Raport analityczny dla spółki

Orco Property Group S.A. przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A.

18 lipca 2012 r.

1

Informacje o firmie Orco Property Group S.A. Adres: 42, rue de la Vallée L-2661, Luxemburg tel. +352 264 76 71 fax. +352 264 76 76 e-mail: [email protected] strona internetowa: www.orcogroup.com Akcjonariat MTone Ltd

9,9%

Maple Leaf

7,1%

August finance Fund

6,9%

Morgan Stanley Real Estate Fund V Turtle B.V.

5,7%

Crédit Suisse Securities

4,2%

Jardenne Corporation sarl

3,7%

UBS AG London

3,7%

Brennus Fund Ltd

3,6%

Lansdowne Capital

2,8%

ING Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.

2,3%

AXA Investment Managers

2,1%

Finance Consulting S.A.

0,9%

Finplat SA

0,9%

Ott & Co SA

0,7%

M. Silvano Pedretti

0,3%

Joho Compagnie

0,1%

Courcelette Holdings LLC

0,1%

Pozostali

45,1%

Źródło: spółka

Zarząd Jean-François Ott – prezes Nicolas Tommasini – członek zarządu Ales Vobruba – członek zarządu Jacques Bonnafont – członek zarządu Brad Taylor – członek zarządu Yves Désiront – członek zarządu Ogi Jaksic – członek zarządu Julien Villeneuve – członek zarządu Cédric Gabilla – członek zarządu Petr Havlena – członek zarządu

2

Działalność Orco Property działa w branży nieruchomości jako inwestor, deweloper oraz zarządzający aktywami w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech i Rosji, o łącznej wartości 2,2 mld EUR. Działalność deweloperska obejmuje luksusowe i średniej klasy domy i apartamenty, przestrzeń biurową i przeznaczoną pod wynajem, małe luksusowe hotele, rezydencje i ośrodki wypoczynkowe. Spółka zarządza również luksemburskim zamkniętym funduszem parasolowym Endurance Real Estate Fund, koncentrującym się na pozyskiwaniu nieruchomości na rynku powierzchni biurowych i komercyjnych, mieszkalnych, przemysłowych i logistycznych oraz opieki zdrowotnej. Strategia Spółka stawia na umacnianie obszaru inwestycji hotelarskich, poprzez rozwój segmentu inwestycji związanych z hotelami luksusowymi oraz rezydencjami MaMaison, hotelami o wydłużonym pobycie. Za cel stawia sobie ekspansję w największych miastach Europy Centralnej. Chce się skupić na Pradze, Berlinie, Warszawie i Budapeszcie. Historia Założyciel spółki Jean-François Ott wraz z upadkiem komunizmu w Europie ŚrodkowoWschodniej postanowił wykorzystać potencjał tego rynku i w 1991 r. świeżo założona spółka Orco Property rozpoczęła działalność w czeskiej Pradze. Pierwszymi klientami były Philip Morris, Nokia czy KPMG otwierające swoje przedstawicielstwa w stolicy Czech. W 1999 r. spółka weszła na Węgry, a rok później jej akcje zadebiutowały na giełdzie w Paryżu. Kolejne lata to czas ekspansji Orco na rynki: polski, słowacki, niemiecki, francuski, rosyjski i chorwacki. W połowie 2007 r. spółka zadebiutowała na GPW pozyskując 652,5 mln zł ze sprzedaży akcji nowej emisji. Pod koniec sierpnia 2011 r. spółka poinformowała o sprzedaży

rosyjskich aktywów lokalnemu inwestorowi za 53 mln EUR. Plany  Spółka zlikwiduje swój Endurance Real Estate Fund. Jako pierwszy został zamknięty subfundusz mieszkaniowy, drugi – biurowy, będzie likwidowany w 2012 r. Władze spółki przekonują, że jest to dobra wiadomość, gdyż likwidacja funduszu nieruchomościowego uwolni część zainwestowanych środków. Przyznają zarazem, że gdyby do likwidacji doszło za 2-3 lata, wówczas prawdopodobnie udałoby się zrealizować wyższy wynik na sprzedaży zarządzanych przez Endurance nieruchomości. Podstawowe dane finansowe (na 17.07.2012) Cena akcji (PLN) 9,11 Zakres z 52 tygodni (PLN) 7,8-32,65 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -74,0 Średni wolumen obrotów na sesję 7,9 w 2011 r. (tys. szt.) Średni wolumen obrotów na sesję w II kwartale 2012 r. (tys. szt.)

