dr Krzysztof Henryk SZEWCZAK

AUTOREFERAT

informujący o zainteresowaniach i osiągnięciach w działalności naukowobadawczej, dydaktycznej, organizacyjnej oraz wdrożeniowej i międzynarodowej

2013

1

1. Podstawowe informacje o kandydacie Krzysztof Henryk Szewczak, ur. 14 grudnia 1941 r. w Radomiu, syn Józefa i Genowefy z domu Darmas. W 1960 roku ukończyłem Liceum Ogólnokształcące im. T Chałubińskiego w Radomiu. Po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu Wydział Ekonomiki Przedsiębiorstw Przemysłowych i uzyskaniu stopnia magister ekonomii w1965 r. moje doświadczenie zawodowe było związane jednocześnie z pracą w podmiotach gospodarczych nie będących jednostkami naukowymi, a także z pracą dydaktyczną i naukową (początkowo od 1965 r. w Technikum Kolejowym a od 1976 roku w Wyższych Uczelniach). Stopień doktora nauk ekonomicznych uzyskałem na Wydziale InżynieryjnoEkonomicznym Przemysłu Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu w 1976 r.

Przebieg zatrudnienia w jednostkach naukowych: •

od 1976 r. do 1983 r. - Politechnika Świętokrzyska- filia w Radomiu,

przekształcona w 1978r. w Wyższą Szkołę Inżynierską w Radomiu. W Uczelni tej kontraktowego pełniąc

pracowałem na stanowiskach: starszego wykładowcy, docenta kolejno funkcje: zastępcy dyrektora Instytutu Ekonomiki

i Organizacji, prodziekana, p.o. dziekana Wydziału Ekonomiki i Organizacji, dyrektora Centrum Informatyki (w okresie przygotowań do instalacji EMC), kierownika Zakładu Ekonomiki Przemysłu. •

od 1986 r. do 1987 r. - Międzyresortowe Centrum Naukowe Eksploatacji

Majątku Trwałego w Radomiu (obecnie Instytut Technologii Eksploatacji PIB w Radomiu) – zatrudniony byłem na stanowisku dyrektora. Odpowiedzialny byłem za utworzenie Centrum - jednostki badawczo-rozwojowej z 4 instytutami naukowymi i zakładem doświadczalnym, dobór kadry i uruchomienie CPBR 13.2 nt. „Doskonalenie eksploatacji środków trwałych”. W okresie roku, zgodnie z planem, Centrum funkcjonowało i zatrudniało ok. 350 osób. 2

•

od 01.02.2002 - Prywatna Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska

w Radomiu. Zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Zarządzania w Ochronie Środowiska (od 01.10.2010 nie zaliczany do minimum kadrowego, praca na umowę zlecenie) •

od 2008 r. - Wyższa Szkolą Rozwoju Lokalnego w Żyrardowie.

Zatrudniony na stanowisku adiunkta (na etacie do 30.09.2011, a następnie na umowę zlecenie). •

od 01.10.2010 – Warszawska Szkoła Zarządzania – Szkoła Wyższa

w Warszawie. Adiunkt, zaliczany do minimum kadrowego na studiach I i II stopnia. Wpływ na kształtowanie dorobku naukowego miał przebieg mojej pracy zawodowej w przedsiębiorstwach i instytucjach związanych z przemysłem, w banku, oraz pracy w organizacjach politycznych. Zdobyte w okresie pracy w tych jednostkach doświadczenia praktyczne, szczególnie w zakresie zarządzania, w połączeniu z aktualizowaną wiedzą teoretyczną

i prowadzonymi badaniami, wykorzystuję w mojej pracy dydaktycznej

i badawczej. Są tematem moich artykułów, skryptów i książek. Przebieg zatrudnienia w jednostkach nienaukowych przedstawiłem w pkt. 6.

2. Działalność naukowo badawcza Moja aktywność naukowa przez cały okres pracy zawodowej była związana z problematyką zarządzania przedsiębiorstwem przemysłowym. W pierwszym miejscu pracy (ZNTK RADOM) na podstawie własnej pracy opublikowałem artykuł „Rozliczanie i analiza kosztów związane ze zmianą profilu produkcyjnego” (Przegląd Kolejowy Mechaniczny nr 4 /1968 s.109-113). Po przejściu do pracy w Branżowym Ośrodku Normowania i Organizacji Pracy przy Zjednoczeniu Przemysłu Wyrobów Odlewniczych w Radomiu prowadziłem prace o charakterze badawczym w zakresie organizacji pracy pracowników umysłowych (pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych). Wyniki tych prac stanowiły podstawę do publikacji:

3

•

Szewczak Krzysztof – „Metodyka badania struktury zatrudnienia

personelu umysłowego przedsiębiorstw” – Ekonomika i Organizacja Pracy nr 8 /1971 s.352 – 355. •

