Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” i w ramach „Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 20042006” w ujęciu regionalnym

(Informacja sporządzona według danych na dzień 30 września 2008 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Spis treści

1. Wstęp..................................................................................................................................... 3 2. Charakterystyka Programów.............................................................................................. 3 3. Uwagi metodyczne................................................................................................................ 8 4. Realizacja projektów SPO i ZPORR w województwach................................................. 8 5. Wartość całkowita projektów ........................................................................................... 14

2

1. Wstęp Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 (NPR) przyjęty 14 stycznia 2003 r. przez Rade Ministrów wyznaczył osie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Dwie spośród nich mają bezpośrednie oddziaływanie na obszary wiejskie: •

Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie, rozwój obszarów wiejskich;

•

Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów.

Realizacji NPR służą m.in. Programy Operacyjne współfinansowane ze środków poszczególnych Funduszy Strukturalnych UE oraz Funduszu Spójności. Większość działań

związanych z obszarami wiejskimi to interwencje realizowane

w ramach SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” (SPO). Jednakże, również w innych programach operacyjnych realizowano działania bezpośrednio odnoszące się do obszarów wiejskich. Szczególnie istotne uzupełnienie SPO stanowią działania znajdujące się w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR). W ramach poszczególnych Programów ustanowiono szereg zróżnicowanych działań, z których mogli skorzystać beneficjenci na obszarach wiejskich. 2. Charakterystyka Programów I. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (SPO) Priorytet 1 „Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym” 1.1 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych” 1.2 „Ułatwianie startu młodym rolnikom” 1.3 „Szkolenia” 1.4 „Wsparcie doradztwa rolniczego” 1.5 „Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych”

Priorytet 2 „Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich” 2.1. „Przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego naturalną katastrofą lub pożarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych” 3

2.2 „Scalanie gruntów” 2.3 „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego wsi” 2.4 „Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów” 2.5 „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi” 2.6 „Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem” 2.7 „Pilotażowy Program Leader+”  

Priorytet 3 „Pomoc techniczna” 3.1 „Wsparcie systemu zarządzania i wdrażania Programu” 3.2 „Rozwój instytucjonalny” 3.3 „Informowanie i promocja Programu”

W celu zapewnienia zrównoważonych warunków dostępu do środków finansowych Programu w skali kraju, kwoty przeznaczone na realizację działań: 1) 1.1. „Inwestycje w gospodarstwach rolnych”; 2) 1.2. „Ułatwianie startu młodym rolnikom”; 3) 2.2. „Scalanie gruntów”; 4) 2.3. „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego”; 5) 2.4. „Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów”; 6) 2.5. „Gospodarowania rolniczymi zasobami wodnymi’; 7) 2.6. „Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem” – zostały wstępnie podzielone między poszczególne województwa. Kryteria podziału środków pomiędzy województwa określane były odrębnie dla każdego działania na podstawie wskaźników odpowiednich dla danego działania, stosownie do rodzaju oferowanego wsparcia i skali potrzeb województwa. Podział środków przeznaczonych na finansowanie działań: 1) 1.3. „Szkolenia,”; 2) 1.4. „Wsparcie doradztwa rolniczego”

4

- dokonany został poprzez określenie warunków konkursów na realizację projektów w ramach tych działań. Dla pozostałych działań Programu nie dokonano podziału środków między poszczególne województwa. Program finansowany był ze środków Unii Europejskiej pochodzących z Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR). Łączne nakłady środków publicznych określono na poziomie 1 787 812 868 euro z czego 1 192 689 238 euro stanowią środki Unii Europejskiej, a 595 123 630 euro krajowe środki publiczne. Tabela 1. Szacunkowa tabela finansowa Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" Środki publiczne Wkład krajowy

Wkład Unii Europejskiej EFOiGR

Ogółem

Budżet państwa

Budżety jst

1 330 398 246

847 199 004

483 199 242

483 199 242

-

2. „Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich”

433 414 622

327 490 234

105 924 388

83 424 388

22 500 000

3. „Pomoc techniczna”

24 000 000

18 000 000

6 000 000

6 000 000

-

595 123 630

572 623 630

22 500 000

595 123 630

572 623 630

22 500 000

Priorytet Ogółem

1. „Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym”

Razem

1 787 812 868

2004-2006

1 787 812 868

1 192 689 238 1 192 689 238

Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 z dnia 21 grudnia 2007 r.

