Raport Kultura

2014/2015 Fakty Liczby wydarzenia

Wydawca: Miasto Kalisz Redakcja: Marzena Pastuszak, Iwona Cieślak, Lidia Plajzer, Anna Woźniak Opracowano na podstawie materiałów będących w dyspozycji Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki UM oraz pozyskanych z instytucji kultury w Kaliszu. Opracowanie graficzne i skład: tomekwolff.com Druk: Z.U.P. Dangraf Kalisz, październik 2015

003

Prezydent Grzegorz Sapiński, fot. archiwum BPM

Szanowni Państwo Zapraszam do lektury wydawnictwa kaliskiego samorządu pt. Kultura Raport 2014‑2015 Fakty Liczby Wydarzenia. Miniony sezon kulturalny jest trzecim z kolei, który przedstawiamy w formie okolicznościowej publikacji, wspierani przez szefów kaliskich placówek kultury i instytucji artystycznych. Pragniemy w ten sposób podzielić się sukcesami, a także przeanalizować raz jeszcze szczegóły, aby oferować mieszkańcom wciąż nowe, interesujące propozycje kulturalne. Inaugurujemy kolejny sezon, pełni pozytywnych myśli o projektach, które będą przyciągać wielbicieli tej wspaniałej sfery miejskiego życia. Nowe otwarcie jest okazją, by postawić pytania, czym żyli kaliszanie i co pozostało w ich pamięci. Kiedy o to pytam, odpowiadają jednym tchem: pełen energii Główny Rynek, świetne Kino Letnie, fantastyczne koncerty muzyczne. Te miejsca oraz przedsięwzięcia cieszyły się olbrzymią popularnością i przyniosły zadowolenie miastu, które przecież żyje życiem mieszkańców. W ten sposób oni powiedzieli nam, chcemy więcej takich wydarzeń, lubimy Kalisz pełen ludzi spędzających czas w ogródkach miejskich, lubimy sączącą się muzykę na kaliskiej starówce. Aktywność kulturalna kaliszan, to jest największe dobro, które wybiło się na pierwszy plan w minionych miesiącach. Nie tylko coraz częściej uczestniczą w życiu kulturalnym miasta, ale coraz więcej projektów z tej dziedziny przygotowują samodzielnie. Przybywa festiwali, przeglądów, koncertów, których organizatorami są aktywne środowiska, skupione w licznych organizacjach pozarządowych. W miejskim kalendarzu kulturalnym pojawiają

004

się nowe twarze, wykonawcy, przedsięwzięcia, inspiracje, dotąd nieprezentowane gatunki muzyczne. Wiele artystycznych wydarzeń dzieje się poza murami instytucji. Sztuka wyszła wprost do ludzi, swobodnie wniknęła w przestrzeń publiczną. Kino zagościło na Głównym Rynku, artystyczne pikniki, muzyczne, plastyczne, czytelnicze, wkomponowały się w park miejski. Tysiące kaliszan, spędzających czas nie tylko w siedzibach instytucji kultury, ale i w śródmieściu, na placu przed ratuszem, na Rozmarku, w parku – to widok, który sprawił mi radość i satysfakcję. Bez wątpienia największymi scenami sezonu były Główny Rynek i starówka, tym samym górowały imprezy kulturalne takie, jak Muzyczny Rynek, Festiwal Kultury Ulicznej, Kino Letnie. Dzięki wspólnym działaniom środowisk kultury i samorządu ożywił się plac św. Stanisława, który gościł dwa różne, ze względu na gatunek, ale równie entuzjastycznie przyjęte, muzyczne projekty Filharmonii Kaliskiej, koncerty z cyklu „Pod niebem Kalisza” oraz „Open Air Gala”. Mieszkańcy, częściej niż dotąd zaglądali na Rozmarek, gdzie odbywały się niedzielne targi rękodzieła i sztuki. Nie sposób opowiedzieć o wszystkich wydarzeniach – omówienie najważniejszych znajdą Państwo na kolejnych stronach tego wydawnictwa – ale ich bogactwo, różnorodność pokazują, iż oferta kulturalna miasta trafiła do serc i emocji mieszkańców. Dotarła do wielu osób w Wielkopolsce, kraju, a nawet poza granice Polski. Jeszcze nie przebrzmiały echa spektakularnych sukcesów kaliskich filharmoników, a już świat poznał Kalisz dzięki trojgu studentom:

Lucynie Stasik, Natalii Jóźwiak i Pawłowi Hejnie oraz ich mentorce, Jolancie Wdowczyk. Kaliszanie poświęcili swój czas i pracę, dokładając do tego pasję twórczą, aby nasze miasto było wspaniale reprezentowane w wielkim, odbywającym się cyklicznie, międzynarodowym wydarzeniu, jakim jest opera uliczna pt. „Decrocher la lune”, czyli „Porwać księżyc”, wyjątkowo w tym roku wpisanym w program artystyczny Europejskiej Stolicy Kultury, Mons 2015. Zaprojektowali oni w Kaliszu, a później wykonali już w Belgii, pod okiem profesjonalnych lalkarzy, kilkumetrową kukłę kaliskiego pianisty, która wraz z innymi gigantycznymi lalkami, przedstawicielami miast partnerskich La Louviere, wędrowała ulicami tego miasta, sławiąc imię naszego grodu. Był to niezapomniany widok, przeżycie również dla mnie, miałem zaszczyt być tam osobiście. Mam nadzieję, iż bardzo interesujące doświadczenia oraz wiedzę zdobyli podczas tego pobytu kaliscy studenci. Była to świetna promocja w tej części Europy i za to bardzo dziękuję. Promieniowanie kaliskiej kultury na świat – to wielka sprawa. Ale równie ważna, na progu nowego sezonu kulturalnego, jest jej dostępność dla każdego mieszkańca. W związku z tym pragnę przekazać Państwu jeszcze jedną, interesującą informację kulturalną i prośbę o poparcie tego projektu. Planujemy przygotowanie Karty Mieszkańca, która umożliwi kaliszanom korzystanie między innymi z przedsięwzięć kulturalnych w promocyjnych cenach. Budżet Kalisza to przecież pieniądze publiczne, nas wszystkich kaliszan. Takie rozwiązanie jest zatem postępowaniem uczciwym wobec mieszkańców.

Podkreślam przy tej okazji, iż władze miasta mają na uwadze także materialny fundament kultury, jego doskonalenie i rozwój. Jako wyzwanie samorząd traktuje poprawę infrastruktury obiektów zajmowanych przez podległe instytucje. Priorytetem jest zapewnienie odpowiednich, zgodnych z obecnymi standardami, powierzchni wystawienniczych Galerii Sztuki im. Jana Tarasina, zagwarantowanie nowoczesnej, pozwalającej na poszerzenie zakresu działalności, siedziby Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Adama Asnyka. To zadania dla nas, władz miasta, ważne, dające możliwość poszukiwania wciąż nowych rozwiązań. Otwieram nowy sezon artystyczny 2015‑2016. Gratuluję zdobywcom tegorocznych nagród miejskich. Dziękuję za wzbogacanie miejskiej kultury, wenę twórczą dedykowaną Kaliszowi, inspiracje, wszelkie niewymierne odczucia, których nie sposób wyrazić słowami. Dziękuję również szerokiemu gronu organizatorów życia kulturalnego w mieście, bez Waszej pasji nie byłoby w nas twórczego ognia, chęci poznawania kolejnych „żywiołów” kultury. Życzę wszystkim, by nasze umysły były wciąż polem nienasyconym, odczuwającym jej głód, by ona ciągle poruszała naszą wrażliwość i otwierała serca. A twórcy? Niech przekraczają wszelkie granice, pozostają niepokorni, odważni w swych działaniach. Tylko wtedy wejdą w te strefy emocji, gdzie czekają na odkrycie następne twórcze wizje. Zapraszam do wzbogacania portretu Kalisza, przez podwójne „K” – Kalisza Kultury.

Grzegorz Sapiński Prezydent Miasta Kalisza

005

Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu ul. Kościuszki 1a, 62‑800 Kalisz + 48 62 50 49 702 (do 706) fax +48 62 50 49 701 e-mail: [email protected] Naczelnik Wydziału Marzena Pastuszak e-mail: [email protected] Zastępca Naczelnika Urszula Bogaczyk e-mail: [email protected]

Zespół: Lidia Plajzer inspektor, stanowisko ds. kultury i sztuki e-mail: [email protected] Izabela Wesołowska inspektor, stanowisko ds. kultury i sztuki e-mail: [email protected] Agata Wierzejska-Holewska inspektor, stanowisko ds. kultury i turystyki e-mail: [email protected] Anna Woźniak inspektor, stanowisko ds. ochrony zabytków e-mail: [email protected] Iwona Cieślak inspektor, stanowisko ds. ochrony zabytków e-mail: [email protected] Dorota Kobza podinspektor, stanowisko ds. kultury fizycznej e-mail: [email protected]

Marzena Pastuszak, fot. Mariusz Hertmann

Andrzej Bielewicz inspektor, stanowisko ds. kultury fizycznej Sabina Sobańska inspektor, stanowisko ds. ekonomicznych e-mail: [email protected] Jolanta Wojciechowska, inspektor, stanowisko ds. ekonomicznych e-mail: [email protected]

Działalność WKST służyć ma rozwojowi życia kulturalnego miasta, ochronie i konserwacji zabytków, a także wspieraniu środowisk zaangażowanych w propagowanie kultury, sportu i turystyki. Zakres działania Wydziału wynika z powszechnie obowiązujących przepisów, jak również potrzeb i oczekiwań społeczności Kalisza. Obszar aktywności WKST, determinowany przez ww. przesłanki, określony jest w Regulaminie Organizacyjnym Urzędu Miejskiego, który ponadto wskazuje Wydział, jako komórkę sprawującą – w imieniu Prezydenta Miasta – nadzór nad instytucjami kultury Miasta Kalisza oraz nad klubami i związkami sportowymi, a także prowadzący postępowania dotyczące wydawania zezwoleń na organizację imprez masowych.

006

Jednym z głównych kierunków aktywności WKST jest analizowanie potrzeb w zakresie tworzenia i upowszechniania kultury, ochrony spuścizny historycznej oraz kreowania warunków do rozwoju aktywności liderów różnorodnych – twórczych i upowszechnieniowych – działań, tj. instytucji kultury, organizacji pozarządowych i osób indywidualnych. Prowadząc rejestr instytucji kultury Miasta Kalisza, WKST delegowany jest też do sprawowania – w imieniu Prezydenta Miasta Kalisza – nadzoru nad działalnością: Filharmonii Kaliskiej, Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka, Galerii Sztuki im. Jana Tarasina oraz Ośrodka Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”. Wydział prowadzi

Spotkanie w ratuszu. Od lewej: Elżbieta Piszczorowicz-Mondra, Małgorzata Wiłkomirska, maestro Józef Wiłkomirski, prof. Wanda Wiłkomirska, prezydent Grzegorz Sapiński, Marta Ługowska – wnuczka Kazimierza Wiłkomirskiego, Marzena Pastuszak – naczelniczka Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki oraz Zbigniew Włodarek – wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Kalisza, fot. materialy prasowe Urzędu Miejskiego

postępowania mające na celu wyłonienie kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury. Odpowiedzialny jest także za procedowanie w zakresie odwoływania kierujących miejskimi placówkami. WKST realizuje sprawy związane z tworzeniem, przekształcaniem bądź likwidacją podległych samorządowi instytucji kultury, a także przekazywaniem lub przejmowaniem placówek od innych organizatorów. Wśród zadań Wydziału, znajduje się także koordynacja programów działalności kulturalnej na terenie Kalisza oraz wymiany zagranicznej twórców i animatorów kultury. Realizowane są procedury konkursowe w zakresie wspierania projektów organizacji pozarządowych, jak również postępowania dotyczące nagród, wyróżnień i resortowych odznaczeń za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury. Ważnym obszarem są działania służące ochronie i opiece nad zabytkami, w tym opracowywanie projektów miejskich programów opieki nad zabytkami i nadzór nad ich realizacją, prowadzenie gminnej ewidencji zabytków, a także postępowań w zakresie udzielenia dotacji na prace remontowo-konserwatorskie przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków. WKST współpracuje z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, a także z innymi służbami w zakresie opiniowania zgodności z ustawą o ochronie dóbr kultury miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a także umieszczania na zabytkach nieruchomych odpowiednich informacji i oznakowań.

W zakresie kultury fizycznej, WKST realizuje, inicjuje i wspiera działania związane z rozwojem sportu i turystyki, m.in. poprzez tworzenie służących wzmocnieniu tych dziedzin warunków prawno-organizacyjnych i ekonomicznych. Współdziała z podmiotami lokalnymi i krajowymi w sprawach związanych z rozwojem kultury fizycznej i turystyki oraz upowszechnianiem aktywnych form wypoczynku i rekreacji wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzona jest także ewidencja uczniowskich klubów sportowych oraz klubów sportowych, których statuty nie przewidują prowadzenia działalności gospodarczej, a także sprawowany jest nadzór nad stowarzyszeniami ujętymi w ww. zbiorach oraz KRS z terenu miasta Kalisza. W obszarze działania, znajdują się również sprawy dotyczące wnioskowania o nagrody, wyróżnienia i odznaczenia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury fizycznej. W WKST prowadzona jest ewidencja pól biwakowych i usług hotelarskich świadczonych na terenie Kalisza. Wobec podmiotów, prowadzących działalność hotelarską w innych obiektach, WKST posiada uprawnienia kontrolne. Do zadań Wydziału należy ponadto obsługa techniczna merytorycznego wiceprezydenta w zakresie nadzoru nad Ośrodkiem Sportu, Rehabilitacji i Rekreacji. Prowadzone są postępowania związane z wydawaniem zezwoleń na przeprowadzanie imprez masowych i ich kontrolą oraz podejmowaniem wraz z innymi właściwymi organami działań w celu zabezpieczenia imprez masowych.

007

BUDŻET KALISZA W DZIALE KULTURA I OCHRONA ZABYTKÓW

zadanie

1 Dotacje na działalność instytucji kultury Miasta Kalisza: Filharmonia Kaliska, Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka, Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”

plan na rok 2015 (zł) 2 8.223.000

DOTACJE DLA INSTYTUCJI KULTURY MIASTA KALISZA

wykonanie za rok 2014 (zł) 3 7.874.950

4 104,42

Wspieranie projektów organizacji pozarządowych

450.000

470.000

95,74

Dotacje dla instytucji kultury Województwa Wielkopolskiego: Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, Centrum Kultury i Sztuki, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej

280.000

331.000

84,59

Wydatki na pozostałe zadania w zakresie kultury • projekty ogólnomiejskie: Finał WOŚP, Powitanie Nowego Roku, Koncert z cyklu „Open Air Gala”, Kaliskie Dni Żaków – Juwenalia 2015 • dofinansowanie imprez: Festiwal Piosenki i Pieśni Żydowskiej i Izraelskiej „Shalom”, Festiwal Gitary Akustycznej „Fingerstyle Feeling”, „Fotopliastikon”, „Muzyka w parku” – cykl koncertów plenerowych, „Muzyczny Rynek”, „Kino Letnie” • wsparcie wydawnictw kaliskich, projekty towarzyszące obchodom Święta Miasta Kalisza, druki informacyjne, doroczne nagrody Prezydenta Miasta Kalisza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury, inne działania kulturalne nie objęte dotacją

685.000

781.800

87,62

Wydatki na ochronę zabytków

707.000

827.300

85,46

• dotacje na prace remontowo-konserwatorskie

650.000

710.000

91,55

• pozostałe środki: badania naukowe, rozpoznawcze i dokumentacyjne oraz popularyzacja dziedzictwa kulturowego

57.000

117.300

48,59

10.345.000

10.285.050

100,58

2,13

2,20

–

ogółem Udział w wydatkach Miasta Kalisza (%)

instytucje

% (2:3)

1

plan na rok 2015 (zł) 2

wykonanie za rok 2014 (zł) 3

% (2:3) 4

Filharmonia Kaliska

4.890.000

4.511.200

108,40

Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka

2.624.000

2.686.150

97,69

Galeria Sztuki im. J. Tarasina

400.000

382.000

104,71

Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”

309.000

295.600

104,53

8.223.000

7.874.950

104,42

ogółem

Open Air Gala, fot. Arkadiusz Szymański

Wydatki budżetu Kalisza na kulturę w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2014 r. wyniosły 101,33 zł, natomiast w 2015 r. - 103,98 zł.

008

009

NGO współtworzą kulturę kaliską Pod koniec 2014 roku ogłoszono otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych w 2015 roku. W jego wyniku, dotacje kaliskiego samorządu na najciekawsze projekty uzyskało 21 organizacji pozarządowych. Zaproponowały one przygotowanie łącznie 150 przedsięwzięć kulturalnych. Samorządowe dofinansowanie przyznano zarówno tym podmiotom, które realizują działania cykliczne, jak i liderom projektów jednorazowych.

WYSOKOŚĆ DOTACJI DLA PODMIOTÓW NIEZALICZANYCH DO SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W CELU REALIZACJI ZADAŃ PUBLICZNYCH W 2015 ROKU stowarzyszenie/zadanie

Przyznana dotacja (zł)

Fundacja Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych „Miłosierdzie” • IX Regionalny Konkurs Plastyczny dla Osób Niepełnosprawnych pt. „Cztery pory roku Ziemi Kaliskiej” Związek Literatów Polskich Oddział w Poznaniu • XXXVIII Międzynarodowy Listopad Poetycki • III Międzynarodowe Zaduszki Poetyckie

11.000

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Kaliszu • wydanie XLI tomu „Rocznika Kaliskiego” • zorganizowanie „Konferencji z okazji 60. rocznicy powstania Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Kaliszu”

23.000 15.000 8.000

Fundacja Rozwoju Inicjatyw Kreatywnych • „Dni Kultury Indyjskiej w Kaliszu”

15.000

Stowarzyszenie „Bank Energii Kulturalno-Artystycznej” • II Festiwal „Dni Kultury Ulicznej”

19.000

Ochotnicza Straż Pożarna w Kaliszu • wydanie monografii pt. „Ochotnicza Straż Pożarna w Kaliszu 1864-2014” (mały grant)

10.000

Towarzystwo Śpiewacze „Echo” w Kaliszu • XXII Wielkopolskie Spotkania Chóralne „Carmen Sacrum Festival”

13.000

Ochotnicza Straż Pożarna „Dobrzec” • „Galowe umundurowanie” (mały grant)

Kaliskie Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej Dzieci i Młodzieży „Schola Cantorum” w Kaliszu • XXXVII Ogólnopolski Festiwal Zespołów Muzyki Dawnej „Schola Cantorum” • XIII Ogólnopolskie Letnie Warsztaty Muzyki Dawnej

65.000 50.000 15.000

ogółem

Stowarzyszenie na Rzecz Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Kaliszu „Tryton” • VIII Kaliskie Forum Organowe

35.000

Stowarzyszenie „Multi.Art” w Kaliszu • IX Multi Art Festival – Festiwal Sztuki • MultiArtowe Lato Filmowe

40.000 30.000 10.000

Stowarzyszenie „Bractwo Rycerskie Ziemi Kaliskiej” • projekt pn. „Senior na kaliskim grodzie – prezentacja warunków życia elit średniowiecznego Kalisza” • V Warsztaty Historyczne „Tak żyli ludzie – średniowieczny Kalisz” • zakup rekonstrukcji umundurowania 29. Pułku Strzelców Kaniowskich – warta honorowa

23.000 9.000 4.000 10.000

Stowarzyszenie Orkiestry Dętej „Gród nad Prosną” w Kaliszu • koncerty orkiestry dętej uświetniające uroczystości patriotyczne, obchody rocznicowe i święta państwowe na terenie miasta Kalisza

35.000

Stowarzyszenie Promocji Sztuki „Łyżka Mleka” w Kaliszu • V Ogólnopolski Festiwal Poetycki im. Wandy Karczewskiej

30.000

Stowarzyszenie „Kaliska Inicjatywa Miejska” • „Kultura na trawie IV”

20.000

Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk • wydanie książki pt. „Karol Wilhelm Hindemith” w serii „Kaliszanie” • organizacja międzynarodowej konferencji naukowej pt. „(Od)Budowa Miasta Historycznego”

10.000 5.000 5.000

Stowarzyszenie „Kalisz literacki” • „Salony Literackie”

18.000

Stowarzyszenie im. Haliny Sutarzewicz w Kaliszu • „VI Literacka Gra Miejska – Kaliszanie piszący – Okruchy Poezji”

10.000

Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Kaliszu • wydanie przewodnika pt. „Wszystkie drogi prowadzą do... Kalisza” • wydanie 6. zeszytu „Kalejdoskopu przewodnickiego” • organizacja cyklu imprez warsztatowych pn. „Kaliszobranie” i „Kaliszobranie Extra”

17.500 7.000 5.500 5.000

Południowowielkopolski Związek Chórów i Orkiestr • „X Letni Festiwal Orkiestr Dętych Południowej Wielkopolski”

10.000

Fundacja „Mocni Miłością” • Koncert Pieśni Patriotycznych – „Jej Oblicze”

10.000

Stowarzyszenie Strzeleckie „Bellona” • „XIII Piknik Militarny – Kaliska Linia Maginota”

15.000

Stowarzyszenie Fotograficzne „Poza kadrem” • „Szósta Galeria Bezdomna 2015”

010

3.000

8.000 447.500

Muzyka w parku, fot. archiwum organizatora

7.000

011

Muzyczny Rynek, fot. Arkadiusz Szymański

Pozostała działalność Na realizację projektów kulturalnych, niezwiązanych bezpośrednio z działalnością instytucji kultury i stowarzyszeń, zaplanowano w 2015 roku wydatki w kwocie 685.000 zł. Ze środków tych, 327.000 zł przeznaczono na ogólnomiejskie koncerty muzyczne odbywające się w przestrzeni miejskiej, takie jak m.in.: „Powitanie Nowego Roku” na Głównym Rynku w Kaliszu (32.000 zł), XXIII Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy z udziałem zespołu Blue Caffe, których realizatorem był Ośrodek Sportu, Rehabilitacji i Rekreacji (105.000 zł); koncerty towarzyszące Kaliskim Dniom Żaków PWSZ – Juwenalia 2015 (30.000 zł), koncert plenerowy z cyklu „Open Air Gala” Filharmonii Kaliskiej (50.000 zł) oraz na projekty wakacyjne pn. „Muzyczny Rynek. Koncertowy Sezon Ogórkowy” (60.000 zł) i „Kino Letnie” (40.000 zł). Ponadto, z budżetu Kalisza wydzielono kwotę 160.000 zł na koncert z cyklu „Pod Niebem Kalisza”. Realizację projektu powierzono Filharmonii Kaliskiej, która otrzymała na ten cel dotację. Gwiazdami byli O.S.T.R-y i zespół LemON. Kwotę w wys. 281.500 zł przeznaczono na imprezy festiwalowe, takie jak: „Gramy nad Prosną” (106.500 zł), V Ogólnopolski Festiwal Piosenki i Pieśni Żydowskiej i Izra-

012

elskiej „Shalom” Kalisz 2015 organizowany przez Studio Wokalno-Artystyczne „Piano Song” i OSRiR (15.000 zł) oraz V Festiwal Gitary Akustycznej „Fingerstyle Feeling” przygotowany przez Michała Szczęsnego w Centrum Kultury i Sztuki (15.000 zł), a także cykl „Akustycznie w Muzeum” (10.000 zł) w ramach którego zaplanowano pięć koncertów. W 2015 roku zaplanowano przeznaczenie kwoty 74.000 zł na Doroczne Nagrody Prezydenta Miasta Kalisza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Kino letnie, fot. calisia.pl

Festiwal Kultury Ulicznej, fot. Anna Błaszczyk

tografii. Z bogatej i różnorodnej oferty, każdy wybrać mógł coś dla siebie. W repertuarze znalazły się m.in.: melodramat, dramat, thriller, komedia, film wojenny. Seanse gromadziły tysiące kaliszan. Mieszkańcy licznie przybyli również, aby uczestniczyć w Dniach Kultury Indyjskiej zorganizowanych przez Fundację Rozwoju Inicjatyw Kreatywnych, Firmę Dobre Wrażenia, Galerię Sztuki im. Jana Tarasina przy wsparciu Miasta Kalisza oraz w II Festiwalu Kultury Ulicznej zorganizowanym przez Stowarzyszenie „Bank Energii Kulturalno-Artystycznej” i Miasto Kalisz. Dzięki wspólnym działaniom środowisk kultury i samorządu ożywił się nie tylko plac przy Ratuszu. Plac św. Stanisława stał się sceną dwóch zgoła różnych ze względu na gatunek, ale równie entuzjastycznie przyjętych przez kaliszan, muzycznych projektów Filharmonii Kaliskiej: koncertów z cyklu „Pod niebem Kalisza” oraz „Open Air Gala”. Mieszkańcy częściej niż dotąd zaglądali na Skwer Historyczny „Rozmarek”, gdzie staraniem służb odpowiedzialnych za rewitalizację i promocję przy współpracy WKST przygotowano sobotnio-niedzielne targi antyków i rękodzieła artystycznego. Dla amatorów nocnego zwiedzania, w ramach akcji „Noc Muzeów”, otwarły podwoje skarbnice dóbr kultu-

ry narodowej: Muzeum im. G. J. Osiakowskich, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej oraz Skarbiec Sanktuarium św. Józefa, a na sobotni wieczór – 30 maja – specjalny program „Nocy Bibliotek” przygotowała Filia nr 4 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka. Jak pokazały te i wcześniejsze doświadczenia, zdobyte podczas podobnych akcji, na kulturę nigdy za późno nie jest. Tysiące odwiedzających świadczą bowiem wymownie o zapotrzebowaniu na podobne projekty. Kultura królowała również w Parku Miejskim, gdzie w okresie letnim zrealizowano szereg interesujących wydarzeń muzycznych, plastycznych, literackich, teatralnych. I tak, wzorem lat ubiegłych, w zielonej przestrzeni śródmieścia odbył się z okazji Święta Miasta, Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych „La Strada”, a w wakacje: X  Letni Festiwal Orkiestr Dętych, prowadzono działania artystyczne z cyklu „Kultura na trawie”, odbyło się też spotkanie w ramach MultiArtowego Lata Filmowego, a także VI Kaliskie Miodobranie. Tysiące sympatyków zdobyła również inicjatywa Społecznego Komitetu, który dorocznie, we wrześniu, przygotowuje „Święto Ulicy Niecałej” – interdyscyplinarną imprezą mającą przypominać bogatą historię tej niedużej, urokliwej uliczki. W jej program wpisały się prezentacje artystyczne, wystawy, bogactwo rękodzieła i lokalnych przysmaków, stoiska z antykami i porcelaną, czy zabytkowe samochody. Głównym akcentem Święta było odsłonięcie tablicy poświęconej kaliszaninowi, podróżnikowi i badaczowi Czarnego Lądu, Stefanowi Szolc-Rogozińskiemu. Ożywiało się kaliskie Zawodzie, gdzie z okazji Święta Miasta odbył się 20. Jarmark Archeologiczny, a później: V Warsztaty Historyczne „Tak żyli ludzie – średniowieczny Kalisz”, Dzień z Celtami, 16. Biesiada Piastowska. W przestrzeń miejską projektem pt. „Postój ze sztuką” weszła Galeria Sztuki im. Jana Tarasina. Staraniem instytucji, przygotowano ofertę polegającą na prezentacji osiągnięć twórczych w gablotach wybranych wiat przystankowych. Przez cały rok, miejscem cyklicznych spotkań z muzyką były kaliskie świątynie. W Kościele Garnizonowym odbywały się koncerty VIII Międzynarodowego Forum Organowego, zaś miłośnicy muzyki dawnej wysłuchali specjalnego koncertu w Katedrze Kaliskiej.

