Budżet domowy Marii i Zygmunta Pani Maria i Pan Zygmunt Złotówka są małżeństwem od 35 lat. Pani Maria przeszła niedawno na wcześniejszą emeryturę, a Pan Zygmunt nadal pracuje jako nauczyciel w szkole średniej. Dopóki oboje pracowali zawodowo, żyli z dnia na dzień i nie zwracali większej uwagi, na co wydają pieniądze, bo na wszystko im wystarczało. Jednak odkąd Pani Maria przeszła na wcześniejszą emeryturę i ich dochody zmalały okazało się, że na koncie cały czas mają debet. W ubiegłym miesiącu, kiedy zepsuła się pralka musieli wziąć pożyczkę, żeby kupić nową. Ta sytuacja spowodowała, że zaczęli się zastanawiać, jak sobie poradzić w tej nowej sytuacji, kiedy ich dochody zmalały i pojawiły się zobowiązania finansowe do spłaty. Co niedziela na obiad do Państwa Marii i Zygmunta przychodzi ich córka z mężem i dwójką dzieci. Podczas ostatniego takiego spotkania Pani Maria zwierzyła się córce ze swoich zmartwień finansowych i zapytała jak oni sobie radzą z wydatkami przy dwójce małych dzieci i spłacie kredytu hipotecznego, który wzięli na 30 lat. Małgosia – córka Marii zasugerowała, że powinni zacząć prowadzić budżet domowy.

Budżet domowy to zestawienie dochodów i wydatków w wyznaczonym okresie czasu np. tygodniu, miesiącu, kwartale czy roku. Pomaga planować wydatki i jest najprostszą metodą zarządzania pieniędzmi.

Małgosia wyjaśniła mamie, że powinni zacząć skrupulatnie prowadzić budżet domowy, bo dzięki niemu będą mogli ocenić swoją kondycję finansową i zyskać kontrolę nad wydatkami. Pomoże im to sprawdzić, na co wydają pieniądze oraz spłacić swoje zobowiązania i zbilansować dochody z wydatkami, aby na koniec miesiąca na koncie została nadwyżka pieniędzy, a nie debet na kilkadziesiąt lub kilkaset złotych. Po wyjściu córki Pani Maria zaczęła się zastanawiać nad stworzeniem budżetu domowego. Zarówno ona jak i jej mąż nie wiedzieli, od czego powinni zacząć. Poza tym wydawało im się, że ich dochody są tak niskie, że prowadzenie budżetu i tak nie przyniesie żadnych korzyści, bo przecież wydają pieniądze tylko na niezbędne rzeczy. Kiedy jednak zastanowili się nad listą tych „niezbędnych rzeczy” to okazało się, że wśród nich są też wydatki np. na kupony loteryjne, albo reklamowany w telewizji zestaw garnków, (chociaż już jeden mieli i to w bardzo dobrym stanie). Na początku postanowili zacząć zbierać paragony i skrupulatnie spisywać wydatki, a tym samym zrobili pierwszy krok do stworzenia dobrego budżetu domowego. Potrzeby są tym , co zapewnia nam przetrwanie, co jest konieczne dla funkcjonowania naszego organizmu, czyli np. jedzenie i picie, ubranie, mieszkanie. Potrzeby znajdują się u podstaw piramidy potrzeb Maslowa. Zachcianki są to potrzeby niższego rzędu, bez których przeżyjemy, ale będziemy odczuwać brak spełnienia. Potrzeby powinny być zaspokajane w pierwszej kolejności, a zachcianki wówczas, gdy pozwala nam na to nasz budżet.

Początkowo pamiętanie o tym, żeby zabrać każdy paragon ze sklepu sprawiało Panu Zygmuntowi wielki problem, ale dzięki wytrwałości i systematyczności Pani Marii wszystkie wydatki były codziennie zapisywane. Z biegiem czasu Pan Zygmunt wyrobił w sobie nawyk zbierania paragonów i już automatycznie po dokonaniu nawet najdrobniejszego zakupu chował paragon do portfela, a w sytuacji, kiedy sprzedawca nie wręczał mu paragonu upominał się o niego.