5

II. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (ZPORR) obejmował następujące działania zlokalizowane na obszarach wiejskich: Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów 1.1 „Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego” 1.2 „Infrastruktura ochrony środowiska” 1.3 „Regionalna infrastruktura społeczna” 1.4 „Rozwój turystyki i kultury” 1.5 „Infrastruktura Społeczeństwa informacyjnego” Priorytet 2 Wzmocnienie Rozwoju zasobów ludzkich w regionach 2.1 „Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie” 2.2 „Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne” 2.3 „Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa” 2.4 „Reorientacja zawodowa osób dotkniętych procesami restrukturyzacyjnymi” 2.5 „Promocja przedsiębiorczości” 2.6 „Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy” Priorytet 3 Rozwój lokalny 3.1 „Obszary wiejskie” 3.2 „Obszary podlegające restrukturyzacji” 3.4 „Mikroprzedsiębiorstwa” 3.5 „Lokalna infrastruktura społeczna”

ZPORR współfinansowany był ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w kwocie łącznej 2968,5 mln euro. Całkowita wartość wsparcia projektów w ramach realizacji ZPORR została zaplanowana na poziomie 4230,1 mln euro. Dofinansowanie z EFRR i EFS mogło wynosić maksymalnie do 75% kwalifikującego się kosztu projektu, a w przypadku inwestycji infrastrukturalnych generujących znaczny zysk – 50%. 6

Środki ZPORR również zostały alokowane dla

poszczególnych województw na

podstawie następujących kryteriów: •

80% środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców,

•

10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca z trzech lat (tj. 1997, 1998,1999) był niższy od 80% średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju,

•

10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których średnia stopa bezrobocia z trzech ostatnich lat (tj. 1999, 2000, 2001) przekraczała 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.

Tabela 2. Indykatywny w latach 2004-2006.