Szewczak Krzysztof – „Badania wykorzystania czasu pracy pracowników

umysłowych” – Ekonomika i Organizacja Pracy nr 11 /1971 s.511 – 514. •

Szewczak

Krzysztof

–

„Zarządzanie

przedsiębiorstwem

przemysłu

odlewniczego” – Przegląd Odlewnictwa nr 2 /1972 s.64-67. oraz pracy doktorskiej pod tytułem: „Organizacja pracy pracowników umysłowych w przemyśle wyrobów odlewniczych”, której promotorem był prof. dr hab. Ber Haus. Po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych i rozpoczęciu pracy w Instytucie Ekonomiki i Organizacji Politechniki Świętokrzyskiej Ośrodek w Radomiu, początkowo moje zainteresowania naukowo badawcze były skoncentrowane na problematyce organizacji procesów zarządzania w przedsiębiorstwach przemysłowych. W tym okresie brałem udział w pracach badawczych prowadzonych przez Uczelnię na zlecenie podmiotów gospodarczych: •

Zjednoczenia Przemysłu

Wyrobów

Odlewniczych

–

temat:

„System

Informatyczny Kierownictwa” – kierownik tematu doc. dr Andrzej Targowski, •

Telewizja Polska – temat: „Planowanie produkcji telewizyjnej” – kierownik

tematu prof. dr hab. inż. Florian Stanisław Piasecki. W wyniku tych prac powstało 22 moich publikacji, w tym 17 samodzielnych. Najważniejszą publikacją z tego okresu była książka: Szewczak Krzysztof – „Organizacja pracy w procesie zarządzania” PWE Warszawa 1979 s.182., która na wniosek recenzenta prof. dr. hab. Jerzego Trzcienieckiego, została ponownie opublikowana w 1985 r. jako II wydanie. Na podstawie powyższych badań w 1983 roku został przedstawiony referat na Naukowo Metodycznej konferencji w Wyższym Finansowo – Gospodarczym Instytucie im Cenowa w Svisztov (Bułgaria) na temat: „Niekotoryje probliemy obispieczienija informacji, nieobchodimoj dlia priniatija reszenij na osnowie buchgolterskiego uczieta w usłowijach techniczeskiego progressa”. 4

Następnie od 1986 r. do 1987 r. pracowałem w Międzyresortowym Centrum Naukowym Eksploatacji Majątku Trwałego (MCNEMT) w Radomiu (obecnie Instytut Technologii Eksploatacji - PIB) na stanowisku dyrektora. Ponieważ w 1986 r. powierzono MCNEMT koordynację Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego CPBR 13.2. nt. Eksploatacja majątku trwałego w gospodarce narodowej; jako dyrektor jednostki koordynującej odpowiadałem za jego realizację, kierownikiem Programu był Prof. dr hab. inż. Michał Hebda. Program ten dotyczył problematyki eksploatacji obiektów technicznych w odniesieniu do maszyn i urządzeń wszystkich najważniejszych obszarów gospodarki: przemysłów maszynowego i wydobywczego, energetyki, transportu, rolnictwa i obejmował kompleksowo organizacyjne i techniczne zagadnienia racjonalizacji procesów użytkowania i obsługiwania: systemów napraw, modernizacji, ochrony przed korozją, zasilania (w media eksploatacyjne i kadrę) ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska. Program ten realizowany był przez 175 jednostek naukowych (zespoły politechnik, uniwersytetów, instytutów PAN, JB-R, a także specjaliści z biur konstrukcyjno-technologicznych i laboratoriów przemysłowych). Zarządzanie programem powierzono MCNEMT w Radomiu (którego byłem dyrektorem). Realizacja programu wspomagana była koordynatorami resortowymi. Stanowiły je wyselekcjonowane jednostki naukowo-badawcze, które w szczególności odpowiedzialne były za nadzór nad wdrażaniem efektów zadań badawczych Programu, które z zasady generowane były przez przedsiębiorstwa. W wyniku zainteresowania

prowadzonych prac koordynacyjnych i własnych badań, moje skupiły

się

na

problemach

zarządzania

majątkiem

trwałym

w przedsiębiorstwach, co znalazło odzwierciedlenie w jednotematycznych publikacjach: •

Szewczak Krzysztof – „Uwarunkowania eksploatacji majątku trwałego”, II

Krajowa Konferencja Eksploatacji Majątku Trwałego nt „Użytkowanie Środków Trwałych” MCNEMT i SIiTMP Ustronie Morskie 1-3. 12. 1988 ss.23-28 •

Szewczak Krzysztof - "Zarządzanie organizacjami, a eksploatacja zasobów

naturalnych" Przegląd Naukowo-Dydaktyczny Tom VI Prywata Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska w Radomiu, 2002 r. s. 31 -42 •

Szewczak

Krzysztof

-

"Eksploatacja

zasobów

przedsiębiorstwa

-

zarządzanie z aspektami ekologii" - Problemy Eksploatacji. Zeszyty Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji w Radomiu, kwartalnik 1/2003 (48) Radom 2003 r s.31-36 5