Paragon to dokument potwierdzający dokonanie zakupu. Sprzedawcy posiadający kasy fiskalne wydają paragony, na których znajdują się m.in.: dane sprzedawcy, cena produktu oraz naliczony podatek od towarów i usług (VAT). Paragon powinien być wydawany przy każdej transakcji i klient nie powinien dodatkowo starać się żeby go otrzymać.

W pierwszym miesiącu Państwo Nowakowie zbierali tylko paragony i zapisywali wydatki. Zależało im przede wszystkim na tym, żeby zobaczyć czy pieniądze rzeczywiście wydają na rzeczy niezbędne czy też na zachcianki. Dlatego w ich budżecie znalazły się tylko dwie kategorie: potrzeby i zachcianki. Na koniec miesiąca okazało się, że w kategorii zachcianki pojawiło się kilka pozycji, które przyczyniły się do większych wydatków w ich budżecie domowym. Dało im to odpowiedź na pytanie, dlaczego debet na koncie się powiększył. Podczas kolejnego niedzielnego spotkania z córką Pani Maria pochwaliła się, że wraz z mężem zaczęli zbierać paragony i spisywać wydatki, ale nie uchroniło ich to przed powiększeniem debetu na koncie. Małgosia wyjaśniła mamie, że prowadząc budżet w ten sposób zyskują tylko informację ile wydają i czy są to rzeczy niezbędne czy też zachcianki oraz czy ich dochody wystarczają na pokrycie wszystkich wydatków. Jeśli chcą, żeby budżet stał się ich podstawowym narzędziem do zarzadzania domowymi finansami oraz pomocą w spłacie zobowiązań to muszą go w dalszym etapie rozbudować o konkretne kategorie wydatków.

Miesiąc - Luty Dochody

Wydatki

Tytuł dochodu

Kwota

Tytuł wydatku

Kwota

Wynagrodzenie za pracę Małgosia

1 800 zł

1. Wydatki wg rachunków

2 608 zł

Wynagrodzenie za pracę Tomek

3 800 zł

czynsz

280 zł

prąd

-

gaz

50 zł

Wywóz śmieci

48 zł

telewizja

60 zł

Internet

45 zł

Telefony komórkowe

85 zł

rata kredytu hipotecznego

1 200 zł

Przedszkole Zosi

450 zł

Obiady w szkole Stasia

75 zł

piłka Stasia

65 zł

lokata

250 zł

2. Wydatki "na życie"

1914 zł

żywność

1 120 zł

jedzenie na mieście

125 zł

Odzież dzieci

119 zł

Odzież nasza

-

środki chemii gosp.

89 zł

paliwo

150 zł

komunikacja miejska + miesięczny Gosi

85 zł

taxi

46 zł

rozrywka

180 zł

3. Wydatki okazjonalne

947 zł

Prezent dla kolegi Stasia na urodziny

47 zł

Obóz zimowy Stasia

900 zł

Suma wydatków

5 469 zł

Suma dochodów

5 600 zł

Suma dochodów - suma wydatków

131 zł

Jeśli wartość dodatnia - NADWYŻKA Jeśli wartość ujemna - NIEDOBÓR

Tab. 1. Zestawienie dochodów i wydatków rodziny Pani Małgosi w lutym Jako przykład Małgosia pokazała mamie, jakie kategorie wydatków znajdują się w budżecie jej rodziny. Oboje z mężem podzielili wydatki na dwie podstawowe grupy: stałe i zmienne. W wydatkach stałych znajdują się opłaty, które są konieczne do uregulowania każdego miesiąca czyli: czynsz, gaz, abonament telefoniczny jej i męża, opłata za wywóz śmieci, za telewizje kablową. W tej części budżetu

