Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 Raport końcowy z realizacji w latach 2008–2012

2014-07-07

Zespół autorski

KOORDYNACJA PRAC I NADZÓR MERYTORYCZNY dr Mariusz Sagan

REDAKCJA MERYTORYCZNA Paulina Olchowska Robert Żyśko

PRZYGOTOWANIE DANYCH, ZESTAWIENIA TABELARYCZNE I GRAFICZNE Paulina Olchowska Robert Żyśko

Urząd Miasta Lublin

2

Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów 20-080 Lublin, Plac Litewski 1 tel.: 81 466 25 00, fax.: 81 466 25 01 e-mail: [email protected]

Spis treści

Wstęp .............................................................................................................. 4 Cel strategiczny 1: Wzmocnienie dynamiki gospodarczej ................................................. 8 CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości .......................................................... 14 CO 1.2. Zacieśnianie relacji świata nauki i biznesu.................................................... 19 CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych ....................................................... 22 CO 1.4. Rozwój turystyki .................................................................................. 29 Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości życia ............................................................ 31 CO 2.1. Poprawa infrastruktury technicznej ............................................................ 39 CO 2.2. Rozwój usług społecznych ....................................................................... 41 CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego 49 Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej ................................. 67 CO 3.1. Rozwój zewnętrznych sieci komunikacyjnych ................................................ 74 CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających ............................ 79 CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta ................................................ 85 Podsumowanie ................................................................................................. 95 Spis tabel........................................................................................................ 98 Spis rysunków.................................................................................................. 100 Spis ramek ..................................................................................................... 101

3

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Wstęp W procesie planowania strategicznego w samorządzie niezbędnym elementem jest regularne monitorowanie zachodzących zjawisk i zmian. Pozwala ono nie tylko określić skuteczność i postęp realizacji przyjętych zamierzeń, ale także dokonać korekt wynikających z nieuwzględnionych wcześniej czynników lub z nieprzewidzianych zjawisk, zmieniających uwarunkowania realizacyjne. Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 przyjęta Uchwałą Rady Miasta nr 442/XXIV/2008 z dnia 25 września 2008 r. nakłada obowiązek oceny jej realizacji, w oparciu o przyjęte wskaźniki monitorujące, które odnoszą się zarówno do celów strategicznych, jak i celów operacyjnych. Niniejszy raport ukazuje tendencje, jakie zaszły w poszczególnych obszarach strategicznych w latach 2008–2012 w oparciu o określone wskaźniki. Obserwowane zmiany wynikają także z podjętych w tym czasie przez Urząd Miasta Lublin i inne jednostki zależne działań, przyczyniając się tym samym do realizacji założonych celów. Jest to trzeci raport monitorujący stopień wykonania Strategii. Pierwszy obejmował lata 2008–2009 i został opracowany w lutym 2011 r. przez specjalnie powołany zespół zadaniowy w składzie: Przewodniczący – Elżbieta Matuszak, Zastępca Przewodniczącego – Ewa Kipta, pozostali członkowie – Andrzej Bałaban, Zbigniew Choduń, Barbara Czołowska, Jarosław Daniewski, Anna Gajos, Małgorzata Goławska, Anna Kamińska-Smarzewska, Michał Karapuda, Wojciech Krakowski, Jan Łobacz, Teresa Nakonieczna, Małgorzata Potiopa. Drugi został sporządzony w marcu 2012 r. przez pracowników Referatu ds. strategii w Wydziale Strategii i Obsługi Inwestorów i obejmował okres 2008–2010. Obecny raport stanowi końcowe podsumowanie realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 obowiązującej w latach 2008–2012

i na

początku

2013

r.,

gdyż

28

lutego

2013 r.

została

podjęta

Uchwała

nr 693/XXVIII/2013 Rady Miasta Lublin z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia strategii rozwoju Miasta Lublin wprowadzająca Strategię Rozwoju Lublina na lata 2013–2020. W wyniku podjętej uchwały Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 przestała obowiązywać. Zasadniczą część raportu podzielono na trzy rozdziały odpowiadające przyjętym w Strategii celom strategicznym. W ramach rozdziałów poszczególne podrozdziały odpowiadają konkretnym celom operacyjnym. Wskaźniki kwantyfikujące poszczególne cele bazują na danych zgromadzonych i upublicznionych przez Główny Urząd Statystyczny w Warszawie w Banku Danych Lokalnych, danych i informacjach wewnętrznych Urzędu Miasta Lublin, danych przekazanych przez odpowiednie instytucje, jak np. Komenda Miejska Policji w Lublinie, Izba Skarbowa w Lublinie oraz innych dostępnych źródłach.

4

Raport pokazuje stopień realizacji celów w oparciu o wskaźniki zawarte w dokumencie bazowym, czyli w Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 (Tabela 1 i Tabela 2). Na etapie tworzenia Strategii autorzy ściśle przypisali poszczególne wskaźniki do założonych celów stra-

Wstęp

tegicznych i operacyjnych. W niniejszym dokumencie starano się zachować przyjętą strukturę, lecz w kilku przypadkach dokonano następujących odstępstw: 

wskaźnik „liczba pracujących w głównym miejscu pracy (dane bez firm poniżej 9 zatrudnionych)” umieszony w CS 1. Wzmocnienie dynamiki gospodarczej, w podobnej postaci jest również przypisany do CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości, dlatego został przedstawiony jedynie w CO 1.1.,



wskaźnik „liczba podmiotów bez osobowości prawnej, wg przedziałów zatrudnienia” umieszczony w CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości nie został podany ze względu na brak danych w tym zakresie,



wskaźnik „liczba osób odwiedzających muzea/wystawy” umieszczony w CS 3. Wzmocnienie Lublina jako społeczności lokalnej powiela się w CO 1.4. Rozwój turystyki, dlatego został przedstawiony jedynie w CO 1.4.,



wskaźniki „liczba imprez i wydarzeń kulturalnych i ich uczestników organizowanych przez jednostki miejskie)” i „liczba projektów współpracy międzynarodowej, realizowanych przez miasto i jednostki podległe z udziałem innych partnerów” umieszczone w CS 3. Wzmocnienie Lublina jako społeczności lokalnej zostały zaprezentowane przy odpowiednich celach operacyjnych – CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających oraz CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta. Ponadto w przypadku niektórych wskaźników realizacji celów operacyjnych założono, iż bę-

dą one obliczane dla obszaru dzielnicy lub obrębu geodezyjnego, co nie zawsze było możliwe, ze względu na brak danych statystycznych agregowanych dla takiego szczegółowego poziomu podziału miasta.

5

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 1: Wskaźniki realizacji celów strategicznych Cele strategiczne

CS 1. Wzmocnienie dynamiki gospodarczej

CS 2. Podniesienie jakości życia

Wskaźniki realizacji celów strategicznych udział dochodów własnych w budżecie miasta (w %) wielkość dochodów gminy z tytułu podatków od osób prawnych i udział w dochodach budżetu miasta (w %) liczba pracujących w głównym miejscu pracy (dane bez firm poniżej 9 zatrudnionych) liczba bezrobotnych zarejestrowanych stopa bezrobocia przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto liczba podmiotów w rejestrze REGON na 1 tys. mieszkańców wskaźnik oczekiwanej długości życia średnia wielkość mieszkania średnia powierzchnia mieszkania na osobę średnie dochody gospodarstw domowych liczba popełnionych / wykrytych przestępstw liczba wypadków i kolizji drogowych

Źródło danych

Jednostki

BDR1

%

BDR

tys. zł

BDR

liczba osób

BDR BDR BDR

liczba osób % zł/miesięcznie jedn./1 tys. mieszkańców lata m2 m2/osobę zł/rodzinę liczba zdarzeń liczba zdarzeń liczba/1 tys. mieszkańców

BDR BDR lub inne BDR BDR BDR Policja / BDR Policja / BDR

liczba działających NGO na 1 tys. mieszkańców

BDR

liczba osób korzystających z noclegu w obiektach zbiorowego zakwaterowania (w tym turyści BDR zagraniczni) liczba osób odwiedzających muzea/wystawy BDR liczba studentów szkół wyższych BDR CS 3. liczba miejsc w akademikach BDR Wzmocnienie Lublina liczba imprez i wydarzeń kulturalnych i ich jako społeczności uczestników (organizowanych przez jednostki dane Urzędu Miasta lokalnej miejskie) liczba projektów współpracy międzynarodowej, realizowanych przez miasto i jednostki podległe dane Urzędu Miasta z udziałem innych partnerów liczba podmiotów, którym miasto udzieliło dane Urzędu Miasta pomocy publicznej Źródło: Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 - część II s. 21-22.

liczba osób liczba osób liczba osób liczba miejsc liczba zdarzeń i uczestników liczba zdarzeń liczba podmiotów

Tabela 2: Wskaźniki realizacji celów operacyjnych Cele operacyjne

CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości

Wskaźniki realizacji celów operacyjnych liczba osób pracujących w głównym miejscu pracy liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w REGON wg przedziałów zatrudnienia

Źródło danych US w Lublinie na podstawie REGON

liczba podmiotów bez osobowości prawnej, wg przedziałów zatrudnienia

US w Lublinie na podstawie REGON

rozkład zamożności mieszkańców CO 1.2. Zacieśnianie relacji świata nauki i biznesu CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych

analiza opisowa na podstawie oferty gospodarczej miasta i udziału sektora B+R i gałęzi gospodarki związanych z kulturą liczba i powierzchnia użytkowa nowych mieszkań i budynków oddanych do użytkowania

US w Lublinie na podstawie REGON

US w Lublinie na podstawie danych z Urzędów Skarbowych analizy własne UM na podstawie danych branżowych BDR

Jednostki liczba osób /**2 liczba podmiotów /** w przedziałach definiujących wielkość firm liczba podmiotów /** w przedziałach definiujących wielkość firm liczba osób / gospodarstw domowych wg skali dochodów /**** analiza opisowa liczba mieszkań i m2 /***

6 1

Baza Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego (obecnie Bank Danych Lokalnych GUS). Oznaczenia: /* - dane generowane w skali obrębów geodezyjnych; /** - w skali dzielnicy; /*** - w skali miasta; /**** - dane generowane wg kodów pocztowych podatników PIT. 2

Wstęp

Cele operacyjne CO 1.4. Rozwój turystyki Dane bazowe dla ogólnej oceny jakości życia CO 2.1. Poprawa infrastruktury technicznej

CO 2.2. Rozwój usług społecznych

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturalnego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego CO 3.1. Rozwój zewnętrznych sieci komunikacyjnych

Wskaźniki realizacji celów operacyjnych liczba obiektów zbiorowego zakwaterowania (wg kategorii) wraz z liczbą miejsc noclegowych liczba zwiedzających muzea liczba ludności w grupach wiekowych i ekonomicznych zasoby mieszkaniowe wg lokalizacji wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne skala inwestycji w rozwój infrastruktury liczba i kwoty wypłacanych zasiłków mieszkaniowych szkolnictwo: liczba obiektów, izb szkolnych, uczniów (wg poziomu edukacji i wg gestora) liczba uczniów na 1 komputer liczba zakładów opieki zdrowotnej i udzielonych porad liczba żłobków i placówek opieki społecznej wraz z liczbą osób z nich korzystających liczba seansów kinowych i widzów wielkość księgozbioru bibliotek i liczba czytelników analiza opisowa wspierania różnorodności kulturowej wg sprawozdań instytucji kultury i struktur zarządzania wykorzystanie unijnych środków wsparcia rozwoju kapitału społecznego warunki dojazdu drogowego do głównych miast Polski (jakość dróg i odległość połączeń), oferta połączeń komunikacją zbiorową, wskaźniki efektywności towarowego transportu regionalnego

Źródło danych

Jednostki

BDR

liczba /***

BDR

liczba /*** liczba osób wg specyfikacji /* liczba mieszkań /* % mieszkań wyposażonych w infrastrukturę /*** analiza opisowa wg sprawozdań /** liczba osób /** kwoty /**

US w Lublinie US w Lublinie BDR dane własne UM dane własne UM dane własne UM

liczba /**

dane własne UM

wskaźnik /** lub /***

dane własne UM

liczba /** lub /***

dane własne UM

liczba /** lub /***

BDR DBR lub dane własne UM

liczby /*** liczby /** lub /***

opracowanie własne

analiza opisowa wg sprawozdań /***

dane własne UM

analiza opisowa wg sprawozdań /***

ekspertyza opisowa dokonywana w skali miasta (aktualizowana w przypadku wystąpienia poważniejszych zmian w obsłudze komunikacyjnej relacji zewnętrznych miasta)

CO 3.2. analiza opisowa na podstawie wskaźników Uczynienie z Lublina opracowanie własne realizacji odnośnego celu strategicznego miasta atrakcyjnego UM i na podstawie niezależnych rankingów dla odwiedzających CO 3.3. Rozwój kontaktów analiza opisowa na podstawie wskaźników opracowanie własne międzynarodowych realizacji odnośnego celu strategicznego UM miasta Źródło: Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 - część II s. 23.

analiza opisowa /***

analiza opisowa /***

7

Cel strategiczny 1: Wzmocnienie dynamiki gospodarczej

8

Cel strategiczny 1: Wzmocnienie dynamiki gospodarczej

Pierwszy cel strategiczny, jaki został zapisany w Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 to „Wzmocnienie dynamiki gospodarczej”. Założono, iż rozwój lokalnej gospodarki będzie przebiegał na dwa sposoby. Po pierwsze, przez rozwój lokalnego biznesu, dzięki tworzeniu przyjaznych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, a także wykorzystaniu zasobów ludzkich tkwiących w akademickim mieście. Istotne jest dążenie do tego, aby młodzi ludzie pozostawali w mieście, a ci, którzy wyjechali, wrócili w rodzinne strony, w celu wdrażania swoich przedsiębiorczych pomysłów i idei. Po drugie, przez podejmowanie działań zmierzających do wzrostu poziomu inwestycji zewnętrznych w Lublinie, zarówno z innych rejonów Polski, jak i z zagranicy, przede wszystkim poprzez zapewnienie odpowiednich terenów inwestycyjnych oraz budowanie relacji biznesowych i prowadzenie skutecznej promocji gospodarczej miasta. Wskazano również, że czynnikiem wpływającym na wzmocnienie potencjału gospodarczego Lublina będzie zacieśnienie współpracy pomiędzy „światem” nauki i biznesu. Transfer wiedzy do przedsiębiorstw oraz wspólne inicjatywy badawcze wykreują innowacyjne rozwiązania, które przyniosą wymierne korzyści obydwu stronom, a także miastu. Jako ważną gałąź lubelskiej gospodarki wskazano także branżę turystyczną. Poprawa oferty turystycznej miasta i infrastruktury okołoturystycznej, przyczyniając się do zwiększenia atrakcyjności Lublina oraz zachęcając do dłuższego pobytu w mieście, przynosi wymierne korzyści lokalnej gospodarce. Wykorzystanie zasobów kultury i dziedzictwa narodowego oraz historycznych wielokulturowych walorów Lublina sprzyja rozwojowi tzw. turystyki kulturowej. Podkreślono rolę integracji oferty turystycznej miasta z innymi atrakcjami zlokalizowanymi w województwie i wpływ starań miasta Lublin o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Realizacja powyższych założeń wymagała podjęcia odpowiednich działań operacyjnych, z którymi wiązała się konieczność poniesienia adekwatnych nakładów finansowych. Możliwości finansowe gminy w zakresie inwestycji publicznych ograniczone są środkami, jakie zostały zapisane w budżecie miasta. W ciągu pięciu analizowanych lat dochody ogółem Lublina wzrosły o 41,48% z 1 086 894 845,62 zł do 1 537 773 195,42 zł. W przypadku dochodów własnych dynamika była mniejsza i wyniosła 24,71%. W konsekwencji udział dochodów własnych w budżecie miasta spadł z 61,37% w 2008 r. do 54,09% w 2012 r. Pogorszenie tej relacji oznaczało większą zależność od środków redystrybuowanych z budżetu państwa.

9

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Rysunek 1: Dochody własne i ich udział w budżecie miasta (w zł, %) 65,00% 60,00%

54,09%

55,00% 50,00%

1 537 773 195,42

831 839 189,20

1 242 286 715,09

675 294 440,66

1 173 612 659,98

57,70%

54,12%

1 392 048 734,83

54,36%

61,37%

753 436 714,69

000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000

677 186 889,57

000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000

1 086 894 845,62

600 500 400 300 200 100 000 900 800 700 600 500

667 037 194,02

1 1 1 1 1 1 1

45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00%

2008 dochody własne

2009 2010 dochody ogółem

2011 2012 udział dochodów własnych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Jednym z czynników, który spowodował mniejszy wzrost dochodów własnych, był spadek wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych. W ujęciu wartościowym w 2012 r. wyniosły one 24 735 404,25 zł wobec 32 713 129,66 zł w 2008 r. Przełożyło się to na spadek udziału dochodów z CIT w dochodach ogółem z 3,01% do 1,61%. Najmniejsze dochody z CIT osiągnięto w 2010 r., jednakże w ostatnich dwóch latach odnotowano ich wzrost o niemal 7%. Rysunek 2: Dochody gminy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych i ich udział w dochodach ogółem (w zł, %) 35 000 000

3,01%

32 500 000

2,51%

17 500 000 15 000 000

24 735 404,25

20 000 000

1,61%

25 039 564,53

22 500 000

1,80%

2011

2012

23 201 205,87

25 000 000

1,87% 29 493 458,56

27 500 000

32 713 129,66

30 000 000

12 500 000

2008 2009 2010 dochody gminy z tytułu podatku od osób prawnych

3,30% 3,00% 2,70% 2,40% 2,10% 1,80% 1,50% 1,20% 0,90% 0,60% 0,30% 0,00%

udział dochodów z tytułu podatku od osób prawnych w dochodach ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Pomimo nienajlepszej koniunktury gospodarczej liczba podmiotów gospodarki narodowej

10

wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 1 tys. ludności wzrosła i w 2012 r. wyniosła 121,7 jedn./os. W porównaniu do 2008 r. wskaźnik ten wzrósł o 9,15%. W całym analizowanym okresie (za wyjątkiem 2011 r.) rejestrowało się więcej nowych jednostek niż było wyrejestrowywanych.

Cel strategiczny 1: Wzmocnienie dynamiki gospodarczej

Tabela 3: Wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców 2008

2009

2010

2011

2012

podmioty wpisane do rejestru

Rodzaj danych

111,5

113,9

119,1

118,2

121,7

jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze

10,3

11,5

12,6

10,9

11,6

jednostki wykreślone z rejestru 8,3 8,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

7,0

11,5

7,8

Ramka 1: Aktualizacja rejestru REGON w 2011 r. W Lublinie na koniec 2011 r. do rejestru REGON wpisanych było 41 187 przedsiębiorstw, czyli o 1,05% mniej niż w 2010 r. W Polsce w tym samym czasie liczba podmiotów wpisanych do rejestru zmniejszyła się o 1%. Na spadek liczby podmiotów wpływ miała przede wszystkim aktualizacja rejestru REGON przeprowadzona w 2011 r. w oparciu o informacje o osobach zmarłych, pozyskane z rejestru PESEL oraz w oparciu o dane dotyczące podmiotów wykreślonych z Krajowego Rejestru Sądowego. Stąd też, zgodnie z danymi zawartymi w Tabeli 3, liczba jednostek wykreślonych z rejestru w 2011 r. przekroczyła liczbę jednostek nowo zarejestrowanych.

Wzrost liczby funkcjonujących podmiotów gospodarczych nie przełożył się na ograniczenie stopy bezrobocia. W okresie trudniejszej sytuacji gospodarczej i problemów ze znalezieniem odbiorców na wyprodukowane dobra czy też usługi, przedsiębiorcy zastosowali najprostszy sposób redukcji kosztów w firmie, polegający na ograniczeniu zatrudnienia. Przez okres czterech lat stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła o 2,5 p.p. do po-

NIŻSZE BEZROBOCIE W

ziomu 9,9% z 7,4%, co oznacza, że w ujęciu bezwzględnym przybyło 5 532 bezrobot-

LUBLINIE NIŻ W POLSCE

nych (Rysunek 3). W 2012 r. nieznacznie więcej osób bez pracy stanowiły kobiety – 50,18%. W porównaniu do 2008 r. proporcja ta uległa znacznej zmianie, gdyż wtedy kobiety stanowiły 53,75% ogólnej liczby bezrobotnych. Jedynie w 2009 r. mężczyźni stanowili większą część bezrobotnych – 50,23% (Tabela 4). Rysunek 3: Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0

2008

2009

2010

2011

2012

POLSKA

9,5

12,1

12,4

12,5

13,4

Powiat m.Lublin

7,4

9,0

9,6

9,4

9,9

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych. Tabela 4: Bezrobotni zarejestrowani wg płci Rodzaj danych 2008 2009 2010 ogółem, w tym: 11 592 14 784 16 080 mężczyźni 5 361 7 426 7 984 kobiety 6 231 7 358 8 096 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

11 2011 16 102 7 816 8 286

2012 17 124 8 532 8 592

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Ramka 2: Czy wzrost bezrobocia jest niepokojący? Stopa bezrobocia rejestrowanego w 2012 r. w Lublinie była n i ż s z a od krajowej stopy bezrobocia, a także n i ż s z a od miast większych takich jak Łódź czy Szczecin. Biorąc pod uwagę miasta wojewódzkie Polski Wschodniej, Lublin charakteryzował się n i ż s z ą stopą bezrobocia od Kielc oraz Białegostoku, jednak odsetek osób bezrobotnych w Lublinie był większy niż w Rzeszowie i Olsztynie. Na tle byłych miast wojewódzkich z Lubelszczyzny miasto Lublin wypada najlepiej, gdyż w każdym roku odnotowano niższy odsetek osób bezrobotnych niż w Chełmie – 18%, Zamościu – 16,5%, czy Białej Podlaskiej – 16,7% (dane za 2012 r.). Co więcej, w grupie analizowanych miejscowości Lublin był miastem, w którym stopa bezrobocia rejestrowanego w 2012 r. w porównaniu do 2008 r. ce c h ow a ł a s i ę j e d n y m z n a j w o l n i e j s z y c h w s k a ź n i k ó w w z r o s t u – w analizowanym okresie poziom bezrobocia w Lublinie zwiększył się o 2,5 p.p., przy czym niższy wzrost miał miejsce jedynie w Kielcach (1,1 p.p.), Rzeszowie (2,2 p.p.), Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu (2,4 p.p.). Rysunek 4: Stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce, dziesięciu największych miastach oraz miastach wojewódzkich Polski Wschodniej w 2012 r. (w %) POLSKA Białystok Łódź Szczecin Kielce Lublin Bydgoszcz Olsztyn Rzeszów Gdańsk Kraków Wrocław Katowice Warszawa Poznań

13,4 13,3 12,0 11,0 10,7 9,9 8,6 8,4 8,1 6,3 5,8 5,7 5,2 4,3 4,2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Najliczniejszą grupę bezrobotnych w 2012 r. stanowiły osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (24,19%), wyższym (23,41%) oraz policealnym i średnim zawodowym (23,02%). W dalszej kolejności byli to bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym (17,64%) i średnim ogólnokształcącym (11,74%). Udział osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych systematycznie rośnie od 2008 r., co jest zjawiskiem bardzo niepokojącym. Rysunek 5: Bezrobotni zarejestrowani wg poziomu wykształcenia 0%

12

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

2008

2 428

2009

3 221

2010

3 539

3 809

1 902

2 866

3 964

2011

3 618

3 798

1 882

2 850

3 954

2012

4 008 wyższe zasadnicze zawodowe

2 494 3 140

1 536 2 171

1 907 2 306

3 227 3 946

3 942 2 010 3 021 4 143 policealne, średnie zawodowe średnie ogólnokształcące gimnazjalne i poniżej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

100%

Cel strategiczny 1: Wzmocnienie dynamiki gospodarczej

Pośrednio dynamika rozwoju gospodarczego miasta obrazowana jest przez zmianę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jakie otrzymują mieszkańcy Lublina. Dane pokazują, że płace od 2009 r. zaczęły rosnąć z większą dynamiką niż miało to miejsce rok wcześniej. Przeciętne wynagrodzenie wzrosło z 3 076,91 zł w 2008 r. do 3 710,80 zł w 2012 r.,

WZROST PRZECIĘTNEGO

czyli o 20,6%. Poza tym w 2010 r. płace w Lublinie były wyższe od średniej ogólno-

MIESIĘCZNEGO

krajowej. Wskaźnik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w relacji do

WYNAGRODZENIA

średniej krajowej osiągnął wartość 101,6. Natomiast w latach 2011–2012 był bliski 100 (odpowiednio 99,5 oraz 99,1). Rysunek 6: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem i w relacji do średniej krajowej (w zł) 3 700,00 3 600,00 3 500,00 3 400,00 3 300,00 3 200,00 3 100,00 3 000,00 ogółem w relacji do średniej krajowej (Polska=100)

2008

2009

2010

2011

2012

3 076,91

3 178,15

3 489,07

3 606,97

3 710,80

97,4

95,9

101,6

99,5

99,1

103,0 102,0 101,0 100,0 99,0 98,0 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

13

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości Sposobem stymulowania dynamiki wzrostu gospodarczego było wspieranie lokalnej przedsiębiorczości na wielu płaszczyznach i za pośrednictwem różnorodnych narzędzi. W latach 2008–2012 regularnie organizowany był konkurs o Nagrodę Gospodarczą Prezydenta Miasta Lublin. Przyznawana Nagroda ma na celu uhonorowanie przedsiębiorców, którzy przyczyniają się do rozwoju gospodarczego i unowocześnienia Lublina, upowszechniają pozytywne wzorce, a także przyczyniają się do promocji i budowania prestiżu lubelskiej gospodarki. PROMOCJA

Początkowo Nagrodę przyznawano w trzech kategoriach: Inwestor Roku, Firma In-

LUBELSKIEGO BIZNESU

nowacyjna, Firma Odpowiedzialna Społecznie. W 2012 r. wyboru laureatów dokonano w ramach czterech kategorii: Innowacyjność, Obecność na Rynku Globalnym, Ład

Korporacyjny i Społeczna Odpowiedzialność Biznesu oraz Zielona Gospodarka. Od kilku lat Nagroda wręczana jest podczas uroczystej Gali Przedsiębiorczości. Przy okazji organizowanego od 2009 r. corocznego Międzynarodowego Forum InwestycyjnoGospodarczego przedsiębiorcy z Lublina oraz okolicznych powiatów, chcący współpracować z zagranicą, mieli możliwość bezpłatnego zareklamowanie swojej działalności w specjalnie przygotowanym katalogu. Za każdym razem wydawnictwo dystrybuowane było w Europie, w miastach partnerskich Lublina i regionach partnerskich województwa lubelskiego. Zarządzeniem nr 78/3/2012 Prezydenta Miasta Lublin z dnia 28 marca 2012 r. powołana została Rada Lokalnej Przedsiębiorczości przy Prezydencie Miasta Lublin, która jest organem opiniodawczo-doradczym Prezydenta w zakresie konsultacji spraw dotyczących rozwoju sfery gospodarczej Miasta. Celem Rady jest: 

przyczynianie się do tworzenia optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości w Lublinie,



reprezentowanie interesów przedsiębiorców, rzemieślników i innych podmiotów gospodarczych w kontaktach z organami administracji samorządowej,



promowanie Lublina jako miasta atrakcyjnego dla inwestycji gospodarczych,



wspieranie inicjatyw zmierzających do tworzenia infrastruktury służącej rozwojowi gospodarczemu Lublina,



promowanie przedsiębiorczości lokalnej. Miasto Lublin utrzymywało także stałe relacje z organizacjami okołobiznesowymi. Partner-

ska współpraca wpływała na zwiększenie atrakcyjności oferty inwestycyjnej Lublina i przyczyniała

14

się tym samym do wzrostu zainteresowania naszym regionem, jako miejscem lokalizacji nowych inwestycji. Głównym priorytetem współpracy z biznesem było wspólne budowanie przyjaznej atmosfery dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości.

CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości

Wspólnie ze stowarzyszeniami lubelskich pracodawców oraz fundacjami działającymi na rzecz rozwoju przedsiębiorczości organizowano: 

bezpłatne szkolenia specjalistyczne dla przedsiębiorców,



seminaria połączone z indywidualnymi konsultacjami dla przedsiębiorców,



usługi doradcze w zakresie źródeł finansowania inwestycji w tym funduszy unijnych,



misje i targi gospodarcze,



prezentacje ofert lokalnych przedsiębiorców na arenie międzynarodowej podczas misji i targów gospodarczych,



pomoc w organizacji spotkań B2B (Business-to-Business) z potencjalnymi dostawcami i kontrahentami z zagranicy. Funkcjonujące w Lublinie podmioty gospodarcze to głównie mikro i małe przedsiębiorstwa.

Obecnie 95,97% stanowią firmy zatrudniające od 0 do 9 osób, a 3,05% charakteryzuje się zatrudnieniem w przedziale 10–49. Z kolei firmy dające pracę od 50 do 249 osobom stanowią 0,82%. W 2012 r. funkcjonowało 50 firm zatrudniających od 250–999 osób, co

DOMINACJA PODMIOTÓW

stanowiło 0,12% ogółu. Na terenie miasta działało 19 podmiotów gospodarczych po-

Z SEKTORA MŚP

siadających ponad 1 000 pracowników. Rysunek 7: Struktura podmiotów działających w Lublinie w podziale wg klas wielkości 94%

95%

96%

97%

98%

99%

100%

2008

37 334

1 310

343

53 20

2009

38 054

1 352

334

54 21

2010

39 852

1 361

335

54 20

2011

39 420

1 359

337

53 18

346

50 19

2012

40 604 0-9

1 291 10-49

50-249

250-999

1000 i więcej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Porównanie do lat poprzednich pokazuje, że zmiany liczby działających podmiotów dotyczą głównie mikroprzedsiębiorstw i małych firm. W stosunku do 2008 r. liczba mikroprzedsiębiorstw zwiększyła się o 8,76% (przybyło 3 270 podmiotów), zaś średnich przedsiębiorstw o 8,75% (do grupy dołączyły 3 podmioty). Zmniejszyła się natomiast liczba przedsiębiorstw małych – o 1,45% (ubyło 19 podmiotów), zatrudniających 250–999 osób – o 5,66% (ubyły 3 podmioty) oraz zatrudniających powyżej 1 000 pracowników – o 5,0% (ubył 1 podmiot).