5,5

Średni wolumen obrotów na sesję w czerwcu 2012 r. (tys. szt.)

2,6

Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) Wartość księgowa (PLN mln) Akcje w wolnym obrocie (%) Liczba akcji Cena/zysk Cena/wartość księgowa 2011 Przychody (tys. EUR) Wynik operacyjny (tys. EUR) Wynik netto (tys. EUR) Marża zysku operacyjnego Marża zysku brutto Marża zysku netto

295,0 1 185,6 45,1 35 415 406 0,25 177 162 39 945 -53 257 22,5% -26,6% -30,1%

Źródło: Notoria

 Rośnie zainteresowanie Orco inwestycjami w Niemczech, zwłaszcza w Berlinie. Powodem są relatywnie niskie 3

ceny nieruchomości, a ponieważ spodziewany jest ich wzrost – Orco zamierza na tym skorzystać. Nie bez znaczenia jest też sprawność niemieckiej administracji.  W Warszawie Orco przymierza się do inwestycji porównywalnej skali co Złota 44. Firma myśli nad zawiązaniem joint venture z właścicielem atrakcyjnej działki w centrum miasta. Miałby na niej powstać biurowiec z najwyższej półki.  Orco nie zamierza sprzedawać flagowej inwestycji w Budapeszcie – centrum handlowego Vaci 1, który zostanie oddany do użytku jeszcze w tym roku.

Uwagi  Akcjonariusze Orco zgodzili się na zamianę 89,9% obligacji na 65 mln akcji. Obecnie kapitał spółki dzieli się na 35,4 mln walorów. To krok w stronę restrukturyzacji olbrzymiego zadłużenia. Na koniec I kwartału zobowiązania krótkoterminowe z tytułu kredytów, pożyczek i obligacji sięgnęły 738,9 mln EUR, a długoterminowe wyniosły 385,2 mln EUR.  18,36 mln akcji wyemitowanych 14 maja zostały dopuszczone do obrotu na NYSE Euronext od 27 lipca.

Notowania

Źródło: Notoria

Załamanie na rynku nieruchomości bardzo mocno doświadczyło akcjonariuszy Orco Property. Wprawdzie debiut przyniósł 10,3% zwyżkę ceny akcji do 480 zł względem ceny odniesienia 435,1 zł, lecz były to miłe złego początki. Na niewiele zdaje się obserwacja wskaźników analizy technicznej – zarówno RSI jak i MACD wskazywały w kolejnych fazach bessy duże wyprzedanie walorów dewelopera, jednak korekty wzrostowe były

płytkie i krótkotrwałe. W takiej sytuacji inwestycje w akcje Orco podejmowane w przekonaniu o osiągnięciu dna, poniżej którego kurs już nie spadnie, przypominało próbę złapania spadającego noża – wkrótce akcje taniały jeszcze bardziej. Akcje nie cieszą się zainteresowaniem inwestorów mimo bardzo niskiej wartości wskaźnika C/WK wskazującego niedowartościowanie walorów.

4

Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR)

IQ'11

IQ'12

zmiana %

Aktywa

1 831 495

1 713 541

-6,4

Aktywa trwałe

1 230 443

1 136 969

-7,6

Aktywa obrotowe

601 052

576 572

-4,1

Zapasy

420 022

399 278

-4,9

Kapitał własny

296 993

274 198

-7,7

Kapitał mniejszości

52 303

10 689

-79,6

1 482 199

1 428 654

-3,6

Zobowiązania długoterminowe

906 473

491 306

-45,8

Zobowiązania krótkoterminowe

575 726

937 348

62,8

Przychody netto ze sprzedaży

39 146

32 214

-17,7

Zysk (strata) z działalności operacyjnej

5 411

7 271

34,4

Zysk (strata) brutto

-1 140

2 462

-

Zysk (strata) netto

-4 373

2 834

-

Liczba akcji (tys.)