znajduje się też rata kredytu hipotecznego, opłata za przedszkole córki i za zajęcia dodatkowe syna w szkółce piłkarskiej. Pani Maria, kiedy usłyszała, jakie kategorie w budżecie ma jej córka to się zmartwiła, bo większości z nich ona z mężem nie mieli i nie wiedziała, jakie kategorie wydatków stałych stworzyć w swoim budżecie. Małgosia wyjaśniła mamie, że to jest naturalne, bo każdy budżet jest indywidualny i każda rodzina ma swoje własne kategorie wydatków. Chodzi jednak o to, żeby w tej części znalazły się wydatki, które są zawsze ponoszone każdym miesiącu, jak np. czynsz. Po głębszym zastanowieniu się Pani Maria stwierdziła, że powinna w wydatkach stałych oprócz opłat za mieszkanie wpisać: pożyczkę, opłatę za wywóz śmieci, abonament telefoniczny swój i męża oraz jej opłatę członkowską w klubie seniora, do którego należy. Następnie Pani Maria wraz z córką zajęły się stworzeniem kategorii wydatków zmiennych w jej budżecie. Małgosia wyjaśniła mamie, że przy ustaleniu kategorii musi ona wziąć pod uwagę to, jakie kategorie wydatków razem z mężem chcą kontrolować co miesiąc, żeby wiedzieć ile przeznaczają na nie środków. Poza tym powinni jak najprościej określić kategorie, żeby potem nie zastanawiali się długo, do której kategorii dany wydatek zaliczyć. Kiedy już będą prowadzili budżet przez kilka kolejnych miesięcy wówczas kategorie, które ustalili na początku mogą się zmieniać, bo tworzenie budżetu nigdy się nie kończy, czasami pojawiają się jakieś dodatkowe wydatki, a innym razem po kilku miesiącach dana kategoria w ogóle zniknie lub zostanie podzielona na kilka mniejszych podkategorii. Jako przykład Małgosia podała budżet swojej rodziny, gdzie jeszcze w ubiegłym roku mieli podkategorię: przedszkole. Jednak, kiedy starszy syn poszedł do szkoły, kategoria ta musiała ulec modyfikacji, bo pojawiły się wydatki związane ze szkołą i dodatkowe zajęcia z piłki. W budżecie Małgosi znajdują się takie kategorie jak: żywność, odzież, rozrywka, chemia, transport. Dodatkowo z kategorii żywność została wyodrębniona pozycja jedzenie na mieście, gdyż ze względu na charakter pracy mąż Małgosi często jada poza domem. Kategoria transport też jest u nich rozbita na poszczególne rodzaje transportu tzn. paliwo, komunikacja miejska i taxi. Następnego dnia Pani Maria usiadła wraz z mężem i wspólnie stworzyli kategorie wydatków stałych i zmiennych oraz doszli do wniosku, że głównym celem ich budżetu jest spłata zobowiązań i znalezienie równowagi między dochodami a wydatkami tak, żeby ich budżet nie był cały czas na minusie.

Miesiąc - marzec Dochody

Wydatki

Tytuł dochodu

Kwota

Tytuł wydatku

Kwota

Emerytura Maria

1 100 zł

1. Wydatki wg rachunków

1 930 zł

Wynagrodzenie za pracę Zygmunt

3 250 zł

Czynsz + woda

480 zł

prąd

350 zł

gaz

-

Wywóz śmieci

24 zł

telewizja

89 zł

Internet i telefon stacjonarny

95 zł

Telefony komórkowe

120 zł

rata pożyczki

150 zł.

Debet na koncie

567 zł

Klub seniora

55 zł.

Ubezpieczenie zdrowotne

85 zł

Prowadzenie konta

9 zł

2. Wydatki "na życie"

2 012 zł

żywność

1 020 zł

Odzież

105 zł

Prasa

70 zł

środki chemii gosp.

63 zł

paliwo

360 zł

komunikacja miejska

48 zł

Apteka

346 zł

3. Wydatki okazjonalne

493 zł

Imieniny Halinki

73 zł

Prezenty dla wnuków

120 zł

Teatr Suma wydatków

300 zł 4 529 zł

Suma dochodów

4 350 zł

Suma dochodów - suma wydatków

- 179 zł

Jeśli wartość dodatnia – NADWYŻKA Jeśli wartość ujemna - NIEDOBÓR Na koniec miesiąca debet na koncie w wysokości 179 zł