podział

środków

w

ramach

ZPORR

na

województwa

Fundusze Strukturalne Województwo Dolnośląskie

mln euro 223,6

na mieszkańca Polska=100

w proc. 8.10

105.37

5.14 142,0

94.65

Kujawsko-Pomorskie Lubelskie

201,0

7.28

126.17

Lubuskie

82,5

2.99

112.75

Łódzkie

157,1

5.69

83.44

Małopolskie

185,2

6.71

80.00

Mazowieckie

299,9

10.86

82.67

76,8

2.78

99.33

Podkarpackie

192,0

6.96

126.17

Podlaskie

110,0

3.98

126.17

Pomorskie

159,6

5.78

101.35

Śląskie

279,8

10.14

80.99

Świętokrzyskie

133,1

4.82

141.06

Warmińsko-Mazurskie

182,0

6.59

173.49

Opolskie

7

Wielkopolskie

196,0

7.10

81.52

Zachodniopomorskie

140,0

5.07

112.96

2 760.7

100

100.00

OGÓLNIE Transport publiczny w aglomeracjach Pomoc techniczna

167.9 39.9

POLSKA

2968.5

Źródło: Opracowanie własne 3. Uwagi metodyczne Prezentowana poniżej analiza przedstawia wykorzystanie środków na obszarach wiejskich w ramach SPO oraz ZPORR w układzie wojewódzkim. W niniejszej analizie dane dotyczące liczby projektów odnoszą się do projektów zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji pochodzących z tabel monitoringowych wg. stanu na dzień 30 września 2008 r. Natomiast ujęte dane finansowe odnoszą się do tylko i wyłącznie do środków wspólnotowych. Założono, że dane dotyczące SPO obejmują wszystkie projekty (łącznie z Pomocą Techniczną). Natomiast w przypadku ZPORR założono, że dane uwzględniają projekty, których miejsce realizacji określono jako „obszar wiejski”. Należy w tym momencie zaznaczyć iż w ramach ZPORRu poszczególne wyniki końcowe mogę być niedoszacowane, z uwagi na fakt, iż w przypadku gdy określono miejsce realizacji: „projekt z założenia nie skupia się na jednym z powyższych obszarów” lub „inne”, niniejsze opracowanie nie uwzględnia tych danych. 4. Realizacja projektów SPO i ZPORR w województwach W ramach SPO zrealizowano łącznie 50 375 projektów (w tym 7 projektów było realizowanych na terenie całego kraju), natomiast w ramach ZPORR 2 980. Łącznie więc na obszarach wiejskich zrealizowano 53 355 projektów finansowanych z powyższych Programów Operacyjnych. Rysunek 1 ilustruje rozkład ilościowy ww. projektów w poszczególnych województwa. Należy zauważyć, iż większość działań w ramach SPO była adresowana

do indywidualnych beneficjentów-rolników i oferuje stosunkowo niewielki

bezwzględny poziom pomocy (50 000 - 300 000 zł). Natomiast projekty w ramach ZPORR realizowane były m.in. przez firmy, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, itp. i wymagały znacznie większych kwot dofinansowania.

8

Rysunek. 1 Liczba projektów w ramach SPO i ZPORR w podziale na województwa

pomorskie POLSKA

1936

warmińsko-mazurskie

67

zachodniopomorskie

50375

1317

Średnio -3 148

150 podlaskie

104

kujawsko-pomorskie

186

4056

3915

mazowieckie

207

124 wielkopolskie

701

2980

2019

7984

89

5768

lubuskie

154

462 lubelskie

łódzkie

4491 dolnośląskie

6376

182

1715

opolskie

189

1439 68

324 świętokrzyskie

śląskie

3079

1338 207

154 małopolskie

2668

podkarpackie

1566 339

160

SPO ZPORR

 

Źródło: Opracowanie własne  

Najwięcej projektów realizowano w województwie mazowieckim, zarówno z SPO (7984) jak i ZPORR (462) co stanowi odpowiednio 15,7% i 15,5% ogólnej liczby projektów zrealizowanych w poszczególnych Programach. Najmniej zrealizowanych projektów odnotowano w ramach SPO w województwie lubuskim (701), co stanowiło jedynie 1,4 % procenta projektów w ramach całego kraju. Natomiast w ramach ZPORR najmniej projektów zostało zrealizowanych w województwach pomorskim i opolskim (odpowiednio 67 i 68) co stanowiło jedynie 2,3 % udziału w ogóle zrealizowanych projektów na obszarach wiejskich w ramach ZPORR. W województwach: podkarpackim(339) oraz lubelskim (324) odnotowano także stosunkowo dużą liczbę projektów wiejskich w ramach ZPORR. Natomiast stosunkowo liczne projekty w ramach SPO odnotowano w woj. lubelskim (6376) oraz wielkopolskim (5768). Średnia liczba realizowanych projektów w ramach SPO w poszczególnych województwach wynosi 3148, natomiast w ramach ZPORR wynosi 186.

9

Wykres 1. Udział województw w realizacji projektów zrealizowanych w ramach SPO i ZPORR 0%