•

Szewczak Krzysztof – „Problematyka jakości w zarządzaniu systemem –

przedsiębiorstwo” w pracy zbiorowej pod redakcją J. Żuchowskiego "Towaroznawstwo wobec integracji z Unią Europejską" pod redakcją J. Żuchowskiego, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2004 r. s. 257-262 •

Szewczak Krzysztof „Jakość systemu - przedsiębiorstwo" Problemy Jakości

nr1/2005 s.20-23 •

Szewczak

Krzysztof

„Ekonomiczny

aspekt

eksploatacji

urządzeń

technicznych w działalności przedsiębiorstwa” w materiałach "X jubileuszowy Kongres eksploatacji urządzeń technicznych" Stare Jabłonki 6-9 września 2005r s.543 -552 •

Szewczak

Krzysztof

„Eksploatacja

jako

podsystem

zarządzania

rzeczowymi środkami trwałymi w przedsiębiorstwie” w pracy zbiorowej pod redakcją naukową M. Romanowskiej i P. Wachowiaka „Koncepcje i narzędzia zarządzania strategicznego” Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa 2006, ss. 495-502 •

Szewczak Krzysztof „Doskonalenie środków pracy a doskonalenie

organizacji”, w pracy zbiorowej pod redakcją naukową Elżbiety Skrzypek „Sposoby osiągania doskonałości organizacji w warunkach zmienności otoczenia – wyzwania teorii i praktyki EXCELLECT 2006” Lublin 2006, t.I s.61-68 • zbiorowej

Szewczak Krzysztof pod

redakcją

H.

„Jakość, innowacyjność, środki trwałe”,

Kruk

i

K.

Skrzeczewskiej

„Europiejskie

w pracy wymiary

przedsiębiorczości”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2008 s.32 – 36. •

Szewczak Krzysztof „Rzeczowy majątek trwały w strategii budowy

wartości przedsiębiorstwa” w pracy zbiorowej „Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa” materiały X Międzynarodowej Konferencji Naukowej Międzyzdroje 17- 19 czerwca 2010 r. w Zeszytach Naukowych Uniwersytetu Szczecińskiego nr. 634„Uwarunkowania wzrostu wartości przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji” ZN 634 Szczecin 2010 s.413 - 428 •

Szewczak Krzysztof „Efektywność wyposażenia jako czynnik wzrostu

wartości przedsiębiorstwa”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, rynki finansowe,

ubezpieczenia

nr

46

„Strategia

i

determinanty

wzrostu

wartości

przedsiębiorstwa” Szczecin 2011 s.635-644 •

Szewczak Krzysztof „Zmiany w zarządzaniu eksploatacją środków

trwałych”, referat na XI Kongres Budowy i Eksploatacji Urządzeń Technicznych, 28

6

listopada – 1 grudnia 2011 r Radom, Problemy eksploatacji (Maintenance problems) Nr 1/2012(84) – Zeszyty Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB s. 109-119. •

Szewczak Krzysztof „Zarządzanie Utrzymaniem Ruchu w warunkach

integracji zarządzania”, w pracy zbiorowej pod redakcją naukową Elżbiety Skrzypek „Metody zarządzania zintegrowanego” Lublin 2012 s.11-28 •

Szewczak

Krzysztof

„Strategie

zarządzania

środkami

trwałymi

przedsiębiorstwa”, Studia ekonomiczne regionu Łódzkiego Nr VIII /2012 PTE o/Łódź s. 187-198. Publikacje powyższe i stale prowadzone badania własne we współpracy z Instytutem Technologii Eksploatacji –PIB w Radomiu oraz z firmą konsultingową BalticBerg Institut w Warszawie doprowadziły do mojej samodzielnej publikacji w formie monografii: •

„Zarządzanie eksploatacją środków trwałych w przedsiębiorstwie”, DIFIN

Warszawa 2013r.

3. Charakterystyka osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust.2 z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki a) tytuł: Zarządzanie eksploatacją środków trwałych w przedsiębiorstwie Wydawnictwo DIFIN, Warszawa 2013 b) autor: Krzysztof Henryk Szewczak c) omówienie celu naukowego i osiągniętych wyników: W monografii podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jaki wpływ na osiąganie celów przedsiębiorstwa ma eksploatacja środków trwałych stanowiących jego zasoby materialne. W zakresie eksploatacji urządzeń technicznych istnieje bardzo duży dorobek polskiej nauki zapoczątkowany w latach 50. XX wieku. Początkowo problematykę eksploatacji podejmowali uczeni i specjaliści reprezentujący różne dziedziny wiedzy skupiający się wokół problematyki związanej z procesami tarcia, smarowania i zużycia W roku 1964 z inicjatywy prof. St. Zięby powstał zespół Badań Tarcia i Zużycia przy Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN, który podjął próbę integracji środowiska naukowego. W okresie ostatnich 50. lat rozwój badań stanowiących podstawy rozwoju nauki o eksploatacji jako racjonalizacji

układu

działaniowego

człowiek-maszyna

doczekał

się

wielu

interdyscyplinarnych publikacji. Większość polskich badań i publikacji w obszarze 7

