia. zakaz palenia wyrobów tytoniowych ma obowiązek umieszczenia w widocznych miejscach odpowiedniego oznaczenia słownego i graficznego informującego o zakazie palenia tytoniu. ©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych tilauQ riA rooodpowiednio dnI .)4991( noiduży tartsin(widoczny imdA htlaeH dna ytefadla S lanoitapucc Ważne, znakTomczak, zakazu yŁukasz palenia był Autorzy:aby Wioleta Balwicki, Michał Brzeziński, Mateuszzarówno Boike lacideM feihC jak ehti fklientów), o tropeR laumieszczony unnA ,”esac cprzy imonwszystkich oce eht :eerwejściach fekoms gndo ioGbudynku „ ,aiwordZ tnematrapeD pracowników, i do Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny poszczególnych działów firmy oraz odpowiednio w należących do firmy pojazdach Korekta: Katarzyna Kopańska umyd do do enlprzewozu ow ycarp osób. ecsjeiM „ ,.M iksńznak otaZ ten ,.K warto zciwecumieścić noK-kinaJ w,.M .J iksrowaJ ,.K kainźowezrP służących Dodatkowo pomieszczeniach, Skład: Maciej Wieczorek 11których 02 awazsnajczęściej raW ,”aiwordpracownicy Z ajcomorP„ łamią ajcadnu F ;eigu(np. rd eintoalety, adyw ,”apokoje kinwocabiurowe, rp i ycwadinne ocarp ald kindar w prawo Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych 9002 ,O HW ,ecsloP wpodnosi ainelap ąimedipe ai miejsca, w których gromadzą się pracownicy). Odpowiednie oznakowanie ISBN: 978-83-926154-9-1 0102-9 002 aksloP ,)Sprawa TAG( edo łsoprzebywania roD ybosO zezw rpśrodowisku uinotyT aina wyżU ycązcytoD ża świadomość pracowników dotyczącą ich wolnym Gdańsk 2011 od dymu tytoniowego.

21 98

Prawo nie nakłada na pracodawcę obowiązku tworzenia palarni na terenie zakładu Prawo nie nakłada na pracodawcę obowiązku tworzenia palarni na terenie zakładu pracy. Pracodawca ma jedynie taką możliwość. Jeśli zdecyduje się na założenie palarni pracy. Pracodawca ma jedynie taką możliwość. Jeśli zdecyduje się na założenie palarni musi pamiętać, że przeznaczone na nią pomieszczenie powinno spełniać wszystkie musi pamiętać, że przeznaczone na nią pomieszczenie powinno spełniać wszystkie ustawowe wymagania: ustawowe wymagania:

1. 1.

Musi to być pomieszczenie wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń Musi to być pomieszczenie wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych (nie może np. znajdować się w przejściu do innych i ciągów komunikacyjnych (nie może np. znajdować się w przejściu do innych pomieszczeń) pomieszczeń)

2. 2.

1

Odpowiednio oznakowane (tak, aby wszyscy wyraźnie widzieli, że jest palarnią) Odpowiednio oznakowane (tak, aby wszyscy wyraźnie widzieli, że jest palarnią)

3. 3.

Służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych (nie może to być pomieszczenie Służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych (nie może to być pomieszczenie socjalne, w którym którym można można spożywać spożywaćposiłki) posiłki) socjalne, w

4. 4.

Zaopatrzone w w wywiewną wywiewną wentylację wentylacjęmechaniczną mechanicznąlub lubsystem systemfiltracyjny, filtracyjny,który który Zaopatrzone uniemożliwia przenikanie dymu tytoniowego do innych pomieszczeń uniemożliwia przenikanie dymu tytoniowego do innych pomieszczeń Koszt utworzenia ii utrzymania utrzymania odpowiedniej odpowiedniej palarni palarni jest jestbardzo bardzowysoki. wysoki.Ponadto Ponadto Koszt utworzenia inwestowanie w palarnie może wskazywać na większą dbałość pracodawców inwestowanie w palarnie może wskazywać na większą dbałość pracodawców o podtrzymywanie nałogu palących palącychpracowników pracownikówniż niżoopracowników, pracowników,którzy którzynie niepalą, palą, o podtrzymywanie nałogu a w miejscu pracy zostają narażeni na wymuszoną ekspozycję na dym tytoniowy. a w miejscu pracy zostają narażeni na wymuszoną ekspozycję na dym tytoniowy.