14 054

17 054

21,35

Wartość księgowa na jedną akcję

21,13

16,08

-23,92

Zysk (strata) na jedną akcję Źródło: Notoria

-0,31

0,17

-

BILANS

Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ

IQ'11

IQ'12

Marża zysku operacyjnego

15,6%

24,6%

Marża zysku brutto

76,3%

-25,6%

Marża zysku netto

74,5%

-27,1%

Stopa zwrotu z kapitału własnego

78,8%

-16,8%

Stopa zwrotu z aktywów

12,7%

-2,6%

2011-03-31

2012-03-31

25 326

-360 776

Wskaźnik płynności bieżącej

1,04

0,62

Wskaźnik płynności szybkiej

0,31

0,19

Wskaźnik podwyższonej płynności

0,11

0,12

AKTYWNOŚĆ

IQ'11

IQ'12

Rotacja należności

106,0

160,5

Rotacja aktywów obrotowych

671,5

-

2 111,8

3 716,6

2011-03-31

2012-03-31

Wskaźnik pokrycia majątku

24,1%

24,1%

Stopa zadłużenia

80,9%

83,4%

PŁYNNOŚĆ Kapitał pracujący

Rotacja aktywów ZADŁUŻENIE

5

Wskaźnik obsługi zadłużenia

0,6

0,4

Dług/EBITDA Źródło: Notoria

26,6

34,8

 W I kwartale 2012 r. Orco zanotowało pierwszy dodatni wynik finansowy od III kwartału 2010 r. Nie ma się jednak z czego cieszyć, ponieważ w głównej jest to efektem korzystnych wahań kursów walut. Spółka zarobiła na tym 12 mln EUR, podczas gdy przed rokiem tylko 7 mln EUR. Przychody ze sprzedaży spadły natomiast z 39,1 mln EUR w I kwartale 2011 r. do 32,6 mln EUR w pierwszych trzech miesiącach 2012 r., choć trzeba wziąć poprawkę na wyłączenie z konsolidacji wyników rosyjskiej spółki zależnej sprzedanej lokalnemu inwestorowi w sierpniu 2011 r. Docenić jednak trzeba zaciskanie pasa, Orco znacząco bowiem zmniejszyło koszty, tak że w

ostatecznym rozrachunku na działalności operacyjnej odnotowano 34% zwyżkę.  Martwi bardzo niski odczyt wskaźnika płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla Orco wynosi zaledwie 0,62. Może to oznaczać że firma ma, bądź w najbliższej przyszłości będzie miała kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań. Szczególnie, że jest mocno zadłużona. Stopa zadłużenia wzrosła o 2,5 punkta proc. do 83,4%. Jakby tego było mało na niekorzyść zmieniła się struktura zobowiązań – dług krótkoterminowy wzrósł o 63%, podczas gdy zobowiązania długoterminowe spadły o 46%.

Analiza porównawcza konkurencji Wybrane dane za 2011 r.

Atlas Orco Plaza Ronson Reinhold Warimpex Estates Property Centers Europe

Przychody ze sprzedaży (tys. PLN)

238 679

782 489

Wynik operacyjny (tys. PLN)

22 936

Wynik netto (tys. PLN)

4 819

96 674

286 761

176 429 -159 636

-17 371

824

42 680

-92 691

-235 226

41 279

-31 514

6 826

28 616

Wynik netto na akcję (PLN)

-1,84

-13,79

0,14

-4,50

0,03

0,53

Wartość księgowa na akcję (PLN)

6,74

68,17

8,19

-2,96

1,56

6,49

Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej (tys. PLN)

127 796

-14 897

36 266

Aktywa (tys. PLN) Kapitał własny (tys. PLN) Marża zysku operacyjnego

252 084

174 287 -421 389 111 939

1 431 224 7 519 041 5 956 170 82 064 339 356 1 162 480 2 394 444 -20 724

765 961 1 820 980 424 203

350 619

9,6%

22,5%

-63,3%

-

0,9%

14,9%

Marża zysku brutto

-42,7%

-26,6%

50,9%

-

5,6%

10,9%

Marża zysku netto

-38,8%

-30,1%

16,4%

-

7,1%

10,0%

Zwrot na kapitale (ROE) (%)

-27,3%

-20,2%

1,7%

-

1,6%

8,2%

Zwrot na aktywach (ROA) (%)

