Wydobycie ropy i gazu w Kanadzie 2015-03-24 12:41:32

2 Dane na temat wydobycia ropy i gazu w Kanadzie oraz prognozy na najbliższe lata. Opracowanie sporządzone pod kątem informacji przydatnej dla potencjalnych polskich eksporterów na podstawie danych opracowanych przez Canadian Association of Petroleum Producers (CAPP), bieżących informacji prasowych oraz raportu IBIS World „Oil Drilling & Gas Extraction in Canada” ze stycznia 2015 roku. IBIS World to firma zajmująca się badaniami rynku od 1971 roku. Specjalizuje się w opracowywaniu długoplanowych prognoz dla różnych działów gospodarki, szczególnie dotyczących planów strategicznych oraz badań rynku poświęconych obecnej sytuacji i perspektywom danej branży.

Ogólna charakterystyka i prognozy na najbliższe lata Kanada jest jednym z największych producentów energii na świecie, a jej wysoka pozycja na światowych rynkach energetycznych utrzyma się w następnych pięciu latach na wysokim poziomie. Według prognoz Canadian Association of Petroleum Producers (CAPP) wydobycie kanadyjskiej ropy naftowej wzrośnie z obecnych 3,4 mln baryłek dziennie do 6,7 mln baryłek dziennie w 2030 r. Szacuje się, że kanadyjskie złoża ropy są trzecie, co do wielkości na świecie, po Wenezueli i Arabii Saudyjskiej. Kanada jest obecnie szóstym, co do wielkości producentem ropy na świecie poszukującym nowych rynków zbytu m.in. w Azji i w Europie. Badania rynku prognozują na lata 2015-2020 wzrost dochodów kanadyjskiego przemysłu energetycznego średnio o 1,3% rocznie do poziomu 126,2 miliardów dolarów. Jednakże gwałtowne spadki światowych cen ropy przyczynią się do zmniejszenia dochodów całego przemysłu o 5,4% w roku 2015. Kanada jest pionierem w zakresie zagospodarowywania złóż piasków roponośnych i obecnie pozostaje jedynym liczącym się producentem na świecie, a nowe technologie pozwalają na produkcję czystszej, a przede wszystkim tańszej ropy. Zdaniem CAPP podwojenie wydobycia z piasków roponośnych i konwencjonalnych źródeł wzmocni pozycję Kanady, jako dostawcy zarówno na rynku północnoamerykańskim, jak i na świecie. Przy tym prognoza zakłada zwiększenie przede wszystkim wydobycia z piasków roponośnych - z obecnych 1,9 mln baryłek dziennie do 5,2 mln baryłek dziennie w 2030 r. Nowoczesne metody i techniki wiercenia oraz szczelinowania przyczynią się do gwałtownego wzrostu skuteczności wydobycia ropy z piasków roponośnych Alberty. Techniki te pozwolą firmom wykorzystywać depozyty ropy wcześniej uważane za nieekonomiczne. Według raportu US Energy Information Administration roponośne piaski Alberty stanowią obecnie 98% łącznych rezerw ropy w Kanadzie. Przewiduje się kontynuację wzrostu ekstrakcji z przybrzeżnych złóż, piasków roponośnych Alberty oraz wzrostu eksportu kanadyjskiej ropy do USA. Nowe technologie przyciągają dodatkowych operatorów branży z całego kraju, w konsekwencji szacuje się, że liczba zakładów przemysłu naftowego w ujęciu rocznym w latach 2010-2015 wzrosła o 0,5% do 2416. W ujęciu rocznym zatrudnienie w branży wzrosło o 0,6% do poziomu 36 283 osób, a przychody na jednego pracownika wciągu ostatnich pięciu lat wzrosły w ujęciu rocznym o 2,4%.