Tab. 2. Zestawienie dochodów i wydatków Pani Marii i Pana Zygmunta w marcu

Każdy budżet sporządzony na koniec miesiąca Pani Maria razem z mężem analizowali i po trzech miesiącach wiedzieli już, ile wydają w każdej kategorii. Za namową córki zaczęli wprowadzać limity, tzn. ustalali, że w każdym kolejnym miesiącu na daną kategorię nie mogą wydać więcej niż sobie ustalili. Niestety na początku nie zawsze udawało im się zmieścić w danym limicie. Małgosia powiedziała mamie, że jeśli wydadzą więcej na jedną kategorię to po prostu na inną muszą wydać mniej niż zaplanowali. W tej sposób zaczęli planować swoje wydatki w perspektywie miesiąca oraz roku. W zakresie miesiąca planowanie polegało na spłacie w pierwszej kolejności swoich zobowiązań, a w perspektywie roku planowali np. wizytę Pana Zygmunta u lekarza specjalisty, którą miał mieć za pół roku oraz remont łazienki, który chcieli zrobić jak tylko spłacą swoje zobowiązania i zaoszczędzą trochę pieniędzy na ten cel. Specjalnie z myślą o tych dwóch większych wydatkach, Pani Maria założyła dwie koperty i opatrzyła jej odpowiednimi opisami. Co miesiąc do kopert trafiała określona suma, która była przeznaczona na ten cel. Dzięki skrupulatnie prowadzonemu budżetowi domowemu i jego analizie zarówno Pani Maria jak i Pan Zygmunt nauczyli się eliminować te wydatki, które były zbędne i były jedynie ich zachciankami, a zaczęli się skupiać głównie na potrzebach. Planowanie budżetu przyniosło im wiele korzyści: 

wiedzieli ile zarabiają i ile wynoszą ich wydatki co miesiąc,



wiedzieli na co dokładnie wydawali pieniądze, tzn. poznali strukturę swoich wydatków,



mogli wskazać niepotrzebne wydatki - okazało się, że dzięki zakupowi prenumeraty ulubionej gazety Pan Zygmunt zaoszczędził znaczącą sumę w porównaniu z wcześniejszymi miesiącami, kiedy kupował ją za każdym razem w kiosku,



mogli wygospodarować oszczędności poprzez eliminacje niepotrzebnych wydatków,



wyrobili w sobie nawyk oszczędzania,



mogli świadomie planować większe wydatki, bez potrzeby powiększania debetu lub zaciągania kolejnej pożyczki.

Ograniczenie wydatków było jednym z kroków, jakie podjęła Pani Maria wraz z mężem. Żeby osiągnąć swój cel, (jaki postawili sobie, kiedy zaczynali tworzyć budżet), postanowili również spróbować zwiększyć swoje dochody. Pani Maria zanim przeszła na wcześniejszą emeryturę była nauczycielką matematyki. Pomyślała, że może zacząć udzielać korepetycji. Dzięki pomocy córki i jej męża przygotowała ogłoszenia, które zostały porozwieszane na osiedlu i zamieszczone w Internecie. Dzięki temu z miesiąca na miesiąc dochód rodziny zwiększał się. Na początku były to niewielkie sumy, ale po pewnym czasie wzrosły w związku ze zbliżającymi się maturami i większym zainteresowaniem korepetycjami. Za radą córki Pani Maria w dochodzie za dany miesiąc wpisywała tylko stałe dochody, czyli swoją emeryturę i wynagrodzenie za pracę męża, a nie ujmowali w tym spodziewanych dochodów, jakie uzyskiwali z udzielanych przez Panią Marię korepetycji. Traktowali ten dochód jako dodatkowy, który był trudny do zaplanowania, bo w każdym miesiącu był uzależniony od ilości udzielonych korepetycji. Nie mogli, więc założyć, że co miesiąc uda się w ten sposób pozyskać określoną, stałą sumę.