eksploatacji ciąży w stronę techniczną z uwzględnieniem niekiedy problematyki kosztów eksploatacji. Aktualne publikacje zagraniczne w obszarze eksploatacji skupiają się na problematyce obsługiwania i przede wszystkim na zarządzaniu procesami obsługiwania. W monografii w podejściu do problematyki eksploatacji starałem się wykorzystać dorobek polskiej nauki zwracającej uwagę na problematykę relacji człowiek-maszyna oraz dorobek badań zagranicznych związanych z problematyką zarządzania procesami obsługiwania. Nowością monografii jest uwzględnienie, że proces eksploatacji środka trwałego należy analizować od momentu identyfikacji jego potrzeby, wytworzenia, użytkowania, obsługiwania do jego likwidacji, a za tym zarządzanie winno obejmować cały ten proces. Tak pojmowane

zarządzanie

procesem

eksploatacji

wymaga

podporządkowania

celów

eksploatacyjnych celom kluczowym przedsiębiorstwa. Podejście to wymagało szerszego omówienia problematyki zarządzania przedsiębiorstwem, co zawarto w pierwszym rozdziale monografii. Zaprezentowano

uzasadnienie

terminu

„interdyscyplinarność

pojęcia

przedsiębiorstwa” i przyjęto założenie, że definicje wynikające z różnych koncepcji i teorii nie wykluczają się. Rozszerzają one definicję podstawową o cechy charakteryzujące przedsiębiorstwo, ze względu na eksponowanie specyficznego podejścia do zarządzania przedsiębiorstwem. Uwzględniając różne teorie, na potrzeby analiz i badań przedstawionych w monografii przyjęto definicję opartą na modelu Levitta, zgodnie z którą: „przedsiębiorstwo, to wyodrębniona pod względem ekonomicznym i prawnym organizacja prowadząca działalność produkcyjną, handlową lub usługową”. Dla dalszych rozważań w niniejszej pracy przyjęto układ hierarchiczny celów przedsiębiorstwa, gdzie - poza celem „przetrwanie i rozwój” jako bezwzględnie obowiązującym - celem głównym jest wzrost wartości firmy. Uwzględniając zmiany w cyklu życia organizacji przedstawiono, na podstawie koncepcji Kaplana i Nortona, cele oraz mierniki poszczególnych faz życia organizacji. Na podstawie analizy literatury oraz badań wstępnych uznano, że współczesne teorie przedsiębiorstwa, a także praktycy korzystający z nowych standardów zarządzania, preferują jako cel podejmowanych decyzji „wzrost wartości rynkowej firmy”.

8

Przedstawiono wyniki badań na grupie przedsiębiorstw (małej w stosunku do całej populacji) w zakresie modelu kulturowego, które potwierdziły wieloletnie obserwacje autora w przedsiębiorstwach, że kształtuje się pomiędzy modelem hierarchicznym a rynkowym. Modele te wpływają w sposób ograniczony na innowacyjność zachowań pracowniczych. Znaczenie proinnowacyjnego podejścia ma istotne znaczenie ze względu na problem związany z nowoczesnymi metodami eksploatacji majątku trwałego. W monografii przedstawiona została analiza koncepcji zarządzania ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji „nowej fali”. Starałem się syntetycznie przedstawić różne koncepcje, tak by w dalszych rozważaniach nad zarządzaniem majątkiem trwałym nie posługiwać się pojęciami, które mogłyby być różnie interpretowane przez czytającego. Zwrócona została uwaga na szczególne znaczenie podejścia systemowego do zarządzania przedsiębiorstwem, a także powiązania procesów zarządzania poszczególnymi podsystemami. Praktyka potwierdza, że zarządzanie podsystemem „środki trwałe” musi być spójne z zarządzaniem przedsiębiorstwem jako całością. Na podstawie badań własnych oraz analizy literatury wnioskuję, że wzrost wartości przedsiębiorstwa zależy między innymi od reprodukcji środków trwałych i szeroko rozumianej eksploatacji środków trwałych oraz ich finansowania. Szczególne znaczenie procesy te mają w sektorach wysokich technologii, gdzie udział wartości środków trwałych w aktywach wzrasta wraz z upowszechnianiem się gospodarki opartej na wiedzy a w kosztach wzrasta udział amortyzacji. W analizie zwróciłem uwagę na to, że działania w obszarze eksploatacji i odnowy środków trwałych stanowią podprocesy procesu wytwarzania i nie przynoszą one nowej wartości dodanej. Natomiast efektywność tych podprocesów ma wpływ na wyniki przedsiębiorstwa poprzez wpływ na wysokość kosztów pośrednich. W wyniku analizy stwierdziłem, że przedsiębiorstwa w swojej strategii mogą optymalizować dobór zasad amortyzacji majątku trwałego, uwzględniając: strategię firmy oraz charakterystykę okresów użytkowania środków trwałych. W wyniku analizy zmian zachodzących po zmianach w systemie gospodarczym, zauważyłem, że zaistniał brak korelacji pomiędzy wartością środków trwałych a ich produktywnością, co wynika z braku możliwości szybkiego dostosowywania wielkości i struktury zasobów środków trwałych do aktualnych i szybciej zmieniających się potrzeb