Ropa naftowa Ropa naftowa jest ciekłą mieszaniną węglowodorów oraz niewielkich ilości związków organicznych w skład, których wchodzą tlen, azot i siarka. Skład ropy naftowej zależy w głównej mierze od miejsca jej występowania. Na jej skład mają również wpływ inne czynniki takie jak: głębokość złoża czy miejsce eksploatacji. Gatunki ropy zawierają od 30 do 80% alkanów, różne ilości cykloalkanów oraz węglowodorów aromatycznych. Współczesny przemysł paliwowy skupia się na ciekłej ropie naftowej, łatwej do wydobycia, transportu i przeróbki. Niestety, światowe pokłady tego surowca powoli się kończą, dlatego rośnie zainteresowanie tzw. ciężką ropą, czyli ciemną

3 mazią, zbyt lepką, by wypływała na powierzchnię. Substancję tą geolodzy nazywają ciekłymi bituminami. Bituminy można znaleźć w wielu rejonach świata, lecz do niedawna prawie ich nie eksploatowano. Olbrzymie, największe znane na planecie złoża występują w północnej części kanadyjskiej prowincji Alberta. Smolista maź wypełnia tam przestrzenie między okruchami piasku. Geolodzy oszacowali, że w piaskach bitumicznych Alberty znajduje się około 168 bln baryłek ropy. To sześć razy więcej niż na Półwyspie Arabskim. Obecnie stosowanymi metodami wydobywa się zaledwie około 10% zawartości złóż. Szacuje się, że rezerwy Alberty są dwukrotnie większe niż Kuwejtu, Iraku czy Iranu, i tylko nieco mniejsze od rezerw Arabii Saudyjskiej. 78,8% dochodów całego kanadyjskiego przemysłu naftowego stanowi ropa naftowa.

Gaz ziemny Gaz ziemny jest naturalnym paliwem wydobywanym ze złóż znajdujących się w skorupie ziemskiej. Jest mieszaniną metanu (do 98% dla gazu wysokometanowego) z innymi gazami palnymi oraz związkami niepalnymi, oraz węglowodorów gazowych (etanu, metanu, propanu), węglowodorów ciekłych oraz pewnych ilości dwutlenku węgla, azotu, wodoru, siarkowodoru oraz gazów szlachetnych (np. argon, hel). Skład gazu zależy od miejsca jego wydobycia i technologii użytej do jego obróbki, zaraz po wydobyciu jest zanieczyszczony gliną, piaskiem, ropą naftową, węglowodorami ciekłymi oraz wodą. Złoża gazu ziemnego usytuowane są często wraz ze złożami ropy naftowej. Gaz ziemny występuje także w złożach czysto gazowych będących naturalnymi zbiornikami. Metoda wydobycia gazu ziemnego uzależniona jest od rodzaju odkrytego złoża. W celu jego wydobycia wykonuje się specjalne odwierty. Technologiczne wzbogacenie gazu ziemnego polega na eliminowaniu z jego składu cząstek stałych, pary wodnej, związków siarki i innych substancji niepożądanych. Gaz ziemny jest wykorzystywany na dużą skalę przemysłową w różnych procesach produkcyjnych, ale jest także popularnym paliwem wśród tzw. odbiorców indywidualnych. Gaz ziemny stosuje się w procesie produkcji paliw, detergentów, farb, włókien sztucznych, gumy syntetycznej plastyku i wielu innych. Kanada jest trzecim, co do wielkości producentem gazu ziemnego na świecie. W 2015 r. gaz ziemny stanowił 21,2% przychodu przemysł, w porównaniu z ok. 33% w roku 2010. W ostatnich latach ceny gazu znacząco spadły, a w Kanadzie są one uzależnione od podaży i popytu w całej Ameryce Północnej. Co prawda USA pozostanie największym regionalnym odbiorcą gazu, jednak rozwój całego sektora będzie uzależniony od wzrostu wydobycia - jeżeli na rynku pojawi się mniej surowca wtedy jego ceny wzrosną. Istotny wpływ na ten proces będą miały koszty produkcji, a także wydajność odwiertów gazu łupkowego. Światowe ceny ropy naftowej Cena ropy naftowej w przeszłości wykazywała dużą zmienność, a z każdorazowym wzrostem pozytywnie wpływała na zyski i dochody przemysłu naftowego. Oczekuje się, że w 2015 r. światowe ceny ropy naftowej spadną o 5,4%, stanowiąc potencjalne zagrożenie niekorzystnego wpływu na stan przemysłu energetycznego. Produkt Krajowy Brutto USA Eksport do USA stanowi znaczną część dochodów przemysłu naftowego w Kanadzie. Silniejszy wzrost amerykańskiego PKB zazwyczaj zwiększa popyt na kanadyjskie surowce energetyczne. Oczekuje się, że w ciągu następnych pięciu lat PKB USA będzie rosło średnio o 2.7% rocznie. Wahania kursu dolara kanadyjskiego Wahania kursów walut są efektem wielu czynników – popytu, podaży, polityki, stóp procentowych, wzrostu