Zabytkowa przestrzeń Kalisza sceną działań kulturalnych Miniony sezon kulturalny charakteryzował się dobrą dynamiką i wysokim poziomem zrealizowanej oferty. Rozmach i profesjonalizm towarzyszył zarówno kreatorom działań cyklicznych, jak i przedsięwzięć jednorazowych. Dominantą minionych miesięcy i wyróżnikiem sezonu było bez wątpienia bezprecedensowe otwarcie przestrzeni Głównego Rynku i strefy Starówki dla uczestników imprez kulturalnych, takich jak: „Muzyczny Rynek”, „Festiwal Kultury Ulicznej” czy zainicjowane w minione wakacje „Kino Letnie” – sobotnie, wieczorne pokazy światowej kinema-

Kino letnie, fot. calisia.pl

013

Fundusz Obywatelski Ze środków Budżetu Obywatelskiego w 2015 roku zrealizowano projekt pn. „Muzyka w parku – cykl koncertów plenerowych”, którego organizatorem było Stowarzyszenie na Rzecz Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. „Tryton” w Kaliszu (44.344 zł). W ramach projektu odbyło się 6 koncertów z udziałem absolwentów kaliskiej szkoły, którzy kontynuują edukację artystyczną na Akademiach Muzycznych lub je ukończyli. Wraz z nimi wystąpili znani, doświadczeni muzycy. Tym co łączyło wykonawców była muzyka i związki z Kaliszem. Kaliszanie głosujący na zadania zgłoszone w ramach działań obywatelskich, docenili aktywność artystyczną Filharmonii Kaliskiej, jak również spektakularne sukcesy muzyków na forum międzynarodowym, zwieńczone prestiżowym światowym wyróżnieniem Grammy Award za wykonanie płyty „Night in Calisia”. Wniosek w sprawie doposażenia kaliskiej orkiestry

symfonicznej w niezbędne instrumenty i sprzęt uplasował się na bardzo wysokiej, 4. pozycji, zaś samorząd przekazał na ten cel 500.000 zł. Z funduszy tych zakupione zostały instrumenty (flet, puzon, trąbki, instrumenty perkusyjne, tłumiki), wyposażenie (krzesła orkiestrowe, krzesło dyrygenckie, krzesła kotłowe i werblowe, podium dyrygenckie, pulpity, wózki do krzeseł, stojaki na instrumenty), fortepian elektroniczny na potrzeby edukacji muzycznej, nagłośnienie, a także zestawy komputerowe. Rok Rodziny Wiłkomirskich Rada Miejska Kalisza ustanowiła rok 2015, Rokiem Rodziny Wiłkomirskich. Aby podkreślić zasługi i uhonorować zasłużonych dla Kalisza przedstawicieli tego zacnego rodu, kultywujących tradycje muzyczne: prof. Wandę Wiłkomirską i maestro Józefa Wiłkomirskiego, kaliskie stowarzyszenia społeczno-

Wanda i Józef Wiłkomirscy, fot. Jakub Seydak

Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, fot. Tomek Wolff

DOTACJE DLA INSTYTUCJI KULTURY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO instytucja/zadanie

plan na rok 2015 (zł)

wykonanie za rok 2014 (zł)

% (2:3)

1

2

3

4

200.000 150.000 50.000

200.000 120.000 80.000

100,00 125,00 62,50

Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu • 22. Międzynarodowy Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych „La Strada” • 42. Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych

60.000 30.000

61.000 36.000

98,36 83,33

30.000

25.000

120,00

Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej • 20. Jarmark Archeologiczny • 8. Weekend Celtycko-Irlandzki • 17. Biesiada Piastowska • Wystawa „Dzieje Kalisza i okolic w świetle najnowszych zadań archeologicznych” • Niedziela u Niechciców Kalisz 1914 • Wystawa „Gdy dymy opadły, został wielki cmentarz, wymarła ruina...”

20.000 5.000 5.000 5.000 5.000

70.000 5.000 5.000 5.000 –

28,57 100,00 100,00 100,00 –

– –

5.000 50.000

– –

280.000

331.000

84,59

Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu • 55. Kaliskie Spotkania Teatralne. Festiwal Sztuki Aktorskiej. • premiera spektaklu teatralnego pt. „Klęski w dziejach miasta”

ogółem

014

015

2015 rok

DOTACJE NA PRACE REMONTOWO-KONSERWATORSKIE PROWADZONE PRZY obiektach WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW

całkowity koszt

Klasztor oo. Franciszkanów w Kaliszu, ul. Sukiennicza 7 Prace konserwatorskie we wnętrzu prezbiterium kościoła pw. św. Stanisława BM w Kaliszu – konserwacja i restauracja ołtarza głównego – I etap – zwieńczenie ołtarza

wys. dotacji

–

50.000,00

104.368,49

90.000,00 86%

82.574,43

70.000,00 84%

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Kaliszu, ul. Kanonicka 5 Kontynuacja remontu dachu na zabytkowym budynku domu parafialnego (dawnego klasztoru kanoników lateraneńskich regularnych)

170.000,00

100.000,00 58%

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kaliszu, ul. Niecała 10 Prace budowlane związane z odbudową muru zabytkowego cmentarza ewangelickiego położonego w Kaliszu przy ul. Harcerskiej 2 – I etap

116.864,87

40.000,00 34%

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Rodziny w Kaliszu, ul. Harcerska 1a Prace remontowo-konserwatorskie dachu kościoła poreformackiego przy ul. Śródmiejskiej 43 w Kaliszu

185.723,78

150.000,00 80%

Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP w Kaliszu, pl. św. Józefa 7 Odsłonięcie i konserwacja gotyckiego wątku ceglanego na elewacjach płn.-zach. oraz płn.-wsch. prezbiterium, zakrystii i skarbca

411.523,93

100.000,00 24%

Dom Zakonny Towarzystwa Jezusowego w Kaliszu, ul. Stawiszyńska 2 Prace remontowo-konserwatorskie kruchty zachodniej z korytarzem i przedsionkiem przy kościele pw. Nawiedzenia NMP w Kaliszu – I etap – prace remontowo-konserwatorskie dachów kruchty zachodniej z korytarzem i przedsionkiem

108.863,13

100.000,00 92%

1.179.913,63

650.000,00 55%

* Beneficjent z powodu braku wystarczających środków własnych zrezygnował z realizacji zadania – dotacja nie została wykorzystana Parafia Rzymskokatolicka Ordynariatu Polowego pw. świętych Wojciecha i Stanisława w Kaliszu, ul. Kolegialna 2 Remont dachu kościoła pw. świętych Wojciecha i Stanisława – I etap – dach nad prezbiterium Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaliszu, ul. Wrocławska 209 Rewaloryzacja Kaplicy Ordęgów, obecnie Kaplicy św. Barbary przy ul. Szczypiornickiej 70 wraz z otoczeniem – III etap – remont elewacji

Kaplica św. Barbary, fot. Jarosław Kołodziejczak

Fragment portalu pojezuickiego kościoła pw. świętych Wojciecha i Stanisława, fot. Tomek Wolff

2014 rok

całkowity koszt

wys. dotacji

Klasztor oo. Franciszkanów w Kaliszu, ul. Sukiennicza 7 Prace konserwatorskie we wnętrzu Kaplicy Męki Pańskiej przy kościele oo. Franciszkanów w Kaliszu w zakresie konserwacji i restauracji barokowoklasycystycznego ołtarza głównego

224.144,74

165.000,00 73%

Parafia Rzymskokatolicka Ordynariatu Polowego pw. świętych Wojciecha i Stanisława w Kaliszu, ul. Kolegialna 2 Zakończenie prac budowlanych i konserwatorskich fasady pojezuickiego kościoła pw. świętych Wojciecha i Stanisława w Kaliszu, obejmujących remont i konserwację dolnej części fasady – III eatp

250.000,00

250.000,00 100%

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Gotarda w Kaliszu, ul. Koreckiego 3 Prace remontowo-konserwatorskie zabytkowego kościoła filialnego pw. św. Wojciecha na Zawodziu w Kaliszu – II etap – konserwacja szalunku, remont dachu (więźba i miejscowo pokrycie), konserwacja okien

75.046,74

60.000,00 79%

Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaliszu, ul. Wrocławska 209 Prace przy rewitalizacji Kaplicy Ordęgów, obecnie Kaplicy św. Barbary przy ul. Szczypiornickiej 70 w Kaliszu – II etap – izolacja fundamentów i wykonanie opaski żwirowej, rekonstrukcja stolarki okiennej i drzwiowej oraz schodów przed wejściem

78.000,00

65.000,00 83%

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Kaliszu, ul. Kanonicka 5 Remont dachu oraz konstrukcji stropu poddasza na zabytkowym budynku domu parafialnego (dawnego klasztoru kanoników lateraneńskich regularnych)

Mur zabytkowego cmentarza ewangelickiego, fot. Tomek Wolff

163.987,79

135.000,00 82 %

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kaliszu, ul. Niecała 10 Prace dokumentacyjne związane z zachowaniem zabytkowego cmentarza ewangelickoaugsburskiego w Kaliszu przy ul. Harcerskiej 2, opracowanie ekspertyzy stanu technicznego muru ogrodzeniowego cmentarza, ze szczególnym uwzględnieniem jego popękanej i odchylonej od pionu części pn.-wsch. oraz opracowanie projektu remontu ogrodzenia, zgodnie z zaleceniami WUOZ.

17.600,00

15.000,00 85%

Halina Sierakowska, ul. A. Asnyka 34/1, 62‑800 Kalisz Interwencyjne prace konserwatorskie i restauratorskie przy detalu architektonicznym w formie 4 orłów na szczycie elewacji zabytkowej kamienicy przy ul. Kościuszki 9 w Kaliszu, zwanej Domem Szrajera

26.192,98

20.000 ,00 76%

834.972,25

710.000,00 85 %

razem

016

razem

Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP, fot. Marek Kawczyński

017

Kaplica Męki Pańskiej przy kościele oo. Franciszkanów, fot. Tomek Wolff

-kulturalne przygotowały całoroczny, okolicznościowy kalendarz wydarzeń. Planowane przedsięwzięcia koordynowane były przez WKST, a na ten cel wydzielono fundusze w wys. 13.000 zł. Na program obchodów złożyły się m.in.: koncerty, wystawy, spotkania. Do profesor Wandy Wiłkomirskiej, Honorowej Obywatelki naszego miasta oraz jej brata, maestro Józefa Wiłkomirskiego, przesłana została korespondencja zawiadamiająca o ustanowieniu przez Radę Miejską Kalisza roku 2015 Rokiem Rodziny Wiłkomirskich wraz z zaproszeniem na uroczystą inaugurację obchodów. Odbyła się ona w sali koncertowej im. Alfreda Wiłkomirskiego Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Henryka Melcera, w dniu 6 marca 2015 r. – w 100. rocznicę pierwszego koncertu tria Wiłkomirskich w Moskwie. Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej z okazji Święta Miasta, maestro Józef Wiłkomirski otrzymał godność Honorowego Obywatela Kalisza.

Opieka nad zabytkami ma charakter zindywidualizowany i za jej realizację odpowiedzialny jest aktualny dysponent (właściciel) obiektu. Ochrona zabytków realizowana jest przez organy administracji publicznej tj. administrację rządową i samorządową, działające w publicznym interesie, zgodnie z przypisanymi im ustawowo kompetencjami. Posiadanie zabytków wiąże się z prestiżem, przywilejami, ale też pociąga określone obowiązki. Utrzymanie dóbr kultury we właściwym stanie łączy się m.in. z prowadzeniem i finansowaniem przy nich prac konserwatorskich,

Ochrona i opieka nad zabytkami Zgodnie z regulacją ustawową, cała sfera poświęcona zachowaniu zabytków podzielona została na dwa podstawowe zakresy: ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami. Ustawa o samorządzie gminnym stanowi, że ochrona zabytków i opieka nad zabytkami są zadaniem własnym gminy.

018

Rozmarek ożywiony, fot. Krzysztof Ziental

restauratorskich i robot budowlanych. Obowiązek ten spoczywa na ich właścicielach lub użytkownikach. Podmioty będące właścicielami zabytków, zobowiązane są do finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków na terenie Kalisza. Mogą one ubiegać się o dofinansowanie przedsięwzięć służących przywróceniu blasku obiektom zabytkowym ze środków m.in.: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, samorządu województwa wielkopolskiego oraz Miasta Kalisza. Tryb udzielania dotacji z budżetu Kalisza, wskazany został w uchwale nr XLVIII/641/2014 Rady Miejskiej Kalisza w sprawie określenia zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków, położonych lub znajdujących się na terenie miasta Kalisza. Nakłady finansowe przeznaczane na ten cel w budżetach Kalisza na kolejne lata sukcesywnie rosną. W 2010 r. było to 305.000 zł, w 2014 r. – 710.000 zł, a w roku bieżącym, 700.000 zł. Jednak, po rezygnacji z przyznanej dotacji w wysokości 50.000 zł przez klasztor oo. Franciszkanów kwota na dotacje wyniosła 650.000 zł. W stosunku do roku 2010, nastąpił zatem wzrost, a jego współczynnik wynosi 229%. Znaczące zwiększenie samorządowych funduszy na dofinansowanie prac remontowych i konserwatorskich na przestrzeni minionych lat świadczy o ogromnych potrzebach w tym zakresie oraz trosce właścicieli i zarządców o zachowanie materialnej spuścizny, ale nade wszystko, o pojmowaniu przez kaliski samorząd dziedzictwa kulturowego najstarszego z polskich miast, jako ważnego czynnika rozwoju Kalisza. Pomoc samorządu jest niezwykle ważna. Miasto wspiera bowiem i uzupełnia działania właścicieli zabytków poprzez dofinansowanie prowadzonych przez nich prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w ostatnich latach systematycznie prowadzone są roboty związane z remontami konstrukcji i pokrycia dachów na obiektach zabytkowych. Kryte czerwoną ceramiczną dachówką dachy budynków stanowią istotny element panoramy historycznej zabudowy Kalisza. Parafia Rzymskokatolicka Ordynariatu Polowego pw. śwętych Wojciecha i Stanisława prowadzi kolejne działania związane z remontem świątyni pojezuickiej, ujętej w rejestrze zabytków pod nr 486/A. W 2014 r. zakończono, prowadzone od 2012 r., prace budowlane i konserwatorskie fasady pojezuickiego kościoła pw. świętych Wojciecha i Stanisława w Kaliszu wraz z jej odwodnieniem i konserwacją portalu, przystąpiono do realizacji prac remontowych dachu kościoła pw. świętych Wojciecha i Stanisława – w jego części nad prezbiterium. Na zadanie to parafia otrzymała dotację w wysokości 90.000 zł, a całość kosztów wyniosła 104.368,49 zł. Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Rodziny zrealizowała prace remontowo-konserwatorskie przy dachu kościoła poreformackiego, przy ul. Śródmiejskiej 43 w Kaliszu, na które otrzymała dotację w wys. 150.000 zł. Całość kosztów wyniosła 185.723,78 zł. Świątynia, wpisana do rejestru zabytków pod nr 61/A, będąca częścią zespołu zabudo-

wań poreformackich, stanowi cenny przykład architektury barokowej w Kaliszu, ulokowanej na dawnym Przedmieściu Wrocławskim. Zabudowania poreformackie jako jedyne budynki sakralne bardzo ucierpiały podczas palenia i burzenia miasta przez Niemców w sierpniu 1914 roku, w czasie I wojny światowej. Powierzchnia pokrytych nową dachówką połaci dachu na kościele wyniosła ponad 670  m² i łącznie z wyremontowanym w 2010 r. (również przy udziale środków Miasta) dachem na przylegającym doń budynku klasztoru ss. Nazaretanek, stanowi piękny fragment panoramy historycznego Przedmieścia Wrocławskiego. Dobiega końca remont dachu oraz konstrukcji stropu poddasza na zabytkowym budynku domu parafialnego, dawnego klasztoru kanoników lateraneńskich regularnych (nr rejestru zabytków 38/A) przy kaliskiej katedrze, na które parafia pw. św. Mikołaja uzyskała dotację w wysokości 100.000 zł. To jeden z najstarszych zachowanych budynków w naszym mieście. Kanonicy regularni lateraneńscy, sprowadzeni do Kalisza w 1358 r., zajmowali budynek klasztorny do 1810 roku. Następnie budynek pełnił funkcję domu parafialnego. W ramach II etapu prac remontowych wymienione zostały łaty dachowe i krokwie, pokrycie z dachówki karpiówki, wykonano i zamontowano opierzenia oraz rynny i rury spustowe. Łączny koszt robót to 170.000  zł. Dom Zakonny Towarzystwa Jezusowego w Kaliszu przystąpił do prac remontowo-konserwatorskich kruchty zachodniej z korytarzem i przedsionkiem przy kościele pobernardyńskim pw. Nawiedzenia NMP (nr rejestru 59/A). W 2015 r. zrealizowany został I etap, obejmujący remont i konserwację dachów kruchty zachodniej z korytarzem i przedsionkiem. Ojcowie Jezuici otrzymali na ten cel dotację z budżetu w wysokości 100.000 zł, a pełen koszt zadania wyniósł 108.863,13 zł. Bieżący rok obfitował również w zadania, których wykonanie znacząco wpłynie na ekspozycję zabytkowej architektury w naszym mieście. Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP podjęła prace zmierzające do wyeksponowania zachowanych elementów architektury gotyckiej kaliskiej kolegiaty, które kryje tynkowana bryła świątyni (nr rejestru 41/A). W obszarze prezbiterium, przedsionka i zakrystii oraz skarbca pozostały relikty gotyckiej fazy budowy świątyni. Obok kościoła franciszkańskiego i katedralnego kolegiata kaliska jest najstarszym murowanym obiektem na terenie miasta Kalisza. Wykonano roboty polegające na odsłonięciu i konserwacji gotyckiego wątku ceglanego na elewacjach płn.-zach. oraz płn.-wsch. prezbiterium, zakrystii i skarbca Bazyliki. Na zadanie to Parafia otrzymała dotację z budżetu w wysokości 100.000 zł. Całkowity koszt zaś to 411.523,93 zł. W roku bieżącym szlachetną formę architektoniczną odzyskała dawna Kaplica Ordęgów (wpisana do rejestru zabytków pod nr 758/Wlkp/A), nosząca obecnie wezwanie św. Barbary, przy ul. Szczypiornickiej 70. Zbudowana ok. 1850 r. przez ówczesnych właścicieli Szczypiorna: Julię i Macieja Ordęgów, jako rodzinna kaplica grobowa. Następny właściciel majątku, Stefan Bronikowski, w 1906  r. rozbudował kaplicę, dobudowując prezbiterium i nawę

019

główną. Budynek stanowi ważny element materialnej historii założenia rezydencjonalnego Szczypiorna, dawnego podkaliskiego majątku ziemskiego. Wykonany w 2015 r. remont elewacji obiektu, objął m.in.: skucie tynków, uzupełnienie ubytków, tynkowanie, dwukrotne malowanie, demontaż i montaż obróbek blacharskich oraz renowację detali architektonicznych. Dotowany był z budżetu Kalisza kwotą 70.000 zł (całość kosztów to 82.574,43 zł). Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kaliszu otrzymała dotację w wysokości 40.000 zł na I etap prac związanych z zachowaniem cmentarza ewangelicko-augsburskiego w Kaliszu przy ul. Harcerskiej 2. Zabytkowa nekropolia, wpisana do rejestru zabytków pod numerem 751/A, jest świadectwem wielokulturowej i wielowyznaniowej przeszłości Kalisza. Mur ceglany okalający cmentarz od strony ulic Górnośląskiej i Harcerskiej, otynkowany w latach 1928/29, na wszystkich odcinkach znajduje się w złym stanie technicznym, cegła w dolnych częściach muru jest zawilgocona i zmurszała, korona muru jest zniszczona i porośnięta roślinnością, tynki są zawilgocone i miejscami odspojone. W trakcie realizacji są prace remonto-konserwatorskie, prowadzone w oparciu o dokumentację projektową, opracowaną w 2014 r. przy finansowym wsparciu Miasta. Uzyskane środki z budżetu Kalisza w 2015 r. umożliwią zabezpieczenie i zachowanie parkanu cmentarza ewangelickiego biegnącego od strony ul. Harcerskiej. Ze względu na brak wystarczających środków własnych, klasztor oo. Franciszkanów odstąpił od realizacji zadania związanego z I etapem konserwacji i restauracji ołtarza głównego w kościele pw. św. Stanisława BM, obejmującym zwieńczenie ołtarza, na które przyznano dotację z budżetu Kalisza w wysokości 50.000 zł. Każdorazowo w pracach konserwatorskich komisji odbioru uczestniczy przedstawiciel Wydziału, sprawdzając zgodność realizacji prac z pozwoleniem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Delegatura w Kaliszu oraz kontrolując celowe wykorzystanie dotacji budżetowych. Tożsamość miasta. Kalisz – Feniks 1914‑2014

Ratusz w Kaliszu, fot. Tomek Wolff

020

W kalendarzu kulturalnym 2014 roku, ważne miejsce zajęły projekty służące upamiętnieniu tragedii Kalisza, zburzonego w sierpniu 1914 roku i późniejszej odbudowy miasta. Głównym celem całorocznego, interdyscyplinarnego projektu pt. „Kalisz – Feniks 1914‑2014” było przywrócenie pamięci o tragicznych wydarzeniach tamtych dni oraz wyartykułowanie wielkiej determinacji wszystkich, którzy nie pozwolili unicestwić miasta i przyczynili się do podźwignięcia Kalisza oraz odnowienia jego życia społecznego i kulturalnego, również w kontekście odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Projekt szeroko opisany został w ubiegłorocznym raporcie, również w kontekście zapowiadanych na II półrocze wydarzeń. Wprawdzie kulminacja działań zaplanowanych w ramach programu obchodów nastąpiła w sezonie kulturalnym 2013/2014, jednak ze względu na społeczne zainteresowanie oraz wagę projektów warto nadmienić, że w minionym sezonie zrealizowano zadania wieńczące rocznicowe obchody. Dzięki ponowieniu jednego z projektów, w dniu 20 września 2014 r. kaliszanie, niektórzy po raz kolejny a inni po raz

pierwszy, mogli uczestniczyć w spektaklu muzyki, światła i dźwięku „I narodzę się znowu jak Feniks”. 14 listopada odbyła się, doskonale odebrana przez środowiska naukowe i społeczno-kulturalne, sesja historyczna pt. „Przyodziany klęski chmurą i ognia purpurą. Kalisz w 1914 roku”, połączona z rozstrzygnięciem konkursu na gazetę historyczną – jednodniówkę kaliską „Feniks 1914”. Pod koniec ub.r. Galeria Sztuki im. Jana Tarasina udostępniła polsko-angielską witrynę „Artyści Kaliscy. Siła tworzenia silniejsza jest niż siła niszczenia”. W Archiwum Państwowym otwarta została wystawa „Rok Pański 1914 w archiwaliach”, połączona z promocją wydawnictwa źródłowego pt. „Inwentarz zespołu akt Naczelnika Powiatu Kaliskiego z lat 1914‑1918”, opracowanego przy udziale finansowym Miasta Kalisza. Projekty te, jak również kolejne pozycje wydawnicze dotowane z samorządowego budżetu, które ukazały się w ostatnim czasie: „Miasto ponad ogień i czas” Arkadiusza Błaszczyka, „Materiały źródłowe do katastrofy kaliskiej” pod redakcją Bogumiły Celer oraz „Wypadki Kaliskie 1914. Reinterpretacja obrazu zdarzeń” Macieja Drewicza, utrwalają w społeczności Kalisza wiedzę o dziejach naszego miasta i jego bezprecedensowej tragedii, a zarazem popularyzują idee niezłomności i determinacji kaliszan w dążeniu do społeczno-gospodarczej, kulturalnej i administracyjnej odbudowy nadprośniańskiego Feniksa. Dziedzictwo kulturowe miasta Kalisza pod opieką Miasto Kalisz systematycznie monitoruje stan zachowania dziedzictwa historyczno-kulturowego i potrzeby w tym zakresie. Celowi temu służy Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Miasta Kalisza opracowywany na lata 2013‑2016, przyjęty uchwałą nr XXXIV/474/2013 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 25 kwietnia 2013 r. W Programie wytyczono 3 priorytety, w obrębie których wyznaczono 14 kierunków działań, a dla ich osiągnięcia przyjęto 78 zadań realizacyjnych. Koordynacją działań w zakresie gromadzenia i analizy materiałów oraz informacji na temat osiągniętych celów i zadań Programu w aspekcie rzeczowym i finansowym, zajmuje się Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki. Na podstawie danych otrzymanych z wydziałów i komórek organizacyjnych, WKST sporządza projekt sprawozdania z realizacji Programu w cyklach 2-letnich. Prezydent Miasta Kalisza na sesji w dniu 28 maja br. przedłożył Radzie Miejskiej Kalisza sprawozdanie za okres 2013‑14. Dokument jest podsumowaniem działań podejmowanych przez podmioty prowadzące działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego w Kaliszu, według stanu na dzień 31 grudnia 2014 r. Ocena stopnia realizacji określona została w wyniku przeprowadzonego monitoringu, rozumianego jako systematyczne obserwowanie zjawiska w celu poznania jego dynamiki wraz z metodycznym gromadzeniem danych. Zabytki w Rejestrze i w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kalisza Do rejestru zabytków wpisuje się obiekt na podstawie decyzji wydanej przez właściwego terytorialnie wo-

jewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu, bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym się on znajduje. W 2015 r. Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru budynek plebanii przy ul. Dobrzeckiej 193 pod nr 956/Wlkp/A. Obecnie w rejestrze zabytków nieruchomych z obszaru miasta Kalisza ujęto 104 obiekty i zespoły. Gminna ewidencja zabytków, obejmująca zabytki nieruchome i zabytki archeologiczne, jest formą identyfikacji dziedzictwa kulturowego społeczności lokalnych, a jej prowadzenie stanowi zadanie samorządu. Ewidencja zabytków nieruchomych naszego miasta założona została Zarządzeniem Nr 190/2013 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie założenia i prowadzenia gminnej ewidencji zabytków miasta Kalisza. Objęła ona 2248 kart adresowych obszarów i obiektów architektury oraz budownictwa stanowiących historyczny potencjał kultury materialnej, istniejącej w granicach administracyjnych Kalisza. Ewidencja ma charakter zbioru otwartego, nie jest ograniczona czasowo i podlega okresowej aktualizacji. Działania aktualizacyjne związane są m.in. z włączaniem i wyłączaniem obiektów oraz obszarów z ewidencji, na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (WKZ) lub po dokonaniu uzgodnienia w tym zakresie z WKZ. Konieczność uaktualnienia powstała w 2015 roku. Delegatura w Kaliszu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu wyłączyła bowiem z wojewódzkiej ewidencji zabytków 6 obiektów oraz zawiadomiła Prezydenta Miasta Kalisza o pozytywnej opinii dotyczącej ich wyłączenia również z Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kalisza (GEZ). Na tej podstawie wyłączone zostały z GEZ niżej wymienione zabytki nieruchome; lp.