9

rynku na produkowane wyroby (ryzyko rynkowe) (moje doświadczenie z prowadzonych analiz w ramach monitorowania kredytów w okresie pracy w centrali banku – PBK). Dlatego stwierdzam, że podejmowanie decyzji w obszarze odnowy wymaga oceny ekonomicznej przedsięwzięć wraz z oceną ryzyka skutków tych decyzji z uwzględnieniem właściwości eksploatacyjnych środków trwałych. Analizując rozwój nauki o eksploatacji środków trwałych w Polsce, zwróciłem uwagę na jej rozwój w oparciu o badania z zakresu techniki ze szczególnym uwzględnieniem problematyki zużycia, niezawodności i trwałości. Podobne były początki tej nauki i praktyki na świecie, gdzie ewolucja nauki poszła w kierunku także badań technicznych, ale jednocześnie rozwinął się kierunek zarządzania utrzymaniem ruchu (maintenance management). Zarządzanie utrzymaniem ruchu (UR) w latach 1940 - 1950 opierało się o koncepcję reaktywnego UR tj. I generacji i przeszło ewolucję do IV generacji biznesowego zarządzania zintegrowanym systemem produkcja – utrzymanie ruchu. Zwracam uwagę, że nawet IV generacja zarządzania utrzymaniem ruchu w literaturze zagranicznej opiera się głównie na problematyce obsługiwania a marginesowo traktuje pozostałe fazy eksploatacji środka trwałego. W swojej monografii traktuję eksploatację całościowo rozpatrując w układzie relacji (człowiek – operator, maszyna – obiekt techniczny, otoczenie) i rozwijając do formuły (nauka, technika, człowiek, środowisko, gospodarka). Przyjąłem, że do oceny działania systemów technicznych niezbędne są następujące charakterystyki, które zostały omówione w monografii: - niezawodność, - trwałość i żywotność, - podatność eksploatacyjna, - bezpieczeństwo, - gotowość, - odpowiedniość, - efektywność. Na podstawie charakterystyki środków trwałych przeprowadzono analizę procesu cyklu eksploatacji w przedsiębiorstwie, przyjmując, że zbiór procesów od czasu wytworzenia środka trwałego, aż do jego likwidacji nazywany jest procesem eksploatacji. Część procesów, to procesy sterowalne i one decydują o efektywności ich wykorzystania. Procesy niesterowalne, to procesy destrukcyjne i jako procesy zużycia podlegają monitorowaniu; 10

poprzez procesy obsługi i odnowy można zmniejszać ich negatywny wpływ na procesy sterowalne. W monografii na podstawie literatury i analiz w ramach CPBR 13.2 dokonałem systematyki procesów eksploatacji na: •

procesy sterowalne w procesie eksploatacji to: o procesy przed użytkowe, o procesy użytkowania, o zasilania, o procesy zapewnienia zdatności (procesy obsługi i odnowy), o procesy wspomagające sterowanie eksploatacją (procesy diagnostyczne i badawcze), procesy likwidacji.

•

Procesy niesterowalne to procesy destrukcyjne mające wpływ na procesy sterowalne i muszą być brane pod uwagę w procesie zarządzania eksploatacją jako czynnik o charakterze stochastycznym. Procesy destrukcyjne jako procesy zużycia podlegają monitorowaniu i poprzez procesy obsługi i odnowy, można zmniejszać ich negatywny wpływ na procesy użytkowania środków trwałych.

Zwracam uwagę na relację pomiędzy procesami produkcyjnymi a procesami eksploatacji, które wpływają na efektywność przedsiębiorstwa; szczególnie wrażliwy jest proces użytkowania środków trwałych na charakterystykę procesów wytwórczych. Problem tych relacji w literaturze dotyczącej technicznej eksploatacji obiektów technicznych jest traktowany marginalnie a w literaturze na temat utrzymania ruchu ograniczany jest często do problematyki wdrażania systemu Total Productive Maintenance (TPM). Reasumując

-

w

monografii,

wykorzystując

dorobek

teorii

zarządzania

przedsiębiorstwem oraz własny dorobek teoretyczny i praktyczny z zakresu organizacji i zarządzania procesami użytkowania i obsługiwania środków trwałych, podjęto próbę kompleksowej analizy relacji pomiędzy eksploatacją środków trwałych, a realizacją celów zarządzania przedsiębiorstwem. Analiza wykazuje, że trwanie i stały zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa na rynku wymaga efektywnego zarządzania wszystkimi zasobami. W przedsiębiorstwach „wysokiej techniki” znaczącą rolę odgrywają środki trwałe a szczególnie ich użytkowanie i obsługiwanie.