-6,5%

-3,1%

0,7%

-38,4%

0,9%

1,6%

Wskaźnik płynności bieżącej

0,83

0,56

2,38

0,81

3,41

0,20

76,1%

83,8%

59,2%

125,3%

44,1%

81,4%

Stopa zadłużenia (%) Źródło: Notoria

6

Branża deweloperska ma bardzo liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Orco Property o zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka prezentuje się niekorzystnie. Spółka osiąga największe przychody, ale ma problemy z przekuciem ich na zysk dla akcjonariuszy. Przeciwnie, z ujemnym ROE na poziomie

–16,3% wypada lepiej tylko od Atlas Estates. Pod względem stopy zadłużenia natomiast w gorszej sytuacji znajduje sie tylko Reinhold. Orco ma najniższy wskaźnik płynności bieżącej. Biorąc to wszystko pod uwagę, trudni się dziwić, że akcje dewelopera systematycznie tracą na wartości, a wartość wskaźnika C/WK wynosi niespełna 0,2.

Analiza sektora  Mimo oczekiwań odnośnie kurczącej się siły nabywczej klientów wykorzystujących kredyty hipoteczne, wyniki polskich banków w I kwartale 2012 r. wskazują na fakt, że rynek kredytów w Polsce nadal się rozwija. Ponadto liczba mieszkań sprzedanych w polskich największych miastach w pierwszych trzech miesiącach roku świadczy o stabilnej sytuacji na rynku mieszkaniowym (według REAS liczba sprzedanych lokali w Warszawie w I kwartale wyniosła 3,3 tys. i była prawie taka sama jak w analogicznym okresie poprzedniego roku.  W 2011 r. rozpoczęto w Polsce budowę 162 tys. nowych mieszkań, czyli jedynie o 4 tys. więcej niż rok wcześniej, ale o 10% mniejszą niż w szczytowym roku 2008. Z tego budowa 64,7 tys. lokali była realizowana przez deweloperów, którzy byli w stanie przygotować projekty oraz zebrać fundusze niezbędne, by sprostać zapotrzebowaniu klientów. Wpłynęło to na wzrost konkurencji pomiędzy deweloperami, co z kolei doprowadziło do wzrostu oczekiwań klientów, w odniesieniu do jakości, zaawansowania prac budowlanych i obniżania cen mieszkań. Ponadto coraz więcej klientów wykazuje zainteresowanie ekonomicznymi mieszkaniami, tj. posiadającymi odpowiednią liczbę pokoi przy mniejszej powierzchni mieszkania.

 Deweloperzy funkcjonujący na rynku mieszkaniowym mimo ożywienia gospodarczego mogą notować nieco gorsze wyniki niż spółki działające w segmencie hoteli i biurowców. Ci pierwsi bowiem zmuszenia są działać w warunkach zaostrzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego tzw. Rekomendacji T (zbiór zasad, adresowanych do banków, dotyczących zarządzania i oceny ryzyk związanych z udzielanymi kredytami detalicznym) i zakończenia w 2012 r. rządowego programu „Rodzina na Swoim”. Niemniej wydaje się, że spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, polska „mieszkaniówka” ma przed sobą najlepsze perspektywy.  Siła nabywcza klientów wykorzystujących kredyt hipoteczny w 2012 r. spadnie, ze względu na słabszy dostęp do tego instrumentu. Ponadto oczekiwany jest wzrost kosztów kredytów hipotecznych. Z kolei w kwietniu wejdą w życie nowe przepisy narzucające sposób finansowania projektów – wyłącznie długiem i z kapitałów własnych lub, w przypadku finansowania ze środków pozyskanych od nabywców, zapewnienia dodatkowych gwarancji bankowych zapewniających bezpieczeństwo pieniędzy klientów. Wszystko to może znacząco utrudnić deweloperom zapewnienie finansowania projektów.  Według danych firmy Cushman & Wakefield w I kwartale 2012 r. łączna wartość transakcji inwestycyjnych na

7

rynkach nieruchomości Europy Środkowej wyniosła 847 mln EUR. To dużo mniej wobec 1,3 mld EUR przed rokiem, ale więcej niż przed dwoma laty (465 mln EUR). Drugie półrocze powinno przynieść znaczny wzrost aktywności inwestycyjnej, zwłaszcza w Polsce i Czechach, dzięki większej podaży nowych produktów inwestycyjnych znajdujących się obecnie w przygotowaniu.  Według wyliczeń spółki Jones Lang LaSalle wartościowo, największy udział w wolumenie transakcji zrealizowanych na rynku nieruchomości komercyjnych w 2011 r. miał rynek nieruchomości handlowych (1,2 mld EUR). Następne w kolejności znalazły się sektory: biurowy (1,15 mld EUR), magazynowy (ponad 100 mln EUR) oraz hotelowy (około 76 mln EUR).  W pierwszych trzech miesiącach 2012 r. Polska zajmowała dominującą pozycję w Europie Środkowej z wolumenem inwestycji na poziomie 728 mln EUR. Największym zainteresowaniem inwestorów cieszył