Adres

Obiekt

1

ul. 29 Pułku Piechoty 15

budynek mieszkalny

2

ul. Bolesława Pobożnego 76 a

budynek mieszkalny

3

ul. Częstochowska 147

budynek mieszkalny

4

ul. Słowiańska 85

budynek mieszkalny

5

ul. Stanisława Staszica 5

budynek mieszkalny

6

ul. Zachodnia 34‑38

budynek stodoły

Ponadto, dwie decyzje Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o skreśleniu obiektów z rejestru zabytków, tj. chałupy przy ul. Bolesława Pobożnego 28 i bramy z fragmentem muru ogrodzeniowego przy kościele pobernardyńskim, wymagały ich wyłączenia z Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kalisza. Potrzeba aktualizacji GEZ wynikała również z decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego skreślającej z rejestru zabytków część obszaru miasta Kalisza, ob-

021

jętego ochroną konserwatorską przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu w 1956 r. Ograniczony został obszar miasta objęty wpisem do rejestru zabytków, co spowodowało m.in. zmianę form ochrony części zabytków. Z tego względu konieczne było dokonanie przeglądu i aktualizacji 1650 kart adresowych zabytków nieruchomych ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kalisza, do których odnosiła się ww. decyzja MKiDN. Podczas ww. prac zweryfikowano także adresy 20 obiektów na kartach adresowych zabytków nieruchomych GEZ. Powyższe zmiany wprowadzone zostały Zarządzeniem nr 85/2015 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 9 marca 2015 r., zmieniającym zarządzenie w sprawie założenia i prowadzenia gminnej ewidencji zabytków miasta Kalisza. Obecnie ewidencją objęte są 2233 zabytki nieruchome (układów urbanistycznych, ruralistycznych, założeń urbanistycznych, zespołów budowlanych, parków, cmentarzy, budynków, etc.) oraz 239 zabytków archeologicznych. Zabytki na cyfrowej mapie Kalisza W związku z decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, skreślającą z rejestru zabytków część obszaru miasta Kalisza, pociągającą za sobą konieczność aktualizacji kart adresowych Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kalisza, należało dokonać zmian w działającym na stronie www.kalisz.pl Miejskim Systemie Informacji Przestrzennej Miasta Kalisza. Po weryfikacji w MSIP, obiekty zostały umiejscowione na cyfrowej mapie wraz z opisem, zdjęciami i informacją

Skarbiec przy sanktuarium Świętego Józefa, fot. Dariusz Szyling

022

o formie ochrony, tak aby wszystkie te dane były dostępne nie tylko dla specjalistów. Obecnie prowadzone są działania nad wypracowaniem takiej formy przetworzenia ww. zasobów, która ułatwi wszystkim zainteresowanym korzystanie z zawartych w MSIP danych dotyczących dziedzictwa kulturowego Kalisza. Skarbiec Świętego Józefa doceniony W elitarnym gronie laureatów XXXV jubileuszowej edycji Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla 2014” w kategorii: Konserwacja i ochrona dziedzictwa kultury, znalazł się kaliski projekt konserwatorski: „Skarbiec Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Od lamusa do muzeum”. Doceniony został kompleksowy charakter projektu i jego konsekwentna realizacja, dzięki której „świątynia i miasto zyskały tchnące autentyzmem wnętrza, spełniające współczesne standardy w zakresie prezentacji dzieł sztuki, z cenną naukowo, historycznie i artystycznie ekspozycją, która pozwoliła zachować in situ i uchronić przed destrukcją i rozproszeniem obiekty nierozerwalnie związane z dziejami tego miejsca” (cytat ze zgłoszenia konkursowego). Badanie i ochrona dziedzictwa archeologicznego Ratownicze badania archeologicznie w latach 2012‑2015 prowadzone przez Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, przy finansowym wsparciu samorządu, zlokalizowane zostały we wschodniej części dawnej osady targowo-rzemieślniczej na Starym Mieście, niedaleko dzisiejszego koryta Prosny. W ramach wspólnego

Wyjątkowe tegoroczne znalezisko, „zlepek” denarów krzyżowych, fot. Adam Kędzierski

przedsięwzięcia, samorząd w 2014 roku dofinansował badania kwotą 20.000 zł, w 2015 r. zaś środkami w wysokości 12.000 zł. Tegoroczne wykopaliska, tak jak od czterech sezonów, prowadzone były na prywatnej działce przy ul. Stare Miasto 13. Teren objęty badaniami położony jest między dawnym centrum wczesnośredniowiecznej osady targowo-rzemieślniczej a Prosną. Archeologiczna eksploracja potwierdziła, że w kaliskiej osadzie staromiejskiej, we wczesnym średniowieczu, prowadzona była wyspecjalizowana produkcja wyrobów szklanych. W tym roku naukowcy odkryli w obrębie dużego, zapewne mieszkalnego obiektu, bryłkę szkła, prawdopodobnie import z Rusi albo Bizancjum. Tego typu zabytki były na miejscu, w części północno-wschodniej dawnej osady targowo-rzemieślniczej, przerabiane na pierścionki i obrączki, które odkrywane są tu razem z obiektami produkcyjnymi. W badanych wykopach pod wierzchnią warstwą humusu zalegała ok. 20‑30 cm warstwa kulturowa, związana z intensywnym osadnictwem na tym terenie od czasów przedpaństwowych po XIII wiek. Jej zawartość świadczy o potencjale i randze kaliskiej osady we wczesnym średniowieczu. Ostatnie wykopaliska przyniosły wyjątkowe zabytki numizmatyczne. We wczesnośredniowiecznych warstwach użytkowych zostały odkryte niezwykle rzadkie, szczególnie w Wielkopolsce: denar królewski Bolesława Śmiałego i denar Władysława Hermana. Liczba odkrytych w ciągu minionych sześciu lat monet obu tych władców

przewyższa zdecydowanie wszystkie znaleziska tego typu z Poznania, Gniezna, Giecza i Lednicy. O ile można dyskutować, czy Piastowie wywodzili się z Kalisza, czy Giecza, o tyle z pewnością od lat 40. XI wieku kaliski gród był przez jakiś czas najważniejszym ośrodkiem politycznym w Wielkopolsce. Wyjątkowym tegorocznym znaleziskiem, jest „zlepek” denarów krzyżowych. Być może była to zawartość sakiewki. Monety ważą przed konserwacją 8,5 grama. Po konserwacji okaże się, co kaliszanin z roku 1100 miał w swoim portfelu, czy były to tylko krzyżówki, czy może jakieś denary Piastów? Badania wykopaliskowe na kaliskim Starym Mieście, w związku z postępującą zabudową tej dzielnicy, są niezwykle ważne dla zachowania dziedzictwa archeologicznego. 2014 rok był szczególny dla współpracy samorządu z Instytutem Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, a zwłaszcza dla działającej na terenie Kalisza Stacji Archeologicznej PAN, jednej z najstarszych w kraju. W dniu 3 września 2014 r., przy wsparciu finansowym i organizacyjnym Miasta, odbyła się sesja popularno-naukowa z okazji jubileuszu 60-lecia placówki archeologicznej PAN w Kaliszu, pt. „Badania, postacie i odkrycia”. Władze miasta, dyrekcja Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej podpisały list intencyjny, w którym wyrażono wolę dalszej współpracy. Odznakę „Honorowy Przyjaciel Miasta Kalisza” otrzymał prof. Andrzej Buko, dyrektor IAE PAN w Warszawie. Podczas spo-

023

Prezydent Grzegorz Sapiński, Elwira Fibiger – autorka książki „Dusza zaklęta w fortepianie”, wiceprezydent Artur Kijewski, fot. materiały prasowe Urzędu Miejskiego

tkania przypomniano m.in. osobę i dokonania dr. Krzysztofa Dąbrowskiego, określone zostały także kierunki zainteresowań naukowo-badawczych archeologów w perspektywie kolejnych sezonów poszukiwawczych. Działania Miasta jako właściciela obiektów zabytkowych Miasto Kalisz jako właściciel obiektów zabytkowych sprawuje nad nimi ustawową opiekę, która polega m.in. na naukowym badaniu i dokumentowaniu zabytków, prowadzeniu prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy tych obiektach, ich zabezpieczeniu i utrzymaniu wraz z otoczeniem, w jak najlepszym stanie. W latach 2014‑2015 pod nadzorem Wydziału Rozbudowy Miasta i Inwestycji prowadzone były prace remontowo-konserwtorskie przy gmachu zabytkowego Ratusza. Wymieniono pokrycie dachowe wraz z rynnami z blachy miedzianej, wykonano izolację stropu na ostatniej kondygnacji, wymieniono stolarkę okienną na wieży ratuszowej oraz w piwnicy, wykonano izolację pionową i poziomą ścian fundamentowych, przeprowadzono renowację elewacji Ratusza, wykonano rekonstrukcje zdobień, w tym elementów złoconych. Odnowiona była również tarcza zegara. Zamontowano instalację odgromową, przeprowadzono renowację zewnętrznych drzwi wejściowych. Ostatnim etapem było wykonanie nowej iluminacji gmachu. Koszt ww. prac wyniósł 2.429.733,50 zł.

024

W budynku przy ul. Śródmiejskiej 34, wpisanym do rejestru zabytków i mieszczącym przychodnie lekarskie, Miejski Zarząd Obiektów Służby Zdrowia sukcesywnie prowadził renowację elewacji frontowej. W 2015 roku wykonany został ostatni etap prac w tym zakresie. Od lat, konsekwentnie wykonywane są prace remontowe w budynkach zabytkowych znajdujących się w administracji Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych. W 2014 roku MZBM zlecił przeprowadzenie remontów w 177 obiektach ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków. Całość kosztów wyniosła 4.604.137,61 zł. Natomiast dotację celową wykorzystano na remont elewacji 3 budynków, całość poniesionych kosztów to 472.637,74 zł. Ponadto, w czterech budynkach mieszkalnych wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w GEZ zlecono wykonanie prac remontowych. Największy zakres miały roboty budowlane związane z remontem dachu kamienicy przy al.  Wolności 21 (w podwórzu i w oficynie). W kamienicach przy ul. Grodzkiej 11, Kadeckiej 1 oraz Kanonickiej 6 wykonane zostały prace związane z bieżącym utrzymaniem budynków. Popularyzacja i upowszechnianie dziedzictwa kulturowego Współpraca ze stowarzyszeniami, a w szczególności z Towarzystwem Opieki nad Zabytkami Oddział w Kaliszu, Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział w Ka-

liszu, Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk, Stowarzyszeniem im. H. Sutarzewicz, Stowarzyszeniem „Bractwo Rycerskie Ziemi Kaliskiej”, Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym Oddział w Kaliszu im. Stanisława Graevego, instytucjami kultury oraz placówkami edukacyjnymi, umożliwia realizację przedsięwzięć służących popularyzacji i upowszechnianiu wiedzy o zabytkach i dziedzictwie historyczno-kulturowym Kalisza. W ramach działań wymienić należy obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, będące okazją do prezentacji obiektów wzbogacających zasoby światowego dziedzictwa i zwrócenia uwagi społeczeństwa na obiekty historyczne znajdujące się w najbliższym naszym otoczeniu oraz problemy związane z ich zachowaniem. W kwietniu 2015 r. na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Kaliszu odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Odbudowa miasta historycznego. Naród, polityka, społeczeństwo a rekonstrukcje miast zniszczonych w czasie I wojny światowej”. Wygłoszono ponad 30 referatów, opracowanych przez historyków sztuki, architektury i kultury z Polski, Niemiec, Włoch, Izraela, Chorwacji i Stanów Zjednoczonych. Na uznanie zasługują inicjatorzy i organizatorzy tego przedsięwzięcia – Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Podjęli oni trud organizacji sympozjum, poświęconego kwestiom odbudowy miast historycznych, niszczonych w czasie I wojny światowej, w szerokim kontekście społecznym, politycznym, historycznym, konserwatorskim i architektonicznym. Jak co roku, samorząd włączył się w popularyzację idei corocznych obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa, które stały się największym w Europie projektem społeczno-edukacyjnym. Wsparcie merytoryczne i finansowe udzielane organizatorom oraz przygotowanie kaliskiego kalendarium obchodów, sprawia, że program EDD w naszym mieście obfituje w interesujące wydarzenia i przedsięwzięcia oraz należy do grona najróżnorodniejszych i najbogatszych w regionie. Hasłem obchodzonych we wrześniu br. 23. Europejskich Dni Dziedzictwa było „Utracone dziedzictwo”. W zamyśle Narodowego Instytutu Dziedzictwa, koordynującego w naszym kraju to przedsięwzięcie, w zakresie tematycznym mieściły się wszelkie elementy utraconej spuścizny. Poczynając od olbrzymich strat w zasobach, wynikających z tragicznych wydarzeń wojennych, których 70. rocznicę zakończenia przeżywamy w 2015 roku, poprzez utratę materialnych źródeł tożsamości spowodowaną decyzją polityczną o zmianie granic, a w konsekwencji przesiedleniu wielu tysięcy ludzi; po powracający w licznych dyskusjach problem wywiezionych, skradzionych, zniszczonych, ukrytych w różnych okolicznościach skarbów narodowych, cennych zabytków architektury, zapomnianych lokalnych tradycji, etc.

Mecenat wydawniczy Miasta Kalisza Mecenat nad działalnością wydawniczą związaną tematycznie z naszym miastem i autorami kaliskimi, realizowano zarówno w ramach otwartego konkursu ofert dla wydawców działających w formie stowarzyszeń, jak i poprzez zakupy części nakładu opublikowanych pozycji księgarskich dla potrzeb bibliotek kaliskich, jako materiały informacyjne i promocyjne. Udział finansowy Miasta Kalisza w sezonie 2014/2015 zaznaczył się zarówno poprzez dofinansowanie prac wydawców działających w sektorze organizacji pozarządowych, jak i zakupy poszczególnych tytułów. Dzięki tym działaniom, kaliski rynek wzbogacił się o pozycje takie jak: „Twórczość prozatorska Wandy Karczewskiej”, „Dusza zaklęta w fortepianie”, „Sybir. Na nieludzkiej ziemi”, „Karol Wilhelm Hindemith” w serii „Kaliszanie”, XLI tom Rocznika Kaliskiego, „Kaliska Ochotnicza Straż Pożarna 1864‑2014”, przewodnik po Kaliszu pt. „Wszystkie drogi prowadzą do... Kalisza” oraz 6. zeszyt „Kalejdoskopu przewodnickiego”. Kaliszanie mieli okazję dwukrotnie spotkać się z Elwirą Fibiger autorką książki „Dusza zaklęta w fortepianie”. Pierwsze ze spotkań, zorganizowane przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. A. Asnyka, które poprowadził przyjaciel pisarki z dzieciństawa – znany aktor i kabareciarz Jerzy Kryszak, odbyło się pod koniec czerwca 2015 r. w klubie „Komoda”. Kolejne, we wrześniu, w sali recepcyjnej Ratusza. Elwira Fibiger opowiadała o przodkach, założycielach Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia”. Przypomniała, opisane w książce, zarówno radosne, jak i te trudniejsze, chwile swojego rodu. Podczas pobytu z okazji promocji książki, Elwira Fibiger gościła w Ratuszu, gdzie z rąk prezydenta Grzegorza Sapińskiego odebrała Odznakę Honorowy Przyjaciel Miasta Kalisza. Natomiast wrześniowe spotkanie z czytelnikami poprzedziły wizyty autorki w Technikum Budowy Fortepianów oraz w Domu Pomocy Społecznej. Imprezy nieodpłatne Fenomenem sezonu kulturalnego 2014/2015 był bez wątpienia rekordowy udział kaliszan w organizowanych imprezach. Znaczny wzrost frekwencji to owoc poszukiwania przez liderów życia kulturalnego nowych dróg dotarcia do odbiorcy, wsłuchanie się w głosy społeczeństwa dotyczące zapotrzebowania na ofertę kulturalną, jak również świetna metodologia promocji potencjału i dokonań środowisk kaliskich. Kaliszanie chętniej i częściej wychodzili z domu aby odwiedzić placówki kultury i siedziby organizacji pozarządowych. Tętnił życiem Główny Rynek, gdzie odbyło się szereg imprez cyklicznych o uznanej marce, w tym np. „Muzyczny Rynek”, jak i hit minionego lata, zorganizowane po raz pierwszy „Kino Letnie”. Poszerzył się także krąg osób zaangażowanych w realizację działań kulturalnych. Poniżej, lista imprez, w których udział był nieodpłatny wraz z szacowaną liczbą odbiorców.

025

IMPREZY NIEODPŁATNE sezon kulturalny 2014/2015

• Powitanie Nowego Roku 2015 Główny Rynek (2,5 tys. uczestników) • Obchody Roku Rodziny Wiłkomirskich wg odrębnego programu (1 tys. uczestników) • XXIII Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy koncert z udziałem „Blue Cafe” Hala Kalisz Arena (8 tys. uczestników) • Akustycznie w Muzeum cykl 5 koncertów w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej (600 uczestników) • 5. Fingerstyle Feeling Festiwal konkurs, warsztaty, koncerty w Centrum Kultury i Sztuki (150 uczestników) Święto Miasta Kalisza 2015 w programie między innymi: • V Kaliski Festiwal Smaków Park Miejski • „Pod Niebem Kalisza” – koncert plenerowy pl. św. Stanisława (8 tys. uczestników) • Open Air Gala pl. św. Stanisława (4 tys. uczestników) • Muzyka w Parku 6 koncertów plenerowych (1 tys. uczestników) • Xxii Międzynarodowy Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych „La Strada” spektakle, warsztaty, koncert (4 tys. uczestników) • Muzyczny Rynek Iii. Koncertowy Sezon Ogórkowy przy Kaliskim Ratuszu 13 koncertów plenerowych na Głównym Rynku (9,1 tys. uczestników )

• Kaliszobranie i Kaliszobranie Extra spacery i warsztaty krajoznawcze – 12 spotkań (1,3 tys. uczestników) • Cykl wykładów popularnonaukowych „Fotoplastikon” 6 spotkań w CKiS (660 uczestników) • Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego cykl imprez (1 tys. uczestników) • Ogólnopolska akcja czytania dzieł wybitnych twórców literatury polskiej sala recepcyjna kaliskiego Ratusza (1,5 tys. uczestników) • Koncert Reprezentacyjnego Zespołu Wojska Polskiego Hala Kalisz Arena Kalisz (5 tys. uczestników) Imprezy festiwalowe i wystawiennicze realizowane przez organizacje pozarządowe: • IV Ogólnopolski Festiwal Poetycki im. W. Karczewskiej wg odrębnego programu (600 uczestników)

Akustycznie w Muzeum, fot. Leszek Ziąbka

• MultiArtowe Lato Filmowe 4 seanse (300 uczestników)

• Salony Literackie cykl spotkań literackich (240 uczestników)

• II Festiwal Dni Kultury Ulicznej Główny Rynek (20 tys. uczestników)

• Cykl koncertów orkiestry dętej uświetniających uroczystości patriotyczne, obchody rocznicowe i święta państwowe na terenie Miasta Kalisza (2,4 tys. uczestników)

• Dni Kultury Indyjskiej Główny Rynek (1,5 tys. uczestników)

• XXXVII Ogólnopolski Festiwal Zespołów Muzyki Dawnej „Schola Cantorum” w tym Koncert Galowy w Teatrze im. W. Bogusławskiego (1,5 tys. uczestników)

• Juwenalia 2015, Kaliskie Dni Żaków przemarsze, koncerty i imprezy sportowe (3 tys. uczestników)

• VIII Kaliskie Forum Organowe cykl 5 koncertów w Kościele Garnizonowym (4 tys. uczestników)

• Kultura na trawie 2 spotkania plenerowe, koncerty (210 uczestników)

• XXII Wielkopolskie Spotkania Chóralne „Carmen Sacrum Festiwal” koncerty w Bazylice św. Józefa i Auli WPA UAM w Kaliszu (1,1 tys. uczestników)

• Kino Letnie 8 pokazów na Głównym Rynku (8 tys. uczestników)

• X Letni Festiwal Orkiestr Dętych Południowej Wielkopolski 3 koncerty plenerowe w Parku Miejskim przy baszcie „Dorotka” (1,2 tys. uczestników)

• VI Kaliskie Miodobranie korty CKiS (1,5 tys. uczestników)

• XIII Ogólnopolskie Letnie Warsztaty Muzyki Dawnej warsztaty, koncerty (500 uczestników)

• 8. Festiwal Muzyczny „Gramy Nad Prosną” Główny Rynek, hala Kalisz Arena (4 tys. uczestników)

• Viii Multi Art Festival. Festiwal Sztuki Młodych Kaliszan projekt interdyscyplinarny (2 tys. uczestników)

026

Święto ulicy Niecałej, fot. Marcin Galant

• Święto ulicy Niecałej ul. Niecała w Kaliszu (20 tys. uczestników) • V Warsztaty Historyczne „Tak żyli ludzie – średniowieczny Kalisz” cykl imprez w Kaliskim Grodzie Piastów na Zawodziu (200 uczestników) • Szósta Galeria Bezdomna Pałacyk, ul. Górnośląska 71b (960 uczestników) • Pieśni o Polsce – Koncert Patriotyczny Parafia pw. bł. Matki Teresy z Kalkuty w Kaliszu (350 uczestników) • XIII Piknik Militarny „Kaliska Linia Maginota” ul. Zielona, impreza 3-dniowa (2,5 tys. uczestników)

• Intronizacja Kaliskiego Króla Kurkowego na Głównym Rynku w Kaliszu (100 uczestników) Ponadto: • Spotkania promocyjne z autorami i wydawcami „Kalisianów” w Villi Calisia i w sali recepcyjnej kaliskiego ratusza • Konferencje popularnonaukowe w sali recepcyjnej kaliskiego Ratusza oraz w WPA UAM w Kaliszu Bezpłatny wstęp: Galeria Sztuki im. Jana Tarasina Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień” Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka w Kaliszu wystawy i spotkania autorskie Zwiedzanie wieży ratuszowej w czasie wakacji letnich oraz ferii zimowych

