ZABURZENIA SEKSUALNE

NORMA SEKSUOLOGICZNA

Do zakresu normy seksuologicznej można zaliczyć te zachowania i praktyki seksualne, które występują pomiędzy osobami dojrzałymi, są akceptowane przez nie, zmierzają do uzyskania przyjemności i

zadowolenia oraz nie naruszają norm współżycia społecznego.

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ SEKSUALNYCH 1. Zaburzenia mechaniki stosunku płciowego • • • •

wzwodu wytrysku szczytowania dopasowania narządów płciowych

2. Zaburzenia psychoseksualne • identyfikacji płciowej • roli płciowej • ukierunkowania popędu płciowego • nasilenia popędu płciowego

3. Głębokie zaburzenia zachowań płciowych tzw. dewiacje seksualne

ZABURZENIA MECHANIKI STOSUNKU PŁCIOWEGO

I. ZABURZENIA WZWODU (IMPOTENCJA)

Jest to niezdolność do osiągnięcia wzwodu prącia (erekcji) wystarczającego do penetracji pochwy i odbycia stosunku płciowego pomimo obecności pożądania i podniecenia płciowego.

ZABURZENIA WZWODU Przyczyny rozwojowe 1. Zaburzenia anatomiczne prącia •

spodziectwo

•

wierzchniactwo

•

zaburzenia zaciskania żył prącia przez powiększone ciała jamiste tzw. przeciek żylny

2. Hipogonadyzm hipergonadotropowy •

agenezja lub dysgenezja jąder

•

atrofia jąder

3. Hipogonadyzm hipogonadotropowy •

zaburzenia rozwoju podwzgórza lub/i przysadki

ZABURZENIA WZWODU

Choroba Peyronie’go

Choroba charakteryzuje się miejscowym postępującym zwłóknieniem na granicy błony białawej i ciała jamistego. Objawy kliniczne to: ból podczas erekcji, skrzywienie prącia, niecałkowite wypełnienie ciał jamistych i słaby wzwód prącia. Zdjęcie RTG prącia: widoczne intensywne zwapnienia.

Psychogenne zaburzenia wzwodu Około 10-35% mężczyzn z zaburzeniami erekcji Rozpoznanie: po wykluczeniu tła organicznego poprzez obecność erekcji po wstrzyknięciu substancji wazoaktywnych do ciał jamistych Przyczyny: Depresja Zmęczenie Lęk przed niepowodzeniem Konflikty z partnerką Wcześniejsze złe doświadczenia Wychowanie

Zaburzenia neurotransmisji w OUN?

PRZYCZYNY ZABURZEŃ WZWODU psychogenna

krążeniowa

neurogenna

hormonalna

mieszana

przyczyny impotencji (%)

25 20 15 10 5 0 60

LECZENIE ZABURZEŃ WZWODU •

leczenie choroby podstawowej, odstawienie leków niekorzystnie wpływających na potencję

•

farmakoterapia doustna: inhibitory fosfodiesterazy 5, bromokryptyna, johimbina

•

farmakoterapia miejscowa

– wstrzyknięcia do ciał jamistych prącia: papaweryny, fentolaminy, PGE1 – plastry, maści, żele na skórę prącia i moszny: nitrogliceryna, papaweryna, PGE1

– żel podawany docewkowo: PGE1 •

aparaty próżniowe

•

leczenie chirurgiczne: protezy wewnętrzne prącia

ZABURZENIA WZWODU: Terapia doustna Pobudzenie płciowe prowadzi do wytwarzania tlenku azotu

Stymulacja androgeny, neurotransmitery

(NO) w ciałach jamistych, a za jego pośrednictwem do aktywacji enzymu cyklazy guanylowej i nagromadzenia

Cyklaza guanylowa

cGMP, który z kolei umożliwia Mięśnie gładkie ciała jamistego

Rozluźnienie mięśni gładkich

Erekcja

Fosfodiesteraza 5

rozkurcz mięśniówki gładkiej w przegrodach ciał jamistych prącia. Zahamowanie aktywności enzymu fosfodiesterazy 5, który jest odpowiedzialny za degradację

Mechanizm działania sildenafilu

cGMP umożliwia uzyskanie i długotrwałe utrzymywanie wzwodu.

II. ZABURZENIA WYTRYSKU 1. Brak wytrysku (aneiaculatio) •

wytrysk wsteczny (eiaculatio retrograda) np. po operacjach na pęcherzu moczowym, gruczole krokowym, przy uszkodzeniach rdzenia kręgowego, cukrzycy

•

niemożność przejścia nasienia przez niedrożne drogi wyprowadzające

np. przy zapaleniu lub przeroście gruczołu krokowego, wadach anatomicznych najądrzy, nasieniowodów •

brak płynu nasiennego np. w niedorozwoju pęcherzyków nasiennych, gruczołu krokowego, przy zapaleniu tych narządów

•

uszkodzenie dróg nerwowych np. po urazach rdzenia kręgowego, po usunięciu węzłów chłonnych zaotrzewnowych, w stwardnieniu rozsianym, cukrzycy

•

czynnościowy brak lub znaczne opóźnienie wytrysku np. w nerwicy, niedopasowaniu narządów płciowych, po alkoholu, lekach psychotropowych

2. Wytrysk przedwczesny Orgazm i wytrysk pojawiają się przy minimalnej stymulacji seksualnej przed lub krótko po wprowadzeniu członka do pochwy, bez woli mężczyzny.