się sektor handlowy, którego udział w łącznych obrotach wyniósł 47%, a następnie sektor biurowy i magazynowy z udziałem w łącznym wolumenie inwestycji na poziomie odpowiednio 40% i 12%.  Optymizmem mogą napawać dane Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego dotyczące pozwoleń na budowę. W 2011 r. wydano ponad 221 tys. pozwoleń na budowę, czyli o 2% więcej niż rok wcześniej. Z kolei według GUS produkcja budowlano-montażowa wystrzeliła aż o 16,3%, podczas gdy produkcja przemysłowa wzrosła w skali roku o 7,7%. W związku z EURO 2012 siłą napędzającą budownictwo pozostaną inwestycje infrastrukturalne.  Spółki z branży deweloperskiej i budowlanej narażone są na szereg ryzyk, zaś najszerszemu wachlarzowi potencjalnych zagrożeń muszą stawić czoła duże przedsiębiorstwa. Oprócz ryzyk takich jak: ryzyko operacyjne – dotyczące prawidłowych wycen prowadzonych projektów; ryzyko nieefektywnych zakupów; ryzyko cen surowców, duże podmioty gospodarcze są wystawione na ryzyko polityczne.

Wieści z branży  Rada Miasta Stołecznego Warszawy uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla działki przy ul. Kasprzaka w Warszawie, która jest przedmiotem umowy sprzedaży między funduszem Black Lion NFI a deweloperem JW Construction. W ocenie funduszu treść planu jest zgodna z założeniami przyjmowanymi przez strony, co powinno oznaczać, iż bazowa cena za prawa do zbywanej nieruchomości wynosząca netto 155 mln zł jest ostateczna.  Walne zgromadzenie LC Corp zdecydowało o niewypłaceniu dywidendy z jednostkowego zysku 5,12 mln zł za 2011 r. Zasili on kapitał

zapasowy. Deweloper planuje zakończenie budowy Wola Center w 2013 r. W kompleksie przy ul. Przyokopowej staną cztery biurowce o łącznej powierzchni najmu 31 tys. m.kw. Biura zajmą ponad 27 tys. m.kw., a lokale handlowo-usługowena parterze około 3,5 tys. m.kw.  Na 2012 r. Ronson Europe planuje ukończenie 743 lokali o łącznej powierzchni 49,5 tys. m. kw. Spółka rozważa rozpoczęcie realizacji czterech nowych etapów w ramach rozpoczętych inwestycji obejmujących 231 lokale o łącznej powierzchni 17 tys. m. kw. oraz pięć nowych projektów obejmujących 635 lokali o łącznej powierzchni 43,5 tys. m. kw.

8

 EDT Retail Trust, w której Plaza Centers pośrednio ma 22,7% udziałów, sprzedał 47 z 49 posiadanych centrów handlowych w USA za kwotę 1,428 mld USD. Z tego na spłatę kredytów obciążających nieruchomości pójdzie 934 mln USD.

 Globe Trade Centre przeprowadziło emisję 100 mln akcji po cenie 4,45 zł w ramach wykonania prawa poboru. Nowe akcje stanowić mają maksymalnie 31,3% podwyższonego kapitału zakładowego. Jedna stara akcja uprawniała do objęcia jednego prawa poboru.

Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2011 r.