4 gospodarczego, itp. Cena ropy jest w dużej mierze czynnikiem powodującym wzrost i spadek kursu dolara kanadyjskiego względem dolara amerykańskiego (CAD/USD). Pamiętając, że w notowaniach rynku CERI (Canadian-dollar effective exchange rate index) używa się odwrotności, mamy do czynienia z parą USD/CAD. Co za tym idzie wzrost cen ropy powoduje spadek na wykresie tego kursu i na odwrót. Na rok 2015 przewiduje się spadek CERI, co rokuje potencjalne korzyści dla przemysłu. Niestabilność cen ropy w 2015 roku Według IBISWorld w ciągu ostatnich pięciu lat światowe ceny ropy spadały średnio o 6,6% rocznie, co na koniec 2015 roku przełoży się na łączny spadek aż o 41,1%. Ponadto oczekiwanie na ostateczne zatwierdzenie przez władze USA projektu budowy rurociągu Keystone XL (o długości 1900 km) powoduje uzasadnioną niepewność w branży. Ustawa popierająca budowę rurociągu Keystone XL, którym ropa miałaby popłynąć z Kanady do rafinerii w południowych stanach USA nad Zatoką Meksykańską, jest pierwszym przedmiotem konfrontacji na linii administracji prezydenta Baraka Obamy i amerykańskiego Kongresu. Spór między Republikanami, a prezydentem Obamą w sprawie rurociągu Keystone XL toczy się już od wielu lat. W lutym br. Kongres ostatecznie przyjął ustawę o budowie kontrowersyjnego rurociągu, jednakże prezydent Barack Obama z góry uprzedził, że jej nie podpisze, a zwolennikom projektu brakuje głosów, by odrzucić weto prezydenckie. Obama deklarując, że zawetuje ustawę wskazywał m.in. na wyrażane przez ekologów obawy, co do negatywnych skutków ropociągu dla środowiska naturalnego i zdrowia ludności cywilnej. Ponadto słabnący popyt z rynków wschodzących, będący pod presją cen ropy naftowej, jak i wysokiego poziomu produkcji w Ameryce Północnej powoduje zmniejszenie dostaw. W konsekwencji, całkowite przychody przemysłu naftowego w 2015 r. spadną o 5,4%. Segmentacja przemysłu naftowego i gazowego Kanadyjski przemysł jest silnie powiązany ze Stanami Zjednoczonymi: 98,8% eksportu ropy naftowej i gazu ziemnego wysyłane jest do amerykańskich rafinerii. W ciągu ostatnich pięciu lat, eksport wzrastał o 7,0% w skali rocznej. W 2015 r. kanadyjskie rafinerie będą generować 5,8% dochodów branży.

Wymiana handlowa Szacuje się, że eksport będzie stanowił 89,8% przychodów sektora w 2015 r. w porównaniu z 74,3% w roku 2010. Eksport do Stanów Zjednoczonych według przewidywań wyniesie 98,8% całego eksportu w roku 2015. Natomiast import do Kanady spadnie o 1% w ujęciu rocznym do poziomu 29,4 miliardów dolarów.

Główne lokalizacje przemysłu Prowincja Alberta skupia 77,4% wszystkich przedsiębiorstw branży naftowej. Drugim największym regionem wydobywczym jest Saskatchewan (8,2%) oraz British Columbia (7,8%). W Północnej części Alberty znajdują się największe złoża piasków roponośnych (tzw. oil sands) zwanych inaczej bituminami. Geolodzy oszacowali, że w piaskach bitumicznych Alberty znajduje się ok. 2 bilionów baryłek ropy i stanowią one 98% łącznych rezerw ropy w Kanadzie. Dostęp do surowca jest jednak ograniczony. Obecnie stosowanymi metodami można dostać się do zaledwie 10% zawartości złóż. Ale to i tak gigantyczna ilość, dwukrotnie przewyższająca rezerwy Kuwejtu, Iraku czy Iranu. Zakłady wydobywające piaski bitumiczne zlokalizowane są w trzech rejonach położonych na północ od

5 Edmonton: Athabasca, Peace River i Cold Lake. Stolicą zagłębia jest miasto Fort McMurray. Prowincjia Alberta jest również siedzibą największych firm z branży naftowej: Suncor, ConocoPhillips Canada, Husky Energy i Imperial Oil Limited.

