Mevzuat Değişimlerinin Bakıma Yansıması Doç. Dr. Süheyla ABAAN Hace3epe Universitesi Hemşirelik Fakültesi S.Abaan 2017

Amaç: •  Yaşanılan değişimlerin ki bunlar içinde bulunduğumuz ortamın-sağlık sistemi, eği?m sistemi ve sosyal-hukuk sisteminin- hizmet verilen bireyler ve hizmeA sunan bireyler açısından neler geArdiğini diğer bir deyişle hemşirelik mesleğinin temel amacı olan bakımı nasıl etkilediğini göstermek ve ilgili bazı önerileri sizlerle paylaşmak, ortak bir bakış açısı gelişArmekAr.

S.Abaan 2017

Türk Dil Kurumu’na göre mevzuat:

•  isim Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük, yönetmelik vb.nin bütünü

S.Abaan 2017

Mevzuat •  Anayasadan başlayarak çeşitli kanunlar bize mesleğimizi icra ederken hak ve özgürlüklere dikkat etmek zorunda olduğumuzu ve hangi yükümlülüklerle donanmış olduğumuza rehberlik etmektedir.

S.Abaan 2017

•  Sağlık mevzuaH, çalışan mevzuaH, milli eği?m mevzuaH, idare hukuku…yök mevzuaH, SGK mevzuaH… •  Birbiri ile ilişkili ve hizmet verenlerle alanları doğrudan bazen de dolaylı olarak etkilemektedir.

S.Abaan 2017

Hemşirelik Bakımı: •  Henderson’a göre “Hemşirenin temel ve benzersiz görevi, sağlam veya hasta bireylere sağlıklarını korumaları veya tedavileri sırasında veya huzur içinde ölmeleri için yardım etmek?r. Hemşire bu yardımı, birey yeterli kuvvet, istek ya da bilgiye sahip oluncaya ve bunları yardımsız yapabilecek duruma gelinceye kadar sürdürür ”.

S.Abaan 2017

HEMŞİRELİK YASASI(6283), Hemşirelik Yasası YASA DEĞİŞİKLİĞİ •  Ve HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ ( Resmi Gazete:8.3.2010-27515) bizlere bu mesleği yaparken görev yetki ve sorumluluklarımızı açık seçik göstermektedir. •  Bakım vermemizi yasalar açısından engelleyecek bir durum bulunmamaktadır.

S.Abaan 2017

Madde 4 – (Değişik: 25/4/2007-5634/3 md.) •  Hemşireler; tabip taracndan acil haller dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygulamak, her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihAyaçlarını belirlemek ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihAyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını planlamak, uygulamak, denetlemek ve değerlendirmekle görevli ve yetkili sağlık personelidir.

S.Abaan 2017

Madde 4 – (Değişik: 25/4/2007-5634/3 md.) •  Ayrıca aile hekimliği uygulamasına ilişkin kanun hükümleri ile bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuadaki görevleri de yaparlar. Hemşirelerin birinci ckrada sayılan hizmetlerde çalışma alanlarına, pozisyonlarına ve eği?m durumlarına göre görev, yetki ve sorumlulukları Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak

yönetmelikle düzenlenir

S.Abaan 2017

Madde 8 – (Değişik: 25/4/2007-5634/4 md.) •  Lisans mezunu hemşireler meslekleriyle ilgili lisansüstü eği?m alarak uzmanlaşHktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman hemşire olarak çalışırlar. Hemşireler meslekleri ile ilgili olan özellik arz eden birim ve alanlarda belirlenecek esaslar çerçevesinde yetki belgesi alırlar. Yetki belgesi alınacak eğiAm programlarının düzenlenmesi, uygulanması, koordinasyonu, belgelendirme ve tescili ile kredilendirme ve yetki belgelerinin iptali gibi hususlar, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

S.Abaan 2017

ANCAK:

•  Geçici Madde 2 – (Ek: 25/4/2007-5634/7 md.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce hemşirelik ve hemşireliğe eşdeğer sağlık memurluğu programlarından mezun olanlar ile halen bu programlarda kayıtlı bulunan öğrencilerin kazanılmış hakları saklıdır. •  Hemşirelik eği?mine eşdeğer sağlık memurluğu programlarından mezun olanlar hemşire olarak çalışırlar. Hemşirelik eği?mine eşdeğer sağlık memurluğu programının adı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten i?baren hemşirelik programı olarak değiş?rilir ve programlar birleş?rilir. •  Bir defaya mahsus olmak üzere, ebelik diplomasına sahip olduğu halde bu Kanunun yayımı tarihinde en az üç yıldan beri yataklı tedavi kurumlarında fiilen hemşirelik görevi yapHğını resmi belge ile belgelendiren ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten i?baren üç ay içerisinde talepte bulunanlar hemşirelik yetkisiyle görevlerine devam ederler. Üniversitelerin hemşirelik programlarında ülke ihAyacını karşılayacak yeterli kontenjan oluşturulmak üzere 5 yıl süre ile sağlık meslek liselerinin hemşirelik ve hemşireliğe eşdeğer sağlık memurluğu programlarına öğrenci alınmasına devam olunur ve bu programlardan mezun olanlara hemşire unvanı verilir. S.Abaan 2017

HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ ( Resmi Gazete: 8.3.2010-27515 •  8/3/2010 tarihli ve 27515 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliğinin 7 nci maddesine aşağıdaki ckralar eklenmiş?r •  ÇALIŞILAN BİRİM/SERVİS/ÜNİTE/ALANLARA GÖRE HEMŞİRELERİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI

S.Abaan 2017

ÖRNEK: Görev, yetki ve sorumluluklar •  Hemşirelerin genel görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra; 1.Hemşirelik bakımı: •  a) Yoğun bakım enfeksiyonlarının gelişiminin önlenmesi için gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. •  b) Hasta değerlendirmesinde kurumun benimsediği skorlama sistemleri ve skalaları uygular ve değerlendirir. •  c) Hastaların monitorizasyonu sağlar. Monitorizasyonda non-invazif monitörizasyon tekniklerini kullanır. Kardiyak ritmi izler, acil durumlarda gerekli ekip ile ile?şim kurar. •  ç) Sıvı-elektrolit ve asit baz dengesine yönelik mevcut ve olası sorunların dikkate alınarak uygun hemşirelik bakımını planlar, uygular ve değerlendirir. S.Abaan 2017

S.Abaan 2017

S.Abaan 2017

SONUÇ: • Bağımlı, bağımsız ve yarı bağımlı görevler tanımlanmış]r. • İstenen bakımın verilmesinde bir SORUN YOKTUR.

S.Abaan 2017

ANCAK….. •  MEVZUAT incelendiğinde hemşirelik bakımını verebilecek çevre hazırlığında problemler görülmektedir. •  Mevzuat Devlet poli?kalarında yer bulur. •  10. kalkınma planı hemşirelik bakımımıza temel oluşturacak poli?kaları içermekte midir?

S.Abaan 2017

•  Onuncu kalkınma Planında sağlık ile ilgili poli?ka ifadeleri genel olarak şu başlıklarda toplanabilir: •  1:Genel sağlık sigortası ile her vatandaşın güvenceye alınması benimsenmektedir. •  2:Sağlık ve sosyal güvenlik sisteminde finans sorunu nedeniyle sağlık hizmetlerinde kısınH benimsenmektedir •  3:Finans sorunu nedeniyle sağlık sigortası teşvikleri yapılması benimsenmektedir •  4:Performans sisteminin bu hali ile devam etmesi benimsenmektedir.

S.Abaan 2017

Planda sağlık için özelleşmiş polifkalar madde 173-180 arasında sıralanmışgr. •  koruyucu sağlık hizmetleri; •  çok sektörlü yaklaşım; •  erişilebilir, uygun, etkili ve etkin sağlık hizmeA sunma; •  sağlık hizmet sunumunda klinik müdahalelerin etkililiği, •  hasta ve sağlık çalışanlarının güvenliği ve memnuniyeA; • 

S.Abaan 2017

•  (hizmetlerin sürdürülebilirliğini destekleyecek ikinci ve üçüncü basamak tedavi hizmetlerinin etkinliğini arHracak) hasta sevk zinciri; •  akılcı ilaç kullanımı, •  ilaç ve Hbbi cihazların kalitesi, kullanımı ve bunlara yönelik harcamaların kontrol edilmesi •  ve Sağlıkta insan gücü ile ilgili poli?kalar ortaya konmuştur (Onuncu Kalkınma Planı, s.35).

S.Abaan 2017

•  Ayrıca madde 182 (Onuncu Kalkınma Planı, 2013, s.35) •  sağlıkla ilgili belli standart ve kalitede verilerin üre?lmesi, •  madde 332 (Onuncu Kalkınma Planı, 2013, s.48) tamamlayıcı sağlık sigortacılığı teşviki ve •  madde 384’te (Onuncu Kalkınma Planı, 2013, s.52) çalışanlar için performans sistemi oluşturulması poli?kaları olduğu görülmektedir

S.Abaan 2017

Bu polifkalara bakıldığında: •  Hemşirelik bakımını doğrudan destekleyecek maddelerden ziyade bakımını tehlikeye sokacak şekilde yasa, yönetmelik ve düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir. •  Özellikle Harcamalarının kontrolü, performansa dayalı ödeme, sağlıkta insan gücü geliş?rilmesi ile ilgili mevcut durum incelemeye değerdir.