Niemcy

Polska

Węgry

Czechy

2 573

128,0

-

153,2

PKB (%)

3,0

5,2

1,7

1,7

Nadwyżka/deficyt budżetowy (% PKB)

-1,0

-1,7

+3,5

3,7

Inflacja (%)

2,6

4,6

3,9

1,9

Bezrobocie (%)

6,6

8,5

11,0

8,6

Eksport towarów (mld EUR)

986,0

52,8

79,9

116,5

Import towarów (mld EUR)

805,0

63,7

73,0

108,8

PKB (mld EUR)

Źródło: MG

Polska  Według wstępnych szacunków GUS, Produkt Krajowy Brutto w I kwartale 2012 r. był wyższy o 3,5%, w porównaniu z analogicznym okresem w 2011 r. To najwyższy (wspólnie z Litwą) wzrost w całej UE. Nakłady brutto na środki trwałe wzrosły o 6,7%. Zwiększyła się także wartość dodana w cenach średniorocznych roku poprzedniego, we wszystkich sektorach gospodarki. Odczuł to także sektor finansowy i ubezpieczeniowy, który w poprzednich trzech kwartałach przeżywał regres.  W opinii analityków Ministerstwa Gospodarki, w II kwartale dynamika PKB przekroczy również 3% r/r. Odbywające się w tym czasie EURO 2012 powinno podtrzymać popyt krajowy oraz utrzymać dodatni wkład eksportu netto do PKB.  Międzynarodowy Fundusz Walutowy podtrzymał prognozę wzrostu PKB w Polsce na poziomie 2,6% i deficytu sektora finansów publicznych w wysokości 3,1% PKB. Bank Światowy

szacuje 2,9% wzrost PKB w 2012 r. To zgodne z szacunkami rządowymi.  Stopa bezrobocia wyniosła 12,6% na koniec maja 2012 r., (spadek o 2,8 pkt proc. wobec poprzedniego miesiąca) – podał Główny Urząd Statystyczny.  Mimo niezadowolenia i protestów różnych ugrupowań społecznych, podniesienie wieku emerytalnego – zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn – do 67. roku życia stało się faktem. Ustawa nowelizująca przepisy ustawy o emeryturach i rentach, bez poprawek uchwalona przez Sejm i przyjęta przez Senat, 1 czerwca 2012 r. została podpisana przez Prezydenta RP. Reforma emerytalna będzie przeprowadzana stopniowo. Rozpocznie się z początkiem 2013 r. i obejmie kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r.  Od 1 lutego 2012 r. pracodawcy i samozatrudnieni płacą składkę rentową wyższą o 2 punkty procentowe od 9

dotychczasowej. Według ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko wzrost bezrobocia, ale też powiększanie się szarej strefy w gospodarce. Niemcy  Bundestag uchwalił pod koniec listopada 2011 r. budżet Niemiec na 2012 r. Pomimo kryzysu zadłużenia w strefie euro niemieckie państwo zaciągnie w przyszłym roku 26,1 mld EUR długu, o blisko 4 mld więcej niż w 2011 r. Chadecko-liberalny rząd Niemiec zaplanował na 2012 r. wydatki w wysokości 306,2 mld euro. Inwestycje państwa mają wynieść 26,8 mld euro.  W 2012 r. nastąpi znaczne osłabienie wzrostu gospodarczego w Niemczech przewidują eksperci, doradzający rządowi w Berlinie. Według ich prognozy opublikowanej na początku listopada, niemiecki PKB wzrośnie w przyszłym roku tylko o 0,6%.  Na początku lipca Niemcy sprzedały na aukcji 6-miesięczne zerokuponowe bony skarbowe warte 3,29 mld EUR o rekordowo niskiej rentowności – minus 0,0344%. Na przetargu złożono oferty na 5,48 mld EUR.  Agencja Moody's obniżyła prognozę ratingu kredytowego Niemiec, Holandii i Luksemburga. Prognoza spadła ze "stabilnej" na "negatywną" z powodu narastającej niepewności wokół kryzysu zadłużeniowego w Europie. Węgry  Rząd węgierski zrewidował prognozy gospodarcze na najbliższe pięć lat. Zgodnie z ustawą budżetową na 2012 rok węgierski PKB będzie się zwiększał w znacznie niższym tempie, niż zakładano jeszcze w kwietniu: 1,9% w 2011 r. (zamiast 3,1%), 1,5% w 2012 r. (zamiast 3,0%), 2,9% w 2013 r. (zamiast 3,2%), 3,1% w 2014 r. (zamiast 3,3%) oraz 3,0%