Udział i koncentracja rynku Poziom koncentracji w przemyśle wydobycia ropy i gazu jest średni: ■ ■

4 główne korporacje generują 40,7% przychodów całego przemysłu Canadiana Natural Resources Limited i Suncor generują 27,3% wszystkich przychodów

Główne firmy w branży i ich udział w rynku Canadian Natural Resources Limited (CNRL) Udział w rynku: 15.0 % Firma z siedzibą główną w Calgary, istniejąca od 1973 roku, prowadzi działalność w Ameryce Północnej, na Morzu Północnym oraz na wodach przybrzeżnych Afryki Zachodniej. Jest obecnie największym niezależnym producentem ropy naftowej i gazu ziemnego w Kanadzie. Prowadząc działalność w zakresie produkcji ropy, gazu ziemnego, olejów lekkich i ciężkich oraz eksploatacji piasków bitumicznych, CNRL angażuje się w poszukiwania i przygotowanie terenu do prac wydobywczych na różnych obszarach geograficznych. Firma zatrudnia obecnie ok. 5200 pracowników w swoich siedzibach w Albercie, Kolumbii Brytyjskiej i Saskatchewan. Działalność firmy koncentruje się w trzech segmentach: wydobycia piasków bitumicznych w ramach projektu Horizon Oil Sands (Fort McMurray), produkcji ciężkich olejów opałowych oraz produkcji gazu ziemnego i ropy naftowej. W ciągu ostatnich lat oddział produkcji gazu ziemnego i ropy naftowej CNRL zainwestował w automatyzację obejmującą dział badawczy, produkcji i marketingu. W 2013 r. firma osiągnęła globalne przychody w wysokości 17,9 mld dolarów.

Suncor Energy Udział w rynku: 12.3% Suncor Energy jest globalnym zintegrowanym przedsiębiorstwem energetycznym z siedzibą główną w Calgary. Założona w 1919 roku firma koncentruje się przede wszystkim na produkcji ropy z piasków roponośnych, ale również prowadzi działania z zakresu eksploatacji złóż gazu ziemnego. Firma zatrudnia około 13 tyś pracowników na całym świecie. Suncor Energy rozbudowuje dwa nowe pola naftowe w północno-wschodniej Albercie, które są obsługiwane przez Husky Energy Inc. - są to kopalnie w Fort Hills na północ od Fort McMurray oraz Hebron u wybrzeży Nowej Funlandii. Obydwa projekty mają być ukończone w 2017 roku. Suncor Energy prowadzi również poszukiwania i eksploatację ropy naftowej i gazu ziemnego na Morzu Północnym, Libii, Syrii, Trynidadzie i Tobago. Firma od 2009 roku posiada rafinerie oraz sieć sprzedaży detalicznej produktów naftowych pod marką własną Sunoco. W 2013 r. koncern osiągnął globalne przychody w wysokości 39,6 mld dolarów. W marcu 2009 r. Suncor przejął krajowego rywala Petro-Canada za 18,4 mld dolarów kanadyjskich.

Imperial Oil Ltd. Udział w rynku: 8.8%

6 Spółka założona w 1880 r. jest trzecim największym producentem oraz sprzedawcą ropy naftowej i gazu ziemnego w Kanadzie. Obecnie kontrolowana przez Exxon Mobil, posiada stacje benzynowe działające pod marką ESSO i prowadzi projekt zakładający budowę największej odkrywkowej kopalni ropy pozyskiwanej z piasków bitumicznych. Pierwsza faza inwestycji została ukończona w 2013 roku. Kopalnia będzie produkować 350 tyś. baryłek ropy dziennie. Żywotność kopalni została przewidziana na 40 lat. Jest to największa inwestycja kapitałowa w historii firmy i znacząco wpłynie na wydajność produkcyjną w najbliższych pięciu latach.