027

Filharmonia Kaliska

Planowany budżet Filharmonii Kaliskiej na 2015 rok wynosi 5.135.000,00 zł

al. Wolności 2, 62-800 Kalisz www.filharmoniakaliska.pl [email protected] Sala Koncertowa Filharmonii Kaliskiej Aula WPA UAM w Kaliszu ul. Nowy Świat 28-30

Na kwotę tę składają się: • Dotacja Organizatora – podmiotowa • Dotacja Organizatora – celowa z budżetu miasta na realizację zadania publicznego pn. „Dotacja dla Filharmonii Kaliskiej w ramach Funduszu Obywatelskiego na zakup wyposażenia i instrumentów (FO)”

Adam Klocek dyrektor naczelny i artystyczny Zespół: 63 osoby, w tym: muzycy 52 osoby (50,75 etatu) pracownicy administracji 9 osób (9 etatów) pracownicy techniczno-muzyczni 2 osoby (1 etat)

Ubiegły sezon artystyczny w Filharmonii Kaliskiej upłynął pod znakiem Jubileuszu 40-lecia. Rok był bogaty w wydarzenia klasyczne, jak i projekty skierowane do publiczności preferującej muzykę z pogranicza innych gatunków. Sezon artystyczny 2014/2015 otworzył koncert ze światowej sławy pianistką Clare Hammond, w którego programie usłyszeliśmy utwory Ludwika Grossmana, Andrzeja Panufnika i Ludwiga van Beethovena. Pokłosiem nagrody Grammy były polskie i zagraniczne koncerty Night in Calisia w składzie, który nagrał płytę i otrzymał nagrodę: Randy Brecker, Włodek Pawlik Trio, Orkiestra Filharmonii Kaliskiej z Adamem Klockiem. Night in Calisia 28 października 2014 r. zostało wykonane w Turcji, w przepięknej sali koncertowej CRR Concert Hal, w Istambule. Ten sam koncert zaprezentowany został również 5 czerwca 2015 r. w Krakowie, w fantastycznej Sali ICE Kraków w ramach MIRCIM 2015. W Ostrowcu Świętokrzyskim, rodzinnym mieście Włodka Pawlika, Night in Calisia wybrzmiało 6 czerwca 2015 r. w Miejskim Centrum Kultury. W Filharmonii Częstochowskiej 19 czerwca 2015 r., a następnego dnia w Filharmonii Kaliskiej, miało miejsce niekwestionowane wydarzenie sezonu. Połączone składy Częstochowskiej i Kaliskiej Orkiestry Symfonicznej, czyli ponad 100 muzyków na jednej scenie wykonało V Symfonię cis-moll, wybitne dzieło Gustava Mahlera. Było to ogromnym wyzwaniem wykonawczym zarówno dla orkiestry, jak i dyrygenta Adama Klocka. Koncert ten stał się zaczątkiem wspólnych projektów Filharmonii Częstochowskiej i Kaliskiej, nad którymi pieczę artystyczną sprawuje dyrektor Adam Klocek. W czerwcu 2015 r., w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, odbyło się 20. Biennale Sztuki dla Dziecka. W ramach tego wydarzenia Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adma Klocka, z udziałem aktorów, wykonała dwa koncerty: pierwszy inaugurował

028

Adam Klocek, fot. Arkadiusz Szymański

Biennale Sztuki dla Dziecka, drugi był powtórzeniem dla znacznej grupy zainteresowanych. Utwór Benjamina Brittena The Young Person’s Guide to the Orchestra – wariacje i fuga na temat Purcella op. 34 wspomagany był przestrzenną wizualizacją 3D. Projekt ten w ciekawy sposób łączy wykonanie utworu Brittena z grą aktorską i pokazem multimedialnym. To doskonała propozycja dla młodych słuchaczy i ich opiekunów pozwalająca poznać „tajemnice” orkiestry: jej skład, brzmienie poszczególnych grup instrumentów oraz wagę każdej z tych grup w orkiestrze. W sezonie 2015/2016 zaprezentujemy to przedsięwzięcie czterokrotnie. Wierzymy, że szerokiej publiczności sprawiliśmy radość koncertami zorganizowanymi w ramach obchodów Święta Miasta. W wielkim koncercie plenerowym „Pod Niebem Kalisza”, 26 czerwca 2015 r. wystąpiły zespoły: „Purple Onions”, „The Toobes”, „LemON” oraz O.S.T.R. – znany raper Adam Ostrowski w niecodziennym wykonaniu z towarzyszeniem Orkiestry Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adama Klocka. Dzień później na tej samej scenie, słuchacze mogli cieszyć się przepięknymi ariami i uwerturami z oper włoskich, na koncercie w ramach cyklu „Open Air Gala”, z udziałem doskonałych wykonawców: Eleny Danieli Mazilu (sopran), Alisii Katroshi (sopran), Dariusza Pietrzykowskiego (tenor), Stanislava Kuflyuka (baryton) oraz Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Kaliskiej z dyrygentem Hermannem Breuerem. Gospodarzem gali był Krzysztof Szaniecki (baryton), propagator muzyki operowej, wieloletni solista poznańskiego teatru operowego. W  ramach oficjalnego rozpoczęcia sezonu koncertowego 2015/2016, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adama Klocka, wraz z Carlosem Piñaną gitarzystą i kompozytorem oraz perkusistą Miguelem Ángel Orengo wykonali porywający utwór Flamenco Symphony, nagrodzony przez publiczność owacjami na stojąco.

Do końca 2015 r. planuje się zwiększenie budżetu Filharmonii Kaliskiej o kwotę 120.000 zł, z tego: a) 100.000 zł ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z przeznaczeniem na realizację zadania pn. „9. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Bursztynowy Szlak”, b) 20.000 zł ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z przeznaczeniem na realizację zadania pn. „Paweł Przezwański, zamówienie i prawykonanie utworu na orkiestrę symfoniczną i elektronikę”.

• Przychody własne

Udział dotacji Organizatora w przychodach Filharmonii Kaliskiej

Struktura przychodów

Przychody – 2015

Kwota

Dotacja Organizatora - podmiotowa

%

3 840 000,00

74,78

Dotacja Organizatora – celowa

500 000,00

9,74

Pozostałe przychody

795 000,00

15,48

5 135 000,00

100,00

ogółem

Przychody – 2015

Kwota

%

3 840 000,00

74,78

Dotacja Organizatora - celowa (FP)

500 000,00

9,74

Sprzedaż biletów i koncertów

455 000,00

8,86

Dotacja Organizatora - podmiotowa

40 000,00

0,78

Reklama

Sprzedaż koncertów edukacyjnych

130 000,00

2,53

Najem lokali

121 000,00

2,36

49 000,00

0,95

5 135 000,00

100,00

Pozostałe przychody ogółem

Plan Działań Filharmonii Kaliskiej na rok 2015 Plan na rok 2015 230 / 40 000

Liczba koncertów / słuchaczy

Wykonanie IX-XII 2014

Wykonanie I-VI 2015

Wykonanie 2014/2015

76 / 12920

93 / 35230

169 / 48150

27

Koncerty symfoniczne

9 / 4350

20 / 16480

29 / 20830

6

Koncerty kameralne

2 / 250

2 / 480

4 / 730

Audycje muzyczne – edukacja

61 / 6670

60 / 6440

121 / 1310

Koncerty muzyki popularnej

4 / 1650

11 / 11830

15 / 13480

190 / 20 000 7

029

Koncerty symfoniczne. Na sezon 2014/2015 zaplanowano 27, natomiast wykonano ich 29. Były to koncerty stricte symfoniczne, z utworami kompozytorów muzyki klasycznej. Koncerty kameralne. W ciągu sezonu artystycznego wykonano ich 15. Organizowane są one przez małe, kilkuosobowe zespoły kameralne, ale również przez orkiestry kameralne i przyciągają wyjątkowe grono słuchaczy. Koncerty edukacyjne. Jak wynika ze sprawozdania, wykonano ich mniej niż planowano. Szkoły są rygorystycznie rozliczane z ilości godzin zajęć z poszczególnych przedmiotów, co skutkuje trudnościami w zorganizowaniu koncertów. W roku szkolnym 2014/15 wprowadzono w Filharmonii zmiany organizacyjne celem optymalizacji kosztów koncertów. Ponadto, po uwzględnieniu ograniczeń wynikających z braku odpowiedniego samochodu, połączono 2 trasy – szkoły i przedszkola. Koncerty muzyki popularnej. Wszystkie to oczywiście koncerty symfoniczne z muzyką popularną, rozrywkową, jazzową, operową, operetkową oraz musicalową.

Frekwencja jest adekwatna do sal, w których się odbywają. Koncerty plenerowe, gromadzą znaczną liczbę słuchaczy, na co wielki wpływ ma program, ale również, albo przede wszystkim, bezpłatny wstęp. Do grupy koncertów muzyki popularnej zaliczamy też te dla dzieci i młodzieży objętej edukacją muzyczną, wykonywane w naszej sali przez zespół orkiestry symfonicznej oraz koncerty w Niemczech, w salach mieszczących od 1000 do 2000 słuchaczy. Zorganizowany w tym roku z okazji Święta Miasta, koncert „Pod Niebem Kalisza”, zgromadził, ok. 8.000 osób, natomiast „Open Air Gala” ok. 4000. Istnieje możliwość wykonania znacznie większej liczby koncertów: symfonicznych, kameralnych, popularnych, edukacyjnych, jednak jest to uzależnione od kontrahentów zainteresowanych ich organizacją albowiem muszą one być sfinansowane w całości przez zamawiających.

Wykonanie V Symfonii cis-moll Gustava Mahlera przez ponad 100 muzyków połączonych Orkiestr Symfonicznych z Częstochowy i Kalisza, fot. Arkadiusz Szymański

W sezonie artystycznym 2014/2015 wykonano w ramach Muzycznego Festiwalu Bursztynowy Szlak – Multimedia Amber Road Festival, 17 koncertów dla 9 790 słuchaczy. 3 000 słuchaczy zgromadziły dwa koncerty wykonane przez kaliskich filharmoników w Niemczech. W ramach 9. Festiwalu Muzycznego Południowej Wielkopolski odbył się koncert, dla 400 słuchaczy.

030

Kilka koncertów z udziałem filharmoników zasługuje na miano wydarzeń sezonu artystycznego 2014/2015. Jednym z nich jest koncert zespołu „Vołosi” i Orkiestry Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adama Klocka. Premierowe wykonanie utworów „Vołochów” z kaliskimi filharmonikami odbyło się podczas Koncertu Noworocznego. Powtórzono je 8 maja 2015 r. w Ostrowie Wielkopolskim. Koncertem tym Filharmonia Kaliska, ma nadzieję rozpocząć nowy etap współpracy z Miastem Ostrowem Wielkopolskim. Zespół „Vołosi” jest objawieniem sceny world music. Po jednej stronie stoją muzycy klasyczni, bracia Krzysztof i Stanisław Lasoniowie – instrumentaliści, związani na co dzień z Katowicką Akademią Muzyczną, którzy zawsze marzyli o improwizacji i którzy ponad wszystko ukochali ludowość wraz z jej spontanicznością, witalnością i pięknem. Z drugiej strony mamy górali, ale górali wybitnych. Prym, sekund i bas – wszystkie najwyższej próby. To muzyka samouków, ale bynajmniej nie muzyka amatorska. Brzmią oni czasem jakby pochodzili z Nowego Orleanu. Mają w sobie to coś, co zainspirowało świat sto lat temu, kiedy powstawał jazz. Coś, co najlepiej charakteryzuje angielskie słowo drive. Zbigniew Michałek, Jan Kaczmarzyk i Robert Waszut wnoszą do zespołu nutę karpacką, a z nią mnogość muzycznych ekspresji.

W ramach 55. Kaliskich Spotkań Teatralnych Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej pod dyrekcją Adama Klocka wzięła udział w nietypowym projekcie teatralnym. Był to monodram w reżyserii Michała Zadary z muzyką Fryderyka Chopina pt.: Chopin bez fortepianu. W spektaklu, Barbara Wysocka wykonuje aktorski ekwiwalent obu koncertów fortepianowych Fryderyka Chopina przy akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Bezprecedensowe wykonanie utworów Chopina, bez fortepianu, zostało owacyjnie przyjęte przez krytykę teatralną i muzyczną. Kolejne ważne wydarzenie to wspomniane wcześniej wykonanie V Symfonii cis-moll Gustava Mahlera przez ponad 100 muzyków połączonych Orkiestr Symfonicznych z Częstochowy i Kalisza. Niezwykłą popularność V Symfonia zawdzięcza szerokiej skali emocji, które kryją się za monumentalną fasadą. Szczególnie popularna jest IV część V Symfonii, zredukowana tylko do smyczków i harfy – to bogate brzmieniowo, pełne liryzmu Adagietto wykonywane często jako samodzielny utwór. Zostało ono użyte w wyreżyserowanym przez Luchino Viscontiego filmie Śmierć w Wenecji. Część ta jest muzyczną deklaracją miłości Mahlera do Almy Schindler, którą poznał w listopadzie 1901 r.

031

Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu ul. Łazienna 6, 62‑800 Kalisz tel. 62 757 34 30, 62 757 22 88 – sekretariat fax. 62 766 54 47 e-mail:[email protected] www.mbp.kalisz.pl dyrektor Adam Borowiak zastępca dyrektora Karena Łuszczykiewicz Zespół: 53 osoby, w tym: 39 bibliotekarzy, 4 osoby personel pomocniczy, główny księgowy, 8 pracowników administracji, kierowca Adam Borowiak, fot. Marcin Galant

Jak mówi Umberto Eco, biblioteka na miarę człowieka to biblioteka radosna, do której chodzi się chętnie i która przeobraża się w wielką machinę spędzania wolnego czasu. Kaliska Biblioteka taką właśnie stara się być – to nie tylko mury i półki pełne książek, to przede wszystkim bibliotekarze z pasją i czytelnicy. O ile statystyki poziomu czytelnictwa w Polsce nie są zachęcające, to Kalisz na tym tle wyłamuje się, dając pozytywny przykład. A może mieszkańcy grodu nad Prosną szybciej zrozumieli, że bez czytania życie staje się monotonne, jednowymiarowe, pozbawione pierwiastka intelektualnego? W przypadku najmłodszych to rodzice decydują o zapisaniu ich do biblioteki. W zasobach trzech oddziałów dziecięcych odnaleźć można książeczki dla każdego malucha. Kolorowe, rozkładane, z ruchomymi elementami, papierowe i plastikowe, audiobooki opowiadające bajki i śpiewające kołysanki. Dzieci są właśnie tą grupą kaliszan, do której skierowana jest najszersza oferta usług dodatkowych. We wszystkich placówkach prowadzone są zajęcia i lekcje biblioteczne, przysposabiające przyszłych użytkowników do korzystania ze zbiorów. W trakcie zajęć uczniowie zapoznawani są z zasobami biblioteki, możliwościami i zasadami korzystania z jej zbiorów i usług. Młodzi ludzie nabywają i doskonalą ważne umiejętności poszukiwania materiałów do dalszego uczenia się i polepszania metod samodzielnej pracy z książką i innymi źródłami informacyjnymi. Należy podkreślić, że zadania biblioteczne realizowane na rzecz dzieci bibliotekarze prowadzą już dla przedszkolaków, przygotowując ich do późniejszej nauki w szkole.

032

Zajęcia z przysposobienia informacyjnego, chociaż kluczowe dla zapoznania uczniów z biblioteką, nie są jedynym rodzajem lekcji bibliotecznych. W wielu placówkach prowadzone są także lekcje o innej tematyce. Placówki wspomagają szkoły realizując programy edukacyjne rozszerzające wiedzę z wielu dziedzin humanistyki, na przykład z zakresu kultury, historii i literatury (m.in. prezentacje multimedialne Tworzeniu wielu ksiąg nie ma końca oraz I któż by w drukowane nie wierzył gazety – poświęcone dziejom książki kaliskiej, czasopiśmiennictwu oraz historii bibliotek, drukarń i księgarń miejskich). Zajęcia o rozmaitej tematyce, prowadzone są cyklicznie, z wykorzystaniem nowoczesnych środków dydaktycznych (komputer, Internet, filmy edukacyjne). Są one realizowane na życzenie szkół, a więc odpowiadają rzeczywistemu zapotrzebowaniu uczniów. Szczególne miejsce zajmują zajęcia z edukacji regionalnej. Celem tej edukacji realizowanej w MBP jest kształtowanie uczuć patriotycznych do „małej ojczyzny”, pogłębianie wiedzy o regionie, o jego kulturze i dziedzictwie, propagowanie kultury regionalnej, a tym samym współuczestniczenie w pielęgnowaniu tradycji, rozwijanie zainteresowania aktywnością lokalnych twórców, utożsamianie się z dziedzictwem kulturowym regionu, dostrzeganie związku tradycji rodzinnej z tradycjami najbliższego otoczenia, kształtowanie poczucia odpowiedzialności, dostrzeganie wzajemnych relacji pomiędzy kulturą regionalną a narodową (cykl wykładów i prezentacji Rodzinnemu Miastu poświęcony Konopnickiej, Dąbrowskiej i Asnykowi) Liczną grupę (44%) kaliskich czytelników stanowią ludzie młodzi, z przedziału wiekowego 20‑44 lata. Czytając książki rozwijają swoją wyobraźnię i kształtują kre-

„Hotelowy Kalisz” Filia nr 5, fot. Marcin Galant

atywność, zdobywają informacje i zwiększają bogactwo języka. Zainspirowani książkami aktywizują się i rozwijają społecznie, stają się odpowiedzialni i przedsiębiorczy. Dla wielu młodych ludzi biblioteka, jako specyficzna przestrzeń publiczna służąca nieskrępowanej komunikacji, stała się miejscem debiutu literackiego, plastycznego, organizacyjnego czy społecznego, choćby w postaci wolontariatu. Ostatecznie nie każdego satysfakcjonuje alternatywa w postaci pubów, restauracji czy centrów handlowych. Sztandarowym projektem realizowanym we współpracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza i Kinem Helios było „Kino na temat”. Cykl spotkań z autorytetami świata nauki (prof. Marek Hendrykowski, prof. Małgorzata Hendrykowska, prof. Wojciech Otto, prof. Piotr Łuszczykiewicz, dr Kornelia Rybicka, dr Piotr Pławuszewski) połączonych z seansami filmowymi i prelekcjami inspirującymi do dyskusji o aktualnych problemach nurtujących młodzież oraz determinujących współczesne życie społeczne, spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony kaliskich szkół średnich.

Biblioteka jest przestrzenią otwartą i przyjazną dla wszystkich grup wiekowych. Organizuje spotkania i wykłady. Dzięki zbiorom, nowym technologiom oraz tytanicznej często pracy bibliotekarzy, sprzyja kształtowaniu wizerunku miasta hołdującego sztuce i kulturze, daje mieszkańcom Kalisza możliwość poznania i uczestnictwa w wymianie myśli, poglądów oraz twórczości cywilizacji XXI wieku. Miniony sezon to czas owocnej współpracy ze Stowarzyszeniem Promocji Sztuki Łyżka Mleka i wspólnego czytania tekstów m.in. Grochowiaka, Poświatowskiej, Gałczyńskiego, Leśmiana, Tuwima czy Różewicza; w okresie tym MBP współpracowała także z Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk przy promocji kolejnych publikacji z serii „Kaliszanie”, z Sanktuarium św. Józefa przy organizacji IV Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego Redemptoris Custos, a także Okręgiem Kaliskim Polskiego Związku Filatelistów czy Klubem Seniora Osiedla Dobrzec. Z dużym powodzeniem Biblioteka realizowała programy kampanii ogólnopolskich: Narodowego czytania Trylogii Henryka Sienkiewicza, Europejskich Dni Dziedzictwa,

033

Czytelnicy – ogółem 12 151 osób. Podział wg wieku 1%

19%

6%

5% 8%

19%

11% 31%

0-5 lat

„Noc Bibliotek” Filia nr 4, fot. Marcin Galant

Odjazdowego Bibliotekarza, Roku Potockiego (ze znakomitym wykładem prof. Józefa T. Pokrzywniaka i występem Uniwersyteckiego Teatru 24) oraz niezapomnianej Nocy Bibliotek (z grami i zabawami dla każdego, teatrzykiem dla dzieci, wieczornymi rozmowami o książkach, konkursami). Po miesiącach wielkiej dyskusji o przyszłości książki drukowanej, dziś już wiemy, że forma papierowa i elektroniczna muszą ze sobą koegzystować. Miejska Biblioteka Publiczna, której trzon stanowią zbiory tradycyjne zadbała o dostarczenie swoim czytelnikom e-książek. Wystarczyło pobrać kod dostępu i już można było korzystać on-line z e-książek zakupionych przez Wielkopolskie Konsorcjum Bibliotek (którego MBP jest członkiem). Warto pamiętać, że elektroniczna forma książki to doskonałe narzędzie przede wszystkim dla uczniów i studentów. Taka edycja tytułu pozwala na robienie notatek, podkreślanie czy wklejanie zakładek na wybranych stronach bez niszczenia woluminów. To duża szansa dla popularyzacji czytelnictwa, z której kaliska książnica skorzystała. Przyzwyczajeni do ekranów oraz różnorodnych gadżetów czy nowinek technologicznych młodzi ludzie przeczytali 1376 publikacji. Jak na początek akcji, całkiem nieźle, a rozszerzenie oferty o platformę NASBI w kolejnym sezonie pozwoli bezpiecznie postawić e-book na wirtualnym regale bibliotecznym na równi z książką papierową. Dużym wyzwaniem w II połowie 2015 roku będzie przyłączenie do bibliotecznej bazy „Wolnych lektur”. Każdą z 1788 pozycji będzie można nieodpłatnie przeczytać lub odsłuchać na swoim tablecie czy smarfonie. W minionym sezonie MBP pozyskała z programu operacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

034

dodatkowe fundusze na zakup nowości wydawniczych. Na co dzień w sposób znaczący wspierali nas czytelnicy, zaprzyjaźnione instytucje (UAM, PWSZ, IPN) oraz Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki. Niestety, środki finansowe nie pozwalają w pełni na odtwarzanie zasobów – księgozbiór się kurczy. Topnienie zasobów związane jest z selekcją, która stanowi konieczność, a nawet warunek przetrwania. Biblioteczną powinnością jest archiwizacja tego, co ma wartość merytoryczną. Materiały zniszczone, zdezaktualizowane są wycofywane, przekazywane innym lub uwalniane. Kaliska Biblioteka Publiczna stale się rozwija, wdraża nowe formy promocji czytelnictwa, poszerza ofertę, podlega ciągłej zmianie w sferze środków materialnych (zintegrowane systemy komputerowe) i niematerialnych (nowi młodzi bibliotekarze), stawia czoło nowym czasom. Jednak potencjał pracowniczy, umiejętności, kreatywność i chęć dzielenia się doświadczeniami z innymi mogą nie wystarczyć. Współczesny bibliotekarz posiada odpowiednie kompetencje (wielu zajmuje najwyższe stanowiska dla pracowników służby bibliotecznej), nie może jednak w pełni sprostać zmieniającym się potrzebom i oczekiwaniom czytelników-klientów bez większych nakładów finansowych ze strony organizatora. Wielomiesięczne oczekiwanie w kolejce na wybrany tytuł, brak nowoczesnych czytelni ze stanowiskami w których istnieje możliwość podłączenia osobistego laptopa, brak wydzielonych pomieszczeń do zabaw i zajęć edukacyjnych z dziećmi, to tylko wywoływacz czytelniczego zniecierpliwienia, nieodwracalnego zniechęcenia i w ostateczności zagłady kaliskiego bibliotekarstwa publicznego.

6-12 lat

13-15 lat

„Jednodniówka Kalisz – Feniks” prace jury, fot. Marcin Galant

16-19 lat

20-24 lat

25-44 lat

45-60 lat

pow. 60 lat

Plakat „Narodowego czytania”

035

Udostępnienia na miejscu Udostępnienia na miejscu

Podział wg kategorii zawodowej

4% 7% 4% 7%

20%

33%

40% 40% 12%

49% 49% 34%

Dzieci i młodzież

Studenci

Pracujący

Niezatrudnieni, w tym emeryci

Udostępnianie – 173 385 szt. zbiorów

11%

Zbiory specjalne

Inne materiały

Książki i czasopisma oprawne

Czasopisma bieżące

Zbiory specjalne

Inne materiały

13634 13634 835313634 8353 8353

3% 14%

70%

Czasopisma bieżące

Odwiedziny – 123 758 osoby Odwiedziny – 123 758 osoby Odwiedziny – 123 758 osoby

Wypożyczenia na zewnątrz

1%

Książki i czasopisma oprawne

1% 101771 101771 101771

Literatura piękna dla dzieci Literatura piękna dla dorosłych

036

Audiobooki e-książki

Literatura popularnonaukowa

Czasopisma

Wypożyczalnie i czytelnie Wypożyczalnie i czytelnie Wypożyczalnie i czytelnie

Imprezy czytelnicze Imprezy czytelnicze Imprezy czytelnicze

Wystawy Wystawy Wystawy

037

Źródła finansowania

Źródła finansowania

0 0

10000

Dary

20000

30000

20000

30000

40000

50000

40000

50000

3427

Inne Inne

10000

Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”

dyrektor: Helena Mnich

3427 27288

Dary Wpłaty czytelnicze Wpłaty czytelnicze Biblioteka Narodowa

12225

Biblioteka Narodowa Środki budżetowe

Zespół: 6 osób (pracownicy merytoryczni 2 osoby, główny księgowy, pracownik administracji, 2 osoby obsługi)

27288

12225

ul. Górnośląska 66a, 62-800 Kalisz tel. 62 766 43 40 e-mail: [email protected]

19114 19114 41016

Środki budżetowe

41016

Zasoby – 346 616 szt. Struktura nabytków Helena Mnich fot. archiwum Galerii

Zasoby – 346 616 szt. Struktura nabytków

300 000

225 496 200 000 300 000

225 496

97 709 6 961

16 450

Biblioteka główna

6 961

97 709

0 100 000

Filie

16 450

Biblioteka głównazbiory specjalne

Miejska Biblioteka Publiczna im.zbiory Adama Asnyka respecjalne alizowała swoje statutowe zadania poprzez Bibliotekę Główną oraz 9 filii bibliotecznych i 3 oddziały dziecięce. Budżet na 2015 r. wynosi ogółem 2.714.500,00  zł i składa się na niego dotacja w wysokości 2.624.000,00 zł i przychody własne w kwocie: 90.500,00 zł. Z Programu Biblioteki Narodowej Zakup nowości wydawniczych do bibliotek pozyskano w II półroczu 2014 r. dofinansowanie w kwocie 19.114 zł, a w 2015 r. w ramach tego samego Programu złożono wniosek o kwotę 22.179 zł.