10%

dolnośląskie

3,4% 4,2%

kujaw sko-pomorskie

20%

6,3% 7,7% 10,9%

lubelskie lubuskie

1,4%

12,7%

3,0% 6,1%

łódzkie

9,0%

5,4% 5,3%

małopolskie

15,5% 15,7%

mazow ieckie 2,3% 2,8%

opolskie podkarpackie

11,4%

3,2% 6,9% 8,0%

podlaskie 2,2%

pomorskie śląskie

3,8% 6,9%

2,7%

5,2% 6,1% 5,0% 4,0% 5,2%

św iętokrzyskie w armińsko-mazurskie w ielkopolskie

11,5%

3,5% 2,6%

zachodniopomorskie

ZPORR

SPO

Źródło: Opracowanie własne

Najwięcej środków finansowych z budżetu wspólnotowego, zarówno w ramach SPO jak i ZPORR, zostało ulokowanych również w województwie mazowieckim (odpowiednio 668,45 mln zł i 300,31 mln zł). Kwota ta stanowiła 14,4 % całej pomocy finansowej ze środków UE, które wpłynęły na obszary wiejskie w ramach obu Programów. W całym kraju w ramach SPO zainwestowano 4 699,00 mln zł ( w tym wartość pomocy dla 7 projektów realizowanych na obszarze całego kraju wynosiła 6,9 mln zł), natomiast w ramach ZPORR zainwestowano 2 352,80 mln co daje łączną sumę 7 051,8 mln zł dofinansowania wspólnotowego do projektów zrealizowanych na obszarach wiejskich. Najmniej środków wspólnotowych

w

ramach

obu

programów

przekazano

na

realizację

projektów

w województwie lubuskim (2,6%), opolskim (2,8%), a także zachodniopomorskim (2,8%) ogólnej pomocy w skali kraju. Jedynie w województwach: dolnośląskim, śląskim oraz

10

świętokrzyskim odnotowano przewagę udziału środków ZPORR nad środkami SPO. W pozostałych 13 województwach wystąpił odwrotny trend, a w transferach środków do województw: mazowieckiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego oraz lubelskiego zaznaczył się wyraźnie dominujący udział środków SPO. Procentowy rozkład środków UE obrazuje wykres 2.

Rysunek 2. Wartość środków UE w ramach SPO i ZPORR (mln zł) w podziale na województwa

pomorskie

POLSKA warmińsko-mazurskie

195,28

zachodniopomorskie

79,81

podlaskie kujawsko-pomorskie

56,23

68,46

84,27

122,36

668,45

612,52

lubuskie

147,05

342,81 mazowieckie

305,11 wielkopolskie

2352,80

Średnio -293,68

71,10

141,93

115,02

4 699,00

297,36

300,31 lubelskie

łódzkie

127,80

332,03

dolnośląskie

469,44

159,76 202,10

opolskie

271,68

127,23

świętokrzyskie śląskie

68,79

135,31 150,72

256,73

191,85 202,50

podkarpackie

małopolskie

270,67 169,31

178,78 162,97

SPO ZPORR

Źródło: Opracowanie własne

11

10,1%

Wykres 2. Udział % województw w wykorzystaniu środków SPO i ZPORR (na podstawie zawartych umów czynnych)

2,9% 3,9%

4,9% 1,2%

1,6% 1,0%

3,7%

4,7% 2,3%

3,8% 2,4%

4,3% 1,8% 1,0%

2,6% 2,3%

4,6% 1,8%

2,8% 1,1%

2,0% 2,2%

2,9%

2,7% 1,0%

1,8%

2,0% 0,8%

4,3%

6,7%

8,7%

10%

ZPORR

łó dz ki e lu bu sk ie ku lu ja be w ls sk ki oe po m or sk ie do ln oś lą sk ie

śl ąs ki e po m or sk ie po dl as ki po e dk ar pa ck ie op ol sk m ie az ow ie ck ie m ał op ol sk ie

po iń ls sk ki oe m az ur sk św ie ię to kr zy sk ie

w ar

m

w ie lk o

za ch od ni op om

or sk ie

0%

SPO

Źródło: Opracowanie własne

Średnia wartość dofinansowania projektu ze środków UE udzielonego w ramach SPO przypadająca na jeden projekt w skali kraju wynosi 92,00 tys., natomiast w ramach ZPORR 789,5 tys. zł Największą średnią wartość dofinansowania projektu z środków unijnych w

ramach

ZPORR

uzyskano

w

województwie

dolnośląskim

1437,5

tys.

