Lokalny Program Rewitalizacji

Gminy Stoszowice

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Stoszowice

Autor 1. mgr Inż. Arch Patryk Wild konsultacje: 1.Dr Arch Piotr Molski 2. Aleksandra Gwizdowska

Spis treści:

1. Opis obszaru rewitalizacji 2. Cele programu rewitalizacji 3. Planowane działania rewitalizacyjne 4. Harmonogram oraz finansowy plan działań 5. System wdrażania 6. Kryteria doboru przedsięwzięć Inwestycyjnych 7. Indeksy 8. Mapa obszaru działań

Wstęp Gmina Stoszowice leży na granicy Sudetów i Przedgórza Sudeckiego a położona jest w obszarze geograficznym zwanym Obniżeniem Stoszowickim lub rzadziej Kotlinią Stoszowicką. Warunki klimatyczne, urozmaicony krajobraz, walory lecznicze i dobre zagospodarowanie turystyczne, a także historyczne i kulturowe walory tej ziemi sprawiają, że Sudety, a także Przedgórze Sudeckie są bardzo atrakcyjnymi regionami turystycznymi Polski. Dziedzictwo kulturowe - liczne zabytkowe miasta i zespoły urbanistyczne, stare osadnictwo wiejskie, piękne parki i ogrody, tysiące zabytkowych obiektów architektury i inżynierii- czynią ten region skarbnicą historycznych pamiątek. Przedsięwzięcia na rzecz zachowania oraz wykorzystania bogactwa dziedzictwa kulturowego zajmują ważne miejsce w działaniach gminy Stoszowice. Podejmowane w ostatnich latach działania Gminy dotyczą głównie rejonu Srebrnej Góry i służą wykorzystaniu zasobów naturalnych i kulturowych tego miejsca w powiązaniu z bogatą i fascynującą przeszłością w celu aktywizacji gospodarczej i społecznej całej społeczności. Lokalny Program Rewitalizacji jest opracowany w celu uporządkowania i usystematyzowania podejmowanych działań rewitalizacyjnych. Opracowanie Programu jest ponadto wymogiem obligatoryjnym przy ubieganiu się o środki dla projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego z priorytetu 3 /Rozwój lokalny/, działanie 3.3. /Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Stoszowice jest programem o lokalnym zasięgu. Opracowanie koncentruje się na problemach i działaniach o charakterze lokalnym.

1. OPIS OBSZARU REWITALIZACJI Srebrna Góra Historia miasta ściśle związana jest z dziejami górnictwa srebra. Rozwój miejscowości następował w wyniku wzrostu zainteresowania tutejszymi pokładami srebra, które przyciągały górników i inwestorów. Pierwsi osadnicy przybyli w te rejony około 1370r. i byli to poszukiwacze cennych kruszców z Miśni. Wiek XV przyniósł osłabienie rozwoju miejscowego górnictwa i dopiero w wieku XVI nastąpił jego ponowny rozkwit. 25 czerwca 1536 r. osada na mocy uroczyście podpisanego dokumentu otrzymała prawa wolnego miasta górniczego i dzisiejszą nazwę. W miasteczku i w jego okolicy znajdowała się duża liczba małych sztolni oraz kilka dużych w dolinie Chłopiny oraz Przełęczy Srebrnej. Upadek górnictwa nastąpił na początku XVII wieku w wyniku importu do europy tańszego srebra z Nowego Świata. Wojna trzydziestoletnia doprowadziła do całkowitego zniszczenie miasta zadając ostateczny cios miejscowemu górnictwu kruszców. Pozostałości kopalń znajdują się na stokach okolicznych gór oraz w samym miasteczku. Odbudowa Srebrnej Góry ze zniszczeń wojennych została zakończona około 1670r. i wówczas Srebrna Góra otrzymała swój obecny układ urbanistyczny. Budynki ustawione były w trzech rzędach. Z tego układu pochodzą również funkcjonujące do dziś nazwy ulic: Letniej – od dawnej „Strony Letniej” ( z wystawą południową) i ulicy Zimowej – od „Strony Zimowej”(z wystawą północną). Pomiędzy nimi znajdowała się „strona” Środkowa (dziś Plac Wypoczynkowy). Na stokach góry Ostróg, powyżej Strony Zimowej, znajdowała się dzielnica zwana Nowym Miastem, gdzie stały małe i ubogie domy. Miasto nie miało rynku, a początkowo nawet ratusza, za jego centralny budynek uważano kościół. Wiek XVIII przyniósł kolejne próby uruchomienia miejscowego górnictwa, ale zakończyły się one niepowodzeniem. Podobnie jak działania podjęte w połowie XIX i na początku XX wieku. Po załamaniu z okresu wojny trzydziestoletniej srebrnogórskie górnictwo nigdy się już nie podniosło. Poważnym zwrotem w dziejach miasta okazała się wojna wypowiedziana Austrii przez Prusy w 1740 roku. W jej efekcie miasteczko znalazło się w królestwie Prus. Po zwycięskim zakończeniu wojny Fryderyk II władca Prus zdecydował o wybudowaniu w Srebrnej Górze gigantycznej górskiej fortecy. Zamierzenie to zrealizowano w latach 1765-1777 Budowa twierdzy i przybycie do miasta garnizonu przyczyniły się do ożywienia gospodarczego. Odtąd losy miasta nierozerwalnie związane zostały z losami twierdzy, początkowo ze względu na istnienie garnizonu i działania wojenne, a później z uwagi na walory turystyczne.

Twierdza Srebrnogórska – Pomnik Historii Jest to największa twierdza górska w Europie. Granica zespołu zabytkowego obejmuje obszar warowni o powierzchni 106 ha, usytuowanej na wzniesieniach otaczających Przełęcz Srebrną w paśmie Gór Sowich i Bardzkich, złożonej z różnego rodzaju dzieł obronnych, murowanych i ziemnych, połączonych drogami fortecznymi. Prace budowlane zaczęły się w 1765 r. i trwały do 1777 r. Okres ten dzieli się na trzy etapy: 1. 1765-1768 – wzniesiono centralne elementy forteczne: Donjon, kazamaty galerii przeciwstokowej i bastiony pomocnicze. 2. 1768-1771- zbudowano wspomagające Donjon forty: Rogowy, Wysoka Skala, Ostróg oraz ich esplanady. 3. 1770-1777 – wykonano umocnienie Chochołów, a w latach 1772-1776 koszary. W 1777 r. oficjalnie zakończono budowę twierdzy Przy budowie zatrudniano ok. 4000 robotników a łączny koszt obliczony w XX wieku przekraczał 1.573.000 talarów. W całej twierdzy znajdowało się łącznie 299 kazamat i 52 izby strzeleckie. Na wypadek wojny jej załogę miało stanowić 3756 żołnierzy, a w razie potrzeby nawet 5000. Artyleria forteczna składała się z 264 dział, haubic i moździerzy. Magazyny mogły pomieścić żywność, broń, amunicję i opał na co najmniej trzymiesięczne oblężenie. Centralną i najwyższą częścią twierdzy jest, składający się z czterech wielkich bastei wieżowych fort Donjon. Swój jedyny chrzest bojowy Twierdza Srebrnogórska przeszła w 1807 roku, oblegana przez wojska napoleońskie. W czasie jej obrony zniszczeniu uległo niemal całe miasteczko ostrzelane przez artylerie forteczną. Twierdza, jako jedyna ze śląskich warowni pozostała niezdobyta.

Ze względu na wartości historyczne, architektoniczne, techniczne, krajobrazowe i kulturowe założenia obronnego, będącego wybitnym przykładem osiemnastowiecznej warowni górskiej (przełęczowej), które przetrwało w oryginalnej formie i jako takie stanowi dzieło unikalne w Polsce, a także w skali europejskiej, Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 roku Twierdza Srebrnogórska została uznana za Pomnik Historii – najwyższą rangę ochrony jaką w Rzeczypospolitej Polskiej może otrzymać obiekt zabytkowy

Kolej Sowiogórska unikalny zabytek techniki Kolejnym niezwykle ciekawym obiektem zrealizowanym w Srebrnej Górze była Sowigórska Kolejka Zębata wybudowana w latach 1899-1901 Pierwsze połączenie kolejowe miasto zawdzięczało linii kolejowej, zwanej „Sową”. Plany jej budowy i wstępne prace zostały zrealizowane w 1899 r. Wiosną 1900 r. przystąpiono do realizacji odcinka DzierzoniówSrebrna Góra i już w grudniu 1900 do miasteczka przybył pierwszy pociąg. Trudności terenowe spowolniły prace nad drugim odcinkiem. Kolejka miała prowadzić do Ścinawki Średniej i musiała po drodze pokonać Przełęcz Srebrną. Znaczne różnice wysokości zmusiły inżynierów do zastosowania na trasie Srebrna Góra- Nowa Wieś Kłodzka pierwszego na Śląsku odcinka kolei zębatej. Jest to jeden z dwóch istniejących niegdyś odcinków kolejek zębatych znajdujących się na terenie obecnej Polski. Kolej została zamknięta w latach 30 ubiegłego wieku. Pozostałością po niej są zabytki techniki w postaci ceglanych wiaduktów o wysokości ok. 30 m budowanych na wzór Rzymskich akweduktów oraz tak zwany Wiszący Most o konstrukcji stalowej a także malownicze nasypy i głębokie, wykute w skale wąwozy.

