MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Bartłomiej Marcinkiewicz

Wykonywanie posadzek z tworzyw sztucznych 713[05].Z1.09

Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci: mgr inż. Karolina Białas mgr inż. Radosław Krzyżanowski

Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Bartłomiej Marcinkiewicz

Konsultacja: dr inż. Jacek Przepiórka

Korekta: mgr inż. Bartłomiej Marcinkiewicz

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[05].Z1.09 Wykonanie posadzek z tworzyw sztucznych zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu posadzkarz.

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Wymagania wstępne 3. Cele kształcenia 4. Materiał nauczania 4.1. Rodzaje materiałów posadzkarskich z tworzyw sztucznych 4.1.1. Materiał nauczania 4.1.2. Pytania sprawdzające 4.1.3. Ćwiczenia 4.1.4. Sprawdzian postępów 4.2. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów z tworzyw sztucznych 4.2.1. Materiał nauczania 4.2.2. Pytania sprawdzające 4.2.3. Ćwiczenia 4.2.4. Sprawdzian postępów 4.3. Wyznaczanie poziomu powierzchni 4.3.1. Materiał nauczania 4.3.2. Pytania sprawdzające 4.3.3. Ćwiczenia 4.3.4. Sprawdzian postępów 4.4. Posadzki ze sztywnych płytek z PVC 4.4.1. Materiał nauczania 4.4.2. Pytania sprawdzające 4.4.3. Ćwiczenia 4.4.4. Sprawdzian postępów 4.5. Posadzki z elastycznych płytek z PVC 4.5.1. Materiał nauczania 4.5.2. Pytania sprawdzające 4.5.3. Ćwiczenia 4.5.4. Sprawdzian postępów 4.6. Posadzki z elastycznych wykładzin z PVC 4.6.1. Materiał nauczania 4.6.2. Pytania sprawdzające 4.6.3. Ćwiczenia 4.6.4. Sprawdzian postępów 4.7. Zasady układania i mocowania wykładzin dywanowych 4.7.1. Materiał nauczania 4.7.2. Pytania sprawdzające 4.7.3. Ćwiczenia 4.7.4. Sprawdzian postępów 4.8. Technika wykonywania posadzek z wykładzin i płytek gumowych 4.8.1. Materiał nauczania 4.8.2. Pytania sprawdzające 4.8.3. Ćwiczenia 4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

5 7 8 10 10 10 10 10 11 12 12 12 12 13 14 14 14 14 15 16 16 16 17 18 19 19 19 19 21 22 22 22 23 24 25 25 26 26 27 28 28 28 28 30

4.9. Współczesne metody łączenia materiałów – klejenie, zgrzewanie 4.9.1. Materiał nauczania 4.9.2. Pytania sprawdzające 4.9.3. Ćwiczenia 4.9.4. Sprawdzian postępów 4.10. Zasady wykonania posadzki z wykładzin kauczukowych 4.10.1. Materiał nauczania 4.10.2. Pytania sprawdzające 4.10.3. Ćwiczenia 4.10.4. Sprawdzian postępów 4.11. Elementy wykończeniowe posadzek z tworzyw sztucznych 4.11.1. Materiał nauczania 4.11.2. Pytania sprawdzające 4.11.3. Ćwiczenia 4.11.4. Sprawdzian postępów 4.12. Posadzki bezspoinowe z kompozycji żywiczno – mineralnych 4.12.1. Materiał nauczania 4.12.2. Pytania sprawdzające 4.12.3. Ćwiczenia 4.12.4. Sprawdzian postępów 4.13. Zasady, metody i materiały do konserwacji 4.13.1. Materiał nauczania 4.13.2. Pytania sprawdzające 4.13.3. Ćwiczenia 4.13.4. Sprawdzian postępów 4.14. Metody dokonywania napraw i remontów posadzek 4.14.1. Materiał nauczania 4.14.2. Pytania sprawdzające 4.14.3. Ćwiczenia 4.14.4. Sprawdzian postępów 4.15. Zasady posługiwania się sprzętem pomiarowym 4.15.1. Materiał nauczania 4.15.2. Pytania sprawdzające 4.15.3. Ćwiczenia 4.15.4. Sprawdzian postępów 4.16. Dokumentacja techniczna 4.16.1. Materiał nauczania 4.16.2. Pytania sprawdzające 4.16.3. Ćwiczenia 4.16.4. Sprawdzian postępów 4.17. Polskie Normy, instrukcje 4.17.1. Materiał nauczania 4.17.2. Pytania sprawdzające 4.17.3. Ćwiczenia 4.17.4. Sprawdzian postępów 4.18. Kalkulacja materiałów 4.18.1. Materiał nauczania 4.18.2. Pytania sprawdzające 4.18.3. Ćwiczenia 4.18.4. Sprawdzian postępów „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

31 31 32 32 34 35 35 35 35 36 37 37 37 37 38 39 39 40 40 41 43 43 43 43 44 44 44 44 44 45 47 47 47 48 48 49 49 49 49 50 51 52 52 53 53 54 54 54 55 56

4.19. Przepisy techniczne 4.19.1. Materiał nauczania 4.19.2. Pytania sprawdzające 4.19.3. Ćwiczenia 4.19.4. Sprawdzian postępów 4.20. Zasady przedmiarowania i obmiaru robót 4.20.1. Materiał nauczania 4.20.2. Pytania sprawdzające 4.20.3. Ćwiczenia 4.20.4. Sprawdzian postępów 5. Sprawdzian osiągnięć 6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

57 57 58 58 59 60 60 60 60 61 62 68

1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o posadzkach z tworzyw sztucznych, materiałach stosowanych do ich wykonywania, a także ułatwi Ci wykonywanie posadzek z tworzyw sztucznych oraz ich odbiór. W poradniku zamieszczono: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania (rozdział 4), który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczeń. Przed ćwiczeniami zamieszczono pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do ich wykonania. Po ćwiczeniach zamieszczony został sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie. 4. Sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zamieszczona została także kartę odpowiedzi. 5. Wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości dotyczących tej jednostki modułowej, która umożliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Jednostka modułowa: Wykonywanie posadzek z tworzyw sztucznych, której treści teraz poznasz, stanowi jeden z elementów modułu 713[05].Z1 „Technologie wykonywania posadzek” i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na stronie 6.

Bezpieczeństwo i higiena pracy W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

713[05].Z1 Technologie wykonywania posadzek

713[05].Z1.01 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu

713[05].Z1.02 Przygotowywanie zapraw, klejów i mieszanek betonowych

713[05].Z1.03 Wykonywanie izolacji przeciwwilgociowych

713[05].Z1.04 Wykonywanie izolacji termicznych i akustycznych

713[05].Z1.05 Wykonywanie podkładów pod posadzki

713[05].Z1.06 Wykonywanie posadzek jastrychowych

713[05].Z1.07 Wykonywanie posadzek z drewna i materiałów drewnopochodnych 713[05].Z1.08 Wykonywanie posadzek z materiałów mineralnych

713[05].Z1.09 Wykonywanie posadzek z tworzyw sztucznych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE – – – – – – – – – – –

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: rozpoznawać podstawowe materiały budowlane, posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi, przygotowywać narzędzia i sprzęt do pracy, dobierać materiały, narzędzia i sprzęt, stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, korzystać z różnych źródeł informacji, wykonywać izolacje przeciwwilgociowe, wykonywać izolacje termiczne i akustyczne, wykonywać podkłady pod posadzki, przygotowywać zaprawy, kleje i mieszanki betonowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku powinieneś umieć: − określić zakres stosowania posadzek z tworzyw sztucznych, − wskazać pomieszczenia, których posadzki z tworzyw sztucznych mogą zagrażać bezpieczeństwu użytkowników, − ocenić i określić warunki przystąpienia do wykonywania posadzek, − zbadać właściwości geometryczne powierzchni podkładu, − posłużyć się narzędziami i sprzętem, − wyszczególnić charakterystyczne czynności technologiczne, − wyrównać i wygładzić podkłady, − przygotować masy do wygładzania podkładów betonowych i cementowych, − przygotować materiały przed ich ułożeniem, − przechowywać materiały przed ich ułożeniem w odpowiedniej temperaturze, − wykonać przycinanie materiałów, − zastosować odpowiednie kleje, − wybrać technikę spawania i zgrzewania wykładzin, − sortować płytki z tworzyw sztucznych pod względem wymiarów oraz barwy, − usunąć wszelkie zabrudzenia i zanieczyszczenia podkładów, − wykonać posadzki z płytek sztywnych z PVC, − zastosować właściwe techniki układania, − zaproponować (zaprezentować) przykłady wzornictwa posadzek z płytek, − ustalić położenie płytek w stosunku do środka pomieszczenia, − zaproponować kolejność układania płytek, − wykończyć posadzkę listwami podłogowymi, − konserwować i czyścić powierzchnię posadzek, − wykonać posadzkę z elastycznych płytek z PVC, − rozpoznać warunki stosowania, − wybrać odpowiednie rozwiązania techniczne, − dobrać kleje, − stosować listwy podłogowe i wykańczać powierzchnie, − konserwować posadzki, − wykonać posadzki z elastycznych wykładzin PVC, − zaproponować układ arkuszy wykładziny w pomieszczeniu, − dopasować styki arkuszy, − zastosować do przyklejania kleje kontaktowe, − zastosować do przyklejania kleje dyspersyjne, − przyciąć wykładziny przy ścianach, − spawać i zgrzewać arkusze wykładzin, − wykończyć powierzchnie posadzek, − wykonać posadzki z wykładzin z warstwą izolacyjną, − wykonać posadzki z wykładzin dywanowych, − rozpoznać wykładziny igłowe, tkane, flokowane i klejone, − dobrać i zastosować sposoby mocowania wykładzin do podkładów, − dobrać materiały do mocowania, − zaproponować układ arkuszy w pomieszczeniach, − przygotować arkusze wykładziny, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

− − − − − − − − − −

zaplanować kolejność przyklejania wykładziny dywanowej, napinać wykładziny dywanowe, wykończyć i konserwować posadzki, wykonać posadzki z płytek i wykładzin gumowych, wykonać posadzki z wykładzin kauczukowych korkowych, wykonać żywiczne powłoki posadzkowe: dekoracyjne, chemoodporne i antypoślizgowe, przestrzegać i interpretować przepisy bhp, oszacować potrzebną ilość materiałów, sporządzić zapotrzebowanie na materiały, wykonać obmiary posadzek z tworzyw sztucznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Rodzaje materiałów posadzkarskich z tworzyw sztucznych 4.1.1. Materiał nauczania Tworzywa sztuczne znalazły szerokie zastosowanie w robotach posadzkarskich ze względu na swoje cechy użytkowo – techniczne. Przez tworzywa sztuczne rozumiemy użytkową postać związków chemicznych nazywanych polimerami. W pracach posadzkarskich stosuje się następujące materiały z tworzyw sztucznych: − płytki podłogowe z PVC (sztywne i elastyczne), − wykładziny rulonowe z PVC (jedno- i wielowarstwowe), − wykładziny rulonowe z PVC z podkładem tkaninowym, − wykładziny rulonowe z warstwą izolacyjną wykonaną z: filcu, spienionego PVC i korka, − wykładziny dywanowe: igłowe, igłowane, flokowane i klejone, − wykładziny gumowane, − masy podłogowe: poliestrowe, epoksydowe i poliuretanowe, − listwy podłogowe, − okładziny stopni i spoczników. Tworzywa sztuczne do podłoża przytwierdza się za pomocą kleju. Kleje dzieli się na trzy grupy: I – kleje kontaktowe, zwane rozpuszczalnikowymi, które nakłada się na podkład i spodnią stronę wykładziny, II – kleje do jednostronnego nakładania i III – kleje przylepcowe, nanoszone na materiał podłogowy aby nadać mu cech samoprzylepnych. Rodzaj używanego kleju do klejenia materiałów podłogowych określa producent tych materiałów.

4.1.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Co to są tworzywa sztuczne? Jakie znasz rodzaje płytek podłogowych z PVC? Z jakich materiałów wykonuje się izolację w wykładzinach rulonowanych? Jakie znasz rodzaje wykładzin dywanowych? Jakie znasz rodzaje mas podłogowych? Wymień grupy na jakie dzielimy kleje? Kto określa rodzaj używanego kleju?

4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Z pośród zgromadzonych na stanowisku próbek materiałów okładzinowych z tworzyw sztucznych wybierz płytkę podłogową sztywną. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć dokładnie zgromadzone próbki materiałów podłogowych z tworzyw sztucznych, 2) sprawdzić każdą próbkę pod względem wytrzymałości na zginanie, 3) wybrać właściwą próbkę, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

–

–

Wyposażenie stanowiska pracy: próbki materiałów podłogowych (płytki podłogowe sztywne i elastyczne, wykładziny rulonowe jedno- i wielowarstwowe, wykładziny rulonowe z izolacją, wykładziny dywanowe, próbki mas podłogowych, wykładziny gumowane), kartka, długopis.

Ćwiczenie 2 Nazwij co najmniej 10 z 13 próbek materiałów podłogowych z tworzyw sztucznych, znajdujących się na stanowisku pracy. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: obejrzeć dokładnie zgromadzone na stanowisku próbki, zaklasyfikować rodzaj próbki do konkretnej grupy materiałów podłogowych, zapisać wyniki rozpoznania, zaprezentować wyniki ćwiczenia.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: próbki 13 różnych materiałów podłogowych z tworzyw sztucznych, kartka, długopis.

4.1.4. Sprawdzian postępów. Czy potrafisz: 1) wymienić rodzaje materiałów posadzkarskich z tworzyw sztucznych? 2) odróżnić płytkę podłogową sztywną od elastycznej? 3) odróżnić wykładzinę dywanową igłową od klejonej? 4) odróżnić wykładzinę z warstwą izolacyjną z korka od filcu? 5) nazwać poszczególne grupy klejów? 6) scharakteryzować tworzywo sztuczne?