11

Wzrost wartości firmy jest możliwy dzięki rozwojowi a w warunkach konkurencji na rynku podstawowym czynnikiem jest wiedza. Wiedza stała się także towarem, ale w przedsiębiorstwie

jest

przede

wszystkim

podstawowym

elementem

kapitału

intelektualnego. Przedsiębiorstwa stosując zasadę „przystosowalności”, czyli dopasowania systemów zarządzania do wewnętrznych i zewnętrznych warunków funkcjonowania, starają się wykorzystać różne metody i techniki, które są charakterystyczne dla różnych koncepcji zarządzania. Zasoby „środki trwałe” stanowią w wartości aktywów przedsiębiorstwa często ponad 50%, a ich stan (procent zużycia) oraz efektywność ich wykorzystania mają istotny wpływ na osiąganie

celu

przedsiębiorstwa

–

wzrostu

wartości

firmy.

Obserwacja

działań

przedsiębiorstw w ramach badań CPBR 13.2 jak i późniejszej współpracy z Instytutem Technologii Eksploatacji oraz BalticBerg Institut wykazuje, że tylko niewielka liczba przedsiębiorstw dostrzega ten problem. Stwierdziłem, że tylko przedsiębiorstwa, które rozpoczęły wdrażanie systemów standaryzowanych zarządzania UR w swojej strategii uwzględniają, że stan środków trwałych zależny jest od właściwości eksploatacyjnych środków trwałych oraz procesów użytkowania i obsługiwania. Obserwacja przedsiębiorstw wdrażających systemy UR oraz analiza literatury zagranicznej pozwala na stwierdzenie, że efektywność wykorzystania środków trwałych zależy od efektywności zarządzania eksploatacją środków trwałych tj. zarządzanie użytkowaniem i obsługiwaniem (utrzymaniem ruchu). W nowoczesnych systemach dąży się do integrowania procesu użytkowania z procesami obsługiwania. Przykładem jest stosowanie „autonomicznego obsługiwania” polegającego na współudziale operatora (użytkownika) z pracownikami służb utrzymania ruchu. Podstawą

„autonomicznego

obsługiwania”

jest

wykonywanie

podstawowych

czynności obsługowych (czyszczenie, drobne regulacje) przez operatora i obowiązku zgłaszania służbie utrzymania ruchu wszystkich symptomów niewłaściwej pracy urządzenia technicznego. W monografii zwróciłem uwagę, że od momentu ogłoszenia nowego paradygmatu obsługiwania przez J. Moubray’a, procesy obsługiwania postrzegane są jako element polityki biznesowej przedsiębiorstwa. Istota nowego paradygmatu obsługiwania to postrzeganie środka trwałego jako narzędzia realizacji celów biznesowych, a nie tylko dążenie do zwiększonej niezawodności. 12

W zarządzaniu przedsiębiorstwem, w warunkach turbulentnych zmian, istotnym jest ograniczanie ryzyka działania. W procesach obsługiwania, odejście od obsługiwania „po awaryjnego” na rzecz obsługiwania profilaktycznego, zmniejsza poziom ryzyka. W praktyce nie udaje się całkowicie przejść na obsługiwanie profilaktyczne, ale ograniczenie obsług po awaryjnych poniżej 20% uznawane jest jako dobry standard procesów obsługowych. Na podstawie obserwacji raportów z zakresu UR jak i literatury zagranicznej można stwierdzić, że rozwój obsługiwania profilaktycznego będzie zmierzał w kierunku obsług prognostycznych, które wraz z analizami kosztów cyklu życia (LCC), powinny obniżać poziom ryzyka w procesie zarządzania eksploatacją środków trwałych. Prowadzone w monografii analizy skłaniają do wniosku, że nowe podejście do problematyki eksploatacji środków trwałych wykorzystuje i będzie co raz szerzej wykorzystywało dorobek różnych koncepcji teorii zarządzania i nauk technicznych. W strategiach, politykach i metodach eksploatacji środków trwałych wyraźnie widać wpływ zarządzania poprzez cele, poprzez wyjątki, zarządzania zasobami, zarządzania jakością, zarządzania opartego o zasady zrównoważonego rozwoju (sustainability). Zasada ciągłego doskonalenia oparta o filozofię Kaizen i metody outsourcingu, benchmarkingu są wsparciem dla zarządzania eksploatacją w przedsiębiorstwach, które są obecnie proinnowacyjne w gospodarowaniu środkami trwałymi.

4. Charakterystyka dorobku dydaktycznego Od 1976 do 1985 roku prowadziłem zajęcia dydaktyczne w formie ćwiczeń, warsztatów i wykładów oraz seminariów dyplomowych na wyższych uczelniach. Początkowo na Politechnice Świętokrzyskiej, filia w Radomiu, w Instytucie Ekonomiki i Organizacji, a po przekształceniu filii w samodzielną Uczelnię w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu na Wydziale Ekonomicznym. Wykłady prowadziłem z przedmiotów: • Organizacja i zarządzanie, • Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem, • Organizacja i zarządzanie produkcją. W tym okresie byłem promotorem około 100 prac dyplomowych i magisterskich. Tematyka prac dyplomowych dotyczyła problematyki zarządzania przedsiębiorstwami” w sektorze państwowym, spółdzielczym i prywatnym.