w 2015 r. (zamiast 3,5%). Inflacja w latach 2011-2015 ma wynieść odpowiednio 3,8%, 4,2%, 3,0%, 3,0% i 3,0%.  W marcu 2011 r. rząd ogłosił program reform strukturalnych tzw. Plan Kálmána Szélla, który zakłada zmniejszenie zadłużenia kraju (z 80,2% PKB w 2010 r. do 65-70% PKB w 2014 r.) oraz ograniczenie wydatków budżetowych (zmniejszenie deficytu z 4,2% PKB w 2010 do 1,9% PKB w 2014 r.).  Ministrowie finansów krajów UE podjęli decyzję o częściowym zawieszeniu unijnych funduszy spójności na 2013 r. dla Węgier. To kara za nadmierny deficyt finansów publicznych. Wyliczona przez Komisję Europejską suma 495 mln EUR do zawieszenia dla Węgier odpowiada 0,5% PKB tego kraju.  Po agencjach Moody's i Standard & Poor's, także Fitch obniżył rating Węgier do poziomu śmieciowego, BB+, z perspektywą negatywną. Wszystko z powodu impasu między Budapesztem a UE i MFW w sprawie pomocy finansowej dla Węgier. Pod koniec 2011 r. Węgry zwróciły się do Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego o kredyty ratunkowe. Rozmowy na ten temat załamały się jednak za sprawą uchwalonych na Węgrzech ustaw, mogących zagrozić niezależności banku centralnego tego kraju.  1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa przeforsowana przez premiera Wiktora Orbana, na mocy której w kraju obowiązywać będzie najwyższy w UE podatek VAT wynoszący 27%. Podwyżka stawki podatku ma załatać dziurę w węgierskim budżecie. Czechy  Pod koniec lutego premier Czech Petr Neczas poinformował, że z powodu

10

przewidywanej stagnacji w gospodarce rząd planuje podwyżkę podatku VAT oraz zamrożenie emerytur. Centroprawicowy gabinet jako jeden z głównych celów postawił sobie stopniowe wyeliminowanie deficytu budżetowego do 2016 r. W 2012 r. deficyt budżetowy Czech ma wynieść 3,5% PKB.  Czechy nie przystąpią do międzyrządowego paktu fiskalnego. Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Monetarnej, wymusza więcej dyscypliny w finansach publicznych, zwłaszcza w państwach eurolandu, ustanawiając nowe, bardziej automatyczne sankcje za łamanie dyscypliny. Ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r., przy założeniu, że do tego czasu będzie ratyfikowany przez 12 z 17 państw strefy euro.

 Dla gospodarki czeskiej duże znaczenie ma handel zagraniczny. Czechy mają jedną z najbardziej otwartych gospodarek w Europie. Po znaczącym załamaniu się dynamiki handlu zagranicznego w 2009 r. (-20,1%), obroty handlowe w 2010 r. nabrały ponownego rozmachu i międzyrocznie wzrosły o 24,4%. Dominującą pozycję w czeskim eksporcie zajmują samochody, komputery, telewizory, urządzenia telefoniczne, druty i kable, meble do siedzenia oraz urządzenia elektryczne.  Od 2005 r. eksport towarów i usług przeważa nad ich importem, chociaż dodatnie saldo wymiany handlowej obniża się. Największy wpływ na ten rezultat miało pogłębienie się deficytu w grupie paliw mineralnych. Około 80% obrotów towarowych stanowi wymiana z krajami UE.

Podsumowanie Kryzys w branży deweloperów nie oszczędził jednej z największych spółek działających w Europie ŚrodkowoWschodniej. Orco zanotowało mocny spadek wyników finansowych. Teraz czas na odbudowę zaufania inwestorów. Pozytywnie należy ocenić restrukturyzację działalności grupy, w ramach której firma zamierza skupić się na najbardziej perspektywicznych miastach. Wydaje się, że w okresie koniunktury Orco nieco zbyt optymistycznie oceniło szanse wypracowania godziwych zysków z projektów w Rosji czy Chorwacji. Ale także w Polsce droga do realizacji skomplikowanych projektów deweloperskich nie była usłana różami.

Wystarczy przypomnieć jak wielkie trudności musiano pokonać, by wznowić sztandarową inwestycję spółki w Warszawie – budowę zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda apartamentowca Złota 44, rosnącego w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. Problemem Orco jest duże zadłużenie, m.in. dlatego giełdowi inwestorzy szerokim łukiem omijają jej walory notowane na GPW. W zasadzie przypominają o nich sobie tylko po publikacji pozytywnych informacji, jak np. o sprzedaży aktywów w Rosji, gdyż odżywają wówczas nadzieje na spłatę części zobowiązań.

11