Tak

Nie

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

4.2. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów z tworzyw sztucznych 4.2.1. Materiał nauczania Wykładziny podłogowe z tworzyw sztucznych zapewniają możliwość wykonania posadzek o różnych właściwościach technicznych, zależnie od rodzaju użytego materiału. Jedną z cech charakterystycznych posadzek z wykładzin z tworzyw sztucznych jest ich duża szczelność. Wynika to stąd, iż jest to materiał dużych formatów, przez co występuje niewielka liczba połączeń, które mogą być spawane. Inną właściwością posadzek z tworzyw sztucznych jest możliwość komponowania różnych kształtów i wzorów. Łatwość cięcia i łączenia styków wykładzin o różnych kształtach i kolorach pozwala na stworzenie niepowtarzalnej posadzki. Posadzki z elastycznych wykładzin z PVC są, w porównaniu z posadzkami z płytek, znacznie mniej podatne na usuwanie drobnych uszkodzeń w czasie użytkowania. W posadzkach z płytek z PVC wymiana płytki uszkodzonej na nową odbywa się bez szkody dla wyglądu estetycznego posadzki. Uszkodzenie wykładziny wymaga wymiany całego arkusza (lub znacznej jego części), ponieważ wymiana materiału tylko w uszkodzonym miejscu nosiłaby charakter łatania, a to ze względów użytkowych i estetycznych jest nie do przyjęcia. Zaletą posadzek z elastycznych wykładzin z tworzyw sztucznych jest łatwość utrzymania w czystości i konserwowania. Materiały podłogowe z tworzyw sztucznych mają słabą wytrzymałość na zginanie i ściskanie, natomiast charakteryzują się dobrą elastycznością i izolowaniem dźwięków uderzeniowych. Tworzywa sztuczne mają duży współczynnik rozszerzalności cieplnej. Na przykład wykładzina podłogowa z PVC długości 10 m ułożona z materiału świeżo wziętego z zimnego magazynu (o temp. 0oC ) w temperaturze ok. 20oC może wydłużyć się o 16 mm. Aby uniknąć skutków rozszerzalności cieplej, które są proporcjonalne do długości materiału i różnicy wartości temperatury, należy wykonywać podłogi w temperaturze zbliżonej do późniejszej temperatur ich użytkowania oraz stosowania.

4.2.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania przebiegu. Jaka jest jedna z głównych cech posadzek z tworzyw sztucznych? Jaki wpływ ma łatwość cięcia i spawania posadzek z tworzyw sztucznych na ich estetykę? Jakie znasz zalety posadzek z tworzyw sztucznych? Jakie znasz wady posadzek z tworzyw sztucznych? Czy tworzywa sztuczne są odporne na ściskanie? Czy tworzywa sztuczne są odporne na zginanie? Czy tworzywa sztuczne są odporne na duże zmiany temperatur?

4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 W pomieszczeniu o temperaturze 40oC będzie ułożona wykładzina podłogowa z PVC. Oblicz, o ile wydłuży się odcinek 5 mb tej wykładziny, jeżeli pobierzemy go z magazynu o temperaturze 0oC.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z danymi na temat wpływu temperatury na wykładzinę podłogową PVC, obliczyć przyrost długości wykładziny w zależności od temperatury, zaprezentować efekty swojej pracy, dokonać samooceny.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt, kalkulator, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2 W pomieszczeniu o temperaturze 0oC będzie ułożona wykładzina podłogowa z PVC. Oblicz, o ile wydłuży się odcinek 15 mb tej wykładziny, jeżeli pobierzemy go z magazynu o temperaturze 25oC. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z właściwościami termicznymi posadzek z tworzyw sztucznych, obliczyć przyrost wykładziny w zależności od temperatury, zaprezentować efekty swojej pracy, dokonać samooceny.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, kalkulator, przybory do pisania.

4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6)

omówić szczelność posadzek z tworzyw sztucznych? wymienić pozytywne właściwości posadzek z tworzyw sztucznych? wymienić negatywne właściwości posadzek z tworzyw sztucznych? omówić odporność na ściskanie posadzek z tworzyw sztucznych? omówić odporność na zginanie posadzek z tworzyw sztucznych? określić, jaki wpływ na posadzki z tworzyw sztucznych mają duże zmiany temperatur?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨

¨

4.3. Wyznaczanie poziomu powierzchni 4.3.1. Materiał nauczania Wyznaczanie poziomu powierzchni posadzki polega na naniesieniu na ściany pomieszczenia punktów, które myślowo połączone utworzą płaszczyznę – powierzchnię (lico) posadzki. W większości przypadków powierzchnia posadzki jest płaszczyzną poziomą. Niekiedy tylko posadzkę prowadzi się ze spadkiem np.: w łazienkach czy ogólnie w pomieszczeniach, gdzie występuje wpust kanalizacyjny w postaci kratki. Wyznaczanie poziomu posadzki należy rozpocząć od ustalenia jej wysokości względem progu. Należy tu uwzględnić grubość podkładu jak i warstw wykończeniowych. Zaznaczamy więc punkt na ścianie oznaczający poziom przyszłej posadzki. Następnie, używając poziomnicy przenosimy ten punkt w górę (po ścianie) na wygodną wysokość np.: 1,5m. W następnej kolejności, przy użyciu węża wodnego lub długiej łaty z poziomnicą przenosimy (i zaznaczamy) ów punkt na kolejne ściany pomieszczenia w odstępach ok. 1m, okrążając w ten sposób pomieszczenie. Ostatni punkt powinien znaleźć się dokładnie na poziomie punktu pierwszego. Jeżeli tak nie jest, oznacza to, że poziom kolejnych punktów został odniesiony zbyt niedokładnie i czynności należy powtórzyć, aż do uzyskania pożądanego efektu. Ostatnią czynnością jest obniżenie punktów znajdujących się na ścianach pomieszczenia o tę samą wartość, o jaką został podniesiony punkt pierwszy. W ten sposób uzyskaliśmy wyznaczoną płaszczyznę powierzchni posadzki. Najlepszym urządzeniem do przenoszenia poziomów na większe odległości jest poziomnica wężowa, nazywana także wężem wodnym. Jest to długa, giętka rura (może być nawet wąż ogrodowy) zaopatrzona w końcówki ze szklanych rurek. Wąż uważnie (bez pęcherzy powietrza) napełnia się wodą, tak aby jej powierzchnię widać było w szklanych rurkach. W myśl zasady naczyń połączonych, woda w obu końcach węża pozostaje zawsze na tym samym poziomie. Rozwój techniki laserowej pozwolił na wyprodukowanie licznych urządzeń dysponujących wiązką optyczną i libellą. Poziomnicą laserową można wyznaczyć powierzchnię posadzki bardzo szybko i wygodnie. Należy jednak zwrócić uwagę na klasę dokładności urządzenia tj. na maksymalną odchyłkę wskazania. Nie może być ona mniejsza niż dopuszczalne odchyłki powierzchni posadzki od poziomu lub od linii płaszczyzny.

4.3.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Na czym polega wyznaczenie poziomu posadzki? Jakie znasz pomieszczenia, gdzie stosuje się posadzki ze spadkiem? Od którego miejsca zaczynamy wyznaczanie poziomu powierzchni? W jaki sposób odnosimy poziom poszczególnych punktów na ścianach pomieszczenia?

4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Posługując się poziomnicą wężową, przenieś poziom punktu zaznaczonego przez nauczyciela na jednej ze ścian na kolejne ściany pomieszczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować wąż wodny do pracy, zaznaczyć na ścianie pierwszy punkt, przenieść punkt na kolejne ściany, sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia (punkt pierwszy i ostatni muszą być na tym samym poziomie), 5) zaprezentować efekt swojej pracy. 1) 2) 3) 4)

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: poziomnica wężowa, wiadro z wodą, ołówek.

Ćwiczenie 2 Dokonaj wyznaczenia poziomu posadzki w pracowni, na wysokości 20 cm ponad poziomem posadzki istniejącej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować wąż wodny do pracy, zaznaczyć na ścianie pierwszy punkt 20 cm nad podłogą, przenieść punkt na kolejne ściany, sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia (punkt pierwszy i ostatni muszą być na tym samym poziomie), 5) zaprezentować efekt swojej pracy. 1) 2) 3) 4)

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: poziomnica wężowa, wiadro z wodą, miara zwijana lub składana, ołówek.

4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4)

przygotować do użycia wąż wodny? odnosić poziomy na ścianach pomieszczenia? sprawdzić dokładność wyznaczenia poziomu powierzchni? wyznaczyć poziom powierzchni posadzki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Tak ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨

4.4. Posadzki ze sztywnych płytek PVC 4.4.1. Materiał nauczania Sztywne płytki z PVC wymagają twardego, stabilnego podkładu. Różnorodność kolorów i faktur powierzchni (gładkie, marmurkowe) powoduje, że płytki można układać w praktycznie dowolną ilość wzorów. Układ i kolor płytek zależy od wielkości pomieszczenia, rodzaju oświetlenia, układu okien i mebli. Dlatego też płytki należy układać w sposób przemyślany, a nigdy przypadkowy. Rozplanowując położenie płytek należy mieć na uwadze, aby w obszarze wejścia znalazły się płytki całe. Fragmenty płytek należy stosować w miejscach możliwie mało widocznych i nie uczęszczanych, aby duża ilość spoin nie wypadała w miejscach intensywnego ruchu. Płytki można układać równolegle do ścian pomieszczenia lub wzdłuż przekątnych „w karo” (rys. 1).

Rys.1. Schemat układania płytek równolegle do ścian i w karo [4,s.373]

Przed przystąpieniem do klejenia należy wyznaczyć osie pomieszczenia (równoległe do ścian, bądź przekątne). Pierwszy rząd płytek układa się ściśle do tej linii, dbając o to, aby naroża płytek stykały się dokładnie w jednym punkcie. Klej dyspersjny nanosi się na podkład i płytkę dociska się bardzo mocno, dosuwając ją jednocześnie do płytek już ułożonych (można je obciążyć stosami płytek, aby płytki ułożone nie przesunęły się przy dosuwaniu do nich płytek układanych. Silne dociśnięcie płytek ma na celu wyeliminowanie powietrza spod płytki. Aby tego dokonać można płytkę dobijać lekko gumowym młotkiem. Klej wypływający ze spoin należy natychmiast usuwać mokrą szmatką lub gąbką. Podczas układania należy kontrolować dokładność położenia płytek względem siebie. Cztery naroża sąsiednich płytek powinny stykać się dokładnie w jednym punkcie. Wszelkie niedokładności powodują „rozjeżdżanie się” spoin co jest wyjątkowo nieestetyczne a ponadto jest praktycznie niemożliwe do naprawienia. Oprócz regularnej siatki spoin spotyka się również płytki układane mijankowo tzn. z przesunięciem rzędów o pół płytki. Płytki PVC można przyklejać kontaktowo tzn., że klej nanosi się na podłoże jak i na płytkę. Klej na płytkę nanosimy gładką szpachlą. Należy pamiętać, ze czas otwarty kleju wynosi około 20 minut, zatem robotę należy sobie zorganizować tak, aby móc pracować bez dłuższych przerw.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4.4.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Czym należy się kierować dobierając układ płytek w pomieszczeniu? Jak rozplanowujemy płytki w pomieszczeniach w pobliżu wejścia? Gdzie należy starać się umieszczać płytki docięte? Co należy wyznaczyć przed przystąpieniem do klejenia? Jak można układać płytki w stosunku do ścian pomieszczenia? Jakie dwie metody klejenia stosujemy przy okładzinach z płytek PVC? W jakim celu mocno dociska się płytkę do podłoża przy klejeniu? Co oznacza układanie mijankowe płytek? Ile wynosi orientacyjny czas otwarty kleju do płytek PVC?

4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozplanuj ułożenie architektonicznym

płytek

w

pomieszczeniu

przedstawionym

w

projekcie

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z projektem architektonicznym, ustalić wymiary pomieszczenia, zaplanować sposób ułożenia płytek, zaprezentować efekt swojej pracy zwracając uwagę na zachowanie zasad rozmieszczania płytek.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt architektoniczny z zaznaczonym pomieszczeniem, ołówek, długopis, kartka papieru, kalkulator, literatura z rozdziału nr 6.

Ćwiczenie 2 Wykonaj posadzkę z płytek układanych równolegle do ścian pomieszczenia wg instrukcji oraz wzoru otrzymanego od nauczyciela. Płytki ułóż na powierzchni 2m2. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z instrukcją układania płytek, przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, uporządkować stanowisko pracy, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

− − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: płytki o różnych wzorach i kolorach, klej do płytek PVC, instrukcja (wzór i opis), narzędzia (szczotka i zmiotka, szpachle stalowe, naczynie na klej), szmatki, naczynie na wodę, miara (składana lub zwijana).

Ćwiczenie 3 Wykonaj 2m2 posadzki ze sztywnych płytek PVC stosując wzór w karo. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, uprzątnąć stanowisko pracy, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny ćwiczenia.

− − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: płytki o różnych wzorach i kolorach (np. jasne i ciemne), klej do płytek PVC, narzędzia (szczotka i zmiotka, szpachle stalowe, naczynie na klej), szmatki, naczynie na wodę, miara (składana lub zwijana).

4.4.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

rozplanować ułożenie płytek w pomieszczeniu? wyznaczyć osie pomieszczenia? przygotować klej do płytek PVC ułożyć równo pierwszy rząd płytek? układać płytki zachowując prostoliniowe spoiny? kontrolować na bieżąco jakość układanej okładziny? omówić zasady rozplanowania płytek w pomieszczeniach? organizować stanowisko pracy? wykonać posadzkę ze sztywnych płytek PVC?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.5. Posadzki z elastycznych płytek PVC 4.5.1. Materiał nauczania Elastyczne płytki z PVC powstają poprzez rozcinanie wielowarstwowych wykładzin rulonowych. Rozplanowywanie ułożenia płytek elastycznych odbywa się na tych samych zasadach, co i płytek sztywnych z PVC: − w wejściu stosujemy płytki całe, − fragmenty płytek umieszczamy w miejscach mało widocznych i trudno dostępnych, − wyznaczamy osie pomieszczenia i od nich rozpoczynamy klejenie, − podczas klejenia płytek należy uważnie kontrolować ich położenie oraz prostoliniowość spoin. Do płytek tych stosujemy kleje dające spoinę elastyczną (nie może to być mieszany z cementem klej lateksowy ekstra). Przyklejanie takich płytek jest bardzo trudne i wymaga dużego doświadczenia. Należy zwracać szczególną uwagę na to, aby płytka nie uległa sfałdowaniu. Dociskać płytkę należy tak, aby wycisnąć spod niej ewentualne pęcherze powietrza. Nadmiar kleju usuwa się wycierając wilgotną szmatką lub gąbką. Istnieją także płytki z fabrycznie naniesioną warstwą kleju zabezpieczoną papierem silikonowym. Papier usuwa się ze spodniej części płytki bezpośrednio przed klejeniem.