Małgosia podzieliła się z mamą również swoimi sprawdzonymi sposobami na znalezienie większych oszczędności w domowym budżecie. Na wiele wydatków nie mamy wpływu np. na wysokość czynszu, ale na niektóre jak na przykład rachunek za wodę już tak. Oszczędzanie wody Pierwszym krokiem do oszczędzania wody jest zmiana przyzwyczajeń. Małgosia wytłumaczyła mamie, że powinni zacząć zakręcać wodę podczas mycia zębów, a tata podczas golenia. Kolejną ważną zasadą jest nie traktowanie toalety, jako śmietnika. Pozbycie się owada czy papierka w łazience wymaga za każdym razem zużycia przynajmniej kilku litrów wody. Powiedziała również mamie, że sporo mogą zaoszczędzić rezygnując ze zmywania naczyń pod bieżącą wodą. Zamiast tego Pani Maria można skorzystać z jednej komory zlewu z detergentem lub miski, albo kupić małą zmywarkę. Kolejnym sposobem jest zamiana kąpieli w wannie na prysznic. Pan Zygmunt również zadbał o uszczelnienie baterii przy kranach i spłuczki. Przez nie wyciekało najwięcej wody i „pieniędzy”. Poza tym montaż perlatorów na kranach, czyli niewielkich nakładek ograniczył wypływ wody, przy jednoczesnym napowietrzeniu strumienia wody, dzięki czemu brak jest zmiany w komforcie jej użytkowania. Oszczędzanie prądu Zgodnie z radami córki rodzice zaczęli gasić światła w pomieszczeniach, w których było ono w danym momencie niepotrzebne oraz wyłączali nieużywany sprzęt np. telewizor czy komputer, również z trybu czuwania. Zadbali również o zmianę żarówek. Tam gdzie światło zapalali często, ale na krótko zastosowali oświetlenie LED-owe, natomiast w pomieszczeniach, z których korzystali najczęściej, czyli m.in. w kuchni zainstalowali świetlówki kompaktowe. Małgosia powiedziała rodzicom, że można zaoszczędzić również na energii zużywanej przez urządzenia elektryczne. Kupując nową pralkę, lodówkę, zamrażarkę czy zmywarkę warto zwrócić uwagę na etykiety energetyczne. Oni z mężem, kiedy kupowali lodówkę kierowali się jej klasą energetyczną i wybrali model z oznaczeniem A+, który informował o bardzo niskim zużyciu prądu przez ten sprzęt.

Oszczędności podczas ogrzewania pomieszczeń W okresie grzewczym Pani Maria pamiętała radę córki, żeby nie zasłaniać grzejników firankami czy zasłonkami, gdyż wtedy więcej ciepła zostaje w pomieszczeniu. Przede wszystkim jednak zaczęła wietrzyć pomieszczenia przez 5 min. przy całkowitym otwarciu okna, a 15 min. przed otwarciem okna zakręcała grzejniki, żeby ciepłe powietrze nie uciekało na zewnątrz.