S.Abaan 2017

•  Devle?n sağlık ve sosyal güvenlik sisteminde finans sorunu nedeniyle sağlık hizmetlerinde kısınH benimsenecek?r poli?kası gereği SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU (5510 sayılı kanun resmi gazete tarih: 31-05-2006; sayı:26200) ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) 24/3/2013 tarihli ve 28597 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanmış ve hizmetlerle ilgili ödemelere sınırlandırma gelmiş?r. Ancak SUT tebliğinde yapılan değişiklikler sıkınH yaratmaktadır. Örneğin paydaşlardan/hastalardan ilave ücret alınması ile ilgili madde: 1.9.1 – 3 yıldan az bir sürede 5 kez değiş?rilmiş bulunmaktadır (Değişik:RG-04/05/2013-28637/ 2 md.Yürürlük: 01/05 /2013), (Değişik: RG-18/03/2014-28945/4 md. Yürürlük: 17/01/2014, (Ek:RG- 25/07/2014-29071 / 2 md. Yürürlük: 25/07/2014, (Değişik:RG-24/12/2014-29215 / 1 md. Yürürlük: 01/01/2015). •  Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (resmi gazete tarih: 25-07-2014; sayı:29071) ile yeni düzenlemeler gelmiş?r. Tedavide kullanılan bazı ilaçlarla ve Sadece Yatan Hastalarda Kullanımı Halinde Bedelleri Ödenecek İlaçlar Listesi” nde (Ek-4/ G)” düzenlemeler yapılmış, ödeme kriterleri tanımlanmışHr S.Abaan 2017

SORUN:

•  Hemşireler bakım verirken sürekli değişen SUT listelerini dikkate almak zorundadırlar. •  Geri ödenmesi mümkün olmayan müdahaleleri yapamazlar, araç ve gereç kullanamazlar. •  Aksi halde ya hastadan ücre?n talep edilmesi ya da kuruma fatura edilmesi gerekir.

S.Abaan 2017

SUT ile: •  hemşireler baskı alHnda kalmakta ve hastalara yerinde, zamanında , yeterli ve nitelikli bakım verme sorumluluğunu yerine ge?rmede zorlanmaktadırlar. •  Bu durum hasta/ailesi ile hemşire arasında çaHşmalara yol açmakta, hem hastadan istenen-beklenen sonucun alınamaması ve hem de hemşirede sorumlulukları yerine ge?rememekten doğan engellenme duygusu, mo?vasyon bozukluğu gibi sonuçlara yol açmaktadır.

S.Abaan 2017

Harcamaların kontrolü: •  SUT listeleri yerine kriAk yol analizi, standart tanı ve tedavi protokolleri hazırlanması daha uygundur. •  Sağlık Bakanlığı hizmet verilen her birimin girdi, süreç ve çık] standartlarını belirlemelidir. Bu standartların korunması sağlık ile ilgili harcamaların yerinde ve verimlilikle yapılmasını sağlayacakHr. •  Örneğin kanser hastasına hizmet edecek hekim ve hemşirenin ye?ş?rilmesine yönelik standartların korunması- iyi/ yetkin hekim ve hemşirelerin ye?ş?rilmesi demek?r. Yetkin sağlık personeli ip uçlarını yakalama, zamanında müdahale etme.. gibi becerilere sahip olacaklarından, hastanın maddi ve manevi kayıplarını en aza indirebilecekler ve böylece gereksiz SGK sağlık harcamalarına engel ola- caklardır. S.Abaan 2017

performansa dayalı ödeme •  Benzer şekilde “performansa dayalı ödeme” uygulamaları hem hemşireleri ve hem de hastaları olumsuz etkilemektedir. “ Performansa dayalı ödeme” işaretleme listelerinden başka bir şey değildir. •  Bu işaretleme listeleri hastalara gereksiz olabilecek birçok işlem için vasat oluşturmaktadır. Üstelik bu işlemlerin gerçekten hastaya yansıyıp yansımadığını ya da gerçekten “O kişi taracndan” yapıldığını da göstermemektedir.

S.Abaan 2017

Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük performans kelimesi için “ başarım” sözcüğünü önermektedir. •  Bu bağlamda sağlık hizme?nde “Performans” belli bir meslek mensubunun- hekim, hemşire, diye?syen ve bu gibi- eği?ldiği alanda tanımlanmış yasal sorumlulukları ve işlevlerini etkin ve etkili yerine ge?rme başarısı (yeterliliği) olarak ele alınır. TDK tanımını düşünerek Performans ölçümü ise hasta çık]larını izlemeyi ve verimlilik ölçümlerini içerir, çünkü başarılanın ne olduğunun ölçülmesi gereklidir. SB ödeme sisteminde kullandığı “ performansa dayalı ödeme” kavram ve içerik açısından sorunlu/yanlış olduğu gibi çalışanlar arasında yanlış algı ve taleplere de sebep olmaktadır.