99

Konsekwencje nieutworzenia miejsca pracy einawom wolnego od dymu tytoniowego tworzenia Działania ejumjedpodejmowane op yporuE h nacarzecz jark h tworzenia cyłatsozmiejsca op w i pracy ecslowolnego P w wóod cwa dymu docarp ulei tytoniowego (stosowanie palenia, tytoniowego einśezcond (stosowanie ej cąjabdzakazów zakazów ,wókinw palenia, ocarp proponowanie hciows od pomocy enaworw eikrzuceniu s entowordzor nałogu, ycslopzaniechanie ogewointworzenia otyt umypalarni), d do yc nie arsą p działaniami ecsjeim edyskryminującymi iciwokłac cąjailub nlateż wU .kenur na rzecz podtrzymywania obrażającymi wyłpw ynm kogokolwiek. orgo ecąjSą am podejmowane ainałaizdna ew rzecz otepodtrzymywania ż duboksin ein i wzmacniania zcetuks ąjuzilaer zdrowia wszystkich zatrudnionych. zatrudnionych. Akty Akty prawne prawne zobowiązujące zobowiązujące pracodawcę pracodawcę .wódo kinwocarp podejmowania takich działań to: ijcyzopsyd awtsńaP od tsej utkejorp ogezsan oruiB .ądar i ącomop uwtsń (art. 1), która •• Konstytucja .Konstytucja 30 38 53Rzeczpospolitej 7 Rzeczpospolitej 85 unofelePolskiej tPolskiej merem (art. un66 66 dust. oust.1), pb ulktóra lp.zp mówi tp@otk tym, atnże ok„każdy :mywoliam ma ma prawo prawo do do bezpiecznych bezpiecznych ii higienicznych higienicznych warunków warunków pracy” pracy” Pracy §§2) tym, „pracodawca aiKodeks n ezdow op (art. y my207 zcy ż2)zmówiący aro ainoatym, łaizże de tęjdop az jest ymobowiązany ejukęizD chronić •• Kodeks Pracy (art. 207 ii rżycie bezpiecznych hczdrowie yntowo dZ wpracowników ómargorP przez o wtsyzapewnienie zrawoT eik sloP zdrowie życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków warunkówpracy pracy[…]” […]”

18

zarówno pracodawcę, jak i pracownika Dodatkowo zarówno pracownika mogą spotkać konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania nieprzestrzegania zakazu zakazu palenia palenia w w miejscu miejscu pracy. Na podstawie art. 13 13 ustawy o ochronie ochronie zdrowia przed następstwami następstwami używania tytoniu art. zdrowia przed używania Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki tytoniu dotacji :: iTobacco-Free wyrobów tytoniowych tytoniowych Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki

w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego. o zakaziei palenia tytoniu miejscuobjętym objętym zakazem •• za zanieumieszczenie nieumieszczenieinformacji znaku słownego graficznego wwmiejscu palenia zł. palenia pracodawcy pracodawcy grozi grozi kara kara grzywny grzywnydo do2000 2000zł. • za wyrobów tytoniowych w miejscu objętym zakazem palenia grozi kara • za palenie tytoniu w miejscu zakazem paleniaPoradnik grozi karadla grzywny do 500zł Poradnik “Miejsca pracy wolneobjętym od dymu tytoniowego. pracodawców” grzywny do 500zł objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia. Podmiotami uprawnionymi do nakładania kar są Policja, Straż Miejska oraz Państwowa Podmiotami uprawnionymi do nakładania karustalić są Policja, Straż Miejska oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna. Pracodawca ma prawo w regulaminie pracy konsekwencje InspekcjazSanitarna. Pracodawcazakazu ma prawo ustalić w regulaminie konsekwencje związane nieprzestrzeganiem palenia na terenie zakładupracy pracy. związane z nieprzestrzeganiem zakazu palenia na terenie zakładu pracy. ©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych

tilauQ riA roodnI .)4991( noitartsinimdA htlaeH dna ytefaS lanoitapucc Autorzy: Wioleta Tomczak, yŁukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike lacideM feihC eht fo tropeR launnA ,”esac cimonoce eht :eerfekoms gnioG„ ,aiwordZ tnematrapeD Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska umyd do enlow ycarp ecsjeiM„ ,.M iksńotaZ ,.K zciwecnoK-kinaJ ,.M.J iksrowaJ ,.K kainźowezrP Skład: Maciej Wieczorek 1102 awazsraW ,”aiwordZ ajcomorP„ ajcadnuF ;eigurd einadyw ,”akinwocarp i ycwadocarp ald kindar Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych 9002 ,OHW ,ecsloP w ainelap ąimedipe ai ISBN: 978-83-926154-9-1 0102-9002 aksloP ,)STAG( ełsoroD ybosO zezrp uinotyT ainawyżU ycązcytoD ża Gdańsk 2011

21 9 10

Pracodawca może ponosić odpowiedzialność: nieodpowiedzialność: nakłada pracodawcę obowiązku tworzenia palarni na terenie zakładu Pracodawca może na ponosić odpowiedzialność: awca może Prawo Pracodawca ponosić może ponosić odpowiedzialność: pracy. Pracodawca ma jedynie taką możliwość. Jeśli zdecyduje się na założenie palarni Odszkodowawczą - naodszkodowawczą podstawie kodeksuza cywilnego 415 : Odpowiedzialność szkodę art. wyrządzona pracownikowi Pracodawca może ponosić odpowiedzialność: Odszkodowawczą na podstawie kodeksu cywilnego art. art. powinno 415 :: musi pamiętać, że-- przeznaczone na 415 nią pomieszczenie spełniać wszystkie dowawczą - na Odszkodowawczą podstawie kodeksu na cywilnego podstawie art. kodeksu : cywilnego 415 • gdy nie dopełnia swoich obowiązków w sytuacji, gdy osoba niepaląca ma problemy – na podstawie kodeksu cywilnego art. 415 i nast. k.c. lub art. 471 k.c. • gdy nie dopełnia swoich obowiązków w sytuacji, gdy osoba niepaląca ma problemy wymagania: nie dopełnia ustawowe •swoich gdy obowiązków nie dopełnia swoich w sytuacji, obowiązków gdy osoba w niepaląca sytuacji, gdy ma problemy osoba niepaląca ma zdrowotne związanedozna z narażeniem na dym tytoniowy w miejscu pracy problemy • gdy osoba niepaląca uszczerbku na zdrowiu w związku z narażeniem na dym Odszkodowawczą na podstawie kodeksu cywilnego art. 415 : zdrowotne związane z narażeniem na dym tytoniowy w miejscu pracy wotne związanezdrowotne z narażeniem związane na dym z narażeniem tytoniowy wna miejscu dym tytoniowy pracy w miejscu pracy w miejscu pracy • tytoniowy gdy nietodopełnia swoich obowiązków w sytuacji, gdy osoba od niepaląca problemy 1. Musi być pomieszczenie wyodrębnione konstrukcyjnie innych ma pomieszczeń Za nieprzestrzeganie przepisów BHP - na podstawie kodeksu pracy art. 283 zdrowotne związane z narażeniem na dym tytoniowy w miejscu pracy Za nieprzestrzeganie przepisów BHP na podstawie kodeksu pracy art. 283 i ciągów komunikacyjnych (nie może np. znajdować się w przejściu do rzestrzeganieZaprzepisów nieprzestrzeganie BHP - na przepisów podstawie BHP kodeksu - na pracy podstawie art. 283 kodeksu pracy art. 283 innych Odpowiedzialność o