Wodociągi Srebrnogórskie Kolejnym ciekawym obiektem inżynieryjnym wybudowanym i w dodatku funkcjonującym do dnia dzisiejszego jest system srebrnogórskich wodociągów i ujęć wody. Budowle te powstały w latach dwudziestych ubiegłego wieku, a wybudowane zostały staraniem założonego w Srebrnej Górze związku celowego(Waserversorgung Siberberg Zweckverband) zrzeszającego kilkanaście okolicznych gmin i miejscowości Ujęcia te składają się z powierzchniowych ujęć drenażowych, ujęć na ciekach wodnych oraz studni artezyjskich. W czasach swojej świetności system Wodociągów Srebrnogórskich dostarczał wodę pitną do miejscowości oddalonych nawet o kilkanaście kilometrów od Srebrnej Góry ( w tym do Bożkowa, Olbrachcic, a nawet do Nowej Rudy gdzie w końcu lat trzydziestych przeniesiono siedzibę związku). Ujęcia te były uznawane za wzorcowy system ujęć grawitacyjnych funkcjonujący w terenie górskim. Niestety w okresie powojennym doszło do poważnej dewastacji systemu spowodowanego nieumiejętnym użytkowaniem urządzeń. Od ponad roku zarządzająca ujęciami spółka gminna prowadzi działania remontowe służące odbudowie i renowacji ujęć, odbudowie stacji uzdatniania wody oraz części sieci znajdującej się na terenie gminy

Zachowane dziedzictwo kulturowe Historia i zachowane dziedzictwo kulturowe oraz malowniczy krajobraz to potencjalnie najsilniejsze źródła rozwoju Srebrnej Góry. Miasteczko, oszczędzone przed działaniami II wojny światowej zachowało nadzwyczaj cenne zasoby. Stanowią one poważny potencjał już w chwili obecnej wykorzystywany dla potrzeb tworzenia lokalnego produktu turystycznego. Rejestr oraz ewidencja zabytków w obszarze rewitalizacji obejmuje 77 pozycje i prawie 90 obiektów. To wysoka koncentracja zasobów chronionych jak na miasteczko o liczbie mieszkańców około 1100. 7 obiektów zabytkowych oraz zespołów obiektów umieszczonych jest w rejestrze zabytków. Trwa procedura wpisywania kolejnych 2 zespołów obiektów. Cała część staromiejska Srebrnej Góry wpisana jest również do rejestru zabytków jako układ urbanistyczny.

Znaczenie Srebrnej Góry dla krajowego i europejskiego dziedzictwa kulturowego jest podstawą planowanych działań rozwojowych i rewitalizacyjnych. Najcenniejszymi obiektami w kontekście ochrony dóbr dziedzictwa kulturowego na obszarze objętym Programem są: Twierdza Srebrnogórska (Festung Silberberg) – Obiekt uznany Rozporządzeniem Prezydenta RP za Pomnik Historii Staromiejski układ urbanistyczny miasteczka Srebrna Góra oraz: zespoły kamieniczek zespół kościoła świętego Piotra i Pawła wraz z cmentarzem, budynkiem parafii oraz łącznikiem pomiędzy tymi kościołem a budynkiem parafii. Budynek dawnego kościoła ewangelickiego oraz cmentarz ewangelicki Grupa rzeźbiarska obok budynku przy ul Letniej 3 oraz kamienne i drewniane portale kamienic Budowle Sowiogórskiej Kolejki (Zębatej) Relikty Kopalń Srebra Wodociągi Srebrnogórskie; budowle i urządzenia ujęcia wody wraz ze stacjami uzdatniania, komory redukcyjne, hydranty i inne urządzenia sieci wodociągowej W celu zachowania bogatego dziedzictwa kulturowego, oraz niezwykle ciekawego krajobrazu kulturowego okolic Srebrnej Góry w czerwcu 2002 roku Rada Gminy Stoszowice powołała pierwszy w Polsce Park Kulturowy – Forteczny Park Kulturowy w Srebrnej Górze

Analiza SWOT Słabe Strony Zły stan technicznych dóbr kultury Zły stan techniczny urządzeń infrastruktury wodociągowo kanalizacyjnej Brak sieci gazowniczej gospodarka cieplna oparta na lokalnych indywidualnych kotłowniach opalanych węglem kamiennym i wynikająca z tego znaczna tzw „niska emisja”,.Zły stan dróg przelotowych, oraz wielkotonażowy tranzyt kołowy przez centrum miasteczka powodujący nadmierna emisję hałasu i drgań Brak zaawansowanych produktów turystycznych na Twierdzy Srebrnogórskiej największej atrakcji okolicy Brak odpowiedniej promocji Mała aktywność gospodarcza mieszkańców i atomizacja społeczności powodująca bezrobocie i rozwój niekorzystnych zjawisk społecznych Niski standard noclegowy obiektów turystycznych Brak zintegrowanego systemu informacji Turystycznoedukacyjnej n/t wartości przyrodniczo-kulturowych Zagrożenia

Silne strony Duża ilość dóbr kultury o pierwszorzędnym krajowym i europejskim znaczeniu, w tym obiekt zabytkowy uznany za Pomnik Historii istniejące w atrakcyjnym krajobrazie co zwiększa ich atrakcyjność Zachowany niemal w oryginale historyczne układy przestrzenne i wspaniały krajobraz kulturowy. Walory przyrody Istniejące zagospodarowanie turystyczne - Duża ilość miejsc noclegowych i obiektów gastronomicznych w miejscowości – istniejących i budowanych Istnienie Parku Kulturowego(pierwszego w Polsce)

Szanse

Dalsza degradacja dziedzictwa kulturowego i krajobrazu kulturowego – największego dobra miejscowości odpływ młodych, przedsiębiorczych osób do pracy w miastach odpływ kapitału i dalsze niszczenie obiektów infrastruktury zastój i stagnacja w turystyce- brak niezbędnych inwestycji w poprawę standardu usług

Istotne zwiększenie ilości turystów Nowe możliwości zagospodarowania turystycznego i inwestycyjnego na terenie twierdzy. Rozwój działalności gospodarczych oparte o rozwój ruchu turystycznego. Duża liczba mieszkańców, którzy wyjechali w celach zarobkowych i przebywają obecnie za granicą, która w przypadku powrotu dysponować będzie kapitałem niezbędnym do podjęcia działalności oraz znajomością języków obcych

Definicja i granice obszaru działań interwencyjnych Obszar dla którego jest opracowywany Lokalny Program Rewitalizacji określa mapa obszaru objętego LPR znajduje się w rozdziale 8 niniejszego opracowania Obszar rewitalizacji pokrywa się z w dużej części z granicami Fortecznego Parku Kulturowego. Różnice występują w części zachodniej. W granicach obszaru objętego działaniami rewitalizacyjnymi znajdują się część staromiejska miasteczka oraz część Srebrnej Góry w rejonie ulic: Kolejowej, Kąpielowej, Jasnej, Szkolnej i Ogrodowej, oraz strefa ochrony ujęć wody Stan zagospodarowania obszaru rewitalizacji Stan ochrony prawnej ddziedzictwa kulturowego Na obszarze rewitalizacji funkcjonują wszystkie przewidziane prawem formy ochrony za wyjątkiem ustaleń dotyczących ochrony zawartych w Planie miejscowym ( Dla obszaru działań nie ma planu miejscowego gdyż opracowanie planu należało rozpocząć dopiero po uchwaleniu Planu ochrony Parku Kulturowego - opracowanie planu miejscowego przewidziane jest na rok 2006 ). Te narzędzia ochrony prawnej to: Ochrona poprzez wpisanie do rejestru zabytków Ochrona poprze ustanowienie Parku Kulturowego Wpis Na listę Pomników Historii Uwarunkowania rozwoju przestrzennego w aspekcie zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego

Na terenie obszaru objętym działaniami rewitalizacyjnymi do najważniejszych elementów związanych z ochroną zachowanego dziedzictwa kulturowego zaliczamy: Ocronę i rewaloryzację krajobrazu kulturowego Ochronę historycznego układu przestrzennego zespołu staromiejskiego, Ochronę zachowanego układu przestrzennego Twierdzy Srebrnogórskiej oraz powiązań przestrzennych pomiędzy poszczególnymi jej obiektami , Zachowanie lub odtworzenie historycznych nawierzchni ulic i placów przy zastosowaniu materiałów naturalnych, Przejęcie na własność Gminy terenów Twierdzy oraz trasy dawnej Kolejki Sowiogórskiej będących w zarządzie Lasów Państwowych . Umożliwi to przeprowadzenie programu konserwatorskiego i zapobieżenie dewastacjom. przeprowadzenie pełnej rewaloryzacji znajdujących się w obrębie obszaru rewitalizacji obiektów zabytkowych, wpisanych do rejestru zabytków oraz ujętych w ewidencji dóbr kultury.

Uwarunkowania ochrony środowiska w obszarze interwencji Na terenie objętym działaniami rewitalizacyjnymi do najważniejszych elementów związanych z ochroną środowiska zaliczamy: Ochronę czystości powietrza atmosferycznego, szczególnie na obszarach o nadmiernej emisji gazów i spalin, gdzie bezpośrednia przyczyną zanieczyszczeń są indywidualne kotłownie c.o. oparte o węgiel kamienny jako główne paliwo grzewcze. Ochronę zasobów leśnych, z uwagi na spodziewaną intensywną penetrację ruchu turystycznego w granicach Parku Kulturowego Ochronę wód powierzchniowych z uwagi na brak skanalizowania części Srebrnej Góry Infrastruktura techniczna –stan techniczny, kierunki przewidywanych zmian Infrastruktura energetyczna Sieć energetyczna - elektryczna Na obszarze opracowania znajduje się sieć elektryczna napowietrzna w części nowa wymieniona w ostatnich latach ub. wieku a w części mająca ponad 70 let sieć przedwojenna wymagająca wymiany. Ze względów na poprawę estetyki przestrzeni publicznych należy dążyć do wymiany istniejącej sieci napowietrznej na sieć podziemną Sieć gazowa Sieć gazowa Srebrnej Góry została uruchomiona w 1929 roku jednakże po 1945 roku została wyłączona i dziś nie jest użytkowana. Odbudowa czy raczej budowa nowej sieci gazowej jest konieczna, gdyż ogrzewanie budynków kotłowniami indywidualnymi na paliwa stałe powoduje silne zanieczyszczenie powietrza w Srebrnej Górze w okresie jesienno zimowym. Obecnie opracowywana jest koncepcja gazyfikacji miejscowości Srebrna Góra (oraz miejscowości Budzów Stoszowice) Sieć wodociągowa Urządzenia ujęcia wody dla Srebrnej góry i części miejscowości Gminy Stoszowice zostały wybudowane w roku 1927. Stanowiły wówczas bardzo nowoczesne rozwiązanie. Rewitalizowany obszar zasilany może być w zależności od potrzeb z ujęć powierzchniowych w Srebrnej Górze i Jemnej oraz ujęcia artezyjskiego w Budzowie. Niestety nieodpowiednia konserwacja i zaniedbania z okresu po 1945 roku, w tym nieprawidłowa gospodarka leśna są powodem złego stanu technicznego ujęć powierzchniowych, stacji uzdatniania jaki i części sieci dystrybucji oraz przyłączy. Część sieci wykazuje inkrustacje i osady, wynikłe z braku uzdatniania wody. Absolutnie konieczna jest wymiana i naprawa hydrantów w obszarze rewitalizacji, gdyż na chwilę obecną są one wyłączone z użytkowania. Ich naprawa wiązać się może z koniecznością wymiany sieci wodociągowej. Konieczna też jest wymiana nie działającej sieci wodociągowej ulicy Nowe Miasto. Ponadto przewiduje się rozbudowę zbiorników wyrównawczych w Jemnej, odbudowę urządzeń uzdatniania wody w ujęciach powierzchniowych, oraz projekt promocyjno – edukacyjny zakładający ścieżkę edukacyjną po tym ciekawym zabytku kultury technicznej.