15

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Ramka 3: Struktura przedsiębiorstw w Polsce W latach 2009–2012 liczba przedsiębiorstw działających w Polsce wzrosła o 6,22% (w województwie lubelskim o 6,3%, zaś w Lublinie o 6,27%, a więc nieco więcej, niż w kraju). Ponad 95% polskich przedsiębiorstw to firmy zatrudniające od 0 do 9 pracowników, natomiast 3,68% to przedsiębiorstwa o liczbie zatrudnionych od 10 do 49 (dane dla 2012 r.). Tym samym można zauważyć, iż dominacja sektora małych i średnich przedsiębiorstw jest cechą charakterystyczną nie tylko Lublina, lecz całej gospodarki narodowej. Rysunek 8: Struktura przedsiębiorstw w Polsce według wielkości

0,10% 3,68% 0,75%

95,45%

0,11%

0,02%

0-9

10-49

50-249

250-999

1000 i więcej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Co więcej, w 2012 r. w Polsce na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym przypadało 1 615,6 przedsiębiorstw, w tym 1 542,1 mikroprzedsiębiorstw. W Lublinie wskaźnik ten był wyraźnie wyższy, bo odpowiednio – 1 892,4 oraz 1 816,1 przedsiębiorstw zatrudniających 0-9 pracowników.

Liczba pracujących w głównym miejscu pracy w 2012 r. wynosiła 115 167 osób i w odniesieniu do 2008 r. była wyższa o 2 455 zatrudnionych (2,18%). Przeciętnie nieco ponad 52% pracujących w głównym miejscu pracy stanowią kobiety. Tabela 5: Pracujący w głównym miejscu pracy (dane bez firm poniżej 9 zatrudnionych) Rodzaj danych 2008 2009 2010 ogółem, w tym: 112 712 113 986 114 788 mężczyźni 54 000 54 330 54 853 kobiety 58 712 59 656 59 935 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 114 844 55 145 59 699

2012 115 167 54 372 60 795

W Tabeli 6 zostały zaprezentowane dane dotyczące liczby podatników oraz sum dochodów

16

osiąganych w poszczególnych kategoriach podatkowych. W analizowanym okresie (2010–2012) największa liczba podatników, będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, odprowadzała podatek dochodowy od dochodów w wysokości nie przekraczającej 85 528 zł – stanowili oni odpowiednio w kolejnych latach 95,2%; 95,3% oraz 95,6% ogólnej liczby

CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczości

osób w danej kategorii. Z roku na rok rosła również suma osiąganych przez nich dochodów, tempo ich wzrostu w 2012 r. wyniosło 5,5% w porównaniu do 2010 r. W latach 2010–2012 zwiększyła się także liczba podatników odprowadzających PIT od dochodów powyżej 85 528 zł. Łączny wzrost wyniósł 13,4%. W 2012 r. wzrosła o 0,7% liczba osób prowadzących działalność gospodarczą, rozliczających się podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym suma dochodów osiąganych w grupie zmniejszyła się o 1,47%. W tej kategorii większość podatników odprowadzała podatek od dochodu w wysokości do 85 528 zł, lecz jednocześnie wzrastała liczba podatników a także suma dochodów osób rozliczających się podatkiem od dochodów przekraczających 85 528 zł. Tabela 6: Liczba osób oraz suma dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w latach 2010–2012 Liczba podatników Suma dochodów w grupie 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Podatek dochodowy od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej ogółem, w tym: 206 024 202 031 200 952 5 711 743 967,62 5 860 138 078,01 6 060 452 397,00 podatek od dochodu 196 203 192 487 192 100 5 058 938 160,53 5 164 316 004,36 5 335 515 676,05 w wysokości do 85 528 zł podatek od dochodu w wysokości powyżej 4 367 4 750 4 952 599 407 059,26 657 437 280,33 694 817 822,60 85 528 zł podatek dochodowy z papierów wartościowych 5 308 4 688 3 821 52 107 498,89 37 280 888,46 29 106 432,43 i instrumentów finansowych podatek liniowy 17 0 podatek od dochodów ma129 106 79 1 291 248,94 1 103 904,86 1 012 465,92 łoletnich dzieci Podatek dochodowy od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ogółem, w tym: 29 883 30 596 30 082 1 836 060 531,36 1 849 086 608,56 1 809 141 176,36 podatek od dochodu 22 575 23 065 22 676 723 270 741,38 748 057 038,25 746 122 242,64 w wysokości do 85 528 zł podatek od dochodu w wysokości powyżej 1 503 1 684 1 665 226 788 946,66 252 622 311,79 254 262 606,21 85 528 zł podatek dochodowy z papierów wartościowych 1 208 1 078 870 44 435 287,36 15 812 457,77 6 344 972,97 i instrumentów finansowych podatek liniowy 4 597 4 769 4 871 841 565 555,96 832 594 800,75 802 411 354,54 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Izby Skarbowej w Lublinie. Rodzaj danych

W 2012 r., w porównaniu do 2010 r., o 13,9% wzrosła liczba podmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, zaś o 13,3% wzrosła suma opodatkowanych dochodów. Pod względem liczby podmiotów podlegających CIT w analizowanym okresie główną grupę stanowiły mikroprzedsiębiorstwa, zaś pod względem sumy opodatkowanych dochodów w 2010 r. przedsiębiorstwa duże, a w latach 2011–2012 średnie.

17

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 7: Liczba podmiotów oraz suma dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w latach 2010–2012 Liczba podatników Suma dochodów w grupie 2010 2011 2012 2010 2011 2012 ogółem, w tym podmioty: 4 100 4 340 4 671 2 685 210 598,70 2 675 787 381,58 3 041 373 367,95 mikro 3 439 3 668 4 024 192 044 765,95 235 944 590,76 279 647 370,94 małe 426 448 424 895 429 157,12 311 688 018,51 291 779 429,16 średnie 189 180 179 537 777 721,50 1 238 376 542,00 1 451 010 104,74 duże 46 44 44 1 059 958 954,13 889 778 230,31 1 018 936 463,11 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Izby Skarbowej w Lublinie. Rodzaj danych

18

CO 1.2. Zacieśnianie relacji świata nauki i biznesu

CO 1.2. Zacieśnianie relacji świata nauki i biznesu Rozwój szeroko rozumianej przedsiębiorczości jest podstawą dobrobytu wszystkich miast na świecie, a Lublin jako miasto akademickie oferuje przedsiębiorcom szeroki dostęp do wiedzy i kadry naukowej. Współcześnie to uniwersytety stają się motorami rozwoju gospodarczego miast i regionów. Dzięki współpracy środowiska naukowego ze środowiskiem biznesu przedsiębiorcy zyskują przewagę na rynku. Innowacyjność przedsiębiorstw jest podstawowym warunkiem ich konkurencyjności w zglobalizowanej gospodarce. Lublin jako miasto przedsiębiorcze to miasto, które dba o rozwój podmiotów działających na rynku lokalnym, jak również przyciąga inwestycje zagraniczne, wzmacniając swój kapitał relacji zewnętrznych. Opierając się na koncepcji środowiska innowacyjnego,

o

rozwoju

Regionu

i

Lublina

decydują

przede

wszystkim

innowacje

i innowacyjność. Punktem wyjścia dla tej koncepcji jest założenie, iż innowacje powstają w procesie społecznym, w którym aktywny udział biorą uczelnie, biznes i samorząd. Celem włączenia studentów i absolwentów w proces twórczego kształtowania polityki rozwoju miasta oraz bieżącej dyskusji na temat przyszłości Lublina, 29 października 2009 r. Prezydent Miasta ogłosił konkurs na najlepszą pracę dyplomową poświęconą tematyce rozwoju gospodarczego Lublina. Do końca 2012 r. Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów przeprowadził trzy edycje konkursu. Konkurs kierowany był do studentów studiów magisterskich, inżynierskich i licencjackich, którzy zawarli nowatorski pomysł na rozwój Lublina w swojej pracy dyplomowej. Zgodnie z regulaminem konkursu temat pracy powinien był koncentrować się na problematyce związanej z szeroko rozumianym rozwojem gospodarczym miasta, podnoszeniem konkurencyjności Lublina oraz posiadać związek z przyjętymi przez samorząd miasta planami i programami. Ogłoszenie oficjalnych wyników i wręczenie nagród za każdym razem miało miejsce podczas uroczystej Gali Przedsiębiorczości. W 2012 r. Urząd Miasta Lublin zapoczątkował realizację projektu Lubelska Wyżyna IT [www.lwit.lublin.eu]. Celem projektu jest wyeksponowanie potencjału oraz stworzenie przychylnego klimatu dla rozwoju branży IT w Lublinie, która jest jedną z najprężniej rozwijających się gałęzi gospodarki lokalnej. Koncepcję projektu Lubelska Wyżyna IT oparto na zasadzie tzw. potrójnej helisy polegającej na współpracy władz publicznych, środowisk akademickich i przedstawicieli biznesu w celu podniesienia konkurencyjności każdego z podmiotów. Priorytetowym założeniem projektu jest wsparcie lokalnego zaplecza IT w Lublinie poprzez wypracowanie wzajemnych powiązań w środowiskach nauki i biznesu związanych z technologią IT i ICT. Zostanie to osiągnięte poprzez działania skierowane do mieszkańców Lublina oraz województwa lubelskiego polegające na promocji lokalnego rynku IT wśród mieszkańców i studentów, zachęceniu do studiowania informatyki aktualnych uczniów liceów i techników oraz łączenie firm z sektora IT i ICT działających w mieście z uczelniami i generowanie wzajemnych synergii. Na jesieni 2012 r. przeprowa-

19

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

dzono kampanię medialną przy wykorzystaniu 9 billboardów i 350 plakatów rozmieszczonych na przystankach MPK oraz na terenie lubelskich uczelni. Założeniem kampanii było dotarcie do jak największej liczby uczniów, studentów i absolwentów lubelskich uczelni oraz lokalnych przedsiębiorców z segmentu mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Kreatywna i dynamiczna forma przekazu pobudzała pozytywną energię, która stanowi wyróżnik marki gospodarczej „Lublin. Inspiruje biznes”. Kreatywność wynikająca z pasji oraz śmiałe i niestandardowe rozwiązania w połączeniu z wysokim poziomem nauczania to czynniki rozwoju potencjału osób i przedsiębiorstw pochodzących z Lublina. Intensywna współpraca z uczelniami wyższymi przełożyła się na realizację konkretnych projektów. W sierpniu 2010 r. Gmina Lublin na mocy listu intencyjnego podpisanego przez Prezydenta Lublina Adama Wasilewskiego oraz Rektora UMCS prof. dr hab. Andrzeja Dąbrowskiego została partnerem w projekcie UMCS dla rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy, opracowanego przez Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (nr 2/POKL/4.1.1/2010 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni”). Partnerami projektu są także Aleph Polska sp. z o.o. oraz Francuska Izba Przemysłowo-Handlowa w Polsce. Projekt o wartości blisko 22 mln zł ma być realizowany do października 2015 r. Współpraca pomiędzy ratuszem i uczelnią polega na konsultowaniu programów nowych specjalizacji w celu jak najlepszego dostosowania ich do wymogów rynku pracy, a także na opracowaniu i wdrożeniu systemu regularnego gromadzenia przez uczelnię informacji od pracodawców w sprawie poziomu dopasowania kompetencji absolwentów do potrzeb pracodawców. Nowe specjalizacje przyciągają do Lublina studentów i ograniczają ich odpływ do innych ośrodków akademickich. Ich utworzenie wzmacnia zasoby lubelskiego rynku pracy, co niewątpliwie jest argumentem w negocjacjach z potencjalnymi inwestorami. W ramach przedsięwzięcia realizowane są seminaria dla studentów o charakterze szkoleniowo-warsztatowym oraz staże dla absolwentów i praktyki dla studentów. Projekt zakłada ponadto prowadzenie zajęć z wybranych przedmiotów przez specjalistów posiadających doświadczenie w określonych dziedzinach oraz organizację spotkań z potencjalnymi pracodawcami. Z kolei 17 lutego 2011 r., Prezydent Lublina Krzysztof Żuk i Prorektor ds. Nauki Politechniki Lubelskiej prof. dr hab. inż. Zbigniew Pater podpisali list intencyjny dotyczący współpracy miasta i uczelni przy realizacji projektów finansowanych z funduszy europejskich. Jest to kolejne działanie samorządu w celu zacieśnienia współpracy ze światem nauki. Podobny list został podpisany w sierpniu 2010 r. z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Partnerzy deklarują, że

20

celem ich współpracy jest podwyższanie jakości szkolnictwa wyższego na terenie Lublina poprzez dostosowanie programów kształcenia do aktualnych potrzeb rynku pracy. Inicjatywy te wzmacniają konkurencyjność naszego ośrodka akademickiego w kraju.

CO 1.2. Zacieśnianie relacji świata nauki i biznesu

Oprócz powyższych działań organizowano spotkania Prezydenta Miasta Lublin z przedstawicielami władz lubelskich uczelni, a także spotkania z przedstawicielami poszczególnych branż rozwijających się w Lublinie oraz budowano relacje z jednostkami badawczo-naukowymi. Również delegacje Urzędu Miasta brały udział w targach krajowych i zagranicznych.

21

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych W celu wzmocnienia dynamiki rozwoju gospodarczego Lublina władze miasta tworzyły i kierowały do inwestorów zewnętrznych odpowiednią ofertę. Obejmowała ona różnego rodzaju kwestie, takie jak: wyposażenie infrastrukturalne, potencjał intelektualny, kwalifiZACHĘTY DLA

kacje siły roboczej, dostęp do innowacji, rozwinięte otoczenie instytucjonalne,

INWESTORÓW

a także w miarę możliwości zachęty finansowe. Działania miasta skupiały się na przedsięwzięciach zwiększających dostępność przedsiębiorców do tego rodzaju za-

sobów. Przekładało się to na mobilizację nie tylko kapitału lokalnego, ale także na przypływ kapitału zewnętrznego. We wrześniu 2007 r. w Lublinie utworzona została podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec. Głównym celem jej powołania było przyśpieszenie rozwoju gospodarczego Lublina, zmniejszenie skali bezrobocia, a także zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw otwartych na innowacje. Największą liczbę zezwoleń na działalność w Podstrefie Lublin SSE Euro-Park Mielec wydano w 2009 r. Na koniec 2012 r. w ważne zezwolenie na prowadzenie działalności na terenie Strefy posiadało 19 inwestorów. W porównaniu do 2008 r. przez kolejne lata deklarowana wartość inwestycji wzrosła ponad dwukrotnie, natomiast inwestycji zrealizowanych niemal trzykrotnie. Łączna liczba miejsc pracy wzrosła z poziomu 184 w 2008 r. do 969 w 2012 r., przy czym większość łącznej liczby miejsc pracy stanowią miejsca nowo utworzone. Tabela 8: Rezultaty działalności Podstrefy Lublin SSE Euro-Park Mielec w latach 2008–2012 Rodzaj danych 2008 2009 2010 2011 2012 liczba wydanych zezwoleń 3 7 3 3 4 liczba obowiązujących zezwoleń 3 10 13 16 19 liczba inwestorów na terenie SSE 3 10 13 16 19 deklarowane inwestycje wg zezwolenia 262 333 600 495 421 760 532 515 280 555 205 280 629 442 660 (skumulowane) inwestycje zrealizowane 156 915 421 274 898 476 330 456 350 415 262 629 456 006 524 (skumulowane) deklarowane nowe miejsca pracy 390 662 775 833 841 (skumulowane) nowe (utworzone) miejsca pracy 184 223 199 304 567 (skumulowane) utrzymane miejsca pracy 0 181 403 390 402 (skumulowane) łącznie miejsca pracy na terenie SSE 184 404 602 694 969 (skumulowane) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin – Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów.

22

Wpływy do budżetu miasta z tytułu podatku od nieruchomości, pochodzącego od przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie Podstrefy Lublin SSE Euro-Park Mielec wzrosły z po-

CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych

ziomu 313 065 zł w 2008 r. do poziomu 2 263 159 zł w 2012 r. Niemal 98% tychże wpływów stanowiły należności główne, a nieco ponad 2% pochodziło z tytułu odsetek za zwłokę. Tabela 9: Wpływy do budżetu miasta z tytułu podatku od nieruchomości, pochodzącego od przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie Podstrefy Lublin SSE Euro-Park Mielec w latach 2010–2014 (w zł) Rodzaj danych 2010 2011 2012 ogółem, w tym: 313 065 881 860 2 263 159 należność główna 313 065 880 955 2 215 354 odsetki za zwłokę 0 905 47 805 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin – Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów.

Ramka 4: Korzyści płynące z inwestowania w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Na podstawie otrzymanego Zezwolenia Ministra Gospodarki przedsiębiorcy podejmujący działalność na terenie Strefy są uprawnieni do korzystania z pomocy publicznej, stanowiącej pomoc regionalną w postaci zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych (PIT i CIT), udzielanej z tytułu poniesionych nakładów inwestycyjnych i tworzenia nowych miejsc pracy. Dla podmiotu zatrudniającego ponad 250 osób jest to zwolnienie w wysokości 50%, od 50 do 249 osób – 60%, poniżej 50 osób – 70%. W ramach uzyskanego zezwolenia przedsiębiorcy przysługuje także prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości przez okres 3 lat. Uzyskanie Zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE, wydawanego przez ARP SA Oddział Mielec z upoważnienia ministra gospodarki, jest możliwe po spełnieniu następujących warunków: 

poniesienie nakładów inwestycyjnych w wysokości 100 000 Euro,



prowadzenie działalności nie krócej niż pięć lat od zakończenia inwestycji w przypadku dużych przedsiębiorstw, nie krócej niż trzy lata dla małych i średnich przedsiębiorstw,



utrzymanie nowo utworzonych miejsc pracy nie krócej niż pięć lat od zakończenia inwestycji w przypadku dużych przedsiębiorstw, nie krócej niż trzy lata dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Zwolnienie z podatku od nieruchomości

Zwolnienie z podatku dochodowego z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy

Rysunek 9: Przykładowe wyliczenia dotyczące zwolnień podatkowych w SSE

•Założenia: •rodzaj przedsiębiorstwa: duże •wielkość zatrudnienia: 300 osób •płaca: 2 000 PLN/osobę •analizowany okres: 24 miesiące •Łączne koszty pracy: 300 x 2 000 PLN x 24 = 14,4 mln PLN •Uwzględniając maksymalną intensywność pomocy regionalnej (50%) przysługująca inwestorowi wielkość zwolnienia z podatku dochodowego wyniesie 7,2 mln PLN.

•Zwolnienie z podatku od gruntu- założenia: •powierzchnia gruntu 2 ha •stawka podatku od gruntu za m2 - 0,78PLN •łączny podatek za okres 3 lat: 20 000 m2 x 0,78 PLN x 3 lata = 46 800 PLN •Zwolnienie z podatku od budynków - założenia: •powierzchnia hali 2 ha •stawka podatku od budynku za m2 - 20 PLN •łączny podatek za okres 3 lat= 20 000 m2 x 20 PLN x 3 lata = 1 200 000 PLN •Łączna wartość zwolnienia: 1 246 800 PLN

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin – Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów.

23

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Dane dotyczące podmiotów posiadających ważne zezwolenie na działalność w Strefie przedstawia Tabela 10. Tabela 10: Podmioty, które posiadały ważne zezwolenie na działalność w Podstrefie Lublin SSE Euro-Park Mielec (stan na koniec XII.2012 r.) Lp.

Nazwa Przedsiębiorcy

Data wydania zezwolenia

Deklarowane inwestycje wg zezwolenia (w zł)

Inwestycje zrealizowane (w zł)

Deklarowane nowe miejsca pracy wg zezwolenia

Nowe (utworzone) miejsca pracy

Utrzymane miejsca pracy

Zezwolenia udzielone w 2008 r. 1

Ballpackaging Europe Lublin sp. z o.o.

23.01.2008

200 000 000

209 596 995

100

6

0

2

Aliplast sp. z o.o.

24.04.2008

35 000 000

80 213 731

200

260

0

3

Wikana Invest sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza „El-Press” s.c. Wojciech Samoliński Marek Tytuła Biuro Doradztwa Europejskiego Eurocompass Włodzimierz Styk i s-ka Spółka Jawna Biomaxima SA R.B.M. Apex Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Firma „Henryk” Henryk Batyra MW Lublin sp. z o.o.

Zezwolenia udzielone w 2009 r. 04.06.2009 66 033 000 25 979 055

70

1

0

16.07.2009

2 340 000

2 710 946

11

23

0

16.07.2009

1 800 000

4 409 832

7

2

0

16.07.2009

3 442 000

5 468 298

20

41

0

29.07.2009

4 101 800

6 542 234

22

46

0

23.10.2009

2 565 000

2 103 294

10

0

0

4.11.2009 152 806 360 31 473 891 Zezwolenia udzielone w 2010 r.

127

0

180

08.04.2010

8 093 520

13 011 804

71

103

0

15.09.2010

4 000 000

3 942 695

12

0

0

27.10.2010

25 000 000

38 358 314

30

62

222

Zezwolenia udzielone w 2011 r. 10.03.2011 7 000 000 12 173 974

28

21

0

28.04.2011

8 136 000

0

10

0

0

10.10.2011

7 554 000

1 342 497

20

0

0

4

5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15

„Dobroplast” Fabryka Okien i Drzwi PCV Renata Kaczyńska Ledrin sp. z o.o. D&D Resory Polska sp. z o.o. MPC Metal sp. z o.o. Laboratoria Natury sp. z o.o. Multivac sp. z o.o.

Zezwolenia udzielone w 2012 r. 16

Intrograf Lublin SA

25.01.2012

26 599 000

2 851 238

25

0

0

17

Inwest Bistro sp. z o.o. Max-Bud Grzegorz Pawłowski Przedsiębiorstwo Produkcyjne Magromed

17.02.2012

8 848 380

2 702 000

23

0

0

20.06.2012

9 490 000

2 200 000

15

0

0

27.11.2012

29 300 000

2 403 427

40

0

0

18 19

24

Suma 602 109 060 447 484 224 841 567 402 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin – Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów.

W zakresie promocji gospodarczej i wzmocnienia atrakcyjności inwestycyjnej regionu w latach 2008–2010 zrealizowano projekt Lubelski Obszar Metropolitalny – Przyjazny Inwestorom

CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych

w ramach II Osi Priorytetowej, Działania 2.4 Marketing gospodarczy, Schemat B RPO WL 20072013, o łącznej wartości 1,1 mln zł. Gmina Lublin była liderem projektu, zaś partnerami powiaty: lubartowski, lubelski, łęczyński i świdnicki. Realizacja projektu obejmowała m.in. następujące zadania: 

promocję wspólnej marki: Lubelski Obszar Metropolitalny (LOM),



przeprowadzenie analiz i opracowanie strategii promocji inwestycyjnej,



identyfikację terenów pod przyszłe inwestycje,



opracowanie ofert inwestycyjnych z terenu Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego,



wydanie materiału promującego ofertę inwestycyjną w wersji polsko-angielsko-niemieckiej,



opracowanie katalogu zawierającego oferty gospodarcze przedsiębiorstw działających na terenie LOM i ich dystrybucję w kraju i za granicą,



uruchomienie w wersji polsko-angielskiej portalu internetowego wraz z interaktywną mapą obszaru LOM,



organizację dwóch edycji Międzynarodowego Forum Inwestycyjno–Gospodarczego LUB–INVEST w 2009 i 2010 r., mających na celu pozyskanie potencjalnych przedsiębiorców i inwestorów, zainteresowanych ulokowaniem kapitału na obszarze LOM,



organizację PRESS TOUR z udziałem zagranicznych dziennikarzy we wrześniu 2010 r. Od lutego 2011 r. do końca 2012 r. realizowany był projekt Promocja Inwestycyjna Lublina

o wartości 1 439 951,16 zł, z czego 928 525,00 zł stanowiło dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach II Osi Priorytetowej, Działania 2.4 Marketing gospodarczy, Schemat B RPO WL 2007– 2013. Zakładał on promocję potencjału gospodarczo-inwestycyjnego Lublina oraz wzmocnienie wizerunku miasta jako miejsca atrakcyjnego do lokowania inwestycji. Działania realizowane w ramach projektu przyczyniły się do podniesienia świadomości marki Lublin wśród przedsiębiorców i inwestorów w kraju i za granicą, a co za tym idzie do tworzenia nowych miejsc pracy. Projekt przyczynił się także do rozwoju lokalnej przedsiębiorczości oraz zwiększenia konkurencyjności regionu dzięki wsparciu rozwoju sektorów nowoczesnej gospodarki oraz stymulowaniu innowacyjności oraz wykreowaniu Lubelszczyzny jako miejsca atrakcyjnego do pracy, życia i wypoczynku. W tym samym okresie co projekt Promocja Inwestycyjna Lublina (II.2011 – XII.2012) realizowane było inne zadanie z zakresu promocji gospodarczej miasta Lublin, ukierunkowane na przyciągnięcie nowych inwestycji – Uwarunkowania rozwoju gospodarczego województwa lubelskiego na przykładzie Gminy Lublin. W ramach projektu zrealizowano następujące działania: 

przeprowadzono analizę obecnej sytuacji miasta według kluczowych elementów w tym m.in.: analizę lokalnych warunków inwestowania obejmującą analizę wielkości podatków i opłat lokalnych, analizę rynku powierzchni komercyjnych, a także stanu lokalnej gospodarki,

25

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012



przeprowadzano badania, których celem było wskazanie branż podstawowych i wspierających dla rozwoju miasta oraz wybór inwestorów, którzy mogliby ulokować swoje inwestycje w Lublinie,



przeprowadzono pogłębione wywiady z potencjalnymi inwestorami z branż wskazanych jako podstawowe i wspierające,



opracowano strategię zmian gospodarczych, w tym zidentyfikowano wyróżniające się potencjały miasta determinujące możliwości i kierunki przeprowadzenia zmiany gospodarczej oraz określono ewolucyjny scenariusz rozwoju gospodarczego wraz z uwzględnieniem zmian pozycji miasta w otoczeniu,



określono zakres i opracowano harmonogram monitorowania zmian gospodarczych,



przeprowadzono analizę zdolności instytucjonalnych w ramach rozwoju gospodarczego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego. Wartość projektu wyniosła 1 285 954,90 zł, z czego 829 075,00 zł stanowiło dofinansowanie

z Unii Europejskiej w ramach II Osi Priorytetowej, Działania 2.4 Marketing gospodarczy, Schemat B RPO WL 2007–2013. W latach 2009–2012 wykorzystując środki finansowe z projektów dedykowanych promocji gospodarczej miasta zorganizowano cztery edycje Międzynarodowego Forum Inwestycyjno– Gospodarczego LUB-INVEST. Co roku program Forum zawierał w sobie zarówno część seminaryjno– konferencyjną, w trakcie której eksperci zewnętrzni prezentowali możliwości i efekty współpracy gospodarczej z różnych krajami, jak i część opartą na spotkaniach biznesowych z udziałem lubelskich i zagranicznych przedsiębiorców. Podczas tego wydarzenia przedsiębiorcy mieli możliwość bezpośredniego dotarcia ze swoją ofertą do potencjalnych kontrahentów, a reprezentanci organizacji okołobiznesowych i samorządu mogli znaleźć partnerów do wspólnych projektów. Ponadto w celu promocji lubelskich ofert inwestycyjnych pracownicy Wydziału Strategii i Obsługi Inwestorów brali udział w licznych wydarzeniach zagranicznych i krajowych. Napływ inwestycji zewnętrznych, przyczyniający się do rozwoju gospodarczego miasta, może mieć przełożenie na ożywienie rynku nieruchomości w segmencie budownictwa mieszkalnego i niemieszkalnego. Rysunek 10 przedstawia liczbę i powierzchnię nowych mieszkań oddanych do użytku w latach 2008–2012. Najmniej mieszkań, bo 1 250 powstało w 2009 r. i było to o 946 mniej niż w 2008 r. Jednak pod względem powierzchni użytkowej oddanych lokali spadek nie był proporcjonalny. W 2012 r. sytuacja na rynku nieruchomości uległa znacznej poprawie i w stosunku do lat 2009–2011 wzrosła zarówno liczba, jak i powierzchnia nowych mieszkań oddanych do użytku,

26

wynosząc odpowiednio 2 194 oraz 159 102 m2.

CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewnętrznych

Rysunek 10: Liczba i powierzchnia nowych mieszkań oddanych do użytku 2 2 2 1 1 1 1 1

400 200 000 800 600 400 200 000

liczba mieszkań powierzchnia użytkowa (m2)

2008

2009

2010

2011

2012

2 196

1 250

1 751

1 493

2 194

158 462

110 908

122 884

114 709

159 102

160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Najwięcej oddawanych mieszkań do użytku w 2012 r. to mieszkania przeznaczone na sprzedaż lub wynajem (typowa działalność deweloperska) oraz mieszkania indywidualne i spółdzielcze. W tym samym roku nie powstały żadne lokale zakładowe, komunalne ani społeczne czynszowe. Warto podkreślić znaczącą ilość mieszkań spółdzielczych, jaka została oddana do użytku w 2010 r. oraz indywidualnych, oddanych w 2012 r. Pomimo ożywienia, jakie nastąpiło w budownictwie mieszkaniowym w większości kategorii, tendencja ta do 2011 r. nie przekładała się na wzrost liczby mieszkań przeznaczonych na sprzedaż i wynajem, których liczba malała. Dopiero w 2012 r. nastąpił wyraźny wzrost w tej kategorii, a liczba nowych, przeznaczonych na sprzedaż bądź wynajem mieszkań w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o około 62%. Tabela 11: Liczba i powierzchnia nowych mieszkań oddanych do użytku w zależności od rodzaju mieszkania Rodzaj mieszkania

Liczba mieszkań 2009 2010 2011 28 478 318 40 0 0 30 36 119 0 84 70

Powierzchnia użytkowa (m2) 2008 2009 2010 2011 2012 15 135 2 659 27 281 21 372 22 449 0 2 001 0 0 0 0 1 799 1 626 5 059 0 3 599 0 3 677 2 975 0

2008 2012 spółdzielcze 273 411 zakładowe 0 0 komunalne 0 0 społeczne czynszowe 88 0 przeznaczone na 1 582 899 838 779 1 262 98 006 sprzedaż lub wynajem indywidualne 253 253 315 207 521 41 722 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

62 888

50 551

52 250

78 699

41 561

39 749

33 053

57 954

W latach 2008–2010 mimo stale i wyraźnie zmniejszającej się ilości oddanych do użytku budynków (spadek z 384 w 2008 r. do 260 w 2010 r.) ich powierzchnia użytkowa nie zmniejszyła się tak znacząco (191 836 m2 w 2010 r. w stosunku do 196 408 m2 w 2008 r., natomiast w 2009 r. wyniosła aż 233 442 m2). Po 2010 r. liczba nowych obiektów oddanych do użytku zaczęła rosnąć, wynosząc w 2012 r. 391 obiektów. Równocześnie wzrastała także ich powierzchnia użytkowa. Ponad 84% nowych budynków w 2012 r. stanowiły obiekty mieszkalne, na które przypada ponad 57% łącznej powierzchni użytkowej wszystkich oddanych obiektów.

27

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 12: Liczba i powierzchnia nowych budynków oddanych do użytku w zależności od rodzaju Rodzaj danych

2008 ogółem, w tym: 384 mieszkalne 344 niemieszkalne 40 Źródło: Opracowanie własne

28

Liczba obiektów Powierzchnia użytkowa (m2) 2009 2010 2011 2012 2008 2009 2010 2011 341 260 307 391 196 408 233 442 191 836 222 577 302 210 257 330 157 000 110 175 112 077 106 127 39 50 50 61 39 408 123 267 79 759 116 450 na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

2012 276 208 157 944 118 264

CO 1.4. Rozwój turystyki

CO 1.4. Rozwój turystyki Kultura i piękno krajobrazu Lublina i okolic są podstawą do rozwoju turystyki. Lublin, jako stolica województwa, pełni funkcję węzła obsługi turystyki regionu lubelskiego. Ogólna liczba turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania zwiększyła się z 21 funkcjonujących w 2008 r. do 25 w 2012 r. Przełożyło się to na przyrost

ROZWÓJ ZAPLECZA TURYSTYCZNEGO

ogólnej liczby dostępnych miejsc noclegowych o 1,03% (dokładnie 70 nowych miejsc). Najwięcej miejsc – bo aż 231 – utworzono w czterech nowych hotelach powstałych na przestrzeni lat 2008–2012. Likwidacja działającego jeszcze w 2008 r. pensjonatu skutkowała ubytkiem 67 miejsc noclegowych. Tabela 13: Całoroczne turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania Rodzaj obiektu 2008 2009 2010 ogółem, w tym: 21 21 26 hotele 11 11 13 motele 2 2 2 pensjonaty 1 0 0 inne obiekty hotelowe 4 5 5 szkolne schroniska 1 1 1 młodzieżowe ośrodki wczasowe 0 2 2 ośrodki kolonijne 0 1 0 ośrodki szkoleniowo- wypoczynkowe 0 0 1 zespoły domków turystycznych 0 1 1 kempingi 1 1 1 pozostałe obiekty 2 2 4 niesklasyfikowane Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

2011 25 14 1 0 5

2012 25 15 1 0 5

1

1

0 0 1 1 1

1 0 1 1 0

3

1

Tabela 14: Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania Rodzaj obiektu

2008

2009

2010

2011

ogółem, w tym: 2 250 2 391 2 452 2 447 hotele 1 321 1 220 1 361 1 450 motele 124 125 125 97 pensjonaty 67 0 0 0 inne obiekty hotelowe 419 510 443 541 szkolne schroniska młodzieżowe 62 62 62 58 ośrodki wczasowe 0 143 143 0 ośrodki kolonijne 0 150 0 0 ośrodki szkoleniowo- wypoczynkowe 0 0 27 27 zespoły domków turystycznych 0 24 24 24 kempingi 85 85 85 70 pozostałe obiekty niesklasyfikowane 172 72 182 180 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

2012 2 320 1 552 97 0 385 58 80 0 27 24 0 76

Zmiana (rok bazowy=2008) 70 231 -27 -67 -34 -4 0 0 27 24 -85 -96

Ofertę turystyczną Lublina wzbogacają liczne wydarzenia kulturalne, w tym także działalność muzeów. Do 2010 r. liczba osób odwiedzających muzea dynamicznie rosła. Wówczas odnotowano 341 390 odwiedzających, co oznaczało 46 462 więcej wejść niż w 2008 r. (wzrost

29

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

o 15,75%). Tendencję wzrostową ograniczyło zmniejszenie się liczby działających muzeów z 10 do 9 w 2010 r., a następnie do 8 w 2012 r. W 2012 r. muzea odwiedziły 313 343 osoby.

313 343

muzea

298 671

odwiedzający

341 390

000 000 000 000 000 000 000 000 000 000

325 995

350 340 330 320 310 300 290 280 270 260

294 928

Rysunek 11: Liczba zwiedzających muzea i ich ilość

2008

2009

2010

2011

2012

294 928

325 995

341 390

298 671

313 343

7

10

9

9

8

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

30

12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 -

Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości życia

31

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Jakość życia może być oceniana przez pryzmat wielu wskaźników. Część z nich o charakterze bardziej ogólnym została zaprezentowana poniżej, a pozostałe odnoszące się do konkretnych celów operacyjnych w poszczególnych podrozdziałach w dalszej części opracowania. Poprawa warunków bytowych, higienicznych, dostępności do usług medycznych, a także wiele innych czynników środowiskowych, przekłada się na wydłużenie przeciętnego WYSOKA JAKOŚĆ

trwania życia. Zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn wiek ten ulega stopnio-

ŻYCIA

wemu wydłużeniu. Według danych za 2012 r. przeciętnie kobiety żyją o 8,8 lat dłużej niż mężczyźni.

Tabela 15: Przeciętne dalsze trwanie życia w momencie urodzenia Płeć 2008 2009 mężczyźni 70,6 71,4 kobiety 80,0 80,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2010 71,8 80,7

2011 72,1 81,2

2012 72,8 81,6

Jakość warunków bytowych można ocenić poprzez analizę danych dotyczących średniej wielkości mieszkania i powierzchni, jaka przypada na 1 osobę. Według informacji GUS średnia wielkość mieszkania przez pięć lat zwiększyła się tylko o 0,7 m2 (z 59,1 m2 do 59,8 m2), a powierzchnia jaka przypada na 1 osobę wzrosła o 1,6 m2 (z 22,8 m2 do 24,4 m2). Stopniowo komfort warunków mieszkaniowych ulega poprawie. Tabela 16: Średnia wielkość mieszkania i powierzchnia przypadająca na 1 osobę (w m2) Rodzaj danych średnia wielkość 1 mieszkania średnia powierzchnia mieszkania przypadająca na 1 osobę Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank

2008 2009 59,1 59,3 22,8 23,2 Danych Lokalnych.

2010 59,5 23,6

2011 59,7 24,0

2012 59,8 24,4

Bardziej dynamiczne zmiany obserwujemy w przypadku liczby mieszkań i powierzchni użytkowej, jaką posiadają. Liczba mieszkań zwiększyła się z 135 386 w 2008 r. do 141 998 w 2012 r., co oznacza wzrost o 1,05%. Natomiast w przypadku powierzchni użytkowej, jej łączna suma zwiększyła się o 1,06% z 7 996 931 m2 w 2008 r. do 8 496 067 m2 w 2012 r. Rysunek 12: Zasoby mieszkaniowe wg lokalizacji 143 142 141 140 139 138 137 136 135 134

32

000 000 000 000 000 000 000 000 000 000

liczba mieszkań powierzchnia użytkowa (w m2)

2008

2009

2010

2011

2012

135 386

136 537

138 465

139 897

141 998

7 996 931

8 100 187

8 239 553

8 348 351

8 496 067

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

8 8 8 8 8 8 8 7 7 7

600 500 400 300 200 100 000 900 800 700

000 000 000 000 000 000 000 000 000 000

Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości życia

Średnie dochody to kolejny czynnik warunkujący poprawę jakości życia mieszkańców Lublina. Wyższe dochody pozwalają przeznaczyć więcej środków na dobra polepszające komfort bytowy. Dochód rozporządzalny ogółem w przeliczeniu na 1 osobę w gospodarstwach domowych w województwie lubelskim wzrósł o 19,97% (z 880,62 zł w 2008 r. do 1 056,45 zł w 2012 r.), natomiast dochód pozostający do dyspozycji zwiększył się o 20,45% (z 835,80 zł do 1 006,73 zł). Rysunek 13: Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę (w zł)3 1 100,00 1 050,00 1 000,00 950,00 900,00 850,00 800,00

2008

2009

2010

2011

2012

dochód ogółem

880,62

908,99

978,49

1 025,80

1 056,45

dochód do dyspozycji

835,80

861,42

929,75

979,43

1 006,73

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

Działalność organizacji pozarządowych wywiera silny wpływ na rozwój lokalnej społeczności. Fundacje, stowarzyszenia oraz inne organizacje zapewniają nie tylko pomoc konkretnym grupom społecznym, ale także podejmują inicjatywy na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i wzbogacają działalność kulturalną. Tego rodzaju działalność, której inicjatorem są zwykli obywatele, pozwala budować więzi społeczne oraz przyczynia się do rozwoju kapitału społecznego. Trzeci sektor w Lublinie rozwija się w sposób równomierny, gdyż systematycznie zwiększa się liczba funkcjonujących podmiotów. Na koniec 2012 r. zarejestro-

ROZWÓJ TRZECIEGO SEKTORA

wanych było 376 fundacji i 1 159 stowarzyszeń i organizacji społecznych, natomiast w 2008 r. było odpowiednio 245 i 1 019. Z roku na rok wzrastała również liczba fundacji, stowarzyszeń oraz organizacji społecznych w przeliczeniu na 1 000 osób. W 2012 r. wartość tego wskaźnika wyniosła 4,4, podczas gdy w 2008 r. wynosił on 3,6.

33

3

Dane dotyczą jednostki terytorialnej NTS-2 - województwo lubelskie.

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Rysunek 14: Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne działające na terenie miasta Lublin 1 400 1 200

3,8

3,6

5,0

4,4

4,2

4,1

4,0

1 000 3,0 2,0 1,0

376

1 118 344

277

245

200

1 104

400

312

1 061

1 019

600

1 159

800

0

0,0 2008

2009 2010 2011 fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 1 tys. ludności

2012

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

Wysoka jakość życia to również poczucie bezpieczeństwa w zamieszkiwanym miejscu. Do oceny tego aspektu posłużą dane pokazujące skuteczność policji w zakresie stwierdzania i wykrywania przestępstw. Dane zostały przedstawione na Rysunku 15. Tendencja zmian, jaką możemy zaobserwować jest pozytywna. Liczba przestępstw stwierdzonych

POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA

zmniejszyła się o 1 736 zdarzeń (spadek o 12,59%) oraz wzrosła ilość przestępstw wykrytych – o 848 zdarzeń (14,25%).

Ramka 5: Przestępstwo stwierdzone i przestępstwo wykryte nie są pojęciami tożsamymi 

P r z e s t ę p s t w o s t w i e r d z o n e jest to zdarzenie, co do którego w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem. W przypadku, gdy w zakończonym postępowaniu stwierdzono, że zdarzenie nie miało znamion przestępstwa, nie podlega ono rejestracji statystycznej.



Z kolei p r z e s t ę p s t w o w y k r y t e jest to stwierdzone przestępstwo, w którym ustalono przynajmniej jedną osobę podejrzaną i udowodniono jej popełnienie przestępstwa w zakończonym postępowaniu przygotowawczym.

Rysunek 15: Liczba stwierdzonych i wykrytych przestępstw 2008 2009 2010

13 785

5 950

13 581

6 024

2011 2012

34

12 756

6 355

13 336

7 466 6 798 przestępstwa stwierdzone

12 049 przestępstwa wykryte

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Lublinie.

Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości życia

Z roku na rok zwiększa się udział przestępstw wykrytych w przestępstwach stwierdzonych. W ciągu pięciu analizowanych lat wzrósł on łącznie o 13,26 p.p., z poziomu 43,16% w 2008 r. do poziomu 56,42% w 2012 r. Rysunek 16: Udział przestępstw wykrytych w przestępstwach stwierdzonych 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

43,16%

2008

44,36%

49,82%

55,98%

2009 2010 2011 stosunek przestępstw wykrytych do przestępstw stwierdzonych

56,42%

2012

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Lublinie.

Na przestrzeni lat 2008–2012 spadła również liczba odnotowanych kolizji drogowych (o 18,98%) a także liczba odnotowanych wypadków drogowych (o 21,6%). Rysunek 17: Liczba odnotowanych wypadków i kolizji drogowych 2008 2009 2010 2011 2012

324

5 844

262

5 541

272 245 254 liczba odnotowanych wypadków drogowych

5 559 4 765 4 735 liczba odnotowanych kolizji drogowych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Lublinie.

Tabela 17 przedstawia szczegółowy rozkład struktury wiekowej społeczeństwa zamieszkującego w Lublinie. Dzięki informacjom związanym ze strukturą wieku można ocenić, jak bardzo zaawansowane są procesy związane ze starzeniem się społeczeństwa. Do celów porównawczych dane zawarte w Tabeli 15 zostaną zsumowane do szerszych przedziałów. Podział ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym przedstawia Rysunek 19. Przyjmując następujące przedziały: od 0 do 24 lat, od 25 do 44 lat, od 45 do 64 lat, oraz 65 lat i więcej wyniki za 2012 r. przedstawiają się następująco. W pierwszym przedziale znajduje się 25,92% (w 2008 r. – 28,06%) ludności, w drugim – 31,43% (w 2008 r. – 31,03%), trzecim – 27,21% (w 2008 r. – 27,22%), czwartym – 15,45% (w 2008 r. – 13,69%). Na podstawie zamieszczonych danych należy stwierdzić, iż w Lublinie widoczne są już tendencje starzenia się społeczeństwa.

35

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 17: Ludność według grup wieku i ich udział w ludności ogółem 2008 2009 2010 2011 Grupa wiekowa liczba udział liczba udział liczba udział liczba udział ogółem 350 462 100% 349 440 100% 349 483 100% 348 567 100% 0-4 15 737 4,49% 16 449 4,71% 17 359 4,97% 17 409 4,99% 5-9 14 297 4,08% 14 142 4,05% 14 447 4,13% 14 686 4,21% 10-14 15 590 4,45% 15 136 4,33% 14 894 4,26% 14 595 4,19% 15-19 21 859 6,24% 20 770 5,94% 19 670 5,63% 17 451 5,01% 20-24 30 851 8,80% 28 698 8,21% 29 485 8,44% 28 649 8,22% 25-29 33 938 9,68% 33 078 9,47% 31 041 8,88% 31 371 9,00% 30-34 29 699 8,47% 30 657 8,77% 28 946 8,28% 28 958 8,31% 35-39 24 332 6,94% 25 458 7,29% 25 596 7,32% 26 460 7,59% 40-44 20 767 5,93% 20 896 5,98% 20 990 6,01% 21 337 6,12% 45-49 21 988 6,27% 21 104 6,04% 20 901 5,98% 20 636 5,92% 50-54 27 462 7,84% 26 515 7,59% 25 766 7,37% 24 252 6,96% 55-59 26 488 7,56% 26 774 7,66% 27 521 7,87% 27 404 7,86% 60-64 19 466 5,55% 20 903 5,98% 22 571 6,46% 23 551 6,76% 65-69 14 293 4,08% 14 466 4,14% 14 843 4,25% 15 444 4,43% 70-74 12 627 3,60% 12 700 3,63% 12 948 3,70% 13 018 3,73% 75-79 10 425 2,97% 10 390 2,97% 10 439 2,99% 10 541 3,02% 80-84 6 533 1,86% 6 990 2,00% 7 433 2,13% 7 780 2,23% 85 4 110 1,17% 4 314 1,23% 4 633 1,33% 5 025 1,44% i więcej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2012 liczba udział 347 678 100% 17 287 4,97% 15 255 4,39% 14 224 4,09% 17 471 5,03% 25 873 7,44% 30 869 8,88% 29 360 8,44% 26 873 7,73% 22 157 6,37% 20 232 5,82% 22 763 6,55% 27 226 7,83% 24 375 7,01% 16 746 4,82% 12 931 3,72% 10 670 3,07% 7 949 2,29% 5 417

1,56%

W ujęciu wartościowym zmiany liczby mieszkańców w ramach konkretnych przedziałów wiekowych są przedstawione na Rysunku 18. Rysunek 18: Ludność według poszczególnych grup wieku

36

2010

2011

2012

80-84

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44 2009

85 i więcej

2008

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

34 000 32 000 30 000 28 000 26 000 24 000 22 000 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

W Lublinie zmniejsza się powoli liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym. W ciągu pięciu lat nastąpił spadek o 0,25 p.p. Należy jednak zwrócić uwagę na systematyczny wzrost liczby lud-

Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości życia

ności w grupie 0-9 lat, co może oznaczać pozytywne zmiany demograficzne w przyszłości. Co więcej, nastąpił przyrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym – o 2,56 p.p. Jednocześnie zmniejsza się liczba osób w wieku produkcyjnym, spadek o 2,3 p.p. Powyższe dane potwierdzają, że mamy do czynienia z procesem starzenia się społeczeństwa. Brak dopływu nowych, młodych, dobrze wykształconych i wykwalifikowanych pracowników, może niekorzystnie wpłynąć na rozwój nowoczesnych i perspektywicznych gałęzi gospodarki. Mniejsza ilość osób w wieku przedprodukcyjnym oznacza, że na rynku pracy mamy do czynienia z mniejszą podażą pracy, co powinno przełożyć się na zwiększenie szans znalezienia zatrudnienia. Taka sytuacja również wymusza na doświadczonych pracownikach podejmowanie działań mających na celu nieustanne podnoszenie swoich kwalifikacji. Skutkuje to szybko zmieniającą się sytuacją na rynku pracy i rosnącymi wymaganiami pracodawców. Rysunek 19: Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku 2008

16,45%

66,61%

16,94%

2009

16,34%

66,20%

17,47%

2010

16,37%

65,49%

18,13%

2011

16,20%

65,05%

18,75%

2012

16,20%

64,31%

19,50%

w wieku przedprodukcyjnym

w wieku produkcyjnym

w wieku poprodukcyjnym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

37

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Ramka 6: Starzenie się społeczeństwa jako problem ogólnokrajowy Mając na uwadze fakt, iż dalsze trwanie życia w momencie urodzenia ulega ciągłemu wydłużaniu się (w 2012 r. w Polsce dla kobiet wynosiło 81 lat zaś dla mężczyzn 72,7; wzrost odpowiednio o rok oraz o rok i cztery miesiące w porównaniu z 2008 r.), co jest zjawiskiem dobrze odbieranym osobiście (żyjemy dłużej), należy jednak pamiętać o negatywnej tendencji starzenia się społeczeństwa. Udział osób w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców Polski na przestrzeni lat 2008–2012 systematycznie zmniejszał się, zaś odsetek osób w wieku poprodukcyjnym wzrósł o 1,6 p.p. W oparciu o dane zaprezentowane na wykresie poniżej można stwierdzić, iż Lublin w przypadku zjawiska starzenia się społeczeństwa wypada nieco lepiej niż cała Polska. Rysunek 20: Struktura ludności wg ekonomicznych grup wieku w Polsce i w Lublinie (w %)

2008

w wieku przedprodukcyjnym

2009

w wieku przedprodukcyjnym

w wieku przedprodukcyjnym

2010

16,2 16,9 18,9 16,3 64,5 66,2

w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym

16,5 17,5 18,8 16,4 64,4 65,5

w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym w wieku przedprodukcyjnym

2011

64,5 66,6

w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym

16,8 18,1 18,5 16,2 64,2 65,1

w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym w wieku przedprodukcyjnym

2012

19,3 16,5

17,3 18,8 18,3 16,2 63,9 64,3

w wieku produkcyjnym 17,8 19,5

w wieku poprodukcyjnym Polska

Lublin

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

38

CO 2.1. Poprawa infrastruktury technicznej

CO 2.1. Poprawa infrastruktury technicznej Pierwszy cel operacyjny w ramach celu strategicznego „Poprawa jakości życia” związany był z infrastrukturą techniczną. Ogólne wydatki budżetu miasta w latach 2008–2012 z roku na rok rosły.

W

2012 r.

wyniosły

1 639 924 201,42 zł

i

były

o

34,9%

wyższe

niż

w

2008 r.

(1 215 685 973,22 zł). Natomiast wydatki majątkowe w latach 2008–2010 zmalały z kwoty 305 269 230 zł do 222 518 929 zł. Dopiero w 2011 r. nastąpił ich dynamiczny wzrost o ponad 38%, zaś w 2012 r. o ponad 17% r/r. Od 2010 r. zaobserwować można wzrost udziału wydatków majątkowych w wydatkach ogółem (łącznie o blisko 6 p.p.). Udział wydatków na infrastrukturę techniczną w wydatkach majątkowych w poszczególnych latach wynosił: 69,57% - w 2008 r., 65,89% w 2009 r., 72,35% - w 2010 r., 76,9% w 2011r. oraz 71,32% w 2012 r. (Rysunek 21). Tabela 18: Wydatki miasta ogółem, majątkowe i na infrastrukturę techniczną Rodzaj danych 2008 2009 wydatki miasta ogółem, 1 215 685 1 361 866 w tym: 973,22 755,18 wydatki majątkowe, 305 269 230,00 304 449 746,52 z czego: wydatki na infrastruktu212 379 350,03 200 592 490,67 rę, w tym działy: transport i łączność – 110 272 198,61 146 080 422,67 600 gospodarka mieszka9 020 028,09 16 693 113,00 niowa – 700 gospodarka komunalna i ochrona środowiska 93 087 123,33 37 818 955,00 900 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania

2010 1 381 303 672,79

2011 1 499 034 599,47

2012 1 639 924 201,42

222 518 929,06

308 005 816,70

362 338 243,75

161 002 723,56

236 851 642,78

258 414 679,43

108 270 470,85

218 890 879,92

204 716 959,21

22 696 809,01

6 331 462,18

12 864 656,69

30 035 443,70

11 629 300,68

40 833 063,53

budżetu miasta za lata 2008–2012.

Rysunek 21: Wydatki miasta ogółem, majątkowe i na infrastrukturę techniczną (w mln zł)

Miliony

1 639,92 1 600 1 400

1 499,03

1 381,30

1 361,87 1 215,69

1 200

200

258,41

236,85

308,01

161,00

222,52

200,59

304,45

400

212,38

600

305,27

800

362,34

1 000

0 2008 wydatki ogółem

2009

2010

wydatki majątkowe

2011 wydatki na infrastrukturę

Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu miasta za lata 2008–2012.

2012

39

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Rysunek 22: Zmiana proporcji poszczególnych rodzajów wydatków

71,32% 15,76%

22,09%

15,80%

20,55%

72,35%

65,89%

11,66%

20,00%

16,11%

30,00%

14,73%

40,00%

17,47%

50,00%

25,11%

60,00%

22,36%

69,57%

70,00%

76,90%

80,00%

10,00% 0,00% 2008 2009 2010 2011 udział wydatków majątkowych w wydatkach ogólnych udział wydatków na infrastrukturę techniczną w ogóle wydatków miasta udział wydatków na infrastrukturę techniczną w wydatkach majątkowych

2012

Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu miasta za lata 2008–2012. Rysunek 23: Dynamika zmiany poszczególnych rodzajów wydatków 150,0% 140,0% 130,0% 120,0% 110,0% 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0%

147,1%

138,4%

112,0%

117,6%

101,4%

100,0% 99,7% 94,5%

109,1%

108,5%

109,4%

80,3% 73,1%

2008

2009 2010 2011 dynamika wydatków ogółem (r/r) dynamika wydatków majątkowych (r/r) dynamika wydatków na infrastrukturę techniczną (r/r)

2012

Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu miasta za lata 2008–2012.

Dostęp do odpowiednich mediów zapewniających podstawowe wyposażanie sanitarne mieszkań jest niezbędnym elementem przekładającym się wprost na jakość życia mieszkańców. Na podstawie danych zamieszczonych w Tabeli 19 można zaobserwować, iż 99% mieszkań posiada dostęp do wodociągu i 95,9% jest wyposażona w łazienkę oraz, że ponad 90% lokali korzysta z centralnego ogrzewania. Oznacza to, że Lublin dysponuje dobrze rozwiniętą siecią technicznosanitarną i możliwości poprawy poszczególnych wartości są już w pewien sposób ograniczone. Aczkolwiek należy podkreślić fakt minimalnego zwiększenia się w analizowanym okresie udziału mieszkań wyposażonych w łazienkę i centralne ogrzewanie.

40

Tabela 19: Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne (w %) Rodzaj wyposażenia 2008 2009 2010 wodociąg 98,7 98,7 99,0 łazienka 93,8 93,9 95,8 centralne ogrzewanie 89,5 89,6 90,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 99,0 95,8 90,3

2012 99,0 95,9 90,4

CO 2.2. Rozwój usług społecznych

CO 2.2. Rozwój usług społecznych Kolejnym celem operacyjnym, jaki został przyjęty w Strategii był rozwój usług społecznych. W ramach tego celu przyjęto szereg wskaźników związanych z edukacją, opieką zdrowotną oraz pomocą społeczną. Usługi społeczne są czynnościami podejmowanymi w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb. Ich jakość i dostępność mają wpływ na funkcjonowanie szerszych zbiorowości i grup społecznych. W latach 2008-2012 zwiększyła się liczba zakładów opieki zdrowotnej działających na terenie miasta. W 2008 r. było ich 201, a w 2012 r. już 279. Wzrost ten wynika wyłącznie z tego, iż do 2011 r. przybyły 72 nowe placówki niepubliczne. Natomiast liczba placówek publicznych uległa zmniejszeniu z 35 do 24. Ubyło także ośrodków świadczących praktyki lekarskie, a w 2008 r. wyróżniono jeszcze 30 placówek służb medycyny pracy. Tabela 20: Zakłady opieki zdrowotnej według rodzaju Rodzaj placówki 2008 2009 2010 ogółem, w tym: 201 215 223 publiczne 35 26 23 niepubliczne 166 189 200 służby medycyny pracy 30 praktyki lekarskie 81 70 68 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 262 24 238 41

2012 279 38

W 2012 r. udzielono 1 699 014 porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, co oznaczało 19 345 więcej porad (wzrost o 1,15 %) niż w 2008 r. Pomoc świadczona przez placówki podległe samorządowi stanowiła odpowiednio w 2008 r. – 7,24%, w 2009 r. – 6,81%, w 2010 r. – 6,96%, w 2011 r. - 6,98%, a w 2012 r. – 6,11%. Tabela 21: Porady udzielone w ramach podstawowej opieki zdrowotnej Rodzaj danych 2008 2009 2010 ogółem, w tym: 1 679 669 1 673 194 1 564 674 udzielone przez placówki podległe samo121 529 113 891 108 830 rządowi terytorialnemu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 1 606 123 112 140

2012 1 699 014 103 767

Na przestrzeni analizowanego okresu liczba placówek stacjonarnej pomocy społecznej wzrosła z 16 w 2008 r. do 17 w 2012 r. Przybyło również miejsc w placówkach oraz noclegowniach odpowiednio o 13,07% miejsc w placówkach oraz 139 miejsc w noclegowniach.