Prowadzi

to

do

braku

satysfakcji

ze współżycia

seksualnego obu partnerów.

Badania Johnson & Johnson (2004) Czas od wprowadzenia członka do pochwy

1. u osób, które nie zgłaszały przedwczesnego wytrysku - 1,9% 8 min.

III. ZABURZENIA SZCZYTOWANIA (ORGAZMU) 1. Brak, osłabienie lub znaczne opóźnienie szczytowania • •

•

wrodzone uwarunkowane organicznie np. zaburzenia hormonalne, neurowegetatywne, naczynioruchowe przy uszkodzeniu rdzenia kręgowego, cukrzycy, stwardnieniu rozsianym nerwicowe np. brak pełnej akceptacji partnera, okoliczności nie sprzyjające stworzeniu nastroju intymności, lęk przed ciążą, wcześniejsze złe doświadczenia seksualne

2. Szczytowanie bez wytrysku • •

zaburzenia neurowegetatywne np. po operacjach gruczołu krokowego, szyi pęcherza moczowego, cewki moczowej niedrożność dróg wyprowadzających nasienie

3. Szczytowanie bez satysfakcji seksualnej •

nerwicowe

IV. ZABURZENIA DOPASOWANIA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH 1. Niemożność penetracji pochwy (apareunia) - zniekształcenia prącia lub pochwy np. przy zaburzeniach różnicowania płciowego, pourazowe, pooperacyjne, zapaleniu pochwy

2. Bolesność podczas stosunku płciowego (dyspareunia) np. przy stanach zapalnych narządów płciowych, braku akceptacji partnera, zbyt małej ilości śluzu

3. Pochwica (vaginismus) np. przy niedostatecznej grze wstępnej, w nerwicy, sytuacji lękotwórczej

4. Nadmierne wydzielanie śluzu np. przy długo trwającym stosunku, stanach zapalnych pochwy

5. Zbyt mała ilość śluzu np. przy niedostatecznej grze wstępnej, braku akceptacji partnera

ZABURZENIA PSYCHOSEKSUALNE

I. ZABURZENIA IDENTYFIKACJI PŁCIOWEJ

1. Transseksualizm Identyfikacja płciowa jest przeciwstawna do płci genetycznej,

gonadalnej, genitalnej, somatycznej i metrykalnej. • Kobiety z identyfikacją płciową męską • Mężczyźni z identyfikacją płciową żeńską

2. Przy zaburzeniach różnicowania płci gonadalnej i genitalnej

II. ZABURZENIA ROLI PŁCIOWEJ

1. Kobiety wykazujące pewne zachowania męskie • wrodzone • uwarunkowane kulturowo lub sytuacyjnie • przy androgenizacji

2. Mężczyźni wykazujący pewne zachowania żeńskie • wrodzone • uwarunkowane kulturowo lub sytuacyjnie • przy zaburzeniach androgenizacji

III. ZABURZENIA UKIERUNKOWANIA POPĘDU PŁCIOWEGO Odmiany ukierunkowania popędu płciowego

1. Heteroseksualizm - do osobników płci przeciwnej 2. Homoseksualizm - do osobników tej samej płci (pierwotny, zastępczy, rytualny)

3. Biseksualizm - do osobników przeciwnej i tej samej płci

IV. ZABURZENIA NASILENIA POPĘDU PŁCIOWEGO (LIBIDO) 1. Wzmożenie popędu płciowego (erotomania, nimfomania, hypersexualismus, aphrodisia, satyriasia) • wrodzone • nerwicowe

• w przebiegu chorób psychicznych np. schizofrenii • w przebiegu chorób organicznych np. guzy mózgu, hiperandrogenizm u kobiet

• polekowe np. meskalina, heroina, kokaina

2. Osłabienie popędu płciowego (oziębłość płciowa, hyposexualismus, anaphrodisia, frigiditas sexualis) • wrodzone • nerwicowe np. po złych doświadczeniach seksualnych

• w przebiegu chorób psychicznych np. depresja • w przebiegu chorób organicznych np. hipogonadyzm • polekowe np. antykoncepcja hormonalna

ZABURZENIA ZACHOWAŃ PŁCIOWYCH dewiacje seksualne, zboczenia płciowe, parafilie

I. GŁĘBOKIE ZABURZENIA UKIERUNKOWANIA POPĘDU PŁCIOWEGO

1. Narcyzm (autoerotyzm) – do samego siebie 2. Pedofilia – do dzieci w różnym wieku 3. Gerontofilia – do starych osób 4. Zoofilia – do zwierząt 5. Nekrofilia – do osób martwych

II. POTRZEBA NIEZWYKŁYCH OKOLICZNOŚCI DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB SEKSUALNYCH

1. Transwestytyzm - przebieranie się w ubiory płci przeciwnej

2. Fetyszyzm - wykorzystywanie przedmiotów kojarzących się z partnerem seksualnym 3. Skoptofilia (podglądactwo, voyeurism) - podglądanie narządów

płciowych lub czynności płciowych wykonywanych przez inne osoby

III. NIEZWYKŁE FORMY REALIZACJI POPĘDU PŁCIOWEGO

1. Sadyzm - potrzeba sprawiania cierpień partnerowi seksualnemu

2. Masochizm - oczekiwanie i doznawanie cierpień od partnera seksualnego 3. Ekshibicjonizm - obnażanie się przy osobach płci przeciwnej