S.Abaan 2017

•  Örneğin “hasta eği?mi”, bir işlem öncesi eği?m, koruyucu sağlık davranışları geliş?rme, sağlığı yükseltme gibi “ eği?m” işlevi öncelikli olarak hemşirenindir. Ancak bir günde 80 hastaya bakHğını ve bunun bir hasta için ayrılan zamanın 10 dakika alHnda olması anlamına geldiğini söyleyen hekimler, hemşire işlevi olan bu eylem için “performans ödemesi” almaktadırlar. Bu durumda bazı hemşirelerin “hekim bu işin parasını alıyor” diyerek hasta eği?m işlevlerini yerine ge?rmede daha tutucu davranma eğiliminde olabilirler. Bu durumda yeterli eği?m alamayan hasta ve ailesi yeni problemlerle karşımıza gelebilir

S.Abaan 2017

Öneri •  Devlet/ Sağlık bakanlığı/ Maliye Bakanlığı “ performans” kelimesinin tanımını ve ölçümünü yeniden gözden geçirmek ilgili mevzuaH hazırlamak zorundadır.

S.Abaan 2017

Sağlık insan gücü •  Mevzuat sağlık insan gücü ile ilgili devlet poli?kalar tamamen aykırı uygulamaları içermektedir. •  EğiAm,YeAşArme, •  İsAhdam ile ilgili yasa, yönetmelik, genelgeler « Toplum sağlığını koruma» ilkesine uygun düşmemektedir. •  Çalışma koşulları-ödemeler

S.Abaan 2017

Sorunlar: Eğifmle ilgili •  Hemşirelik yasasına rağmen SML mezun vermeye devam etmiş ve etmektedir. •  Tamamlama programlarına hemşirelik mezunu dışında da kişiler kabul edilmiş?r

S.Abaan 2017

Çözüm: •  Devle?n , kurumların yasalara uymasıdır. •  Tamamlama programı sürdürenlerin KESİN TAVIR GÖSTERMELERİ ve MESLEĞE SAHİP ÇIKMALARIDIR.

S.Abaan 2017

SORUN: İSTİHDAM İLE İLGİLİ •  KPSS ile işe eleman yerleş?rme (Kamu Personeli Seçme Sınavı ya da kısaca KPSS, 18/3/2002 tarih ve 2002/3975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na is?naden ilk olarak 2002 yılında ÖSYM taracndan başlaHldı). •  Tayin ve atama sıklığı •  ATT, Ebe, çalışHrılması ve ebelerin hemşire yapılması…,

S.Abaan 2017

•  Sağlık personeli ağırlıklı olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 4/A maddesi kapsamında “memur” olarak is?hdam edilmekte iken, 2003 yılında SDP ile farklı sözleşmeli statüler yaraHlmış, sağlıkta taşeronlaşma uygulamaları yaygınlaşHrılmışHr •  657 Sayılı Kanunun 4/B Maddesine Göre İs?hdam •  2005 yılında yayımlanan 5413 sayılı kanun ile sağlık personeli is?hdamında yeni bir statü yaraHlmışHr. Söz konusu kanunla, 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK’ya eklenen ek Madde 3 ile sağlanmışHr. S.Abaan 2017

Vekil hemşire •  Personel yöne?minde benimsenmiş olan bir kurum olarak vekâlet, “kamusal hizmetlerin sürekliliği ilkesi çerçevesinde devlet faaliyetlerinin aksamasının önüne geçilmesi için sürekli ya da geçici olarak boşalan kadrolara üçüncü kişilerin vekil olarak atanması” olarak tanımlanabilir. Vekâlet kurumunun dayanağını 657 sayılı kanunun 86. maddesi oluşturmaktadır

S.Abaan 2017

•  KHK'ya göre Sağlık Bakanlığında 657 sayılı Kanun'un 86. maddesine göre vekil ebe ve hemşire olarak en az bir yıldan beri çalışmakta olan ve Kanunun 48. maddesinde belir?len genel şartları taşıyanlardan otuz gün içinde yazılı olarak başvuranlar, çalışHğı pozisyon unvanlarına göre, 657 sayılı Kanun'un 4. maddesinin (B) ckrası kapsamında vizelenecek ebe ve hemşire unvanlı sözleşmeli personel pozisyonlarına geçirilmiş?r.