Sieć kanalizacyjna

Sieć kanalizacji rozdzielczej wymaga zmodernizowania oraz rozbudowy. Głównym powodem konieczności przebudowania sieci jest podłączenie urządzeń odprowadzania ścieków sanitarnych z części budynków do kanalizacji burzowej jak i sytuacja odwrotna tj. podłączenie odpływów wody deszczowej z budynków do kanalizacji sanitarnej. Sytuacje takie mają miejsce ponieważ w części ulic brak jest możliwości podłączenia budynków do odpowiedniego typu kanałów. Konieczne jest wybudowanie kolektora sanitarnego w ulicy Plac Wypoczynkowy oraz odcinków kolektorów burzowych w części ulicy Letniej i Zimowej (oraz wykonanie odwodnień tych ulic). Konieczna jest modernizacja wadliwie wykonanych kolektorów w ulicy Ogrodowej (kolektor sanitarny oraz w ulicy Wąskiej (kolektor burzowy) Część obszaru rewitalizacji położona przy ulicy Górne Miasto nie posiada kanalizacji sanitarnej. W tej części miejscowości budowa sieci kanalizacji jest ekonomicznie nieuzasadniona wobec możliwości stosowania rozwiązań indywidualnych oczyszczalni ścieków Brak jest również kanalizacji sanitarnej budowli Twierdzy Srebrnogórskiej. Sieć telefoniczna Jest nowoczesna – wykonana w drugiej połowie lat 90tych dwudziestego wieku. Niestety została ona wykonana w sposób niestaranny z lekceważeniem obowiązujących przepisów. Często sieci telefoniczne przebiegają po elewacjach budynków, a słupy telefoniczne stoją w miejscach nie uzgodnionych i przypadkowych. Dzieje się to ze szkodą dla estetyki przestrzeni publicznych miejscowości Sieć teleinformatyczna W obszarze rewitalizacji wybudowana jest Gminna sieć teleinformatyczna( światłowodowa) i radiowa sieć dostępu do Internetu obejmująca swoim zasięgiem część staromiejską miasteczka oraz część zabudowań na Górnym Mieście . Planowana jest dalsza rozbudowa sieci zapewniająca dostęp szerokopasmowy do Internetu na obszarze Twierdzy oraz w okolicach Przełączy Srebrnej oraz budowa punktów dostępowych WIFI tzw. Hotspotów w Centrum miasteczka oraz głównych budowlach Twierdzy Drogi i ulice w obszarze opracowania

Drogi tranzytowe Przez obszar opracowania przechodzi droga wojewódzka nr 385, która stwarza poważne utrudnienia dla mieszkańców obszaru rewitalizacji. Jej stan jest zły. Droga ta została wybrukowana w 1927 roku a w latach siedemdziesiątych, przy okazji organizacji Wyścigu Pokoju położono na niej cienki dywanik asfaltowy o grubości 2-3 cm (dziś bardzo poważnie zniszczony). Droga nie jest przystosowana dla transportu ciężkich pojazdów a mimo to nie obowiązuje na niej żadne ograniczenie tonażu. Na odcinku centrum Srebrnej Góry nie posiada ona odwodnień( tj kanalizacji burzowej). Średnie pochylenie podłużne drogi na w/w odcinku wynosi około 8% drogi. Taka konstrukcja drogi nie jest przystosowana do przenoszenia obciążeń obecnie występujących przy ruchu ciężkich pojazdów. Intensywność transportu jest wysoka(przeciętnie około 5 - 10 samochodów o wadze powyżej 30 t. na godzinę) a ruch takich pojazdów powoduje zniszczenia w budynkach położonych w sąsiedztwie drogi. Większość budynków w centrum miejscowości położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie pasa ruch w odległości od 0.5m do 2 m. Budynki położone w pasie drogi, poza kilkoma wyjątkami, mają powyżej 100 lat i ruch ciężkich pojazdów po nieprzystosowanej do tego drodze powoduje ich pękanie i uszkodzenia, aż do stanu zagrażającemu zdrowiu i życiu mieszkańców.

Wobec powyższego należy przeprowadzić wspólnie z właścicielem drogi niezbędne prace remontowe i modernizacyjne( w tym wykonanie odwodnień) oraz doprowadzić do ograniczenia tonażu na w/w odcinku do maksymalnie15 ton.

Drogi i ulice gminne

Na obszarze opracowania znajduje się 12 ulic i kilka dróg gminnych Ulice te mają nawierzchnię utwardzoną lub bitumiczną. Ich stan techniczny jest zły – przeważnie wymagają one wymiany nawierzchni. W pierwszej kolejności należy wymienić nawierzchnię ulic, które wykorzystuje największa liczbamieszkańców i które są ważnym elementem przestrzeni publicznej części staromiejskiej Srebrnej Góry (ulice Letnia i Zimowa, część ulicy Polnej – do cmentarza). Jako kolejne powinny być remontowane ulice wykorzystywane przez turystów, łączące rejon Twierdzy z częścią staromiejską Srebrnej Góry (Wąska, Kręta) Jako kolejny etap należy wymienić nawierzchnię ulic Nowe miasto oraz ciągu ulic Ogrodowej i Polnej Stan zagospodarowania zasobów mieszkaniowych Na obszarze rewitalizacji znajduje się 109 budynków mieszkalnych, w których zamieszkuje : 816 osób (wg stanu zameldowania na koniec października 2005). Stan bazy lokalowej na rewitalizowanym obszarze jest zły. Ponad 90 % substancji budowlanej stanowią budynki 100 – letnie i starsze, których stan techniczny i użytkowy oraz standard jest zazwyczaj niezadowalający. Wynika to najczęściej z rozwiązań techniczno – konstrukcyjnych charakterystycznych dla okresu budowy oraz z zaniedbań eksploatacyjnych. (w szczególności braku przeprowadzania wymaganych remontów kapitalnych i modernizacyjnych) Konstrukcje budynków stanowią mury z kamienia lub z cegły, ze stropami nad piwnicą i parterami budynków przeważnie ceramicznymi/ sklepienia/, a na wyższych kondygnacjach – drewnianymi. Dachy drewniane strome dwuspadowe. Pokrycie dachowe najczęściej z dachówki, rzadziej blachy lub materiałów bitumicznych. Budynki wyposażone są w instalacje, wodno-kanalizacyjne, i elektryczne z ogrzewaniem często jeszcze piecowym - trzony kuchenne i piece pokojowe. Wadliwa eksploatacja mieszkań, zły stan instalacji, brak lub zły stan izolacji przeciwwilgociowej murów ścian, zła wentylacja pomieszczeń, uszkodzenia obróbek blacharskich i pokrycia dachów, brak konserwacji i zabezpieczenia elementów drewnianych, oraz drgania wywoływane przez ciężki transport przeprowadzony bezpośrednio przez centrum miasteczka – to najistotniejsze przyczyny złego stanu technicznego budynków. Remonty komunalnej substancji mieszkaniowej wykonywane z osiągniętych wpływów z czynszów przeprowadzane są wyłącznie w niezbędnym zakresie. Wobec braku możliwości pozyskania środków na remonty komunalnej substancji mieszkaniowej Gmina prowadzi intensywną sprzedaż lokali na rzecz najemców( mieszkańców). Jej efekty pokazuje wykres nr 1 .

70 60 50 40

liczba mieszkań w zasobie komunalnym

30 20 10 0 2001

2002

2003

2004

2005

rys 1. Liczba mieszkań w zasobie komunalnym na obszarze rewitalizacji w latach 2001-2005 W latach 2004 i 2005 na obszarze rewitalizacji wydano 3 decyzje o ustaleniu warunków zabudowy dla zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej

Aktywność gospodarcza w rewitalizowanym obszarze Na koniec 2004 roku w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Gminy Stoszowice na terenie obszaru objętego opracowaniem zarejestrowanych było 37 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz 3 osoby prawne Zarejestrowane działalności gospodarcze na terenie działań należały do następujących branż Handel

10

17 Usługi hotelarskie, noclegowe, turystyczne oraz gastronomia Pozostałe usługi oraz produkcja 10 Omawiany obszar a zwłaszcza historyczne centrum miasteczka jest atrakcyjny dla działalności gospodarczej. Nasycenie placówkami handlowymi (spożywczymi) na obszarze staromiejskim jest zadowalające natomiast nasycenie usługami dla ludności miejscowej w obszarze rewitalizacji można uznać za nie zadawalające. Brakuje w szczególności podstawowych usług dla mieszkańców (takich jak szewc kosmetyczka, pralnia dorabianie kluczy, sklepu gospodarstwa domowego). Rzuca się w oczy brak działalności rozrywkowej (np. dyskoteki, klubu itp.) Należy zwrócić uwagę na istotna liczbę podmiotów gospodarczych czerpiących zyski z ruchu turystycznego. Na obszarze rewitalizacji znajduje się : Hotel z restauracją 6 sklepów spożywczych i ogólno przemysłowych 6 punktów gastronomicznych (pubów, barów,itp.) 13 obiektów noclegowych, domów wycieczkowych oraz kwater prywatnych 4 podmioty zajmują się organizacją turystyki W latach 2004 i 2005 na obszarze rewitalizacji wydano 4 decyzje o ustaleniu warunków zabudowy dla dotyczące budowy lub rozbudowy 5 obiektów mieszkalno-pensjonatowych co świadczy o dalszym rozwoju branży turystycznej. 2. Identyfikacja głównych obszarów problemowych Na obszarze objętym Lokalnym Planie Rewitalizacji zidentyfikowano następujące obszary problemowe: 1. Problemy infrastrukturalne Sprowadzają się do złej jakości technicznej infrastruktury obszaru rewitalizacji. W szczególności problemy te to: Zła jakość dróg, Wymagająca modernizacji i rozbudowy siec kanalizacji Wymagająca naprawy sieć wodociągowa Brak zgazyfikowania 2. Problemy społeczne w obszarze działań rewitalizacyjnych zdiagnozowano następujące główne problemy społeczne:

Niewielka kreatywność i aktywności gospodarcza (w stosunku do potencjału miejsca) w oznaczonym obszarze działań. Smutnym jest fakt, że większość mobilnych i aktywnych mieszkańców wyjeżdża w poszukiwaniu pracy z obszaru działań najczęściej za granicę, nie próbując swoich sił na lokalnym rynku. Niewystarczający poziom świadomości kulturowej. Poziom świadomości istotnej części mieszkańców co do wartości kulturowego kapitału Srebrnej Góry i możliwości wykorzystania go w aspekcie ekonomicznym jest niedostateczny. Brak świadomości walorów miejsca powoduje często brak pomysłu na wykorzystanie owego potencjału. Smutnym ale charakterystycznym jest fakt, że większość z istniejących w Srebrnej Górze przedsięwzięć gospodarczych czerpiących zyski z turystyki prowadzą osoby napływowe. Nie jest to związane tylko z lepszą sytuacją finansową przyjezdnych. Mieszkańcy jak na razie nie potrafią lub nie chcą wykorzystać szansy jaką stwarza kulturowy i historyczny potencjał miejscowości. Atomizacja lokalnej społeczności. Kolejnym z poważnych problemów jest bierność i poważna atomizacja lokalnej społeczności. Brak jest wspólnych działań o charakterze społecznym, czy nawet organizacji gospodarczych – np. stowarzyszenia gestorów branży turystycznej (mimo istnienia wielu gestorów i ewidentnego wspólnego interesu w powołaniu takiego ciała). Sytuacja taka powoduje trudność w skupieniu i skoordynowaniu wspólnych działań na przykład branży turystycznej co w warunkach lokalnych( związanych z nie wysokim ekonomicznym potencjałem podmiotów lokalnych) jest warunkiem koniecznym szybkiego rozwoju gospodarczego Efektem, który często jest mylony z przyczyną wymienionych problemów społecznych jest wysoki poziom bezrobocia. Bezrobocie jest jednak przyczyną kolejnych problemów - wywołuje obniżanie się warunków życia większości populacji, przyczynia się do rozwoju zjawisk patologii społecznej a w warunkach społecznej atomizacji wywołuje poczucie bezradności i odrzucenia i niewiarę w możliwości samodzielnego wydobycia się z trudnej sytuacji materialnej. Na dzień 31 grudnia 2004r. w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 8163 osób bezrobotnych , co stanowi 29,3 %. Liczba bezrobotnych w gminie wynosi 652 osoby a poziom bezrobocia nie odbiega znacząco od średniej powiatowej Ważnym z zadań w zakresie lokalnej polityki społecznej jest podjęcie pilnych działań edukacyjnych które zaowocują wzrostem świadomości mieszkańców co do możliwości ekonomicznego wykorzystania walorów kulturowych miejscowości oraz promocją przedsiębiorczości i aktywności gospodarczej. Równie istotne jest podjęcie działań w sferze społecznej wzmacniających lokalne więzi takich jak wspólne przedsięwzięcia społeczne (np. imprezy spotkania, czyny społeczne, wzajemna pomoc itp.) Działania takie mogą i powinny być dofionansowane z funduszy SPO Rozwój zasobów ludzkich i współorganizowane przez instytucje powołane zwalczania bezrobocia np. Powiatowe Urzędy Pracy 3.Problem ładu przestrzennego i zachowania dziedzictwa kulturowego Główne problemy w tym obszarze to: Niski poziom ładu przestrzennego, estetyki i funkcjonalności miejskiej przestrzeni publicznej widocznba ilość budowli substandardowych i prowizorycznych( na przykład garaże czy szopy za budynkami koszar) Brak dbałości o wspólną przestrzeń publiczną i traktowania jej jako wspólne dobro które należy chronić (za przykład może służyć wyrzucanie śmieci czy gruzu w przestrzeni publicznej miejscowości) jednocześnie wygląd i stan przestrzeni publicznej nie skłania do traktowania jej jako wartość wartą ochrony. Znaczna degradacja dóbr dziedzictwa kulturowego w obszarze staromiejskim jak i poza nim( na obszarze twierdzy i koszar) spowodowana wieloletnimi zaniedbaniami i brakiem remontów.

Brak dbałości o należące do gminy mieszkania komunalne mieszkańców (problemem ten zanika wraz ze sprzedażą zasobów komunalnych mieszkańcy już jako właściciele zaczynają dbać o własne domy) Działania rewitalizacyjne powinny się opierać na inwestycjach które spowodują rozwiązanie problemów. Dlatego też inwestowanie powinno się odbywać w takich obszarach których poprawa umożliwi niejako „samoist ne” rozwiązanie problemów w zidentyfikowanych obszarach problemowych. Założenia Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego W Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2001-2006 sformułowano cel strategiczny: „Tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji w Unii Europejskiej”. Wzrost konkurencyjności regionów dokona się poprzez zmiany struktury gospodarczej w zakresie produktywności gospodarki, wydajności pracy, tworzenia i absorpcji innowacji, wykształcenia mieszkańców, dochodów ludności oraz ilości i jakości infrastruktury technicznej. Programy realizowane w ramach Narodowym Planie Rozwoju koncentrują się w kilku podstawowych osiach, które są wyznaczone na lata 2004-2006. Odniesieniem dla projektu: „Lokalny Program Rewitalizacji” jest piąta oś rozwoju „
















































































































































































.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Stoszowice odpowiada na założenia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) wg następujących odniesień: Priorytet 3.: Rozwój Lokalny. Poddziałanie 3.3.1.: Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Ponadto jest komplementarny z Działaniem 1.4 ujętym w Priorytecie 1: Priorytet 1.: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności. Działanie 1.4.: Rozwój turystyki i kultury. W Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego dokonano podziału województwa na trzy pasma rozwojowe. Obszar rewitalizacji leży w paśmie południowym. Głównym atutem rozwojowym tego pasma jest atrakcyjność krajobrazowa i klimatyczna oraz położenie na granicy z Republiką Czeską. Według strategii wojewódzkiej, szansą dla tego pasma jest rozwinięcie nowoczesnego kompleksu usług turystycznych i rekreacyjnych. Zbieżności i odniesienia Planu Rewitalizacji oraz zapisów Strategii znajdują się w następujących, dalej podanych obszarach: W SFERZE GOSPODARKI, w domenie IV Turystyka i rekreacja, w celu strategicznym „B. Renesans cywilizacyjny”, poprzez zapis: „1. eksponowanie turystycznych walorów krajobrazu oraz zespołów urbanistycznych i architektonicznych”. W SFERZE PRZESTRZENI, w domenie VI Obszary zurbanizowane, w celu strategicznym „B. Renesans cywilizacyjny”, poprzez zapisy: „2. restauracja i rewitalizacja historycznych centrów miast ; 3. systemowe uzupełnienia i modernizacja infrastruktury komunalnej; 4 .rewitalizacja zdegradowanych obszarów gospodarczych; 5. poprawa standardów utrzymania miejsc i obiektów publicznych;

Założenia Strategii rozwoju gospodarczego powiatu ząbkowickiego Powstała w 1999 roku Strategia definiuje następujące cele i kierunki rozwoju powiatu mające związek z planowanymi działaniami w zakresie Lokalnego Planu Rewitalizacji: Rozwój gospodarczy poprzez aktywizację drobnego przemysłu i usług Tworzenie dobrego klimatu dla przedsiębiorczości Rozwój regionu przez wyeksponowanie jego walorów turystycznych Doskonalenie i poszerzanie bazy turystycznej” Strategia rozwoju powiatu definiuje Turystykę jako jedną z trzech równorzędnych domen rozwoju gospodarczego dla powiatu Ząbkowickiego. „Rozwój tej domeny bezpośrednio opierać się ma na wykorzystaniu takich zasobów lokalnych jak duża ilość zabytków wpisanych do rejestru lub wykazu zabytków architektury i budownictwa (około 130 obiektów), a w tym kilka prawdziwych „perełek”, takich jak Twierdza w Srebrnej Górze(...) ”

Założenia Strategii Rozwoju Gminy Stoszowice Misją rozwojową gminy Stoszowice jest „Zrównoważony rozwój, kreowanie ekologicznych i aktywnych produktów turystycznych, przez wyeksponowanie walorów przyrodniczych i historycznych”, a hasłem przewodnim rozwoju gminy powinna stać się doskonałość produktu turystycznego. 1. Główne priorytety strategiczne Rozwój turystyki jest zadaniem złożonym, sygnalizującym jedynie zasadnicze problemy, których rozwiązanie warunkuje urzeczywistnienie misji. Wypełnienie misji będzie realizowane poprzez cztery priorytety: 1. Kreowanie sprzyjających warunków dla rozwoju gospodarczego. 2. Rozwój infrastruktury społecznej, informacyjnej i technicznej na terenie gminy. 3. Ochrona krajobrazu kulturowego i przyrodniczego, kultywowanie, promowanie i zagospodarowywanie zabytków historii i kultury. 4. Rozwój aktywnej i ekologicznej turystyki i usług. Dla obszaru rewitalizacji Strategia Rozwoju Gminy Stoszowice przewiduje następujące funkcje i planowane działania (rozdział 8.1.11. Strategii) Funkcja dominująca: - mieszkalnictwo, - usługi administracji, oświaty, zdrowia, turystyki itp. Funkcja uzupełniająca: - usługi podstawowe, - rozrywka i rekreacja. Działania planowane: rewitalizacja Twierdzy rewitalizacja centrum miasteczka, utworzenie targu produktów lokalnych, zaadaptowanie Kościoła Ewangelickiego na cele kulturalne. budowa wyciągu narciarskiego, zagospodarowanie trasy kolejki wraz z wiaduktami na cele turystyczno-rekreacyjne, wykorzystanie kopalni srebra do celów turystyczno-rekreacyjnych, budowa i modernizacja ujęć wody pitnej,budowa sieci kanalizacji sanitarnej.