4.5.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jak powstają elastyczne płytki z PVC? Jakie znasz rodzaje elastycznych płytek z PVC? Jakie znasz zasady rozplanowywania elastycznych płytek z PVC? Jakie rodzaje klejów stosujemy do płytek elastycznych? Co kontrolujemy przyklejając płytki elastyczne?

4.5.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Rozplanuj ułożenie architektonicznym

płytek

w

pomieszczeniu

przedstawionym

w

projekcie

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z projektem architektonicznym, ustalić wymiary pomieszczenia, zaplanować sposób ułożenia płytek, zaprezentować efekt swojej pracy, zwracając uwagę na zachowanie zasad rozmieszczania płytek.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt techniczny z zaznaczonym pomieszczeniem, ołówek, długopis, kartka papieru, kalkulator, literatura rozdziału nr 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 2 Wykonaj posadzkę z płytek układanych równolegle do ścian pomieszczenia wg otrzymanych od nauczyciela instrukcji i wzoru, na powierzchni 1,5m2. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z instrukcją układania płytek, przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny jakości wykonanej pracy.

− − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: płytki o różnych wzorach i kolorach, klej do elastycznych płytek PVC, instrukcja (wzór i opis), narzędzia (szczotka i zmiotka, szpachla stalowa, naczynie na klej), szmatki, naczynie na wodę, miara składana lub zwijana.

Ćwiczenie 3 Wykonaj 1,5m2 posadzki z elastycznych płytek PVC stosując technikę w karo. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny jakości wykonanej pracy.

− − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia (kabina z podkładem betonowym), płytki o różnych wzorach i kolorach (np. jasne i ciemne), klej do płytek PVC, narzędzia (szczotka i zmiotka, szpachle stalowe, naczynie na klej), szmatki, naczynie na wodę, miara składana lub zwijana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.5.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

rozplanować ułożenie płytek w pomieszczeniu? wyznaczyć osie pomieszczenia? przygotować klej do elastycznych płytek z PVC? ułożyć równo pierwszy rząd płytek? ułożyć płytki zachowując prostoliniowe spoiny? skontrolować na bieżąco jakość układanej okładziny? omówić zasady rozplanowania płytek w pomieszczeniach? zorganizować stanowisko pracy? wykonać posadzkę z elastycznych płytek PVC?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.6. Posadzki z elastycznych wykładzin z PVC 4.6.1. Materiał nauczania Elastyczne wykładziny z PVC odznaczają się szeroka gamą wzornictwa. Duży format arkuszy (rulony) powoduje, że możliwości komponowania własnych wzorów są ograniczone. Materiały rulonowe z PVC stawiają ścisłe wymagania co do podkładu. Wykładziny jednorodne i niejednorodne wymagają bezwzględnie podkładu pływającego tzn. izolowanego od konstrukcji stropu. Natomiast wykładziny z warstwą izolacyjną mogą być wykonywane bez podkładu pływającego tylko na stropach dobrze tłumiących dźwięki. Przed przystąpieniem do robót należy skontrolować stan podłoża i ogólne warunki temperaturowo – wilgotnościowe panujące w pomieszczeniu: − temperatura w chwili układania i w czasie wysychania kleju nie może być niższa niż +15oC, − podkład musi być równy, mocny, czysty suchy, − należy także sprawdzić jakość samej wykładziny. Układ arkuszy w pomieszczeniu należy rozplanować tak, aby spoiny przebiegały prostopadle do ściany z oknem. Należy tez zwrócić uwagę na to, aby spoina arkuszy nie wypadała w drzwiach. Niedopuszczalne jest też sztukowanie wykładziny we wnękach pomieszczenia. Arkusze wykładziny należy rozwinąć i dociąć tak, aby styki sąsiednich pasm zachodziły na siebie 2÷3 cm, tyle samo należy wywinąć na ściany. Tak przygotowaną wykładzinę pozostawiamy w pomieszczeniu na 24h w celu wyłożenia (odprężenia). Kolejną czynnością jest dopasowywanie styków arkuszy. W tym celu należy ostrym nożem prowadzonym wzdłuż liniału przeciąć oba zachodzące na siebie arkusze. Dzięki temu otrzymujemy idealnie dopasowany styk obu arkuszy. Pamiętać jednak należy, że odchyłki od linii prostej styków arkuszy nie mogą przekraczać 1mm/m oraz 5mm na całej długości szwu. Szerokość szwu nie może przekraczać 0,5 mm. Przy klejeniu klejami dyspersyjnymi należy odwinąć fragment arkusza i ząbkowaną pacą nanieść klej na podkład, następnie nasuwamy wykładzinę mocno ją pocierając zwiniętą szmatką. Szczególnie dokładnie należy kontrolować styki arkuszy. Jeżeli pod wykładziną pozostanie pęcherz powietrza, należy wykładzinę w tym miejscu przeciąć i wycisnąć powietrze przyklejając jednocześnie wykładzinę. Przyklejanie wykładziny klejami kontaktowymi (wymagającymi naniesienia na podkład jak i na wykładzinę) odbywa się podobnie. Różnica polega na tym, że przy klejeniu nie ma możliwości nasuwania arkusza, zatem należy to robić ostrożnie i powoli ściśle kontrolując ułożenie arkusza. Ostatnią czynnością jest odcięcie nadmiaru wykładziny przy ścianach oraz usunięcie ewentualnych zabrudzeń z kleju.

4.6.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie wymagania stawiają podkładowi wykładziny jednorodne z PVC? Jakie wymagania stawiają podkładowi wykładziny z warstwą izolacyjną z PVC? Co należy skontrolować przed przystąpieniem do przyklejania wykładzin z PVC? Jakie są zasady rozplanowywania układu arkuszy w pomieszczeniach? W jakim celu pozostawiamy w pomieszczeniu odwinięte arkusze? Jakie znasz zasady dopasowywania arkuszy wykładziny? Ile wynoszą dopuszczalne odchyłki spoiny arkuszy? Jakie znasz sposoby przyklejania wykładziny rulonowej z wykładziny PVC przy użyciu kleju dyspersyjnego? Jakie znasz sposoby przyklejania wykładziny rulonowej z wykładziny PVC przy użyciu kleju kontaktowego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

4.6.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj dopasowanie styku wykładziny rulonowej PVC na odcinku 2 m. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować wykładzinę (powinna być odprężona), przeciąć styk, sprawdzić przyleganie i prostoliniowość styków wg normy, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wykładzina rulonowa PVC, nóż do przecinania wykładziny, liniał stalowy.

Ćwiczenie 2 Wykonaj posadzkę z materiałów rulonowych z dwóch pasów wykładziny o długości 1,5 m i szerokości 1 m każdy. Klejenie wykonaj klejem dyspersyjnym. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować wykładzinę (powinna być odprężona), dopasować styk, przygotować klej, przykleić wykładzinę, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wykładzina rulonowa PVC, nóż do przecinania wykładziny, liniał stalowy, paca stalowa, ząbkowana, wałek gumowy, szmatka, gąbka, naczynie na wodę, klej dyspersyjny np.: Osakryl 85.

Ćwiczenie 3 Wykonaj posadzkę z materiałów rulonowych, z dwóch pasów okładziny o długości 1,5 m i szerokości 1 m każdy. Klejenie wykonaj klejem kontaktowym. Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować wykładzinę (powinna być odprężona), dopasować styk, przygotować klej, przykleić wykładzinę, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wykładzina rulonowa PVC, nóż do przecinania wykładziny, liniał stalowy, paca stalowa, ząbkowana, wałek gumowy, szmatka, gąbka, naczynie na wodę, klej np.: Pronikol B.

Ćwiczenie 4 Wylicz potrzebną ilość kleju lateksowego ekstra, potrzebnego do ułożenia wykładziny w pomieszczeniu wskazanym w projekcie architektonicznym. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: odczytać z projektu wymiary pomieszczenia, wyliczyć powierzchnię, wyliczyć ilość kleju, posługując się normą zużycia, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt architektoniczny, kartka, długopis, kalkulator, norma zużycia kleju lateksowego ekstra.

4.6.4. Sprawdzian postępów. Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6)

rozplanować rozkład arkuszy w pomieszczeniu? dopasować styki arkuszy? przygotować klej do elastycznych wykładzin PVC? nanosić klej na podkład i na spód wykładziny? usuwać zabrudzenia z kleju z powierzchni wykładziny? wyliczyć ilość kleju posługując się normą zużycia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.7. Zasady układania i mocowania wykładzin dywanowych 4.7.1. Materiał nauczania Przy układaniu wykładzin dywanowych obowiązuje zasada układania arkuszy w taki sposób, aby spoiny między nimi przebiegały prostopadle do głównej ściany okiennej oraz nie wypadały w miejscach intensywniejszego ruchu (np. w drzwiach). Wykładziny dywanowe z runem należy układać tak, aby kierunek pochylenia runa był ten sam w poszczególnych arkuszach. Aby unikać łączenia arkuszy w obrębie pomieszczenia zaleca się dobieranie wykładzin dywanowych o takiej szerokości. Przed przystąpieniem do układania należy, na szkicu rozplanować układ arkuszy w celu zmniejszenia ilości odpadów. Planując układ arkuszy, należy przestrzegać zasady, że wszelkie wnęki w pomieszczeniach muszą być pokryte przez odpowiednie wycięcie podstawowego arkusza, bez sztukowania, a także przewidywać zapas 3÷4cm szerokości każdego arkusza, niezbędny do obcięcia brzegów i dopasowania styku arkuszy. Należy również pamiętać o pozostawieniu zapasu 3÷5cm na długości arkuszy. W pomieszczeniach o powierzchni do 20m2 można ułożyć wykładziny dywanowe luzem. Wykładziny należy ułożyć na podkładzie i przyciąć na wymiar pomieszczenia. Jeżeli szerokość wykładziny jest mniejsza niż szerokość pomieszczenia, to należy na styku dwóch arkuszy przykleić od spodu taśmę jednostronnie samoprzylepną. Następnie wzdłuż ścian, w niewielkiej od nich odległości, przykleja się do podkładu taśmę dwustronnie samoprzylepną, po czym przykleja się do niej wykładzinę. Innym sposobem mocowania wykładzin dywanowych bez użycia kleju jest metoda napinania. Tą metodą można wykonać posadzkę dywanową z wykładzin, których szerokość pozwala na uzyskanie jednego arkusza o powierzchni pomieszczenia. Przed przystąpieniem do napinania wykładzina musi być docięta na wymiar pomieszczenia z kilkucentymetrowym zapasem z każdej strony. Elementami mocującymi wykładzinę są listwy z kolcami, które przybija się do podkładu wzdłuż ścian pomieszczenia. Przygotowaną wykładzinę zaczepia się z jednej strony o wystające z listwy kolce, z drugiej zaś, naciąga za pomocą specjalnego przyrządu i napiętą zaczepia o kolce wystające z listwy położonej przy przeciwległej ścianie. Najpierw wykonuje się naciągnięcie wzdłuż długości arkusza, a następnie wzdłuż jego szerokości. Wykładziny dywanowe mogą być przyklejane do podłoża za pomocą samoprzylepnej przekładki. Wówczas na podkładzie rozkłada i przykleja się przekładkę (siatkę, welon) dwustronnie samoprzylepną. Górną folię ochronną usuwa się po przecięciu i dopasowaniu arkuszy wykładziny. Innym sposobem mocowania wykładziny jest przyklejanie jej całą powierzchnią do podłoża. Przed klejeniem należy wykładzinę rozwinąć i dociąć. Dopasowane arkusze wykładziny odwija się do połowy długości, a odsłoniętą część podkładu pokrywa się klejem dyspersyjnym za pomocą ząbkowanej szpachli. Następnie układa się odwinięte części arkuszy na powleczony klejem podkład, dociskając wykładzinę do podkładu i jednocześnie dopasowując na stykach. Może zdarzyć się, że podczas klejenia wykładzina zostanie zanieczyszczona klejem, wówczas należy bezzwłocznie usunąć go szmatką lub gąbką zwilżoną czystą wodą, a w żadnym razie nie dopuszczać do zaschnięcia plamy. Wykładziny dywanowe docina się ostrym nożem wzdłuż stalowego liniału. Igłowane (filcopodobne) przecina się przez zakład sąsiadujących arkuszy, zaś igłowe z runem pętelkowym lub welurowym powinny być przecinane, każdy arkusz osobno, wzdłuż przerwy między pęczkami włókna runa. Cięcie należy wykonywać, zawsze w kierunku zgodnym z pochyleniem pęczków runa. Flokowanie to proces technologiczny polegający na nanoszeniu na posadzkę warstwy ze strzyży tekstylnej. Strzyża tekstylna to włókno z tworzywa sztucznego pocięte na odcinki długości od 0,3 do 5 mm. Strzyża tekstylna nazywana jest flokiem. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Proces ten przebiega następująco. Powierzchnia, która ma być flokowana pokrywana jest klejem. Klej nanosi się za pomocą pistoletu natryskowego lub wałka. Następnie za pomocą urządzenia elektrostatycznego, w polu elektrycznym 60 do 90 kV, pokrywa się flokiem warstwę kleju. Powierzchnia flokowana jest uziemiona. Pole elektryczne sprawia, że włókna floku z dużą prędkością poruszają się w kierunku flokowanej powierzchni i wbijają się w warstwę kleju, ustawiając się prostopadle do niej. Po utwardzeniu się kleju odciąg elektryczny usuwa nieprzyklejone włókna.