038

100 000 200 000

księgozbiór Filie

0

Najważniejsze księgozbiór działania planowane do realizacji w sezonie 2015/2016 w zakresie działalności merytorycznej, organizacyjnej i finansowej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu to: organizacja Narodowego Czytania, udział w obchodach Europejskich Dni Dziedzictwa, wydanie książki Prochem jesteśmy i cieniem: Wspomnienia pośmiertne i nekrologi „Kaliszanina – gazety Miasta Kalisza i jego okolic” 1871‑1892 Marii Kubackiej-Gorweckiej i Moniki Sobczak-Waliś oraz przeprowadzenie kontroli księgozbiorów w Filii nr 7 oraz Filii nr 2 – skontra elektroniczne w oparciu o system SOWA II.

O „Wieży Ciśnień” Ośrodek Kultury Plastycznej powstał w  1986 roku i  był bezpośrednią kontynuacją inicjatywy Grupy Twórców Towarzystwa Miłośników Kalisza, którzy parę lat wcześniej postanowili zorganizować tu  pierwszą wystawę. Od  tego też czasu, istniejąca od lat 30-tych XX wieku wieża ciśnień oprócz charakterystycznej, wpisanej w krajobraz miasta bryły, kojarzyć się może kaliszanom z  szeroko rozumianymi działaniami artystycznymi: od  edukacji przez akcje plastyczne i  plenery, po  prezentacje dorobku artystycznego plastyków wszystkich możliwych dziedzin i profesji. Galeria „Wieża Ciśnień” ma  w  swojej ofercie kilkanaście wystaw rocznie, prezentujących najrozmaitsze formy sztuki i postawy artystyczne, konkurs „W Obiektywie”, cykliczne wystawy zbiorowe prezentujące dorobek artystyczny twórców środowiska kaliskiego oraz nauczycieli plastyków naszego regionu, a także plenery, edukację artystyczną, współpracę z miastami partnerskimi i wiele innych form propagowania sztuki. W dawnej pompowni urządzono kawiarnię, a mieszkanie pracowników wieży przekształcono w  sklep zaopatrzenia plastyków. Wieża Ciśnień jest również właścicielem budynku trafostacji przy kaliskiej Rogatce. Obiekt ten jest wynajmowany, a  dzięki pozyskanym z tego tytułu dochodom, wstęp do galerii jest wolny. Nieodpłatne są także wszystkie wydawane przez OKP katalogi, a  dzieci i  młodzież uczestniczą w zajęciach plastycznych za symboliczną opłatą. Działalność wystawienniczą OKP prowadzi w rytm określonych cykli: wystawy indywidualne, wystawy zbiorowe oraz wystawy będące pokłosiem orga-

nizowanych przez ośrodek konkursów. Ekspozycje autorskie to  przede wszystkim prezentacja dokonań twórców związanych z Kaliszem. Doskonały klimat, stworzony przez dyrekcję i pracowników OKP, jak również zaangażowanie kadry przyczyniają się do  integracji środowisk plastycznych, promocji środowiska lokalnych twórców, a  także umacniania wizerunku Wieży, jako instytucji oferującej ciekawą ofertę i  miejsca doskonale służącego twórczej wymianie myśli. Wieloaspektowe spójne działania, ciekawy program działalności wystawienniczej, edukacyjnej i upowszechnieniowej przekładają się na  umacnianie wizerunku Wieży, jako profesjonalnie działającej placówki kultury o rosnącym znaczeniu i pozycji w pejzażu naszego miasta, doskonale wypełniającej przewidzianą w przestrzeni społecznej misję. Najważniejsze wystawy W sezonie 2014/2015 w  OKP zorganizowano wystawy  m.in.: malarstwa Tadeusza Wolańskiego i Grzegorza Ratajczyka, grafiki Dariusza Chojnackiego i Macieja Guźniczaka, scenografii i kostiumów teatralnych Elżbiety Dietrich, fotografii Piotra Chojnackiego i Stanisława Kulawiaka. W 2015 roku zrealizowaliśmy jubileuszową edycję konkursu fotograficznego „W obiektywie”, który przez dwadzieścia lat swojego funkcjonowania, zdołał trwale odznaczyć się wśród podobnych imprez nie tylko naszego regionu. W tym roku na konkurs wpłynęło 514 prac 84  autorów z całej Polski. W ramach jubileuszu zorganizowaliśmy również wystawę prezentującą dokonania artystyczne wielo-

039

Działki nasze wieczyste, wernisaż prac uczestników projektu, fot. archiwum Galerii

letnich jurorów konkursu, oraz dwie plenerowe ekspozycje obejmujące prace nagrodzone w poprzednich edycjach. Również fotografia stanowiła główne medium projektu „Działki nasze wieczyste”, który sfinalizowany został w październiku 2014. Projekt ukazywał życie rodzinnych działek rekreacyjnych na przykładzie ogrodu o przedwojennej metryce usytuowanego przy ul. Warszawskiej w Kaliszu. Zaproszeni do projektu fotograficy przyglądali się

działkowemu życiu przez cały sezon, od kwietnia do września 2014 r. Tematem fotografii stali się ludzie i zagospodarowana przez nich zieleń. Równolegle do zapisu zdjęciowego powstawał reportaż, pogłębiony o kwerendę archiwalną badaczki dziejów miasta Anny Tabaki, dokumentujący działkową obyczajowość. Autorami czterech odrębnych kolekcji fotografii byli: Jolanta Chowańska, Nika Świtalska, Władysław Wałaszyński i Mariusz Hertmann. Wystawie towarzyszył obszerny katalog z wyżej wymienionym reportażem i reprodukcjami większości prac. Wystawa ta była jedną z imprez towarzyszących organizowanemu w Poznaniu II Wielkopolskiemu Festiwalowi Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki, a w czerwcu i lipcu 2015 r. zaprezentowana została również w Wielkopolskiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. W październiku 2014 r. udostępniona została plenerowa ekspozycja rzeźb Bogdana Jareckiego, pod wspólnym (nawiązującym do podobnej ekspozycji autora z lat dziewięćdziesiątych) tytułem: „Ogródek Jareckiego”. Renowacji i aranżacji zniszczonych i rozproszonych dotąd plenerowych realizacji Bogdana Jareckiego podjęła się dr  Beata Kotecka. Po gruntownej renowacji zyskały one nowy wyraz, żywą kolorystykę oraz, odporną na warunki atmosferyczne, epoksydową powłokę. Bogdan Jarecki to zmarły przed pięciu laty rzeźbiarz i animator kultury, pomysłodawca adaptacji wieży ciśnień na galerię sztuki i miejsce artystycznych spotkań; organizator plenerów i Domu Pracy Twórczej w Brzezinach, rzecznik porozumienia między Polakami i Ukraińcami. Bardzo ciekawą prezentacją, odwołującą się do obszaru zbiorowej pamięci, była wystawa archiwalnych fotografii z początków drugiej połowy ubiegłego wieku, zatytułowa-

Plenerowa rzeźba Bogdana Jareckiego po renowacji wykonanej przez dr Beatę Kotecką, fot. Marisz Hertmann

na „Trzy części całości”. Fotografie pochodziły ze zbiorów Aleksandra Żaryna, nieżyjącego już plastyka związanego z  naszym miastem. Była to druga już, po zeszłorocznej wystawie „Od Rogatki do Wieży”, prezentacja fotografii pochodzących z tej kolekcji. Tym razem tematem ekspozycji były trzy sąsiadujące ze sobą place: Świętego Józefa, Jana Pawła II i Jana Kilińskiego, które mimo historycznego i urbanistycznego kontekstu w jakim powstały stanowią dziś przestrzeń wspólną. Stała oferta

Działki nasze wieczyste, praca Władysława Wałaszyńskiego

040

Plenerowa galeria fotografii to miejsce prezentacji młodych kaliskich fotografików, którzy dali już o  sobie znać na regionalnych i ogólnopolskich imprezach promujących fotografię. Również prezentacje w działającej w Ośrodku kawiarni mają zwykle charakter autorski pod wspólnym tytułem „Amici Viatores” – podróże przyjaciół. Jest to cykl wystaw, gdzie prezentowane są fotograficzne pamiętniki z podróży, wykonane przez artystów związanych z galerią. Wystawy zbiorowe to cykl, w którym mieści się również doroczna wystawa absolwentów Pracowni Grafiki Wydzia-

łu Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu UAM w Poznaniu. Jest ona połączona z obronami prac dyplomowych. Wystawy pokonkursowe realizowane już od kilkunastu lat to wspomniana wyżej „W obiektywie” i „Przegląd Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży”. Oprócz działalności wystawienniczej, Ośrodek prowadzi zajęcia dydaktyczne dla dzieci w  dwóch grupach wiekowych: szkoły podstawowe i  gimnazja. W  minionym sezonie, jednorazowo z  zajęć korzystało średnio 23 uczestników. Zajęcia obejmowały różnorodne techniki, w  tym rysunek, grafikę, malarstwo sztalugowe i  na  szkle oraz rzeźbę. Na terenie OKP znajduje się również sklep z artykułami plastycznymi. Dochody z ich sprzedaży, wynajmu pomieszczeń i dzierżawy gruntu, pokrywają koszty utrzymania obiektu oraz, w  znacznej części, działalności merytorycznej. W kolejnym sezonie działalność wystawienniczą, będącą wynikiem poszukiwań nowych tematów oraz twórców prezentujących różne techniki i  środki wyrazu, realizować będziemy w myśl wymienionych wyżej cyklów. Zawsze też otwarci jesteśmy na  spełnianie oczekiwań miejscowego środowiska artystycznego i naszych odbiorców – deklaruje Helena Mnich, dyrektor OKP „Wieża Ciśnień”.

041

Dźwięki czasu... wernisaż wystawy grafiki i fotografii Dariusza Chojnackiego, fot. Arkadiusz Szymański

Budżet OKP „Wieża Ciśnień” w 2015 r. Dotacja 309 000 zł, przychody własne 69 200 zł, udział dotacji w przychodach własnych 82%. Przychody ogółem 378 200 zł. Na afiszu od września do lipca Wrzesień 2014 Przegląd Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży – 20. edycja konkursu plastycznego kierowanego do uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazialnych z Kalisza i jego bezpośredniej okolicy. Na konkurs wpłynęło 390 prac, z czego do wystawy pokonkursowej zakwalifikowano 84. Jury przyznało 11  nagród w trzech grupach wiekowych (4 trzecie nagrody, 3 drugie i 4 pierwsze) oraz 6 wyróżnień. Październik 2014 Działki nasze wieczyste – wystawa fotografii Jolanty Chowańskiej, Mariusza Hertmanna, Niki Świtalskiej i Władysława Wałaszyńskiego, ukazująca na przykładzie wybranego ogrodu działkowego fenomen miejskich działek, na przestrzeni lat. Wystawie towarzyszył obszerny czterdziestosześciostronicowy katalog ze wstępem historyk sztuki i badaczki dziejów miasta Anny Tabaki. „Działki nasze wieczyste” były jedną z wystaw towarzyszących II Wielkopolskiemu Festiwalowi Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki. Listopad 2014 Zbiorowa wystawa będąca podsumowaniem 10-letniej inicjatywy jaką są międzynarodowe plenery malar-

042

skie w Gołuchowie. W dotychczasowych edycjach tej imprezy uczestniczyło ponad 140 artystów z Polski, Ukrainy, Białorusi, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Włoch, Holandii, Słowacji i Litwy. Wystawie towarzyszyło dwunastostronicowe wydawnictwo z tekstem komisarza pleneru Wolodymyra Czornobaja. Grudzień 2014 Demonstracja psychodeliczna – wystawa malarstwa Tadeusza Wolańskiego, emerytowanego profesora Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi i Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu UAM w Poznaniu. „Obrazy Tadeusza Wolańskiego są prawdziwie malarskie, tak jak malarstwo pojmować się powinno. Jedno jest absolutnie pewne, to sztuka w pełni oryginalna naznaczona wspaniałą osobowością artysty, to twórczość wybitna” – napisał we wstępie do katalogu prof. Andrzej Nawrot. Wystawie towarzyszył szesnastostronicowy katalog z tekstami wspomnianego wyżej prof. Andrzeja Nawrota i autora wystawy. Styczeń 2015 Dźwięki czasu i przestrzeni – wystawa grafiki i fotografii Dariusza Chojnackiego, kierownika Pracowni Grafiki w Instytucie Architektury Tekstyliów Politechniki Łódzkiej. Dariusz Chojnacki jest od blisko dwudziestu lat związany z kaliskim środowiskiem artystycznym. Przez wiele lat prowadził galerię W Hallu, działającą w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu oraz uczestniczył w licznych wystawach środowiska kaliskich artystów-plastyków. Wystawie towarzyszył szesnastostronicowy katalog z tekstami profesora Edwarda Habsdana i autora.

W obiektywie 2014, wernisaż wystawy pokonkursowej wystawy, fot. Arkadiusz Szymański

Luty 2015 Czterech obiektywnych – wystawa prezentująca dokonania artystyczne wieloletnich jurorów konkursu fotograficznego „W obiektywie”: Piotra Chojnackiego, Stanisława Kulawiaka, Macieja Guźniczaka i Grzegorza Ratajczyka. Na wystawie zaprezentowane zostały prace fotograficzne (Piotr Chojnacki, Stanisław Kulawiak), graficzne (Maciej Guźniczak) i malarskie (Grzegorz Ratajczyk). Jurorzy konkursu to w większości pracownicy naukowi związani z Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu, Wydziałem Pedagogiczno-Artystycznym UAM w Kaliszu oraz czynni zawodowi artyści fotograficy. Wystawie towarzyszył szesnastostronicowy katalog z pracami i tekstami autorów. Marzec 2015 W OBIEKTYWIE ’14 to wystawa obejmująca prace wyłonione w 20. edycji otwartego ogólnopolskiego konkursu fotograficznego. Na konkurs wpłynęło 514 prac, 84 autorów. Na wystawę pokonkursową zakwalifikowano prace  24  autorów. Jury przyznało dwie nagrody drugie oraz pięć równorzędnych wyróżnień. Wystawie towarzyszył katalog z reprodukcjami prac wyróżnionych i nagrodzonych oraz prac autorów zakwalifikowanych do wystawy pokonkursowej. Kwiecień 2015 Trzy części całości to wystawa archiwalnych fotografii Kalisza z lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Ekspozycja ta cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców miasta, mamy więc nadzieję, że zbiory które obecnie posiadamy pozwolą nam uczynić to przedsięwzięcie cyklicznym. Wystawa zapowiedziana została przez czterostronicowe zaproszenie zawierające reprodukcje eksponowanych fotografii i tekst wyjaśniający ideę wystawy.

Maj 2015 Elżbieta Dietrych, Scenografia. To wystawa aktywnej, również w naszym mieście łódzkiej scenografki Elżbiety Dietrych, prezentująca jej blisko czterdziestoletni dorobek artystyczny. Na wystawę złożyły się projekty scenografii, kostiumów, lalek oraz fotografie prezentujące zrealizowane przez nią spektakle teatralne, ze szczególnym uwzględnieniem tych powstałych na zamówienie Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Wystawie towarzyszył szesnastostronicowy katalog z projektami i realizacjami scenograficznymi oraz z tekstem autorki. Czerwiec 2015 Trzecia wystawa sztuki nieprofesjonalnej – kolejna z cyklu wystawa prezentująca przegląd dokonań artystycznych twórców amatorów działających w naszym mieście. Na wystawie zaprezentowaliśmy obrazy olejne, grafiki, rysunki i rzeźby dziewięciu autorów. Pierwszą wystawę z tego cyklu zorganizowaliśmy w 2004 roku. Wystawie towarzyszyło sześciostronicowe wydawnictwo z reprodukcjami wybranych prac i biogramami uczestników przeglądu. Lipiec 2015 Dyplomy 2015 – cykliczna wystawa grafiki warsztatowej absolwentów studiów licencjackich i magisterskich Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu UAM w Poznaniu. Prezentacja połączona była z obroną dyplomów, która miała miejsce również w naszym ośrodku. Wystawie towarzyszył dwunastostronicowy katalog z reprodukcjami prac dyplomowych wszystkich uczestników wystawy oraz z tekstem kierownika Pracowni Grafiki dr hab. Macieja Guźniczaka.

043

Artyści biorący udział w wystawie: Adam Czech, Dariusz Fodczuk, Ryszard Gancarz, Tadeusz Gaworzewski, Sławomir Grabowy, Janusz Marciniak, Martyna Rzepecka, Justyna Scheuring, Dariusz Słota, Magdalena Szczęśniak, Monika Wawrzyniak, Wojtek Wroński, Krzysztof Wróblewski i Witold Zaręba.

Galeria Sztuki im. Jana Tarasina

pl. św. Józefa 5, 62-800 Kalisz tel/fax 62 7674081 e-mail: [email protected] www.tarasin.pl

15.01 – 1.03.2015 MARTA FREJ – MEMY Marta Frej, poszukując inspiracji do swoich artystycznych działań, postanowiła przenieść tą popularną formę komentowania społecznych wydarzeń na teren sztuki. W ten oto sposób powstały rysunki, których wzorzec opiera się na zdjęciach i obrazach znalezionych w sieci. Frej okrasza je soczystymi, pełnokrwistymi komentarzami, które trafnie diagnozują kulturowe mechanizmy zachowań, oraz sposo-

dyrektor Małgorzata Kaźmierczak Dyrektor – etat Główna księgowa – ¼ etatu Główny specjalista ds. administracji i kasjer – etat Specjalista ds. projektowania graficznego, dokumentacji wydarzeń i obsługi technicznej – etat Specjalista ds. edukacji plastycznej – etat Ogółem na dzień 30.06.2015 – 4 ¼ etatu

ce w świadomym przetworzeniu ikony w malarstwo nowoczesne. W początkach swojej twórczości odrzuciła to doświadczenie, by po latach do niego wrócić, uczynić z niego materię sztuki własnej, wzbogacić je o inne jeszcze elementy, pozwalające kreować obrazy o ogromnej sile przekazu, monumentalne w wyrazie, o znacznym stopniu uogólnienia i ponadjednostkowym przesłaniu.

11.06 – 19.07.2015 BENEDYKT JERZY DORYS – SZTUKA PORTRETOWANIA CZY REALNOŚĆ DOKUMENTU Benedykt Jerzy Dorys (właściwie Rotenberg) to urodzony w 1901 roku w Kaliszu wybitny fotograf mody i portrecista. Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach: Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Sztuki w Łodzi. Niedawne ujawnienie całego archiwum Dorysa, znajdującego się w Bibliotece Narodowej w Warszawie, pozwala spojrzeć na jego dorobek artystyczny z nowej perspektywy. Może również skłaniać do różnorodnych interpretacji jego twórczości. Odkrywa przed nami szerokie zainteresowania artysty. Ukazuje go nam jako czasami bawiącego się fotograficzną formą w zakresie tańca, teatru i dokumentu, który paradoksalnie stał się jego najważniejszym dokonaniem.

28.11.2014 – 10.01.2015 KALISKIE BIENNALE RYSUNKU I GRAFIKI – PRÓBA 2 Kaliskie Biennale Rysunku i Grafiki przyłącza się do kultywowania wielkiej tradycji grafiki w bardzo skromnym, kameralnym wymiarze, co zachęca organizatorów do stworzenia laboratorium dyskusji i przemyśleń, monitorowania techniki graficznej i znalezienia nowych kodów dla tych autonomicznych dziedzin w sztuce.

23.01.2015 wernisaż wystawy ze zbiorów Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Domu Pomocy Społecznej w Kaliszu W uroczystym otwarciu wzięły udział m.in.: Małgorzata Kaźmierczak – dyrektor Galerii, Karolina Pawliczak – wiceprezydent Kalisza, Irena Sawicka – skarbnik miasta i Jolanta Mancewicz – radna Rady Miejskiej Kalisza.

Wystawiennictwo w sezonie 2014/2015

11.09 – 31.10.2014 Beata Ewa Białecka – Dzięki Bogu jestem kobietą Białecka kończąc krakowską ASP w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego dobrze poznała możliwości tkwią-

044

5.03 – 12.04. 2015 SŁAWOMIR PAWSZAK – PAINTER’S DILEMMA Wystawa indywidualna malarstwa Sławomira Pawszaka. „Rzecz raczej w tym, że jak na abstrakcję, w tym malarstwie wszystko jest zbyt konkretne. Powierzchnia płótna, farba, jej grube, reliefowe faktury, jej ściekanie, plamy i płaszczyzny, relacje kolorów, kompozycje form – to nie żadna abstrakcja. To rzeczywistość (malarska). Pawszak pragnie pokazać malarstwo, czynić je widocznym w tym sensie, abyśmy patrząc na obraz znów widzieli właśnie obraz, a nie cokolwiek innego, do czego dzieło mogłoby nas odsyłać.” (Stach Szabłowski) 16.04 – 27.05.2015 IWONA DEMKO & BARTEK JARMOLIŃSKI – VERSUS Pojęcie versus w języku polskim jest używane w znaczeniu: przeciwko. Znaczenie to jednak nie pochodzi z łaciny, gdzie słowo oznacza: w stronę. Angielszczyzna nadała mu znaczenie odwrotne i to właśnie znaczenie przejęła polszczyzna: przeciw i w porównaniu. Wspólna wystawa Iwony Demko i Bartka Jarmolińskiego nazywa się „Versus” i obraca się wokół pytań: czym jest prawdziwa kobiecość i czym jest prawdziwa męskość. Czy można się zdystansować do tych kategorii i nimi bawić? Czy płeć może być kostiumem?

Małgorzata Kaźmierczak, fot. Jakub Seydak

9.07. – 4.09.2014 Damian Kwiatkowski „Kfiatek” – Efronteria Wystawa absolwenta Liceum Plastycznego w Kaliszu (2011) i Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uprawia fotografię i malarstwo. Głównym medium które wykorzystuje jest szablon (stencil). W ręcznie wycinanych, wielowarstwowo nakładanych matrycach, zapisuje fascynację fotograficznym realizmem i graficznymi efektami szukając własnego miejsca w świecie street artu.

bów myślenia, choć w głównej mierze dotyczą one sfery kobiecości, jak i recepcji ciała. Błyskotliwe i świetnie narysowane memy Frej zmuszają do myślenia, jak i zrewidowania własnych poglądów na temat fizyczności oraz stereotypów, które naruszają cielesną autonomię jednostki. Jej realizacje to wizualny bodziec do powiększania przestrzeni wolności, która nieustannie ograniczana jest przez politykę, religię oraz media.

Wernisaż wystawy Beaty Ewy Białeckiej, fot. archiwum Galerii

045

do jednego zbioru – przestrzeni miasta, poprzez połączenie ich wspólnym mianownikiem multimedialnym: obraz – tekst – dźwięk, przy pomocy współczesnych technik wizualnych (projekcje na ścianach obiektów). Punktami tymi były: Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego oraz Mała Elektrownia Wodna. LISTOPAD 2014 MIESIĄC PERFORMANCE Sztuka performance w swej początkowej fazie była prezentowana w miejscach mniej ważnych, zdegradowanych, opuszczonych, nieistotnych dla sztuki rynkowej. Wykorzystując swoją obecność na marginesie, niespodziewanie stała się potężną siłą zdolną do emisji ważnych i krytycznych wypowiedzi. Artyści, którzy w listopadzie wystąpili w Kaliszu są w czołówce performerskiego świata. 05.11.2015 – Paweł Kwaśniewski (Warszawa, Polska) 12.11.2015 – Omar Ghayatt (Berno, Szwajcaria) 19.11.2015 – Irma Optimisti (Helsinki, Finlandia) 26.11.2015 – Jeffery Byrd (Cedar Falls, Iowa, USA) 19.03.2015 DE TOP OF DE TOP – PERFORMANCE ARTIEGO GRABOWSKIEGO Performance nawiązujący do twórczości Jerzego Beresia, połączony z pokazem filmu o artyście „Spełnia się” w ramach cyklu KINO (NA) SZTUKI.