13

W latach 1976-78 przygotowałem organizacyjnie i programowo uruchomienie studiów uzupełniających

magisterskich

na

Wydziale

Ekonomicznym

oraz

koordynowałem

opracowanie programów szczegółowych wszystkich przedmiotów wraz z analizą powiązań merytorycznych tych przedmiotów. W

latach

1978-1980

byłem

sekretarzem

naukowym

kursów

„Organizacja

i Zarządzanie” W FSC Starachowice i ZM „Walter” Radom (później „Łucznik”), organizowanych wspólnie z TNOiK Oddział Warszawski. W roku 1979 przygotowałem organizacyjnie i merytorycznie Studia Podyplomowe „Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem” dla kadr kierowniczych Województwa Radomskiego. Od 1978 do 1981 roku byłem opiekunem studenckiego koła naukowego Organizacji i Zarządzania. W ramach pracy ze studentami z Koła Naukowego zorganizowałem dwa obozy naukowe w 1980/81 r. (letni i zimowy) w Odlewni Żeliwa Węgierska Górka. W wyniku prac na obozach powstały referaty studentów, z których jeden zajął I miejsce, a drugi III miejsce na VII Ogólnopolskim Seminarium Studentów i Młodych Pracowników Nauki Organizacji i Zarządzania w Poznaniu, w 1980 r. W dowód uznania aktywności działania Koła w 1980 r. powierzono na kadencję 1981/1982 Prezydium Komitetu Koordynacyjnego Studenckich Kół Naukowych Organizacji i Zarządzania, a ja jako opiekun koła sprawowałem przez rok funkcję wicekuratora SKN O i Z. Koło WSI Radom pod moją opieką zorganizowało w dniach 16 -20 XI 1981r. VIII Ogólnopolskim Seminarium Studentów i Młodych Pracowników Nauki Organizacji i Zarządzania w miejscowości Turno k/Białobrzegów, które zostało bardzo dobrze ocenione przez kuratora SKN O i Z prof. J. Boszko, a jeden z referatów przygotowanych przez studenta z mojego koła został wyróżniony. W okresie pracy w WSI Radom jako z-ca dyr. Instytutu Organizacji i Zarządzania a następnie jako prodziekan Wydziału Ekonomicznego brałem udział w przygotowaniach nowych programów dla nowych specjalności uruchamianych na Wydziale. Między innymi z dr J. Handschke (obecnie prof. UE Poznań) przygotowanie organizacyjne i programowe specjalności „ubezpieczenia i prewencja”, uruchomionej po raz pierwszy w Polsce. Od roku 1986 tj. od momentu podjęcia pracy jako dyrektor MCNEMT, a następnie jako Dyrektor Generalny w Ministerstwie Przemysłu, ze względu na obciążenie pracą zawodową i społeczną musiałem zaprzestać wykonywać obowiązki dydaktyczne. Od roku 2001 powróciłem do pracy dydaktycznej na pełnym etacie w Prywatnej Wyższej Szkole Ochrony Środowiska w Radomiu (PWSzOŚ). Prowadziłem także w formie zleconej zajęcia dydaktyczne w: 14

• Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu, • Warszawskiej Szkole Zarządzania – Szkole Wyższej, • Wyższej Szkole Rozwoju Lokalnego w Żyrardowie, • Wyższej Szkole Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie Przedmiotem wiodącym był przedmiot „Organizacja i Zarządzanie” a w zależności od kierunku studiów prowadziłem zajęcia z przedmiotów: • Zarządzanie środowiskowe, • Zarządzanie produkcją i usługami, • Zarządzanie procesowe, • Zarządzanie innowacjami, • Zarządzanie jakością. W Warszawskiej Szkole Zarządzania przygotowałem dokumentację organizacyjną i programową

studiów

podyplomowych

z

zakresu

Zarządzania

Jakością,

których

przeprowadzono 4 edycje.

5. Udział w pracach badawczych własnych Warszawskiej Szkoły Zarządzania – Szkoły Wyższej a.

„Wykorzystanie instrumentów ekonomiczno-finansowych i organizacyjnych, determinujących

funkcjonowanie

MŚP,

na

przykładzie

wybranych

przedsiębiorstw transportu samochodowego” – przewodniczący zespołu dr Waldemar Gajda (K. Szewczak – członek zespołu), b. ”Profile kultur organizacji w przedsiębiorstwach, na przykładzie wybranych przedsiębiorstw” – przewodniczący zespołu dr Krzysztof Szewczak – badania rozpoczęto w 2013 r, wyniki pierwszego etapu opublikowano w Zeszytach Naukowych „Organizacja i zarządzanie” Politechniki Łódzkiej, w artykule Krzysztofa Szewczaka pt. Rola menedżera w kształtowaniu kultury organizacji, Łódź 2013 s. 121 -132 c. „Analiza i ocena systemów utrzymania ruchu w przedsiębiorstwach przemysłowych, na podstawie wybranych przedsiębiorstw” przewodniczący zespołu dr Krzysztof Szewczak – badania rozpoczęto w 2013 r ., obecnie przygotowywany jest scenariusz badania.