ConocoPhillips Canada Udział w rynku: 4.6% Amerykański ConocoPhillips jest jedną z największych na świecie niezależnych spółek zajmujących się poszukiwaniem i wydobyciem węglowodorów. Koncern wydobywa ropę naftową w Kanadzie, Malezji i Wielkiej Brytanii. Zagraniczne aktywa ConocoPhillips obejmują złoża ropy i gazu w Kanadzie, Meksyku, Australii, Angoli, Senegalu, Indonezji i Kolumbii. Koncern jest także aktywny w regionie Morza Północnego. ConocoPhillips zatrudnia obecnie około 30 tyś. pracowników na całym świecie. Według ekspertów IBISWorld szacuje się, że w roku 2015 firma z działalności wiertniczej i wydobywczej w Kanadzie wygeneruje dochody na poziomie 5,4 mld dolarów. Husky Energy Udział w rynku: 4.5% Kanadyjski koncern Husky Energy prowadzi działalność wydobywczą w zachodniej części Kanady, na wodach przybrzeżnych wschodniego wybrzeża Kanady oraz w rejonie Azji i Pacyfiku. Husky Energy zostało założone w 1938 roku i zatrudnia obecnie około 5 200 osób na całym świecie. W 2012 roku globalne przychody firmy wyniosły ok. 23,1 mld dolarów. Według IBISWorld w 2015 r. firma z działalności wydobywczej na terenie zachodniej Kanady wygeneruje dochody na poziomie 5,2 mld dolarów. Polska firma przemysłu naftowego w Kanadzie PKN ORLEN W 2013 r. PKN Orlen za pośrednictwem swojej spółki zależnej Orlen Upstream przejął 100% akcji kanadyjskiej spółki TriOil Resources Ltd. za kwotę 183,7 mln CAD (czyli ok. 562,9 mln zł), a w 2014 spółkę Birchill Exploration Limited Partnership za łączną kwotę 255,6 mln CAD (czyli około 707,5 mln PLN). Tym samym posiadane zasoby (2P) Grupy ORLEN powiększyły się do 48 mln baryłek ekwiwalentu ropy (boe). W ciągu ostatnich czterech lat w rejonach Strachan i Ferrier w prowincji Alberta, Birchill odkrył i udokumentował zasoby ropy i gazu ziemnego szacowane na ok. 26,6 mln boe. W pierwszym kwartale 2014 r. średnia produkcja z tych złóż wyniosła ok. 3400 baryłek ekwiwalentu ropy dziennie boe/d (40% węglowodorów ciekłych). Dotychczasowe aktywa Grupy ORLEN w Kanadzie, zarządzane operacyjnie przez spółkę TriOil, skoncentrowane są w rejonach Pouce Coupe, Keybob i Lochend, a ich zasoby to ok. 22 mln boe przy średniej produkcji w pierwszym kwartale 2014 r. wynoszącej 3700 boe/d. Obecnie trwa zagospodarowanie przez TriOil formacji Dunvegan w rejonie Keybob, w formacji Montney zwiększono też wydobycie kondensatu z otworów o wysokim udziale gazu oraz produkcję ropy z formacji Cardium w obszarze Lochend. Eksploatowane przez Birchill złoża ropy i gazu znajdują się w pobliżu złóż należących do TriOil (Lochend). Wiedza zdobyta dzięki eksploatacji złóż w obszarze Lochend umożliwi TriOil zwiększenie zasobów i produkcji z obszaru Ferrier/Strachan oraz innych perspektywicznych formacji. Przejęcia w Kanadzie to realizacja strategii spółki do roku 2017. Dzięki niej PKN ma zarabiać nie tylko, jak

7 obecnie, na produkcji i sprzedaży benzyny (downstream), ale także na wydobyciu (upstream), na którym marże są dużo wyższe. PKN ORLEN planuje wydać na rozwój w najbliższych 4 latach prawie 11 mld zł- 6,4 mld zł pójdzie na segment rafineryjny, petrochemiczny i energetykę, 3,2 mld zł na wydobycie i 1,2 mld zł na segment detaliczny. Kluczowe czynniku sukcesu ■ ■ ■

