Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft
Zuchtzielbestimmung, populationsgenetische Analysen und Optimierung der Zuchtprogramme für die Pferderassen Süddeutsches Kaltblut und Haflinger
9 2006
Schriftenreihe
ISSN 1611-4159
Impressum: Herausgeber: Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft (LfL) Vöttinger Straße 38, 85354 Freising-Weihenstephan Internet: http://www.LfL.bayern.de Redaktion:
Institut für Tierzucht Prof. Dürrwaechter-Platz 1, 85586 Poing-Grub E-Mail:
[email protected] Tel.: 089/99141-101
1. Auflage März / 2006 Druck:
lerchl-druck, 85354 Freising
Schutzgebühr: 15,-- € © LfL
.$9 + -* *9 3 * +, + :; 2 * ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ''/ -*$* ) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ''8 6, E )*99 9 1 ' ' ' ' '' )* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '' . 1*; ' ' ' ' ' '' + * 1 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ''0 2D); -*$* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 2 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '/ -*$* ) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8 6, E )*99 9 1 ' ' ' ' ' ' )* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' . 1*; ' ' ' ' ' 6 7 + * 1 ' ' '0 2D); -*$* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' C99 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'
( # )
,
%
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'/ 3 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '/'/ > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '/'8 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8 3 * ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8'/ . %*9*)9 ;* 6)) 6%= F/5A G ' '8'8 3* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 2 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ''/ > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ''8 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'/ 3 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8 3 * ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8'/ +9* 9 1$$ '8'8 H H ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8' 3* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '8' . ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' $ ' ' ' ' ' ' ' ' ''8 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' -9 ,9 *$* 2, ' ' ' ' '/ 3 * ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ;
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'
/ / 8 8 8 4 4 4 / 5 08 08 0 0A
*+
05 05 A/ A A A0 AA AA 8
-+
5 5 5 58 5 5 5 5 5 55 55
' '8 2 .)* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /4/ ' ' C99 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /4A *
$
. "
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
. ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' -*$*" C ) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' .) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' -9 0''8 2 7 ' 0' C99 ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
A'/ A'8 A' A' A'
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' '
/+
/45 /// // // //A /84 /8/ /8 /8
+
/85 // /8 / /A
"
'
0#
'*
1
,
1 %
*
2 1 3 0 4
$
6'4'/ +B >*) 9 $ +* ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' / 6'4'8 2 ! ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /
='4' 2 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /A ='4' 3 * ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /A ='4' $ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /A
;
;
/'/ C99 . ;* , -" 9 < 3)9 2B ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /'8 C99 . ;* , -" 9 < 3)9 $ 3)9)*9$B ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /' C99 . ;* , -" 9 < 3)9 $ 3)9)*9$B ! 3)9)*9$B = ) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8'/ @ # .D, 1 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8'8 @ # .D, 1" ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8' @ 2 6*)* 2B 7 ' ' ' ' ' 8'0 @ 2 6*)* $9)9 > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8'A @ 2 6*)* $9)9 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8' @ J)**9 1 J > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 8'5 @ J)**9 1 J 7 ' ' ' ' '/ .9*$ . , )* > ' ' ' ' ' ' ' ' '8 .9*$ . , !