4.7.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jaka zasada obowiązuje podczas układania arkuszy wykładziny dywanowych? Czy w jednym pomieszczeniu można układać wykładziny o różnej szerokości? Jakie znasz rodzaje wykładzin dywanowych? Jaki zapas należy zostawić na długości arkusza? Czy we wnękach można sztukować wykładzinę z małych kawałków ? W jakich pomieszczeniach można układać wykładzinę luzem? W jakich pomieszczeniach możemy ułożyć wykładzinę metodą napinania? Jakie znasz sposoby mocowania wykładzin do podłoża? Jakie znasz narzędzia do cięcia wykładzin dywanowych? W jakim celu wykonuje się szkic roboczy?

4.7. 3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na wyznaczonym fragmencie podłogi ułóż luzem 2 m2 wykładziny dywanowej. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, przygotować materiały, ułożyć wykładzinę, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny wykonanej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, materiały do wykonania zadania (wykładzina dywanowa), narzędzia (miara składana lub zwijana, nóż, liniał stalowy).

Ćwiczenie 2 Rozplanuj układ arkuszy wykładziny dywanowej w pracowni, w której masz zajęcia. Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: wykonać szkic posadzki w pracowni (rzut pomieszczenia), dokonać obmiaru posadzki, wymiary nanieść na szkic, rozplanować układ arkuszy na szkicu, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny wykonanej pracy.

− −

Wyposażenie stanowiska pracy: arkusz papieru, ołówek lub cienkopis.

Ćwiczenie 3 Na wyznaczonym fragmencie podłogi ułóż 2 m2 wykładziny dywanowej, mocując ją do podłoża klejem dyspersyjnym. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, przygotować materiały, ułożyć wykładzinę, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny wykonanej pracy

− − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, materiały do wykonania zadania (wykładzina dywanowa, klej), instrukcja do zadania w formie opisu najważniejszych czynności, narzędzia (nóż, paca zębata, naczynia na klej i wodę, szpachelka, liniał stalowy), miara składana lub zwijana.

4.7.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) wyjaśnić, w jaki sposób należy układać arkusze wykładzin w pomieszczeniach? 2) wyjaśnić, dlaczego w jednym pomieszczeniu należy układać wykładziny o tej samej szerokość? 3) wymienić rodzaje wykładzin dywanowych? 4) omówić sposób wykonania szkicu roboczego? 5) omówić sposób układania wykładziny luzem? 6) wyjaśnić sposób układania wykładziny metodą napinania? 7) omówić sposób układania wykładziny na klej? 8) uszczegółowić sposób układania wykładziny na przekładce samoprzylepnej? 9) omówić sposób cięcia wykładzin dywanowych? „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Tak

Nie

¨

¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨

¨ ¨

4.8. Technika wykonywania posadzek z wykładzin i płytek gumowych 4.8.1. Materiał nauczania Wykładziny z gumy posiadają podobne właściwości użytkowe co i posadzki z PVC. W porównaniu do wykładzin z PVC lepiej tłumią dźwięki uderzeniowe, są odporne na wgnioty (z uwagi na doskonałą sprężystość). Ponadto wykładziny gumowe wykazują doskonałe właściwości elektroizolacyjne. Wykładziny gumowe mogą być jednowarstwowe o grubości 2,5mm oraz dwuwarstwowe o grubości 3 lub 4 mm. Z uwagi na duża elastyczność wykładziny gumowej, wymagają one przyklejenia mocniejszego – stosujemy w tym celu kleje kauczukowe kontaktowe np.: Pronikol B. Wykładziny gumowe mogą być stosowane w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej. W odróżnieniu od wykładzin z PVC, można je stosować w pomieszczeniach o dużym natężeniu ruchu a nawet tam, gdzie odbywa się transport kołowy. Sposób przygotowywania wykładziny i warunki jakim powinno odpowiadać podłoże są takie same jak dla wykładzin jednowarstwowych PVC. – podkład powinien być wykonany jako pływający, – wykładzinę należy pozostawić rozwiniętą na 24h celem odprężenia, Sposób postępowania przy przyklejaniu wykładziny jest identyczny jak wykładzin PVC z użyciem kleju kontaktowego: – odwijamy część arkusza, – nanosimy klej na podkład i na spód wykładziny, – nasuwamy wykładzinę na klej, pilnując dokładności styków i usuwając pęcherze powietrza, – docinamy nadmiar wykładziny przy ścianach. Płytki gumowe powstają poprzez rozcięcie arkuszy wykładziny. Posiadają wymiary 50 cm x 50 cm. Przy ich przyklejaniu postępujemy podobnie, jak przy klejeniu płytek elastycznych z PVC.

4.8.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie wymagania stawiają podkładowi wykładziny gumowe? Co należy skontrolować przed przystąpieniem do przyklejania wykładzin gumowych? Jakie są zasady rozplanowywania układu arkuszy w pomieszczeniach? Jaką technikę klejenia stosujemy przy wykonywaniu posadzki z wykładzin gumowych? W jakim celu pozostawiamy w pomieszczeniu odwinięte arkusze? Jakie są zasady dopasowywania arkuszy wykładziny? Ile wynoszą dopuszczalne odchyłki spoiny arkuszy? Jakie są sposoby przyklejania wykładziny gumowej przy użyciu kleju kontaktowego?

4.8.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj dopasowanie styku dwóch arkuszy wykładziny gumowanej, na odcinku 2,5 m. Sposób wykonania ćwiczenia „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować wykładzinę (powinna być odprężona), wykonać przecięcie styku, sprawdzić przyleganie i prostoliniowość styków wg normy, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wykładzina rulonowa gumowana, nóż do przecinania wykładziny, liniał stalowy,

Ćwiczenie 2 Wykonaj posadzkę z dwóch pasów wykładziny gumowanej o długości 1,5 m i szerokości 1m każdy. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować wykładzinę (powinna być odprężona), dopasować styk, przygotować klej, przykleić wykładzinę, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wykładzina rulonowa gumowana, nóż do przecinania wykładziny, liniał stalowy, paca stalowa, ząbkowana, wałek gumowy, szmatka, gąbka, naczynie na wodę, klej Pronikol B.

Ćwiczenie 3 Wykonaj posadzkę z sześciu sztuk płytek gumowych, ułożonych dwóch rzędach po trzy sztuki. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować płytki (powinny być odprężone), przygotować klej, przykleić płytki, zaprezentować efekt swojej pracy.

− −

Wyposażenie stanowiska pracy: płytki podłogowe gumowe, paca stalowa, ząbkowana,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

− − −

wałek gumowy, szmatka, gąbka, naczynie na wodę, klej Pronikol B.

Ćwiczenie 4 Wylicz potrzebną ilość kleju lateksowego ekstra, potrzebnego do ułożenia wykładziny w pomieszczeniu wg projektu. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: odczytać z projektu wymiary pomieszczenia, wyliczyć powierzchnię, wyliczyć ilość kleju, posługując się normą zużycia, zaprezentować efekt swojej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt budowlany, kartka, długopis, kalkulator, norma zużycia kleju.

4.8.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

rozplanować rozkład arkuszy w pomieszczeniu? dopasować styki arkuszy? przygotować klej do wykładzin gumowanych? nanosić klej na podkład i na spód wykładziny? przyklejać wykładzinę z zachowaniem właściwych spoin? usuwać zabrudzenia z kleju z powierzchni wykładziny? wyliczyć ilość kleju z normy użycia? wykonać posadzkę z płytek gumowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.9. Współczesne metody łączenia materiałów – klejenie, zgrzewanie 4.9.1. Materiał nauczania Klejenie klejami kontaktowymi (rozpuszczalnikowymi) Zasada klejenia klejami kontaktowymi polega na naniesieniu cienkiej warstwy kleju na podłoże i spodnią warstwę wykładziny w tym samym czasie. Po nałożeniu kleju należy odczekać, aż odparują lotne składniki rozpuszczalników kleju. Czas upływający między naniesieniem kleju a momentem, kiedy powinno nastąpić złączenie sklejanych powierzchni, nazywa się czasem odparowania. Może on wynosić 15÷30 minut w zależności od warunków cieplnych. Czas ten określa producent w instrukcji stosowania. Przy stosowaniu klejów kontaktowych, należy zwrócić szczególną uwagę na jakość podłoża. Powinno ono mieć możliwie wysoką gładkość, aby naniesiona warstwa kleju była możliwie cienka i równej grubości. Zakończenie czasu odparowania rozpuszczalników sprawdza się dotykając palcem do powłoki kleju na podkładzie i spodzie arkusza wykładziny. W momencie, gdy po dotknięciu palcem nie ciągną się nitki kleju możemy przystąpić do łączenia wykładziny z podłożem. Do nanoszenia kleju stosuje się packi lub szpachle stalowe gładkie albo pędzle ze sztywną szczeciną. Najważniejszą czynnością klejenia wykładziny jest silne jej pocieranie w miejscu klejenia, aby nie dopuścić do pozostania pod nią pęcherzy powietrza. Wykładzinę należy nasuwać stopniowo na powleczony klejem podkład, kontrolując styk z sąsiednim arkuszem. Podczas stosowania klejów rozpuszczalnikowych należy bezwzględnie pamiętać o przewietrzaniu pomieszczeń w których są one stosowane. Klejenie klejami dyspersyjnymi Obecnie najczęściej stosowanymi klejami do łączenia wykładzin z podłożem są kleje dyspersyjne. Kleje te nakłada się tylko na podkład przy użyciu szpachli lub pacy ząbkowanej. Dzięki tym narzędziom zapewniona jest jednakowa grubość kleju w każdym miejscu. Klej nakłada się prowadząc szpachlę ząbkowaną pod kątem ok. 45o w stosunku do powierzchni podkładu. W miarę zużywania się szpachli należy zwiększać kąt jej nachylenia (bardziej pionowy), a przy starciu ok. 50% wielkości ząbków należy wymienić na nową. Kleje dyspersyjne zawierają w swym składzie wodę. Należy pamiętać aby po naniesieniu kleju odczekać 5÷10min na odparowanie części wody i dopiero po upływie tego czasu rozpocząć klejenie. Czas, w którym warstwa kleju ma zdolność klejenia nazywamy czasem otwartego klejenia. Czas ten zależy od nasiąkliwości podkładu i temperatury powietrza. W tym czasie wykładzinę należy ułożyć i docisnąć do podkładu. Przekroczenie czasu otwartego klejenia prowadzi do wysychania powierzchni warstwy klejowej i utraty zdolności klejenia. Wymaga się, aby wykładzina była przyklejona na całej powierzchni. Aby to osiągnąć, klejenie arkusza wykładziny powinno rozpocząć się od środka stopniowo nasuwać z jednoczesnym silnym pocieraniem powierzchni wałkiem gumowym lub tamponem ze szmaty. Ma to na celu niedopuszczenie do pozostania pod wykładziną pęcherzy powietrza, które uniemożliwiłyby sklejenie w tym miejscu wykładziny z podkładem. Klejenie klejami żywicznymi Są to kleje nanoszone jednostronnie podobnie jak kleje dyspersyjne. Kleje te stanowią roztwory żywic syntetycznych w rozpuszczalnikach organicznych i z tego względu nie są obojętne z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy (zagrożenia takie same jak przy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

klejach kontaktowych). Kleje te mają zastosowanie, tylko przy wykonywaniu posadzek wodoszczelnych i chemicznie odpornych. Przy stosowaniu klejów żywicznych należy stosować się bezwzględnie do instrukcji producenta Nanosi się je szpachlą ząbkowaną, której rodzaj i wymiary uzębienia podaje producent kleju. Zgrzewanie wykładzin Technika zgrzewania wykładzin inaczej zwana spawaniem ma zastosowanie na stykach arkuszy wykładzin. Umożliwia uzyskanie całkowicie szczelnej posadzki oraz wnosi dodatkowe elementy dekoracyjne w postaci wyraźniejszych linii spoin. Spoiny mogą być w innych kolorach niż sama wykładzina. Przy spawaniu posadzki arkusze wykładziny przykleja się bez potrzeby ścisłego dopasowania styków. Spoiny między arkuszami muszą mieć odpowiednią szerokość i być wykonane w kształcie litery U lub V. Wykonuje się je przy użyciu specjalnego nożyka lub frezarki z napędem elektrycznym. Spawanie polega na rozgrzaniu ścianek bruzdy oraz powierzchni sznura spawalniczego z PVC gorącym powietrzem o temperaturze ok. 250°C i wciśnięciu uplastycznionego sznura za pomocą rolki w bruzdę między arkusze wykładziny. Czynność tę można wykonać ręcznie lub mechanicznie przy użyciu spawarki automatycznej. W celu wykończenia powierzchni spawu należy wykonać następujące czynności: − ściąć z grubsza wypukłość spawu, prowadząc nóż po taśmie stalowej grubości ok. 0,5 mm − ściąć pozostałą półmilimetrową część spawu. Ścinanie jednokrotne może spowodować, że na powierzchni spawu powstanie rowkowate wgłębienie, które obniży wygląd estetyczny całości i ułatwi gromadzenie się brudu.

4.9.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jaka zasada obowiązuje podczas klejenia klejami kontaktowymi? Co nazywamy czasem odparowania? Jak należy przygotować podłoże pod klejenie klejami kontaktowymi? W jaki sposób sprawdza się zakończenie czasu odparowania rozpuszczalników? Jakich narzędzi używa się do nanoszenia klejów rozpuszczalnikowych? Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas przyklejania wykładziny do podłoża? Czy kleje dyspersyjne nanosi się na spodnią powierzchnię wykładziny? Jakich narzędzi używa się do nanoszenia klejów dyspersyjnych? Co nazywamy czasem otwartego klejenia? Przy wykonywaniu jakich posadzek stosuje się kleje żywiczne? Które miejsca wykładziny podlegają zgrzewaniu? W jaki sposób wykonuje się zgrzewnie styków wykładzin?