Bardzo duże nieeksploatowane dotychczas złoża ropy i gazu Integracja firm w operacjach poszukiwawczych Spełnianie wymogów i przepisów ochrony środowiska

Koszty wydobycia ropy i gazu Na kapitałochłonność prac poszukiwawczych mają wpływ ceny nośników energii i materiałów oraz maszyn wiertniczych. Wzrost cen energii i materiałów powoduje znaczący wzrost kosztów prac poszukiwawczych. Koszty wydobycia zawierają także czynniki zależne od decyzji prywatnych posiadaczy gruntów czy też władz, nakładających opłaty i podatki. Istotny wpływ na rentowność projektów poszukiwawczych mają ceny produktów ropopochodnych, wahania kursów walutowych i notowań giełdowych. W ostatnich pięciu latach koszty wydobycia ropy i gazu stale rosły za sprawą wydobycia z niekonwencjonalnych złóż (zakup nowych maszyn i technologii w 2015 r. wyniesie 21,1% wszystkich kosztów) i spadku cen ropy na świecie.

Bariery wejścia na rynek ■ ■ ■

Znaczne ilości wyposażenia kapitałowego Wymogi prawne określone w przepisach federalnych i prowincjonalnych Konkurencja ze strony dużych koncernów

Regulacje i przepisy ■

Federalne

Na każdym etapie działalności, firmy z branży naftowej są zobowiązane do działań mających na celu zabezpieczenie środowiska oraz niwelację szkód, które mogą powstać podczas ich operowania. Ustawy regulujące działalność naftową to Canada Petroleum Resources Act oraz The Canada Oil and Gas Operations Act. Canada Petroleum Resources Act reguluje procedury przetargowe zasobów ropy i gazu na lądzie. Firmy, aby móc poszukiwać i wydobywać ropę i gaz muszą uzyskać koncesję rządu federalnego, która wydawana jest na maksymalnie 9 lat bez możliwości odnowienia lub przedłużenia. The Oil and Gas Operations Act reguluje działalność poszukiwawczą i wydobywczą na Terytoriach Północno-Zachodnich w Nunavut, Sable Island oraz na terytoriach morskich Kanady. Ustawa chroni również prawa osób prywatnych zamieszkujących tereny, gdzie mogą istnieć zasoby ropy i gazu. Ponadto organem zatwierdzającym nowe plany odwiertów, bezpieczeństwa i efektywności działań wydobycia ropy i gazu jest The National Energy Board. ■

Na terenach poszczególnych prowincji

Na szczeblu prowincji wydobycie ropy i gazu regulowane jest przez The Canada-Newfoundland Atlantic Accord Implementation Act i The Canada-Nova Scotia Offshore Petroleum Resources Accord Implementation Act. Obie ustawy to umowy pomiędzy rządem federalnym, a rządami prowincjonalnymi w celu wspólnego zarządzania morskimi zasobami ropy naftowej. Dochody publiczne pochodzące z odwiertów są dzielone między władze federalne i prowincjonalne. Podatki płacone przez firmy wydobywcze w Kanadzie