charakterze karnym za nieprzestrzeganie przepisów BHP pomieszczeń) – nanieprzestrzeganie podstawie kodeksu pracy – BHP art. 283 Pracownik może ponosić odpowiedzialność: Za przepisów - nak.p. podstawie kodeksu pracy art. 283 Pracownik może odpowiedzialność: nik może ponosić Pracownik odpowiedzialność: może ponosić ponosić odpowiedzialność: 2. Odpowiednio oznakowane (tak, aby wszyscy wyraźnie widzieli, że jest palarnią) Na podstawie regulaminów wewnętrznychoraz orazart. art. 108kodeksu kodeksu pracy: Pracownik może ponosić Na regulaminów wewnętrznych tawie regulaminów Na podstawie podstawie wewnętrznych regulaminów oraz odpowiedzialność: wewnętrznych art. 108 kodeksu oraz pracy: art. 108 108 kodeksu pracy: pracy: 3. Służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych (nie może to być pomieszczenie Na podstawie podstawie regulaminów wewnętrznych oraz art. 108 kodeksu pracy: • pracownikowi, który łamie łamie zakaz palenia w miejscu miejscu pracy grozi upomnienie, Na regulaminów wewnętrznych oraz art. 108 kodeksu • pracownikowi, który zakaz palenia w pracy grozi socjalne, w którym można spożywać posiłki) ownikowi, który • pracownikowi, łamie zakaz palenia który łamie w miejscu zakaz palenia pracy grozi w miejscu upomnienie, pracy pracy: grozi upomnienie, upomnienie, • pracownikowi, który łamie zakaz palenia w miejscu pracy grozi upomnienie, nagana, aa także także kara kara pieniężna pieniężna ww ramach ramach odpowiedzialności odpowiedzialności służbowej nagana, służbowej ana, a także nagana, kara pieniężna a takżew kara ramach pieniężna odpowiedzialności w ramach odpowiedzialności służbowej służbowej nagana, a także kara pieniężna za nieprzestrzeganie zasad bhp za nieprzestrzeganie zasad bhp • pracownikowi, łamiebhp zakaz palenia w miejscu grozi upomnienie, 4. Zaopatrzone wywiewną wentylację mechaniczną lubpracy system filtracyjny, który za nieprzestrzeganie zasad eprzestrzeganie za nieprzestrzeganie zasad bhp wktóry zasad bhp • pracownik może mieć obniżone wynagrodzenie zodpowiedzialności tytułu palenia poza czasem • pracownik może mieć obniżone wynagrodzenie z tytułu palenia poza czasem nagana, a także kara pieniężna w ramach służbowej uniemożliwia przenikanie tytoniowego do innych • pracownik może miećdymu obniżone wynagrodzenie tytułu palenia poza poza czasem czasem ownik może• mieć pracownik obniżone może wynagrodzenie mieć obniżone z tytułu wynagrodzenie palenia poza zz pomieszczeń tytułu czasem palenia przerw przerw za nieprzestrzeganie zasad bhp przerw rw przerw • pracownik może mieć obniżone wynagrodzenie tytułu palenia poza Ponadto czasem Koszt utworzenia i utrzymania odpowiedniej palarniz jest bardzo wysoki. przerw inwestowanie w palarnie może wskazywać na większą dbałość pracodawców o podtrzymywanie nałogu palących pracowników niż o pracowników, którzy nie palą, a w miejscu pracy zostają narażeni na wymuszoną ekspozycję na dym tytoniowy.