15

6. Osiągnięcia w działalności organizacyjnej Okres pracy poza jednostkami naukowymi był związany z nabywaniem doświadczeń organizacyjnych, które następnie były wykorzystywane w pracy badawczej i dydaktycznej: •

od 1965 r. do 1969 r. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Radomiu na stanowiskach: stażysty, starszego referenta, kierownika sekcji, zastępcy kierownika działu ekonomicznego – byłem współautorem projektów organizacyjnych przygotowującym przedsiębiorstwo do zmiany profilu produkcyjnego (w tym opracowanie systemu planowania operatywnego),

•

od 1969 r. do 1976 r. Zjednoczenie Przemysłu Wyrobów Odlewniczych w Radomiu

na

stanowiskach:

starszego

instruktora

ds.

normowania

i organizacji pracy w Branżowym Ośrodku Normowania Pracy, kierownika sekcji

organizacyjno–prawnej, głównego specjalisty, naczelnika wydziału

organizacyjno–prawnego – brałem udział w opracowywaniu wzorców struktur organizacyjnych dla branży, norm obsad, a także systemu ekonomicznofinansowego dla WOG. •

od 1983 r. do 1987 r. Wojewódzki Komitet Stronnictwa Demokratycznego w

Radomiu

–

Przewodniczący

etatowy

-

w

okresie

pracy

w Międzyresortowym Centrum Naukowym Eksploatacji Majątku Trwałego – funkcja

społeczna,

organizacja

struktur

społeczno-politycznych

i współdziałanie z władzami administracyjnymi na rzecz rozwoju regionu ze szczególnym uwzględnieniem roli struktur rzemieślniczych, spółdzielczości i drobnej wytwórczości. W latach 1972 – 1984 sprawowałem mandat radnego Miejskiej Rady Narodowej w Radomiu. •

Od 1983 r. do 1986 r. prezes Oddziału Wojewódzkiego TNOiK w Radomiu zorganizowanie oddziału na bazie delegatury Oddziału Warszawskiego, rozpropagowanie działalności seminaryjno–szkoleniowej na temat zarządzania w przedsiębiorstwach województwa; za działalnością został mi przyznany w 1987 r Medal im. Karola Adamieckiego.

•

Od 1985 r. do 1989 r. poseł IX kadencji Sejmu PRL w okręgu Radom z ramienia Stronnictwa Demokratycznego pracowałem w Komisji Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Przemysłu oraz w Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z realizacją drugiego etapu reformy gospodarczej. 16

•

od 1987 r. do 1991 r. Ministerstwo Przemysłu na stanowisku Dyrektora Generalnego – z zakresem zadań związanych ze współpracą ze związkami zawodowymi, nadzorem właścicielskim, budżetem resortu, programowaniem doskonalenia i rozwoju kadr (w zasięgu kierowania 120 osób), byłem odpowiedzialny za zagospodarowanie kadr łączonych czterech Ministerstw.

•

od 1992 r. do 1993 r. „Solmat” Sp z o.o. w Mogielnicy na stanowisku dyrektora

ds.

handlowych

–

doświadczenie

w

zakresie

marketingu

i planowania produkcji wielo asortymentowej i wielobranżowej (firma zatrudniała ponad 100 osób), •

od 1993 r. do 1995 r. PH „Besar” Spółka z o.o. w Warszawie na stanowisku Prezesa Zarządu – zarządzanie firmą po przekształceniu własnościowym z nieuporządkowanym stanem prawnym nieruchomości (o zatrudnieniu 60 osób),

•

od 01.01.1996 r. do 31.05.1996 r. Polski Fundusz Gwarancyjny S.A. w Warszawie na stanowisku doradcy Prezesa Zarządu – doświadczenie w zakresie oceny ryzyka kredytowego przedsięwzięć, które nie mieszczą się w procedurach bankowych, a mogą przynosić duże zyski,

•

od 01.06.1996 r. do 31.12.2001 r. Powszechny Bank Kredytowy S.A. w Warszawie na stanowisku eksperta w Departamencie Przedsiębiorstw, w Departamencie Ryzyka Kredytowego, następnie w Biurze Informacji Zarządczej – doświadczenie w zakresie oceny zdolności kredytowej dużych podmiotów gospodarczych i oceny ryzyka kredytowego,

od 06.05.1997 r. do 06.06.1997 r. Elektrociepłownia „Radom” S.A. oddelegowany przez Radę Nadzorczą do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu w celu przygotowania programu restrukturyzacji firmy oraz bieżącego zarządzania firmą, do czasu powołania nowego Zarządu Spółki. Najważniejsze doświadczenia, mające wpływ na działalność naukowo-badawczą, to poza pracą w Uczelniach, praca w MCNEMT, ZNTK, Zjednoczeniu, Ministerstwie Przemysłu oraz EC Radom.

7. Staże zagraniczne Dwutygodniowy staż w 1978 r. w Instytucie Gospodarki Narodowej w Kijowie ZSRR.

17

18

19