$ 9 > ' @ 1*; > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' @ , * 1 ), !9 " > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' .9*$ . , )* 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '0 )* 9 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 'A )* 9 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' @ 1*; 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '5 @ , * 6 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '/ .)$; ) , 2B9)9 > '8 .)$; ) 3)9 $ > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ;
/ / /0 8 8 80 80 8A 8 8 85 4 8 8 04 04 0/ 08 0 A4 A/
' ' ' '0 'A ' '5 '/4 '// '/8 '/ '/ '/ '8 0'/ 0'8 0' A'/ ='/
.)$; ) , 2B9)9 7 ' ' ' ' ' ' ' .)$; ) 3)9 *$ 7 ' ' ' ' .)$; ) 9)9 !$ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 2 6) 3)9 $ 9 " > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' *9 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' #+-"6 1 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 0 , !9 1 ;* 3* 9 * # 9 > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 0 2 1 9 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 1$ . , 9*$ 6 9 7 ' ' 5 1$ . 2 L D); *D); -*$* 3 * % 7 ' ' ' ' ' 0 2 ) C $*$* 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 0 , !9 D); -*$* 9 7 ' 0 , !9 1 ;* 3* 9 * # 9 7 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 00 27 E*) B9$ 3)9 > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' / * 6 + 9 * " ;)* 9 7' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 0 27 6 < 3)9 9 7' ' ' A > %*9; , 3)9 ,9 19, (, ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /48 * -9) ,9 *$* 2, " > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /4 7 %*9; , 3)9 ,9 19, " (, ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /4 * -9) ,9 *$* 2, 7 ' /40 B
0'/ 9 . 2 " L )*) ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' //8 0'8 2B9$ @ 2 I$9 ." / > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /84 A'/ 2B9$ . E*; 2B 9 > ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' / 6'/ 9 . ; $ , ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /04 6'8 9 . .)*9$** 7, ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /04 '/ 1 ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /08 '8 " ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /0 ' -9 ,9 *$* 2, >' 6;" ,">*;,"3B' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /0 ' -9 ,9 *$* 2, >' ," >*;,"3B (D)' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /0 ' 1 1*$$ 9&> 1*$$ 9 ( -* *" !$ 1*$$ 9 ( +* *$ 1)*) 9&> 1)*) 9 1 7 * 9 6$9 , -" , 7 1 " )* C99 2,*" 9&> $ ' 6 9 J%BJ ,*9*;*9 3
.* /8/ 67 ?* E, ( ;* ' 2 $)) 9* >$ 9 ; 9 !9 F9 /55 G' C $ $ ! ! 9 9 ** ' * # 19) 9 ? > - , , ' ! :$ ( % :$ * :$, 6 /554 ? 2:">*99* E*) , 9* 7, ' . C * :$, K 7 * !9 * * 6' . ;* 2 ** C ' . ( " ,' )*99* 6 + 2B /5A"/5 +9 ;* : ' * > ' ' F/55 G 2B $ * . #9' $ ;' "#9) ' ' F/558G +) 2B ' - # 9 1* ) F/55G 2B #9 C1 " *;' + $ ' ' F8448G > $ ! /558"8448 +9 ;* : ' / $ ' ' F8448G 7 $ * ! + - ,99 /5"844/ , ;* : ' C F8444G 7 $ * /55/"/55 +" 9 ;* : ' C ; 3* 9 * -' :$ F/55G . #9 C *; $" ! *' ; $ ;' C 2B9)" 9 ,< N; 1$$ 9 6, 19 !" 9 6$ 0A ;* C 7 , 6 , ' 1
. . %; 0/ 3 9 " ;* 8/ 3 > ,' 3 " ;* /8 3 7' %9 1, , J" >J C, J- 3 , ! 7
1 " A 7 !
4 % ) "- - # 7 +%
) # 7 ) !
= # ' ! A "
H
( #
88
##
0
!* J 7, ;, ' . )" , L* 6, ;* , 3)9 ' . * . %; ) )" 9 :9 9 9 9 ' % ; ! 9 * $ 9 C9 ," ? ' V * + 9 9 8 ? , )' C ; 9 9 0V 9 ' . , * 3)9 ,* , K E*) V 04V ;* ' . L ; 6 ' . " < E*) 0 A ' . , + ) ** " 9 $ 3)" 9 9 E* 0 0' 9 < R * ' . 3)9 9 6 9L 8448 9 ' . C99 9 B$, " 3)9 ) ' >$$ AV 3)9 9 E' 6 9 -*9 1 3)9K* , ' . 3)9 * ) ' 9 7 ; 1 3)9 $ 9 ( 9 ' 6 3)9 9 !* ) ' . 3 (;, 9 , / '
) / 6* , 6*)* 9 2B ,;* 3)9 $ * ,* 2,9)9 ,' . 2 C* @ + 8'0 8'A ,99' # . 6 3 (;, 9 * , ' . 3" *9$B ,* 1 9 # 9 2B ;*9 * ' ! 4'0"4'8 9 7 ; *"
2) ' . )* *" 9 9 3 )*99 *9 , ,' ., * , L9 C$) + , , , 9 , ; 2 , ) * %*9* ;*' ! 6 2 ) -*$* ., + ( > ;* * 9 + , 9 + $ ;* * + ( ,' ' 6 7 -*$* $ ,' 9$* , ) * %" *9* ;*' ! 6 * + ( 7 3 ( %F -
( % # 1
( %F
( N -
"
#
"!