2. CELE PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY STOSZOWICE Cel główny Wzrost aktywności gospodarczej i społecznej oraz znaczący wzrost konkurencyjności turystycznej i kulturowej Srebrnej Góry. Cel ten ma zostać osiągnięty poprzez wzmocnienie funkcji turystycznych, kulturalnych i usługowohandlowych oraz wprowadzenie funkcji administracyjnych do obszaru rewitalizacji, oparty na kompleksowej odnowie i zagospodarowaniu zasobów dziedzictwa kulturowego, modernizacji infrastruktury oraz inwestycję w poprawę stanu zasobów ludzkich. Cele pośrednie w sferze gospodarczej Przyjęto, że realizacja działań rewitalizacyjnych będzie powadzić do aktywizacji sfery gospodarczej w co najmniej dwóch wyraźnych lokalnych obszarach oddziaływania: bezpośrednio dla przedsiębiorczości w obszarze rewitalizowanym, w sektorze usług związanych z turystyką oraz handlem pośrednio dla pozostałej przedsiębiorczości Gminy Stoszowice, głównie w sferze handlu i usług Zakłada się, że realizacja przedsięwzięć Lokalnego Programu Rewitalizacji zadziała na zasadzie „efektu fali” uaktywniającej kapitał prywatny i proces integracji społecznej Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Stoszowice jest programem w zakresie rozwoju lokalnego. Ze względu jednak na przedmiot działań, w ramach którego podlega rewitalizacji m.in. obszar uznany za Pomnik Historii, oczywisty jest bezpośredni związek pomiędzy wzrostem konkurencyjności powiatu ząbkowickiego jako obszaru o istotnych walorach przyrodniczych, kulturalnych i turystycznych, i wzrostem konkurencyjności regionu Dolny Śląsk w środkowo-europejskim zasięgu oddziaływań. Cele pośrednie w sferze społecznej Koncentracja działań w sferze rewitalizacji dziedzictwa kulturowego pomoże osiągnąć ponadto efekty powiązane z najistotniejszymi priorytetami w sferze społecznej takimi jak: wzrostem aktywności gospodarczej (w sektorze usług turystycznych) i związanym z nim spadkiem poziomu bezrobocia Wzrostem poziomu edukacji i zaangażowania obywatelskiego w ochronę dziedzictwa kulturowego i ładu przestrzennego jako ważnego kapitału lokalnego, wzrostem aktywności społecznej związanym z podejmowanymi wspólnie działaniami rewitalizacynymi wzrostem liczby mieszkańców w obszarze rewitalizacji Cele pośrednie w zakresie ochrony dóbr dziedzictwa kulturowego Obszar Rewitalizacji charakteryzuje się nadzwyczaj dużą koncentracją dóbr dziedzictwa kulturowego, posiadającego wysokie, krajowe lub międzynarodowe znaczenie. Istotnym problemem jest znaczna degradacja tych zasobów i pilna potrzeba uruchomienia działań rewitalizacyjnych, których efekty z uwagi na ogólne

uwarunkowania społeczno gospodarcze rejonu pozwalają na przyjęcie założeń dość szybkiej amortyzacji nakładów inwestycyjnych. W odniesieniu do wartości kulturowych rewitalizowanego obszaru, za pośrednie cele przyjęto w szczególności: powstrzymanie degradacji dóbr dziedzictwa kulturowego, wzrost wykorzystania potencjału gospodarczego zasobów chronionych, związany z bezpośrednimi korzyściami dla rozwoju turystyki, kultury oraz poziomu życia mieszkańców Samofinansowanie kosztów utrzymania zasobów chronionych w perspektywie długofalowej,

Oczekiwane efekty realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Efekty bezpośrednie EFEKT 1 Wzrost aktywności gospodarczej i kulturalnej w oznaczonym obszarze działań rewitalizacyjnych, wykorzystujący zabytki dziedzictwa kulturowego dla potrzeb prowadzonej działalności. Przyrost trwałych nowych miejsc pracy uaktywnienie inwestycji prywatnych poprzez inwestycyjne działania publiczne oraz wskaźnik rezultatu – liczba podmiotów turystycznych wskaźnik rezultatu – liczba zatrudnionych na terenie działań rewitalizacyjnych EFEKT 2 Wzrost ilości turystów odwiedzających Srebrną Górę wskaźnik rezultatu – liczba turystów odwiedzających Srebrną Góre (na podstawie sprzedaży biletów na twierdzę) EFEKT 3 Wzrost liczby mieszkańców w obszarze działań rewitalizacyjnych wskaźnik rezultatu – liczba mieszkańców zameldowanych na terenie działań rewitalizacyjnych EFEKT 4 Poprawa ładu przestrzennego, estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznej i zasobów mieszkaniowych, powstrzymanie degradacji dóbr dziedzictwa kulturowego rewitalizowanego obszaru, aktywizacja mieszkańców i społeczności wokół wspólnych działań wskaźnik rezultatu – liczba zrealizowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Efekty pośrednie EFEKT 1 Wzrost aktywności gospodarczej i kulturalnej poza obszarem działań (w strefie oddziaływań pośrednich), wykorzystujący wzrost liczby turystów, w szczególności rozwój agroturystyki i eko-gospodarstw, a także lokalnych producentów (np. artykułów spożywczych) i dostawców usług. EFEKT 2 „Efekt fali” Poprawa ładu przestrzennego, estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych, wykorzystanie obiektów zabytkowych dla działalności gospodarczej.

Okresy programowania W Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Stoszowice przyjęto dwa okresy programowania działań (projektów) o charakterze rewitalizacyjnym: Okres działań pilotażowych - rok 2006 Pierwszy okres programowania zaawansowanych działań rewitalizacyjnych – lata 2007-2013 Z uwagi na związek pomiędzy LPR Gminy Stoszowice a wdrażaniem w Polsce funduszu ERDF w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego okresy programowania zaplanowano w powiązaniu z Podstawami Wsparcia Wspólnoty.

3. PLANOWANE DZIAŁANIA REWITALIZACYJNE Opis planowanych działań 3.1. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury W tym rodzaju działań wyszczególniono następujące grupy zadań: Infrastruktura energetyczna Zadania w tym zakresie obejmują wymianę napowietrznej sieci niskiego napięcia na kabel podziemny oraz wykonanie oświetlenia ulicznego– w części staromiejskiej w celu poprawy estetyki i jakości przestrzeni publicznej oraz budowę nowej sieci gazowej w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza spowodowanego niską emisją oraz poprawy warunków życia na obszarze rewitalizacji. Infrastruktura wodociągowa Zadania w tym zakresie obejmują odbudowę i remont ujęć wody i stacji uzdatniania, modernizację armatury sieci oraz urządzeń, naprawę hydrantów a także przebudowę sieci wodociągowej w ulicy Nowe Miasto. Kanalizacja Zadania w tym zakresie obejmują budowa kolektora kanalizacji sanitarnej fi 200 mm w rejonie ulicy Plac Wypoczynkowy w celu wypięcia budynków położonych przy tej ulicy z kanalizacji deszczowej, wymianę nieprawidłowo wykonanego kolektora kanalizacyjnego w ciągu ulic Ogrodowei i Polnej, budowę kolektora kanalizacji sanitarnej w ulicy Nowe Miasto oraz budowę kanalizacji burzowej w ulicach Letnia i Zimowa na odcinkach gdzie brak jest tej kanalizacji. Przebudowa Drogi wojewódzkiej nr 385 Zadanie dotyczy przebudowy i modernizacji nawierzchni drogi wraz z wykonaniem odwodnień oraz niezbędnej towarzyszącej infrastruktury technicznej w obszarze rewitalizacji. Niezbędne jest też ograniczenie tonażu na w/w drodze do 15 ton. Zadanie do wykonania przez Dolnośląski Zarząd Dróg Wojewódzkich – zarządcą drogi. Przebudowa dróg i ulic gminnych Zadanie dotyczy przebudowy i modernizacji nawierzchni dróg lokalnych oraz ulic wraz z wykonaniem niezbędnej towarzyszącej infrastruktury technicznej w obszarze rewitalizacji Etap 1: ulice Letnia, Zimowej oraz Plac Wypoczynkowy, częśc ulicy Polnej prowadząca do cmentarza w nawierzchni z kostki kamiennej Etap 2 – ulice Wąska, Kręta i droga gminna nr 82 i 398 w nawierzchni z kostki kamiennej wraz z oświetleniem ulicznym i elementami małej architektury

Etap 3 - ulice: Nowe miasto, Ogrodowa – Polna (w nawierzchni z asfaltobetonu) oraz ulica Warowna(nawierzchnia brukowa) wraz z oświetleniem ulicznym i elementami małej architektury.

3.2. Działania na rzecz budowy nowych obiektów W ramach tego działania planuje się następujące zadania Przeniesienie garaży w części staromiejskiej Zadanie dotyczy likwidacji garaży położonych przy ulicach: Letniej 7, 29 i Zimowej 14 i 16 oraz budowa zespołu 5 garaży przy ulicy Wąskiej. Likwidacja garaży i budowa nowych garaży na ulicy Wąskiej pozwoli rozwiązać problem substandardowych budowli obniżających wartość otoczenia wybudowanych przez mieszkańców na działkach należących do Gminy przeznaczonych do zabudowy uzupełniającej – plombowej w pierzejach ulic w centrum części staromiejskiej. Nowe budynki mieszkalne oraz tereny pod budownictwo mieszkaniowe Adaptacja budynku Zimowa 10 na budynek mieszkalny z 8 mieszkaniami Zabudowa mieszkaniowa plombowej przy ulicy Letniej 29 - budynek mieszkalny z 7 mieszkaniami Zabudowy plombowa w ulicy Plac Wypoczynkowy budynek mieszkalny z 10 mieszkaniami Uzbrojenie terenów pod osiedle mieszkaniowe dla około 30 - 40 domków jednorodzinnych zadanie obejmuje pozyskanie terenów, uchwalenie Planu Miejscowego najlepiej w drodze konkursu architektonicznego, podział działek i ich uzbrojenie. Realizacja powyższych zamierzeń pozwoli zwiększyć liczbę mieszkańców w strefie rewitalizacji o około 25% -30 % w okresie 5-8 lat

3.3 Budowa nowych obiektów użyteczności publicznej W ramach działania planuje się wykonać następujące zadania Budowa pełnowymiarowej hali sportowej W ramach zadania planowane jest wybudowanie hali sportowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą taką jak: sale do ćwiczeń, aerobiku, siłownie, squosh, ścianka wspinaczkowa oraz zapleczem na działce przy ulicy Szkolnej pomiędzy tą ulicą a ulicą Kąpielową. Budowa hali sportowej jest niezbędna gdyż na terenie gminy nie ma ani jednej pełnowymiarowej hali sportowej służącej mieszkańcom w tym młodzieży szkolnej. Projektowana hala służyć będzie nie tylko mieszkańcom z terenu objętego działaniami rewitalizacyjnymi czy nawet całej Gminy. Wykorzystywana będzie przez odwiedzające często Srebrną Górę liczne grupy sportowców, stając się kolejnym elementem wzbogacającym ofertę turystyczną Srebrnej Góry Budowa szkoły Podstawowej W ramach zadania planowane jest wybudowanie nowej szkoły na działce obok budynku starej szkoły przy ulicy Szkolnej. W związku z planami rozbudowy miejscowości i spodziewanym wzrostem liczby ludności (w tym ludzi młodych) zwiększą się potrzeby lokalowe istniejącego zespołu szkolno-przedszkolnego. Obecnie zespól ten mieści się w dwóch budynkach. Budynek przedszkola wymaga zamknięcia w perspektywie 2-3 lat, ze względu na zły stan techniczny oraz wykonanie go w technologii zawierającej azbest co wyklucza możliwość przeprowadzenia remontu. Budowa nowego budynku Urzędu Gminy Budowa planowana jest na działce obok budynku Gminnego Ośrodka Kultury jako zabudowa plombowa – uzupełniająca, połączona z funkcją usługową w parterze( funkcja preferowana - oddział banku). W chwili obecnej mimo złego stanu technicznego siedziby Urzędu Gminy w Stoszowicach nia ma potrzeby pilnego przenoszenia Urzędu Gminy do Srebrnej Góry. Jednak z uwagi na oczekiwany szybki rozwój funkcji

centro twórczych w Srebrnej Górze można się spodziewać, że w przeciągu 4-6 lat nastąpią okoliczności uzasadniające takie działanie.