41

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 22: Placówki stacjonarnej pomocy społecznej i ich obciążenie Rodzaj danych

2008 2009 Placówki pomocy społecznej 16 15

2010

placówki stacjonarnej pomocy społecznej 15 filie placówek stacjonarnej pomocy społecz1 1 1 nej domy pomocy społecznej 6 6 6 filie domów pomocy społecznej 1 1 1 Miejsca w placówkach i ich wykorzystanie miejsca (łącznie z filiami) 788 852 827 mieszkańcy (łącznie z filiami) 767 815 800 Miejsca w noclegowniach i ich wykorzystanie miejsca w noclegowniach, domach i schroni0 0 139 skach dla bezdomnych bezdomni w noclegowniach, domach i schro0 0 137 niskach dla bezdomnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011

2012

16

17

1

1

6 1

7 1

839 809

891 819

139

139

140

145

W 2012 r., podobnie jak na początku analizowanego okresu – w 2008 r., najliczniejszą grupę mieszkańców placówek pomocy społecznej stanowiły osoby przewlekle somatycznie chore – 38,5% ogólnej liczby mieszkańców placówek pomocy społecznej. W porównaniu do 2011 r., w 2012 r. znacznie zmniejszyła się liczba osób w podeszłym wieku (spadek o 14,52%). W analizowanym okresie znacząco zmniejszyła się ponadto liczba osób dorosłych, dzieci oraz młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie (spadek o 40,6%). Rysunek 24: Mieszkańcy placówek pomocy społecznej

600 500

160

67

200 100 0

366

344

241 145

129 140 280

138

137

138

208 18

19

295

32

19

130 19

94

91

103

102

102

2008

2009

2010

2011

2012

pozostali

osoby w podeszłym wieku

osoby bezdomne

przewlekle somatycznie chorzy

niepełnosprawni intelektualnie dorośli, dzieci i młodzież

niepełnosprawni fizycznie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

42

52 206

400 300

100

819

63

809

72

800

700

767

800

815

900

CO 2.2. Rozwój usług społecznych

Tabela 23: Zmiana liczby mieszkańców placówek pomocy społecznej Rodzaj danych 2009/2008 2010/2009 2011/2010 ogółem, w tym: 6,3% -1,8% 1,1% niepełnosprawni fizycznie -3,2% 13,2% -1,0% niepełnosprawni intelektualnie -40,6% 0,0% -5,3% dorośli, dzieci i młodzież przewlekle somatycznie chorzy -50,7% -5,8% 60,0% osoby bezdomne 7,0% -0,7% 2,2% osoby w podeszłym wieku 128,8% -6,0% -29,9% pozostali -12,5% 6,3% 49,3% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2012/2011 1,2% 0,0%

2012/2008 6,8% 8,5%

5,6%

-40,6%

41,8% 3,6% -14,5% -48,0%

5,4% 12,4% 28,8% -27,8%

Formą bezpośredniej pomocy finansowej są dodatki mieszkaniowe. Są one wypłacane przez gminę w celu dofinansowania wydatków mieszkaniowych ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego. Przyznanie takiej pomocy uwarunkowane jest spełnieniem wymagań określonych odpowiednimi przepisami. Dane przedstawiające liczbę i kwoty wypłaconych dodatków zostały przedstawione w Tabeli 24 oraz 25. Analizując poniższe informacje można zaobserwować systematyczny spadek liczby wypłacanych zasiłków o 22,15%. W 2012 r. w porównaniu do 2008 r. także znacząco obniżyła się ilość środków przeznaczanych na ten cel. Zmniejszająca się liczba wypłacanych dodatków oznacza, że coraz mniej rodzin potrzebuje takiej formy wsparcia. W analizowanym okresie w strukturze dodatków dominowały dodatki mieszkaniowe w zasobie spółdzielczym, choć ich udział na przestrzeni pięciu lat zmniejszył się o 4,1 p.p. Tabela 24: Liczba i struktura wypłaconych dodatków mieszkaniowych Rodzaj danych ogółem, w tym w zasobie: gminnym spółdzielczym wspólnot mieszkaniowych prywatnym towarzystwa budownictwa społecznego innym Źródło: Opracowanie

2008

Liczba dodatków 2009 2010 2011

2012

2008

Struktura dodatków 2009 2010 2011

2012

78 573

67 968

67 398

62 851

61 169

100%

100%

100%

100%

100%

26 229 35 707

22 833 30 231

22 651 29 085

21 356 26 416

20 748 25 290

33,38% 45,44%

33,59% 44,48%

33,61% 43,15%

33,98% 42,03%

33,92% 41,34%

1 626

1 317

6 574

6 078

6 265

2,07%

1,94%

9,75%

9,67%

10,24%

7 079

6 271

6 853

6 747

6 564

9,01%

9,23%

10,17%

10,73%

10,73%

965

839

929

1 137

1 281

1,23%

1,23%

1,38%

1,81%

2,09%

9,53%

1,94%

1,78%

1,67%

6 967 6 477 1 306 1 117 1 021 8,87% własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

43

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 25: Kwota wypłaconych dodatków mieszkaniowych Rodzaj danych

2008 14 301 923 5 745 263 5 575 519 47 214 1 357 500

Kwoty wypłaconych dodatków 2009 2010 2011 13 190 178 13 658 136 13 251 916 5 487 390 5 788 900 5 161 621 4 835 692 4 697 003 4 458 780 210 390 1 055 831 1 431 903 1 328 639 1 530 195 1 612 648

2012 13 161 132 5 347 296 4 511 455 1 058 255 1 617 351

319 051

370 236

267 913

256 539

ogółem, w tym w zasobie: gminnym spółdzielczym wspólnot mieszkaniowych prywatnym towarzystwa budownictwa 224 636 220 319 259 109 społecznego innym 1 351 791 1 107 748 327 098 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

Kolejne tabele przedstawiają dane dotyczące działalności żłobków i placówek szkolnych. Liczba żłobków przez pięć lat nie uległa zmianie, wzrosła natomiast liczba miejsc w żłobkach: z 719 w 2008 r. do 817 w 2012 r. Wyższa od ilości miejsc liczba dzieci przebywających w żłobkach w ciągu roku jest rezultatem przede wszystkim szybszej rotacji dzieci w ciągu roku. Tabela 26: Żłobki i ich wykorzystanie Rodzaj danych 2008 2009 2010 liczba żłobków 8 8 8 miejsca w żłobkach 719 717 719 ilość dzieci przebywających w ciągu 1 262 1 315 1 092 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 8 799

2012 8 817

1 226

1 232

Szczegółowe dane dotyczące różnych rodzajów szkół zostały zestawione w poniższych tabelach. W przypadku większości poziomów kształcenia obserwujemy spadek liczby uczniów. Wyjątkiem są szkoły artystyczne, technika i szkoły policealne, gdzie ilość uczniów zwiększyła się. Oznacza to, że na rynku pracy może brakować osób z odpowiednim wykształceniem technicznym lub kierunkowym, w związku z czym tego rodzaju szkoły charakteryzują się zwiększonym zainteresowaniem. Po zsumowaniu liczby uczniów uczęszczających do wszystkich szkół otrzymujemy następujące dane: w 2008 r. – 62 735 uczniów, w 2009 r. – 61 364, w 2010 r. – 61 351, w 2011 r. – 61 375 oraz w 2012 r. – 60 804. Z przekrojowej analizy można też zauważyć, iż ogólna liczba placówek oświatowych w 2012 r. pozostała na tym samym poziomie, co w 2008 r. O 10% wzrosła natomiast liczba dostępnych pomieszczeń szkolnych.

44

CO 2.2. Rozwój usług społecznych

Tabela 27: Liczba placówek oświatowych według rodzaju Rodzaj szkoły 2008 2009 2010 szkoły podstawowe, w tym: 49 49 51 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży 43 43 bez specjalnych szkoły podstawowe specjalne dla dzieci 6 6 i młodzieży gimnazja, w tym: 39 39 38 dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 33 32 dla dzieci i młodzieży specjalne 5 5 dla dorosłych 1 2 licea ogólnokształcące, w tym: 51 53 55 ponadgimnazjalne dla młodzieży bez spe34 33 cjalnych ponadgimnazjalne dla młodzieży specjal1 1 ne uzupełniające dla młodzieży bez specjal1 1 nych uzupełniające dla dorosłych 0 0 ponadpodstawowe dla dorosłych 7 9 licea profilowane, w tym: 13 9 7 licea profilowane dla młodzieży bez spe11 7 cjalnych licea profilowane dla młodzieży specjal1 1 ne licea profilowane dla dorosłych 1 1 technika, w tym: 29 29 25 ponadgimnazjalne technika dla młodzieży 21 20 bez specjalnych technika uzupełniające dla młodzieży bez 3 4 specjalnych ponadgimnazjalne technika dla dorosłych 1 1 ponadgimnazjalne technika uzupełniające 4 4 dla dorosłych szkoły policealne, w tym: 64 60 59 szkoły policealne dla młodzieży bez spe9 9 cjalnych szkoły policealne dla dorosłych 55 51 szkoły artystyczne, w tym: 9 11 12 szkoły artystyczne nie dające uprawnień 3 4 zawodowych ze specjalnymi szkoły artystyczne dające uprawnienia 6 7 zawodowe zasadnicze szkoły zawodowe, w tym: 16 16 16 ponadgimnazjalne szkoły przysposabiające do pracy zawodowej 1 1 specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły 14 12 zawodowe dla młodzieży bez specjalnych ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły 1 3 zawodowe dla młodzieży specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły 0 0 zawodowe dla dorosłych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 51

2012 51

45

45

45

6

6

6

39 32 5 1

42 32 5 2

62

33 5 4 65

33

34

35

1

1

1

0

0

0

1 9

1 13

1 13

6

5

5

4

3

1

1

1

1

1 26

1 27

20

20

20

1

1

1

0

0

0

4

5

6

56 8

52 13

51

13

43 12

39 12

4

4

4

8

8

8

16

16

1

1

1

11

10

10

3

3

3

1

2

2

45

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 28: Liczba pomieszczeń szkolnych w szkołach wg rodzaju

46

Rodzaj szkoły 2008 2009 2010 szkoły podstawowe, w tym: 1 003 1 043 1 059 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży 903 942 958 bez specjalnych szkoły podstawowe specjalne dla dzieci 100 101 101 i młodzieży gimnazja, w tym: 674 685 625 dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 616 601 567 dla dzieci i młodzieży specjalne 58 58 58 dla dorosłych 0 26 0 licea ogólnokształcące, w tym: 741 738 749 ponadgimnazjalne dla młodzieży bez 707 705 717 specjalnych ponadgimnazjalne dla młodzieży specjal0 0 0 ne uzupełniające dla młodzieży bez specjal0 0 0 nych uzupełniające dla dorosłych 0 0 0 ponadpodstawowe dla dorosłych 7 6 5 licea profilowane, w tym: 24 24 22 licea profilowane dla młodzieży bez spe14 14 12 cjalnych licea profilowane dla młodzieży specjal10 10 10 ne licea profilowane dla dorosłych 0 0 0 technika, w tym: 438 441 444 ponadgimnazjalne technika dla młodzie430 433 444 ży bez specjalnych technika uzupełniające dla młodzieży bez 8 8 0 specjalnych ponadgimnazjalne technika dla dorosłych 0 0 0 ponadgimnazjalne technika uzupełniają0 0 0 ce dla dorosłych szkoły policealne, w tym: 228 226 220 szkoły policealne dla młodzieży bez spe59 64 60 cjalnych szkoły policealne dla dorosłych 169 162 160 szkoły artystyczne, w tym: 90 108 102 szkoły artystyczne nie dające uprawnień 37 50 47 zawodowych ze specjalnymi szkoły artystyczne dające uprawnienia 53 58 55 zawodowe zasadnicze szkoły zawodowe, w tym: 43 40 50 ponadgimnazjalne szkoły przysposabiają0 0 0 ce do pracy zawodowej specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za19 16 26 wodowe dla młodzieży bez specjalnych ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za24 24 24 wodowe dla młodzieży specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za0 0 0 wodowe dla dorosłych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 1 085

2012 1 133

982

1 019

103

114

682

689 624 58 0

766

618 71 0 813

680

692

0

0

0

0

0 23

0 37

22

14 12

3

10

11

0 469

0 471

469

471

0

0

0

0

0

0

190

212 94

101

96 106

111 113

51

8

55

105

104

122 0

0

41

39

63

65

0

18

CO 2.2. Rozwój usług społecznych

Tabela 29: Liczba uczniów w placówkach oświatowych wg rodzaju Rodzaj szkoły 2008 2009 2010 szkoły podstawowe, w tym: 18 633 18 283 18 192 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży 18 344 18 006 17 910 bez specjalnych szkoły podstawowe specjalne dla dzieci 289 277 282 i młodzieży gimnazja, w tym: 10 768 10 290 9 841 dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 10 530 10 044 9 608 dla dzieci i młodzieży specjalne 216 192 184 dla dorosłych 22 54 49 licea ogólnokształcące, w tym: 14 467 14 569 14 151 ponadgimnazjalne dla młodzieży bez spe12 054 11 848 11 429 cjalnych ponadgimnazjalne dla młodzieży specjal29 23 25 ne uzupełniające dla młodzieży bez specjal31 26 0 nych uzupełniające dla dorosłych 0 0 34 ponadpodstawowe dla dorosłych 971 977 840 licea profilowane, w tym: 770 577 449 licea profilowane dla młodzieży bez spe648 450 337 cjalnych licea profilowane dla młodzieży specjal30 27 33 ne licea profilowane dla dorosłych 92 100 79 technika, w tym: 5 794 6 040 6 075 ponadgimnazjalne technika dla młodzieży 5428 5665 5707 bez specjalnych technika uzupełniające dla młodzieży bez 108 115 57 specjalnych ponadgimnazjalne technika dla dorosłych 51 14 0 ponadgimnazjalne technika uzupełniające 207 246 311 dla dorosłych szkoły policealne, w tym: 9 354 8 819 9 946 szkoły policealne dla młodzieży bez spe1 282 1 187 1 189 cjalnych szkoły policealne dla dorosłych 8 072 7 632 8 757 szkoły artystyczne, w tym: 1 086 1 068 1 068 szkoły artystyczne nie dające uprawnień 336 349 356 zawodowych ze specjalnymi szkoły artystyczne dające uprawnienia 750 719 712 zawodowe zasadnicze szkoły zawodowe, w tym: 1 863 1 718 1 629 ponadgimnazjalne szkoły przysposabiają88 78 84 ce do pracy zawodowej specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za1 567 1 407 1 316 wodowe dla młodzieży bez specjalnych ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za208 233 219 wodowe dla młodzieży specjalne ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły za0 0 10 wodowe dla dorosłych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2011 18 382

2012 18 476

18 119

18 199

263

277

9 752 9 471 181 100 13 713

9 590 9 310 187 93 13 172

11 032

10 646

17

25

0

0

32 851

17 435

310

158 203

96

37

25

70 5 848

37 5 809

5464

5484

70

41

0

0

314

284

10 741

11 054

1 517

1 554

9 224 1 095

9 500 1 135

380

406

715

729

1 534

1 410 81

71

1 195

1 088

219

211

39

40

47

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Rysunek 25: Liczba uczniów w placówkach oświatowych w latach 2008-2012 20 000 17 500 15 000 12 500 10 000 7 500 5 000 2 500 0

62 735

61 364

2008 2009 szkoły podstawowe gimnazja technika szkoły artystyczne łączna liczba uczniów w szkołach

61 351

2010

61 375

60 804

65 62 60 57 55 52 50 47 45

000 500 000 500 000 500 000 500 000

2011 2012 licea ogólnokształcące szkoły policealne zasadnicze szkoły zawodowe licea profilowane

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

W Tabeli 30 zaprezentowany został stopień komputeryzacji oraz dostępność do Internetu. Tabela 30: Komputeryzacja i dostęp do Internetu w szkołach (według rodzaju)

48

Rodzaj szkoły 2008 2009 2010 2011 2012 Udział % szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do Internetu szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży 86,05 88,37 84,44 86,67 86,67 bez specjalnych gimnazja dla dzieci i młodzieży bez spe84,85 90,63 81,25 87,50 78,79 cjalnych szkoły ponadgimnazjalne ogółem, w rozbi50,5 56,7 63,4 64,0 64,0 ciu: szkoły zawodowe bez policealnych 36,7 42,6 51,2 56,4 55,3 zasadnicze szkoły zawodowe 7,1 0,0 18,2 20,0 20,0 technika 58,3 technika (wraz z ogólnokształcącymi szkołami artystycznymi dającymi upraw60,7 68,0 72,0 72,0 nienia zawodowe) licea profilowane 27,3 42,9 40,0 50,0 33,3 licea ogólnokształcące 74,3 79,4 81,8 76,5 74,3 szkoły policealne 33,3 44,4 50,0 53,8 61,5 Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży 17,05 16,37 15,96 15,02 14,57 bez specjalnych gimnazja dla dzieci i młodzieży bez spe11,36 9,58 11,86 10,68 10,40 cjalnych szkoły ponadgimnazjalne ogółem, w rozbi8,82 8,43 8,12 7,64 7,63 ciu: szkoły zawodowe bez policealnych 7,16 6,80 6,33 5,61 5,39 zasadnicze szkoły zawodowe 111,93 0,00 50,62 33,19 27,20 technika 5,44 technika (wraz z ogólnokształcącymi szkołami artystycznymi dającymi upraw5,47 5,21 4,76 4,69 nienia zawodowe) licea profilowane 12,96 9,18 14,65 8,83 6,40 licea ogólnokształcące 9,90 9,70 9,79 9,75 10,22 szkoły policealne 14,09 12,49 10,43 9,60 9,36 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego Oferta kulturalna Lublina obfituje w liczne wydarzenia i działania na rzecz środowisk akademickich oraz osób zagrożonych wykluczeniem. Rozwija się również współpraca z organizacjami pozarządowymi. W ofercie tej znaczący udział mają przedsięwzięcia międzykulturowe podejmowane w partnerstwie z podmiotami zagranicznymi. Część projektów

LUBLIN –

realizowanych w ramach współpracy międzynarodowej, opisanych przy celu opera-

MIASTO KULTURY

cyjnym 3.3 „Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta”, wpisuje się także w powyższy cel. Wydział Kultury Urzędu Miasta Lublin oraz jednostki organizacyjne Miasta Lublin swoją działalnością aktywnie przyczyniały się do realizacji celów polegających na utrzymaniu bogactwa kulturalnego i różnorodności, a także wspierania inicjatyw na rzecz rozwoju kapitału społecznego. Działania skupiały się na organizowaniu wielu imprez, wydarzeń kulturalnych i społecznych oraz udzielaniu dotacji na działania organizacji pozarządowych. Zrealizowano liczne projekty, także korzystając z zewnętrznych źródeł finansowania. Były to m.in.4: 1. Doświadczony animator kultury szansą na rozwój społeczności lokalnej Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie Konkurs ofert na wspieranie realizacji zadań publicznych Województwa Lubelskiego w dziedzinie kultury 14 000,00 zł 3 000,00 zł 15.01.2009 – 30.03.2009

Projekt polegał na zorganizowaniu cyklu wykładów, warsztatów oraz spotkań będących częścią cyklu dobre praktyki z zakresu samodzielnego przygotowania i realizacji projektów kulturalnych dla wyselekcjonowanej grupy studentów i absolwentów animacji i kulturoznawstwa. Uczestnicy projektu aktywnie uczestniczyli także w realizacji rzeczywistych projektów Centrum Kultury i innych instytucji kultury w Lublinie i Regionie. Celem programu było zwiększenie kwalifikacji młodych ludzi działających w sektorze kultury, w szczególności studentów i absolwentów kierunków związanych z kulturą, do przygotowywania wydarzeń społeczno- kulturalnych. W efekcie pobudzono aktywność studentów i absolwentów a także lubelskich środowisk kulturalnych, a także podniesiono poziom oraz zwiększono ilość organizowanych w Lublinie i na Lubelszczyźnie wydarzeń kulturalnych i artystycznych.

4

Przedstawione projekty zostały uszeregowane wg terminu rozpoczęcia realizacji projektu.

49

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

2. Zakup nagłośnienia Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Program Wydarzenia Artystyczne 02.02.2009 – 30.06.2009

Projekt zakładał zakup nowoczesnego systemu nagłośnieniowego na potrzeby imprez realizowanych w Amfiteatrze Ogrodu Saskiego w celu podwyższenia poziomu artystycznego programu tego obiektu. Celem projektu było podniesienie jakości usług kulturalnych świadczonych w Amfiteatrze w Ogrodzie Saskim działającym przy Centrum Kultury w Lublinie poprzez zakup profesjonalnego nagłośnienia wysokiej klasy. Zakupiono mikser 24 kanałowy, kolumny, monitory odsłuchowe, wzmacniacz, procesory, korektory graficzne, mikrofony DI BOX oraz czterokanałową bramkę szumów. W efekcie nastąpiło ograniczenie wydatków związanych z nagłośnieniem imprez realizowanych przez Centrum Kultury oraz podwyższenie ich jakości. 3. II Polsko-Ukraińskie Spotkania Mistrzów Słowa Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Województwo Lubelskie Realizacja zadania publicznego 13 874,22 zł 2 000,00 zł 3–5.04.2009

Projekt polegał na organizacji finału siostrzanych konkursów recytatorskich przeprowadzonych na Ukrainie i w Polsce. Umożliwił spotkanie młodzieży recytującej, śpiewającej poezję i prezentującej wywodzenie ze słowa, czemu towarzyszyły warsztaty integrujące oraz warsztaty doskonalące techniki recytacji i prezentacji scenicznej. Celem przedsięwzięcia było propagowanie sztuki pięknego mówienia, budowanie i rozwijanie kultury żywego słowa a także umocnienie więzi kulturowych pomiędzy sąsiadującymi narodami – mieszkańcami Polski i Ukrainy. W trakcie trzech dni spotkań odbyły się warsztaty, koncerty oraz imprezy towarzyszące. 4. Lubelski Salon Artystyczny 2009

50

Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie Realizacja zadania publicznego w zakresie upowszechniania kultury i sztuki 151 150 zł 20 000,00 zł 29.11.2009

Program skierowany był do osób poszukujących sposobów pogłębiania wiedzy o kulturze i rozwoju osobowości. Wszystkie wydarzenia teatralne w ramach Lubelskiego Salonu Artystyczne-

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

go wykonane były przez najwybitniejszych polskich artystów. Podczas realizacji wydarzeń Lubelszczyznę odwiedziło 20 najwybitniejszych artystów, aktorów i reżyserów, w związku z prezentowanymi przez nich spektaklami. Ponadto, w realizację zadania zaangażowanych zostało 50 osób między innymi obsługi technicznej i organizacyjnej, w tym 10 wolontariuszy – studentów lubelskich uczelni. Wszystkie wydarzenia przyczyniły się do wzmocnienia wizerunku Lubelszczyzny i jej stolicy jako miejsca dobrze adoptującego wysoką kulturę. Projekt objęty był patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego oraz Przewodniczącego Rady Miasta Lublin. 5. Realizacja „Głodu” Knuta Hamsuna w Teatrze Centralnym Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Mechanizm Finansowy EOG/Norweski Mechanizm Finansowy Fundusz Wymiany Kulturalnej 25.01.2010 – 15.08.2010

W ramach projektu zorganizowano warsztaty choreograficzne, spotkania z artystami norweskimi oraz próby sytuacyjne spektaklu. W połowie maja przystąpiono do budowy scenografii, przygotowania ostatecznych wersji kostiumów i rekwizytów. 3 i 4 czerwca odbyły się pokazy otwarte, 5 czerwca pokaz premierowy i drugi pokaz w ramach Nocy Kultury, a 6 i 7 czerwca kolejne prezentacje w ramach repertuaru Teatru Centralnego. 9 czerwca spektakl wyjechał do Norwegii, gdzie 11 czerwca zaprezentowany został w Drammens Teater. Celem projektu była integracja artystów z Polski i Norwegii, przybliżenie polskiemu widzowi klasycznych tekstów literatury norweskiej, a także zwiększenie kompetencji artystycznych wśród tancerzy – uczestników projektu. 6. Architektura Słowa Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Edukacja Kulturalna 01.02.2010 – 31.12.2010

Projekt Architektura Słowa stanowił szeroki wachlarz działań, mających na celu wzrost umiejętności poprawnego mówienia oraz recytacji wśród dzieci i młodzieży. Składały się na niego różne formy zajęć: warsztaty, spotkania z mistrzami recytacji, wykłady. Celem projektu było nabycie biegłości w technice poprawnego mówienia, interpretacji tekstów, występów słownych przed publicznością, co miało mieć wpływ na rozwój kompetencji interpersonalnych. W efekcie w ramach projektu zrealizowano 34 cotygodniowe spotkania Warsztatów Ekspresji Słowa, 7 sesji Warsztatów Technik Mówienia, 3 grupy Warsztatów Wywiedzione ze Słowa, 5 Spotkań z Mistrzem Słowa, trzydniowe Seminarium Sztuki Słowa i Teatru, a w zajęciach udział wzięło ok. 1000 osób.

51

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

7. Podwórko Sztuki Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Centrum Kultury w Lublinie Program Wydarzenia Artystyczne 10.02.2010 – 31.12.2010

Projekt Galerii Białej CK pod nazwą Podwórko Sztuki zakładał zmianę tożsamości miejsca w centrum miasta przez zrealizowanie na jego obszarze prac artystów sztuk wizualnych oraz udokumentowanie tych działań w formie katalogu. Celem projektu było zwrócenie uwagi na wyjątkowość miejsca i ekspozycji poprzez zaangażowanie artystów z całej Polski jak również promocja i popularyzacja zjawisk z obszaru współczesnych sztuk wizualnych, a także wzmocnienie udziału Lublina w obiegu sztuki współczesnej, co z powodzeniem osiągnięto. W efekcie nastąpiła zmiana tożsamości miejsca ze zdegradowanej przestrzeni w samym centrum miasta – w przestrzeń nasyconą sztuką. 8. Lubelski Salon Artystyczny 2010 Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie Realizacja zadania publicznego w zakresie upowszechniania kultury i sztuki 114 000,00 zł 14 000,00 zł 14.03.2010 – 24.06.2010

Lubelski Salon Artystyczny był unikalną ofertą kulturalną Lubelszczyzny, która podejmowała najwybitniejszych artystów scen polskich, uprzystępniając publiczności regionu polskie arcydzieła sceniczne. Założeniem projektu było pogłębianie świadomości kulturowej poprzez prezentację wybitnych dzieł scenicznych. Program skierowany był do osób poszukujących sposobów pogłębiania wiedzy o kulturze i rozwoju osobowości. Wszystkie wydarzenia teatralne w ramach Lubelskiego Salonu Artystycznego wykonane były przez najwybitniejszych polskich artystów. Zaprezentowanych zostało 6 dzieł teatralnych. Stały się one wydarzeniami w regionie i cieszyły się ogromnym zainteresowaniem jego mieszkańców. Projekt objęty był patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego oraz Przewodniczącego Rady Miasta Lublin. 9. Tydzień Sztuki Aktualnej

52

Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Centrum Kultury w Lublinie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kultura polska za granicą 55 000,00 zł 35 400,00 zł 01.04.2010 – 30.11.2010

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

Projekt Tydzień Sztuki Aktualnej zakładał promocję polskiej kultury za granicą i obejmował organizację tygodniowej prezentacji sztuk performatywnych podczas Tygodnia Sztuki Aktualnej we Lwowie w ramach programu polskiego. Ideą prezentacji była popularyzacja najnowszych trendów w dwóch nurtach polskiej sztuki, inspirujących się szeroko rozumianymi sztukami wizualnymi: w sztuce performance oraz w tańcu współczesnym. Zadanie było realizowane we współpracy z partnerami z Ukrainy i Polski. Celem projektu była promocja polskiej kultury za granicą, popularyzacja najnowszych trendów w polskiej sztuce współczesnej, obserwacja dróg rozwoju sztuk wizualnych w Polsce i poza jej granicami, nawiązanie współpracy pomiędzy podmiotami i artystami w zakresie sztuki współczesnej a w szczególności sztuk wizualnych oraz nawiązanie współpracy międzynarodowej w sferze sztuki współczesnej. W efekcie projekt umożliwił zaprezentowanie szerokiego spektrum polskiej sztuki aktualnej na Ukrainie, wygenerowanie nowych projektów międzynarodowych, utrwalenie dobrych wzorców we współpracy polsko-ukraińskiej, utworzenie sieci kontaktów pomiędzy twórcami, ekspertami oraz kuratorami. Ponadto Wydział Kultury uczestniczył w przedsięwzięciach inwestycyjnych dotyczących infrastruktury dla kultury, a mianowicie w realizacji następujących projektów:5 1. Renowacja Teatru Starego w Lublinie Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym 24 893 218,95 zł 18 556 496,03 zł 01.01.2007 – 31.10.2012

Projekt jest projektem kluczowym Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.18 czerwca 2010 roku Pan Bogdan Zdrojewski, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Pan Krzysztof Żuk, ówczesny Zastępca Prezydenta Lublina podpisali umowę o dofinansowanie projektu. Zakres rzeczowy projektu obejmował: roboty budowlane (uwzględniające w szczególności: zachowanie zasadniczego układu konstrukcyjnego budynku, zachowanie artykulacji architektonicznej elewacji i detalu architektonicznego, odtworzenie otworu wejściowego w osi środkowej fasady południowej, zachowanie głównego układu wnętrza budynku z wyodrębnieniem foyer, widowni, sceny i zascenia, odtworzenie historycznego wnętrza widowni z zachowaniem formy sklepienia pozornego, lóż i balkonu, z maksymalnym wykorzystaniem zachowanych elementów wystroju wnętrza, podbudowę istniejącego budynku dwiema kondygnacjami podziemnymi przezna-

5

Przedstawione projekty zostały uszeregowane wg terminu rozpoczęcia realizacji projektu oraz czasu trwania realizacji.