i świętokrzyskim (1315,0 tys.) natomiast najmniejszą w województwie warmińskomazurskim (474 tys.) i podkarpackim (480,7 tys.). W ramach ZPORR warto zwrócić uwagę na dość duże zróżnicowanie regionalne w średniej wielkości dofinansowania w przeliczeniu na 1 projekt. W ramach SPO największą średnią wartość dofinansowania projektu z środków unijnych odnotowano w województwie lubuskim (164 tys.) oraz w warmińsko-mazurskim (151 tys.), a najmniejszą w województwie

świętokrzyskim (62 tys.), łódzkim (74 tys.)

i lubelskim (74 tys.). Rozkład średniej wartości udzielonego wsparcia pochodzącego ze środków europejskich w poszczególnych województwach prezentuje wykres 3.

12

Wykres 3. Średnia wartość dofinansowania projektu ze środków UE w SPO i ZPORR (tyś. zł) 10 15 20 50 00 00 00 0 00 0 0 0 % % % % %

dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie

45 00 0 %

50 00 0 %

55 00 0 %

60 00 0 %

65 00 0 %

70 00 0 %

75 00 0 %

80 00 0 %

85 00 0 %

90 00 0 %

95 00 0 %

10 00 00 %

10 50 00 %

11 00 00 %

11 50 00 %

12 00 00 %

12 50 00 %

13 00 00 %

13 50 00 %

14 00 00 %

14 50 00 %

15 00 00 %

15 50 00 %

16 00 00 %

1 437,5 679,6 792,4 769,2

164,0

mazowieckie

84,0

opolskie

88,0

877,8 1 058,2

101,0 650,0

1 011,7 480,7

114,0

591,1

85,0

pomorskie

101,0

śląskie świętokrzyskie

101,0

POLSKA

40 00 0 %

74,0

74,0

wielkopolskie zachodniopomorskie

35 00 0 %

85,0

łódzkie małopolskie

warmińsko-mazurskie

30 00 0 %

118,0

lubuskie

podkarpackie podlaskie

25 00 0 %

1 191,2 728,1 1 315,0

62,0 474,0

151,0

829,8

106,0 540,7

108,0 92,0

ZPORR

789,5

SPO

Źródło: Opracowanie własne

Wielkość środków unijnych (SPO i ZPORR) na rozwój obszarów wiejskich w przeliczeniu na mieszkańca wsi jest silnie zróżnicowana regionalnie. Największą wartość dofinansowania ze środków unijnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich w ramach SPO odnotowano w województwie podlaskim (707,6 zł) i warmińsko-mazurskim (534,4

zł),

a

w

ramach

ZPORR

w

województwie

dolnośląskim

(323,56

zł)

i świętokrzyskim (289,29 zł). W tych województwach, a także w województwie śląskim środki unijne przypadające na 1 mieszkańca obszarów wiejskich odnotowano większe w ZPORR niż w SPO. Najmniejsze środki wspólnotowe w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich uzyskały: województwo śląskie (134,9 zł) i podkarpackie (143,3 zł) w SPO, w

ZPORR

projektów

ze

województwo wielkopolskie (87,71 zł). Wartość dofinansowania środków

unijnych

w

poszczególnych

województwach

i programach na jednego mieszkańca prezentuje wykres 4.