11

9 11 11 11

1

Palenie tytoniu w miejscu pracy powoduje nie tylko konsekwencje prawne, lecz również ekonomiczne, zdrowotne i społeczne. Dodatkowo pracodawca musi pamiętać o tym, że: •

palący pracownik częściej opuszcza stanowisko pracy Palący pracownik spędza dziennie ponad 40 minut na paleniu papierosów w czasie pracy. Tygodniowo ponad 3,5h, a w skali roku około 22 dni, przez co przepala drugi urlop

•

18

palący pracownik częściej oraz dłużej jest nieobecny w pracy z powodu częstszych chorób spowodowanych paleniem Palący pracownik statystycznie dłużej wraca do zdrowia z powodu zwykłych infekcji

•

częste infekcje i przedłużające się zwolnienia pracowników spowodowane paleniem w miejscu pracy powodują konieczność przeprowadzania dodatkowych rekrutacji oraz szkoleń nowych pracowników • palenie w zamkniętych pomieszczeniach powoduje konieczność częstszej ich renowacji • palenie w zamkniętych pomieszczeniach powoduje większe prawdopodobieństwo zaprószenia ognia • brak ograniczeń w paleniu przez pracowników powoduje koszt utworzenia oraz Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji utrzymania palarni w zakładzie pracy Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki • palący pracownik traci miesięcznie ponad 200zł na papierosy, a w skali roku w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego. ok. 2500zł4 • palący pracownik przedwcześnie umiera W Polscepracy pali 9 milionów dorosłych z czego ponad 5 milionów mężczyźni. Poradnik “Miejsca wolne od dymu osób, tytoniowego. Poradnik dlastanowią pracodawców” tej grupy mężczyzn palenie tytoniu jest odpowiedzialne za 40% przedwczesnych zgonów.5 objętyWśród jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia.

•

palący pracownik naraża na bierne palenie innych współpracowników Dolegliwości zdrowotne wynikające z tego narażenia są takie same jak u osób palących

(nowotwory, POCHP, astma, zawały serca, udary mózgu).4 ©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych Autorzy: Wioleta Tomczak, Łukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska Skład: Maciej Wieczorek Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych ISBN: 978-83-926154-9-1 Gdańsk 2011

2 12

umowanie Plan działań

wielu pracodawców Każde przedsiębiorstwo w Polscepowinno i w pozostałych wypracować działania krajachzmierzające Europy podejmuje do eliminacji prozdrowotne paleniaskierowane w zakładzie pracy do swoich oraz w należących pracowników, do firmy dbając pojazdach jednocześnie służących do erunek. Uwalniając przewozu osób. całkowicie Wdrożenie klarownej miejsce polityki pracy ochrony od dymu zdrowia tytoniowego na poziomiepolscy miejsca y realizują pracy skutecznie wprowadza niskobudżetowe poczucie odpowiedzialności działania za zdrowie mające i bezpieczeństwo ogromnywszystkich wpływ pracowników. zatrudnionych, kontrahentów oraz gości. Dlatego też w utworzenie miejsca pracy wolnego od dymu tytoniowego powinni włączyć się wszyscy mający wpływ na aństwu pomocą i radą. Biuro naszego projektu jest do Państwa dyspozycji kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych: pracodawca, kadra kierownicza m mailowym: [email protected] oraz wszyscy pracownicy. lub pod numerem telefonu 58 735 83 03. Dziękujemy za podjęte życzymy powodzenia Pracodawca wprowadzając politykę działania w zakresieoraz tworzenia środowiska wolnego Programów Zdrowotnych od  dymu tytoniowego Polskie w swoim Towarzystwo zakładzie pracy odniesie najlepszy skutek łącząc działania restrykcyjne ze wsparciem dla pracowników palących.