53

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

czonymi na pomieszczenia pomocnicze i techniczne wspierające funkcję podstawową budynku), konserwację galerii drewnianych oraz wyposażenie dodatkowe uwzględniające w szczególności specjalistyczny samochód do transportu i przechowywania dekoracji oraz plenerowy zestaw transmisyjny. Zakres prac renowacyjnych objętych projektem wynikał bezpośrednio z wytycznych konserwatorskich. W efekcie powierzchnia użytkowa stanu istniejącego zwiększyła się z 793,7 m2 do 1 416,1 m². W wyniku projektu obiekt zyskał dostępność dla osób niepełnosprawnych. 2. Renowacja klasztoru powizytkowskiego na centrum działań artystycznych w Lublinie Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym 38 427 853,65 zł 15 227 939,16 zł 01.01.2007 – 31.07.2013

Główną ideą projektu była renowacja zabytkowego budynku dawnego klasztoru powizytkowskiego wraz z rekompozycją dawnego ogrodu przyklasztornego oraz strefy wejściowej wraz z zabytkową kapliczką. Zakres prac renowacyjnych objętych projektem wynikał bezpośrednio z wytycznych konserwatorskich i polegał m.in. na: przywróceniu historycznych walorów przestrzennych obiektu, zapewnieniu trwałości technicznej struktury obiektu, wyposażeniu go w instalacje i urządzenia wynikające z jego pełnej adaptacji dla potrzeb instytucji kulturalnych, które, w efekcie realizacji Projektu, będą jego użytkownikami. Wykonano prace budowlane dotyczące m.in.: wzmocnienia fundamentów i struktury budynku, odtworzenia tradycyjnego układu komunikacyjnego wokół wirydarzy i układu przestrzennego wnętrz, likwidacji podziałów wtórnych i odtworzenia dawnej bryły kościoła z wykorzystaniem wnętrza jako głównej sali teatralnej, wymiany konstrukcji i poszycia dachu – z przywróceniem jego dawnego kształtu oraz z adaptacją poddaszy. Realizacja projektu pozwoliła na ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, którym jest zabytkowy kompleks poklasztorny położony w historycznym układzie i kontekście urbanistycznym. Jednocześnie możliwe stało się utrwalenie i rozszerzenie w tym kompleksie funkcji kulturalnych, dzięki którym uzyskał on trwałe znaczenie wśród tych aspektów Lublina, które decydują o jakości życia w mieście i o jego atrakcyjności turystycznej. W efekcie powierzchnia użytkowa obiektu wzrosła z 3 330 m2 do 7 770 m2 dzięki udostępnieniu nieużywanej dotychczas części obiektu oraz dzięki adaptacji poddaszy.

54

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

3. Rewitalizacja Starego Miasta w Lublinie Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2007-2013 3.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich 2 213 111,81 zł 605 801,27 zł 29.03.2007 – 31.12.2012

Głównym celem projektu był remont zabytkowych kamienic i przestrzeni publicznej wokół nich. Realizacja projektu przyczyniła się do ochrony dziedzictwa historycznego, wpłynęła też na podwyższenie poziomu życia mieszkańców oraz zwiększyła atrakcyjność turystyczną i inwestycyjną miasta. Wyremontowano kamienice zlokalizowane przy ulicach: Kowalska 2, Noworybna 3, Jezuicka 14, Grodzka 4 i 6, Olejna 14, Olejna 5, Jezuicka 4, Jezuicka 6, Królewska 17 (Izba Drukarstwa) oraz Kowalska 3 (montaż kamery monitoringu oraz hot-spotu). W ramach projektu zrealizowano również przebudowy: elementów układu komunikacyjnego, sieci infrastruktury technicznej, zagospodarowania terenu oraz wykonano prace mające na celu ogólną poprawę estetyki zewnętrznej obiektów publicznych. Efekt realizacji projektu to rewitalizacja obszaru objętego projektem, co przyczyniło się do podniesienia rangi Lublina jako głównego ośrodka rozwoju regionu oraz wpłynęło na poprawę ogólnego ładu przestrzennego i zwiększenie potencjału społeczno-gospodarczego miasta. W znacznym stopniu zmniejszył się także poziom przestępczości w dzielnicy Śródmieście (zamontowane zostały kamery monitoringu). Przedmiotowe przedsięwzięcie inwestycyjne jest komplementarne m.in. do projektu zrealizowanego przy współudziale środków PHARE „Renowacja Starego Miasta”. Projekt wpisany jest do Programu Rewitalizacji dla Lublina i zgodny jest z celem głównym dla Starego Miasta: doprowadzenie Starego Miasta do stanu odpowiadającego aspiracjom Lublina i Lubelszczyzny. 4. Budowa Domu Kultury przy ul. Judyma w Lublinie Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2007-2013 7.1 Infrastruktura kultury i turystyki 2 935 659,74 zł 2 054 961,80 zł 15.11.2007 – 31.12.2013

W ramach inwestycji został wybudowany trzykondygnacyjny, podpiwniczony budynek o zwartej bryle z salą muzyczną na poziomie piwnicy, trzema salami klubowymi na parterze oraz biblioteką na pierwszym piętrze. Pomieszczenia instytucji kultury wyposażono w sprzęt umożli-

55

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

wiający szeroką działalność w zakresie upowszechniania kultury oraz edukacji kulturalnej (między innymi scenę wraz z oświetleniem i nagłośnieniem, stelaże i gabloty wystawiennicze, sprzęt komputerowy oraz sprzęt audio-video). W ramach wyposażenia zainstalowano obsługujące głos oraz wizję kamery obrotowe (wraz z rejestratorem), co umożliwi przeprowadzenie różnego typu wideokonferencji, archiwizacji wydarzeń kulturalnych, przeglądanie materiałów, spotkań, imprez na żywo w Internecie itp. Ponadto w budynku dostępne są również video i audio przewodniki w formie informatorów multimedialnych - publicznych punktów dostępu, przystosowanych także dla osób niepełnosprawnych. Dodatkowo zainstalowano system sygnalizacji i powiadamiania o pożarze, monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, a także zewnętrzny hot spot. Efektem społeczno-gospodarczym projektu są liczne korzyści dla społeczności lokalnej oraz regionu związane z wykorzystaniem zasobów ludzkich. Istotny jest wpływ projektu przede wszystkim na przeciwdziałanie marginalizacji życia kulturalnego, wzrost znaczenia kultury jako czynnika wpływającego na zwiększenie zatrudnienia i poziomu życia mieszkańców oraz na rozwój społeczno-gospodarczy. W dłuższej perspektywie wpłynie to na zwiększenie kapitału ludzkiego w mieście, powiecie i województwie, a tym samym na wzmocnienie konkurencyjności regionu. 5. Renowacja renesansowej „Piwnicy pod Fortuną” w Lublinie poprzez wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań multimedialnych Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2007-2013 7.1 Infrastruktura kultury i turystyki 3 359 500,32 zł 2 253 234,82 zł 15.09.2010 – 31.07.2012

Projekt dotyczył remontu i adaptacji podziemnych kondygnacji Kamienicy Lubomelskich na potrzeby multimedialnego muzeum. Celem Projektu było stworzenie nowego produktu turystycznego, cechującego się wysoką innowacyjnością i jednoczesne udostępnienie mieszkańcom i turystom Lublina zabytkowego pomieszczenia dawnej winiarni z unikatowymi, XVI wiecznymi, polichromiami. Zakres Projektu obejmował: prace budowlano-remontowe (w tym m.in.: wykonanie instalacji elektrycznej, klimatyzacyjnej, komputerowej, alarmowej i przeciwpożarowej, wykonanie instalacji monitoringu, wykonanie nowych tynków, malowanie ścian oraz szereg drobnych prac budowlanych), kompleksowe wyposażenie obiektu (w tym: zakup i instalacja sprzętu m.in. multimedialnego, audiowizualnego i dźwiękowego, wykonanie animacji i prezentacji multimedialnych,

56

wykonanie ekspozycji wystawy m.in. repliki eksponatów zabytkowych, mebli i wyposażenia pomieszczeń). W efekcie powstał nowy obiekt turystyczny, składający się z 10 sal tematycznych, przy czym sala z polichromiami jest pozostawiona jedynie do prezentacji malowideł i nie zawiera żadnych dodatkowych eksponatów. Łączna powierzchnia muzeum to blisko 200 m 2. Wyposażenie

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

obiektu w eksponaty i prezentacje multimedialne prezentujące dzieje i kulturę miasta oddziałuje na zmysły zwiedzających m.in. obrazem, dźwiękiem, czy dotykiem, w przeciwieństwie do tradycyjnego muzeum, gdzie widz może jedynie biernie podziwiać ekspozycję. Nowe muzeum "Piwnica pod Fortuną" znajduje się na kilku turystycznych szlakach: Jagielloński Szlak Unii Lubelskiej, Szlak Znanych Lublinian, Szlak Zabytków Architektury i Szlak Wielokulturowy prowadzące również na Rynek Starego Miasta w Lublinie. Z inicjatywy Prezydenta Miasta Lublin 2 listopada 2012 r. została powołana Rada Kultury Miasta Lublin6, która jest organem opiniodawczo-doradczym w sprawach dotyczących kultury. Do zadań Rady Kultury należy w szczególności: 

opiniowanie strategii rozwoju miasta w zakresie kultury oraz jej realizacji,



opiniowanie projektów budżetu w części dotyczącej kultury,



opiniowanie kluczowych projektów uchwał dotyczących rozwoju kultury,



opiniowanie kluczowych projektów inwestycyjnych dotyczących poprawy infrastruktury kulturalnej,



opiniowanie strategicznych projektów i programów kulturalnych,



inicjowanie dialogu na temat rozwoju kultury, w tym w zakresie kierunków i priorytetów polityki kulturalnej Miasta Lublin,



inicjowanie przedsięwzięć i działań w zakresie kultury,



inicjowanie organizacji Forum Kultury Lublina. Władze miasta Lublin podejmowały również inicjatywy zachęcające do włączenia się pod-

miotów zewnętrznych w realizację zadań z zakresu kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji w celu utrzymania bogactwa kulturalnego i różnorodności, systematycznie organizując otwarte postępowania konkursowe7 i udzielając wsparcia finansowego. Oprócz instytucji publicznych ofertę kulturalną kreują również podmioty komercyjne – kina. Od 2008 r. do 2010 r. co roku była zamykana jedna placówka. Przełożyło się to na zmniejszenie liczby miejsc na widowni z 3 514 do 2 574 i jednocześnie wzrostu wskaźnika liczby ludności przypadającej na 1 miejsce z 99,73 osób do 135,37. Również spadła ilość seansów o 24,75 % z 23 871 w 2008 r. do 17 964 w 2010 r. r. W 2012 r., w porównaniu do 2011 liczba obiektów wzrosła o 1. Tym samym wzrosła liczba dostępnych sal kinowych oraz miejsc na widowni. Dalszemu obniżeniu uległ wskaźnik ludności przypadającej na jedno miejsce. Rosnącej liczbie seansów towarzyszył niestety spadek liczby widzów: w 2012 r. ilość widzów była mniejsza o 5,64% od ilości w 2011 r. oraz o 1,46% od ilości z 2008 r.

57 6

Zarządzenie nr 4/11/2012 Prezydenta Miasta Lublin z dnia 2 listopada 2012 r. w sprawie powołania Rady Kultury Miasta Lublin. 7 Szczegółowe informacje na temat ogłaszanych przez Urząd Miasta Lublin konkursów znajdują się na stronie: http://bip.lublin.eu/bip/um/index.php?t=200&id=160864.

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 31: Działalność kin funkcjonujących w Lublinie Rodzaj danych obiekty sale miejsca na widowni ludność na 1 miejsce Źródło: Opracowanie własne

2008 2009 2010 7 6 5 14 13 12 3 514 2 942 2 574 99,73 118,78 135,77 na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

2011 5 12 2 574 135,42

2012 6 13 2 598 133,83

Rysunek 26: Liczba seansów i widzów w kinach 25 000 22 500 20 000 17 500 15 000 12 500 10 000 7 500 5 000 2 500 0

2008

2009

2010

2011

2012

ilość seansów

23 871

19 847

17 964

18 275

23 133

ilość widzów

742 541

847 042

779 201

775 430

731 684

860 840 820 800 780 760 740 720

000 000 000 000 000 000 000 000

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Istotną informacją dotyczącą dostępu członków społeczności lokalnej do zasobów kultury są wskaźniki dotyczące działalności bibliotek. Odpowiednie wskaźniki zostały zaprezentowane w Tabeli 32. W związku ze spadkiem liczby mieszkańców do 2011 r. zmniejszał się wskaźnik ludności przypadającej na 1 placówkę, po czym w 2012 r. wzrósł do poziomu 8 692 osób na jedną placówkę. Biblioteki w ciągu 5 lat zwiększyły swój księgozbiór z 833 722 woluminów do 872 965 pozycji, natomiast liczba czytelników w 2012 r. wzrosła o 6,28% (Rysunek 27). Tabela 32: Wskaźniki dotyczące działalności bibliotek Rodzaj danych 2008 2009 ludność na 1 placówkę biblioteczną 8 762 8 736 księgozbiór bibliotek na 1000 ludności 2 378,9 2 379,2 czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności 199 193 wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach 22,3 22,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

2010 8 737 2 365,9 189 23,4

2011 8 299 2 399,2 196 22,5

2012 8 692 2 510,8 213 21,3

Rysunek 27: Księgozbiór bibliotek i liczba czytelników

58

884 874 864 854 844 834 824

000 000 000 000 000 000 000

73 500 71 500 69 500 67 500 2008

2009

2010

2011

2012

księgozbiór

833 722

831 394

826 846

836 266

872 965

czytelnicy

69 807

67 639

66 163

68 321

74 192

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

65 500

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

W ramach wsparcia rozwoju kapitału społecznego w mieście zostały zrealizowane następujące projekty, wykorzystujące środki unijne8: 1. Ambitni i Przedsiębiorczy ‘08 Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Miejski Urząd Pracy w Lublinie Europejski Fundusz Społeczny Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie: 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie Poddziałanie: 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych 7 423 400,00 zł 7 400 000,00 zł 01.01.2008 – 31.12.2008

Celem projektu było ograniczenie zjawiska bezrobocia na terenie miasta Lublina poprzez podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób pozostających bez zatrudnienia. Uczestnikami projektu były osoby bezrobotne zarejestrowane w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie, w tym w szczególności osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Projekt zgodnie z zasadą równości szans gwarantował równy dostęp kobiet i mężczyzn oraz osób niepełnosprawnych do proponowanych działań w projekcie. Do działań zrealizowanych w ramach projektu zalicza się: poradnictwo zawodowe, pośrednictwo pracy, szkolenia informatyczne, staże, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, prace interwencyjne, doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego w ramach prac interwencyjnych, doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego. W ramach realizacji projektu „Ambitni i Przedsiębiorczy” wsparciem zostało objętych 1 080 osób bezrobotnych zarejestrowanych w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie (718 kobiet i 362 mężczyzn). W trakcie trwania projektu 407 osób podjęło pracę lub samozatrudnienie, co stanowi ok. 38% ogólnej liczby uczestników projektu. 2. Akademia Profesjonalnego Urzędnik@ - szkolenie dla pracowników Urzędu Miasta Lublin Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu 8

Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny; Partner Projektu – Miasto Lublin Europejski Fundusz Społeczny Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie: 5.2 Wzmocnienie potencjału administracji Samorządowej Poddziałanie: 5.2.1 Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej 999 555,96 zł 945 155,96 zł 01.11.2008 – 31.12.2009

Przedstawione projekty zostały uszeregowane wg terminu rozpoczęcia realizacji projektu.

59

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Beneficjentami projektu było 540 pracowników Urzędu Miasta Lublin, zaś celem - wzmocnienie potencjału administracji samorządowej poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych i kompetencji interpersonalnych kadr Urzędu Miasta Lublin. Uczestnicy projektu skorzystali ze szkoleń ogólnych oraz specjalistycznych. Realizacja projektu przyczyniła się do podniesienia poziomu usług świadczonych przez Urząd Miasta Lublin, poprzez wzrost kwalifikacji i kompetencji pracowników. Dzięki przeprowadzonym szkoleniom ogólnym i specjalistycznym pracownicy Urzędu i jednostek organizacyjnych mogli pogłębić swą wiedzę merytoryczną, poprawiając tym samym jakoś świadczonych przez siebie zadań. Lepsza jakość usług, to lepszy wizerunek urzędu wśród Lublinian, a tym samym wzrost zadowolenia petentów ze świadczonych usług. Akademia Profesjonalnego Urzędnika umożliwiła profesjonalizację kadry, a pośrednio profesjonalizację całego Miasta Lublin. 3. Rozwój + Skuteczność = Satysfakcja Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu

Działanie

Całkowita wartość projektu Termin realizacji projektu

Miejski Urząd Pracy w Lublinie Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Pracy Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie: 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, Poddziałanie: 6.1.2 Wspieranie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie 573 550,00 zł 3.11.2008 – 31.12.2010

Celem projektu było podniesienie jakości usług Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie świadczonych na rzecz osób bezrobotnych i poszukujących pracy, w tym: zwiększenie dostępności usług pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego poprzez dofinansowanie zatrudnienia pośredników pracy i doradcy zawodowego, dostosowanie poziomu wiedzy specjalistycznej i kwalifikacji personelu kluczowego do wyzwań rynku pracy, upowszechnianie pośrednictwa pracy poprzez organizację Targów Pracy. W projekcie udział wzięło 59 pracowników Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie. W efekcie zatrudniono w Dziale Pośrednictwa Pracy i Poradnictwa zawodowego Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie 2 pośredników pracy i 1 doradcy zawodowego, 59 kluczowych pracowników MUP w Lublinie ukończyło szkolenia modułowe z zakresu pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, rozwoju zawodowego, zarządzania projektami EFS zaś 10 osób ukończyło szkolenia trenerskie

60

upoważniające do prowadzenia warsztatów z osobami bezrobotnymi i poszukującymi pracy. Zorganizowano dwie edycje Targów Pracy, zwiększono kwalifikacje zawodowe pracowników kluczowych MUP w Lublinie, podniesiono jakość wykonywanych zadań zawodowych przez pracowników kluczowych: pośredników pracy, doradców zawodowych, specjalistów ds. rozwoju zawodowego,

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

specjalistów ds. programów, lidera klubu pracy, asystenta EURES, a także podniesiono motywacje pracowników do kontynuacji szkoleń w przyszłości. 4. Ambitni i Przedsiębiorczy ‘09 Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Miejski Urząd Pracy w Lublinie Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Pracy Program Operacyjny Kapitał Ludzki 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych 10 856 106,00 zł 10 313 300,00 zł 01.01.2009 – 31.12.2009

Celem projektu było ograniczenie zjawiska bezrobocia na terenie miasta Lublina poprzez podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób pozostających bez zatrudnienia. Adresatami projektu były osoby bezrobotne zarejestrowane w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie, w tym w szczególności osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy (1 488 osób). Projekt zgodnie z zasadą równości szans gwarantował równy dostęp kobiet i mężczyzn oraz osób niepełnosprawnych do proponowanych działań w projekcie, w tym: poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy, staży, jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej. 5. Unia Przedsiębiorczych Nazwa beneficjenta Źródło finansowania Nazwa programu Działanie Całkowita wartość projektu Termin realizacji projektu

Miejski Urząd Pracy w Lublinie Europejski Fundusz Społeczny Program Operacyjny Kapitał Ludzki 6.2 wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia 1 566 627,00 zł 01.08.2009 – 31.07.2011

Celem projektu była promocja i wsparcie przedsiębiorczości i samozatrudnienia wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych w Miejskim Urzędzie Pracy w Lublinie, zamierzających rozpocząć prowadzenie własnej działalności gospodarczej (z wyjątkiem osób, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w okresie 1 roku przed przystąpieniem do projektu). Tym samym podjęto działania w formie kampanii promocyjno-informacyjnej, w ramach upowszechniania dobrych praktyk z zakresu rozwoju przedsiębiorczości oraz wsparcia osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą. Wśród efektów realizacji projektu należy podkreślić: podjęcie samozatrudnienia przez 50 osób bezrobotnych poprzez przyznanie 50 dotacji na rozwój przedsiębiorczości, utworzenie 50 nowych miejsc pracy, udzielenie 60 osobom bezrobotnym łącznie 120 godzin indywidualnego doradztwa, ukończenie szkolenia z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej przez

61

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

60 uczestników, zrealizowanie kampanii informacyjno-promocyjnej oraz upowszechnienie dobrych praktyk. Mając na uwadze podniesienie jakości i atrakcyjności kształcenia zawodowego, dostosowanie go do potrzeb gospodarczych i społecznych oraz wymagań rynku pracy, czy zwiększenie kompetencji kluczowych uczniów szkół zawodowych Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin realizował projekty oświatowe współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach projektów skierowanych bezpośrednio do szkól zawodowych realizowane były działania służące zwiększeniu szans zawodowych uczniów, w tym: 

dodatkowe zajęcia wzmacniające kompetencje kluczowe głównie z przedmiotów ścisłych (matematyka, fizyka), informatyczne (kurs ECDL – Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych) oraz zajęcia z języków obcych zawodowych i zajęcia przygotowujące do matury,



zajęcia z doradztwa zawodowego ukierunkowanego na opracowanie Indywidualnych Planów Działania uczniów,



wdrożenie w szkołach programu zajęć dodatkowych „Moja Firma” z zakresu zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, wzmacniającego postawy przedsiębiorcze,



spotkania i warsztaty pokazowe na Politechnice Lubelskiej oraz wizyty w Lubelskim Inkubatorze Przedsiębiorczości Politechniki Lubelskiej, czy spotkania z absolwentami szkół zawodowych, a zarazem uczelni technicznych, którzy odnieśli sukces zawodowy, mające na celu zachęcić uczniów do kontynuowania nauki na uczelniach technicznych na kierunkach kluczowych dla gospodarki opartej na wiedzy,



organizowanie dodatkowych praktyk i staży zawodowych u pracodawców, jak również dodatkowych zajęć w warsztatach i pracowniach szkolnych, celem umożliwienia uczniom zdobycia dodatkowego doświadczenia zawodowego oraz praktycznych umiejętności zawodowych,



doposażenie w specjalistyczny sprzęt, oprogramowania oraz materiały niezbędne do praktycznej nauki zawodu warsztatów i pracowni szkolnych. Ponadto do działań sprzyjających osiągnięciu wymienionego celu zaliczyć należy szereg

działań promocyjnych realizowanych przez Miasto. W poniższej tabeli zaprezentowano wybrane projekty oświatowe, zrealizowanie w Lublinie z wykorzystaniem środków unijnych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, mające na celu między innymi poprawę jakości świadczonych w mieście usług edukacyjnych i oświatowych.

62

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

Tabela 33: Wybrane projekty oświatowe zrealizowane w Lublinie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013 (w zł lub %) Tytuł projektu Swoją karierę zaczynam w gimnazjum Uczeń do potęgi Moja szansa – Mój ECDL SzOK – Szkolni Odkrywcy Kariery Już wiem, Będę inżynierem MOJA FIRMA. Będę przedsiębiorcą Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania w klasach I-III w Gminie Lublin Pozwól mi poznać świat Razem możemy więcej Pl – wszystko zaczyna się w laboratorium Ja też chodzę do przedszkola Twój start w przyszłość - rozwój szkolnictwa zawodowego w Lublinie Program adaptacyjny – wybieram przedszkole! Akademia Przyszłości – programu rozwoju Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie Mogę więcej, mogę wszystko Odkryj świat z językiem angielskim Szkoła równych szans Droga do szkolnej Kariery Paszport do przyszłości SzOK przez cały rok Gotowi na Przyszłość Wiedza kapitałem przyszłości Nowoczesne kompetencje – Nowe perspektywy. Podniesienie kwalifikacji pracowników oświaty w Gminie Lublin Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin.

Wartość umowy 350 575,00 815 164,00 616 390,00 1 207 575,00 485 175,00 425 506,00 3 220 271,26 1 670 000,00 1 750 441,85 828 965,00 916 040,50 1 108 450,93 1 210 805,00

Wartość dofinansowania 100% 100% 532 684,24 1 143 517,50 426 954,00 374 445,28 100% 1 419 500,00 1 662 919,76 100% 902 292,40 b.d. 1 138 805,00

199 424,60

199 424,60

231 342 1 136 165 498 258 110 307

860,00 513,00 775,00 690,90 636,00 101,00 830,00 085,33

202 810,00 295 193,00 977 315,00 145 062,90 436 136,00 226 876,00 97 455,00 262 565,33

2 498 094,20

2 123 380,00

Poza powyższymi projektami przygotowanymi przez Wydział Projektów Nieinwestycyjnych, a realizowanymi przez Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin, wiele projektów było lub wciąż jest realizowanych przez poszczególne szkoły, np.: Comenius – „Uczenie się przez całe życie”, „Nasza szkoła – naszą szansą”, „Aktywna Dziesiątka”, „Mogę więcej, mogę wszystko”, „Szansa dla ucznia”, „Horyzonty Gimnazjalisty”, „Zespół Szkół Budowlanych Kuźnią Fachowców”, „Absolwent technikum – mobilny specjalista”, „Twój start zawodowy”, „Komputerowy Świat Wiedzy”, „Lepszy start – równe szanse”, „Akademia Zamoy”, „Równy start - równe szanse”, „Świadomie w dorosłość”, „Akademia Przyszłości - program rozwoju Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie”, „Dziecięca Akademia Sukcesu”, „Badawcze odkrywanie świata”, „Siódemka na 6-stkę”, „Świat bliżej mnie, ja bliżej świata”, „Lepszy start w przyszłość”. Tabela 34 zawiera informacje dotyczące wybranych projektów społecznych, zrealizowanych przez miasto przy wykorzystaniu środków zewnętrznych.

63

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Tabela 34: Wybrane projekty społeczne zrealizowane w Lublinie (w zł lub %)

Ludzki Ludzki Ludzki Ludzki

Wartość umowy 32 499 274,58 481 085,00 525 000,00 19 499 304,75

Wartość dofinansowania 31 925 639,20 408 922,25 446 250,00 17 451 874,57

PO Kapitał Ludzki

3 000 000,00

2 550 000,00

PO Kapitał Ludzki RPO Województwa Lubelskiego 2007-2013 RPO Województwa Lubelskiego 2007-2013 Program Współpracy Transgranicznej PL-BY-UA 2007-2013 Program Współpracy Transgranicznej PL-BY-UA 2007-2013 Program Wspierania Inicjatyw Transgranicznych/ Euroregion Bug

1 463 670,00

100%

1 807 900,00

1 195 530,00

795 360,00

516 984,00

734 000,00

660 600,00

1 306 207,00

1 175 586,30

106 373,00

90 417,05

420 367,00

317 447,00

Tytuł projektu Ambitni i przedsiębiorczy Wiedza fundamentem jakości Wiedza – Innowacyjność - Jakość Człowiek inwestycją w społeczeństwo Program Wczesnej Interwencji przeciw agresji, otyłości i zaburzeniom odżywiania – Innowacyjna profilaktyka w lubelskich szkołach ponadgimnazjalnych Praca Integracja Sukces Lublin Sztuk-Mistrzów – nowy produkt kulturowy i turystyczny oraz promocja wydarzeń artystycznych Marka EkoLublin Bliżej siebie. Trzy kultury, jedna Europa – współpraca instytucji kultury, organizacji pozarządowych i animatorów Profesjonalizacja kadr organów samorządowych Lublina Lwowa Iwano-Frankiwska w ramach współpracy transgranicznej Europejskie standardy współpracy projektowej w realizacji inicjatyw transgranicznych Lublina i Łucka

Program PO PO PO PO

Kapitał Kapitał Kapitał Kapitał

Miasta rozwojowe - wykorzystanie polskich i ukraińPolska Pomoc Zagraniczskich doświadczeń w zakresie budowania nowoczesnena MSZ go samorządu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin.

Ponadto Wydział Projektów Nieinwestycyjnych przygotował i realizował we współpracy z innymi wydziałami Urzędu Miasta Lublin następujące wnioski o dofinansowanie w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce:  „Rodzina-Wakacje-Integracja” (wartość projektu: 34 000,00 zł, w tym dofinansowanie: 28 000,00 zł). Projekt uzyskał dotację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.  „Zakup strojów artystycznych dla romskiego zespołu amatorskiego” (wartość projektu: 10 000,00 zł, w tym dofinansowanie: 9 750,00 zł);  „Zakup sprzętu muzycznego dla romskiego zespołu amatorskiego” (wartość projektu: 12 500,00 zł, w tym dofinansowanie: 12 000,00 zł);  „Warsztaty tańca romskiego” (wartość projektu: 3 000,00 zł, w tym dofinansowanie: 2 760,00 zł);  „Warsztaty wokalne dla romskiego zespołu amatorskiego” (wartość projektu: 11 575,00 zł, w tym dofinansowanie: 11 075,00 zł)

64

 „Integracyjna majówka dla społeczności romskiej i polskiej” (wartość projektu: 36 300,00 zł, w tym dofinansowanie: 35 200,00 zł);  „Edukacja i integracja – Zakopane-Kraków-Tarnów-Oświęcim” (wartość projektu: 20 350,00 zł, w tym dofinansowanie: 19 600,00 zł;

CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego

 „Leczenie sanatoryjne dla osób starszych” (wartość projektu: 4 000,00 zł, w tym dofinansowanie: 3 706,00 zł);  „Pogotowie stomatologiczne” (wartość projektu: 17 100,00 zł, w tym dofinansowanie: 16 400,00 zł);  „Integracyjny spływ kajakowy” (wartość projektu: 10 150,00 zł, w tym dofinansowanie: 10 050,00 zł); Gmina Lublin angażowała się również w przygotowanie i w realizację projektów partnerskich wdrażanych przez partnerów zewnętrznych. Szczegółowe informacje na ich temat zaprezentowano w Tabeli 35. Tabela 35: Wybrane projekty partnerskie, realizowanie przez partnerów zewnętrznych (w zł lub %) Tytuł projektu

Program

Miasto stołeczne Warszawa: NOVUS - program rozwoju administracji samorządowej Warszawy, Poznania, Lublina, PO Kapitał Ludzki Ełku i Łodzi Urząd Miasta Lublin: Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfroPO Innowacyjna wemu w województwie lubelskim Gospodarka Urząd Miasta Lwów: SOS-bezpieczna koegzystencja ludzi Program Współpracy i bezdomnych zwierząt na polsko-ukraińskim pograniczu: Transgranicznej Lwów, Lublin, Łuck i Iwano-Frankiwsk PL-BY-UA 2007-2013 Katolicki Uniwersytet Lubelski: Pedagog XXI wieku. Doskonalące studia podyplomowe dla nauczycieli przedszkoli PO Kapitał Ludzki i szkół podstawowych w zakresie diagnozy i terapii trudności szkolnych i wad wymowy Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: Praktyki pedagogiczne w przygotowaniu do zawodu nauczyciela przedmiotów PO Kapitał Ludzki matematyczno-przyrodniczych Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: www.praktyki.wh.umcs - Przygotowanie i realizacja nowePO Kapitał Ludzki go programu praktyk pedagogicznych na Wydziale Humanistycznym UMCS Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: Profesjonalizm w edukacji. Przygotowanie i realizacja nowego programu PO Kapitał Ludzki praktyk pedagogicznych na Wydziale Artystycznym UMCS Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin.