3.4 Remonty i renowacja istniejących obiektów użyteczności publicznej. W ramach działania planuje się wykonać następujące zadania Remonty i modernizacje w Gminnym Ośrodku Kultury W szczególności: Remont elewacji południowej, budowa przedsionka, budowa zaplecza gastronomicznego, ocieplenie elewacji od strony zachodniej i północnej, modernizacja sali widowiskowej, adaptacja poddasza, budowa murów oporowych i wykorzystanie ogrodu. Adaptacja do nowych potrzeb dawnego Kościoła Ewangelickiego na salę wielofunkcyjną i miejsce dla organizacji imprez i warsztatów o charakterze kulturalnym. Zakres remontu przewiduje wykonanie adaptacji obiektu na jednoprzestrzenną salę widowiskowo teatralną, z balkonem, wymianę okien, instalacji – w tym instalacji CO, budowa wc i łazienek, wykonanie posadzek, prace tynkarskie i malarskie, remont wieży w celu wykorzystywania jej jako punktu widokowego.

3.5.Poprawa jakości i estetyki przestrzeni publicznych W ramach tego działania przewidziane są następujące zadania szczegółowe: Przebudowa terenu centrum części staromiejskiej (przebudowa tzw „szachownicy „, budowa parkingów , przebudowa przystanku autobusowego i budowa wiaty targowej) Zamierzenie przewiduje budowę amfiteatru oraz zadaszenia sceny wraz z jej zapleczem i węzłem wc, a także budowę placu zabaw dla dzieci, wraz z elementami małej Architektury i oświetlenia ulicznego, budowę i modernizację istniejących parkingów przy ulicy Plac Wypoczynkowy , u zbiegu ulicy Letniej i Zimowej oraz na odcinku drogi wojewódzkiej pomiędzy ulicami Letnią a Zimową W ramach zadania planowane jest wykonanie przebudowy ronda wraz z przystankiem autobusowym oraz budowlą fontanny a także wykonanie zadaszenie w okolicy parkingu powyżej tereny szachownicy umożliwiającego ustawienie kilkunastu stoisk targowych przeznaczonych do podnajmowania sprzedawcom.

Remonty i przebudowa ciągów pieszych (systemu miedzuchów i schodów) W ramach zadania planowane jest wykonanie remontu schodów oraz budowy nowych schodów i nowej nawierzchni w miedzuchach łączących ulicę Ogrodową z ulicą Letnią (3sztuki) oraz ulicę Nowe Miasto z ulicą Zimową, wraz z wykonaniem oświetlenia ulicznego tych traktów

Podświetlenie reprezentacyjnych obiektów i zespołów zabytkowych W ramach zadania planowane jest wykonanie dokumentacji oraz podświetlenia reprezentacyjnych obiektów Srebrnej Góry takich jak Gminny Ośrodek Kultury, Dawny budynek komendantury, Budynek Letnia 30, Kościoła Ewangelickiego, , Kościoła św. Piotra i Pawła, wiaduktów kolejki Sowiogórskiej, oraz Fortów Wysoka Skała, Ostróg, Donjon, Bastionu Miejskiego oraz Górnego w Twierdzy Srebrnogórskiej Wspieranie prac remontowych historycznych budynków i budowli a także zabytkowej rzeźby portali etc W celu realizacji tego zadania Rada Gminy powinna podjąć stosowną uchwałę w sprawie ustalenia zasad udzielania dotacji na dofinansowanie przedsięwzięć remontowych w obiektach położonych na obszarze rewitalizacji oraz zabezpieczyć stosowne środki w budżecie gminy na realizacje tego wsparcia. W ramach zadania planuje się współfinansowanie przeprowadzenia prac konserwatorskich i restauracyjnych wybranych zabytkowych zespołów rzeźbiarskich oraz portali i detali kamienic w części staromiejskiej Srebrnej Góry między innymi:

Grupy rzeźbiarskiej obok budynku Letnia 3 Pomnika mieszkańców Srebrnej Góry poległych w czasie I wojny światowej obok budynku przy ulicy Letniej 5 Portali obydwu kościołów oraz elementów rzeźbiarskich portali i detalu kamienic Letnia nr 4, 8, 13, 14, 15, 21,22, 27, 45, Zimowa 9, 11, 13,25 oraz budowli koszar na ulicy Górne Miasto 1-5

3.5 Działania na rzecz rozwoju infrastruktury turystycznej w ramach tego działania przewidziano następujące zadania linowa kolej krzesełkowa na Warowną Górę Budowa wyciągu krzesełkowego pod Fort Wysoka Skała Zamierzenie to zakłada wybudowanie całorocznego wyciągu krzesełkowego na Warowną Górę o długości około 780m i różnicy poziomów 180 m – w zimie narciarskiego a w lecie turystycznego – dla gości odwiedzających twierdzę oraz na przykład rowerzystów górskich. Remont trasy Kolejki Sowiogórskiej : W ramach zadania planowane jest pozyskanie terenów (własność skarbu państwa w zarządzie Lasów Państwowych), wyczyszczenie trasy z dzikiej roślinności i gruzów, pielęgnacja zieleni, remonty wiaduktów lub ich zabezpieczenie przed dalszym niszczeniem, oraz budowa trasy wspinaczkowej i stałych instalacji do zajęć alpinistycznych na wiaduktach. Wykorzystanie turystyczne kopalń srebra: Zamierzenie obejmuje badania i prace w istniejących i dostępnych obecnie sztolniach oraz poszukiwanie niedostępnych (zasypanych) sztolni kopalnianych, uzyskanie wpisu do rejestru zabytków, pozyskanie terenów(własność skarbu państwa w zarządzie Lasów Państwowych), prace udostępniające do zwiedzania. Budowa systemu informacji turystycznej W ramach zadania planuje się budowę dużych 25 tablic informacyjnych oraz 50 mniejszych tablic opisujących poszczególne obiekty i miejsca w rewitalizowanym obszarze oraz wykonanie oznakowań służących orientacji przestrzennej turystów. W ramach działania planuje się umieszczenie 2 tablic informacyjnych przy drodze krajowej nr 8 w Gminie Ząbkowice Śląskie.

3.6 Rewitalizacja Twierdzy: ta grupa zadań zakłada rewitalizację i udostępnienie dla ruchu turystycznego i działań inwestycyjnych terenów twierdzy. Zamierzenie można podzielić na następujące zadania: Porządki i zabezpieczenia: Wycinka reszty drzew z obiektów na Warownej Górze,( Esplanada, fosy, Oberbastion, Hornwerk), Ostrogu oraz Chochołach. Oprysk preparatami chemicznym , całej powierzchni budowli twierdzy oczyszczonych z zieleni, Czyszczenie z gruzów( dziedziniec Donjona, Kawaler , fosa wewnętrzna) Remonty odwodnień( Donjon, pierścień bastionów), Zabezpieczenia i remonty ścian Donjona i fosy wewnętrznej

Remont odwodnień Zadanie przewiduje remont systemu odwodnień twierdzy srebrnogórskiej. W pierwszek kolejności należy wykonać prace na Forcie Donjon oraz Bastionach go otaczających.

Zadanie to jest priorytetowe gdyż woda obok zieleni inwazyjnej jest głównym powodem niszczenia budowli twierdzy Odbudowa dawnej drogi fortecznej remont przejazdu przez Twierdzę w tym remonty potern oraz odbudowa mostów zwodzonych i bram Wykonanie przejazdu przez Twierdzę ,tj Bastion Dolny, Donjon, Bastion Górny, Esplanadę Fortu Rogowego i Fort Rogowy, oraz Rawelin Fortu Rogowego. Zamierzenie wymaga wykonania remontu 5 potern odbudowy 4 mostów oraz rekonstrukcji 2 bram i naprawy 3 istniejących. Podziemna trasa turystyczna wokół Donjona: Prowadząca systemem potern i kazamat z dziedzińca Donjon, przez kazamatę studzienną, fosa wewnętrzna, lazaret pod Bastionem Dolnymi dalej kazamatami pod Bastionem kleszczowym, przez Lazaret pod Bastionem Górnym, kazamatami pod Bastionem Nowowiejskim przez pomieszczenia dawnego browaru fortecznego do, wyjścia w Kawalerze na poziom dziedzińca kawalera. Dalej bastionem Nowowiejskim przez poterną na dziedzińiec Bastionu Górnego i dalej do wyjścia z twierdzy do wyboru. Zamierzenie to wymaga odgruzowania, zabezpieczenia i wyremontowania przejazdów na bastiony wokół Donjona oraz konstrukcji pomieszczeń przez które przebiegać będzie projektowana trasa. Udostępnienie pomieszczeń twierdzy do nowych funkcji: Udostępnienie dla nowych funkcji z zakresu turystyki i kultury niedostępnych dziś dla ruchu turystycznego pomieszczeń kazamat Donjona, pierścienia bastionów, oraz Fortu Rogowego. Zamierzenie obejmuje wykonanie remontów konstrukcji ścian, odwodnień oraz wykonania niezbędnych instalacji Udostępnienie terenów pod nowe Inwestycje: Udostępnienie dla nowych funkcji z zakresu turystyki i kultury terenów na Forcie Ostróg Esplanadzie Fortu Wysoka Skała, Esplanadzie Fortu Rogowego, Bastionach: Miejskim i Dolnym . Zamierzenie obejmuje doprowadzenie na te obiekty nowej sieci energetycznej, sieci wodociągowej od strony stacji uzdatniania przy Bramie Polnej, budowę lokalnej oczyszczalni ścieków oraz wykonanie dojazdów do niektórych obiektów.

