Wydatki strukturalne 2010 2 wydanie Stan prawny: sierpień 2010 r.

Redakcja: Mirosław Typek

Wydawnictwo C.H. Beck 2010 Wszelkie prawa zastrzeżone. Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autorów. Wydawnictwo C.H. Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje. Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-208 Warszawa tel. : 22 33 77 600 faks: 22 33 77 601 www.beckinfobiznes.pl Skład i łamanie: AND Spółka z o.o. Druk: Cyfrowe Centrum Druku i Fotografii, Bydgoszcz ISBN: 978-83-255-2050-2

Wydatki strukturalne.indd II

2010-09-16 11:45:05

Spis treści Wprowadzenie ............................................................................................................................................................. Wykaz skrótów ............................................................................................................................................................. Przydatne pojęcia i definicje ................................................................................................................................ 1. Komentarze i wyjaśnienia w zakresie wydatków strukturalnych ................................................. 1.1. Cel ustalania wydatków strukturalnych ........................................................................................... 1.2. Organizacja gospodarki finansowej a wydatki strukturalne .................................................... 1.3. Pojęcie i klasyfikacja wydatku strukturalnego .............................................................................. 1.4. Wydatki strukturalne a zasada dodatkowości ............................................................................... 1.5. Wydatki strukturalne a plan finansowy ........................................................................................... 1.6. Zmiany w klasyfikacji wydatków strukturalnych – porównanie ............................................... 1.7. Stosowanie klasyfikacji wydatków strukturalnych ...................................................................... 1.8. Obowiązki pracowników przy dokumentowaniu wydatków strukturalnych .................... 1.9. Wydatki nie będące wydatkami strukturalnymi ........................................................................... 1.10. Obliczanie wydatków strukturalnych .............................................................................................. 1.11. Przykłady wydatków strukturalnych ................................................................................................ 1.12. Ewidencja wydatków strukturalnych ............................................................................................... 1.13. Jednostki sporządzające sprawozdanie Rb-WSa ......................................................................... 1.14. Jednostki sporządzające sprawozdanie Rb-WSb ......................................................................... 1.15. Zasady sporządzania sprawozdań z wydatków strukturalnych............................................... 1.16. Sposób przekazywania sprawozdań ................................................................................................ 2. Odpowiedzi na pytania dotyczące wydatków strukturalnych ....................................................... 2.1. Wydatki z EkoFunduszu ........................................................................................................................ 2.2. Wydatki na dokapitalizowanie spółek ............................................................................................. 2.3. Projekty współfinansowane środkami UE z końcówką paragrafu „9” i „0” ........................... 2.4. Wydatki ze środków funduszy celowych ........................................................................................ 2.5. Wydatki związane z remontem dróg ................................................................................................ 2.6. Wydatki poniesione na ocieplenie budynku ................................................................................. 2.7. Opłaty za Internet i utrzymanie strony internetowej w BIP ..................................................... 2.8. Wydatki poniesione na rewitalizację obszarów wiejskich i miejskich .................................. 2.9. Wydatek na świetlice środowiskowe dla młodzieży ................................................................... 2.10. Szkolenia osób bezrobotnych w ramach realizowanego programu PO KL ....................... 2.11. Wydatki poniesione na szkolenia zatrudnionych pośredników pracy i doradców zawodowych w ramach realizowanego programu PO KL ....................................................... 2.12. Szkolenie pracowników ........................................................................................................................

V VII IX 1 1 3 6 11 13 16 20 34 36 36 39 41 49 49 50 54 57 58 58 58 59 59 60 60 61 62 62 62 63

III

Wydatki strukturalne.indd III

2010-09-15 09:45:10

Spis treści

2.13. 2.14. 2.15. 2.16. 2.17. 2.18. 2.19. 2.20. 2.21. 2.22. 2.23. 2.24. 2.25. 2.26. 2.27. 2.28. 2.29. 2.30. 2.31. 2.32. 2.33. 2.34. 2.35. 2.36. 2.37. 2.38. 2.39. 2.40. 2.41. 2.42. 2.43. 2.44. 2.45. 2.46. 2.47. 2.48. 2.49. 2.50. 2.51. 2.52. 2.53. 2.54.