4.9.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zamocuj 1,5m2 wykładziny z podkładem tkaninowym do jastrychu cementowego przy użyciu kleju dyspersyjnego. Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny swej pracy.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, wykładzina, klej dyspersyjny, narzędzia (paca zębata, szpachelka, naczynia na klej i wodę, szmatka), miara składana lub zwijana, liniał stalowy, nóż.

Ćwiczenie 2 Wykonaj zgrzewanie styku dwóch arkuszy wykładziny o długości 2,5 m. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny swojej pracy.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, wykładzina, sznur spawalniczy, instrukcja do zadania, narzędzia (spawarka automatyczna, nóż, liniał stalowy).

Ćwiczenie 3 Zamocuj 2 m2 wykładziny do podkładu betonowego przy użyciu kleju kontaktowego. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

− − − − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, wykładzina, klej kontaktowy, materiały do klejenia wykładzin, instrukcja do zadania, narzędzia (paca zębata, szpachelka, naczynia na klej i wodę, szmatka), miara składana lub zwijana, liniał stalowy, nóż.

4.9.4. Sprawdzian postępów. Czy potrafisz: 1) sprawdzić zakończenie czasu odparowania rozpuszczalników? 2) omówić sposób przygotowania podłoża pod klejenie klejami kontaktowymi? 3) omówić sposób wykonania klejenia wykładzin klejami kontaktowymi? 4) wymienić narzędzia do klejenia wykładzin? 5) wymienić narzędzia do zgrzewania wykładzin? 6) omówić sposób wykonania klejenia wykładzin klejami żywicznymi? 7) scharakteryzować sposób zgrzewania styków wykładzin? 8) omówić sposób wykończenia powierzchni spawów?

Tak ¨

Nie ¨

¨

¨

¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

4.10. Zasady wykonania posadzki z wykładzin kauczukowych 4.10.1. Materiał nauczania Wykładziny kauczukowe są wykonywane w zbliżonych procesach technologicznych, co i wykładziny gumowe. Grubość wykładzin kauczukowych waha się w granicach 2÷4 mm, choć czasem można spotkać wykładziny grubsze. Kauczuk charakteryzuje się bardzo dużą gęstością, dlatego też materiały podłogowe wykonane z tego materiału są odporne na wnikanie brudu. Dodatkowo wykładziny kauczukowe cechują właściwości antypoślizgowe i antyelektrostatyczne. Kauczuk jest materiałem odpornym na ścieranie, dlatego można go stosować na posadzki w pomieszczeniach o bardzo dużym natężeniu ruchu. Kauczuk używany jest także w połączeniu z PVC (laminat PVC na warstwie kauczuku) do wykonywania elastycznych wykładzin sportowych. Zasady układania wykładzin kauczukowych są identyczne jak dla wykładzin gumowych czy z PVC. Obowiązują tu te same zasady dotyczące rozplanowywania ułożenia wykładziny w pomieszczeniu. Do przyklejania używa się klejów kontaktowych z uwagi na wymaganą dużą przyczepność wykładziny do podłoża. Przygotowywanie wykładziny do klejenia (odprężanie), dopasowywanie styków czy nanoszenie kleju odbywa się identycznie jak dla wykładzin gumowych. Wykładziny kauczukowe przykleja się klejami rozpuszczalnikowymi, kontaktowymi można również stosować kleje poliuretanowe. Wykonaną z wykładziny kauczukowej posadzkę można użytkować po 24h

4.10.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jaki jest przeciętny przedział grubości wykładzin kauczukowych? Jakie są główne cechy techniczne wykładzin kauczukowych? Do jakiego typu posadzek znalazł zastosowanie kauczuk? Jakich klejów używamy do przyklejania wykładzin kauczukowych? Jakie znasz zasady przygotowywania wykładziny kauczukowej do przyklejania?

4.10.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Obejrzyj film instruktażowy, dotyczący układania wykładziny kauczukowej i nazwij poszczególne czynności wykonywane przez pracowników. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) obejrzeć uważnie film pokazujący układanie wykładziny kauczukowej, 2) wynotować kolejne czynności wykonywane przez robotników, 3) zaprezentować efekty wykonanej pracy. − −

Wyposażenie stanowiska pracy. film przedstawiający układanie wykładziny kauczukowej, kartka, długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Ćwiczenie 2 Przyklej cztery fragmenty wykładziny kauczukowej o wymiarach 500 mm x 500 mm tak, aby ich narożniki stykały się w jednym punkcie. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować wykładzinę (dociąć na odpowiednie wymiary z dopasowaniem styków), przygotować klej, nanieść klej na podłoże i wykładzinę, przykleić wykładzinę, zaprezentować efekty wykonanej pracy.

− − − − − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy. wykładzina kauczukowa, nóż do cięcia wykładziny, naczynie na klej, klej poliuretanowy, paca zębata, szpachelka, wałek gumowy do dociskania, szmatki, gąbka, naczynie na wodę.

4.10.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5)

rozplanować ułożenie arkuszy wykładziny w pomieszczeniu? nazwać poszczególne etapy wykonania wykładziny? docinać styki wykładziny kauczukowej? określić warunki stosowania wykładzin kauczukowych? scharakteryzować właściwości techniczne wykładzin kauczukowych? 6) przyklejać do podłoża wykładziny kauczukowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Tak ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨

¨ ¨

4.11. Elementy wykończeniowe posadzek z tworzyw sztucznych 4.11.1. Materiał nauczania Listwy podłogowe z PVC stosuje się do maskowania miejsc zakończenia wykładziny przy ścianie. Listwy podłogowe przykleja się do ścian klejem Pronikol B (kontaktowym). Powierzchnia ścian powinna odpowiadać takim samym warunkom jak powierzchnia podkładu betonowego. Przystępując do przyklejania listew zaznacza się na ścianie wysokość położenia listwy, następnie docina się listwy na długość ściany. Jeżeli zachodzi konieczność połączenia listew w narożniku wypukłym – należy odciąć listwę nieco dłuższą o około 25 mm i we wzorniku, np. skrzynce uciosowej, ściąć jej powierzchnię pod kątem 45o. podobnie postępujemy z końcówką sąsiedniej, narożnej listwy. Dzięki temu listwy w narożniku wypukłym będą się ładnie stykać. W handlu dostępne są również narożne łączniki do listew podłogowych (wklęsłe, wypukłe, łączniki odcinków prostych i zakończenia). Stosując te elementy można zaoszczędzić czas na pracochłonnym docinaniu listew w narożnikach, a ponadto wprowadza się dodatkowy element estetyczny. Listwy oraz ścianę do wysokości zaznaczonej kreską smaruje się klejem i po odparowaniu rozpuszczalnika mocno dociska. Listwy podłogowe obejmujące PVC, stosuje się tam, gdzie zachodzi konieczność dodatkowego zabezpieczenia przed podrywaniem brzegu wykładziny, łączenia różnego rodzaju wykładzin, przy przejściach posadzki np.: z dywanowej na ceramiczną z płytek itp. Listwy można przyklejać lub mocować do podkładu za pomocą kołków rozporowych. Okładzinę stopni schodów z PVC stanowią dwa rodzaje elementów: krawężniki, czyli elementy kątowe nakładane na krawędź stopnia o szerokości około 40 mm oraz profilowane okładziny całych stopni. Okładzina stopni wymaga klejenia kontaktowego, stosuje się tu kleje kauczukowe np.: Pronikol B. Okładzinę stopni należy równo przyciąć przy ścianie.

4.11.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie znasz rodzaje elementów wykończeniowych z tworzyw sztucznych? Jakie znasz sposoby montażu listew podłogowych? Jakie znasz sposoby montażu listew obejmujących? Jakich klejów używamy do przyklejania elementów wykończeniowych? Jakie techniki klejenia stosujemy przy montażu elementów wykończeniowych? Jakie znasz dwa rodzaje okładzin stopni?

4.11.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj montaż (przy użyciu kleju) listew podłogowych PVC wzdłuż ściany z połączeniem listew w narożniku wypukłym. Łączna długość listew wynosi 3 m. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, 2) przygotować listwy (dotnij w połączeniu narożnika), 3) przygotować klej, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

4) przykleić listwy, 5) zaprezentować efekty wykonanej pracy. − − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy listwy podłogowe PVC, klej kontaktowy, skrzynka uciosowa, piła do cięcia tworzyw sztucznych, szpachelka, paca zębata.

Ćwiczenie 2 Zamontuj listwę obejmującą o długości 1m na skraju wykładziny dywanowej. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, przygotować listwy, przygotować klej, przykleić listwy, zaprezentować efekty wykonanej pracy.

− − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy. listwy obejmujące PVC, klej kontaktowy, skrzynka uciosowa, piła do cięcia tworzyw sztucznych, szpachelka, paca zębata.

4.11.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) wymienić rodzaje elementów wykończeniowych z tworzyw sztucznych? 2) scharakteryzować zasady montażu listew podłogowych z PVC? 3) opisać rodzaje okładzin stopni? 4) zamontować listwy przypodłogowe? 5) zamontować listwy obejmujące? 6) uzasadnić warunki stosowania listew obejmujących?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

Tak

Nie

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.12. Posadzki bezspoinowe z kompozycji żywiczno-mineralnych 4.12.1. Materiał nauczania Posadzki bezspoinowe z kompozycji żywiczno-mineralnych wykonuje się z mas poliestrowo-mineralnych lub epoksydowo-mineralnych przygotowanych fabrycznie jako dwu- lub trójskładnikowe zestawy wymagające jedynie zmieszania bezpośrednio przed użyciem wg receptury podanej przez producenta. Rozróżnia się następujące rodzaje posadzek bezspoinowych: − posadzki powłokowe o grubości około 0,5 mm, − posadzki wylewano-szpachlowe o grubości 3÷5 mm, − posadzki szpachlowe o grubości do 6 mm. Posadzki wylewano-szpachlowe mogą mieć powierzchnię gładką lub przeciwślizgową. Sposób wykonania jednej i drugiej jest bardzo podobny. Posadzki o powierzchni gładkiej wykonuje się metodą rozprowadzania masy za pomocą specjalnej szpachli z blachy stalowej, zaopatrzonej w wysuwane kołki dystansowe długości równej grubości posadzki. Posadzki przeciwślizgowe wykonuje się podobnie jak te o powierzchni gładkiej, z tym że ich powierzchnię bezpośrednio po wygładzeniu posypuje się piaskiem kwarcowym w celu schropowacenia. Czas układania masy od momentu wymieszania jest dosyć krótki i jest podawany przez producenta. Orientacyjnie wnosi on około 60 minut. Posadzki bezspoinowe układa się na podkładzie z betonu, który powinien spełniać następujące wymagania: − wytrzymałość na ściskanie - co najmniej 20 MPa, − zawartość wilgoci nie powinna przekraczać 4%, − co najmniej 28-dniowy okres dojrzewania betonu w podkładzie, − powierzchnia powinna być równa i pozioma lub z odpowiednim spadkiem, jeżeli przewiduje to projekt, − podkład powinien być grubości co najmniej 5 cm, odpowiednio zdylatowany, a także powinien być jednorodny, bez rys, raków, nacieków, bez śladów mleczka cementowego i zanieczyszczeń oraz zatarty na ostro. Należy podkreślić, że przestrzeganie wymagań technicznych stawianych podkładom jest podstawowym warunkiem należytej jakości posadzek. Przed przystąpieniem do wykonywania posadzki podkład powinien być dokładnie oczyszczony i odpylony oraz zagruntowany roztworem gruntującym takim, jaki zaleca producent. Nie później niż po upływie 24 godzin od zagruntowania podkładu, powinna być wykonana posadzka. Twardnienie mas posadzkowych następuje na skutek reakcji chemicznej. Czas wstępnego utwardzenia posadzek wynosi około 24 godzin. Pełne właściwości techniczno – użytkowe i odporność chemiczną uzyskują posadzki po upływie 10÷14 dni w temperaturze 18÷20oC. Posadzki z mas żywiczno – mineralnych powinny być wykonywane ściśle według instrukcji producenta oraz przez przeszkolonych pracowników pod stałym nadzorem technicznym. Zalety posadzek z mas żywiczno-mineralnych: − wysoka wytrzymałością na ściskanie do 150 MPa, − wysoka wytrzymałość na zginanie 40 MPa, − dobra odporność chemiczna, − bardzo dobra przyczepność do podłoża betonowego, a także innych podłoży, np. kamiennych, ceramicznych i metalowych, − duża twardość, − wysoka odporność na ścieranie, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

− − −

właściwości niepylące, niska nasiąkliwość, dobra izolacyjność elektryczna. Można je stosować w szkołach szpitalach, biurach, budynkach handlowych itp. Wykazują one odporność na temperaturę -30÷90°C.

4.12.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie znasz rodzaje posadzek bezspoinowych z mas żywiczno-mineralnych? W jakich pomieszczeniach można wykonywać posadzki z masy żywiczno-mineralnej? Jakie znasz rodzaje posadzek bezspoinowych z mas żywiczno-mineralnych? Jakie zalety posiadają posadzki z mas żywiczno-mineralnych? Przy jakiej temperaturze można wykonywać masę żywiczno-mineralną? W jaki sposób należy mieszać składniki podczas przygotowania masy? Na jakim podłożu można wykonywać posadzki z masy żywicznej? Jakie właściwości powinien spełniać podkład betonowy pod posadzki żywicznomineralne? 9. W jaki sposób należy przygotować podkład betonowy pod posadzki żywicznomineralne? 10. W jakim celu gruntuje się podkład betonowy pod posadzki żywiczno-mineralne? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

4.12.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj posadzkę bezspoinową o powierzchni na wcześniej przygotowanym podłożu betonowym.

1m2 z masy żywiczno-mineralnej

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z instrukcją do zadania, przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, przygotować materiały, wykonać posadzkę, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny ćwiczenia.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, materiały do wykonania masy żywiczno-mineralnej, instrukcja do zadania, narzędzia (paca stalowa do zaciągania masy, naczynie do mieszania składników).