Wartość umowy

Wartość dofinansowania

620 972,00

527 826,20

814 400,00

692 240,00

170 000,00

153 000,00

310 223,77

263 683,77

1 969 029,36

100%

7 634 166,88

100%

3 905 300,80

100%

Pracownicy Urzędu Miasta Lublin uczestniczyli także m.in. w przykładowych następujących projektach: 

Sprawni w pracy w Urzędzie Miasta Lublin Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VII, Działanie 7.2.1 POKL, wartość całkowita:

932 620 zł, 100% kosztów całkowitych projektów). Projekt realizowany prze Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych miał na celu wsparcie osób niepełnosprawnych na rynku pracy poprzez zapewnienie zatrudnienia subsydiowanego w UM Lublin dla 10 osób.

65

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012



Dialog społeczny na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Lublinie Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VII, Działanie 7.2.1 POKL, wartość całkowita:

355 740 zł, 100% kosztów całkowitych projektów). Projekt realizowany przez Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych miał na celu rozwijanie i utrwalenie współpracy oraz dialogu społecznego lubelskich instytucji pomocy i integracji społecznej na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym poznanie i wdrożenie na grunt lubelski najlepszych rozwiązań z innych miast Polski dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 

Kadry nowoczesnej Europy. Podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników samorządowych Miasta Lublin Projekt o wartości 854 789 euro otrzymał dofinansowanie w wysokości 85% wartości budżetu

projektu (czyli 726 571 euro) z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Projekt miał na celu poprawę jakości usług świadczonych przez samorządowców poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników samorządowych Miasta Lublin zapewniając im kompleksowe wsparcie w postaci szkoleń, kursów, doradztwa oraz studiów podyplomowych.

66

Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej

67

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

W ramach celu strategicznego „Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej” Wydział Kultury Urzędu Miasta Lublin od 2008 r. prowadził działania na rzecz przyznania Lublinowi Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Oficjalnie konkurs został ogłoszony 9 listopada 2009 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosił oficjalny konkurs o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, w którym wszystkie polskie miasta miały równe szanse w jego otrzymaniu. Chęć wystartowania wyraziły: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Toruń, Warszawa i Wrocław. Działania te stanowiły realizację celów operacyjnych: 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturalnego i różnorodności oraz rozwój kapitału społecznego, 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających oraz 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta. W ramach tych starań w 2009 r. zostało uruchomione Europejskie Kolegium Kultury, prezentujące otwarte wykłady renomowanych specjalistów europejskich, a przy opracowaniu aplikacji nawiązano stałą współpracę z ekspertami w dziedzinie zarządzania kulturą (Dragan Klaic i Rose Fenton). Wielu lubelskich animatorów kultury miało okazję wymiany doświadczeń w skali Europy. Jednocześnie proces przygotowywania aplikacji generował trwały impuls dla integracji różnych środowisk społecznych i kulturalnych w Lublinie i ich współpracy z innymi ośrodkami, aktywizując wiele z istniejących w Lublinie organizacji pozarządowych. Zostało to bardzo wysoko ocenione przez międzynarodowe jury konkursu ESK w uzasadnieniu korzystnego dla Lublina rozstrzygnięcia. W ramach przygotowań podjęto działania zmierzające do optymalizacji zarządzania instytucjami kultury w Lublinie. Dnia 13 października 2010 r. wybrano pięć polskich miast, które przeszły do drugiego etapu konkursu – Gdańsk, Katowice, Lublin, Warszawa oraz Wrocław. Natomiast 21 czerwca 2011 r. 13-osobowa Komisja Selekcyjna, złożona z ekspertów Komisji Europejskiej: Robert Scott, Manfred Gaulhofer, Parlamentu Europejskiego: Andreas Wiesand, Danuta Glondys, Rady UE: Erna Hennicot-Schoepges, Constantin Chiriac, Komitetu Regionów - Elisabeth Vitouch oraz polskich rzeczoznawców powołanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Joanna Kiliszek, Tadeusz Kowalski, Michał Merczyński, Jacek Purchla, Monika Smoleń, Tadeusz Zielniewicz ogłosiła, iż zwycięzcą konkursu został Wrocław. Proces aplikacji Lublina o tytuł ESK 2016 można uznać jako korzystny dla rozwoju kultury lubelskiej i dla zewnętrznego wizerunku miasta. Otrzymanie tytułu ESK 2016 i w konsekwencji organizacja licznych wydarzeń, zachęciłaby do przyjazdu do Lublina większej liczby nie tylko turystów polskich, ale także zagranicznych, pryzcyzni LUBLIN – MIASTO TURYSTYCZNE

68

Po dynamicznym wzroście liczby osób korzystających z noclegów w 2009 r. wobec 2008 r. (przyrost o 14,89%), w 2010 r. nastąpił nieznaczny spadek o 1,74%. W sumie na koniec 2012 r. z oferty noclegowej Lublina skorzystało 189 288 osób

(o 13,69% więcej niż w 2008 r.). Zwiększa się liczba nocujących w mieście obcokrajowców (Tabela 33 oraz 34). Ilość zagranicznych turystów, którzy zatrzymali się w Lublinie w poszczególnych latach kształtowała się następująco: w 2008 r. – 41 014, w 2009 r. - 41 724, w 2010 r. - 49 471,

Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej

w 2011 r. – 50 726 a w 2012 r. – 53 657. W przeciągu pięciu lat łączna liczba turystów zagranicznych zwiększyła się o 15,1%, zaś ich udział w ogólnej liczbie turystów wzrósł o 3,51 p.p. Tabela 36: Korzystający z noclegów w poszczególnych obiektach zbiorowego zakwaterowania Rodzaj obiektu

2008 166 499 119 520 10 314 6 619

2009 191 298 146 862 9 028 1 054

Ogółem 2010 187 961 145 533 8 037 0

2011 197 767 159 064 8 147 0

2012 189 288 154 876 8 370 0

2008 41 014 36 583 907 431

łącznie, w tym: hotele motele pensjonaty inne obiekty hote20 505 23 206 22 641 21 103 20 460 1 565 lowe szkolne schroniska 3 021 3 043 3 053 3 391 3 423 149 młodzieżowe ośrodki wczasowe 0 1 008 926 60 89 0 ośrodki kolonijne 0 883 0 0 0 0 ośrodki szkolenio0 0 908 903 903 0 wo-wypoczynkowe zespoły domków 0 96 96 96 96 0 turystycznych kempingi 1 906 2 249 1 692 948 0 804 pozostałe obiekty 4 614 3 869 5 075 4 055 1 071 575 niesklasyfikowane Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych.

Turyści zagraniczni 2009 2010 2011 41 724 49 471 50 726 37 704 43 686 45 929 713 667 791 16 0 0

2012 53 657 47 915 1 528 0

1 905

3 655

2 977

3 676

139

122

178

175

0 0

0 0

0 0

0 0

0

169

177

214

0

0

0

0

903

589

272

0

344

583

402

149

Tabela 37: Udział turystów zagranicznych w ogólnej liczbie turystów korzystających z noclegów w poszczególnych obiektach zbiorowego zakwaterowania Rodzaj obiektu

2008 24,63% 30,61% 8,79% 6,51%

Udział turystów zagranicznych w ogólnej liczbie turystów 2009 2010 2011 21,81% 26,32% 25,65% 25,67% 30,02% 28,87% 7,90% 8,30% 9,71% 1,52% -

łącznie, w tym: hotele motele pensjonaty inne obiekty hotelo7,63% 8,21% we szkolne schroniska 4,93% 4,57% młodzieżowe ośrodki wczasowe 0% ośrodki kolonijne 0% ośrodki szkoleniowowypoczynkowe zespoły domków tu0% rystycznych kempingi 42,18% 40,15% pozostałe obiekty 12,46% 8,89% niesklasyfikowane Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych

16,14%

2012 28,35% 30,94% 18,26% -

14,11%

17,97%

4,00%

5,25%

5,11%

0% -

0% -

0% -

18,61%

19,60%

23,70%

0%

0%

0%

34,81%

28,69%

-

11,49%

9,91%

13,91%

Lokalnych.

69

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Rysunek 28: Korzystający z noclegów w Lublinie turyści polscy i zagraniczni, a także ich udział 250 000

26,32%

24,63%

225 000

190 685

197 767

50 726

53 657

21,00% 18,00% 15,00%

137 028

187 961

191 298

49 471

147 041

50 000

24,00%

138 490

75 000

149 574

100 000

41 014

41 724

125 485

125 000

166 499

175 000

30,00% 27,00%

21,81%

200 000 150 000

28,14%

25,65%

25 000

12,00% 9,00% 6,00% 3,00%

-

0,00% 2008

2009 2010 2011 łączna liczba turystów liczba turystów zagranicznych liczba turystów polskich udział turystów zagranicznych w ogólnej liczbie turystów

2012

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Najwyższą liczbą studentów w analizowanych latach Lublin mógł poszczycić się w 2009 r. – 86 305 studentów, ale już w 2010 r. odnotowano spadek liczby studentów o 2,4% - 84 221. W 2012 r. w porównaniu do 2008 r. w Lublinie studiowało ponad 10% mniej studentów. Na przestrzeni lat 2008-2012 w szkołach publicznych można zaobserwować spadek ogólnej liczby studentów, przy jednoczesnym wzroście liczby studentów studiów stacjonar-

LUBLIN – MIASTO AKADEMICKIE

nych. W szkołach niepublicznych liczba studiujących również spadła, jednak zmalała zarówno liczba osób studiujących w trybie stacjonarnym jak i niestacjonarnym.

Tabela 38: Liczba studentów szkół wyższych według rodzaju i trybu studiowania Tryb studiowania ogółem, w tym: studia stacjonarne (dzienne) studia niestacjonarne ogółem, w tym: studia stacjonarne (dzienne) studia niestacjonarne

70

2008 2009 2010 Łącznie szkoły publiczne i niepubliczne 85 911 86 305 84 221 50 217 35 694 56 192 36 682 19 510

51 139 35 166 Szkoły publiczne 55 311 37 625

2011

2012

80 839

77 173

51 578

51 948

52 464

32 643

28 891

24 709

53 896

52 494

51 196

38 251

38 921

39 408

17 686 15 645 Szkoły niepubliczne 30 994 30 325

13 573

11 788

ogółem, w tym: 29 719 studia stacjonarne 13 535 13 514 13 327 (dzienne) studia niestacjonarne 16 184 17 480 16 998 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

28 345

25 977

13 027

13 056

15 318

12 921

Lublin jako miasto akademickie otwarte jest nie tylko na studentów pochodzących z Polski, ale także zagranicznych. Tendencją globalną jest wzrost migracji młodych ludzi, poszukujących w innych krajach (na innych kontynentach) korzystniejszych ofert studiów wyższych. Dla rozwoju

Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej

miasta niezwykle istotne jest utrzymanie rangi miasta akademickiego o bogatym kapitale intelektualnym. Tabela 36 przedstawia liczbę cudzoziemców na lubelskich uczelniach. Najwięcej zagranicznych studentów w roku akademickim 2012/2013 studiowało na Uniwersytecie Medycznym (44,31% ogółu) oraz Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (19,82%). Tabela 39: Liczba cudzoziemców na lubelskich uczelniach wyższych Uczelnia

2010/2011 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) 221 Katolicki Uniwersytet Lubelski (KUL 210 Politechnika Lubelska (PL) 8 Uniwersytet Przyrodniczy (UP) 6 Uniwersytet Medyczny (UM) 896 Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji (WSEI) 0 Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji (WSPA) 12 Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza (WSSP) 48 Razem 1 401 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Rok akademicki 2011/2012 270 253 21 17 977 31 47 97 1 713

2012/2013 472 342 140 23 1 055 105 83 156 2 381

Ramka 7: Coraz więcej studentów z zagranicy w Lublinie Pod względem liczby zagranicznych studentów w roku akademickim 2012/2013 Lublin zajął p i ą t e m i e j s ce w P o l s c e . Wyprzedziły go jedynie Warszawa, Kraków, Wrocław i Poznań. Ponad 2 300 obcokrajowców studiujących w Lublinie wywodziło się z 67 państw. Najwięcej osób (50,5%) pochodziło z Ukrainy, 9,3% z Tajwanu, a 8,9% USA. Zauważyć można również duży odsetek studentów z Norwegii (5,8%), Białorusi (4,7%), Arabii Saudyjskiej (4,5%), Kanady (1,8%), Słowacji (1,4%), Hiszpanii (1,2%), Szwecji (1,2%) oraz Czech (1,1%). Rysunek 29: Kraje pochodzenia zagranicznych studentów uczących się w Lublinie

Ukraina Tajwan USA Norwegia Białoruś Arabia Saudyjska Kanada Słowacja Hiszpania Szwecja Czechy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS – Bank Danych Lokalnych.

Miasto Lublin wspólnie z uczelniami od 2011 r. realizuje projekt Study in Lublin, wspierając szkoły wyższe w pozyskiwaniu studentów spoza Polski. Kilka razy w roku organizowane są również spotkania z młodymi ludźmi w kraju i za granicą, miasto i lubelskie uczelnie uczestniczą także w zagranicznych targach edukacyjnych oraz prowadzą intensywne kampanie promocyjne na portalach internetowych.

71

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Uczelnie funkcjonujące w Lublinie dysponują łącznie 7 630 miejscami w akademikach. Największą liczbą miejsc oraz domów studenckich charakteryzuje się Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej – w 9 akademikach istnieje 2 681 miejsc noclegowych, przy czym najwięcej miejsc przypisanych jest do Domu Studenckiego „Ikar”. Na drugim miejscu pod względem łącznej liczby miejsc w akademikach znajduje się Uniwersytet Przyrodniczy – łącznie dysponuje 1 640 miejscami. W dyspozycji Politechniki Lubelskiej znajduje się 1 338 miejsc, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – 991, zaś Uniwersytetu Medycznego – 980. W Tabeli 40 zaprezentowano dokładny rozkład miejsc w domach studenckich wraz z ich adresami. Tabela 40: Liczba miejsc w akademikach Dom studencki Adres Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Męski Dom Studencki ul. Konstantynów 1 B Męski Dom Studencki ul. Niecała 8 Żeński Dom Studencki ul. Konstantynów 1 D Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Dom Studencki "AMOR" ul. Radziszewskiego 18 Dom Studencki "BABILON" ul. Radziszewskiego 17 Dom Studencki "FEMINA" ul. Langiewicza 20 Dom Studencki "GRZEŚ" ul. Langiewicza 24 Dom Studencki "HELIOS" ul. Czwartaków 13 Dom Studencki "IKAR" ul. Czwartaków 15 Dom Studencki "JOWISZ" ul. Langiewicza 5 Dom Studencki "ZANA" ul. Zana 11 Dom Studencki "KRONOS" ul. Sowińskiego 17 Uniwersytet Medyczny w Lublinie Dom Studenta Nr 1 ul. dr W. Chodźki 11 Dom Studenta Nr 2 ul. dr W. Chodźki 9 Dom Studenta Nr 3 ul. dr W. Chodźki 7 Dom Studenta Nr 4 ul. dr W. Chodźki 13B Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Dom Studencki "CEBION" ul. Langiewicza 6 Dom Studencki "DODEK" ul. Langiewicza 8 Dom Studencki "ESKULAP" ul. Langiewicza 12 Dom Studencki "BRODWAY" ul. Dobrzańskiego 35 Dom Studencki "MANHATTAN" ul. Dobrzańskiego 33 Politechnika Lubelska Dom Studencki 1 ul. Nadbystrzycka 42 Dom Studencki 2 ul. Nadbystrzycka 44 Dom Studencki 3 ul. Nadbystrzycka 44 A Dom Studencki 4 ul. Nadbystrzycka 42 A Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji pozyskanych od lubelskich uczelni wyższych.

Liczba miejsc 991 89 142 760 2 681 204 158 316 501 474 512 240 276 b.d. 980 243 199 250 288 1 640 260 260 280 420 420 1 338 350 324 324 340

W Tabeli 41 ukazano liczbę podmiotów, którym miasto udzieliło pomocy publicznej na mocy

72

artykułu 37 ustawy o finansach publicznych9 w latach 2008-2012. Najwięcej podmiotów otrzymało

9

Zgodnie z artykułem 37 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 nr 157 poz. 1240): Zarząd jednostki samorządu terytorialnego podaje do publicznej wiadomości w terminie do dnia

Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności otwartej

pomoc w 2010 r. (1 010), nieco mniej w 2009 r. (778) oraz w 2008 r. (699). Najmniej liczną grupą były podmioty, którym miasto udzieliło pomocy w 2011 r. W 2012 r. pomoc publiczną uzyskało 551 podmiotów, a więc o ponad 21% mniej jednostek niż w 2008 r. Należy jednak pamiętać, iż jest to jedynie ujęcie ilościowe, nie zaś wartościowe10. Tabela 41: Liczba podmiotów, którym miasto udzieliło pomocy publicznej na podstawie art. 37 ustawy o finansach publicznych Rodzaj danych 200811 2009 2010 liczba podmiotów 699 778 1 010 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta Lublin.

2011 302

2012 551

31 maja roku następnego informację obejmującą wykaz osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym udzielono pomocy publicznej. 10 Zgodnie z Ustawą Zarząd jednostki samorządu terytorialnego nie jest zobowiązany do przedstawienia wartości udzielonej pomocy publicznej, stąd w niniejszym raporcie przedstawiono jedynie liczbę podmiotów, którym miasto udzieliło pomocy publicznej, nie zaś jej wartość. 11 W 2008 r. wykaz został opracowany na podstawie art. 14 ustawy o finansach publicznych.

73

Raport końcowy z realizację Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

CO 3.1. Rozwój zewnętrznych sieci komunikacyjnych Lublin jest stolicą województwa lubelskiego i największym miastem położonym we wschodniej Polsce, na północnym skraju Wyżyny Lubelskiej. Dolina Bystrzycy dzieli miasto na dwie odmienne krajobrazowo części: lewobrzeżną – z urozmaiconą rzeźbą terenu, głębokimi dolinami i starymi wąwozami lessowymi i prawobrzeżną – płaską, będącą częścią płaskowyżu świdnickiego. Odległości od wybranych miast Polski są następujące: Wrocław 514 km, Gdańsk 504 km, Poznań 458 km, Łódź 308 km, Kraków 273 km, Warszawa 161 km. Natomiast od wybranych miast europejskich i położonych na pozostałych kontynentach: Ateny 1 477 km, Bangkok 7 978 km, Berlin 643 km, Bombaj 5 655 km, Budapeszt 487 km, Dublin 1 958 km, Helsinki 1 003 km, Hongkong 8 200 km, Kijów 565 km, Londyn 1 568 km, Madryt 2 348 km, Mińsk 448 km, Moskwa 1 110 km, Oslo 1 214 km, Paryż 1 464 km, Pekin 6 896 km, Praga 585 km, Rzym 1 866 km, Singapur 9 298 km, Stambuł 1 238 km, Sztokholm 943 km, Tokio 8 584 km, Wiedeń 560 km, Wilno 424 km. Od przejść granicznych z najbliższymi sąsiadami dzieli nas: 82 km – Dorohusk (Ukraina), 165 km – Terespol (Białoruś), 264 km – Barwinek (Słowacja). Do podstawowych elementów lubelskiego węzła transportowego o znaczeniu regionalnym zaliczają się cztery drogi krajowe (DK12 Warszawa-Lublin-Dorohusk-Kijów, DK17 Warszawa–Lublin– Lwów, DK19 Białystok–Lublin–Rzeszów, DK82 Lublin-Włodawa) oraz pięć dróg wojewódzkich (DW747 Iłża–Lipsko–Solec nad Wisłą–Opole Lubelskie–Bełżyce–Konopnica, DW809 Lublin–Krasienin– Kierzkówka–Przytoczno, DW822 Lublin–Port Lotniczy Świdnik, DW830 Lublin–Nałęczów-Bochotnica i DW835 Lublin–Wysokie–Biłgoraj–Sieniawa–Przeworsk–Kańczuga–Dynów–Grabownica Starzeńska). Natomiast w zakresie transportu kolejowego jest to linia kolejowa obsługująca Lubelski Węzeł Kolejowy, która włączona jest do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Zgodnie z ustaleniami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, celem funkcjonowania sieci TEN-T jest zapewnienie funkcjonowania rynku wewnętrznego, swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz zmniejszenie dysproporcji w poziomie rozwoju różnych regionów. Lubelski Węzeł Kolejowy (LWK) tworzą: 

linia kolejowa nr 7: Warszawa–Pilawa–Dęblin–Lublin–Rejowiec–Chełm–Dorohusk–granica państwa,



linia kolejowa nr 30: Łuków–Lublin Północny (obecnie remontowana i przywracana dla ruchu pasażerskiego),

74



linia kolejowa nr 67 : Lublin–Świdnik (obecnie niewykorzystywana w ruchu pasażerskim),



linia kolejowa nr 68: Lublin–Stalowa Wola–Przeworsk,



sześć stacji kolejowych, w tym trzy pasażerskie: Lublin, Lublin Północny i Lublin Zemborzyce. Jedną z kluczowych inwestycji zrealizowanych w dziedzinie transportu w okresie obowiązy-

wania Strategii była budowa portu lotniczego, która zakończyła się IV kwartale 2012 r. W ramach

CO 3.1. Rozwój zewnętrznych sieci komunikacji

projektu pn. Rozbudowa Regionalnego Portu Lotniczego: Port Lotniczy Lublin SA (Świdnik) o wartości ponad 475 mln zł (z zaangażowaniem środków finansowych z Unii Europejskiej) została stworzona niezbędna infrastruktura lotniskowa. Spółka Port Lotniczy Lublin SA w dniu 17.12.2012 r. rozpoczęła działalność operacyjną portu lotniczego jako lotniska cywilnego o kodzie referencyjnym 4D. Inwestycja ta wyraźnie przyczyni się do poprawy wizerunku regionu, który stanie się dostępny komunikacyjnie, co będzie skutkowało w przyszłych latach napływem nowych inwestycji i wywoła impuls do dynamicznego rozwoju gospodarczego. Port lotniczy będzie pozytywnie oddziaływał na rozwój wielu branż przemysłu ulokowanych w regionie, między innymi branży lotniczej, handlu, usług spedycyjnych, logistycznych kurierskich, turystycznych, hotelarskich oraz transportowych. Port Lotniczy Lublin obok lotów pasażerskich (turystycznych) oferuje loty biznesowe i czarterowe. Pierwsze uruchomione stałe połączenia zabierały pasażerów do Londynu, Dublina, Liverpoolu i Oslo. Docelowymi miejscami podróży mają być ważniejsze huby i lotniska Europy Zachodniej i Wschodniej. Równie ważne było zapoczątkowanie budowy obwodnicy Lublina. To jedna z największych i najpilniejszych inwestycji drogowych realizowanych na Lubelszczyźnie. Otaczająca miasto od północy i wschodu trasa powstanie w ciągu planowanych dróg ekspresowych S12, S17 i S19. Obwodnica Lublina stanowić będzie blisko połowę długości drogi ekspresowej S12–S17 na odcinku Sielce–Piaski (69,2km), której koszt budowy wynosi ponad 3,5 mld zł. W ramach tego odcinka drogi w okolicy Lublina zlokalizowano siedem węzłów drogowych: 

Dąbrowica – na przecięciu z projektowaną drogą ekspresową S19 relacji Białystok–Rzeszów oraz dojazdem do al. Solidarności w Lublinie (droga klasy GP),



Jakubowice – na przecięciu z przełożoną drogą wojewódzką nr 809 klasy GP w kierunku Lublina (do ul. Poligonowej),



Lubartów – na przecięciu z projektowaną drogą ekspresową S19 relacji Białystok–Rzeszów i planowaną drogą krajową klasy GP w kierunku Lublina (do al. Spółdzielczości Pracy),



Świdnik – na przecięciu ulicy Kusocińskiego z DK12/DK17,



Mełgiewska – na przecięciu z projektowaną po nowym śladzie ul. Mełgiewską,



Włodawa – na przecięciu z istniejącą DK82,



Witosa – na przecięciu z planowaną ulicą (projektowaną), klasy G (stanowiącą połączenie al. Witosa w Lublinie z al. Lotników Polskich w Świdniku). Zakończenie budowy obwodnicy Lublina w znacznym stopniu rozwiąże problem mieszania

się ruchu lokalnego i tranzytowego, co wraz ze stałym wzrostem liczby samochodów na drogach, przyczynia się do wydłużenia czasu przejazdu przez główne ciągi komunikacyjne oraz negatywnie wpływa na stan techniczny dróg i bezpieczeństwo ruchu. Jakościowa zmiana powiązań zewnętrznych miasta przyczyni się także do wzrostu zapotrzebowania na dostęp do infrastruktury wyższego rzędu na kierunkach dojazdowych do węzłów drogi szybkiego ruchu.

75

Raport końcowy z realizację Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Dostępność komunikacyjną Lublina zapewniają także spółki kolejowe: PKP Polskie Linie Kolejowe SA, PKP Intercity SA, Przewozy Regionalne sp. z o.o., realizujące połączenia regionalne, krajowe i międzynarodowe oraz przedsiębiorstwa przewozów autobusowych (tzw. PKS-y) i prywatni przewoźnicy (autobusy, busy). Na dzień 31 lipca 2012 r. Lublin posiadał bezpośrednie połączenie kolejowe z Warszawą i 10 miastami wojewódzkimi: Bydgoszczą, Gdańskiem, Katowicami, Kielcami, Krakowem, Łodzią, Poznaniem, Rzeszowem, Szczecinem i Wrocławiem oraz z Białą Podlaską, Chełmem, Dęblinem, Łukowem, Radomiem, Terespolem i Zamościem. Lublin posiadał także międzynarodowe połączenia kolejowe z Kijowem, Odessą i Berlinem. Autobusowa komunikacja regionalna realizowana jest przez przedsiębiorstwa wywodzące się z grupy PKS i przez przewoźników prywatnych. Autobusy PKS korzystają przede wszystkim z dworców PKS „Wschód” SA: głównego – przy al. Tysiąclecia i południowego – przy ul. Dworcowej 4. Przystanki komunikacji autobusowej i minibusowej, realizowanej przez przewoźników prywatnych, zlokalizowano przy dworcu kolejowym Lublin (Główny), przy al. Tysiąclecia oraz przy ul. Ruskiej. Komunikacja regionalna realizowana przez przedsiębiorstwa z grupy PKS na dzień 31 lipca 2012 r. zapewniała połączenia Lublina m. in. z: Białą Podlaską, Chełmem, Garwolinem, Hrubieszowem, Janowem Lubelskim, Krasnymstawem, Kraśnikiem, Kurowem, Lubartowem, Łukowem, Parczewem, Puławami, Radomiem, Radzyniem Podlaskim, Rykami, Rzeszowem, Tomaszowem Lubelskim, Warszawą i Zamościem. Przewoźnicy prywatni spoza grupy PKS na dzień 31 lipca 2012 r. obsługiwali połączenia m.in. do: Białej Podlaskiej, Biłgoraja, Bychawy, Chełma, Gdańska, Janowa Lubelskiego, Krakowa, Krasnegostawu, Kraśnika, Łęcznej, Nałęczowa, Opola Lubelskiego, Puław, Radomia, Świdnika, Tomaszowa Lubelskiego, Warszawy, Włodawy i Zamościa. Największą częstotliwością charakteryzują się połączenia z pobliskimi miastami, jak: Lubartów, Łęczna, Świdnik, Tomaszów Lubelski, Zamość, Chełm, Biłgoraj, Puławy, oraz głównymi miastami Polski: Warszawa, Rzeszów, Białystok, Kielce, Kraków. Za transport publiczny wewnątrz miasta odpowiada powołany 1 stycznia 2009 r. Zarząd Transportu Miejskiego w Lublinie12. Działalność ZTM w Lublinie zmierza do tego, by mieszkańcom Lublina i okolic coraz lepiej podróżowało się komunikacją miejską. ZTM stara się wdrażać optymalne rozwiązania zapewniające pasażerom komfortową, bezpieczną i tanią podróż autobusami i trolejbusami.

76

Pod koniec 2010 r. w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007–2013, Priorytet III Wojewódzkie ośrodki wzrostu, Działanie 3.1 Systemy miejskiego transportu zbiorowego, rozpoczęła się realizacja projektu Zintegrowany System Miejskiego Transportu Publicznego 12

Uchwała nr 496/XXVI/2008 Rady Miasta Lublin z dnia 27 listopada 2008 r.