Szkolenia społeczności romskiej ........................................................................................................ Szkolenia i dokształcanie pracowników urzędów administracji samorządowej .............. Instrumenty rynku pracy ...................................................................................................................... Wydatek na zakup samochodu strażackiego ................................................................................ Budowa windy dla niepełnosprawnych .......................................................................................... Sporządzanie sprawozdań przez Instytucje Kultury ................................................................... Wydatki kwalifikowalne i niekwalifikowalne ................................................................................. Dofinansowanie do studiów podyplomowych dla nauczyciela ............................................ Zadania realizowane ze środków Funduszu Pracy ............................................................................ Zakres szkoleń wpisanych w rozdział 80146 ................................................................................. Czasopisma, książki do biblioteki szkolnej ..................................................................................... Wynagrodzenie konsultantów i dokumentacja architektoniczno-inwentaryzacyjna .... Szkolenia nauczycieli i pracowników administracji .................................................................... Remonty ..................................................................................................................................................... Podręczniki i wyprawka szkolna ........................................................................................................ Sporządzanie prawidłowego Rb-WS ................................................................................................ Prace pielęgnacyjne na terenie cmentarza wpisanego do rejestru zabytków ................. Zakup gruntów pod budowę boiska szkolnego .......................................................................... Wydatki poniesione ze środków niewygasających ..................................................................... Zwroty jednorazowego wsparcia z PUP np. dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą .............................................................................................................................................. Poprawa integracji społecznej osób w niekorzystnej sytuacji życiowej ............................. Doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego ...... Zwrot kosztów dojazdu/zakwaterowania dla bezrobotnego podejmującego pracę stałą .................................................................................................................................................. Refundacja ze środków Funduszu Pracy kosztów prac społecznie użytecznych oraz robót publicznych ................................................................................................................................... Fundusz Pracy a koszty studiów podyplomowych, pożyczek na sfinansowanie kosztów szkolenia, refundacje kosztów szkoleń pracodawcom ............................................ Finansowanie szkoleń z udziałem środków funduszy unijnych ............................................. Finansowanie systemu teleinformatycznego w publicznych służbach zatrudnienia .... Finansowanie kosztów organizacji targów pracy dla bezrobotnych .................................... Zakup materiałów biurowych .............................................................................................................. Wynagrodzenia subsydiowane przy pracach interwencyjnych, składki ZUS .................... Dodatki aktywizacyjne .......................................................................................................................... Rębak do gałęzi ........................................................................................................................................ Wydatki w ramach PO KL w ośrodku pomocy społecznej ........................................................ Wymiana sprzętu sportowego ........................................................................................................... Szkolenie BHP ........................................................................................................................................... Umowy zlecenia z nauczycielami ...................................................................................................... Wydatki gospodarstwa pomocniczego ........................................................................................... Wydatki z projektu Comenius ............................................................................................................. Aktualizacja mapy ................................................................................................................................... Projekt organizacji ruchu ...................................................................................................................... Wypis z rejestru gruntów ...................................................................................................................... Wydatki powiatowej komendy straży pożarnej ...........................................................................

63 63 64 65 65 66 66 67 68 68 68 70 72 74 76 77 78 79 79 80 81 82 82 83 83 84 84 85 85 86 86 87 89 90 91 91 92 92 93 93 93 94

IV

Wydatki strukturalne.indd IV

2010-09-07 08:31:25

Spis treści

3. Przykład liczbowy wykorzystujący plan finansowy, ewidencję i sporządzenie jednostkowego sprawozdania Rb-WSa ...................................................................................................... 4. Przykład sprawozdania skonsolidowanego Rb-WSa .......................................................................... 5. Przykład sporządzenia sprawozdania Rb-WSb ...................................................................................... 6. Statut jednostki budżetowej zawierający zapisy uwzględniające konieczność prowadzenia ewidencji wydatków strukturalnych .............................................................................. 7. Przykładowa polityka rachunkowości uwzględniająca wydatki strukturalne ....................... 8. Akty prawne ............................................................................................................................................................ 8.1. Instrukcja sprawozdania Rb-WSa i Rb-WSb – załącznik 40 do rozporządzenia Ministra Finansów z 3.2.2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. Nr 20, poz. 103 ze zm.) ................................................................................................................. 8.2. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych z 10.3.2010 r. (Dz.U. Nr 44, poz. 255) ...................................................................... 8.3. Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z 6.12.2006 r. (Dz.U. Nr 227, poz. 1658) ............................................................................................... 8.4. Program operacyjny Kapitał Ludzki. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z 6.5.2008 r. (Dz.U. Nr 90, poz. 557) ........................................................................................ 8.5. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych z 2.10.2007 r. (Dz.U. Nr 185, poz. 1318) .......................................................................................................................... 8.6. Komunikat Ministra Rozwoju Regionalnego o podjęciu przez Komisję Europejską decyzji zatwierdzającej Program Operacyjny Kapitał Ludzki z 26.10.2007 r. (M.P. Nr 82, poz. 877) ................................................................................................................................. 8.7. Komunikat Ministra Rozwoju Regionalnego o zmianach wprowadzonych do Szczegółowego opisu priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013 z 10.2.2009 r. (M.P. Nr 10, poz. 134) ...................................................................................................... 8.8. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny. Uchwała nr 25 Rady Ministrów w sprawie zakresu i warunków dofinansowania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013 z 27.2.2009 r. (M.P. Nr 14, poz. 176) ...................................