13

Wykres 4. Wartość środków UE (SPO i ZPORR) w przeliczeniu na mieszkańca wsi (zł) wg województw 5000 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 6000 6500 7000 7500 8000 0%

%

0%

0%

0%

0%

dolnośląskie kujaw sko-pomorskie

w ielkopolskie zachodniopomorskie

0%

0%

0%

365,3

366,3 257,5 252,54

109,88

707,6

268,9

150,26 134,9 289,29 274,1

św iętokrzyskie w armińsko-mazurskie

0%

130,63 143,3

podlaskie

śląskie

0%

316,9

163,7 164,55

139,22

opolskie

0%

404,8

175,77

mazow ieckie

0%

416,3 188,61

102,42

0%

323,56

221,38

łódzkie

pomorskie

0%

105,46

lubuskie

podkarpackie

0%

240,7

lubelskie

małopolskie

0%

124,42

534,4

87,71

420,4

107,19

POLSKA

159,44

270,6 318,4 ZPORR

SPO

Źródło: Opracowanie własne

5. Wartość całkowita projektów W ramach obu Programów Operacyjnych na projekty realizowane na obszarach wiejskich wydano łącznie 16 102,01 mln zł w tym 12 287, 31 mln w ramach projektów zrealizowanych z SPO i 3 814, 70 mln zrealizowanych z ZPORR. W województwie dolnośląskim, podkarpackim oraz śląskim wystąpiła stosunkowo mała różnica wartości projektów realizowanych w ramach ZPORR i SPO. Podobnie jak w kontekście analizy ilości projektów, tak również i w przypadku ich łącznej wartości województwo mazowieckie okazało się

największym beneficjentem pomocy. Łącznie na obszarach wiejskich

województwa mazowieckiego zrealizowano projekty o sumarycznej wartości 2 299,31 mln (w tym projekty zrealizowane za 1 823,77 mln pochodziły z SPO, a za 475, 54 mln zrealizowane z ZPORR). Także dużą łączną wartość projektów

odnotowuje się w

województwie wielkopolskim o sumarycznej wartości 1 899,58 mln (w tym projekty

14

zrealizowane za 1 700,99 mln pochodziły z SPO, a za 198, 65 mln z ZPORR). Najmniejszą wartość finansową realizowane projekty osiągnęły w ramach SPO w województwie lubuskim (250,30 mln), a w przypadku ZPORR w województwie zachodniopomorskim (tylko 92,08 mln). Warto zaznaczyć, że średnia wartość realizowanych przedsięwzięć w skali kraju wynosiła odpowiednio 767,42 mln i 238, 42 mln. Łączną wartość projektów zrealizowanych na obszarach wiejskich w poszczególnych województwach przedstawia rysunek 3.

Rysunek 3. Wartość projektów realizowanych w ramach SPO i ZPORR (mln zł)

pomorskie

POLSKA warminsko-mazurskie

514,27 zachodniopomorskie

127,42

podlaskie kujawsko-pomorskie

92,08

3814,70

Srednio -767,42

121,69

354,35

238,42

885,70

981,06

mazowieckie

198,03

149,43

wielkopolskie

250,30

12 287,31

770,69

1 823,77

111,51

1 700,93

lubuskie

475,54 lubelskie

lódzkie

198,65

900,35

dolnoslaskie

1 262,19

242,41 561,99

opolskie

421,31

335,33 116,74

swietokrzyskie slaskie

331,25 236,80

409,61

529,22 318,54

podkarpackie

malopolskie

673,81 287,91

403,49 307,03

SPO ZPORR

Źródło: Opracowanie własne

15

Średnia całkowita wartość projektu w ramach SPO wynosi 241,31 tys., natomiast w ramach ZPORR 1 280,10 tys. zł. W związku z tym, możemy stwierdzić, iż w ramach ZPORR realizowane były znacznie większe przedsięwzięcia. Średnią wartość projektów SPO i ZPORR w poszczególnych województwach prezentuje rysunek 4.