Paweł Kwaśniewski, fot. archiwum Galerii

25.06.2015 JAN PIENIĄŻEK & DARIUSZ MAKARUK – JAN TARASIN. DZIŚ SĄ MOJE IMIENINY Zaprojektowany specjalnie dla Galerii cykl zdarzeń artystycznych inspirowanych twórczością Jana Tarasina. WYKŁADY, SPOTKANIA, WARSZTATY

SZTUKA PERFORMANCE, SZTUKA W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ 7.07.2014 JUSTYNA KOEKE – MOJA MAMA JEST KRÓLEWNĄ Warsztaty na Głównym Rynku, podczas których Justyna Koeke zaprosiła napotkane mamy do odegrania przed pociechami ról księżniczek oraz przeprowadzi artystyczno-animacyjne warsztaty. Ponadto, każdy najmłodszy uczestnik mógł zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie ze swoją „Mamą Królewną”. 13.09.2014 JAN PIENIĄŻEK & DARIUSZ MAKARUK – TRÓJKĄT KALISKI/TRANSFER Akcja – instalacja o nazwie Trójkąt Kaliski/Transfer była próbą interpretacji relacji pomiędzy punktami należącymi

046

5 – 6.07. 2014 DAMIAN KWIATKOWSKI “KFIATEK” – WAKACYJNE WARSZTATY STREET ARTU Warsztaty własnoręcznego tworzenia prac graficznych za pomocą szablonu, pod czujnym okiem prowadzącego, który nie waha się użyć ciętych sentencji byle tylko przekazać tajemną sztukę wycinania szablonów wszystkim zainteresowanym. 08.12.2014 IWO ZMYŚLONY – NOWA DUCHOWOŚĆ W SZTUCE (WYKŁAD) 21.01.2015 JAKUB DĄBROWSKI I ANNA DEMENKO – CENZURA SZTUKI W III RP Wykład połączony z promocją książki „Cenzura w sztuce polskiej po 1989 roku”.

Plener „Zielona sztuka”, warsztaty z Arturem Żmijewskim, fot. archiwum Galerii

25 – 27.02.2015 WARSZTATY TWORZENIA WIDEOKLIPÓW Z YACHEM PASZKIEWICZEM

19 – 20.05.2015 PŁYNNA TOŻSAMOŚĆ – WARSZTATY DARIUSZA FODCZUKA

27.02.105 NOC WIDEOKLIPÓW I SPOTKANIE Z YACHEM PASZKIEWICZEM Wspólnie oglądanie teledysków nagrodzonych na Yach Film Festiwal 2014.

26.06.2015 ADAM MAZUR – PO KOŃCU FOTOGRAFII (WYKŁAD)

9.04.2015 DR MAŁGORZATA KAŹMIERCZAK – THE ARTIST IS PRESENT, INNY PUNKT WIDZENIA (WYKŁAD)

19.11.2014 BREAKING THE FRAME, REŻ. MARIELLA NITOSŁAWSKA

14.04, 20.04, 21.04.2015 KALISZ, ŻALISZ SIĘ CZY CHWALISZ? – WARSZTATY ŁUKASZA TRUSEWICZA Warsztaty w przestrzeni Kalisza dla młodzieży 18+, stanowiące zaczyn do refleksji na temat miasta jako źródła inspiracji – tła i ramy działań artystycznych.

11.12.2014 PRZYPADEK JOSEPHINE H..., REŻ. IZABELLA GUSTOWSKA Pokaz filmu i spotkanie z artystką

17.04.2015 DRUGA PŁEĆ – CZY TO MOŻLIWE? – WARSZTATY Z IWONĄ DEMKO I BARTKIEM JARMOLIŃSKIM Warsztat dotyczący wystawy „Versus” w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu, odnoszący się do tematyki gender ukazanej w pracach Demko i Jarmolińskiego.

KINO (NA) SZTUKI – CYKLICZNE POKAZY FILMÓW O SZTUCE I ARTYSTACH

29 i 30.01.2015 CZŁOWIEK Z KAMERĄ FILMOWĄ, REŻ. DŻIGA WIERTOW 12.02.2015 KSIĄŻĘ, REŻ. KAROL RADZISZEWSKI Pokaz filmu i spotkanie z udziałem Karola Radziszewskiego, Włodzimierza Garsztki i Macieja Michalskiego.

047

POSTÓJ ZE SZTUKĄ Cykliczna interwencja w przestrzeni miejskiej organizowana przez Galerię. Przez cały rok na przystankach w centrum miasta prezentowane są dzieła, z których większość powstaje specjalnie na nasze postoje. Do spotkania z mieszkańcami Kalisza zaprosiliśmy zarówno artystów doświadczonych w prezentowaniu swojej sztuki w miejscach publicznych, jak i tych, którzy chcieliby się zmierzyć z tym zadaniem. Pokazaliśmy już prace: „Maska rytualna 01” Przemysława Branasa i „Ryszard Cieślak” Karola Radziszewskiego. Kuratorką projektu jest Małgorzata Kaźmierczak. 30. KONKURS PLASTYCZNY ŚWIAT DZIECKA Na 30. Konkurs Plastyczny „Świat Dziecka” wpłynęły 823 prace, z których komisja w składzie: Małgorzata Kaźmierczak – dyrektor Galerii, Dominika Adamus – przedstawicielka sponsora – Leroy Merlin i Ewa Kopeć – specjalista ds. edukacji kulturalnej w Galerii, nagrodziła 20 oraz wyróżniła 97 autorów. Uroczyste otwarcie wystawy i wręczenie nagród nastąpiło tradycyjnie 1 czerwca o godz. 12.00. Nagrody o wartości ok. 3000 zł ufundował market Leroy Merlin Kalisz, Koh-i-noor Polska, a także Anna Walczak i Juliusz Piotrowski z Media Markt Kalisz. Wystawa była czynna do 6 czerwca, obejrzały ją 184 osoby. Do wystawy wydano plakat z reprodukcjami nagrodzonych prac. WARSZTATY PLASTYCZNE

Przemysław Branas w cyklu „Postój ze sztuką”, fot. archiwum Galerii

W odpłatnych zajęciach „Pracowni pod Galerią” wzięło udział 5 osób w wieku 13‑16 lat. Prowadzone były zajęcia w zakresie rysunku studyjnego, klasycznych typów kompozycji, współzależności treści i formy w pracy artystycznej. Młodzież wzięła również udział w organizowanych przez Galerię warsztatach prowadzonych przez Bartka Jarmolińskiego i Iwonę Demko oraz Dariusza Fodczuka. ZAPOWIEDZI NA NOWY SEZON

19.03.2015 SPEŁNIA SIĘ, REŻ. GAWEŁ KOWNACKI 09.04.2015 ARTYSTKA OBECNA, REŻ. MATTHEW AKERS Film poprzedzony wykładem o sztuce performance autorstwa dr Małgorzaty Kaźmierczak. 26.05.2015 DZIEŃ MATKI Z FILMAMI MAŁGORZATY GOLISZEWSKIEJ Pokaz filmów krótkometrażowych, w tym znanego i nagradzanego „Ubierz mnie”, oraz spotkanie z artystką. 18, 19 i 22.06.2015 BENEDYKTA JERZEGO DORYSA ŻYCIE SZCZĘŚLIWE, REŻ. MARIA KWIATKOWSKA

048

W lipcu 2015 Galeria zaprosiła zwiedzających na „Rozmowę” – wystawę obrazów i rysunków Janusza Karbowniczka. Kolejną wakacyjną inicjatywą był plener artystyczny „Zielona Sztuka 2”, dla dzieci w wieku 8‑12 lat, zorganizowany w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie w dniach 4‑8 sierpnia. Podczas pleneru grupa dzieci pod okiem wykwalifikowanych animatorek i artystów (Artura Żmijewskiego, Justyny Górowskiej i Adama Gruby) poznawała świat przyrody i jego związki ze sztuką oraz rozwijała swoje talenty artystyczne. Sezon 2015/2016 zainaugurowała wystawa Poli Dwurnik „Morfologia podłogi”. Wernisaż odbył się 3 września, a 4 września artystka poprowadziła warsztaty z dziećmi, nawiązujące do tematu wystawy. W nadchodzącym sezonie będziemy kontynuować cykl KINO (NA) SZTUKI, czyli comiesięczne pokazy filmów artystycznych, o artystkach i artystach, robionych przez artystki i artystów. W jego ramach zaprezentowaliśmy już „Wyjście przez sklep z pamiątkami” autorstwa najbardziej znanego artysty street

artu – Banksy’ego (10.09.2015). Natomiast 29.10.2015  r. pokażemy filmy Józefa Robakowskiego, a w listopadzie – „I tak nie zależy nam na muzyce” w reżyserii Cedrica Dupire i Gasparda Kuentza. Wkrótce podamy informacje o kolejnych filmach prezentowanych w tym cyklu. Po raz kolejny Galeria będzie starała się również zaznaczać swoją obecność w przestrzeni Kalisza i prezentować sztukę nie tylko zwiedzającym wystawy, ale również mieszkańcom miasta, którzy nie odwiedzają nas na co dzień. 11 września, z okazji Europejskich Dni Dziedzictwa, odbyły się warsztaty dla młodzieży prowadzone przez Dariusza Fodczuka, a wieczór zakończyły projekcje multimedialne na budynku przy ul. Niecałej. Będziemy również wciąż obecni na kaliskich przystankach autobusowych, pokazując w ich witrynach kolejne dzieła sztuki współczesnej w ramach cyklu POSTÓJ ZE SZTUKĄ. 15 października 2015 odbył się wernisaż wystawy Łukasza Trusewicza „Gra”. Tak jak w poprzednim sezonie, międzynarodowi artyści performance będą dalej regularnie gościć w Kaliszu. 22 października odbędzie się perfor-

mance Kamila Guentariego z Francji, na listopad zaprosiliśmy Richarda Boulangera z USA, a 15 grudnia wystąpią u nas Alastair MacLennan z Irlandii Północnej i Mehdi Farajpour z Iranu. W grudniu odbędzie się również kolejna wystawa, czyli „Bóg-Honor-Ojczyzna” Dariusza Fodczuka, a w styczniu zaprezentujemy twórczość Krzysztofa Wróblewskiego. Ważną część naszej działalności stanowi edukacja artystyczna, dlatego w programie nie zabraknie również warsztatów. Poza tymi związanymi z wystawami oraz regularnymi zajęciami plastycznymi proponowanymi przez „Pracownię pod Galerią” będziemy oferować również inne, jednorazowe skierowane do różnych grup wiekowych. I tak od 18 do 19 listopada 2015 r. zorganizujemy warsztaty architektoniczne, a między 27 a 29 stycznia 2016 r. – rotoskopii, które poprowadzi Yach Paszkiewicz – autor bardzo entuzjastycznie przyjętych w ostatnim sezonie warsztatów wideoklipu. Zwieńczeniem działań z Paszkiewiczem będzie, otwarta dla wszystkich zainteresowanych, noc filmów animowanych.

Działalność Galerii w liczbach Nazwa

Liczba

Frekwencja

Wystawy

9

4362

Performance

5

240

Wykłady, filmy

11

430

Warsztaty

6

277

Wydarzenia artystyczne

3

205

Konkursy

2

833

Katalogi

3

Nakład 1100 egz.

Foldery

6

Nakład 1800 egz.

Struktura dochodów Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu Przychody wykonane w roku 2014 (zł)

Przychody planowane w roku 2015 (zł)

% 3:2

2

3

4

Przychody ogółem

411.792

434.700

106

– dotacja podmiotowa

382.000

400.000

105

– przychody pozostałe

29.792

34.700

116

4.750

13.500

284

19.720

5.000

25

5.313

16.200

305

Wyszczególnienie 1

w tym: wpływy z edukacji plastycznej wpływy ze sprzedaży usług pozostałe wpływy

049

Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu Pl. Bogusławskiego 1, 62‑800 Kalisz tel. 62 760 53 00, 62 760 53 02, fax. 62 760 53 03 e-mail: [email protected] www.teatr.kalisz.pl dyrektor naczelny i artystyczny: Magda Grudzińska kierowniczka artystyczna: Weronika Szczawińska pracownicy: zespół artystyczny – 21 pracownicy administracyjni – 19 zespół techniczny i obsługa sceny – 29

Magda Grudzińska, fot. Piotr St. Walendowski

„Diabełek Pawełek”, fot. Bartek Warzecha

Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego jest najstarszą instytucją kultury w Kaliszu, której historia obejmuje ponad 200 lat. Jej założycielem był Wojciech Bogusławski, ojciec polskiego teatru i patron kaliskiej sceny. Jest to zarazem jedyna profesjonalna scena teatralna w regionie. Repertuar adresowany jest do widzów o zróżnicowanych oczekiwaniach i gustach. Teatr przygotowuje spektakle zarówno dla publiczności o tradycyjnych upodobaniach, dla miłośników współczesnego dramatu, jak i przedstawienia adresowane do najmłodszych widzów. Na afiszu W sezonie 2014/2015 w siedzibie Teatru odbyło się 269 spektakli, w tym 152 spektakle na Dużej Scenie, 92 na Scenie Kameralnej i 25 w Malarni. Frekwencja na wszystkich scenach wyniosła 92%, a Teatr odwiedziło 42.095 widzów (w stosunku do sezonu 2013/2014 frekwencja wzrosła o 2,5%). Przedstawienia premierowe Pierwszą premierą sezonu 2014/2015 był Fantazy Juliusza Słowackiego w reżyserii Macieja Podstawnego. Reżyser wraz ze scenografem Mirkiem Kaczmarkiem do-

050

strzegli podobieństwo świata bohaterów schyłkowego romantyzmu lat 40. XIX wieku do Polski czasów ostatniej transformacji ustrojowej z lat 90. minionego wieku. Tłem opowieści są projekty nowoczesnej Polski oraz marzenia o lepszym świecie i lepszym człowieku, ograniczane przez zaściankowe poglądy i nieudaną architekturę. Na szczególną uwagę w tym spektaklu zasługuje gra aktorska. W jednej z recenzji czytamy; „Oto oglądamy na scenie pełnokrwiste postacie, z których każda gra swoją grę. Fantazy Dymeckiego to współczesny wielkomiejski hipster – obserwujący z ironią świat z niebywałego dystansu. (…) Nie jest karykaturą romantycznego kochanka, to człowiek, który poszukuje związków „bez zobowiązań”. Dymecki mówi swoje kwestie, szczególnie te z końca dramatu, tak jak człowiek, który nie jest przekonany do słuszności własnego postępowania, ale jako człowiek dobrze wychowany doskonale wie, co w danej chwili powiedzieć wypada. (…) Przeciwwagą dla niego jest Idalia – znakomita rola Kłos-Kleszczewskiej. Jej Idalia (…) jest współczesną, neurotyczną kobietą, która mówi nienaturalnym, wysokim głosem, tak jakby cały czas miała ściśnięte gardło. (…) Taką bezafektową wersję uczucia pokazuje też Stella Izabeli Beń. Jest lekko cyniczną, seksualnie prowokującą młodszą siostrą, która korzystając ze sprzyjających okoliczności postanawia odbić starszej siostrze potajemnego

narzeczonego – Jana (Jan Jurkowski). Jest w niej jakaś bezwzględność, która pozwala jej prowadzić tę grę w uwodzenie, testować działanie własnej kobiecości na innych. (…) Spektaklowa Diana okazuje Fantazemu wrogość, (…) Kałędkiewicz gra tu głównie wzgardę i agresję, w niej też nie ma nic ze stereotypowej romantycznej kobiecej słabości. Właśnie te ludzkie portrety – mocno, wyraziście zagrane – są tym, co powoduje, iż ten spektakl wciąga do swojego świata. Pozwala niemal z zapartym tchem śledzić historie ludzi, którzy w bardzo mało sprzyjających okolicznościach próbują zachować się właściwie, porządnie i zgodnie z tym, czego się od nich oczekuje.” (Poetyka pisania projektu, Joanna Ostrowska, teatralny.pl, 5‑11‑2014) Produkcja spektaklu została dofinansowana w ramach Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”, realizowanego z okazji obchodów 250-lecia teatru publicznego w Polsce. Konkurs realizuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Nowe spektakle mogli też oglądać młodzi widzowie. Reżyser i choreograf Mikołaj Mikołajczyk oraz dramaturg Marcin Cecko stworzyli współczesną baśń Diabełek Pawełek, opartą na „Opowieściach z ulicy Broca” autorstwa francuskiego pisarza Pierre’a Gripari. Autor pisywał swoje baśnie wspólnie z dziećmi. Z ich wyobraźni czerpał inspi-

racje, by tworzyć niezwykłe światy, postaci i ważne treści traktujące o tolerancji i o tym, że nigdy nie można tracić wiary w dobro. Spektakl to historia Diabełka wyrzuconego z piekła za dobre zachowanie. Gdzie potem trafia i w jaki sposób się to dzieje – trzeba po prostu zobaczyć. Diabełek… zasłużył na bardzo ciekawą recenzję autorstwa Witolda Mrozka; „Pawełek przez tunel metra ucieka z piekielnych otchłani, by spotkać na swojej drodze przestraszonego księdza i opryskliwego papieża. Wreszcie przyjdzie mu zdawać egzamin przed samym Jezusem Chrystusem, który w Teatrze im. Bogusławskiego... rapuje. (…) Ale Diabełek Pawełek to ani bluźnierczy manifest, ani pomoc dydaktyczna dla katechety. Raczej pogodna opowieść o spełnianiu marzeń, okraszona absurdalnym poczuciem humoru. Diabelską bajką zajął się w Kaliszu niezwykły tandem. Reżyser Mikołaj Mikołajczyk to na co dzień tancerz i choreograf, jedna z najbardziej interesujących osobowości tańca współczesnego w Polsce. Adaptację przygotował dramaturg Marcin Cecko znany ze współpracy przy najbardziej odjechanych spektaklach Krzysztofa Garbaczewskiego. Spektakl intryguje oprawą plastyczną daleką od bajkowej sztampy. Scenografia Artura Lisa i kostiumy Marty Sali najeżone są aluzjami do konstruktywizmu z pierwszej połowy XX w. – geometryczne formy, powiększone przedmioty. Ale Diabełek Pawełek to przede wszystkim świetna zabawa

051

„Klęski w dziejach miasta”, fot. Bartek Warzecha

„Nieboskłon”, fot. Marta Ankiersztejn

052

dla siedmio- czy dziesięciolatków.”(Kiedy diabeł dezerteruje z piekła, Witold Mrozek, Gazeta Wyborcza online 26‑01‑2015) Kolejną premierą, tym razem dla najmłodszych widzów – w przedziale wiekowym 0,5‑3 lat – był NIEBOskłon Alicji Morawskiej-Rubczak, specjalistki od teatru dla tzw. „najnajów”. Przepiękna scenografia, kostiumy i sposób gry aktorów pokazuje, że teatr może bawić i kształtować wrażliwość dzieci już od początku ich rozwoju. NIEBOskłon doczekał się już również występów festiwalowych – został zaproszony na festiwal „Sztuka Szuka Malucha” w Poznaniu i Gdańsku, gdzie zebrał bardzo dobre recenzje: NIEBOskłon Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu to przedstawienie niezwykłe. Mali widzowie mieli okazję spędzić czterdzieści pięć minut w chmurach, obserwując, nasłuchując i odczuwając zjawiska atmosferyczne. Deszcz, burza, tęcza, mżawka i śnieg zostały pokazane w sposób zaciekawiający dzieci, pomysłowo i w dostosowanym do wieku odbiorców tempie, a jednocześnie z dużym smakiem. Scenografia Barbary Małeckiej, jasna, pełna światła i przyjazna, zachwycała doborem barw i faktur. Mimo umowności, mali widzowie bezbłędnie odczytywali przekazywane treści. Aktorki, Małgorzata Kałędkiewicz i Ewa Kibler, stanęły na wysokości zadania, i to niełatwego zadania. Ich role były dość wymagające fizycznie, a przy tym niosły wiele ciepła i łagodności.” – (Maluchy zdobyte, czyli refleksje po festiwalu „Sztuka Szuka Malucha” Małgorzata Bierejszyk, Katarzyna Wysocka, Gazeta Świętojańska online 21‑07‑2015) Sezon 2014/2015 w kaliskim Teatrze to zwrócenie się „ku miastu i mieszkańcom” nie tylko ze względu na szereg projektów i warsztatów o charakterze integracyjnym i edukacyjnym, ale także ze względu na poruszenie lokalnych spraw na lokalnej scenie. Weronika Szczawińska, opierając się na tekście Agnieszki Jakimiak, napisanym na zamówienie Teatru, wyreżyserowała Klęski w dziejach miasta. Jest to swego rodzaju artystyczna wyprawa w ruiny, eksploracja efektów katastrof i tragedii doświadczających Kalisz na przestrzeni wieków. To jednak nie ponura okazja do umartwiania się i odgrzebywania ran, a raczej próba stworzenia nowej historii o mieście, zwracająca się ku jego utopijnej przyszłości. Z poruszaną w spektaklu problematyką mogą utożsamić się mieszkańcy każdego miasta na świecie. Przedstawienie zrealizowano ze środków budżetowych Miasta Kalisza w ramach mecenatu nad kulturą. Spektakl na pewno nie odbił się bez echa wśród lokalnych widzów. Szczególnie trafnie oddaje to recenzja Mirosławy Zybury; „Tekst autorstwa Agnieszki Jakimiak zaskakuje celnością spostrzeżeń, błyskotliwością, poziomem dowcipu. Z kolei Weronice Szczawińskiej, która podjęła się reżyserii, udało się – wespół z pozostałymi twórcami i zespołem aktorskim – stworzyć przedstawienie, które ogląda się tak dobrze, jak przyjemnie patrzy się na precyzyjnie skonstruowaną machinę. To nowoczesne dzieło, obłożone przedziwnym, muzycznym instrumentarium, podbite kostiumami-metaforami. Oparte na dźwięku, geście, rytmie Klęski w dziejach miasta są jak dawna pieśń niesiona przez kolejne pokolenia żyjące na danej przestrzeni, swoisty oniryczny niby-przewodnik turystyczny. Albo może raczej – zaprzeczenie tego, co można turystyką (w szerokim zna-

Budżet Teatru Wyszczególnienie

Wykonanie za 2014 rok (zł)

PLAN na 2015 rok (zł)

Wskaźnik 3:2 (%)

2

3

4

Przychody ogółem na działalność bieżącą

7 106 691

7 547 038

106,20

I. Dotacja, z tego:

5 884 390

6 095 338

103,58

• dotacja organizatora*

5 539 390

5 654 890

102,09

• pozostałe dotacje**

345 000

440 448

127,67

• Miasto Kalisz

200 000

200 000

100,00

• MKiDN

100 000

181 500

181,50

–

18 948

–

45 000

40 000

88,89

1 222 301

1 451 700

118,77

• z działalności statutowej

936 637

1 061 200

113,30

• pozostałe przychody

285 664

390 500

136,70

1

• ImiT • Instytut Teatralny II. Przychody własne, z tego:

* w dotacji organizatora za rok 2015 uwzględniono dotację celową w kwocie: 67.500 zł ** dotacje pozostałe szczegółowo

2014 rok

2015 rok – plan

120000

150000

80000

50000

100000

100000

• MkiDN – projekt „Co słychać?”

 –

40000

• MKiDN – projekt „Załóż moje okulary”

 –

41500

45000

 –

• Instytut Teatralny – projekt „Kalisz: Laboratorium dla przyszłości”

–

40000

• IMiT – Choreografia myśli

 –

18948

345000

440448

• Miasto Kalisz – KST • Miasto Kalisz – premiera • MkiDN – KST

• Instytut Teatralny – „Fantazy”

podsumowanie:

czeniu) nazwać.” (Święto wymyślonego miasta, Mirosława Zybura, Ziemia Kaliska nr 18, 30‑04‑2015) Ostatnią premierą minionego sezonu była Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej. To pierwsza sceniczna adaptacja jednej z najważniejszych polskich powieści ostatnich lat, a wyreżyserował ją Remigiusz Brzyk, laureat m.in. najważniejszej nagrody reżyserskiej – Lauru Konrada. Spektakl opowiada o szczególnej, symbolicznej „wojnie” społecznej, będącej wynikiem doświadczenia zbyt gwałtownej transformacji i związanych z nią kłopotów z nowoczesnością. W ten sposób spektakl staje się komentarzem do kluczowych problemów rów-

nież kaliskiej rzeczywistości, sytuując się w polu koncepcji programowej Teatru, stawiającej miasto i jego problemy w centrum działalności. Jak pisze w swojej recenzji Robert Kordes; „Motyw Ruskich dał Masłowskiej – a w ślad za nią twórcom spektaklu – okazję do odgrzania polskich koszmarów i chocholich tańców. To dramat romantyczny w kolejnym przebraniu, tym razem z plastiku, celulozy i tandety. A wszystko to w wyrazistym świetle reflektorów i dobrej oprawie muzycznej.(…) A co ważniejsze, wszystkie te detale dobrze do siebie pasują współgrają z przesłaniem tekstu i całego opartego na nim spektaklu.(…) Pojawiają się również niespodzianki aktorskie. Wydawało mi się, że

053

Neon na Scenie Kameralnej, fot. Tomek Wolff

znam skalę wyrazu Agnieszki Dulęby-Kaszy. Ile razy w życiu człowiek musi się przekonywać, że wszystkiego jeszcze nie wie i daleko mu do tego? To nie jedyna kobieta w tym spektaklu, która zaskakuje.(…) Na uwagę zasługują też dwa debiuty – Mai Wachowskiej i Dawida Lipińskiego. Coś mi mówi, że zwłaszcza o Lipińskim jeszcze kiedyś usłyszymy.” (Wojna polsko-ruska wygrana przez kaliszan, Robert Kordes, Życie Kalisza nr 20/20‑05‑15, 25‑05‑2015) Ponadto w repertuarze Teatru im. W. Bogusławskiego znajdowało się 8 przedstawień dla widzów dorosłych i 5 dla dzieci, których premiery odbyły się w poprzednich sezonach. 55. Kaliskie Spotkania Teatralne – Festiwal Sztuki Aktorskiej Jest to najstarszy, nieprzerwanie odbywający się festiwal teatralny w Polsce. Jego cechą charakterystyczną jest skupienie się na sztuce aktorskiej. W 2015 roku szczególny akcent położono na kreacje zespołowe, którymi wyróżniały się spektakle zaproszone do udziału w konkursie. Impreza odbywała się pod honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzaty Omilanowskiej, Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka i Prezydenta Miasta Kalisza Grzegorza Sapińskiego. Kuratorem 55. KST był Grzegorz Reske. Podczas 55. KST pula trofeów powiększyła się o nagrodę im. Ignacego Lewandowskiego oraz o nagrodę przyznawaną przez jury społeczne, wybierane w drodze konkursu zgłoszeń mieszkańców Kalisza. W składzie jury społecznego znaleźli się: Monika Baran, Bernadeta Fengier, Marcelina Hertmann, Mikołaj Pancewicz i Jerzy Szukalski.