Ćwiczenie 2 Przygotuj, poprzez zagruntowanie, podkład betonowy o powierzchni 1,5 m2 pod posadzkę żywiczno-mineralną. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować stanowisko pracy, sprawdzić stan podłoża, dobrać narzędzia, wykonać zadanie, zaprezentować efekt swojej pracy, dokonać oceny ćwiczenia.

− − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia, instrukcja do zadania, narzędzia (szczotka, szufelka, pędzel ławkowiec), odkurzacz przemysłowy, środek gruntujący.

Ćwiczenie 3 Dobierz objętościowo materiały do wykonania 1 m2 nawierzchni bezspoinowej z masy żywiczno – mineralnej o grubości 5 mm. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami BHP, wybrać materiały do wykonania masy żywiczno-mineralnej, odmierzyć objętościowo poszczególne składniki, zaprezentować wykonane ćwiczenie, dokonać oceny ćwiczenia.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: materiały do wykonania masy żywiczno-mineralnej, pojemnik cechowany, naczynia na poszczególne składniki.

4.12.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

wyjaśnić, w jakim celu gruntujemy podłoże? wymienić materiały do gruntowania podłoża? określić czas, po jakim możemy przystąpić do gruntowania podłoża? określić czas, po jakim można układać posadzkę na podkładzie ? scharakteryzować sposób układania masy żywiczno-mineralnej? omówić sposób przygotowania masy żywiczno-mineralnej? określić jakie warunki muszą być spełnione w czasie wykonywania masy żywiczno-mineralnej? 8) omówić, sposób przygotowania podłoża pod posadzkę z mas żywiczno-mineralnych? 9) określić prawidłową grubość posadzki żywiczno-mineralnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨

¨

¨ ¨

¨ ¨

4.13. Zasady, metody i materiały do konserwacji 4.13.1. Materiał nauczania Posadzkę z płytek z PVC konserwuje się na dwa sposoby: − poprzez naniesienie warstewki pasty do podłóg i froterowanie; − przetarcie posadzki roztworem płynnego mydła i froterowanie; ten sposób konserwacji polega na sporządzeniu roztworu szarego mydła (2÷3 łyżki stołowe na 1 litr ciepłej wody) i zwilżeniu posadzki tym roztworem za pomocą szmaty. Po wyschnięciu posadzkę froterujemy, co nadaje jej jedwabisty połysk. Posadzki z wykładzin PVC również konserwuje się pastami emulsyjnymi. Nie należy stosować do konserwacji past zawierających rozpuszczalniki organiczne, ponieważ wpływają one niszcząco na polichlorek winylu. Wyjątek stanowić mogą sytuacje kiedy zachodzi konieczność usunięcia trudno usuwalnych plam i zabrudzeń. Atrament usuwamy spirytusem, lakier lub tłuszcz – rozpuszczalnikiem benzynowym, smołę – najpierw zmiękczamy tłuszczem roślinnym a następnie usuwamy rozpuszczalnikiem benzynowym, plamy z owoców lub wina – 5% roztworem kwasu solnego, rdzę – 10% roztworem kwasu szczawiowego. Ważne jest aby natychmiast po usunięciu zabrudzeń usunąć resztki rozpuszczalników, przemywając wykładzinę roztworem szarego mydła. Ciężkie oraz często przesuwane meble należy podkleić filcem, pozwoli to uniknąć miejscowego uszkodzenia, bądź porysowania wykładziny. Wykładziny dywanowe konserwuje się poprzez systematyczne odkurzanie oraz czyszczenie pianotwórczymi środkami piorącymi; wykonywać to można ręcznie lub za pomocą odkurzaczy (także piorących). Do konserwacji posadzek z wykładzin gumowych i kauczukowych należy również stosować pasty emulsyjne.

4.13.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie znasz metody konserwacji posadzek z płytek PVC? Jakie pasty stosujemy do konserwacji posadzek gumowych? W jaki sposób konserwujemy posadzki z wykładziną dywanową? Jakich środków używamy do odplamiania posadzek z PVC? Jak zabezpieczamy meble ustawiane w pomieszczeniach z posadzkami z PVC?

4.13.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonaj konserwację wykładziny ze sztywnych płytek PVC przy użyciu roztworu szarego mydła. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: przygotować roztwór mydła, przemyć wstępnie i zaczekać aż posadzka wyschnie, zaciągnąć posadzkę mydłem, wypolerować ręcznie posadzkę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia (okładzina ze sztywnych płytek PVC ok. 1m2), naczynie na wodę, szare mydło, łyżka stołowa lub szpachelka, szmaty.

Ćwiczenie 2 Dobierz odpowiednie metody konserwacji i odplamiania w zależności od rodzaju posadzki. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z zasadami konserwacji posadzek, 2) przyporządkować sposoby konserwacji rodzajom posadzek. − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: lista zabrudzeń i rodzajów posadzek z tworzyw sztucznych, lista metod konserwacji posadzek, kartka, długopis, literatura z rozdziału nr 6.

Ćwiczenie 3 Usuń plamy z pojedynczych płytek PVC. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z zasadami konserwacji posadzek, ustalić rodzaj zanieczyszczenia, dobrać środek usuwający dane zanieczyszczenie, usunąć plamę.

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: pojedyncze płytki z PVC zabrudzone lakierami, tłuszczem, smołą, atramentem itp. odpowiednie do plam środki czyszczące (spirytus, rozpuszczalniki itp.), kartka długopis, literatura z rozdziału nr 6.

4.13.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5)

dostosować metodę konserwacji do rodzaju posadzki? określić sposób konserwacji wykładzin PVC? dobrać sposób konserwacji wykładzin dywanowych? dobrać sposób konserwacji wykładzin gumowych i kauczukowych? przeprowadzić konserwację posadzki z PVC?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.14. Metody dokonywania napraw i remontów posadzek 4.14.1. Materiał nauczania W wypadku uszkodzenia płytek z PVC należy uszkodzone płytki delikatnie usunąć, dbając o to, aby nie uszkodzić sąsiednich płytek. Należy również zeskrobać pozostałości kleju z podkładu. Przed przyklejeniem nowej płytki należy dokładnie sprawdzić, czy na podkładzie nie pozostały grudki i zanieczyszczenia. Nowe płytki wklejamy wpasowując je w miejsce poprzednich. Jeżeli mamy do czynienia z uszkodzoną wykładziną z PVC, sytuacja jest dużo trudniejsza. Niewielkie uszkodzenie można załatać stosując metodę intarsjowania tzn. zastosować przemyślaną wstawkę z wykładziny o innym wzorze i barwie. Jeżeli jest to niemożliwe należy wymienić cały arkusz wykładziny, a gdy i to jest trudne do wykonania, wtenczas należy wymienić jak największy fragment arkusza. Łatanie uszkodzonego miejsca jest bowiem mało estetyczne i dopuszcza się je tylko w wyjątkowych sytuacjach i jedynie w miejscach niewidocznych np.: pod meblami. W identyczny sposób jak z płytkami i wykładzinami z PVC postępujemy z innymi rodzajami wykładzin: gumowymi, dywanowymi itp. Uszkodzone listwy podłogowe najlepiej jest wymieniać w całości (na całej ścianie) lub od narożnika do miejsca niewidocznego np. zasłoniętego przez meble. Okładzinę stopnia wymieniamy w całości. Jeżeli remont posadzki wiąże się z naprawą popękanego lub miejscowo osłabionego podkładu, wówczas należy podkład słaby, odspojony, czy popękany starannie usunąć i wykonać nowy fragment podkładu z możliwie takiego samego lub o zbliżonych właściwościach materiału.

4.14.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie znasz metody naprawiania posadzki z płytek PVC? Jakie znasz metody naprawiania posadzki z wykładzin PVC? W jaki sposób dokonujemy napraw posadzki z wykładziny dywanowej? W jaki sposób dokonujemy napraw posadzki z wykładziny gumowej? Jak wymieniamy listwy podłogowe? W jaki sposób naprawiamy zniszczoną okładzinę stopni? Jak dokonujemy napraw podkładu?

4.14.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dokonaj wymiany uszkodzonej płytki PVC. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, usunąć resztkę płytki wraz z klejem, oczyścić podkład, wpasować i wkleić nową płytkę, zaprezentować efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: stanowisko do wykonania ćwiczenia (okładzina ze sztywnych płytek PVC ok. 1m2, jedna płytka zniszczona), klej do płytek np. Osakryl, szpachelka, skrobak, szufelka i zmiotka.

Ćwiczenie 2 Wymienić fragment listwy podłogowej z PVC. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, ocenić zakres naprawy, usunąć listwę lub jej fragment, przygotować ścianę do przyklejenia nowej listwy, przygotować klej, dociąć i wkleić listwę, omówić wykonaną pracę.

− − − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: przyklejona listwa podłogowa uszkodzona, listwy podłogowe luzem, klej, np. Pronikol B, szpachelka, skrobak, szufelka i zmiotka.

4.14.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

ocenić zakres napraw posadzki? wymienić zniszczone płytki PVC? wymienić arkusze wykładziny PVC? wymienić arkusze wykładziny dywanowej? przeprowadzić wymianę uszkodzonych listew podłogowych? ocenić zakres naprawy podkładu? dobrać materiały do naprawy podkładu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.15. Zasady posługiwania się sprzętem pomiarowym 4.15.1. Materiał nauczania Przy robotach posadzkarskich spotykamy się z następującym sprzętem pomiarowym: − poziomnice o różnej długości (od 30 cm do 2 metrowych łat), − poziomnica wężowa (wąż wodny), − poziomnice laserowe, − przyrządy do mierzenia (metrówki składane lub zwijane, taśmy miernicze). Ogólna zasada dotycząca prawidłowego użytkowania wszystkich narzędzi i przyrządów polega na utrzymywaniu ich w należytej czystości, posługiwania się nimi zgodnie z instrukcją, ogólnie przyjętą zasadą bądź zaleceniami producenta. Szczególną uwagę należy zwracać na część wskazującą – libellę. Poziomnice stalowe służą do wyznaczania i sprawdzania poziomu oraz prostoliniowości płaszczyzny podkładu. Najczęściej możemy się spotkać (najwygodniejsze w użyciu) z poziomnicami o długości 100 cm÷150 cm. W przypadku nowej poziomnicy należy ją sprawdzić, tzn. ocenić dokładność wskazania. W tym celu kładziemy poziomnicę na stabilnym podkładzie i odnotowujemy wskazanie libelli, następnie obracamy narzędzie wokół środka o 180o i ponownie sprawdzamy położenie „oczka”. Poziomnica jest wystarczająco dobra, jeżeli w obydwu położeniach wskazanie libelli jest takie samo, w przeciwnym razie poziomnica jest zbyt niedokładna. Droższe narzędzia posiadają na korpusie oznaczenie dokładności pomiaru (tolerancji) np. 0,5mm/m. Poziomnica wężowa nazywana też wężem wodnym zaliczana jest do najdokładniejszych przyrządów pomiarowych, jednak tylko w przypadku spełnienia kilku podstawowych warunków przygotowywania narzędzia i obchodzenia się z nim. Wąż należy bardzo dokładnie napełnić wodą (przelać), nie może być wewnątrz pęcherzy powietrza. Stąd lepsze są węże przezroczyste. Podczas pomiaru należy zwracać uwagę, aby wąż nie załamał się, co utrudnić może (lub uniemożliwić) swobodny przepływ wody. Dokonując pomiaru zawsze należy patrzeć na rurki wskazujące zawsze pod kątem prostym, a same rurki trzymać pionowo. Po zakończeniu pracy wąż należy opróżnić z wody i starannie zwinąć. Posługując się poziomnicami laserowymi należy ściśle przestrzegać instrukcji producenta. Należy też zwrócić uwagę na klasę dokładności narzędzia. Dokładność musi być większa niż dopuszczalne odchyłki w danej robocie. Oznaczenia poziomu ołówkiem należy dokonywać zawsze pośrodku plamki lasera, po odczekaniu do momentu, aż znacznik „uspokoi się” tzn. przestanie drgać. Przy pomiarze metrówkami i taśmami mierniczymi należy dokładnie przykładać narzędzie do zaznaczonych punktów. Pomieszczenia najlepiej mierzyć taśmami, których długość jest wystarczająca do wykonania pomiaru „na raz”, jeżeli robimy to np. metrówką o długości 1m należy wykonać pomiar dwukrotnie „tam i z powrotem”. Jeżeli wyniki pomiaru są różne mierzenie należy powtórzyć. Należy zwracać uwagę na tzw. błędy grube wynikające z omyłek pracowników dokonujących pomiary, np. podanie 349 zamiast 394, lub „zgubienie” jednego metra itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

4.15.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie znasz rodzaje przyrządów pomiarowych? Jak sprawdzamy dokładność poziomnic stalowych? Jakie zasady należy spełnić posługując się wężem wodnym? Na co należy zwrócić uwagę przy doborze poziomnicy laserowej? Jak powstają błędy grube? Jakie są sposoby pomiaru pomieszczenia miarą składaną? W jakim celu wykonuje się przelewanie węża wodnego? Jak nazywa się element wskazujący poziomnicy stalowej?

4.15.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dokonaj sprawdzenia zgromadzonych na stanowisku poziomnic i odrzuć te, które są niedokładne. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) dokonać kolejno sprawdzenia zgromadzonych poziomnic, 2) odrzucić narzędzia nieprzydatne, 3) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

–

Wyposażenie stanowiska pracy: trzy poziomnice różnej długości, w tym jedna wadliwa.

Ćwiczenie 2 Przygotuj poziomnicę wężową do pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) rozwinąć wąż, 2) napełnić wąż wodą, bez pęcherzyków powietrza, 3) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia. − −

Wyposażenie stanowiska pracy: wąż wodny o długości około 5m, wiadro, lejek.