Przykładowy plan działań, który mogą Państwo zastosować: Działania restrykcyjne: •

Opracowanie dokumentu określającego cele i funkcjonowanie polityki zdrowotnej w zakresie utworzenia zakładu pracy wolnego od dymu tytoniowego - wpisanie go do regulaminu pracy/obwieszczenie

•

Zapoznanie wszystkich pracowników z wprowadzoną polityką zdrowotną - Podpisanie przez wszystkich pracowników oświadczeń mówiących o  zapoznaniu się z wprowadzoną polityką i zobowiązaniu do jej przestrzegania

Wskazanie osób odpowiedzialnych za egzekwowanie nowych regulacji (kierownicy, Occupational Safety and Health Administrationdziału (1994). Indoor Air Quality pracownicy administracyjni, BHP)

i Departament Zdrowia, „Going smokefree: the economic case”, Annual Report of the Chief Medical

•

Zamontowanie widocznych oznakowań słownych oraz graficznych m.in. przy

Przewoźniak K.,wejściu Jaworski J.M., Janik-Koncewicz K., Zatoński M.,oddziałów, „Miejsce pracy wolne w których od dymu do zakładu pracy oraz do poszczególnych w miejscach

oradnik dla pracodawcy i pracownika”, wydanie drugie; Fundacja „Promocja Zdrowia”, Warszawa 2011 obserwuje się osoby palące

nia epidemią palenia w Polsce, WHO, 2009

daż Dotyczący Tytoniu przez Osoby Dorosłe (GATS), Polska się 2009-2010 • Używania Usunięcie wszystkich popielniczek znajdujących w obiektach

oraz bezpośrednio przed wejściami do budynków

zakładu pracy

19 13

1

•

Umożliwienie pracownikom uzyskania odpowiedzi na z tworzonym miejscem pracy wolnym od dymu tytoniowego

pytania

związane

Działania wspierające: •

18

Udzielanie wsparcia palącym pracownikom m.in. przez informowanie o możliwości uzyskania pomocy w rzuceniu palenia (kierując regularne wiadomości drogą mailową, zawieszając w widocznych miejscach plakaty i ogłoszenia) Pomocy w rzuceniu palenia udzielają poradnie dla osób chcących rzucić palenie oraz lekarze rodzinni.

Osoby uzależnione mogą również skorzystać z pomocy udzielanej przez telefoniczną poradnię pomocy palącym:

0 801 108 108

• Udzielenie instrukcji osobom, które będą egzekwować prawo, iż przy każdej Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji interwencji powinny one udzielać wsparcia osobie łamiącej zakaz palenia Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki w  miejscu pracy (stosować sprawiedliwe kary, udzielać informacji o możliwości w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego. uzyskania pomocy w rzuceniu palenia) • Przeprowadzanie regularnego monitoringu efektów realizowanej polityki miejsca Poradnik “Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego. Poradnik dla pracodawców” pracy wolnego od dymu tytoniowego (np. poprzez monitorowanie absencji, objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia. odsetka osób palących oraz tych, którzy rzucili palenie, obserwacje akceptacji wprowadzonych rozwiązań, w tym stosowania prawa). • Upublicznianie sukcesów prowadzonych działań. Nagradzanie osób niepalących ©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych oraz tych, które rzuciły palenie. Autorzy: Wioleta Tomczak, Łukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike Współpraca: Joanna Skowron, Kuncewiczmiejsce - Główny Inspektorat Dobrym momentem wdrożeniaMałgorzata działań tworzących pracy wolnymSanitarny od dymu Korekta: Katarzyna Kopańska tytoniowego mogą być obchodzone w ciągu roku dni mobilizujące do rzucenia palenia: Skład: Maciej Wieczorek Wydawca: Polskie TowarzystwoNowy Programów Rok (1 Zdrowotnych stycznia), ISBN: 978-83-926154-9-1 Światowy Dzień bez Tytoniu (31 maja), Gdańsk 2011Światowy Dzień Rzucania Palenia (trzeci czwartek listopada)