054

Jury profesjonalne obradowało w składzie: Łukasz Lewandowski, Iulia Popovici i Agata Siwiak. Od 16 do 24 maja widzowie 55. KST obejrzeli 7 spektakli konkursowych, były to: Wojna polsko-ruską pod flaga biało-czerwoną Doroty Masłowskiej w reżyserii Remigiusza Brzyka z Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, Konferencja ptaków Fariduddina Attara w reżyserii Ondreja Spišáka z Teatru im. Haliny Modrzejewskiej w Legnicy, Królowa Margot. Wojna skończy się kiedyś Aleksandra Dumasa w reżyserii Wojciecha Farugi z Teatru Polskiego w Bielsku-Białej, Prezydentki Wernera Schwaba w reżyserii Piotra Kruszyńskiego z Teatru Nowego w Poznaniu, Morfina Szczepana Twardocha w reżyserii Eweliny Marciniak z Teatru Śląskiego w Katowicach, Podróż zimowa Elfriede Jelinek w reżyserii Pawła Miśkiewicza z Teatru Polskiego we Wrocławiu i Afryka Agnieszki Jakimiak w reżyserii Bartka Frąckowiaka z Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Grand Prix oraz statuetkę Wojciecha przyznano zespołowi Teatru Śląskiego w Katowicach w składzie: Katarzyna Błaszczyńska, Bartłomiej Błaszczyński, Aleksandra Fielek, Tymoteusz Huget, Natalia Jesionowska, Anna Kadulska, Paweł Smagała, Violetta Smolińska, Artur Święs, Mateusz Znaniecki – wykonawcom przedstawienia  Morfina Szczepana Twardocha w reżyserii Eweliny Marciniak, za imponującą pracę zespołową, w której znakomicie połączyła się ekspresja ciała, interpretacja literacka i muzyczność. Jury społeczne swoją nagrodę przyznało zespołowi Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy w składzie: Magda Biegańska, Bartosz Bulanda, Rafał Cieluch, Magda Drab, Katarzyna Dworak, Gabriela Fabian, Joanna Gonschorek, Bogdan Grzeszczak, Robert Gulaczyk, Dominika Karkoszka, Mateusz Krzyk, Jakub Ksiądzyna, Paweł Pal-

„Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”, fot. Bartek Warzecha

cat, Anita Poddębniak, Albert Pyśk, Magda Skiba, Małgorzata Urbańska, Paweł Wolak – wykonawcom przedstawienia Konferencja ptaków w reżyserii Ondreja Spišáka. Nagroda została przyznana za udowodnienie atrakcyjnej istoty czystej gry aktorskiej, ascetyczną skromność środków wspomagających efekty sceniczne oraz za przyjemność oglądania zespołu przyjaciół bawiących się w Teatr przez duże T. Poza konkursem widzowie 55. KST obejrzeli Podwójne solo Jana Peszka, Kosmologię rozdrażewską w reżyserii Wojtka Ziemilskiego, stworzoną z Kołem Astronomicznym „Kasjopea” z Rozdrażewa, Teren badań: Jeżycjada w reżyserii Weroniki Szczawińskiej i Chopina bez fortepianu w reżyserii Michała Zadary, z gościnnym udziałem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Kaliskiej pod batutą Adama Klocka. Program 55. KST uzupełniły: wystawa fotografii Aktorzy Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w obiektywie Bartka Warzechy, wystawa Kalisz: miasto mostów, składająca się z makiet powstałych podczas warsztatów architektonicznych w ramach projektu Kalisz: laboratorium dla przyszłości, konferencja Aktorstwo: między kryzysem a nowym otwarciem oraz wspólny koncert pianistki Mileny Antoniewicz i grającego na instrumentach elektronicznych Patryka Cannona pt. Duchy, czyli klasyka pod napięciem. Działalność edukacyjna i projekty dodatkowe Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu oprócz cyklicznych warsztatów dla dzieci i młodzieży, prowadzonych przez Małgorzatę Kałędkiewicz i Marcina Trzęsowskiego, zrealizował w sezonie 2014/2015 szereg działań

o charakterze edukacyjnym i integracyjnym. Były to projekty: Kalisz: laboratorium dla przyszłości (który będzie kontynuowany jeszcze w kolejnym sezonie), Załóż moje okulary (międzypokoleniowe spotkania kaliskich licealistów, osób niesłyszących i niedosłyszących oraz mieszkańców w wieku 60+), letnie półkolonie dla gimnazjalistów Co słychać? (wspólnie ze stowarzyszeniem Multi.Art), cykl pokazów spektakli tańca współczesnego Choreografia myśli (poprzedzonych wprowadzeniem kuratorskim, podejmującym tematykę percepcji tańca), a także Dyskusyjny Klub Teatralny, prowadzony przez pedagożkę teatru Magdalenę Szpak i reżyserkę Weronikę Szczawińską. Magdalena Szpak przeprowadziła również cykl warsztatów dla nauczycieli, instruktorów teatralnych i animatorów Oswajamy teatr oraz przygotowywała ofertę warsztatową dla widzów, dotyczącą każdej kolejnej premiery w sezonie i stanowiącą kontekst dla realizowanych przedstawień. Celem tych przedsięwzięć była pomoc w poznaniu i zrozumieniu współczesnego języka scenicznego, a także inicjowanie dyskusji na temat problemów poruszanych w spektaklach pokazywanych przez Teatr. Ponadto raz w miesiącu odbywały się w Teatrze warsztaty plastyczne dla dzieci w wieku 4‑8 lat Mała Malarnia. Jest to oferta skierowana do rodziców, którzy dotąd nie mogli się wybrać do teatru, bo nie mieli możliwości zapewnienia w tym czasie opieki swoim pociechom – Mała Malarnia odbywa się zawsze wtedy, gdy na scenie Teatru jest grany spektakl dla dorosłych, rodzice zatem oglądają spektakl, a dzieci biorą udział w warsztatach. Warto też dodać, że na przedstawienia dla szkół Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego organizuje dowóz dla uczniów spoza Kalisza, co pozwala na uczestnictwo

055

Nagrody i odznaczenia Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza w 2014 r. w kategorii Teatr otrzymał Marcin TrzęsowskI, za kreacje m.in. w spektaklach Kupiec Wenecki, Turandot, Trzy po trzy, Orkiestra Titanic, Marianna i Smoki, Piotruś Pan, Mój Nestroy, Gwałtu, co się dzieje. Inwestycje i remonty W 2014 r. przeprowadzono modernizację instalacji centralnego ogrzewania w gmachu głównym Teatru – przebudowano kotłownię gazową i wymieniono kotły. Natomiast w maju 2015 r. został zamontowany efektowny neon na dwóch ścianach budynku Sceny Kameralnej. Autorem projektu neonu, nawiązującego do położenia Teatru nad rzeką Prosną, jest Dariusz Błaszczyk, a za wykonanie odpowiadała kaliska firma ArNeon. Plany repertuarowe „Fantazy”, fot. Tomasz Ziółkowski

w spektaklach dzieciom i młodzieży z terenów pozbawionych bezpośredniego dostępu do sztuki teatru. W minionym sezonie odbyła się także pierwsza edycja Urodzin Bogusławskiego, połączonych z obchodami Międzynarodowego Dnia Teatru. Urodziny trwały 3 dni, a w programie znalazł się m.in. improwizowany wieczór aktorski, kiermasz teatralny, czytanie bajek dla dzieci, wernisaże i koncerty. Natomiast z okazji 250-lecia teatru publicznego w Polsce fragmenty scenografii, rekwizyty, kostiumy i fotografie z historii kaliskiego Teatru pokazane zostały na wystawie #teatr #blisko w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy (wernisaż 19 lipca 2015). Dodatkowo we wrześniu 2015 roku część zespołu kaliskiego Teatru wzięła udział w warsztatach prowadzonych przez Teatr Ósmego Dnia z Poznania. Efektem pracy było wspólne wystawienie spektaklu Arka na Scenie Letniej. Aktorzy Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu w sezonie 2014/2015 Zbigniew Antoniewicz, Izabela Beń, Agnieszka Dulęba-Kasza, Agnieszka Dzięcielska, Michał Grzybowski, Jacek Jackowicz, Remigiusz Jankowski (do 31.12.2014), Małgorzata Kałędkiewicz, Ewa Kibler, Katarzyna Kilar (do 31.08.2015), Kama Kowalewska, Wojciech Masacz, Bożena Remelska, Dariusz Sosiński, Marcin Trzęsowski, Lech Wierzbowski, Izabela Wierzbicka, Michał Wierzbicki. W sierpniu 2015 roku do zespołu aktorskiego dołączyli: Natasza Aleksandrowitch, Dawid Lipiński, Maja Wachowska.

056

Pierwsza premiera sezonu 2015/2016 miała miejsce 17 października, było to Miasto Pustych Pianin w reżyserii Leny Frankiewicz. Tekst dramatu napisał, na zamówienie Teatru, Mateusz Pakuła. Sztuka nawiązuje nie tylko do instrumentów dobrze znanych w Kaliszu i historii miasta, ale podejmuje także tematykę różnic i konfliktów oraz przenikania się popkultury z tzw. kulturą wysoką. Zabawa z językiem, estetyką scenografii i kostiumów współgra tu z treścią skłaniającą do refleksji. Druga premiera odbędzie się w grudniu 2015 roku. Reżyser Cezary Tomaszewski postawił na przewrotną grę z tradycją – przedstawi publiczności nieco już zapomnianą farsę Stanisława Dobrzańskiego  i  Juliana Tuwima Żołnierz Królowej Madagaskaru. Następnie w lutym 2016 roku Wojtek Klemm wyreżyseruje Świętą Joannę szlachtuzów Bertolta Brechta. Brecht, mimo upływu czasu i zmieniającej się rzeczywistości politycznej, pozostaje nieustająco aktualnym i inspirującym autorem. W spektaklu znajdziemy zatem odniesienia do sytuacji ekonomicznej i społecznej dzisiejszego świata oraz próbę odpowiedzi na pytanie, jak odnaleźć się w rzeczywistości, w której ekonomia stała się ważniejsza niż człowiek, a współczucie nie pasuje do mechanizmu rynkowej konkurencji. W kwietniu 2016 roku czeka nas czwarta premiera. Będzie to propozycja dla najmłodszych widzów. Autorka dramatu i reżyserka Joanna Gerigk, postrzega dzieci jako widzów inteligentnych i zdolnych do refleksji. Spektakl ma poruszać tematykę przemijania, z którym trudno jest się pogodzić, pamiętając o tym, ze teatr dla dzieci ma być również zabawą. Ostatnią premierę sezonu, w czerwcu 2016 roku, przygotuje kierowniczka artystyczna Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, Weronika Szczawińska. Znana jest już kaliskiej widowni jako reżyserka jednej z premier minionego sezonu, spektaklu Klęski w dziejach miasta, którego nowe przedstawienie będzie swego rodzaju kontynuacją.

Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu Instytucja Kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego ul. Łazienna 6, 62-800 Kalisz tel. 62 76 52 501 fax. 62 76 72 318 www.ckis.kalisz.pl e-mail: [email protected] dyrektor: Dariusz Grodziński do 30.06.2015 r. dyrektor: Barbara Fibingier od 1.07 do 30.09.2015 r. p.o. dyrektora, Redaktor Naczelny Radia Centrum Piotr Krysiak główny księgowy Krystyna Piekarska Liczba zatrudnionych – 72 Pracownicy merytoryczni – 47 Pracownicy administracyjni – 25 Dariusz Grodziński, fot. Iwona Cieślak

Centrum Kultury i Sztuki – takiej kultury nam trzeba! Koncerty i festiwale muzyki jazzowej, klasycznej i popularnej. Przeglądy teatralne oraz koncerty gwiazd piosenki i estrady. Spotkania z pisarzami, wystawy plastyczne i występy zespołów folklorystycznych. Promocja dziedzictwa regionalnego, sztuki polskiej i zagranicznej zespolona z edukacją kulturalną dzieci i młodzieży. Gigantyczne międzynarodowe projekty i kameralne spotkania ze sztuką. Prezentacja dorobku filmowego na najwyższym poziomie i ludyczne imprezy plenerowe. W ofercie CKiS każdy znajdzie coś dla siebie. MIĘDZYNARODOWE FESTIWALE Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu to od lat najbardziej doświadczony i sprawdzony organizator międzynarodowych festiwali na terenie południowej Wielkopolski.

Wszystkie organizowane przez CKiS festiwalowe imprezy mają imponującą historię oraz ugruntowaną pozycję w kraju i za granicą. Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych W Polsce w tej chwili funkcjonuje co najmniej sto festiwali, na których gra się jazz lub na których pojawiają się jazzowe formacje. Niewiele z nich może jednak pochwalić się kilkudziesięcioletnią historią i niesłabnącym zainteresowaniem – tak jak MFPJ. Zrodzony w czasach małej stabilizacji festiwal oparł się zarówno politycznym zawieruchom, jak i trudnym warunkom ekonomicznym. Dzięki niemu od ponad 40 lat Kalisz staje się jesienią stolicą jazzu. Eksponując gwiazdy jazzowej pianistyki organizatorzy nie zapominają o potrzebach publiczności, która z jednej strony pragnie poznawać nowości, doświadczać muzycznego eksperymentu, z drugiej – spędzić na festiwalu trzy miłe wieczory z muzyką, która niesie poczucie wolności i witalności. A co najistotniejsze, kaliski festiwal ma wypró-

057

2014, 41. Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych Sun Ra Arkestra (USA), fot. CKiS

2014, 41. Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych Freddy Cole Quartet (USA), fot. CKiS

bowaną publiczność – jazzfanów, którzy przyprowadzają na koncerty swoje dzieci i tworzą wielopokoleniową społeczność jazzową. W 2014 roku, podczas 41. edycji festiwalu, CKiS gościło znakomitych artystów. Byli to m.in.: Michał Wróblewski Trio, Sun Ra Centennial Arkestra (USA), Jorg Leichtfried Trio (Austria), Marcin Wasilewski Trio feat. Joakim Milder (Polska/Szwecja), Freddy Cole Quartet (USA), Adam Bałdych & Yaron Herman (Polska/USA), Włodek Pawlik Trio i Roy Hargrove Quintet (USA). Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni” – to impreza współorganizowana ze Stowarzyszeniem „Wielkopolskie Centrum Chopinowskie – Antonin” z siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim. Festiwal antoniński ma nie tylko wieloletnią tradycję, ale także sprawdzony – szanowany przez wiernych melomanów – koncertowy „rytuał”. Muzykowanie trwa cztery dni i jedną noc. Symfoniczny koncert inaugurujący odbywa się w Ostrowie, natomiast pozostałe koncerty i recitale – w południowowielkopolskim sanktuarium muzyki Chopinowskiej, czyli w Pałacu Książąt Radziwiłłów w Antoninie. W myśliwskiej rezydencji składa się kwiaty przy pomniku Wielkiego Romantyka i słucha wirtuozów zarówno podczas indywidualnych popisów, jak i – gromadzącego wszystkie gwiazdy festiwalu – koncertowego maratonu pod nazwą „Chopin w aksamicie nocy”. Program 33. Festiwalu, który odbył się jesienią 2014 roku obejmował występy takich artystów jak Ewa Pobłocka, Jacek Kortuz, Leonora Armelini (Włochy), Ewa Leszczyńska, Maria Leszczyńska, Bartosz Koziak i Lukas Geniusas (Rosja). Międzynarodowy Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych „La Strada” – organizowane przez CKiS od ponad dwudziestu lat święto teatru ulicznego należy do najbardziej liczących się przedsięwzięć tego typu w naszym kraju. Biorą w nim udział znakomite zespoły z Polski i z zagranicy. „La Strada”, jako impreza towarzysząca obchodom

Święta Miasta Kalisza, wrosła na stałe w jego pejzaż, o czym świadczy masowy udział widzów, głównie młodzieży. W 2015 roku gośćmi byli m.in.: Teatr KTO (Kraków) ze spektaklem „Ślepcy”, Teatr SNÓW (Gdańsk) z przedstawieniem „Rudymenty, czyli Wtóra Księga Rodzaju”, Teatr MUZIKANTY (Gliwice) ze spektaklem „Die Muzikanten”, ZDROJOWY TEATR ANIMACJI (Jelenia Góra) ze spektaklem dla dzieci „Leśne przygody Tymoteusza”, zachwycający Balet Dworski CRACOVIA DANZA (Kraków) z „Baletem o kawie”, Teatr FORMY (Wrocław) z modernistyczną adaptacją „Mistrza i Małgorzaty” oraz zespół z Ukrainy – Teatr WOSKRESINNIA (Lwów) z premierową „Mewą” wg Czechowa. La Stradzie 2015 towarzyszył energetyczny koncert formacji Fisz Emade Tworzywo „Mamut”. Tegoroczną edycję Festiwalu poprzedzały, cieszące się coraz większym zainteresowaniem wśród młodzieży, międzynarodowe warsztaty teatru ulicznego „Brama do La Strady III”. Jest to impreza finansowana częściowo z grantu z Funduszu Wyszehradzkiego. Dzięki niej widzowie głównego festiwalu mogli dodatkowo zobaczyć 7 spektakli – tzw. powarsztatowych prezentacji oraz 4 spektakle tzw. Sceny Wyszehradzkiej, przygotowane przez partnerów projektu z Polski, Czech, Węgier i Słowacji.

058

ŚWIĘTO GITARY W kwietniu 2015 roku po raz piąty Kalisz stał się stolicą gitary akustycznej, a to za sprawą organizowanego w CKiS festiwalu Fingerstyle Feeling. Do najstarszego miasta w Polsce zawitali najlepsi gitarzyści akustyczni świata, którzy dali trzy energetyczne popisy. Polskę, oprócz dyrektora festiwalu – Michała Szczęsnego, reprezentował Piotr Krępeć – objawienie i wielka nadzieja polskiej gitary. Z Wielkiej Brytanii przyjechał Martin Harley – specjalista w zakresie techniki „slide”, a z Kanady – Calum Graham – okrzyknięty najlepszym gitarzystą świata poniżej 30. roku życia. Festi-

2014, 33. Festiwal „Chopin w barwach jesieni”, Leonora Armelini (Włochy), fot. CKiS

walowi towarzyszył konkurs, który umożliwił gitarzystom, przybyłym z różnych zakątków Polski, zaprezentowanie swoich umiejętności oraz ich konfrontacji z profesjonalną oceną. PAŁACOWA MUZYKA Muzyka w Antoninie rozbrzmiewa niemal przez cały rok. Koncerty realizowane w Pałacu Myśliwskim Książąt Radziwiłłów, zawsze wyczekiwane przez melomanów, stanowią dla nich prawdziwą ucztę. W każdym sezonie artystycznym proponujemy koncerty skupione wokół twórczości naszego największego kompozytora – Fryderyka Chopina. W październiku 2014, z okazji 165. rocznicy śmierci Wielkiego Romantyka, wystąpił japoński pianista Takashi Yamamoto, zaś w lutym 2015 z okazji 205. rocznicy urodzin kompozytora – chiński pianista Qi Xu. Znakomicie wypadła 34. edycja Międzynarodowego Festiwalu „Chopin w barwach jesieni” (wrzesień 2015), podczas której zaprezentowali się, m.in. znakomici pianiści: Łukasz Byrdy (uczestnik XVII Konkursu Chopinowskiego), Rafał Łuszczewski, Eka Bokuchava (Gruzja), Włodek Pawlik i Jolanta Pawlik z zespołem, śpiewaczka Iwona Sobotka, trio kameralne: Marta Kowalczyk (skrzypce), Magdalena Bojanowicz (wiolonczela) i Łukasz Chrzęszczyk

(fortepian), Filharmonicy Poznańscy pod batutą maestro Łukasza Borowicza, zaś poezję polską recytował aktor Jerzy Rogalski. WYBRANE WYDARZENIA Program Centrum Kultury i Sztuki to także niezwykle atrakcyjne propozycje koncertowe, występy najbardziej popularnych gwiazd estrady oraz artystów o bogatym i nieprzeciętnym dorobku artystycznym. To również spektakle w wykonaniu profesjonalnych teatrów i kino dla prawdziwych koneserów. W sezonie artystycznym 2014/2015 CKiS zaproponowało widzom wyjątkowo dobrze przyjęte przez publiczność koncerty: Michała Bajora „Moje podróże”, Katarzyny Groniec „Wiszące ogrody”, Grzegorza Turnaua „TurBiKon”, Alicji Majewskiej, Włodzimierza Korcza, Olgi Bończyk i Zbigniewa Wodeckiego „Gwiazdo świeć, kolędo leć”, z cyklu „Pofolkujmy sobie z...” koncert Kapeli Kocirba i zespołu Chłopcy kontra Basia (w ramach 5. Kaliskiego Miodobrania). Znakomitych propozycji nie zabrakło także w pierwszej połowie 2015 roku. Na dobry początek odbyła się Wielka Gala Karnawałowa zatytułowana „Manewry miłosne w stylu retro”. Później – recitalem „Druga 50-tka Bałtroczyka” – do łez publiczność rozśmieszył Piotr Bałtroczyk.

059

su Kadetów (dziś Centrum Kultury i Sztuki), w rolę Heleny Modrzejewskiej, która miała odwiedzić nasze miasto właśnie w tamtym czasie, wcieliła się wszechstronnie utalentowana Katarzyna Zawada. W sezonie artystycznym 2014/2015 zorganizowano sześć wykładów popularnonaukowych, prowadzonych przez Annę Tabakę i Macieja Błachowicza z cyklu „Fotoplastikon – Kalisz na fotografiach XIX i XX w.”: „Zwierzę w sercu ludzkim. Historia opieki nad zwierzętami w Kaliszu”, „Ogrody pamięci, ogrody snu. Spacer po kaliskich cmentarzach” (z udziałem Stanisława Małyszki), „Wczasy kaliskie 1911‑1913 albo obrazy z czasów transformacji” (prelekcja Makarego Górzyńskiego), „Pośmiertne życie miasta. Kalisz w kulturze popularnej po sierpniu 1914 roku” (prelekcja Arkadiusza Błaszczyka), „Nowe miasto – nowy ratusz. Międzywojnie nad Prosną” i „Nieustraszeni obrońcy zabytków. Ochrona zabytków w dawnym Kaliszu”. EDUKACJA KULTURALNA DZIECI I MŁODZIEŻY

2015, 22. La Strada, Teatr KTO „Ślepcy”, fot. CKiS

W okolicach popularnych Walentynek, Stanisław Soyka i Adam Strug śpiewali Leśmiana. W Dniu Kobiet, nie tylko dla kobiet, wystąpił Piotr Polk z koncertem „Mój film”. Energetyzujący koncert „Rzeźba dnia” wyśpiewała Renata Przemyk, a w koncercie z cyklu „A my tak łatwopalni...” z poezją Stachury zaprezentował się Piotr Machalica. Warto wspomnieć o drugiej edycji Święta Ulicy Niecałej – swoistego fenomenu integracji wielu organizatorów wokół promocji dziedzictwa kulturowego Kalisza i tejże ulicy. Wzorem pierwszej edycji wzdłuż ul. Niecałej umiejscowione zostały tematyczne stoiska: historyczne, plastyczne, literackie, lalek i animacji dla dzieci, kapelusznicze, fotograficzne, zabytkowych samochodów oraz punkty gastronomiczne pełne różnych smaków. Organizatorzy przypominali historię a także postaci związane z ulicą Niecałą, takie jak podróżnik Stefan Szolc-Rogoziński, któremu poświęcono pamiątkową tablicę. Świętu towarzyszyły występy różnych artystycznych formacji. W ramach dialogu kultur, wraz ze Stowarzyszeniem Dom Bretanii, współorganizowaliśmy VII Festiwal Kultur Regionów Europy, dotyczący historii, kultury i sztuki Rumuńskiej Wołoszczyzny.