97 111 117 125 129 133

133 137 163

195

217

220

221

225

V

Wydatki strukturalne.indd V

2010-09-15 09:45:32

Wydatki strukturalne.indd VI

2010-09-07 08:31:25

Wprowadzenie Wydatki strukturalne budzą wiele wątpliwości zarówno u pracowników odpowiedzialnych za klasyfikowanie wydatków strukturalnych, jak i u pracowników księgowości oraz samych kontrolujących prawidłowość zaklasyfikowanych wydatków. Można powiedzieć, że „interpretacja goni interpretację”. Celem tej książki jest wskazanie zasad prawidłowego klasyfikowania, prowadzenia ewidencji oraz sporządzenia sprawozdania z wydatków strukturalnych. Od 1.1.2010 r. nastąpiły pewne zmiany, które wynikają z nowej instrukcji sporządzania sprawozdań Rb-WSa i Rb-WSb, a ponadto ze szczegółowości klasyfikowania wydatków strukturalnych. W książce tej wyjaśnimy kiedy planowany wydatek stanie się wydatkiem strukturalnym oraz jakie zapisy powinny się znaleźć w statucie, planie finansowym i polityce rachunkowości, aby można było prawidłowo sporządzić sprawozdanie Rb-WS. Niniejsza publikacja, skierowana jest do praktyków, którzy muszą poradzić sobie z niejasnymi przepisami i nie zawsze trafnie sformułowanymi interpretacjami. Przedstawiono w  niej rozwiązania, inne niż spotykane do tej pory, podając uzasadnienie dla takiej propozycji. To opracowanie ma na celu pokazanie, jakimi zasadami należy się kierować przy ustalaniu wydatków strukturalnych przy okazji podając 54 odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Pośrednio ma ono pomóc w  uświadomieniu, jak różne obszary działalności jednostek są ze sobą powiązane i  co z  tego wynika. Nie zawsze bowiem pracownicy merytoryczni zdają sobie sprawę, jaki wpływ ma ich praca na prowadzenie ewidencji przez głównych księgowych. Pragnę podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej publikacji, zarówno tym, którzy zadawali trudne pytania, jak i  osobom, które dzieliły się swoimi uwagami, co do treści i  formy. Piotr Wieczorek

VII

Wydatki strukturalne.indd VII

2010-09-07 08:31:25

Wydatki strukturalne.indd VIII

2010-09-07 08:31:25

Wykaz skrótów FinansePublU ....... Ustawa o finansach publicznych z  30.5.2005 r. (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) nFinansePublU ..... Ustawa o finansach publicznych z  27.8.2009 r. (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) PolitykiRozU ........ Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z  6.12.2006 r. (t.j. z  15.5.2009 r. Dz.U. Nr 84, poz. 712 ze zm.) RachunkU ............. Ustawa o rachunkowości z 29.9.1994 r. (t.j. z 2.9.2009 r. Dz.U. Nr 152, poz. 1223 ze zm.) SprBudżR .............. Rozporządzenie Ministra Finansów w  sprawie sprawozdawczości budżetowej z 3.2.2010 r. (Dz.U. Nr 20, poz. 103 ze zm.) SystOśwU .............. Ustawa o systemie oświaty z  7.9.1991 r. (t.j. z  19.11.2004 r. Dz.U. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) KlasBudżR ............ Rozporządzenie Ministra Finansów w  sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i  rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych z  2.3.2010 r. (Dz.U. Nr 38, poz. 207) KlasWydStrukR ... Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych z 10.3.2010 r. (Dz.U. Nr 44, poz. 255) RK(WE)1828 ........ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1828/2006 z  8.12.2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE)

IX

Wydatki strukturalne.indd IX

2010-09-07 14:42:27

Wykaz skrótów

Nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) Nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i  Rady w  sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego RR(WE)1083 ........ Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1083/2006 z  11.7.2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i  uchylające rozporządzenie (WE) Nr 1260/1999; (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z  31.7.2006 L 210/25) EFRR ..................... Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS ......................... Europejski Fundusz Społeczny FS ........................... Fundusz Spójności