Oszczędzanie podczas gotowania Od czasu rozmowy z córką Pani Maria zaczęła też oszczędzać w kuchni, co kiedyś wydawało jej się niemożliwe. Robi to stosując kilka prostych zasad: - zawsze, kiedy jest to możliwe przykrywajmy garnki, dzięki temu oszczędzamy czas na przygotowanie posiłku, a zużycie gazu jest wówczas mniejsze, - podczas gotowania płomień gazu powinien ogrzewać tylko dno garnka, bo większy płomień wcale nie przyspiesza gotowania, a tylko zwiększa zużycie gazu, - nie otwierajmy zbyt często piekarnika podczas pieczenia, ponieważ powoduje to proces ciągłego podgrzewania do określonej temperatury i wyższe zużycie prądu. Oszczędzanie na zakupach Do możliwości oszczędności na zakupach Pani Maria też podchodziła sceptycznie. Uważała, że nie ma wpływu na rosnące ceny towarów. Jak więc tu robić zakupy taniej? Małgosia na własnym przykładzie pokazała jej, że jest to możliwe wówczas, gdy będzie się przestrzegało następujących zasad: 1. Zawsze wybierając się na zakupy sporządźmy dokładną listę zakupów i trzymajmy się jej. Nie wychodźmy z domu bez takiej listy, dzięki niej zawsze będziemy pewni, że kupimy to, co rzeczywiście było nam potrzebne, a nie przypadkowe zachcianki lub takie produkty, których nadmiar będziemy musieli wyrzucić. 2. Promocjom mówimy STOP! W wielu sklepach, zwłaszcza dużych, kusi się konsumentów różnymi promocjami i przecenami. Należy jednak takim promocjom uważnie się przyglądać. Przygotowują je specjaliści od marketingu, których celem jest sprzedaż jak największej ilości produktów i zarobienie na nich. Często cena podczas takiej promocji jest albo niejednokrotnie wyższa lub taka sama jak cena sprzed promocji (skreślenie ceny na metce sugeruje, że cena została obniżona), albo owszem cena jest niższa, lecz producent chce się w ten sposób pozbyć starych zapasów z magazynu i towar ma np. krótki okres przydatności do spożycia. 3. Nie magazynujmy i nie wyrzucajmy jedzenia. Jeśli będziemy kupować tylko to, co jest nam potrzebne a nie robić zapasy z myślą, że dany produkt może się przyda, to nie będą nam zalegały w domu duże ilości jedzenia, które z powodu np. przeterminowania trafiają do kosza. 4. Nauczmy się przechowywać żywność. Nie musimy wyrzucać codziennie tego, co nie zostało zjedzone z danego dnia. Obecnie można np. zamrozić większość produktów lub użyć ich do przygotowania innej potrawy. 5. Jeśli mamy problem z „trzymaniem się” listy zakupów i w trakcie wizyty w sklepie kupujemy dużo innych, niezaplanowanych produktów to unikajmy płacenia kartą, płaćmy gotówką. Idąc na zakupy powinniśmy zabierać wyliczoną gotówkę. Płacąc kartą nie kontrolujemy tego, co kupujemy i mniej zwracamy uwagę na cenę danego towaru. W konsekwencji okazuje się, że kupiliśmy więcej niż planowaliśmy i wydaliśmy więcej niż zakładaliśmy.

6. Na zakupy wybierzmy się najedzeni. Zostało naukowo udowodnione, że jeśli pójdziemy do sklepu spożywczego głodni to najprawdopodobniej kupimy dużo więcej rzeczy (w tym także tych, które są zbędne) niż wtedy, gdy pójdziemy do tego samego sklepu najedzeni. Po roku prowadzenia budżetu domowego Pani Marii i Panu Zygmuntowi udało się spłacić wszystkie swoje zobowiązania, cały debet w koncie oraz pożyczkę przed terminem ostatecznej spłaty, dzięki założonej kopercie i systematycznemu oszczędzaniu. Dzięki temu osiągnęli cel, jaki postawili sobie kiedy zaczęli tworzyć budżet. Teraz ich budżet uległ modyfikacji, gdyż nowym celem, jaki sobie wyznaczyli, to uzbieranie odpowiedniej sumy potrzebnej na remont łazienki. Udało im się ten cel osiągnąć po kolejnych 6 miesiącach prowadzenia budżetu, a przy okazji okazało się, że zaoszczędzili więcej. W związku z tym nadwyżkę postanowili zainwestować. Pani Maria była bardzo dumna z siebie i męża, że w ciągu 2 lat udało im się wyjść z problemów finansowych i zacząć oszczędzać, ale jeszcze bardziej była wdzięczna córce, która poradziła im prowadzenie budżetu. Teraz nie wyobrażają sobie już życia bez budżetu. Stał się on głównym narzędziem do zarządzania ich osobistymi finansami i dzięki temu czują się bezpiecznie i nie obawiają się żadnych nagłych sytuacji jak np. awaria pralki. Poza tym znaleźli również kilka swoich własnych sposobów na oszczędzanie, którymi podzielili się z córką. Na jedzeniu zaoszczędzili: - Sprawdzając, w których sklepach, za które produkty zapłacą mniej, - Ograniczyli zakup słodyczy i napojów gazowanych, co pomogło zarówno ich budżetowi jak i zdrowiu, - Ograniczyli spotkania ze znajomymi na mieście i teraz zapraszają ich częściej na kawę do domu, - Pan Zygmunt zabiera do pracy kanapki robione przez żonę zamiast kupować gotowe lub jeść posiłki w stołówce, - Robiąc więcej przetworów i własnych produktów (teraz sami pieką chleb), - Raz w miesiącu Pani Maria przegląda szafki i w pierwszej kolejności do zużycia wybiera produkty, którym kończy się termin ważności, - Zrezygnowali z zakupu niektórych firmowych produktów na rzecz tych oferowanych przez supermarkety pod własną nazwą, które są o połowę tańsze, a jakościowo prawe takie same, Natomiast, aby zmniejszyć swoje opłaty domowe: - porównali oferty dostawców prądu i po przeczytaniu uważnie umów, zdecydowali się na jego zmianę, - wybrali taryfę dzień/ noc dzięki, której mają niższy koszt prądu wieczorami i weekendy, - zrezygnowali z telefonu stacjonarnego i oboje gdy kończyła im się umowa zmienili operatora komórkowego na tańszego przechodząc równocześnie z abonamentu na prepaid, czyli kartę oraz zrezygnowali ze wszystkich dodatkowo płatnych usług takich jak np. „granie na czekanie”, -zmywarkę uruchamiają tylko wtedy, gdy jest pełna,