060

Współpraca ze Stowarzyszeniem Promocji Sztuki „Łyżka mleka” w sezonie 2014/2015 zaowocowała 4. edycją Festiwalu Poetyckiego im. Wandy Karczewskiej, a także fascynującymi spotkaniami z pisarzami – Hanną Krall i Mikołajem Grynbergiem. PROMOCJA DZIEDZICTWA REGIONALNEGO W cyklu „Kalendarium Polskie...”, przy zawsze znakomitej współpracy z lokalną społecznością, przygotowano cztery imprezy. W Liskowie, na prośbę mieszkańców, powtórzono widowisko historyczne „Przyszedłem wam przychylić nieba i chleba – wspomnienia z życia i pracy ks. Wacława Blizińskiego”. W Blizanowie wraz z miejscowym zespołem folklorystycznym „Kalina”, w spektaklu obrzędowym „Ludowe kolędowanie”, przypomniano ludowe zwyczaje od Świąt Bożego Narodzenia do Świąt Wielkiej Nocy. Po raz osiemnasty, tym razem w Kościelnej Wsi, zaprezentowano Misterium Pasyjne „Męka i śmierć Pana Naszego Jezusa Chrystusa”. Ciekawostką był spektakl słowno-muzyczny, „Modrzejewska w Centrum – zakazany występ...”, który odbył się w CKiS. Po 120 latach, na deskach Korpu-

W ramach edukacji teatralnej dzieci, w sezonie artystycznym 2014/2015, CKiS odwiedziły cztery profesjonale teatry – Teatr Baj Pomorski z Torunia z przedstawieniami „Słowik” oraz „Historia Calineczki”, Teatr Buratino z Bydgoszczy z przedstawieniem „Przygody Kaja i Gerdy”, Teatr Banasiów z Warszawy z przedstawieniem „Pisanki, kraszanki, świąteczne malowanki” oraz Teatr Lalki i Aktora z Wałbrzycha z przedstawieniem „Koziołek matołek”. W ramach opieki nad amatorskim ruchem artystycznym CKiS było współorganizatorem Finału 15. Jubileuszowych Kaliskich Spotkań Teatralnych Przedszkolaków. W kwietniu 2015 r. odbyła się pierwsza – i mamy nadzieję nie ostatnia – edycja Dziecięcego Festiwalu Działań Artystycznych „Sztukakuka”, którego pomysłodawcą była firma Uciechowo, a CKiS, przez trzy dni, miało niebywały przywilej goszczenia dzieci, które korzystały z festiwalowych propozycji, takich jak koncert, malowanie, budowanie z kartonów, wycinanie, tworzenie teatru cieni, zabawy sensoryczne, rodzinne warsztaty cyrkowe i wielu innych. W CKiS działają dwie sekcje artystyczne dla dzieci i młodzieży, mające charakter publiczny – Studio Piosenki oraz Studio Tańca „Next”. Efekty ich pracy można podziwiać na koncertach, w okresie Świąt Bożego Narodzenia oraz wieńczących rok szkolny.

GALERIA W HALLU I GALERIA FOYER Rocznie Galeria w Hallu i Galeria Foyer przygotowują ponad 20 propozycji wystaw plastycznych, grafiki, rysunku, fotografii wybitnych artystów oraz indywidualności środowiska plastycznego młodego pokolenia twórców. W sezonie artystycznym 2014/2015 prace swe prezentowali: w Galerii w Hallu – Karol Banach „Ilustracja”, Zdzisław Olejniczak „Układ ciągłości”, Joanna Leszczyńska „Meteor”, Izabela Retkowska „Obrazy autonomiczne”, Tomasz Kawełczyk „Puste przestrzenie”, Agata Ciesielska „Przegląd techniczny człowieka”, Patrycja Podkościelny / Patryk Hardziej „Ilustracje”, Mirosław Adamczyk „Plakaty” i Kasia Stręk „Jej cicha historia” oraz w Galerii Foyer – Ziemowit Fincek „Pomiędzy potylicą a oczodołami”, Karolina Płonka „Malarstwo”, Krzysztof Szymoniak „Gniezno antywidokówki” i Marcin Dzbanuszek „Plakaty i projekty”. Przygotowano także wystawy towarzyszące festiwalom: Jacek Staniszewski „Visual performance” – z okazji 41. Międzynarodowego Festiwalu Pianistów Jazzowych oraz „Śladami Chopina – wystawa fotografii miejsc pobytu Chopina na ziemiach polskich” – z okazji 33. Międzynarodowemu Festiwalowi „Chopin w barwach jesieni” (Pałac Myśliwski Książąt Radziwiłłów w Antoninie) KINO CENTRUM Kino przygotowuje cykliczne spotkania, podczas których prezentowane są filmy o wysokich walorach artystycznych i edukacyjnych, wchodzące w danym czasie na ekrany polskich kin. Angażuje się również w pokazy filmowe w ramach innych imprez artystycznych, popularyzując w ten sposób wybitne dzieła kinematografii światowej i krajowej. W programie od lat obecny jest cykl studyjny „Kino w Centrum uwagi” prezentujący ambitniejsze produkcje filmowe. Inną formą programu edukacyjnego są

FOLKLOR Działania CKiS to także promocja folkloru południowej Wielkopolski i zwyczajów z nim związanych. To przegląd, ochrona i dokumentacja najcenniejszych tradycji regionalnych w dziedzinie kultury ludowej, muzykowania, śpiewu i tańca ludowego, a także popularyzacja tego dziedzictwa w społeczeństwie. W okresie wakacyjnym, we współpracy z samorządami miast i gmin, zorganizowano Letnie Estrady Folkloru oraz Targi Sztuki Ludowej z Warsztatami (Żegocin, Moszczanka i Skrzebowa, Gorzyce Wielkie, Przygodzice, i.in.). Estrady Folkloru to plenerowe spotkania z tradycyjną muzyką, śpiewem i tańcem oraz z ludźmi pielęgnującymi te wartości na południu Wielkopolski.

2015, V Festiwal Fingerstyle Feeling, Calum Graham (Kanada), fot. CKiS

061

RADIO CENTRUM

2014, Antonin. Recital z okazji 165. rocznicy śmierci F. Chopina – Takashi Yamamoto (Japonia), fot. CKiS

odbywające się w Kinie Centrum festiwale, np. Miejski Festiwal Filmów Obcojęzycznych, którego celem jest promocja kultury filmowej, języków obcych oraz zachęcenie młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do rozwijania umiejętności kreatywnego zastosowania środków multimedialnych oraz znajomości technik filmowania. Warto też wspomnieć o innych cyklach, takich jak Filmowy Festiwal Duchów czy Short Waves – Festiwal Polskich Filmów Krótkometrażowych. Co roku zakochani widzowie mają możliwość spędzenia romantycznego wieczoru podczas „Walentynek w Kinie Centrum”, a dzieci mogą zaznać bajkowej atmosfery podczas filmów prezentowanych w ramach Dnia Dziecka.

Od roku 1992 Radio Centrum jest kluczowym medium w Kaliszu i całym regionie południowej Wielkopolski oraz w części województw przyległych. Obszar ten (ok. 9 000 km2) wpisany jest symetrycznie między Poznań, Wrocław i Łódź. W całkowitym promieniu nadawania Radia Centrum mieszka ok. 1 000 000 osób. Ze względu na charakter muzyki i zawsze gorące informacje Radio Centrum 106.4 jest niekwestionowanym liderem miejscowego rynku radiowego w grupie słuchaczy z przedziału wiekowego 30‑59 lat. Są to osoby najaktywniejsze zawodowo, posiadające największe dochody, będące czynnymi konsumentami na tutejszym rynku dóbr i usług. Stacja pełni ważną rolę w lokalnej komunikacji społeczno-kulturalnej. Wspiera i propaguje najciekawsze wydarzenia i przedsięwzięcia z tych sfer. Radio Centrum angażuje się też chętnie w działania non-profit. Właśnie tego radia słuchają codziennie mieszkańcy Kalisza, Ostrowa Wielkopolskiego, Krotoszyna, Jarocina, Pleszewa i innych okolicznych miejscowości. Równolegle do programu radiowego, stacja redaguje codzienną, publikowaną w internecie gazetę: www.RC.fm/ www.GazetaKaliska.pl. W tym najpopularniejszym w okolicy dzienniku, czytelnicy znajdują najaktualniejsze informacje z serwisów informacyjnych Radia Centrum, opatrzone bogatymi fotorelacjami i filmami. Gazeta notuje dziennie ok. 10 000 indywidualnych odsłon czytelniczych z różnych nr IP. 23-letnie doświadczenie zawodowe doborowego zespołu Radia Centrum 106.4, umożliwia tworzenie bezkonkurencyjnych ofert dla miejscowego i ogólnopolskiego biznesu, opartych na najbardziej pomysłowych formach reklamy radiowej oraz internetowej. Współpraca ta daje partnerom obopólnie wymierne korzyści. Pozwala jednocześnie rozwijać lokalną przedsiębiorczość oraz inwestować w przemyślany rozwój najlepszego lokalnego radia – Radia Centrum 106.4. Ponadto promocję medialną zapewniają CKiS strony www.ckis.kalisz.pl, www.antonin.pl, www.folklor.kalisz.pl oraz wydawnictwo internetowe „Newsletter CKiS”.

zamierza rytmicznie organizować pojedyncze koncerty muzyki nie tylko klasycznej czy jazzowej, ale także bluesowej, rockowej, folkowej czy popowej, wybierając artystów najbardziej wartościowych, gwarantujących występy na najwyższym poziomie. Plany koncertowe obejmują zarówno siedzibę przy ulicy Łaziennej, jak i Pałac Książąt Radziwiłłów w Antoninie. W nadchodzącym sezonie nie zabraknie ciekawych zdarzeń teatralnych, wielu wystaw plastycznych w obu galeriach, szeregu imprez propagujących kulturę ludową (nie tylko plenerowych, organizowanych pod hasłem Biesiady Folkloru), spotkań poświęconych kulturze Kalisza i regionu oraz poetyckich wieczorów i rozmów z pisarzami, promujących zarówno lokalne talenty literackie, jak i ciekawe krajowe wydawnictwa. Na profesjonalną pomoc ze strony CKiS w organizacji imprez mogą liczyć zarówno indywidualni animatorzy kultury czy publicyści,

jak i stowarzyszenia społeczne i kulturalne oraz organizacje pozarządowe. Centrum Kultury i Sztuki przez lata zyskało wielu przyjaciół i partnerów, wraz z którymi przygotowuje imprezy o charakterze konkursowym (np. Schola Cantorum, Kaliski Konkurs Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej o Puchar Prezydenta Kalisza, Kaliskie Spotkania Teatralne Przedszkolaków czy Festiwal Tańca i Piosenki Ludowej PYZA) bądź tworzące platformy artystycznej konfrontacji. Kolejny sezon będzie ponownie okazją do rozwoju współpracy z instytucjami, które w swej aktywności jednoczą działania kulturotwórcze i edukacyjne. Pod opiekuńczymi skrzydłami swą działalność będą kontynuowały dziecięce i młodzieżowe sekcje artystyczne, a pragnący rozwijać umiejętności animatorzy życia kulturalnego oraz twórcy i artyści skorzystają z profesjonalnych szkoleń i warsztatów.

Porównanie przychodów w latach 2014-2015 3 796 474

3 693 595

3 193 810 3 193 810

3 000 000

ZAPOWIEDŹ SEZONU 2015/2016

2015, Renata Przemyk „Rzeźba dnia” – koncert, fot. CKiS

062

Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu w sezonie artystycznym 2015/2016 będzie kontynuowało formułę instytucji promującej i organizującej życie kulturalne na terenie południowej Wielkopolski. Planuje rozwój sztandarowych imprez festiwalowych, takich jak Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych, Międzynarodowy Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych „La Strada” czy realizowany we współpracy, Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni”. To zdarzenia, które wzmacniają prestiż CKiS, sytuują w czołówce najlepszych organizatorów imprez o charakterze międzynarodowym oraz pozwalają na pozyskanie dodatkowych funduszy od sponsorów i profesjonalną promocję medialną. Niezależnie od dużych koncertowych projektów, które wymagają wielomiesięcznych przygotowań, Centrum

4 000 000

2 000 000

1 000 000

Rok 2014

Rok 2015

Dotacja organizatora

61 000 Rok 2014

60 000 Rok 2015

Dotacja Miasta Kalisza

Rok 2014

Rok 2014

Rok 2015

0

Pozostałe przychody Rok 2015

063

Liczba zrealizowanych projektów (rok 2014 do 2015)#

#

Porównanie liczby zrealizowanych projektów rok 2014

plan na rok 2015

% 3:2

2

3

4

Spektakle

29

26

89,66

Koncerty

41

37

90,24

Wystawy

20

19

95,00

Pozostałe imprezy

21

27

128,57

140

240

171,43

9

7

77,78

25

35

140,00

1

Spektakle Koncerty

Imprezy turystyczno-kulturalne

Wystawy

Imprezy folklorystyczne

Pozostałe imprezy

Imprezy innych organizatorów

Imprezy turystyczno-kulturalne Imprezy folklorystyczne Imprezy innych organizatorów 0

50

100

Rok 2014

150

Porównanie seansów filmowych Kina Centrum

200

rok 2014

plan na rok 2015

% 3:2

2

3

4

800

800

1

Rok 2015

Seanse filmowe

Porównanie struktury przychodów w latach 2014-2015 Przychody Dotacje Organizatora

w%

w zł 2014

w%

Frekwencja (rok 2014 do 2015) w zł 2015

45,29

3 193 810

45,97

3 193 810

Dotacja Urzędu Miasta

0,87

61 000

0,86

60 000

Dotacja celowa

0,00

0

1,00

69 310

Spektakle

Przychody z amortyzacji środków trwałych

0,00

0

1,41

98 070

Koncerty

Sprzedaż biletów

8,56

603 901

7,74

537 500

Wystawy

Sprzedaż usług, wydawnictwa

5,68

400 500

0,69

48 000

Współorganizacja imprez

1,21

85 500

0,82

57 000

Pozostałe przychody

0,35

25 000

0,36

25 000

Przychody finansowe

0,35

25 000

0,14

10 000

Środki otrzymane od pozostałych jednostek

0,54

37 800

1,11

77 000

Wynajem i czynsze

2,43

171 000

2,48

172 000

Wsparcie finansowe sponsorów

0,71

50 000

1,07

74 000

Darowizny

0,14

10 000

0,07

5 000

33,86

2 387 773

36,28

2 520 715

100,00

7 051 284

100,00

6 947 405

Pozostałe przychody ogółem

064

100,00

0

13 750

6 500 7 000 11 000 9 800

Seanse filmowe Pozostałe imprezy Imprezy turystyczno-kulturalne Imprezy folklorystyczne

4 000 5 200 6 000 5 000 3 000 2 900

Imprezy innych organizatorów

Rok 2014

27 500

41 250

55 000

45 000 40 000

16 000 15 000

15 000 15 000

Rok 2015

065

Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu

Ciekawsze przedsięwzięcia w latach 2014 – 2015

ul. Kościuszki 12, 62‑800 Kalisz tel. 62 757 16 08, tel./faks 62 757 16 09 e-mail: [email protected] www.muzeum.kalisz.pl dyrektor Jerzy Aleksander Splitt z-ca dyrektora Lechosław Ochocki główny księgowy Józefa Mielczarek pracownicy: dyrekcja – 3 osoby pracownicy merytoryczni – 19 osób pracownicy administracyjni – 4 osoby pracownicy obsługi – 7 osób pracownicy techniczni – 2 osoby

Jerzy Aleksander Splitt, fot. archiwum Muzeum

Budżet – wykonanie za 2014 R. i plan na 2015 r. L.p. I. 1.

Wyszczególnienie

Wykonanie za 2014r.

Plan na 2015 r.

Przychody ogółem, z tego:

2 324 280

2 287 000

Dotacja podmiotowa na działalność bieżącą:

2 150 500

2 100 500

0

0

b) z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, w tym:

2 150 500

2 150 500

dotacja z budżetu Województwa Wielkopolskiego, w tym:

2 080 500

2 080 500

0

0

170 824

180 500

2 926 975

2 886 129

a) z budżetu państwa

dotacja na sfinansowanie projektów unijnych 2.

Przychody własne, z tego:

II.

Koszty rodzajowe ogółem, z tego:

1.

Koszty stałe instytucji, z tego:

679 805

682 530

2.

Działalność merytoryczna ogółem, z tego:

127 219

77 970

a) premiery/wystawy/koncerty *)

62 250

25 130

b) eksploatacja spektakli/organizacja imprez *)

50 042

38 440

c) działalność wydawnicza

1 799

2 000

d) działalność oświatowa

5 610

4 000

e) pozostała działalność merytoryczna

7 517

8 400

0

0

3 699

10 000

3.

Remonty

III.

Wartość zakupionych muzealiów

066

Wystawy: 23.01.2014 r. „Kobieta w twórczości Tadeusza Kulisiewicza”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kurator: H. Jaworowicz 7.03.2014 r. wystawa malarstwa Agnieszki Słowik-Kwiatkowskiej „Co mi w duszy gra”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur 5.04.2014 r. „Indianie Ameryki Północnej i Południowej. Kultura i rękodzieło” z kolekcji Zdzisława „Ranoresa” Wszołka, siedziba główna muzeum, kurator: Wojciech Zjawiony 25.04.2014 r. „Róże grafiki. Rafał Kochański, Błażej Ostoja Lniski, Wojciech Tylbor-Kubrakiewicz”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kurator: H. Jaworowicz 15.05.2014 r. „Punkt widzenia” – Izabela Rudzka – malarstwo i obiekty szklane Murano Glass, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur 31.05.2014 r. „Polscy kardynałowie – związki z Ostrowem Wielkopolskim. Od kardynała Lipskiego do kardynała Glempa”, Zespół Pałacowo-Parkowy w Lewkowie, kurator: A. Gibasiewicz 17.06.2014 r. „Beata Cedrzyńska”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur 27.07.2014  r. „Wizualna strona miasta – Kalisz wczoraj i dziś – 1914‑2014”. Wystawa fotograficzna będąca pokłosiem warsztatów poświęconych tragedii kaliskiej z sierpnia 1914 r., siedziba główna muzeum, kurator; A. Jaszczur 4.08.2014 r. „Gdy dymy opadły…” – Kalisz w latach Wielkiej Wojny, w ramach projektu „Kalisz Feniks 1914‑2014”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Roth 18.08.2014 r. „Ukraina w Europie. Sztuka bez granic”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur 04.10.2014 r. wystawa w ramach „Multi Art. Festiwal”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kurator: H. Jaworowicz 14.10.2014 r. Międzynarodowa Wystawa Artystów Pedagogów „Mosty Sztuki”, siedziba główna muzeum, we współpracy z Instytutem Artystyczno-Pedagogicznym UAM w Kaliszu, kuratorzy: I. Rudzka i A. Jaszczur 29.10.2014 r. wystawa „Wołodymyr Czornobaj – grafika”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur 14.11.2014 r. wystawa pokonkursowa „Śladami Kulisiewicza. Wędrówki ze szkicownikiem”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, we współpracy z Liceum Plastycznym w Kaliszu, kuratorzy: H. Jaworowicz, I. Symanowicz 17.12.2014 r. wystawa „Skarby doliny Prosny. Weryfikacyjne i bezinwazyjne badanie stanowisk archeologicznych zagrożonych zniszczeniem w środkowym biegu Prosny”, siedziba główna muzeum, kurator: L. Ziąbka 29.01.2015 r. otwarcie wystawy „Imprint 2014. Iluminacje. Kolekcja Grafiki Współczesnej”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kuratorzy: A. Cieślińska, H. Jaworowicz, (we współpracy z ASP w Warszawie i Fundacją „Stypendia i Nagrody im. T. Kulisiewicza”)

„Chińskie hafty-obrazy...”, fot. archiwum Muzeum

„1000 najpiękniejszych exlibrisów świata...”, fot. archiwum Muzeum

„Imprint 2014. Iluminacje. Kolekcja Grafiki Współczesnej”, fot. archiwum Muzeum

067

Imprezy plenerowe w latach 2014‑2015

20. Jarmark Archeologiczny, fot. archiwum Muzeum

25.02.2015  r. otwarcie wystawy „Twórczość plastyczna inspirowana muzyką dawną” w ramach XXXVII Ogólnopolskiego Festiwalu Zespołów Muzyki Dawnej „Schola Cantorum”, siedziba główna muzeum, kurator: A. Jaszczur, we współpracy z Kaliskim Stowarzyszeniem Edukacji Kulturalnej Dzieci i Młodzieży „Schola Cantorum” w Kaliszu 20.03.2015 r. „A Terra Prometida – Ziemia Obiecana” wystawa prac portugalskiej rzeźbiarki Any Rity Canhao, siedziba główna muzeum, kurator: L. Ziąbka 25.03.2015 r. „Lino 2. Wystawa linorytu w ASP w Warszawie”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kuratorzy: W. Tylbor-Kubrakiewicz, H. Jaworowicz 8.05.2015 r. otwarcie wystawy „Maria i Marian – historia miłości”, Dworek M. Dąbrowskiej w Russowie, kurator: G. Przybylska 12.05.2015 r. otwarcie wystawy „1000 najpiękniejszych ekslibrisów świata z dwudziestego wieku – od G. Klimta, A. Muchy i M. Fingestena do A. Brunowskiego”, siedziba główna muzeum, kurator: J. A. Splitt, współorganizator: Praska Kolekcja Grafik – DRIT 29.05.2015 r. otwarcie wystawy „Up-teka Sztuki. Joanna Dudek – malarstwo – obiekty”, Centrum Rysunku i Grafiki im. T. Kulisiewicza, kuratorzy: J. Dudek, H. Jaworowicz 7.06.2015 r. otwarcie wystawy „Samorządowe dziedzictwo Ostrowa Wielkopolskiego”, Zespół Pałacowo-Parkowy w Lewkowie, kurator: A. Gibasiewicz 18.06.2015 r. otwarcie wystawy „Chińskie hafty-obrazy, wachlarze, parasolki, parawany”, współorganizator: Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej w Warszawie, siedziba główna muzeum, kuratorzy: A. Jaszczur, W. Zjawiony

068

01.06.2014 r. „Niedziela u Niechciców. Russów, Bruksela i Poklęków.”, Dworek M. Dabrowskiej w Russowie 21.06.2014 r. „Jarmark Archeologiczny”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu 06.07.2014 r. „Niedziela u Niechciców”, Dworek M. Dąbrowskiej w Russowie, frekwencja – 1012 osób 12.07.2014 r. „Dzień z Celtami”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu, frekwencja – 364 osoby 03.08.2014 r. „Niedziela u Niechciców” Kalisz 1914 w powieści „Noce i dnie”, Dworek M. Dąbrowskiej w Russowie, frekwencja – 645 osób 30.08.2014 r. „Biesiada Piastowska”, park i Baszta Dorotka w Kaliszu, frekwencja – 511 osób, współorganizatorzy: Bractwo Rycerskie Ziemi Kaliskiej, Stowarzyszenie Kalisz XXI, frekwencja – 511 osób 06.09.2014 r. „Calisia 1383 – Bitwa”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu, frekwencja – 411 osób, współorganizatorzy: Bractwo Rycerskie Ziemi Kaliskiej, Stowarzyszenie Kalisz XXI 13.09.2014 r. „VIII rajd Gwiaździsty – Śladami przodków”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu 19.09.2014 r. „Rodzinny Piknik Rowerowy”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu 4.10.2014 r. „Rekonstrukcja Wojny Secesyjnej”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu, frekwencja – 173 osoby 16‑20.02.2015 r. „Ferie na grodzisku”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu, liczba uczestników – 204 osoby 07.06.2015 r. „Niedziela u Niechciców” pt. „Russów i Kalisz to ojczyzna najwłaściwsza…”, Dworek M. Dąbrowskiej w Russowie 5.07.2015 r. „Niedziela u Niechciców” pt. „Maria i Marian Dąbrowscy”, Dworek M. Dąbrowskiej w Russowie, liczba uczestników – 804 osoby 14.07.2015 r. „Weekend Celtycko-Irlandzki”, Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu, liczba uczestników – 410 osób Plany na sezon 2015/2016 W przyszłym sezonie Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu wzbogaci ofertę wystawienniczą o ekspozycje związane z twórczością kaliskiego środowiska plastycznego i historią miasta (m.in. rzemiosła artystycznego, złotnictwa) oraz prezentacją bogatej kolekcji numizmatycznej. Kontynuowane będą cykle koncertów „Akustycznie w muzeum” i „Muzycznie w muzeum”. Odbędą się również imprezy plenerowe (m. innymi: 3 edycje „Niedzieli u Niechciców”, Jarmark Archeologiczny, Biesiada Piastowska, Dzień z Celtami). W oddziale Zespół Pałacowo-Parkowy w Lewkowie zorganizowana zostanie nowa impreza plenerowa, 3-dniowy „Piknik historyczny”.

„Mosty sztuki”, fot. archiwum Muzeum

Dzień z Celtami, fot. archiwum Muzeum

Zrealizowane projekty i frekwencja w latach 2014 - 2015 Lp.

Wyszczególnienie

wykonanie za 2014r.

%

wykonanie za I półrocze 2015

%

1.

Liczba zorganizowanych wystaw czasowych

15

100,00

9

46,66

2,

Liczba imprez plenerowych

10

100,00

4

40,00

3.

Liczba przeprowadzonych lekcji muzealnych

300

100,00

96

32,00

4.

Liczba uczestników lekcji muzealnych

9.000

100,00

3552

39,47

5.

Inne formy działalności oświatowoedukacyjnej

43

107,50

20

50,00

6.

Liczba wydawnictw

2

100,00

0,00

0,00

7.

Zakup zbiorów bibliotecznych (liczba)

122

122,00

50

50,00

8.

Roczna liczba zwiedzających

48.992

97,00

17 200

29,06

069

Raport Kultura

2014/2015 Fakty Liczby wydarzenia Wystąpienie Prezydenta Miasta Kalisza Grzegorza Sapińskiego........................................................................................004 Prezentacje Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego...........................................................................................006 Filharmonia Kaliska..............................................................................................................................................................028 Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka.................................................................................................................032 Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”......................................................................................................................039 Galeria Sztuki im. Jana Tarasina..........................................................................................................................................044 Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego...................................................................................................................................050 Centrum Kultury i Sztuki.......................................................................................................................................................057 Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej......................................................................................................................................066 Na oddzielnych kartach Laureaci dorocznych Nagród Prezydenta Miasta Kalisza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w sezonie 2014/2015 Laureaci Nagród Rzeczowych Prezydenta Miasta Kalisza za aktywność i sukcesy artystyczne w sezonie 2014/2015 Mecenasi kultury w sezonie artystycznym 2014/2015

071