Ćwiczenie 3 Dokonaj pomiaru długości wskazanej posadzki przy pomocy miary składanej o długości 1m. Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: wykonać pomiar „w przód”, wykonać pomiar „w tył”, powtarzać pomiary aż do skutku, jeżeli wyniki różnią się o więcej niż 1cm, skonfrontować ostateczny wynik z wynikiem pomiaru taśmą, przedyskutować wyniki pomiarów.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: miara składana 1 m, taśma miernicza o długości minimum 10 m, kartka papieru, ołówek, długopis.

4.15.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

sprawdzić poziomnicę stalową? dobrać poziomnicę laserową o odpowiedniej klasie? przygotować do użycia poziomnicę wężową? dokonać pomiaru długości pomieszczenia? wymienić rodzaje przyrządów pomiarowych? wskazać, gdzie w urządzeniu znajduje się libella ? dokonać pomiaru poziomnicą stalową?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

4.16. Dokumentacja techniczna 4.16.1.Materiał nauczania Wykonywanie prac podłogowych związane jest z następującymi dokumentami technicznymi, zwanymi ogólnie dokumentacją techniczną: projekt budowlany, normy techniczne, przepisy techniczne, warunki techniczne wykonania i odbioru robót oraz instrukcje techniczne. Dokumentacja techniczna powinna zawierać także wymagane opisy i kosztorys. Projekt budowlany zawiera: przekroje podłóg z wyszczególnieniem wszystkich warstw i ich grubości oraz materiałów, układ szczelin dylatacyjnych, spadki powierzchni z rozmieszczeniem kratek ściekowych, opis techniczny wykonania podłóg. Normy techniczne inaczej Polskie Normy zawierają wymagania dotyczące używanych materiałów w robotach podłogowych, np. PN-EN 14411:2005 „Płytki i płyty ceramiczne ścienne i podłogowe -- Definicje, klasyfikacja, właściwości i znakowanie”, np. PN-EN 12808-2:2003 „Zaprawy do spoinowania płytek -- Część 2: Oznaczanie odporności na ścieranie” Przepisy techniczne określają zasady BHP i p.poż. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót jest to wydawnictwo książkowe, które zawiera zasady wykonania robót posadzkarskich sporządzone na postawie norm i przepisów. Instrukcje techniczne, certyfikaty i świadectwa obejmują nowe technologie i materiały oraz ich zastosowanie. Są wydawane przez Instytut Techniki Budowlanej.

4.16.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Co zawiera dokumentacja techniczna? Co zawiera projekt budowlany? Co zawierają Polskie Normy? Kto wydaje certyfikaty i świadectwa? Co określają warunki techniczne?

4.16.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na podstawie projektu budowlanego określ ilość warstw w podłodze, ich grubość oraz materiały użyte do ich wykonania. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: odnaleźć w projekcie budowlanym przekrój z zaznaczonymi warstwami podłogi, odczytać rysunek wykonawczy podłogi, zapisać nazwy warstw podłogi, ich grubość oraz materiały z jakich zostały wykonane, zaprezentować wykonane ćwiczenie.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt budowlany (przekroje z warstwami podłogowymi), kartka, długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

Ćwiczenie 2 Na podstawie Warunków Technicznych Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych ustal na jakim podkładzie wykonuje się posadzki żywiczne i po jakim czasie uzyskują one pełne właściwości techniczno – użytkowe. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odnaleźć w Warunkach… dane dotyczące wykonywania podkładów pod posadzki, 2) odszukać informacje na temat posadzek żywicznych, 3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: Warunki Techniczne Wykonywania i Odbioru Robót Budowlanych, kartka, długopis.

4.16.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4)

określić co zawiera dokumentacja techniczna? wymienić zawartość projektu budowlanego? odczytać dane z rysunku budowlanego wykonawczego? określić warunki techniczne wykonania i odbioru robót posadzkarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

Tak ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨

¨

¨

4.17. Polskie Normy, instrukcje 4.17.1. Materiał nauczania Polskie Normy są to akty prawne regulujące w sposób formalno - prawny całokształt zagadnień związanych z technologią produkcji przemysłowej. Normy dotyczące budownictwa podzielić można na trzy grupy. – normy własne czyli krajowe. Oznaczone są symbolem PN-B-00000:2000. Starsze oznaczenie: PN-00/B-00000. W symbolach tych poszczególne elementy oznaczają: PN - Polska Norma, B – Budownictwo, 00000 – numer normy np.:10106, 2000 – rok ukazania się normy. W starszej wersji symbole PN i B oznaczają to samo jak wyżej, 00 – oznacza rok ukazania się normy, np. 90 odpowiada 1990, 87 – 1987 itd. 00000 – numer normy jak wyżej. – normy będące tłumaczeniem norm europejskich (EN – Europejska Norma). Oznaczane są symbolami PN-EN 000:200….(np.: PN-EN 003:2002 odczytamy: Polska Norma na podstawie Normy Europejskiej, numer 003 z roku 2002) – normy będące tłumaczeniem Norm Międzynarodowych. Oznacza się je symbolami: PN-ISO 000:200… Dodatkowo każda norma posiada tytuł, zawierający określenie czego dotyczy. Np.: „PN-EN 649:2002 Materiały podłogowe z poli(chlorku winylu) -- Wykładziny elastyczne bez warstwy izolacyjnej -- Arkusze i płytki.” – całe to oznaczenie odczytamy następująco: Polska Norma na podstawie Normy Europejskiej numer 649 z roku 2002, dotycząca wykładzin elastycznych z PVC – arkuszy i płytek. Obok norm polskich istnieją jeszcze (choć są stopniowo wycofywane) normy branżowe, oznaczone symbolem BN oraz normy zakładowe, obowiązujące jedynie w danym zakładzie – ZN. Informacje o Polskich Normach można uzyskać z wydawanego corocznie „Katalogu Polskich Norm”. Katalog jest uzupełniany kilka razy w roku dodatkiem „Aktualizacja”. Po wejściu Polski do UE rozpoczęto działania mające na celu ujednolicenie norm polskich z normami europejskimi. Obecnie w dziedzinie budownictwa nie ma obligatoryjnych norm branżowych. Dlatego producenci, którzy wytwarzają wyroby budowlane powinni robić to zgodnie z określoną normą branżową ( do czasu jej wygaśnięcia) i wprowadzać swe wyroby do obrotu i stosowania na podstawie certyfikatu lub deklaracji zgodności. Każdy materiał budowlany wprowadzony do obrotu powinien posiadać instrukcję producenta, która dołączona jest do materiału lub wyrobu. Instrukcja zawiera takie informacje jak: – nazwę materiału lub wyrobu, – zastosowanie, – narzędzia, – opakowania, – przygotowanie materiału, – zużycie materiału, – czyszczenie narzędzi, – dane techniczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

51

4.17.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia. Czym są Polskie Normy? Jak dzielimy Polskie Normy? Co oznacza zapis: PN-B-89002:1981? Co oznacza zapis: PN-EN 13454-1:2006? Jakim symbolem oznaczamy normy branżowe? Jakim symbolem oznaczamy normy zakładowe? Gdzie można znaleźć informacje o Polskich Normach? Jakie informacje zawiera instrukcja producenta?

4.17.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Odnajdź w katalogu Polskich Norm normę o poniższym numerze: PN-EN 13892-8:2004, następnie odczytaj jej nazwę. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać normę w katalogu, 2) odczytać tytuł normy, 3) przedstawić wyniki ćwiczenia.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: kartka, długopis, Katalog Polskich Norm.

Ćwiczenie 2 Odnajdź w wykazie (liście) Polskich Norm, normę zawierającą informacje o podłogach drewnianych z deszczułek posadzkowych litych pocienionych Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z listą Polskich Norm, 2) wybrać Polska Normę, która zawiera potrzebne informacje, 3) przedstawić wyniki ćwiczenia.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: kartka, długopis, wykaz Polskich Norm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

52

4.17.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4)

zdefiniować pojęcie Polska Norma? określić rodzaje Polskich Norm? omówić symbole składające się na nazwę Polskiej Normy? odnaleźć w katalogu Polskich Norm informacje o poszczególnych normach?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

53

Tak ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨

¨

¨

4.18. Kalkulacja materiałów 4.18.1. Materiał nauczania W celu określenia właściwego zapotrzebowania materiałów, a szczególnie limitowania i kontroli ich zużycia, posługujemy się normami zużycia materiałów. Normy te określają właściwe ilości poszczególnych materiałów, niezbędne do prawidłowego technicznie wykonania danej roboty. Normy obejmują również pewne nakłady materiałów na ubytki naturalne (tj. np. na wysychanie rozpuszczalników) oraz straty produkcyjne (np. kleje pozostające w pędzlach i usuwane z nich w czasie mycia, straty przy cięciu materiału, pozostałości zapraw na ścianach naczyń, rozchód na drobne poprawki itp.). Normy zużycia materiałów budowlanych do wykonania jednostki roboty są zawarte w katalogach. Normy te określają największą dopuszczalną ilość materiałów, które mogą być zużyte do wykonania danej roboty. Rozliczenie się z pobranych materiałów jest obowiązkiem kierownictwa budowy. Ilość dostarczonego materiału budowlanego musi uwzględniać odpady, ubytki i straty. Cennym źródłem informacji o normach zużycia materiałów jest: Katalog Jednostkowych Norm Zużycia Materiałów Budowlanych (KJNZMB) i Katalog Nakładów Rzeczowych (KNR). W KJNZMB podane są normy zużycia materiałów uwzględniające ubytki i odpady lub oddzielne informacje dotyczące ilości ubytków i odpadów (w procentach). W praktyce do określenia niezbędnej ilości materiałów budowlanych używa się Katalogu Nakładów Rzeczowych (KNR). Zawarte w nim dane na temat zużycia materiałów oparte są na KJNZMB. W celu przeprowadzenia prawidłowej kalkulacji materiałów musimy wykonać przedmiar i obmiar robót. Przedmiar robót dokonuje się na podstawie projektu budowlanego przed rozpoczęciem robót. Przedmiar jest to ustalenie wielkości powierzchni, objętości lub ilości (w sztukach) wbudowanych elementów, aby na tej podstawie wyliczyć ilość materiałów niezbędnych do wykonania danej roboty, a w dalszej kolejności – oszacowania kosztów inwestycji lub jej części, np.: znając powierzchnię podłogi i wielkość płytek możemy wyliczyć ich ilość. Obmiar wykonuje się po zakończeniu robót; na jego podstawie wylicza się lub odczytuje wprost, ilość zużytych materiałów. Posadzki i podłogi obmierza się w metrach kwadratowych z dokładnością do 0,01m2. Wymiary powierzchni przyjmuje się w świetle surowych ścian, doliczając wnęki i przejścia i odejmując powierzchnię słupów, pilastrów, fundamentów, pieców itp. o powierzchni pojedynczego elementu większej niż 0,25m2.

4.18.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Co określają normy zużycia? Jakie informacje zawiera instrukcja producenta? Czy na podstawie instrukcji można obliczyć ilość materiału potrzebną do wykonania? Co to jest przedmiar robót? Co to jest obmiar robót? W jakich jednostkach dokonujemy obmiaru robót posadzkarskich? Jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarze robót posadzkarskich? Co zawiera Katalog Jednostkowych Norm Zużycia Materiałów Budowlanych? Co oznacza skrót KNR?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

54

4.18.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Na podstawie instrukcji producenta oblicz ilość kleju dyspersyjnego, potrzebnego do przyklejenia wykładziny dywanowej na podłożu o powierzchni 50 m². Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z instrukcją producenta, obliczyć ilości kleju dyspersyjnego do wykonania posadzki, sporządzić przedmiar robót, zaprezentować efekty swojej pracy.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: instrukcja producenta, zeszyt, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2 Oblicz ilość wykładziny dywanowej, potrzebnej do ułożenia luzem w pomieszczeniu o wymiarach 7 x 5 m. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: wykonać szkic roboczy pomieszczenia z rozplanowaniem arkuszy, obliczyć ilość materiału, zaprezentować efekty swojej pracy, dokonać samooceny.

− − −

Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt, kalkulator, przybory do pisania.

Ćwiczenie 3 Oblicz ilość wykładziny dywanowej, potrzebnej do ułożenia metodą napinania w pomieszczeniu o wymiarach 2 m x 3 m. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z normą zużycia, 2) obliczyć ilości wykładziny, 3) zaprezentować efekty swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

55

− − − −

Wyposażenie stanowiska pracy: normy zużycia, zeszyt, kalkulator, przybory do pisania.

Ćwiczenie 4 Na podstawie Katalogu Nakładów Rzeczowych ustal ilość odpadów, które powstaną przy układaniu posadzki w karo ze sztywnych płytek z PVC, w pomieszczeniu o wymiarach 12 m x 9 m. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w Katalog Nakładów Rzeczowych dane dotyczące odpadów płytek z PVC układanych w karo, 2) wyliczyć ilość odpadów, 3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: Katalog Nakładów Rzeczowych, kartka, długopis.