S.Abaan 2017

•  Yabancı Sağlık Personeli İs?hdamı

S.Abaan 2017

Özetle: •  Hemşirelerin isAhdamı; memur, dört farklı türde sözleşmeli personel, taşeron personel, vekil ebe ve hemşire ile yabancı sağlık personeli isAhdamı olarak son derece karmaşık]r.

S.Abaan 2017

SORUN:İSTİHDAM İLE İLGİLİ •  Hemşire is?hdamı için olması gereken standartların yok sayılması ve ancak yasa gereği bu nitelikteki kişilerin hasta bakımı vereceği gerçeğini umursamamadır. •  Bu kişilerle çalışan hemşireler onları- kollama-gözetme-güvenli bakım vermelerini sağlamak zorundadır. Yasalar bu durumlarda hemşireleri sorumlu tutmaktadır. Böylece hemşire kontrol-dene?m-ye?ş?rme gibi gereksiz çabalar içinde olmakta hasta bakımına ayıracağı zaman azalmaktadır.

S.Abaan 2017

SORUN:İSTİHDAM İLE İLGİLİ Atamalar: •  İlk Defa Atama (KPSS) •  MADDE 14- •  Yeniden Atama •  MADDE 15- (Değişik:RG-14/09/2004–25583) •  Kurum İçi Naklen Atama •  MADDE 16 •  Kurumlar Arası Naklen Atama •  MADDE 17- (Değişik:RG-24/06/2006–26208) S.Abaan 2017

•  Bir Mazerete Dayanan Atamalar •  MADDE 18-Aşağıda belir?len mazeretlerin belgelendirilmesi ve ilgililerin talebi halinde personel farklı hizmet (Değişik ibare:RG-22/10/2009-27384) bölgelerine naklen atanabilir •  a) Sağlık durumu, •  b) Eş durumu

S.Abaan 2017

•  Sınıf ve Unvan Değişikliği Nedeniyle Atama •  MADDE 22- (Değişik:RG-24/06/2006–26208) •  İs?hdam Edilme Gerekçeleri Ortadan Kalkan Personelin Ataması •  Karşılıklı Yer Değiş?rme •  MADDE 29- (Değişik:RG-14/09/2004–25583

S.Abaan 2017

•  Ocak, Mayıs, Haziran, Eylül, Aralık müracaat dönemleri ve atama yaklaşık 2 ayda tamamlanır. •  Sağlık Personelinin İl Dışı Atama (Kurum İçi Naklen Atama) Ocak, Haziran ve Eylül •  Sağlık Personellerinin İl İçi Atamaları Mayıs, Eylül ve Aralık •  Mazeret atamalari> Ocak ayında bildirilir •  Eş durumu iki ayda bir, sağlık her zaman

S.Abaan 2017

SONUÇ: •  Kuruma yılda en az 6-8 kez yeni eleman gelebilir

S.Abaan 2017

SORUN: İSTİHDAM İLE İLGİLİ KPSS ile atama-yerleşfrme •  Nitelik önemli değildir, KPSS notu (sonucu) kimin nerede çalışabileceğini belirleyemez. KPSS hemşirelik bilgi, beceri ve tutumlarının değerlendirmesini içermez. •  ANCAK KPSS ile atama ve yerleşArme bilimsel kadrolama ilkelerine aykırı bir uygulamadır. •  Bu poliAkalar SB insan gücü planlamasının olmadığını, •  Hemşire niteliklerinin, görev yetki ve sorumluluklarının işi iyi yapma ile ilgili olmadığı görüşünü benimsediğini, •  Topluma kaliteli hizmet sunma gibi bir felsefesi olmadığını göstermektedir. S.Abaan 2017

KPSS sorunu: •  Buradan hareketle mevzuat gereği KPSS sınav puanlarına göre hemşire is?hdam etmek kurumlara oldukça pahalıya gelen ve risk taşıyan bir uygulamadır. •  Akdeniz bölgesinin bitki örtüsünü, ya da ekonomik faaliye?ni bilen hemşire Drucker”ın tanımladığı “bilgili çalışan” kavramına tamamen ters bir anlayışı temsil etmektedir. • 

S.Abaan 2017

ÇÖZÜM: KPSS ile işe yerleşfrmeye SON verme , •  Hemşirelerin KPSS puan sonuçlarına göre işe alımları derhal durdurmalıdır. •  Ya da hemşireliğe özgü temel bilgi ve anlayışı ölçecek bir sınav türü kullanılmalıdır.