3. 7. Pozostałe niesklasyfikowane działania rewitalizacyjne Budowa systemu monitoringu części staromiejskiej oraz części budowli twierdzy W ramach zadania planuje się budowę systemu monitoringu, poprzez zamontowanie kamer. Realizacja zadania wpłynie na poprawę bezpieczeństwa w strefie rewitalizacji dzielnicy staromiejskiej. Budowa systemu bezprzewodowego dostępu do Internetu (ethernet) W ramach zadania planuje się budowę systemu punktów rozsiewających sygnał radiowy WIFI (Tzw Hotspoty) umożliwiający dostęp o sieci bezprzewodowej dla turystów w części staromiejskiej oraz w obiektach Twierdzy.

3.8 Działania na rzecz rozwoju zasobów ludzkich Zadanie obejmuje inwestycje w zasoby ludzkie w szczególności działania edukacyjne 1. szkolenia zawodowe związane z potrzebami lokalnego rynku pracy w miarę postępów w zagospodarowywaniu turystycznym obszaru 2. aktywizacje zawodową osób bezrobotnych 3. promocję przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego opartego o wykorzystanie kulturalne zasobów

4. wyjazdy studialne i szkolenia z zakresu organizacji turystyki i agroturystuyki 5. akcje promocyjną w szkołach

Sekwencja podejmowanych działań Powinna być ustalona tak aby kolejno podejmowane działania wzmacniały efekty poprzednich w osiąganiu założonych celów programu oraz były konsekwencją (kontynuacją) podjętych poprzednich. W pierwszej kolejności prace rewitalizacyjne powinny doprowadzić do podwyższenia jakości usług komunalnych oraz zabezpieczyć podstawowe potrzeby mieszkańców W sposób oczywisty na pierwszy plan wysuwają się działania dotyczące poprawy stanu infrastruktury wodociągowej (jakość wody oraz bezpieczeństwo p-poż) oraz kanalizacyjnej Wykonanie remontu tej infrastruktury jest również warunkiem sine qua non kolejnych kroków rewitalizacyjnych takich jak wymiana nawierzchni ulic i placów a co za tym idzie poprawa jakości i estetyki przestrzeni publicznych jak i rozbudowy Srebrnej Góry Poprawa jakości przestrzeni publicznych jest z kolei warunkiem sukcesu programu budowy nowych obiektów mieszkalnych gdyż potencjalni nabywcy mieszkań przy decyzji o ich nabyciu kierują się często względami jakości przestrzeni otaczającej ich przyszłe środowisko mieszkaniowe. Poprawa jakości przestrzeni publicznych ma też bezpośredni związek z atrakcyjnością turystyczną miejscowości. W ramach konkurencji o turystów jak i nowych mieszkańców należy również zadbać o rozwój obiektów infrastruktury społecznej (sportowej i kulturalnej) Należy zauważyć, że potencjalni nabywcy mieszkań czy działek budowlanych będą kierować się w swoich decyzjach warunkami jakie dana miejscowość stwarza dla rozwoju ich dzieci dlatego budynki hali sportowej i szkoły powinny się być realizowane równolegle z przygotowywaniem terenów pod nowe inwestycje mieszkaniowe. Atrakcyjność mieszkaniowa miejscowości częściowo idzie w parze z jej atrakcyjności turystyczną. Dlatego w pierwszej kolejności powinny być realizowane te inwestycje, które w największy sposób tę atrakcyjność zwiększają. (np. Wyciąg, hala sportowa) Nie można jednak zapomnieć, że zaniechanie części inwestycji w zabezpieczenie niszczejących dóbr kultury może spowodować ich nieodwracalną stratę. Dlatego część inwestycji o stosunkowo niskiej stopie zwrotu nakładów należy mimo wszystko wykonać w pierwszej kolejności (chodzi w szczególności o zabezpieczenie zabytków przed zniszczeniem) Wraz ze zwiększeniem atrakcyjności przestrzennej Srebrnej Góry i jej produktów turystycznych wzmacnia się też jej atrakcyjność inwestycyjna miejscowości z punktu widzenia bussinesowego. Dlatego największe tereny pod nowe inwestycje w turystykę na esplanadach Fortów Wysoka Skała oraz Rogowego winny być przygotowane równolegle z uruchomieniem inwestycji turystycznych i para turystycznych takich jak hali sportowa i wyciągu krzesełkowego, lub też w powiązaniu z nimi w ramach Partnerstwa Publiczno Prywatnego. Jednocześnie z takimi inwestycjami należy uruchomić działania na rzecz poprawy zasobów ludzkich w celu odpowiedzi podażą pracy na zwiększony popyt na wykwalifikowanych pracowników branży turystycznej. Harmonogram realizacji poszczególnych zadań w ramach planu finansowego został opracowany z uwzględnieniem powyższych zasad planowanie.

4. HARMONOGRAM ORAZ FINANSOWY PLAN DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH NA ROK 2006 ORAZ W DALSZM OKRESIE PROGRAMOWANIA (2007-2013) Organizacja Planu Finansowego (PF)

Zakres Planu Finansowego Przedstawiony Plan Finansowy obejmuje wycenione wstępnie przedsięwzięcia inwestycyjne Gminy oraz zależnych od niej osób prawnych oraz podmiotów współpracujących (na przykład w ramach umów czy porozumień). Przedsięwzięcia zostały przyporządkowane dwóm okresom programowania realizacji działań rewitalizacyjnych: okresowi pilotażowemu 2006 siedmioletniemu okresowi zaawansowanych działań rewitalizacyjnych 2007-2013 Program Finansowy może być uzupełniany z inicjatywy inwestorów o wycenione przedsięwzięcia pozostałych grup beneficjentów ZPORR w oddzielnych zestawieniach, w miarę postępów przygotowania projektów do wdrożenia.

Źródła finansowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Stoszowice Przewidywanymi źródłami finansowania projektów inwestycyjnych objętych Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Stoszowice są: Budżet Gminy Budżet gminnych osób prawnych (ZUK sp.z o.o, oraz Forteczny Park Kulturowy sp.z o.o.) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF) Europejski Fundusz Społeczny w tym Fundusze dostępne w ramach programów: SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich” SPO „Wzrost konkurencyjności Przedsiębiorstw” SPO Rolnictwo „Odnowa dziedzictwa kulturowego wsi” Budżet Województwa Dolnośląskiego Budżet powiatu ząbkowickiego Fundusze Ministra Kultury Fundusze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Resortowe fundusze celowe, przeznaczone na przezwyciężanie problemów rynku pracy, rozwój MŚP i przezwyciężanie problemów społecznych fundusze w ramach programów wsparcia MŚP zarządzanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Budżety wspólnot mieszkaniowych i prywatnych właścicieli nieruchomości Fundusze podmiotów gospodarczych - inwestorów Budżety pozyskanych społecznych partnerów poszczególnych projektów – jednostek 3 sektora (organizacji pozarządowych) Budżet Kościoła Katolickiego W planie finansowym założono uzyskanie dofinansowanie przedsięwzięć z funduszy dostępnych w ramach ZPORR i Innych źródeł finansowania na poziomie maksymalnym

Tabelaryczny plan finansowy projektów przewidzianych do realizacji w roku pilotażowym 2006 oraz okresie programowania 2007-2013

5. SYSTEM WDRAŻANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY STOSZOWICE W sprawach organizacji i wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacjji mają zastosowanie wytyczne Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Koordynatorem organizacji i wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Stoszowice jest Pełnomocnik Wójta Gminy ds. Rewitallizacji. Pełnomocnik sprawuje bieżącą kontrolę wdrażania projektów LPR (w tym w zakresie zgodności z wytycznymi Ministerstwa Gospodarki i Pracy w sprawach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego) oraz w zakresie opracowywania procedur wewnętrznych. Ponadto w zakresie zadań pełnomocnika jest przyjmowanie postulatów projektów rewitalizacyjnych oraz przygotowywanie merytoryczne i opiniowanie wszelkich aktualizacji Lokalnego Planu Rewitalizacji Gminy Stoszowice, oraz dokonanie sprawozdawczości zgodnie z ustalonymi zasadami monitoringu programu rewitalizacji. Przy wykonywaniu zadań Pełnomocnik ds. Rewitalizacji współpracuje w szczególności z: Wójtem Gminy Radą Gminy Referatem Rozwoju Urzędu Gminy Referatem Planowania i Finansów Urzędu Gminy Jednostkami organizacyjnymi Gminy Gminnymi osobami Prawnymi Współpraca z jednostkami organizacyjnymi Urzędu Gminy może odbywać się w oparciu o bezpośrednie uczestnictwo (członkostwo) kompetentnych pracowników Urzędu w pracach Pełnomocnika, zgodnie z Zarządzeniem Wójta gminy oraz zaleceniami proceduralnymi ZPORR.

Kierunki rozwój i aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Stoszowice Dalszych etapach wdrażania i rozwoju ustaleń Lokalnego Programu Rewitalizacji zakłada się: opracowanie szczegółów strategii promocji programu rewitalizacji w powiązaniu z działaniami promocyjnymi gminy i gminnych osób prawnych rozwój i kształtowanie zasad partnerstwa publiczno-prywatnego rozwój zasad współpracy zagranicznej gminy w powiązaniu z projektami rewitalizacyjnymi. rozszerzanie działań Lokalnego Programu Rewitalizacji o inne obszary Gminy Stoszowice

Zasady współudziału pozostałych grup beneficjentów ZPORR w działaniach rewitalizacyjnych Gminy Stoszowice Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Stoszowice jest opracowaniem koncentrującym się na działaniach samorządu oraz podległych mu jednostek i osób prawnych oraz podmiotów współpracujących. LPR przyjmuje zasadę otwartej koordynacji, uwzględniania i wspierania działań rewitalizacyjnych wszystkich stron uczestniczących w procesie rewitalizacji obszaru objętego Planem. Naczelną zasadą wyboru przedsięwzięć objętych planowaniem i wykazanych w planie finansowym jest zgodność z celami i priorytetami LPR oraz zgodność z zasadami współudziału funduszy strukturalnych UE i krajowych programów celowych w finansowaniu przedsięwzięć rewitalizacyjnych W celu utrzymania spójności Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Stoszowice z programem ZPORR, w planowaniu występują głównie takie projekty, w których beneficjent środków dofinansowania znajduje się w grupie uprawnionych beneficjentów ZPORR.