N #
A B ( F
"
%
C# '
""
N CD
0##
+
9
-*$* $ =* 1* 9 %, )*P, 1*' % K , " -*$* C$ $ =* -$ 1* 9 %, )*P, < 1*' . 1 ) 2 # 1" * * ? * C99 ** !9 , 2 E )*99 F(** /50/G " ) '
#' 4
2 3 * , >*) 2D) ) 699 : - 3B :-3 F.9$7 /554Q -,"2 * /55Q -,"2 * !* /558G' * 9 + " ) 699 9 # ) 9 - +" $* 2 ,* )' ! $* 200
Anzahl Nachkommen
bis 3
bis 5
−10
−20
−50
−100
−200
>200
−15
−20
>20
Anzahl Nachkommen
1500 0
200
500
1000
Anzahl Stuten
600 400
Bayern Ausland
0
Anzahl Nachkommen
800
1
1970
1974
1978
1982
1986
1990
1994
1998
2002
Geburtsjahrgang
1
2
3
4
5
−10
Anzahl Nachkommen
9 :9 ;* * '
### ! C 6 9 .9 ) %" !220- 1 :# 7 + #
? " * ;* ) 6, 6, 9 ) 6 N C- 1 :#
1
!
R B+ - ./ 9 * )' 6 3 /54 ? ) ;* 9 , **9 $* ' 1 3) *9 :9 ,9 2 C !* ), 19 ' 3 54 ? ( ) 1" (
&"" &@ B ./
1 1
1
1
" !
!
, !
= B+ - ./92!222C#
0.03
1473
jahreseffektiv:
658
generationseffektiv: 82
0.00
0.00
0.01
0.02
Inzucht
generationseffektiv: 184
0.02
jahreseffektiv:
0.01
Inzucht
0.03
0.04
b.) Inzuchtkoeffizient (UPM)
0.04
a.) Inzuchtkoeffizient (NRM)
1950
1960
1970
1980
1990
2000
1950
1960
1970
Jahre
1990
2000
0.04
1290
jahreseffektiv:
632
generationseffektiv: 79
0.01 0.00
0.00
0.01
0.02
Inzucht
0.03
generationseffektiv: 161
0.03
jahreseffektiv:
0.02
0.04
0.05
d.) Coancestry (UPM)
0.05
c.) Coancestry (NRM)
Inzucht
1980
Jahre
1950
1960
1970
1980
1990
2000
Jahre
1950
1960
1970
1980
1990
2000
Jahre
3 * % 3 * %% * + C 7 , 4 ? ' 3 * %% 6 C 9 9 C $*, , !9" $ 9 4 + , ) 6 '/4' 6 ) 2D) ;*/3 M : %F B ; C 7 ! # 7 ! 8
" %F .22
#
Ne
200
ideale Tiere
100
1000
0
0
500
Varianz
1500
300
2000
400
male−female
1950
1960
1970
1980
1990
1950
Geburtsjahrgänge
1960
1970
1980
1990
Geburtsjahrgänge
B9$ 9 "+* - , 9 27 * * )* -*$* 6" ); ? * ; 6 9 19 9 " > 9 ( $) E; 6 9 9 7 2 , ' (
; L< C $* ) B !*9 9 7 ' #* 9 " > 9 E*) 19$* 9 7 6 7 C + K 9 3' @ + ) , ;*' . )**9* *9 9 ( 9 -9" ,' C