8 Podmioty wydobywające ropę naftową i gaz w Kanadzie płacą kilka rodzajów podatków tj.: ■

■ ■

■

■

■

Podatek federalny: stawka podstawowa wynosi 38%, jednak jest ona obniżana, aby pozostawić „podatkowe pole manewru” dla samorządów poszczególnych prowincji – na przykład w 2012 r. rzeczywista stawka tego podatku wynosiła 28%. W poszczególnych prowincjach bogatych w złoża, stawki podatków CIT wynoszą od 10 do 12%. W przypadku projektów związanych z eksploatacją piasków roponośnych (bituminów) są nieco inne zasady naliczania podstawy opodatkowania (same stawki są te same) – piaski traktowane są bowiem jako „zasoby mineralne”, a nie typowo jako „ropa i gaz”, co ma pewne skutki w kwestiach podatkowo-księgowych. W prowincji Alberta pobierana jest prowizja od wartości surowca wydobytego z danego złoża, uzależniona jest ona od ilości wyprodukowanego surowca oraz od ceny ropy czy też gazu. Wartość tej prowizji waha się od 1 do 9% w przypadku projektów, które jeszcze nie osiągnęły skali komercyjnej i od 25 do 40% w przypadku projektów, które już się takimi stały. Podstawa opodatkowania obliczana jest w skali miesięcznej. W innych prowincjach pobierane są również prowizje wyliczane na podstawie podobnej zasady jak w Albercie (w zależności od produkcji ze złoża i rodzaju surowca), a ich wysokość waha się pomiędzy 10 a 45%. Firmy mogą korzystać z wielu ulg podatkowych oraz innych dotacji pośrednich. Rządowe ulgi i inne zwolnienia podatkowe mogą sięgać ok. 1,4 miliardów dolarów rocznie.

W celu zaprezentowania swojej oferty oraz nawiązania kontaktów biznesowych warto uczestniczyć w corocznych targach organizowanych przez Kanadyjski Instytut Górnictwa, Hutnictwa i Przemysłu Naftowego - Global Petroleum Show. W czerwcu 2015 r. targi odbędą się w Calgary. Więcej informacji znajduje się na stronie targów pod adresem: http://globalpetroleumshow.com/ oraz na stronie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Montrealu pod adresem: https://montreal.trade.gov.pl/pl/kalendarium/detail/article,7991,Global_Petroleum_Show_Calgary_Alberta_09-11_ czerwca_2015_r.html

Ważne kontakty: Canadian Association of Petroleum Producers (CAPP) Phone: +1 403-267-1100 Fax: +1 403-261-4622 Web: http://www.capp.ca E-mail: [email protected] Petroleum Services Association of Canada (PSAC) Phone: +1 403-264-4195 Fax: +1 403-263-7174 Web: http://www.psac.ca/ E-mail: [email protected] The Explorers and Producers Association of Canada (EPAC) Phone: +1 403-269-3454 Fax: +1 403-269-3636

9 Web: http://explorersandproducers.ca/ E-mail: [email protected] Canadian Energy Pipeline Association Phone: +1 403-221-8777 Fax: +1 403-221-8760 Web: http://www.cepa.com/ E-mail: [email protected] Canadian Gas Association (CGA) Phone: +1 613-748-0057 Fax: +1 613-748-9078 Web: http://www.cga.ca/ E-mail: [email protected] Enform- The Safety Association for Canada’s Upstream Oil and Gas Industry Phone: +1 403-516-8100 Toll Free: 1-866-537-1230 Web: http://www.enform.ca E-mail: [email protected] Canadian Association of Oilwell Drilling Contractors (CAODC) Phone: +1 403-264-4311 Fax: +1 403-263-3796 Web: http://www.caodc.ca Alberta Chamber of Resources Phone: +1 780-420-1030 Fax: + 1 780-425-4623 Web: http://www.acr-alberta.com E-mail: [email protected] Canadian Association of Petroleum Land Administration (CAPLA) Phone: +1 403- 452-6497

10 Fax: +1 403 452-6627 Web: http://www.caplacanada.org E-mail: [email protected] Prospectors and Developers Association of Canada Phone: +1 416-362-1969 Fax: +1 416-362-0101 Web: http://www.pdac.ca E-mail: http://www.pdac.ca The Maritimes Energy Association (formerly OTANS) Phone: +1 902 425-4774 Fax: +1 902-422-2332 Web: http://www.maritimesenergy.com E-mail: [email protected] Canadian Institute of Mining, Metallurgy and Petroleum Phone: + 1 514 939-2710 Fax: + 1 514 939-2714 Web: http://www.cim.org E-mail: [email protected] Supply Mine Baza danych ponad 20 tyś przedsiębiorstw obejmująca całą gamę produktów i usług wykorzystywanych w przemyśle wydobywczym http://www.infomine.com/suppliers/

Dodatkowe źródła: Statistics Canada, U.S. Energy Information Administration (EIA), Alberta Energy, PwC Canada, PKN Orlen

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Montrealu. Opracowanie przygotowane w ramach realizacji projektu Poddziałania 6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013

11

12