CO 3.1. Rozwój zewnętrznych sieci komunikacji

w Lublinie o wartości 520 635 102 zł, z czego 340 403 217 zł pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zakończenie przedsięwzięcia zaplanowano na koniec 2015 r. Głównym celem projektu jest podniesienie szeroko rozumianej atrakcyjności systemu transportu publicznego w Lublinie poprzez jego kompleksową przebudowę. Realizacja projektu pozwoli na zmianę dotychczasowego sposobu przewozu pasażerów na terenie miasta oraz powiąże funkcjonalnie Lublin z gminami ościennymi. Inwestycja będzie podstawą do realizacji w przyszłości wspólnych projektów transportu publicznego z gminami sąsiadującymi. Projekt, zgodnie z zapisami Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, przyczyni się do zwiększenia mobilności mieszkańców miasta. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez: 

wzrost niezawodności i efektywności funkcjonowania transportu publicznego,



poprawę komfortu podróży transportem zbiorowym,



poprawę dostępności osób niepełnosprawnych do środków transportu publicznego,



redukcję niekorzystnego oddziaływania systemu transportu miejskiego na środowisko. Projekt zakłada inwestycje w:



infrastrukturę: 

budowę trakcji trolejbusowej, w tym: budowę nowych tras dwukierunkowej trakcji trolejbusowej o długości 25 km, budowę nowych tras jednokierunkowej trakcji trolejbusowej o długości 1,4 km, rozbudowę układu zasilania oraz budowę dziewięciu nowych podstacji zasilających,



budowę/modernizację ulic i skrzyżowań, na których zostaną ustanowione priorytety dla pojazdów komunikacji publicznej oraz zostanie poprowadzona komunikacja trolejbusowa,

 

budowę zajezdni trolejbusowej przy ul. Grygowej/Pancerniaków,

nowy tabor: 

zakup 70 nowoczesnych trolejbusów z dodatkowym autonomicznym układem jazdy awaryjnej,





zakup 100 nowoczesnych autobusów spełniających normę emisji spalin EURO 5 oraz EEV,



zakup 3 wozów technicznych,

zarządzanie ruchem: 

budowę systemu zarządzania ruchem,



budowę systemu zarządzania transportem publicznym. Drugim kluczowym zadaniem w zakresie transportu publicznego, którego realizacja rozpo-

częła się w lipcu 2007 r. i potrwa do końca 2014 r. jest projekt Modernizacja infrastruktury przystankowej wraz z budową systemu informacji pasażerskiej dla poprawy jakości funkcjonowania komunikacji miejskiej w Lublinie. Łączna wartość projektu wynosi 13 213 716,83 zł, z czego 9 242 457,83 zł pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zadanie jest realizowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego 2007–2013, Prio-

77

Raport końcowy z realizację Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

rytet V Transport, Działanie 5.3 Miejski transport publiczny. Swoim zasięgiem obejmuje modernizację infrastruktury przystankowej oraz budowę systemu informacji pasażerskiej. Projekt zakłada przebudowę lub remont 41 zatok dla pojazdów komunikacji miejskiej, zakup i montaż 128 wiat przystankowych oraz 368 słupków przystankowych oraz stworzenie podstaw systemu informacji pasażerskiej. Wybrane przystanki w centrum miasta zostały dodatkowo wyposażone w monitoring, bezobsługowe toalety, a także punkty sprzedaży biletów. W ramach systemu informacji pasażerskiej, pojazdy komunikacji miejskiej zostały wyposażone w modemy GSM/GPRS, odbiorniki GPS oraz urządzenia do pomiaru liczby przewożonych pasażerów. Na części przystanków, głównie w węzłach przesiadkowych, zamontowano tablice elektroniczne systemu dynamicznej informacji przystankowej. Uruchomiono także stronę internetową z dynamiczną informacją dla pasażerów. Podstawowym celem projektu jest zrównoważony rozwój oraz wzrost konkurencyjności Lublina za sprawą podniesienia jakości życia mieszkańców dzięki stworzeniu komunikacji miejskiej dostosowanej do potrzeb pasażerów. Dodatkowo celem pośrednim projektu jest zwiększenie atrakcyjności gospodarczej Miasta Lublin. Projekt przyczyni się do poprawy komfortu podróży transportem zbiorowym oraz większej dostępności do środków transportu publicznego dla osób niepełnosprawnych. Wpłynie też korzystnie na środowisko naturalne i przestrzeń publiczną, jeśli kierowcy aut osobowych przesiądą się do przyjaznych środków komunikacji zbiorowej. Zasadniczym problemem wpływającym na dostępność komunikacyjną Lublina jest brak szybkiej kolei do ważniejszych miast Polski, a przede wszystkim Warszawy. Dla zwiększenia dostępności komunikacyjnej stolicy województwa istotna jest realizacja drogi ekspresowej S17 na całym odcinku z Lublina do Warszawy. Inwestycje zlokalizowane wokół Lublina wymuszą także konieczność zrealizowania szeregu przedsięwzięć poprawiających komunikację wewnątrz miasta (np. zapewnienie dróg dojazdowych do obwodnicy, lotniska i dworców). Z kolei dla rozwoju portu lotniczego kluczowe jest ustanowienie stałego przejścia granicznego, co pomogłoby zwiększyć liczbę połączeń i ilość obsługiwanych pasażerów. Niezależnie od decyzji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w tej sprawie, czynione są starania o rozbudowę siatki połączeń krajowych i międzynarodowych.

78

CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających

CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających Odwiedzający Lublin turyści mogli nie tylko zwiedzać zabytkowe obiekty, oglądać muzealne ekspozycje, czy wystawy, ale też uczestniczyć w kilkuset imprezach organizowanych w mieście każdego roku13. Warto wśród nich wymienić14: 1. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Ludowej Mikołajki Folkowe Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Orkiestra św. Mikołaja, Akademickie Centrum Kultury UMCS „Chatka Żaka” 1991 r. 22 www.mikolajki.folk.pl

Międzynarodowy Festiwal Muzyki Ludowej Mikołajki Folkowe to najstarszy i jeden z największych w Polsce festiwali prezentujących muzykę inspirowaną folklorem. Jego celem jest popularyzacja kultury tradycyjnej we wszystkich jej przejawach. Artyści, przy wykorzystaniu współczesnych środków, tworzą swobodne i odbiegające od schematów interpretacje źródeł ludowych. W rezultacie powstaje oryginalna i nowoczesna muzyka, zachowująca jednocześnie tradycyjne wartości folkloru. Dzięki różnorodnemu repertuarowi oraz towarzyszącej festiwalowi atmosferze święta folkowego, zyskał on miano ważnego wydarzenia kulturalnego, a także jednego z najbardziej interesujących i prestiżowych przeglądów tego rodzaju muzyki w Polsce. 2. Festiwal Konfrontacje Teatralne Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Centrum Kultury w Lublinie 1996 r. 17 www.konfrontacje.pl

Festiwal został powołany do życia w 1996 r. przez przedstawicieli lubelskiego środowiska teatralnego, związanego uprzednio z ideą Konfrontacji Młodego Teatru. Kolejne edycje były autorską propozycją Komisarzy Artystycznych. Od 2010 r. oficjalna nazwa wydarzenia brzmi Festiwal Konfrontacje Teatralne. W ramach festiwalu prezentowane są dokonania najciekawszych osobowości teatralnych, przedstawiające nowy sposób na zrozumienie teatru. W ostatnich edycjach program główny został uzupełniony o „show case lubelski”, odnoszący się do lubelskiego środowiska teatralnego.

79 13

Szczegółowe informacje o najważniejszych wydarzeniach cyklicznych oraz bieżący kalendarz wydarzeń znajduje się na stronie www.kultura.lublin.eu. 14 Przedstawione wydarzenia zostały uszeregowane wg daty ich powstania.

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

3. Festiwal Tempus Paschale Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Stowarzyszenie Pro Musica Anitqua 1997 r. 18 www.tempus-paschale.pl

W ramach Festiwalu Tempus Paschale organizowane są koncerty muzyki dawnej w zabytkowych lubelskich wnętrzach, zaś uczestnikami są soliści i zespoły z kraju i zagranicy. Oprócz tego Festiwal to także wystawy malarstwa. Jest to jedyne w regionie wydarzenie, promujące dawną muzykę. Ponadto podkreśla ono europejski wymiar dziedzictwa kulturalnego Lublina za pośrednictwem prezentacji arcydzieł muzyki dawnej, muzyki żydowskiej oraz rosyjskiej. Co więcej, zorganizowanie Festiwalu w okresie paschalnym oraz prezentowanie wybitnych dzieł muzyki religijnej podkreśla szczególny, duchowy wymiar kultury. Lubelscy muzycy mają okazję współpracować ze ścisłą czołówką polskich instrumentalistów oraz śpiewaków, dając świadectwo wysokiego poziomu własnych umiejętności. 4. Międzynarodowe Spotkania Teatrów Tańca Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Lubelski Teatr Tańca- Centrum Kultury 1997 r. 16 www.dancefestival.lublin.pl

Międzynarodowe Spotkania Teatrów Tańca, zainicjowane w 1997 r., stały się obecnie jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych Lublina, a także jednym z najbardziej liczących się festiwali sztuki tańca w Polsce i Europie. Ideą Festiwalu jest wymiana doświadczeń oraz wzajemne poznanie, czy też inspiracja odmiennością kulturową między Polską, krajami Europy ŚrodkowoWschodniej, Europy Zachodniej i innymi częściami świata. Kolejne edycje za cel stawiają przedstawienie najciekawszych propozycji artystycznych prezentowanych przez profesjonalne teatry tańca z całego świata, lecz również promocję polskich artystów, wymianę doświadczeń, czy wzajemne inspiracje. 5. Festiwal Fantastyki Falkon

80

Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Lubelskie Stowarzyszenie Fantastyki „Cytadela Syriusza” 2000 r. 13 www.falkon.co

Festiwal Fantastyki Falkon organizowany jest w Lublinie nieprzerwanie od 2000 r. W premierowej edycji udział wzięło 430 osób, zaś już w ostatniej kilka tysięcy uczestników z całej Polski. Falkon to interdyscyplinarny festiwal poświęcony kulturze, która jest inspirowana szeroko

CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających

rozumianą fantastyką. W ciągu trzynastu lat przerodził się w jeden z największych i najbardziej liczących się festiwali fantastyki w Polsce, zrzeszających miłośników literatury, filmu, komiksu czy wszelkiego rodzaju gier. Festiwal organizowany jest nie tylko z myślą o zadeklarowanych miłośnikach fantastyki, lecz również o osobach, które chcą poszerzyć swoje horyzonty i poznać ciekawych ludzi, czy miło spędzić listopadowy weekend. Trwa cztery dni, w trakcie których odbywa się ponad 600 wydarzeń związanych z fantastyką oraz kulturą alternatywną. 6. Międzynarodowy Festiwal Najstarsze Pieśni Europy Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża” 2000 r. 13 www.npe-festiwal.pl

Festiwal ma na celu zaprezentowanie najstarszych muzycznych świadectw kultury tradycyjnej z różnych regionów Europy. Dotychczas uczestniczyło w nim kilkadziesiąt zespołów śpiewaczy oraz liczni soliści z Albanii, Białorusi, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rosji, Ukrainy, Słowacji, Serbii i Włoch. Każda edycja Najstarszych Pieśni Europy poprzedzona jest wnikliwymi badaniami etnomuzykologicznymi, prowadzonymi wspólnie z ośrodkami naukowymi z różnych regionów świata. Festiwal to także nauka tradycyjnych tańców, wystawy, pokazy filmów, dyskusje oraz wykłady, a artyści to zarówno wiekowi strażnicy wiejskiej tradycji, jak i młodzi artyści z miasta. 7. Międzynarodowy Festiwal Młodego Kina Pełny Metraż Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Kinoteatr Projekt, Centrum Kultury w Lublinie 2006 r. 7 www.kinoteatrprojekt.pl

Międzynarodowy Festiwal Młodego Kina Pełny Metraż to jeden z nielicznych, jedyny w Polsce, festiwal kina niezależnego, na którym pokazywane są wyłącznie niezależne filmy pełnometrażowe kina autorskiego, o charakterze fabularnym bądź dokumentalnym. Filmy te są zjawiskiem szczególnym- tworzone są przez pasjonatów, powstają przede wszystkim z prawdziwej potrzeby wypowiedzi i kreowania kina, w oparciu o oryginalne, własne scenariusze twórców. Projekcje filmów są łączone ze spotkaniami i dyskusjami z twórcami. 8. Jarmark Jagielloński Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Warsztaty Kultury w Lublinie 2007 r. 6 www.jarmarkjagiellonski.pl

81

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

Jarmark Jagielloński stał się jedną z najważniejszych kulturalnych atrakcji turystycznych Lublina i Lubelszczyzny, przyciągającą co roku kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy turystów. Powstał jako projekt europejski, mający na celu promowanie wspólnego dziedzictwa Wschodu i Zachodu. Stanowi połączenie tradycji historycznych Jarmarków, organizowanych w XV i XVI wieku w Lublinie, ze współczesną wymianą gospodarczą oraz kulturalną, wartości kultury tradycyjnej i propagowania dorobku regionalnych grup etnicznych oraz religijnych. Już od pierwszej edycji przyczynił się do zbudowania stabilnych fundamentów współpracy pomiędzy środowiskami sztuki tradycyjnej Polski, Białorusi, Litwy, Ukrainy, Słowacji oraz Węgier. Podczas Jarmarku kultura tradycyjna jest prezentowana zarówno w swych formach autentycznych, jak i wzbogaconych współczesnymi elementami artystycznymi, inspirującymi się folklorem. Jarmark to nie tylko wydarzenie kupieckie, lecz także płaszczyzna spotkania kultur. Za pośrednictwem koncertów, spektakli, wystaw, warsztatów, pokazów rzemiosła czy plenerów artystycznych przestrzeni publicznej prowadzi szeroką edukację oraz promuje kulturę tradycyjną. 9. Noc Kultury Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Warsztaty Kultury w Lublinie 2007 r. 5 www.nockultury.pl

Noc Kultury co roku przyciąga do Lublina dziesiątki tysięcy osób. Podczas Nocy Kultury wszystkie instytucje kulturalne oferują darmowy wstęp oraz specjalne atrakcje, a publiczność do rana spaceruje po ulicach miasta. Najważniejszą sceną wydarzeń jest publiczna przestrzeń miejska, gdzie teatry o światowej renomie stają na równi z ulicznymi artystami, muzyka symfoniczna przeplata się z jazzem, folkiem i elektro-funkiem. W ramach wydarzenia organizowane są koncerty, performance i happeningi, instalacje plastyczne, spektakle, pokazy mody, czy kino samochodowe, przy czym liczba wydarzeń z roku na rok wzrasta. 10. Carnaval Sztuk–Mistrzów

Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

82

Kancelaria Prezydenta, Wydział Strategii i Obsługi Inwestorów, Warsztaty Kultury w Lublinie Fundacja Sztukmistrze 2008 r. 5 www.sztukmistrze.eu

Carnaval Sztuk–Mistrzów to rozwinięcie odbywającego się w Lublinie od kilku lat Festiwalu Sztukmistrzów. W trakcie Carnavalu w przestrzeni miasta odbywają się występy z pogranicza teatru i nowego cyrku. Do Lublina przyjeżdżają artyści i specjaliści sztuki cyrkowej z wielu krajów Europy (łącznie miasto gości około 4 tys. osób), którzy oprócz spektakli i widowisk prowadzą cykl

CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzających

warsztatów dla profesjonalistów oraz początkujących adeptów tej dziedziny. Są to między innymi żonglerzy, diaboliści, poiarze, devilstickowcy, monocykliści, mimowie i akrobaci, pochodzący z większości kontynentów świata. Podczas festiwalu prezentowana jest światowa sztuka alternatywna i eksperymentalna, a Lublin jest jedynym w Polsce miejscem prezentującym tego typu wydarzenia artystyczne. 11. Inne Brzmienia Art’n’Music Festival Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Warsztaty Kultury w Lublinie 2008 r. 5 www.innebrzmienia.pl

Inne Brzmienia Art’n’Music Festival to cykl imprez kulturalnych: koncertów, wystaw i warsztatów artystycznych, w których uczestniczą polscy i zagraniczni muzycy, artyści, przedstawiciele świata filmu, mediów i nauki. Miejscem spotkań są dwa miasta partnerskie: Lublin i Lwów, posiadające znakomitą infrastrukturę do przeprowadzenia imprez masowych o dużym rozmachu. Festiwal to nie tylko wydarzenie artystyczne, lecz także projekt, któremu towarzyszy cykl debat na temat tożsamości europejskiej. Jego cechą charakterystyczną jest fakt, iż organizatorzy zapraszają artystów do stworzenia projektów muzycznych specjalnie na festiwal. 12. Lublin Jazz Festival Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Centrum Kultury w Lublinie 2008 r. 5 www.lublinjazz.pl

Po raz pierwszy Lublin Jazz Festival zorganizowany został w 2008 r. Od początku ma on na celu prezentację różnorodności form współczesnej muzyki jazzowej oraz najciekawszych polskich i światowych wydarzeń muzycznych z tej dziedziny. Wydarzenia muzyczne wzbogacone są o działania wizualne oraz edukacyjne. 13. Europejski Festiwal Smaku w Lublinie Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Miasto Lublin 2009 r. 4 www.europejskifestiwalsmaku.pl

Europejski Festiwal Smaku to największe kulinarne święto regionu, ukazujące wielokulturowość oraz dziedzictwo kulinarne Lubelszczyzny. Łączy w sobie wydarzenia kulturalne z tradycją lubelskiej kuchni. Festiwal słynie z bogatego programu kulturalnego, na który składają się między

83

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

innymi koncerty muzyki bałkańskiej i ukraińskiej, wystawy, wernisaże, konkursy i warsztaty sztuki kulinarnej. 14. Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Open City / Otwarte Miasto Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża” 2009 r. 4 www.opencity.pl

Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Open City jest nawiązaniem do tradycji wprowadzenia sztuki w przestrzeń publiczną, co w Polsce wiązało się z imprezami plenerowymi lat 60. i 70. Formuła wydarzenia uwzględnia historię oraz tożsamość Lublina, zaś samo miasto staje się punktem odniesienia dla wielu realizacji artystycznych. Do udziału w projekcie zapraszani są wybitni artyści ze Wschodu oraz Zachodu, a także interesujący artyści młodego pokolenia, zajmujący się realizacją prac z obszaru instalacji performance. Artyści biorący udział w Festiwalu Open City wystawiając swe dzieła w przestrzeni publicznej poddają je ocenie mieszkańcom miasta. 15. Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej „Kody” Organizator Data powstania Liczba edycji Strona internetowa

Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża” 2009 r. 4 www.kody-festiwal.pl

Idea festiwalu narodziła się w 2006 r. w trakcie występu Zespołu Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej na Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień. Kierowany przez Jana Bernada Zespół wystąpił wówczas we wspólnym projekcie z trzema kompozytorami: Jackiem Kochanem, Jerzym Kornowiczem i Jarosławem Siwińskim. Festiwal powstał, aby łączyć i przenikać tradycję muzyki archaicznej z nowoczesnymi poszukiwaniami. Spotykają się na nim wybitni muzycy, kompozytorzy muzyki współczesnej, przedstawiciele awangardowego jazzu, a także muzycy tradycyjni i twórcy rekonstruujący archaiczne tradycje muzyczne.

84

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta Współpraca międzynarodowa Lublina opiera się zarówno na własnych inicjatywach Urzędu Miasta Lublin, jak i na wspieraniu działań poszczególnych środowisk, instytucji i firm lubelskich. Lublin posiada podpisane umowy partnerskie z następującymi 20 miastami: Nancy - Francja (1988), Münster - Niemcy (1991), Delmenhorst - Niemcy (1992), Rishon LeZion - Izrael (1992), Lancaster - Wielka Brytania (1994), Debreczyn - Węgry (1995), Łuck - Ukraina (1996), Ługańsk Ukraina (1996), Starobielsk - Ukraina (1996), Tilbrug - Holandia (1996), Viseu - Portugalia (1998), Erie - USA (1999), Poniewież - Litwa (1999), Windsor - Kanada (2000), Pernik - Bułgaria (2001), Alcalá de Henares - Hiszpania (2001), Lwów - Ukraina (2004), Iwano-Frankiwsk - Ukraina (2009), Brześć - Białoruś (2009), Jiaozuo - Chiny (2010) oraz listy intencyjne o współpracy z 6 miastami zaprzyjaźnionymi: Sumy – Ukraina (2002), Omsk – Rosja (2009), Ramallah – Palestyna (2010), Grenada – Hiszpania (2012), Jiading (dzielnica Szanghaju) – Chiny (2012), Tbilisi – Gruzja (2012). W kontaktach z miastami partnerskimi i zaprzyjaźnionymi kreowano pozytywny wizerunek Lublina poprzez jak najszersze informowanie o naszym mieście, ułatwiano kontakt lubelskim instytucjom kultury nauki i gospodarki z ich odpowiednikami za granicą oraz dążono do zainteresowania i objęcia wymianą partnerską możliwie licznych grup mieszkańców Lublina. Współpraca zagraniczna Miasta Lublina opierała się na trzech zasadniczych priorytetach: 

utrzymywaniu stałych kontaktów i wymianie doświadczeń z miastami partnerskimi i zaprzyjaźnionymi,



stałej współpracy ze Stowarzyszeniem Eurocities jako platformą szerokich multilateralnych kontaktów z miastami europejskimi,



współpracy międzynarodowej Lublina w kontekście sfery gospodarczej i kulturalnej. Podejmowane działania realizowane były na następujących płaszczyznach:



politycznej – wizyty i kontakty kurtuazyjne przy okazji uroczystości organizowanych przez samorządy i państwa czy instytucje międzynarodowe (w kontaktach z miastami partnerskimi i zaprzyjaźnionymi przyjmuję się, jako zasadę, jedną wizytę w danym mieście i rewizytę w Lublinie w ciągu roku),



dialogu kultur – organizacja wspólnych przedsięwzięć o charakterze informacyjnym, turystycznym, sportowym, kulturalnym, gdzie Lublin spełnia rolę miejsca spotkania i łącznika między różnymi kulturami (wschodnią i zachodnią), religiami, grupami narodowościowymi.



informacyjnej – wymiana doświadczeń w zakresie zarządzania społecznością lokalną, (w tym administracji samorządowej) oraz rozwoju przedsiębiorczości i przyciągania inwestorów, a także organizacji przedsięwzięć kulturalnych i promocyjnych,

85

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012



promocyjnej – organizacja wizyt dziennikarzy i osób kształtujących opinię publiczną na poziomie krajowym i międzynarodowym i utrwalenie wizerunku miasta – „spotkań kultur i bramy Wschodu”. W drugiej połowie 2011 r. Miasto Lublin tworzyło lub współtworzyło wydarzenia związane

z objęciem przez Polskę półrocznego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Były to liczne spotkania ekspertów europejskich oraz wydarzenia kulturalne: 

14-16 września – międzynarodowa konferencja naukowa „Mniejszości narodowe, etniczne i językowe w UE” zorganizowana we współpracy z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,



10-11 października – konferencja „Wspólna polityka integracji: zapobieganie wykluczaniu imigrantów w UE” zorganizowana we współpracy z Caritas Polska,



12-15 października – nieformalne spotkanie dyrektorów departamentów kultury ministerstw spraw zagranicznych oraz dyrektorów departamentów współpracy międzynarodowej ministerstw kultury krajów UE zorganizowane we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego,



17 października (Viseu, Portugalia) – konferencja „Przyszłość polityki spójności, a rozwój regionów” zorganizowana we współpracy z Ambasadą RP w Lizbonie i miastem partnerskim Viseu,



17-21 października (Bruksela, Belgia) – prezentacja Lublina i Lubelszczyzny w siedzibie Parlamentu Europejskiego w Brukseli zorganizowana we współpracy z prof. Mirosławem Piotrowskim, posłem do Parlamentu Europejskiego,



21-23 października – organizacja Kongresu Kultury Partnerstwa Wschodniego w ramach działania pod nazwą „Partnerstwo wschodnie jako projekt kulturowy”,



17-18 listopada – konferencja „Budowanie polityki spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych” z udziałem europejskich ekspertów, zorganizowana we współpracy z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego. Ponadto odbyły się inne wydarzenia lubelskie prezentowane w kraju i zagranicą z oficjalne-

go Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji: 

22 września–9 października – Warsztaty Kultury zrealizowały projekt „Mindware. Technologie dialogu”,



6-12 października – Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża” zorganizował Międzynarodowy Festiwal „Najstarsze pieśni Europy. Tradycja i awangarda”,

86



14-22 października – Centrum Kultury zorganizowało Międzynarodowy Festiwal „Konfrontacje Teatralne”. Z kolei w ramach działań Instytutu Adama Mickiewicza na rzecz promocji Polskiej Prezyden-

cji poza granicami kraju, w największych miastach UE prezentowane były dwa lubelskie projekty:

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta



„Konfrontacje – Partnerstwo dla Teatru”, przygotowany przez Towarzystwo Edukacji Kulturalnej,



„Bio-obiekt – mobilny wehikuł działań artystycznych”, przygotowany przez Centrum Kultury. W pierwszej połowie 2011 r., w ramach końcowej aplikacji Lublina do tytułu Europejskiej

Stolicy Kultury 2016, podpisano deklaracje o współpracy w realizacji programu ESK z miastami hiszpańskimi, które znalazły się na narodowej krótkiej liście: Burgos, Kordoba, Saragossa, San Sebastian, Segovia. Ponadto. Przedstawiciele Lublina uczestniczyli m.in. w następujących konsultacjach i spotkaniach informacyjnych: 

24-25 lutego (Graz, Austria) – spotkanie z Manfredem Gaulhoferem, przewodniczącym Komisji Selekcyjnej Konkursu ESK 2016,



1-3 marca (Bruksela, Belgia) – spotkanie informacyjne o ESK zorganizowanym przez Komisję Europejską,



16-19 marca (Turku, Finlandia) – Forum Kultury Eurocities oraz spotkanie z organizatorami programu Turku – ESK 2011,



14-16 kwietnia (Lwów, Ukraina) – wspólne posiedzenie rad miast Lublin i Lwów w czasie, którego odbyła się prezentacja aplikacji Lublina ESK 2016. Współpraca z krajami z Europy Wschodniej ma priorytetowe znaczenie w polityce międzyna-

rodowej miasta. Lublin ze względu na swoją bliskość wschodniej granicy oraz tradycyjne już kontakty ze wschodem ma szczególny wkład w zacieśnianie przyjacielskich relacji z miastami na terytorium byłego ZSRR. Lublin aktywnie wspiera inicjatywy podejmowane w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i programu Partnerstwo Wschodnie. Budowanie przez władze Lublina przyjacielskich relacji z partnerami na wschodzie jest czynnym uczestnictwem w procesie, uczynienia z Polski pomostu między Wschodem a Zachodem. Oprócz ścisłej współpracy z krajami Wschodnimi, Lublin realizuje liczne projekty z partnerami z Zachodu. Do najważniejszych wspólnych przedsięwzięć można zaliczyć następujące inicjatywy15: 1. Spotkajmy się – inny nie znaczy obcy. Warsztaty i szkolenia dla młodzieży Beneficjent Źródło finansowania Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego w 2008 roku za pośrednictwem Narodowego Centrum Kultury 127 378,53 PLN 76 568,00 PLN 01.04.2008 – 30.11.2008

Celem projektu było ukazanie lokalnych kontekstów wielokulturowości polsko – ukraińskiego pogranicza, przeprowadzenie wspólnych, twórczych spotkań młodzieży pochodzącej z różnych kręgów kulturowych, sprzyjających lepszemu wzajemnemu poznaniu się i zrozumieniu. Uczestni15

Przedstawione projekty zostały uszeregowane wg terminu rozpoczęcia realizacji projektu

87

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

kami warsztatów (m.in. śpiewu, fotograficznych, literackich, pisania ikon itp.) była lubelska młodzież i studenci pochodzenia ukraińskiego, romskiego, żydowskiego i polskiego. W ramach projektu odbyły się warsztaty literackie, warsztaty teatralne, warsztaty pisania ikon – duchowość pogranicza, warsztaty śpiewu tradycyjnego, warsztaty fotograficzne, święto światła. Do instytucji zaangażowanych w realizację projektu wlicza się: Miasto Lublin, Centrum Kultury w Lublinie, Akademickie Centrum Kultury w Lublinie, OPT Gardzienice oraz Fundację Muzyka Kresów. 2. Projekty kluczowe dla rozwoju współpracy transgranicznej Lublin–Łuck–Lwów–IwanoFrankiwsk Beneficjent Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Ministerstwo Spraw Zagranicznych Polska Pomoc Zagraniczna 2008 218 966,00 PLN 205 346,00 PLN 01.07.2008 – 31.12.2008

Głównymi partnerami w realizacji zadania były miasta partnerskie Lublina: Lwów i Łuck, a także miasto zaprzyjaźnione Iwano-Frankiwsk, do współpracy zaproszone zostały również lokalne organizacje pozarządowe. Projekt był kontynuacją działań realizowanych w ramach „Strategii współpracy transgranicznej Lublin-Łuck-Lwów-Iwano-Frankiwsk”. Polsko-ukraińskie grupy robocze pracowały nad przygotowaniem projektów w 5 obszarach tematycznych: dobre rządzenie, wspieranie przedsiębiorczości, kultura, turystyka, ochrona środowiska. Projekt pozwolił na rozwijanie dotychczasowej współpracy ze wschodnim sąsiadem oraz stworzenie nowych, ważnych dla rozwoju Lublina, inicjatyw w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2007- 2013. Złożone zostały wspólne projekty o dofinansowanie w konkursie Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-2013. Dzięki realizacji wspólnych projektów współpraca pomiędzy Lublinem i miastami partnerskimi stale się zacieśnia, a owocami tej współpracy są kolejne przedsięwzięcia i zadania współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej i innych zewnętrznych źródeł finansowania.