S.Abaan 2017

GEÇİCİ ÇÖZÜM: Bu durumda yönefciler: •  Yerleş?rilen kişileri iyi değerlendirmeli, •  Düzeylerini belirlemeli •  Onları belirlenen standarda bakım verebileceklerinden emin olmadan bağımsız çalışHrmamalıdırlar. •  Bu durumda kurumlarda ya da il sağlık müdürlüğünde başlayan işe uyum programlarını ??zlikle (bireysel gereksinimlere duyarlı) geliş?rmelidirler. •  Aksi halde bakım hem kurum hem çalışan ve hem de hizmet alan için tehlike oluşturur ve hataları barındırır. BAKIM ETKILENIR. S.Abaan 2017

ATT, Ebe, Geriatri teknisyeni… gibi başka meslek mensubu ile çalışan hemşireler: •  Sık sık yayınlanan genelgeler hemşirelik uygulamalarını hiç bilmeyen kişilerce bakım verilmesine yol açmakta ve risk oluşturmaktadır. Ayrıca özellikle özel sağlık kurumlarında yaka karH olmadan- yani ünvanı belli olmadan- herkeze hemşirelere benzer üniforma giydirilmekte ve toplum yanılHlmaktadır. •  HEMŞİRELER YASALAR gereği SORUMLUDUR.

S.Abaan 2017

•  Hemşirelik Kanununa ve Hemşirelik Yönetmeliğinin varlığına rağmen hemşire olmayan Acil Tıp Teknisyeni, Yaşlı Bakım Teknisyeni, Diyaliz teknisyeni , Çevre Sağlığı Teknisyeni, Laboratuvar Teknisyeni ve ebe gibi diploması farklı olan insan gücüne de hemşirelik yapHrılmaktadır. Üstüne üstlük hemşirelik temel eği?mi olmayan bu kişilerin Hemşirelik Tamamlama programlarına yerleş?rilmesi Sağlık hizme? alacakları risk al]na aldığı gibi sağlık harcamaların da artması anlamına gelmektedir

S.Abaan 2017

İlginç bir örnek daha: •  Meslek Lisesi Çocuk gelişimi bölümü mezunlarının “ Bebek hemşiresi” diye sunulması ve bu kişilerin yenidoğan servisinde çalışHrılmalarıdır. Bu durumda hemşirelerin hem kendi mesleklerine sahip çıkmaları ve hem de hasta hakkını korumaları açısından izin vermemeleri gerekir.

S.Abaan 2017

•  Ancak burada yine Sağlık bakanlığı dene?mlerinin yetersiz olduğu ve çalışanların diplomalarının incelenmediği görülmektedir. “ Bakım sadece hemşireye özgü bir sorumluluktur ve bu sorumluluk yasa ile kendisine verilmiş?r. Toplum bu kişileri de “hemşire” olarak değerlendirmekte ve yanlış anlamalara sebep olmaktadır. •  Ayrıca: Yasalar bu durumlarda hemşireleri sorumlu tutmaktadır. Böylece hemşire kontrol-dene?m-ye?ş?rme gibi gereksiz çabalar içinde olmakta hasta bakımına ayıracağı zaman azalmaktadır. S.Abaan 2017

•  Diğer yandan Hemşirelerin hasta bakımından başka görevler yapmalarına göz yumulmaktadır. Sekreterlik yapan, eczanede kalfa gibi çalışan, reçete yazan, performans kaydı giren, ista?s?k verileri dolduran, hekim uyuduğu için acilde dikiş atan.. hemşirelere rastlanabilmektedir. •  Bu durumlar hemşirenin hasta bakımı için ayıracağı zamanı azaltmaktadır. Zaten servislerde belli bir oranın benimsenmemesistandart olmaması nedeniyle, hasta başına düşen hemşire sayısı azdır.

S.Abaan 2017

ÇÖZÜM: •  Mesleğe sahip çıkma •  Hemşirelik profesyonellik gerek?ren bir meslek?r. •  Bunun için, teori, birlik bilinci, topluma hizmet sunma, toplumun temel ve sosyal değerlerine bağlılık, mesleğe aidiyet, meslek e?ği, eği?m süresi, otonomi gerekir.

S.Abaan 2017

Çalışma koşulları ve ödemeler •  Dinlenme ve calışma periyotlarını ayarlamada sorunlar •  Performansa dayalı odeme •  Mesai saa? ucre?nin sadece 10 TL civarında olması •  Hemşire/ hasta oranı •  ………

S.Abaan 2017

Değişen mevzuat ile bakıma yansıyanlar:

S.Abaan 2017

ANALIK HAKLARI: •  Sayısal azlık, kadın poli?kası gereği kadına doğum ve çocuk bakımı için verilen uzun süreli izinlerle daha da artmaktadır. %99 kadınların çalışHğı bir meslekte bu tür uygulamalar hasta bakımını doğrudan etkilemektedir. •  Ayrıca çocuksuz hemşire ile çocuklu hemşire arasında adaletsizlik duygusunun oluşmasına yol açmaktadır. •  Bazen kişi arka arkaya 2-3 çocuk sahibi olabilmekte ve 3yıl hiç çalışmaya gelmeyebilmektedir. •  Kadro ihsaslarında bu kişiler kadro da göründükleri için de kadro açığı katlanarak artmaktadır. Burada SB/maliye Bakanlığı hemşire kadrolarının geçici olarak doldurulmasına izin vermelidir. Ya da ortalama %20 kayıp hesabı ile kadroların ihsas edilmesi söz konusu olmalıdır. S.Abaan 2017