2 14

Tworząc miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego pracodawca: Tworząc miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego pracodawca: • • • • • •

w pełni przestrzega obowiązującego prawa w pełni przestrzega obowiązującego prawa poprawia zdrowie oraz jakość pracy zarówno wśród palących, jak i niepalących poprawia zdrowie oraz jakość pracy zarówno wśród palących, jak i niepalących pracowników pracowników pomaga uzależnionym pracownikom ograniczyć palenie i wyjść z nałogu pomaga uzależnionym pracownikom ograniczyć palenie i wyjść z nałogu

Ważne jest, aby wprowadzając politykę miejsca pracy wolnego od dymu tytoniowego Ważne jest, aby wprowadzając politykę miejsca pracy wolnego od dymu tytoniowego pracodawca wspierał pracowników: pracodawca wspierał pracowników: • • • •

życzliwością, wyrażaniem wyrażaniemzgody zgodyna nakorzystanie korzystaniezzterapii terapiiantynikotynowej antynikotynowejpodczas podczas życzliwością, pracy pracy możliwością zastosowania zastosowania dodatku dodatku motywacyjnego motywacyjnego ww postaci postaci pieniężnej pieniężnejlub lub możliwością niepieniężnej (karnet (karnet na na basen, basen, siłownię) siłownię)dla dlaniepalących niepalącychpracowników pracownikóworaz orazdla dla niepieniężnej tych, którzy rzucili palenie tych, którzy rzucili palenie

15 15

1

Prawidłowe oznakowanie zakazu palenia w miejscach pracy

18

Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego.

Poradnik “Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego. Poradnik dla pracodawców” objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia.

©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych Autorzy: Wioleta Tomczak, Łukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska Skład: Maciej Wieczorek Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych ISBN: 978-83-926154-9-1 Gdańsk 2011

2 16

Komunikat nt. polityki Firmy dotyczącej umowanie

uwalniania miejsc pracy od dymu tytoniowego

Od dnia ……………, Firma …………………………………………………………………… wprowadza wielu pracodawców w Polsce i w pozostałych krajach Europy podejmuje we wszystkich zamkniętych pomieszczeniach politykę miejsca pracy wolnego od dymu prozdrowotne skierowane do swoich pracowników, dbając jednocześnie tytoniowego. całkowicie miejsce pracy od dymu tytoniowego polscy erunek. Uwalniając y realizują skutecznie niskobudżetowe działania mające ogromny wpływ Polityka ta dotyczy wszystkich pracowników, dostawców, klientów i osób odwiedzających pracowników.

pomieszczenia zakładów pracy. Realizowana jest w celu zapewnienia zdrowego, czystego, bezpiecznego oraz bardziej wydajnego środowiska pracy wolnego od szkodliwego dymu aństwu pomocą i radą. Biuro naszego projektu jest do Państwa dyspozycji tytoniowego.

m mailowym: [email protected] lub pod numerem telefonu 58 735 83 03.

Polityka ta jest zgodna z obowiązującą od dnia 15 listopada 2010r. nowelizacją ustawy Dziękujemy zanastępstwami podjęte działania orazi życzymy powodzenia „o  ochronie zdrowia przed używania tytoniu wyrobów tytoniowych”, która Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych wprowadza zakaz palenia we wszystkich pomieszczeniach zakładów pracy. Polityka miejsc pracy wolnych od dymu tytoniowego obowiązuje w trakcie i po godzinach pracy i dotyczy: • • •

Wszystkich pracowników Firmy …………………….. na wszystkich zmianach; Klientów, dostawców, konsultantów, wykonawców i wszystkich innych odwiedzających; Pozostałych osób przebywających w pomieszczeniach należących do Firmy …………………………

Palenie tytoniu i stosowanie jakichkolwiek wyrobów tytoniowych będzie zakazane we wszystkich pomieszczeniach Firmy …………………………….., które są jej własnością lub które są przez nią dzierżawione. Dotyczy to wszystkich pomieszczeń, zamkniętych hal, garaży oraz samochodów i innych pojazdów służbowych. Wszystkie popielniczki zostaną usunięte z zamkniętych pomieszczeń zakładu pracy oraz sprzed wszystkich wejść do budynków. Zostaną one przeniesione na tereny otwarte znajdujące się w bezpiecznej odległości od osób, które nie chcą być narażone na bierne palenie.