4.18.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4) 5) 6)

określić, do czego służą normy zużycia materiałów? omówić, jakie informacje zawiera instrukcja producenta? obliczyć posługując się normą zużycia ilość materiału? omówić , w jakim celu wykonujemy przedmiar i obmiar robót? ustalić ilość odpadów płytek ceramicznych układanych w karo? określić, w jakich jednostkach dokonujemy obmiaru robót posadzkarskich? 7) wyjaśnić, jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarach robót posadzkarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

56

Tak ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨

¨

¨

¨

4.19. Przepisy techniczne 4.19.1.Materiał nauczania Przez przepisy techniczne rozumiemy zasady regulujące warunki przystąpienia do robót, bezpieczeństwo i higienę pracy oraz zasady ochrony przeciwpożarowej. Warunki klimatyczne Przed wykonaniem posadzki należy zapoznać się z wymaganiami stawianymi przez producenta materiałów i normami dotyczacymi temperatury powietrza, wilgotności podkładu i sposobu jego wykończenia. Często zaniedbywane jest sprawdzenie przez wykonawców wilgotności podkładu, co skutkuje potem awariami posadzek (deformacją płytek, powstawanie pęcherzy powietrza i pary wodnej pod wykładziną). Zasady bezpieczeństwa pracy podczas transportu materiałów Przy transporcie ręcznym należy bezwzględnie przestrzegać norm udźwigu. Normy te mówią jak wielki ciężar może być przenoszony przez jednego pracownika (mężczyznę, kobietę, nieletniego itp.) na drodze poziomej, po pochylniach i schodach. Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych Warunki panujące na budowie są uważane za szczególnie niebezpieczne pod względem możliwości porażenia prądem elektrycznym. Dlatego narzędzia elektryczne używane do pracy muszą być należycie izolowane, uziemione i zerowane oraz posiadać sprawne wyłączniki ochronne. Zasady pracy z materiałami szkodliwymi i łatwopalnymi Materiały niebezpieczne w robotach podłogowych to przeważnie kleje, lakiery, lepiki, zawierające lotne, często toksyczne i łatwopalne rozpuszczalniki. Podczas pracy z takimi materiałami należy dokładnie wentylować pomieszczenie poprzez stwarzanie przeciągów, stosować się do bezwzględnego zakazu używania otwartego ognia, skrzących silników elektrycznych itp. Pracownikom należy zapewnić możliwość przebywania na świeżym powietrzu. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe W celu zminimalizowania zagrożenia pożarem, w pomieszczeniach gdzie składuje się materiały łatwopalne należy zapewnić dostateczne wietrzenie i wentylowanie oraz wyeliminować możliwości powstania otwartego ognia (iskry elektryczne, zapalone papierosy itp.). Każda większa budowa powinna być wyposażona w podręczny sprzęt gaśniczy: gaśnice, hydronetki, topory, bosaki, skrzynie z piaskiem, beczki z wodą itd. Palących się materiałów organicznych i instalacji elektrycznych nie wolno gasić wodą. Służą do tego gaśnice proszkowe, pianowe, śniegowe i tetrowe. Higiena pracy Prace z materiałami toksycznymi, plamiącymi itp. należy wykonywać w rękawicach, okularach i odzieży ochronnej. Podczas robót posadzkarskich należy stosować nakolanniki. Należy przestrzegać czystości osobistej. Mycia rąk przed spożywaniem posiłków. Konieczne jest używanie czystej odzieży roboczej oraz utrzymywanie porządku w miejscu pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

57

4.19.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie warunki klimatyczne określa się przed rozpoczęciem robót? Czego dotyczą normy udźwigu? Jak powinny być zabezpieczone narzędzia elektryczne? Jakie materiały zaliczamy do toksycznych? Jak należy postępować przy pracy z materiałami szkodliwymi? Jak uchronić pomieszczenia magazynowe przed pożarem? Co wchodzi w skład podręcznego sprzętu gaśniczego? Czym gasimy pożar instalacji elektrycznej? Jaki rodzaj środków ochrony osobistej stosujemy przy robotach posadzkarskich?

4.19.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Obejrzyj film instruktażowy, pokazujący sposoby łatwopalnych i określ, które są składowane prawidłowo.

magazynowania

materiałów

Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

– – –

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się ze sposobami składowania materiałów łatwopalnych, obejrzeć film instruktażowy, dokonać oceny zgodności poszczególnych sposobów składowania, omówić wyniki obserwacji. Wyposażenie stanowiska pracy: zasady składowania materiałów łatwopalnych, film instruktażowy obrazujący prawidłowe i nieprawidłowe sposoby magazynowania materiałów łatwopalnych, kartka, długopis.

Ćwiczenie 2 Spośród wskazanych materiałów dobierz te, które wymagają składowania w szczególnie zabezpieczonych pomieszczeniach, oraz określ sposoby zabezpieczenia tych pomieszczeń. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z listą materiałów budowlanych, ustalić, które materiały wymagają specjalnie przygotowanych pomieszczeń, ustalić sposób przygotowania pomieszczeń, przedstawić wyniki pracy.

– – –

Wyposażenie stanowiska pracy: lista materiałów budowlanych, warunki składowania materiałów niebezpiecznych, kartka, długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

58

4.19.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) określić warunki przenoszenia ciężarów przez pracowników? 2) określić zasady bezpieczeństwa jakim powinny odpowiadać elektronarzędzia? 3) omówić zasady pracy z materiałami łatwopalnymi? 4) omówić zasady pracy i składowania materiałów łatwopalnych? 5) określić sposoby gaszenia substancji organicznych? 6) scharakteryzować podręczny sprzęt gaśniczy? 7) wskazać sposób zabezpieczenia składowania materiałów toksycznych i łatwopalnych? 8) określić zakres stosowania środków ochrony osobistej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

59

Tak ¨

Nie ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨ ¨ ¨ ¨

¨ ¨

¨ ¨

4.20. Zasady przedmiarowania i obmiaru robót 4.20.1.Materiał nauczania Przedmiarowanie to wyliczenie ilości robót w celu wykonania kosztorysu, czyli obliczenia wartości inwestycji. Dokonuje się tego przed przystąpieniem do pracy na podstawie dokumentacji projektowej. Obmiar to mierzenie z natury np. posadzek po ich wykonaniu lub jeszcze przed przystąpieniem do pracy. Obmiar wykonuje się po to, aby rozliczyć się z inwestorem za wykonane roboty. Inwestora możemy nazywać zamawiającym. Aby prawidłowo dokonać przedmiaru robót powinniśmy dysponować: – projektem budowlanym, zawierającym: opis techniczny, rysunki – rzuty i przekroje, zastawienia materiałowe, – projektem organizacji pracy i technologii wykonania podstawowych robót, wykazem maszyn i środków transportu i innymi informacjami dotyczącymi wykonania robót, Dokonując przedmiaru lub obmiaru robót należy pamiętać, aby nie obliczać razem robót, dla których normy zużycia materiałów i normy czasowe są różne. Prace posadzkarskie i podłogowe obejmują wykonanie: podkładów, warstw wygładzających i wyrównawczych, posadzek, wykonanie i okładanie schodów. Ilość podkładów podaje się w metrach sześciennych (m3). Wielkość posadzki, warstw wyrównujących i wygładzających obmierza się w metrach kwadratowych (m2). Natomiast ilość cokołów podajemy w metrach bieżących (mb).

4.20.2. Pytania sprawdzające 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Co to jest przedmiarowanie robót? Co to jest obmiar robót? W oparciu o jaki rodzaj dokumentacji dokonuje się przedmiarowania robót? Co powinna zawierać dokumentacja , aby przedmiar był wykonany prawidłowo? O czym trzeba pamiętać wykonując obmiar lub przedmiar? W jakich jednostkach podajemy objętość podkładu, pole powierzchni np. posadzki?

4.20.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dokonaj przedmiaru (powierzchni podłóg) w budynku mieszkalnym, jednorodzinnym, parterowym wg załączonego projektu architektonicznego. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: zapoznać się z projektem budynku, odczytać powierzchnię podłóg w poszczególnych pomieszczeniach, dokonać przedmiaru, zaprezentować wykonane ćwiczenie.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: projekt budynku mieszkalnego, kartka, długopis, kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

60

Ćwiczenie 2 Dokonaj obmiaru posadzki w pomieszczeniu pracowni przedmiotowej. Sposób wykonania ćwiczenia

1) 2) 3) 4) 5)

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: dobrać narzędzia pomiarowe, dokonać obmiaru powierzchni posadzki, wykonać szkic pomieszczenia zapisać wyniki obmiaru (nanieść na szkic), zaprezentować wykonane ćwiczenie.

– –

Wyposażenie stanowiska pracy: narzędzia pomiarowe (taśma miernicza), kartka, długopis.

4.20.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: 1) 2) 3) 4)

zdefiniować co to jest przedmiar? scharakteryzować co to jest obmiar? sporządzić szkic pomieszczenia z naniesieniem wymiarów? obliczyć powierzchnię posadzki w pomieszczeniu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

61

Tak ¨ ¨ ¨ ¨

Nie ¨ ¨ ¨ ¨

5. SRPAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Przeczytaj uważnie instrukcję. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. Test zawiera 25 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyska 1 punkt. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania są cztery możliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną. 8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego, natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań od 20 do 25). 9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE ODPOWIEDZI. 12. Na rozwiązanie testu masz 45 min. Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

62

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1.

Czas upływający między naniesieniem kleju a momentem, kiedy powinno nastąpić złączenie sklejanych powierzchni, nazywamy czasem a) klejenia. b) krótkim. c) odparowania. d) złączeniowym.

2.

Spoiny między arkuszami wykładziny powinny być wykonane w kształcie litery a) S. b) X. c) W. d) V.

3.

Czas wstępnego utwardzenia powłok żywiczno-mineralnych wynosi około a) 24 godzin. b) 36 godzin. c) 48 godzin. d) 56 godzin.

4.

Przy układaniu wykładzin dywanowych obowiązuje zasada układania arkuszy w taki sposób, aby spoiny między nimi przebiegały a) ukośnie do głównej ściany okiennej. b) równolegle do głównej ściany okiennej. c) prostopadle do głównej ściany okiennej. d) równolegle lub ukośnie do głównej ściany okiennej.

5.

Obmiary robót przy wykonywaniu posadzek z płytek z PVC wykonuje się w a) mb. b) cm. c) m². d) m³.

6.

Wykładziny podłogowe z tworzyw sztucznych charakteryzują się a) dobrą szczelnością. b) dużą wytrzymałość na zginanie. c) dużą wytrzymałość na ściskanie. d) dużym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej.

7.

Tworzywa sztuczne przytwierdza się do podłoża za pomocą a) kleju. b) zaprawy gipsowej. c) lepików asfaltowych. d) zaprawy cementowej.

8.

Obmiar to jest pomiar? a) Z natury. b) Pośredni. c) Z projektu. d) Na podstawie kosztorysu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

63

9.

Przedmiar dokonuje się w celu a) wykonania kosztorysu inwestycji. b) wykonania wstępnych prac budowlanych. c) uzyskania informacji o wielkości inwestycji. d) zatrudnienia odpowiedniej liczny pracowników.

10. Plamy z atramentu na wykładzinach z PVC usuwamy a) spirytusem. b) benzyną ekstrakcyjną. c) kwasem szczawiowym. d) 5% roztworem kwasu solnego. 11. Listwy podłogowe z PVC przyklejamy klejem a) dyspersyjnym. b) epoksydowym. c) kontaktowym. d) poliuretanowym. 12. Do konserwacji posadzek z PVC stosujemy a) pasty polerskie. b) pasty emulsyjne. c) słabe roztwory kwasów. d) rozpuszczalniki organiczne. 13. Poziomnica wężowa służy do a) oznaczania jakości posadzki. b) mierzenia większych odległości. c) sprawdzania równości podkładu. d) przenoszenia poziomów na większe odległości. 14. Układanie posadzki z płytek z PVC rozpoczynamy od a) środka. b) wejścia. c) narożnika. d) ściany z oknem. 15. Jakie linie wyznaczamy przed przystąpieniem do układania płytek w karo? a) Osie pomieszczenia. b) Przekątne pomieszczenia. c) Linię o szerokości pasa wykładziny. d) Linię łączącą środek drzwi z przeciwległą ścianą. 16. Klejenie klejem dyspersyjnym polega na a) klejeniu na gorąco. b) smarowaniu tylko podkładu. c) naniesieniu kleju za pomocą wałka. d) smarowaniu podkładu i spodu wykładziny. 17. Klejenie klejem kontaktowym polega na a) klejeniu na gorąco. b) smarowaniu tylko podkładu. c) naniesieniu kleju za pomocą wałka. d) smarowaniu podkładu i spodu wykładziny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

64

18. Jak jest dopuszczalna odchyłka spoiny arkuszy wykładziny PVC na długości całego pomieszczenia? a) 2 mm/m. b) 3 mm/m. c) 4 mm/m. d) 5 mm/m. 19. Wykładziny gumowe przyklejamy klejem a) dyspersyjnym. b) kontaktowym. c) epoksydowym. d) poliuretanowym. 20. Certyfikaty i świadectwa wydawane są przez a) Urząd Patentowy. b) Polskie Składy Budowlane. c) Instytut Techniki Budowlanej. d) Polski Komitet Normalizacji i Miar. 21. Skrót KJNZMB oznacza a) Krajowe Jednostki Normowe Zużycia Materiałów Budowlanych. b) Katalog Jednostkowych Norm Zużycia Materiałów Budowlanych. c) Katalog Jednostkowych Normatywów Zużycia Materiałów Budowlanych. d) Katalog Jednostek Normowanych Zużycia Materiałów Budowlanych. 22. W oznaczeniu Polskiej Normy PN-EN 13228:2004 liczba 13228 oznacza a) numer normy. b) numer autora normy. c) numer kolejny normy w dziale. d) numer działu budowlanego. 23. Oblicz potrzebną ilość kleju kauczukowego potrzebnego do przyklejenia 230 m2 wykładziny, jeżeli norma zużycia wynosi 0,5 kg/m2 a) 85 kg. b) 115 kg. c) 230 kg. d) 345 kg. 24. Rozwinięte arkusze wykładziny z PVC pozostawia się na 24h celem a) odprężenia. b) wyrównania. c) zmiękczenia. d) dopasowania do podkładu. 25. Powierzchnia pomieszczenia wynosi 9 m2. Oblicz potrzebną ilość płytek z PVC jeżeli wymiary jednej płytki wynoszą 30 cm x 30 cm. a) 50 sztuk. b) 100 sztuk. c) 150 sztuk. d) 200 sztuk. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

65

KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie posadzek z tworzyw sztucznych Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedź Nr zadania 1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

Odpowiedź

Punkty

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

66

23.

a

b

c

d

24.

a

b

c

d

25.

a

b

c

d Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

67

6. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa, WSiP Warszawa 1997 Panas J.: Poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2005 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Wolski Z.: Technologia. Roboty posadzkarskie i okładzinowe, WSiP, Warszawa 1998 Katalog Nakładów Narzeczowych, Konstrukcje budowlane t.I. Ministerstwo Gospodarki Przemysłu i Budownictwa. Czasopisma: „Materiały budowlane”, „Murator”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

68