YARDIMCI PERSONEL: BAKIM ELEMANI •  Hasta bakımına ayrılan zamanı ar~rmak üzere bakım elemanı adı alHnda –hastane ev idaresi hizmetlerine bağlı yeni bir personel türü ortaya çıkarılmışHr. Bu kişilerin hastaya dokunma ve onlara “ bakım verme” sorumluluğu yoktur. Ancak uygulamalarda bu kişilerin hastaya hemşire gibi yaklaşHkları ve hasta ve ailelerce de benimsendikleri görülmektedir. Hemşire deneAminde olması gereken destek hizmetlerini sağlayacak bu personel zaman zaman hemşirenin haberi olmadan da hasta ile yakın temas halinde olabilmektedir. Bu durum hata, kayıplara yol açacağı gibi yine hemşirenin yasal sorumluluğu gereği yükümlülük al]na girmesine sebep olmaktadır. Bu personele karşı hemşirelerin/ yöne?cilerin kesin tavır alması zorunluluktur. İş tanımları iyi yapılmalı ve denetlenmelidir. S.Abaan 2017

Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü: •  Yine SB sağlıkta dönüşüm uyarlamalarında “ Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü” hemşireden başka herkez olabilir nadiren de hemşire ünvanlı kişi olduğunda bakım ile ilgili konuları anlayıp, bildiğinden çalışanların gereksinimlerine duyarlı olma artmaktadır. •  Bu durumda hasta bakımı ile ilgili hemşirenin daha fazla mücadele etmesi, kaynaklar için ısrarcı olması ve enerjisini hastadan uzak kullanması gerekmektedir. Bu uygulama derhal düzelAlmelidir. Hemşire hasta bakımını yapmasına odaklanmalıdır. Bu durumda hasta ve çalışan memnuniye? sadece bir poli?ka olarak kalmaktadır. Genel olarak sistemde yapılacak iyileş?rme çalışmaları özelde memnuniye? ar~racak unsurları içermelidir. S.Abaan 2017

S.Abaan 2017

KANITA DAYALI UYGULAMALAR: •  Değişim yaşamın bir parçasıdır, hemşireler sağlık sisteminin bir elemanı olarak bu alanda üre?len bilgi ve sonuçları hemen kullanılmak durumundadır. Değişim ile ilgili en önemli yapılacak şey kanıta dayalı uygulama anlayışının benimsenmesidir. Kanıtlar güvenilir araşHrmalarla üre?lebilir. Ya da Cochrane ve benzeri kurum ve kuruluşların mevcut kanıtları irdeleyerek ve sonuçları yayınlayarak uygulayıcı ve yöne?cilerin değerlendirmelerine sunması bir kolaylıkHr. Uygulamalarda değişim bu yolla gerçekleşebilmektedir.

S.Abaan 2017

•  Sağlık Bakanlığının yeni yapılanması içinde Hemşireler için KDU ları belirleyecek ve bunların hayata geçirilmesini sağlayacak bir oluşum/birim bulunmamaktadır. Bu konuda bir poli?ka olduğu da bilinmemektedirhekimler için rehberler hazırlanmaktadır. •  Bu noktada bireysel olarak kurum yöneAcilerinin KDU bilgi ve anlayışını destekleyecek felsefe ve uygulamalar içinde olmaları, özellikle araş]rma okur yazarlığı olan hemşireleri isAhdam etmeleri gerekmektedir. •  Aksi halde hizmet alan için uzun, yorucu belki de sıkınH verici hada zarar verici uygulamayla, yaHş, iyileşme, nekahat sürelerinin uzaHlması, çalışanlar için de zaman kaybı ve sonucu riskli uygulama yapma olasılığı ortaya çıkacakHr. Örneğin IM enjeksiyon yeri değişmiş olmakla birlikte bu uygulamanın birçok hemşire için geçerli olmadığını görmek üzücüdür. S.Abaan 2017

•  Daha iyi hasta bakımını sağlayacak- hemşirenin temel eği?mi, is?hdamı, yerleş?rilmesi, işe uyumu, hizmet içi eği?mini sağlanması, performans izlemi gibi konularda Devlet sını€a kalmışHr. •  Üstüne üstlük hasta bakımının verilebilmesi için diğer girdi, süreç ve çıkH standartları ile ilgili bir gelişme de sağlanamamışHr. Tüm standartlar hekim merkezli olup, hemşirelerin hasta bakımına yönelik desteklenmesini göz ardı etmektedir. •  TÜSKA (Türkiye Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon kurumu-TÜSEB e bağlı-) hastanelerde bir çalışma içine girdiği bilinmektedir. S.Abaan 2017

S.Abaan 2017

S.Abaan 2017

ANCAK •  TÜSKA STANDARTLARI henüz hemsirelik bakim -hasta ÇIKTILARINI DİKKATE ALMAMAKTADIR.