Occupational Safety and Health Administration (1994). Indoor Air Quality

Kopie tej polityki powinny być rozesłane do wszystkich obecnych i przyszłych pracowników, i Departament Zdrowia, „Going smokefree: the economic case”, Annual Report of the Chief Medical

umieszczone w widocznych miejscach oraz dostępne do wglądu na żądanie. jest obowiązkowe, a ich łamanie pracowników będzieod podlegać PrzewoźniakPrzestrzeganie K., Jaworski tych J.M.,zasad Janik-Koncewicz K., Zatoński M., przez „Miejsce pracy wolne dymu proceduromi pracownika”, dyscyplinarnym firmy. drugie; Fundacja „Promocja Zdrowia”, Warszawa 2011 oradnik dla pracodawcy wydanie

nia epidemią palenia w Polsce, WHO, 2009

Polityka ta będzie egzekwowana przez następujące osoby oraz działy Firmy: …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………...............................................................................................................

daż Dotyczący Używania Tytoniu przez Osoby Dorosłe (GATS), Polska 2009-2010

19 17

1

Jak radzić sobie z paleniem w miejscu pracy einawom

ejumjedop yporuE hcajark hcyłatsozop w i ecsloP w wócwadocarp ulei einśezcondej cąjabd ,wókinwocarp hciows od enaworeiks entowordzor ycslop ogewoinotyt umyd do ycarp ecsjeim eiciwokłac cąjainlawU .kenur wyłpw ynmorgo ecąjam ainałaizd ewoteżduboksin einzcetuks ąjuzilaer .wókinwocarp

18

ijcyzopsyd awtsńaP od tsej utkejorp ogezsan oruiB .ądar i ącomop uwtsń .30 38 537 85 unofelet meremun dop bul lp.zptp@tkatnok :mywoliam ainezdowop ymyzcyż zaro ainałaizd etęjdop az ymejukęizD hcyntowordZ wómargorP owtsyzrawoT eiksloP

Poradnik „Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego” został wydany dzięki dotacji Tobacco-Free Kids w ramach projektu wspierania rozwoju samorządowej polityki w województwie pomorskim celem tworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego.

Poradnik “Miejsca pracy wolne od dymu tytoniowego. Poradnik dla pracodawców” objęty jest Honorowym Patronatem Ministerstwa Zdrowia.

©Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych tilauQ riA roodnI .)4991( noitartsinimdA htlaeH dna ytefaS lanoitapucc Autorzy: Wioleta Tomczak, yŁukasz Balwicki, Michał Brzeziński, Mateusz Boike lacideM feihC eht fo tropeR launnA ,”esac cimonoce eht :eerfekoms gnioG„ ,aiwordZ tnematrapeD Współpraca: Joanna Skowron, Małgorzata Kuncewicz - Główny Inspektorat Sanitarny Korekta: Katarzyna Kopańska umyd do enlow ycarp ecsjeiM„ ,.M iksńotaZ ,.K zciwecnoK-kinaJ ,.M.J iksrowaJ ,.K kainźowezrP Skład: Maciej Wieczorek 1102 awazsraW ,”aiwordZ ajcomorP„ ajcadnuF ;eigurd einadyw ,”akinwocarp i ycwadocarp ald kindar Wydawca: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych 9002 ,OHW ,ecsloP w ainelap ąimedipe ai ISBN: 978-83-926154-9-1 0102-9002 aksloP ,)STAG( ełsoroD ybosO zezrp uinotyT ainawyżU ycązcytoD ża Gdańsk 2011

21 9 18