88

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta

3. HerO = Heritage as Opportunity - Dziedzictwo jako szansa

Partnerzy Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Regensburg (Niemcy) – lider, Graz (Austria), Neapol (Włochy), Wilno (Litwa), Sighisoara (Rumunia), Liverpool (Wielka Brytania), Poitiers (Francja), Valencia (Hiszpania), Valletta (Malta Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego URBACT II 635 000,00 € 462 150,00 €, z czego Lublin otrzymał 35 000 € 21.11.2008 - 19.07.2011

Projekt HerO dotyczył zintegrowanych metod zarządzania rozwojem miast o znaczących walorach historycznych. Europejskie miasta zabytkowe różnej wielkości, w ramach współpracy sieciowej, opracowały i zrealizowały strategie zintegrowanego zarządzania, wynikające ze swych potrzeb i uwarunkowań, korzystając z wymiany doświadczeń oraz współpracy eksperckiej i metodologicznej. Wyzwaniem specyficznym tego projektu było godzenie potrzeby ochrony zabytkowej tkanki miejskiej i wymogów konserwatorskich ze współczesnymi standardami jakości, potrzebami społecznymi i budowaniem szans na rozwój ekonomiczny. Obszarem szczególnej uwagi były zagadnienia związane z zarządzaniem konfliktami interesów między różnymi formami użytkowania oraz z kapitalizacją zasobów zabytkowych przez wykorzystanie potencjału aktywności gospodarczej, społecznej, kulturalnej lokalnych społeczności. Realizacja projektu pozwoliła ustanowić Lokalne Grupy Wsparcia dla wzbogacenia wymiany doświadczeń i dyskusji pomiędzy odpowiednimi kluczowymi partnerami w celu uzyskania trwałych rozwiązań wychodzących naprzeciw potrzebom wszystkich zainteresowanych stron. Lokalne Grupy Wsparcia opracowały Lokalne Plany Działań na rzecz zrównoważonej ochrony i rehabilitacji zabytkowych krajobrazów miejskich, uwzględniając społeczno-ekonomiczny rozwój zagospodarowania obszarów staromiejskich dla wzmocnienia ich atrakcyjności i konkurencyjności. Przyjęcie sprawdzonych zintegrowanych i innowacyjnych strategii zarządzania dziedzictwem historycznym i rozwojem miast, od partnerów o różnej skali i strukturze, którzy posiadają obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, stanowi efektywne narzędzie zrównoważonego zarządzania. Wzajemna wymiana doświadczeń przyniesie wielostronne korzyści historycznym miastom europejskim i pozwoli podnosić rangę „Europejskiego Dziedzictwa Kultury” oraz wzmocni starania o wpisywanie obiektów na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Projekt przyczynił się także do popularyzacji walorów kultury miejskiej Europy - w ujęciu historycznym, funkcjonalnym i przestrzennym - jako istotnych aspektów zrównoważonego rozwoju.

89

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

4. Dwa narody: 102 powody by się poznać Beneficjent Źródło finansowania Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Miasto Lublin / III Liceum Ogółnokształcące im. Unii Lubelskiej w Lublinie Polsko – Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży przy Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji w Warszawie oraz Budżet Państwa 23 241,55 PLN 18 593,24 PLN 01.04.2009 – 30.06.2009

Projekt realizowany był w partnerstwie z III Liceum Ogólnokształcącym im. Unii Lubelskiej w Lublinie oraz Panevezys Ausros Vidurine Mokykla. Powstał w odpowiedzi na inicjatywę uczniów III Liceum Ogólnokształcącego im. Unii Lubelskiej w Lublinie. Młodzież opracowała założenia i cele projektu oraz szczegółowy harmonogram działań. Propozycja została przesłana do szkoły „Ausros” Vidurine Mokykla w Poniewieżu i spotkała się z dużym zainteresowaniem. Celem projektu było wypromowanie dialogu międzykulturowego i międzyetnicznego oraz włączanie młodzieży z mniejszymi możliwościami. Projekt miał na celu tworzenie i upowszechnianie informacji inspirującej współpracę kulturalną oraz promującej tolerancję i wzajemne zrozumienie pomiędzy młodzieżą polską i litewską. Celem głównym projektu było zainicjowanie współpracy młodzieży licealnej z Lublina i Poniewieża, poprzez stworzenie warunków do budowania przyjaźni i tolerancji w oparciu o różnorodność kulturową. Grupa docelowa projektu to uczniowie III LO w Lublinie, uczniowie 'Ausros' Vidurine

Mokykla

w

Poniewieżu,

uczniowie

licealiści

ze Specjalnego

Ośrodka

Szkolno-

Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Słabowidzącej im. prof. Zofii Sękowskiej w Lublinie. Projekt umożliwił nawiązanie dialogu międzykulturowego oraz promowanie wspólnej historii i kultury narodów: polskiego i litewskiego. Nastąpiło obalanie stereotypów dotyczących obydwu narodów oraz zawarcie przyjaźni między uczestnikami z Polski i Litwy i nawiązanie współpracy owocującej dalszymi, cyklicznymi, wspólnymi inicjatywami polsko-litewskiej młodzieży. 5. Projekt Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej Partnerzy Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Münster (Niemcy), Poniewież (Litwa) i Viseu (Portugalia) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2007-2013 1 644 304,83 zł 1 058 555,34 zł 04.2009 - 11.2010

Celem generalnym projektu było stworzenie efektywnych powiązań partnerskich w ramach

90

współpracy międzyregionalnej, zaś celami szczegółowymi: 

opracowanie ramowych, wieloletnich programów współpracy w wyniku organizacji wizyt studyjnych, warsztatów, konferencji tematycznych,

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta



wypracowanie strategii współpracy międzynarodowej miasta oraz przygotowanie projektów pilotażowych, w tym: sporządzanie ekspertyz, analiz porównawczych, organizowanie i udział w stażach zawodowych, organizowanie telekonferencji,



wzmocnienie poczucia tożsamości lokalnej a zarazem ustanowienie przyjaznych stosunków ze społecznością zamieszkującą miasta partnerskie (organizowanie targów, zawodów sportowych, festiwali, koncertów, warsztatów artystycznych i innych przedsięwzięć służących promocji regionu),



przeprowadzenie kampanii promocyjnej Lublina i Lubelszczyzny w kraju i za granicą, zwłaszcza wśród miast partnerskich (publikacje, biuletyny informacyjne, stworzenie strony internetowej, kampanie promocyjne, itp.),



współdziałanie z placówkami dyplomatycznymi w kraju i za granicą, z działającymi w Polsce zagranicznymi instytutami kultury i z instytutami polskimi za granicą,



uczestnictwo w międzynarodowych związkach miast oraz współpraca z miastami partnerskimi w ramach istniejących sieci miast,



nawiązanie kontaktów przy wykorzystaniu internetu i innych mediów do propagowania informacji o międzynarodowych projektach, w których uczestniczy Lublin. Realizacja projektu umożliwiła współpracę ludzi, niezależnie od granic państwowych. Zor-

ganizowano przede wszystkim obchody rocznicy 440-lecia Unii Lubelskiej, Międzynarodowe Forum Młodzieży, Koncert Europejski, Dzień Miast Partnerskich. Przeprowadzono konkursy „Chwalimy się swoim miastem” (konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży dotyczący charakterystycznych dla miast obiektów) i „Europa daleka czy bliska?” (konkurs dla nauczycieli polegający na przygotowaniu konspektu lekcji o wspólnym dziedzictwie, obejmujący tematykę Unii Europejskiej) oraz profesjonalne staże dotyczące aspektów związanych z obsługą interesantów, polityką jakości, prowadzeniem projektów międzynarodowych ukierunkowanych na wzmocnienie kapitału społecznego miast partnerskich. W ramach spotkań grup roboczych ich uczestnicy pracowali nad strategicznymi obszarami i projektami pilotażowymi w takich dziedzinach jak dobre rządzenie, wspieranie przedsiębiorczości, kultura i turystyka, ochrona środowiska. Również wydano kilka interesujących publikacji: komiks Unia Lubelska – sekret skradzionej pieczęci, zeszyty historyczne 440 lat Unii Lubelskiej i Śladami Unii Lubelskiej, a także katalog pokonkursowy prac plastycznych.

91

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

6. Europejskie standardy współpracy projektowej w realizacji inicjatyw transgranicznych Lublina i Łucka Beneficjent Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin 85% Norweski Mechanizm Finansowy, 15% Gmina Lublin Program wpierania Inicjatyw Transgranicznych w Euroregionie Bug – PWITERB 106 373,00 PLN 90 417,05 PLN 02.02.2010 – 30.06.2010

Projekt realizowany był w partnerstwie przez Miasto Lublin (Partner Wiodący) oraz Miasto Łuck. Miał na celu wzmocnienie współpracy miast poprzez jej zintensyfikowanie w obszarze realizacji projektów transgranicznych. Celem było także zwiększenie wiedzy z zakresu przygotowywania i wdrażania projektów, a także stworzenie narzędzia niezbędnego do prawidłowej komunikacji podczas realizacji projektów na obszarze pogranicza. W ramach projektu zapewnione zostało doradztwo w zakresie przygotowania wniosków o dofinansowanie, zorganizowane zostały szkolenia i warsztaty dla urzędników dotyczące wdrażania projektów transgranicznych. W trakcie podprojektu odbyły się również spotkania Rady Współpracy Strategicznej Miast. Działania prowadzone od lutego do czerwca 2010 roku po obu stronach pogranicza (województwo lubelskie, obwód wołyński) przygotowały pracowników administracji samorządowej z Lublina i Łucka do efektywnego pozyskiwania funduszy zewnętrznych i wdrażania wspólnych projektów. Pracownicy administracji samorządowej z Lublina i Łucka przygotowali 4 wnioski o dofinansowanie projektów transgranicznych z zakresu wspierania przedsiębiorczości, rozwoju turystyki, działań społeczno-obywatelskich i ochrony środowiska Projekt zintensyfikował i ułatwił współpracę polsko-ukraińską w zakresie projektów transgranicznych. Przeprowadzone działania przyczyniły się do poprawy jakości projektów wdrażanych na obszarze pogranicza i wzmocniły istniejące formy współpracy. Ponadto, zwiększył się poziom kompetencji kadr odpowiedzialnych za realizację projektów transgranicznych oraz wypracowano narzędzia do prawidłowej komunikacji i wdrażania wspólnych projektów. 7. Miasta rozwojowe - wykorzystanie polskich i ukraińskich doświadczeń w zakresie budowania nowoczesnego samorządu

92

Beneficjent Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Gmina Lublin Ministerstwo Spraw Zagranicznych Polska Pomoc Zagraniczna 2010 420 367,00 PLN 317 447,00 PLN 01.03.2010 – 31.12.2010

CO 3.3. Rozwój kontaktów międzynarodowych miasta

Projekt skierowany był do samorządów 8 obwodowych miast Ukrainy – Łucka, Lwowa, IwanoFrankiwska, Dniepropietrowska, Ługańska, Sum, Tarnopola i Równego. Miał na celu wsparcie rozwoju lokalnego na Ukrainie poprzez przekazanie systemowych rozwiązań w zarządzaniu miastem, a także zintensyfikowanie współpracy w obszarze dobrego rządzenia. Zakładał przeprowadzenie poszczególnych działań mających na celu przedstawienie ukraińskim partnerom praktyk i doświadczeń Gminy Lublin w zakresie systemów zarządzania jakością, systemowych rozwiązań zarządzania i rozwoju miasta, strategii marketingowej miasta i strategii satysfakcji klienta. Wsparcie udzielone było w formie wizyty studyjnej, wizyt eksperckich, warsztatów eksperckich oraz seminariów regionalnych. Formy wsparcia dobrano odpowiednio do potrzeb beneficjentów. Zaplanowane działania miały na celu poprawę sprawności i efektywności działania administracji lokalnej na Ukrainie, wzrost jakości usług publicznych oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa. Projekt umożliwił beneficjentom skorzystanie z jego rezultatów po zakończeniu realizacji planowanych działań. Przyczynił się do rozwoju instytucjonalnego i promocji dobrego rządzenia w 8 miastach obwodowych Ukrainy. Grupa docelowa, poprzez uczestnictwo w projekcie, uzyskała praktyczną i teoretyczną wiedzę potrzebną do efektywnej pracy w zakresie organizacji urzędu oraz promocji miasta. 8. Moje miasto w naszej Europie. Międzynarodowe spotkanie młodzieżowych rad miast partnerskich w Lublinie Partnerzy Źródło finansowania Nazwa programu Całkowita wartość projektu Wartość dofinansowania Termin realizacji projektu

Poniewież (Litwa), Pernik (Bułgaria), Delmenhorst (Niemcy), Debreczyn (Węgry), Nancy (Francja) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2007-2013 79 985,00 zł 55 989,50 zł 04.2010 - 06.2010

Priorytetowym problemem jaki został określony w projekcie był brak zakrojonej na szeroką skalę współpracy młodzieży w zakresie wymiany wiedzy i doświadczeń nt. efektywnej partycypacji w życiu społecznym i obywatelskim. Uczestnikami projektu byli przedstawiciele młodzieżowych rad miast. Zakładał on wdrożenie systemu zarządzania wiedzą przez wspólne opracowanie koncepcji strony internetowej, zawierającej bazy danych o potencjalnych partnerach do realizacji projektów, a także grupach młodzieżowych i organizacjach skupiających wokół siebie grupy młodych ludzi. Brak wiedzy na ten temat powoduje mniejsze zaangażowanie w życie społeczne i obywatelskie, co skutkuje niską partycypacją w życiu publicznym. Realizacja projektu pozwoliła zapoznać młodzież z przykładami współpracy samorządu z młodymi ludźmi w innych krajach UE i tym samym zachęcić do większego zaangażowania w kreowanie otaczającej rzeczywistości. W ramach projektu organizowano warsztaty, spotkania i konferencje z udziałem przedstawicieli

93

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

partnerów, umożliwiając wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy uczestnikami w zakresie prawidłowości i celowości funkcjonowania samorządów lokalnych oraz podejmowania działań angażujących młodzież w życie obywatelskie. Realizacja założonych w projekcie celów przyczyniła się do tworzenia efektywnych powiązań partnerskich w ramach współpracy międzyregionalnej oraz powstania wielu pozytywnych oddziaływań społeczno-kulturowych tj.: podniesienia poziomu zaangażowania młodzieży w życie obywatelskie, wzrostu poziomu wiedzy, a tym samym motywacji do podejmowania nowych wyzwań i realizacji zamierzonych celów, aktywizacji społecznej młodych mieszkańców miast partnerskich oraz większego zaangażowania w procesy tworzenia i reformowania przyszłych kadr samorządów, wzrostu zainteresowania młodych ludzi systemami zarządzania na szczeblu administracji publicznej.

94

Podsumowanie

Podsumowanie Monitorowanie realizacji celów strategicznych zapisanych w dokumencie strategicznym jest elementem koniecznym w procesie spójnego planowania działań i zarządzania strategicznego. Informuje realizatorów strategii oraz innych interesariuszy o dokonywanych postępach we wdrażaniu strategii. Pozwala zidentyfikować zachodzące procesy wewnątrz urzędu oraz w jego otoczeniu zewnętrznym, tym samym ułatwiając korygowanie odstępstw od planu działania i wprowadzenie modyfikacji w przyszłych latach. Powyższy dokument jest trzecim oraz jednocześnie ostatnim raportem podsumowującym realizację Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008-2015, przy czym obejmuje kolejne lata cyklicznych okresów sprawozdawczych, tj. lata 2008-2012. Dnia 28 lutego 2013 r. została podjęta Uchwała nr 693/XXVIII/2013 Rady Miasta Lublin w sprawie przyjęcia strategii rozwoju Miasta Lublin, wprowadzająca Strategię Rozwoju Lublina na lata 2013–2020. W wyniku podjętej uchwały Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008–2015 przestała obowiązywać. Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008-2015 zakładała realizację trzech głównych celów strategicznych: 

Cel strategiczny 1: Wzmocnienia dynamiki gospodarczej,



Cel strategiczny 2: Podniesienia jakości życia,



Cel strategiczny 3: Wzmocnienie Lublina jako społeczności lokalnej. W ramach pierwszego celu strategicznego należy zaobserwować przede wszystkim: wzrost

dochodów własnych oraz ogólnych w budżecie miasta, wzrost dochodów gminy z tytułu podatku od osób prawnych w 2012 r. w porównaniu do 2010 r., systematyczny wzrost podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON (przy jednoczesnym spadku podmiotów wykreślonych z rejestru), relatywnie niższą stopę bezrobocia rejestrowanego w porównaniu do wartości odpowiadającej całej Polsce, dynamiczny wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, wzrost liczby osób pracujących w głównym miejscu pracy, wzrost zarówno liczby nowych mieszkań oddanych do użytku, jak i ich powierzchni użytkowej czy też szereg podejmowanych działań mających na celu promocję lubelskiego biznesu i wsparcie lokalnej przedsiębiorczości, stymulowanie inwestycji zewnętrznych (między innymi poprzez rozwój Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec), jak również prowadzących do zacieśniania relacji świata nauki i biznesu oraz pobudzania sektora turystycznego w Lublinie. Bez wątpienia powyższe tendencje świadczą o wzmocnieniu dynamiki gospodarczej Lublina. Efektem podejmowanych przez Urząd Miasta Lublin działań, odnoszących się do realizacji drugiego celu strategicznego, były ponadto: wzrost liczby mieszkań oraz ich powierzchni użytkowej, wzrost przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę, rozwój sektora non-profit, spadek liczby stwierdzonych przestępstw, przy równoczesnym wzroście liczby przestępstw wykrytych, spadek liczby odnotowywanych kolizji oraz wypadków drogowych, pozytywne

95

Raport końcowy z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012

zmiany demograficzne w grupie osób w wieku 0-9 lat, wzrost wydatków miasta na infrastrukturę techniczną, wzrost odsetka mieszkań wyposażonych w instalacje techniczno-sanitarne, rozwój usług społecznych (przejawiający się między innymi wzrostem liczby miejsc w żłobkach oraz postępującą komputeryzacją szkół), a także realizację wielu projektów wspierających rozwój zaplecza kulturalnego, kapitału społecznego oraz utrzymanie bogactwa kulturowego i różnorodności, jak również podnoszenie jakości usług świadczonych w ramach oświaty. Trzeci cel strategiczny osiągnięty został między innymi poprzez organizację szeregu wydarzeń kulturalnych oraz promujących turystykę (co podnosiło poziom atrakcyjności Lublina dla osób odwiedzających miasto), rozwój zaplecza turystycznego (co skutkowało między innymi wzrostem liczby turystów zagranicznych), stwarzanie optymalnych warunków do studiowania studentom zagranicznym, rozwój zewnętrznych sieci komunikacyjnych poprzez podejmowanie szeregu inwestycji w infrastrukturę drogową oraz transport, a także dążenia do rozwoju kontaktów międzynarodowych miasta poprzez zacieśnianie współpracy międzynarodowej. W wyniku przeprowadzenia końcowego podsumowania realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 2008-2015 można wysunąć 10 zasadniczych konkluzji: 

W zakresie poprawy dostępności komunikacyjnej miasta kluczowe było zrealizowanie inwestycji budowy Portu Lotniczego Lublin i rozpoczęcie pod koniec 2012 r. działalności operacyjnej. Równie ważne było rozpoczęcie budowy obwodnicy Lublina – jednej z najważniejszych inwestycji na Lubelszczyźnie.



Liczba funkcjonujących w Lublinie podmiotów gospodarczych istotnie zwiększyła się, a o sile lokalnej przedsiębiorczości stanowią głównie mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Lokalna przedsiębiorczość otrzymała wsparcie na wielu płaszczyznach i za pośrednictwem różnorodnych narzędzi.



Utworzenie i rozwój Podstrefy Lublin Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec spowodował zwiększenie potencjału rozwojowego miasta. Do poprawy atrakcyjności inwestycyjnej Lublina przyczyniły się także realizowane projekty z zakresu promocji gospodarczej miasta.



Rozpoczęcie działań mających na celu zacieśnienie współpracy pomiędzy samorządem, uczelniami wyższymi i przedsiębiorcami – co zmaterializowało się w wyniku podpisania konkretnych porozumień – ma w przyszłości zwiększyć innowacyjność przedsiębiorstw, tak by skuteczniej mogły konkurować w zglobalizowanej gospodarce.



96

W Lublinie zwiększyła się stopa bezrobocia rejestrowanego, ale należy podkreślić, iż jej wzrost nie był, aż tak duży jak w przypadku większości największych miast Polski. Natomiast niepokojący jest fakt, iż wśród bezrobotnych liczną grupę stanowią osoby z wyższym wyksztalceniem w grupie bezrobotnych.

Podsumowanie



Zmiany demograficzne wpłynęły na spadek ogólnej liczby studentów na lubelskich uczelniach. Miasto podjęło działania przeciwstawiające się tej tendencji, wspierając szkoły wyższe w pozyskiwaniu studentów spoza Polski. Rosnąca liczba studentów zagranicznych stwarza nadzieję na większe umiędzynarodowienie Lublina, umożliwiające wymianę zasobów i transfer nowej wiedzy oraz idei.



Mniejsze dochody z udziału w podatku CIT odnotowane w ostatnich latach, a także spadający udział dochodów własnych w dochodach ogółem miasta, wymusza nieustanne poszukiwanie alternatywnych źródeł dochodów oraz źródeł finansowania inwestycji (np. środki z Unii Europejskiej, kredyty, obligacje, współpraca w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego itd.).



Efektywne wykorzystywanie środków unijnych oraz środków z innych źródeł zewnętrznych (zagranicznych i krajowych) stanowiło finansowanie dla wielu projektów z dziedziny kultury, sztuki, współpracy zagranicznej oraz rozwoju kapitału społecznego. Realizowane były projekty zarówno o charakterze infrastrukturalnym jak i tzw. projekty „miękkie”.



Komfort życia w Lublinie poprawił się przede wszystkim w wyniku zwiększenia nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę techniczną. Poprawie uległy wskaźniki wyposażenia mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne oraz wskaźniki dotyczące zasobów mieszkaniowych mieszkańców. Na komfort życia wpływ ma także poprawa bezpieczeństwa w mieście.



Pomimo wartościowych walorów kulturowych i krajobrazowych Lublina mających istotne znaczenie dla rozwoju turystyki, Lublin aktywnie wzbogacał swoją ofertę turystyczną organizując liczne wydarzenia kulturalne. Raport z realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin w latach 2008-2012 pokazuje, iż doku-

ment był narzędziem wykorzystywanym w bieżącym zarządzaniu miastem, a realizowane przez władze miasta działania wpisywały się w określone cele strategiczne i operacyjne, przyczyniając się do rozwoju stolicy województwa lubelskiego.

97

Spis tabel Tabela 1: Wskaźniki realizacji celów strategicznych .................................................................... 6 Tabela 2: Wskaźniki realizacji celów operacyjnych ..................................................................... 6 Tabela 3: Wskaźniki

dotyczące

podmiotów

gospodarki

narodowej

wpisanych

do

rejestru

REGON

w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców ..................................................................................... 11 Tabela 4: Bezrobotni zarejestrowani wg płci ............................................................................ 11 Tabela 5: Pracujący w głównym miejscu pracy (dane bez firm poniżej 9 zatrudnionych) ...................... 16 Tabela 6: Liczba osób oraz suma dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w latach 2010–2012.............................................................................................. 17 Tabela 7: Liczba podmiotów oraz suma dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w latach 2010–2012 .................................................................................... 18 Tabela 8: Rezultaty działalności Podstrefy Lublin SSE Euro-Park Mielec w latach 2008–2012................... 22 Tabela 9: Wpływy do budżetu miasta z tytułu podatku od nieruchomości, pochodzącego od przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie Podstrefy Lublin SSE Euro-Park Mielec w latach 2010–2014 (w zł) ..... 23 Tabela 10: Podmioty, które posiadały ważne zezwolenie na działalność w Podstrefie Lublin SSE Euro-Park Mielec (stan na koniec XII 2012 r.) ......................................................................................... 24 Tabela 11: Liczba i powierzchnia nowych mieszkań oddanych do użytku w zależności od rodzaju mieszkania ...................................................................................................................... 27 Tabela 12: Liczba i powierzchnia nowych budynków oddanych do użytku w zależności od rodzaju .......... 28 Tabela 13: Całoroczne turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania .......................................... 29 Tabela 14: Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania ........................ 29 Tabela 15: Przeciętne dalsze trwanie życia w momencie urodzenia ................................................ 32 Tabela 16: Średnia wielkość mieszkania i powierzchnia przypadająca na 1 osobę (w m2) ...................... 32 Tabela 17: Ludność według grup wieku i ich udział w ludności ogółem ............................................ 36 Tabela 18: Wydatki miasta ogółem, majątkowe i na infrastrukturę techniczną .................................. 39 Tabela 19: Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne (w %) ..................................... 40 Tabela 20: Zakłady opieki zdrowotnej według rodzaju ................................................................ 41 Tabela 21: Porady udzielone w ramach podstawowej opieki zdrowotnej .......................................... 41 Tabela 22: Placówki stacjonarnej pomocy społecznej i ich obciążenie ............................................. 42 Tabela 23: Zmiana liczby mieszkańców placówek pomocy społecznej.............................................. 43 Tabela 24: Liczba i struktura wypłaconych dodatków mieszkaniowych ............................................. 43 Tabela 25: Kwota wypłaconych dodatków mieszkaniowych ........................................................... 44 Tabela 26: Żłobki i ich wykorzystanie ..................................................................................... 44 Tabela 27: Liczba placówek oświatowych według rodzaju ............................................................ 45 Tabela 28: Liczba pomieszczeń szkolnych w szkołach wg rodzaju ................................................... 46

98

Tabela 29: Liczba uczniów w placówkach oświatowych wg rodzaju................................................. 47 Tabela 30: Komputeryzacja i dostęp do Internetu w szkołach (według rodzaju) ................................. 48 Tabela 31: Działalność kin funkcjonujących w Lublinie ............................................................... 58 Tabela 32: Wskaźniki dotyczące działalności bibliotek ................................................................ 58

Tabela 33: Wybrane projekty oświatowe zrealizowane w Lublinie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013 (w zł lub %) ............................................................................................... 63 Tabela 34: Wybrane projekty społeczne zrealizowane w Lublinie (w zł lub %) .................................... 64 Tabela 35: Wybrane projekty partnerskie, realizowanie przez partnerów zewnętrznych (w zł lub %) ....... 65 Tabela 36: Korzystający z noclegów w poszczególnych obiektach zbiorowego zakwaterowania .............. 69 Tabela 37: Udział turystów zagranicznych w ogólnej liczbie turystów korzystających z noclegów w poszczególnych obiektach zbiorowego zakwaterowania ............................................................ 69 Tabela 38: Liczba studentów szkół wyższych według rodzaju i trybu studiowania ............................... 70 Tabela 39: Liczba cudzoziemców na lubelskich uczelniach wyższych ............................................... 71 Tabela 40: Liczba miejsc w akademikach ................................................................................ 72 Tabela 41: Liczba podmiotów, którym miasto udzieliło pomocy publicznej na podstawie art. 37 ustawy o finansach publicznych ...................................................................................................... 73

99

Spis rysunków Rysunek 1: Dochody własne i ich udział w budżecie miasta (w zł, %) ............................................... 10 Rysunek 2: Dochody gminy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych i ich udział w dochodach ogółem (w zł, %) ............................................................................................................... 10 Rysunek 3: Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %) ................................................................... 11 Rysunek 4: Stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce, dziesięciu największych miastach oraz miastach wojewódzkich Polski Wschodniej w 2012 r. (w %) ....................................................................... 12 Rysunek 5: Bezrobotni zarejestrowani wg poziomu wykształcenia .................................................. 12 Rysunek 6: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem i w relacji do średniej krajowej (w zł) .. 13 Rysunek 7: Struktura podmiotów działających w Lublinie w podziale wg klas wielkości ........................ 15 Rysunek 8: Struktura przedsiębiorstw w Polsce według wielkości ................................................... 16 Rysunek 9: Przykładowe wyliczenia dotyczące zwolnień podatkowych w SSE ..................................... 23 Rysunek 10: Liczba i powierzchnia nowych mieszkań oddanych do użytku ........................................ 27 Rysunek 11: Liczba zwiedzających muzea i ich ilość .................................................................. 30 Rysunek 12: Zasoby mieszkaniowe wg lokalizacji ...................................................................... 32 Rysunek 13: Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę (w zł) .................................... 33 Rysunek 14: Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne działające na terenie miasta Lublin ........ 34 Rysunek 15: Liczba stwierdzonych i wykrytych przestępstw ......................................................... 34 Rysunek 16: Udział przestępstw wykrytych w przestępstwach stwierdzonych .................................... 35 Rysunek 17: Liczba odnotowanych wypadków i kolizji drogowych .................................................. 35 Rysunek 18: Ludność według poszczególnych grup wieku ............................................................. 36 Rysunek 19: Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku ................................................ 37 Rysunek 20: Struktura ludności wg ekonomicznych grup wieku w Polsce i w Lublinie (w %) ................... 38 Rysunek 21: Wydatki miasta ogółem, majątkowe i na infrastrukturę techniczną (w mln zł) ................... 39 Rysunek 22: Zmiana proporcji poszczególnych rodzajów wydatków ................................................ 40 Rysunek 23: Dynamika zmiany poszczególnych rodzajów wydatków................................................ 40 Rysunek 24: Mieszkańcy placówek pomocy społecznej ................................................................ 42 Rysunek 25: Liczba uczniów w placówkach oświatowych w latach 2008-2012 .................................... 48 Rysunek 26: Liczba seansów i widzów w kinach ........................................................................ 58 Rysunek 27: Księgozbiór bibliotek i liczba czytelników ............................................................... 58 Rysunek 28: Korzystający z noclegów w Lublinie turyści polscy i zagraniczni, a także ich udział ............. 70 Rysunek 29: Kraje pochodzenia zagranicznych studentów uczących się w Lublinie.............................. 71

100

Spis ramek Ramka 1: Aktualizacja rejestru REGON w 2011 r. ...................................................................... 11 Ramka 2: Czy wzrost bezrobocia jest niepokojący? .................................................................... 12 Ramka 3: Struktura przedsiębiorstw w Polsce .......................................................................... 16 Ramka 4: Korzyści płynące z inwestowania w Specjalnej Strefie Ekonomicznej .................................. 23 Ramka 5: Przestępstwo stwierdzone i przestępstwo wykryte nie są pojęciami tożsamymi .................... 34 Ramka 6: Starzenie się społeczeństwa jako problem ogólnokrajowy ............................................... 38 Ramka 7: Coraz więcej studentów z zagranicy w Lublinie ............................................................ 71

101