S.Abaan 2017

Mesleğine âşık grupların en başında kim geliyor? •  Bir yazar Akyarlarda yapılan 4.temel Hemşirelik Bakımı Kongresine ilişkin değerlendirmelerinde “ hastalıklarda, yapılan tedavi ya da operasyonlar kadar hada çok daha önemli olan “bakım sürecidir. Çok başarılı operasyonlar sonrası gerçekleşen ölümlerin en önemli nedeni, bakım koşullarımızın ve bakım personelimizin donanımsız olmasıdır” diye yazmış. •  Donanım bireysel ve kurumsal sorumlulukları içerir.

S.Abaan 2017

•  Hemşirelikte eği?m kurumları ile sağlık hizme? sunan kurumlar arasında- ki bunlar çoğunlukla yataklı tedavi kurumları olan hastanelerdir- yumurta-tavuk ilişkisine benzer bir ilişki vardır. Diğer bir deyişle eği?m kurumları nitelikli hemşire ye?şmesinde sorumlu olduğu kadar hastane yöne?cileri de bu kişiyi nitelikli bakım verebilmesi için sorumluluklarını farkında olmalıdır. •  20 yüzyıl yöne?cilerinden Drucker- genel yöne?m ile ilgili çok sayıda kitap yazmış- şöyle bir ifade kullanıyor. “Bilgili çalışan” . iyi eği?lmiş çalışanları işe almak ve onları hep donanımlı hale ge?rmek ve geliş?rmek yöne?cinin sorumluluğudur. Aksi halde kurumda verimli ve moralli, mutlu çalışanlar olmayacakHr. S.Abaan 2017

•  Günümüzde bu çok özel ve ayrıcalıklı mesleğin bir üyesi olabilmenin ön koşulu çok özel ve nitelikli eğiAmden geçmek sonra da etkili yöneAlmekAr. Aslında nitelikli uygulayıcı olabilmek için her meslekte iyi bir eği?m, sonra da bu eği?mi uygulamaya aktarabilecek koşulları sağlayan Devlet poli?kaları, poli?kaları kullanacak yöne?m/yöne?ciler şar~r. •  Aksi halde eği?cilerin çabaları etkisiz, uygulayıcılar ve yönetenler de mutsuz olur.

S.Abaan 2017

•  Hemşirelik insanoğlu için vazgeçilmez ve yeri doldurulamaz bir meslek?r. Yüzyıllardır sağlık hizmetlerinde hekimle yanyana hizmet vermiş ve vermeye de devam etmektedir. Günümüzde bu çok özel ve ayrıcalıklı mesleğin bir üyesi olabilmenin ön koşulu çok özel ve nitelikli eğiAmden geçmek sonra da etkili yöneAlmekAr.

S.Abaan 2017

•  “Hemşirelerin bakım verirken ahlaki sorumluluklarının farkında olmaları, bireylerin bakım gereksinimlerini yürek gözüyle görerek, özenli ve saygılı bir tutum geliş?rmeleri önemlidir •  Bakımı hemşirelik bakımı olarak ayrıcalıklı kılan özellik, bakımın ahlaki ve duyuşsal yönlerinin profesyonel bilgi ve beceriler ile birleş?rilerek hemşire-hasta ilişkisine yansıHlmasıdır” ( Dinc 2010)

S.Abaan 2017

SORUMLULUKLARIMIZ: •  ANAYASA, HEMŞİRELİK YASASI VE YÖNETMELİKLERDE BELİRLENMİŞTİR. •  TOPLUMA GÜVENLİ, YERİNDE, UYGUN, NİTELİKLİ ve AHLAKI HEMŞİRELİK BAKIMI SUNACAK SADECE BİZLERİZ. •  HEMŞİRELİĞİ EN İYİ BİZ BİLİRİZ, BİZ YAPARIZ. •  BAŞKALARININ BİZİM SORUMLULUK ALANIMIZA GİRMESİNE İZİN VERMEYİZ.

S.Abaan 2017

SON SÖZ

S.Abaan 2017

Hiçbir zaman bahanelere sığınmadım, Başarımı da buna borçluyum.

S.Abaan 2017

TEŞEKKÜR EDERİM



S.Abaan 2017