System rekomendacji projektów rewitalizacyjnych dla przedsięwzięć prywatnych Bezpośrednie efekty działań rewitalizacyjnych będą silnie oddziaływać na warunki prowadzenia działalności gospodarczej sektora prywatnego. W celu stworzenia podstaw ramowych dla wspierania działań prywatnych (dla inwestorów wyłączonych z grupy beneficjentów dotacji inwestycyjnych ZPORR) powiązanych z celami rewitalizacji, w LPR uwzględniono zasady rekomendacji przedsięwzięć prywatnych. Gmina Stoszowice dąży, aby oparte na zapisach LPR zarekomendowanie przedsięwzięcia prywatnego znakiem PR (Przedsięwzięcie Rewitalizacyjne) oznaczało potwierdzenie zgodności przedsięwzięcia z lokalną polityką rozwoju i wzmacniało pozycję przedsięwzięć prywatnych w staraniach o pozyskanie dofinansowania ze środków zarówno Unii Europejskiej (na przykład na z SPO „wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”), a także w ramach programów krajowych, w tym programów dotacji rządowych. Decyzję o uznaniu przedsięwzięcia prywatnego za przedsięwzięcie Rewitalizacyjne i nadanie mu znaku PR podejmuje Wójt Gminy na wniosek zainteresowanego podmiotu po uprzednim uzyskaniu opinii w tej kwestii pełnomocnika ds. rewitalizacji

Public relalations programu rewitalizacji Zasadniczym celem gminy w komunikacji społecznej przy wdrażaniu Programu jest uzyskanie partycypacji społecznej lokalności w programie rewitalizacji, jej aktywny udział w programowaniu, decyzjach oraz w odpowiedzialności, a także we wspólnym finansowaniu. Realizacja „Lokalnego Programu Rewitalizacji” wymaga poniesienia wysokich nakładów finansowych. Jest procesem długotrwałym, stopniowo wykazującym efekty wdrożenia programu. Wymaga akceptacji nie tylko Rady Gminy ale i też przyzwolenia społecznego. Nieodzowna zatem jest akcja public relations mająca na celu poinformowanie społeczeństwa o konieczności wydatkowania na ten cel niezbędnych środków finansowych, a także uzyskania przychylności. Konieczne jest przedstawienie planowanych efektów społecznych jakie uzyska się po wprowadzeniu „Lokalnego Programu Rewitalizacji”. Skupienie różnych sił społecznych, biznesowych, organizacji charytatywnych i instytucji jest warunkiem powodzenia „Lokalnego Programu Rewitalizacji”. W nawiązaniu do działań z zakresu Public Relations, należy wyspecyfikować instytucje, organizacje, związki itp. siły społeczne mające wpływ na kształtowanie się losów Srebrnej Góry. Proponuje się zorganizowanie spotkania z przedstawicielami następujących organizacji i instytucji:

Sołectwa Srebrna Góra Podmiotami gospodarczymi (zwłaszcza turystycznymi i handlowo usługowymi) organizacjami pozarządowymi działającymi na obszarze objętym LPR, wspólnotami i mieszkaniowymi z obszaru rewitalizacji oraz mieszkańcami tego obszaru parafią katolicką , Przedstawicielami Powiatowego Urzędu Pracy, Na spotkaniu należy zaprezentować „Lokalny Program Rewitalizacji”. Właściwe byłoby, ażeby zaproszenia na spotkanie zawierały foldery skrótowy omawiające program rewitalizacji Konieczne jest przeprowadzenie bezpośrednich rozmów z zaproszonymi przedstawicielami instytucji i organizacji. Zasadniczym celem spotkania powinno być skojarzenie lokalnych sił społecznych w celu uzyskania aprobaty na rzecz realizacji „Lokalnego Programu Rewitalizacji” oraz uzyskanie akceptacji przygotowanego uprzednio „porozumienia” na rzecz programu.

Monitorowanie Wszelkie działania nie podlegające kontroli są narażone na osłabienie tempa realizacji czy wręcz zatrzymanie tempa działań. Dlatego zwłaszcza w przypadku tak długofalowego programu konieczne jest stworzenie mechanizmu okresowych kontroli realizacji celów zawartych w „Lokalnym Programie

Rewitalizacji”. Takie wymagania powinien spełniać monitoringu realizacji zadań ujętych w „Lokalnym Programie

Rewitalizacji”. Celem monitoringu jest przeprowadzenie regularnych kontroli wprowadzania w życie pomocy ze strony Funduszy Strukturalnych, a także ocena projektu w świetle wcześniej nakreślonych celów. Wsparciem działań monitoringowych jest przejściowe dokonywanie ocen, których celem jest obiektywna ocena uzyskanych rezultatów. Cechami zasadniczymi monitoringu są: opis stopnia realizacji zadań ujętych w programie, uaktualnienie założeń programu i wskazania nowych kierunków mogących przyczynić się do skutecznej realizacji założonych celów. Proponuje się przyjąć roczne okresy przeprowadzania monitoringu związane z coroczną sprawozdawczością budżetową sporządzana na potrzeby Rady Gminy, a oprócz tego raportowanie wynikające z terminów zakończeń poszczególnych etapów zadań ujętych w „Lokalnym Programie Rewitalizacji” oraz inne, wynikające na przykład ze złożonych wniosków o dofinansowanie w ramach funduszy Unii Europejskiej (kontrola realizacji programu przy ewentualnym przypływie transz płatniczych), W Zespole Monitorującym powinny znaleźć się osoby, które z racji pełnionej funkcji lub prowadzonej działalności mogą znacząco wpływać na proces wdrażania programu rewitalizacji lub go nadzorować. Zespół monitorujący program rewitalizacji powinien składać się z : Wójta gminy Kierownika Referatu Rozwoju , Sołtysa Srebrnej Góry Radnych miejscowości

A oprócz tego do uczestnictwa w pracach zespołu należy zaprosić: Przedstawicieli Rady Sołeckiej Przedstawicieli podmiotów turystycznych i handlowych Przedstawicieli organizacji pozarządowych (np. Towarzystwa Srebrnogórskiego, Stowarzyszenia Kuźnia Srebrnogórska.) Rady Parafialnej, Przedstawicieli gminnych osób prawnych Zespół monitorujący powinien otrzymywać od pełnomocnika ds. Rewitalizacji roczne sprawozdanie z działań rewitalizacyjnych, w aspekcie podjętych działań i osiągniętych rezultatów realizacji założonych celów. Sprawozdanie takie powinno być dołączane również do materiałów sprawozdawczych prezentowanych na sesji absolutoryjnej Rady Gminy oraz publikowane wraz z komentarzem zespołu monitorującego w wydawnictwach gminy

6 KRYTERIA DOBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH LOLAKLNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI (LPR)∗ ∗ W ramach rozwoju LPR i jego aktualizacji do programu mogą zostać wciągnięte kolejne działania i zadania które odpowiadają poniższym kryteriom

Kryterium celowości - zgodności z priorytetami dofinansowania ZPORR Planowane przedsięwzięcia)muszą zachowywać zgodność z priorytetami określonymi przez ZPORR. To jest: Projekty posiadają charakter przedsięwzięć z zakresu rozwoju lokalnego wzmacniającego konkurencyjność regionu, przeciwdziałają stagnacji oraz marginalizacji gospodarczej i społecznej, wykorzystują lokalne zasoby oraz działają na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego. projekty posiadają zgodność z Prioryetem 3, działaniem 3.1. ZPORR Zasadniczym ich celem jest ożywienie gospodarcze i społeczne, a także zwiększenie potencjału turystycznego i kulturalnego, w tym nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji społeczno-gospodarczych.

Kryterium zgodności beneficjenta Są zgłaszane przez uprawnione do tego podmioty to jest: Jednostki samorządu i ich jednostki organizacyjne, Inne podmioty, których projekt został ujęty w Lokalnym Programie Rewitalizacji: spółki prawa handlowego oraz inne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku lub przeznaczające zyski na cele statutowe, w których większość udziałów lub akcji posiadają podmioty samorządowe, jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, organizacje pozarządowe nie działające w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje oraz kościoły i związki wyznaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe

7 INDEKSY Indeks ulic w obszarze działań rewitalizacyjnych Górne Miasto

Kolejowa Kręta Letnia Nowe Miasto Ogrodowa Plac Wypoczynkowy Polna Szkolna Warowna Wąska Widokowa Zimowa

Indeks obiektów – zabytków wpisanych do rejestru oraz do ewidencji zabytków e obszarze działań rewitalizacyjnych Obiekty i zespoły umieszczone w rejestrze zabytków : Zespół Twierdzy Srebrnogórskiej i jej poszczególne obiekty – Uznany rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 kwietnia 2004 za Pomnik Historii Zespół Staromiejski - zabudowa ulic Letniej i Zimowej Zespół Kościoł a św. Piotra i Pawła Budynek kościoła świętego Piotra i Pawłą Budynek parafii przy ul Letniej 6 Budynek dawnego kościoła ewangelickiego Letnia 30 – dom mieszkalny – Schronisko PTTK przy ulicy Krętej Sztolnia kopalni srebra Obecnie toczy się procedura wpisu do rejestru budowli Kolejki Sowiogórskiej oraz budynków koszar twierdzy Ewidencja zabytków obejmuje następujące obiekty: Budynki mieszkalne przy ulicach: Górne Miasto1a-d, 2a-c, 3a-c (zespół koszar) Letniej 1-5,8,10,14,15,16,21,22,23,26,27,28,36,38,39,41,41a,42,43,45,46, Plac Wypoczynkowy 2,3,4,6, Polnej 1, Wąskiej 1, Zimowej 1-9, 11,13, 16,18,19,21,22,25,27-30. Budynki i zespoły mieszkalno –gospodarcze przy ulicy Kolejowej 6,8,9,13 Most kolejki Sowiogórskiej.

Indeks materiałów źródłowych Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego Strategia Rozwoju Gospodarczego Powiatu ząbkowickiego Strategia Rozwoju Gminy Stoszowice Studium Kierunków i Uwarunkowań Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Stoszowice

Studium historyczno-urbanistyczne pt. „Studium wartości kulturowych....” Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Stoszowice Plan Ochrony Fortecznego Parku Kulturowego

8. MAPA OBSZARU DZIAŁAŃ Mapę obszaru działań stanowi Załącznik nr 1 Lokalnego Planu Rewitalizacji