-zrezygnowali również z dodatkowych kanałów telewizyjnych, których i tak nie oglądali, a za które co miesiąc płacili. Zastanawiają się nad całkowitą rezygnacją z telewizji kablowej na rzecz darmowejnaziemnej.

Ponadto dzięki zmianie swoich przyzwyczajeń zyskali dodatkowe pieniądze. Przede wszystkim zdecydowali się na zmianę banku i teraz nie ponoszą comiesięcznych opłat za prowadzenie konta i karty. Pan Zygmunt pożegnał się także z dotychczasowym ubezpieczycielem i dwa miesiące przed końcem ubezpieczenia samochodu znalazł tańsze OC/AC. Natomiast decydując się na opłacenie polisy jednorazowo zaoszczędził dodatkowe 15 %. Częściej również korzysta z komunikacji miejskiej, dzięki czemu jego wydatki na paliwo zmniejszyły się dwukrotnie, a w budżecie zostały oszczędności. Państwo Złotówka więcej korzystają także z bibliotek i nie kupują już tyle czasopism i książek, co wcześniej. Natomiast Pani Maria odkryła w sobie zdolności manualne i poza szydełkowaniem zaczęła robić samodzielnie wykonane prezenty. Nie rozpieszcza już wnuków tylko poprzez dawanie pieniędzy, ale przede wszystkim organizuje im ciekawe zabawy i edukacyjne wyjścia. Pani Maria prowadzi budżet w zeszycie, w którym co miesiąc rysuje kolejne tabele, przez co ma wszystkie poprzednie budżety miesięczne w jednym miejscu. Natomiast jej córka Małgosia używa do tego celu arkuszy kalkulacyjnych w komputerze. Obie mogłyby równie dobrze korzystać z gotowych narzędzi przeznaczonych do tego celu. W internecie, można znaleźć wiele gotowych programów, przeznaczonych do prowadzenia budżetu domowego, powstało również wiele aplikacji dedykowanych na telefony komórkowe. Tak naprawdę nieważna jest forma prowadzenia budżetu, czy będzie to na papierze, w telefonie, excelu czy w innym programie komputerowym. Najważniejsza jest systematyczność i to, żeby cała rodzina wspólnie uczestniczyła w tworzeniu budżetu i planowaniu wydatków. Możemy równie dobrze skorzystać z programu zamieszczonego na stronie www.skef.pl i zacząć tworzyć swój miesięczny budżet domowy tak jak Pani Maria i Pan Zygmunt. Nieważne czy mamy problemy ze spłatą zobowiązań i nie zawsze wiemy dlaczego tak szybko wydajemy nasze pieniądze, czy też po porostu chcemy zacząć oszczędzać. Ważne jest żebyśmy w sposób świadomy zarządzali swoimi finansami osobistymi i mieli nad nimi kontrolę. http://budzet.skef.pl/ - program do prowadzenia budżetu domowego