Rysunek 4. Średnia wartość projektu realizowanego w ramach SPO i ZPORR (tyś. zł)

pomorskie

POLSKA warmińsko-mazurskie

263,73

zachodniopomorskie

1 280,10

811,24

268,65

podlaskie kujawsko-pomorskie

885,40

216,50 mazowieckie

249,95 wielkopolskie

353,52

241,31

381,15

1 901,85

1 252,93

1 205,06

228,00

290,26

lubuskie

956,68

1 029,30 lubelskie

łódzkie

1 289,93

196,50

dolnośląskie

194,78

1 331,93 322,80

opolskie

2 229,18

231,58 1 716,71

świętokrzyskie śląskie

244,28

1 143,98

1 264,22

170,00 2 068,41

podkarpackie

małopolskie

249,75 1 799,46

249,07 905,69

SPO ZPORR

Źródło: Opracowanie własne  

Z analizy powyższych danych wynika, iż największą średnią wartość projektu realizowanego w ramach SPO odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim (381,15 tys. zł.) zaś najmniejszą w woj. świętokrzyskim. Natomiast w ramach ZPORR warto zwrócić uwagę na dość dużą różnicę w średniej wartości realizowanych projektów wahającą się od 811,24 tys. zł w woj. warmińsko-mazurskim do aż 2 229,18 tys. zł w woj. dolnośląskim. Ciekawym przypadkiem jest województwo warmińsko-mazurskie, gdyż na jego terenie były realizowane w ramach SPO projekty o największej średniej wartości, natomiast w ramach ZPORR projekty o jednej z najmniejszych średnich wartości w skali kraju. Jednocześnie woj. świętokrzyskie charakteryzuje się odwrotną tendencją, gdyż na jego terenie były realizowane

16

w ramach SPO projekty o najmniejszej średniej wartości, natomiast w ramach ZPORR projekty o jednej z największych średnich wartości w skali kraju. Pomimo, iż największą ilość projektów o największej łącznej wartości zrealizowano na terenie województwa mazowieckiego, to jednak największą kwotę całkowitą zrealizowanego projektu w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich w ramach SPO odnotowano w województwie podlaskim (1828,06 zł) i warmińsko-mazurskim (1348,68 zł), a w ramach ZPORR w województwie dolnośląskim (501,77 zł) i świętokrzyskim (455,05 zł). W województwie dolnośląskim jest to konsekwencją wcześniej wspomnianej największej średniej wartości projektu w skali kraju. Najmniejszą kwotę całkowitą zrealizowanego projektu w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich uzyskano w województwie podkarpackim (323,40 zł) i śląskim (330,24 zł) w SPO, w

ZPORR w województwie

wielkopolskim (136,34 zł). Średnia wartość projektów na jednego mieszkańca wsi w skali kraju wynosi około: 832,64 zł w ramach SPO i 258,50 zł w ramach ZPORR. Z porównania obu Programów wynika, że duże wartości realizowanych projektów w ramach ZPORR nie wyrównują rzeczywistego wpływu środków finansowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca obszarów wiejskich. Średnia wartość zrealizowanego projektu w przeliczeniu na mieszkańca wsi jest ponad 3 krotnie większa w ramach SPO.  Należy jednak pamiętać, iż liczba mieszkańców obszarów wiejskich w danym województwie nie stanowiła kryterium, które decydowało o ilości środków wypłacanych w ramach realizacji SPO. Szczegółowe dane nt. wartości projektów w poszczególnych województwach i programach na jednego mieszkańca prezentuje rysunek 5.

17

Rysunek 5. Wartość projektu na mieszkańca wsi realizowanego w ramach SPO i ZPORR (zł)

pomorskie

POLSKA warminsko-mazurskie

708,03

zachodniopomorskie

175,43

258,50

212,95

675,49

podlaskie kujawsko-pomorskie

175,54

1828,06 mazowieckie

1227,67 wielkopolskie

689,58

832,64

1348,68

408,73

186,99 999,32

307,22

1167,44

lubuskie

260,57 lubelskie

lódzkie

136,34

990,58

dolnoslaskie

1088,36

206,71 669,30

opolskie

501,77

678,63 236,25

swietokrzyskie slaskie

330,24 236,08

353,19

756,02 455,05

podkarpackie

malopolskie

407,62 174,17

323,40 246,09

SPO ZPORR

   

Źródło: Opracowanie własne

Opracowano w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich

18