X

Wydatki strukturalne.indd X

2010-09-07 14:42:41

Przydatne pojęcia i  definicje Aktywa – to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w  wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w  przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (zgodnie z  RachunkU). Beneficjent – to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizującą projekty finansowane z  budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych na podstawie decyzji lub umowy o dofinansowanie projektu (art. 5 ust. 1 PolitykiRozU). Infrastruktura – to podstawowe urządzenia, przedsiębiorstwa i  instytucje usługowe, nieodzownie potrzebne do właściwego funkcjonowania produkcyjnych działów gospodarki (i. ekonomiczna, społeczna) – wyjaśnienie pochodzi ze Słownika wyrazów obcych i  zwrotów obcojęzycznych, W. Kopaliński, 1970; jej cechami są: 1. Służebny charakter – nie istnieje sama dla siebie, lecz świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej. 2. Bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne; nie da się ich budować etapami. 3. Wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w  długim okresie. 4. Skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury. 5. Długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi. 6. Immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu. 7. Komplementarność – urządzenia infrastruktury uzupełniają się tworząc całość – jedno bez drugiego nie może funkcjonować; nie są substytucyjne (będące „zamiennikami”). Instytucja zarządzająca – to właściwy minister, minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego lub, w  przypadku regionalnego programu operacyjnego, zarząd województwa, odpowiedzialny za przygotowanie i  realizację programu operacyjnego (zgodnie z PolitykiRozU).

XI

Wydatki strukturalne.indd XI

2010-09-07 08:31:25

Przydatne pojęcia i definicje

Inwestycje – to aktywa posiadane przez jednostkę w  celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z  przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w  formie odsetek, dywidend (udziałów w  zyskach) lub innych pożytków, w  tym również z  transakcji handlowej, a w  szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i  wartości niematerialne, i  prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały przez nią nabyte w  celu osiągnięcia korzyści. ICT – angielski skrót oznaczający: technologie informacyjne i  komunikacyjne. Kontrakt wojewódzki – to umowa o dofinansowanie programu operacyjnego środkami pochodzącymi z  budżetu państwa, państwowych funduszy celowych lub ze źródeł zagranicznych, zawierana przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego z  zarządem województwa, w  zakresie i  na warunkach określonych przez Radę Ministrów. Kwalifikacje zawodowe – rozumiane są jako układy wiadomości i umiejętności niezbędne do wykonywania zadań zawodowych wynikających z opisu zawodu, co ustalono w Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych z 3.2.2006 r. (Dz.U. Nr 31, poz. 216). W Polskiej Klasyfikacji Zawodów i  Specjalności wyróżniono dwa aspekty kwalifikacji: – poziom – stanowiący funkcję kompleksowości i  zakresu umiejętności (kompleksowość umiejętności traktując jako czynnik ważniejszy), wynikających ze złożoności oraz zakresu zadań i  obowiązków, – specjalizacja – rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętność posługiwania się określonymi urządzeniami i  narzędziami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług. Uwzględniono tam cztery szerokie poziomy kwalifikacji, które zdefiniowano w  odniesieniu do poziomów wykształcenia określonych w  Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych (ISCED 97), przyjętej na 29 sesji UNESCO w  1997 r.: 1. Pierwszy poziom kwalifikacji (oznaczający kwalifikacje elementarne) – odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w szkole podstawowej. 2. Drugi poziom kwalifikacji – odniesiono do drugiego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w  gimnazjum oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w  liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i  zasadniczej szkole zawodowej. 3. Trzeci poziom kwalifikacji – odniesiono do czwartego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w szkole policealnej oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w  technikum. 4. Czwarty poziom kwalifikacji – odniesiono do piątego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach wyższych zawodowych, studiach magisterskich i  studiach podyplomowych oraz do szóstego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach doktoranckich.

XII

Wydatki strukturalne.indd XII

2010-09-07 08:31:25

Przydatne pojęcia i definicje

Kwalifikowalność wydatków – to spełnienie przez wydatki poniesione w  ramach programów operacyjnych kryteriów: – spójności z  postanowieniami przyjętego programu operacyjnego, – określonych szczegółowo przez instytucję zarządzającą zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 PolitykiRozU, – dodatkowych, przewidzianych dla danego źródła finansowania, w  przypadku programów finansowanych ze źródeł zagranicznych. Koszty i  straty – to uprawdopodobnione zmniejszenia w  okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w  formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i  rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w  inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (słowniczek RachunkU), zgodnie z art. 52 FinansePublU koszty mogą ulec zwiększeniu, jeżeli: – zrealizowano przychody własne wyższe od prognozowanych, – zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji z  budżetu oraz nie zmniejszy wielkości planowanych wpłat do budżetu albo zysków oraz planowanego stanu środków obrotowych na dzień 31 grudnia roku objętego planowaniem. Plan finansowy – to dokument stanowiący podstawę gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych umożliwiający realizację zadań określonych w  statucie jednostki oraz obowiązków wynikających z  przepisów prawa; w  zależności od formy organizacyjno-prawnej przybiera różne nazwy m.in.: – dla jednostek budżetowych – „plan dochodów i  wydatków”, – dla samorządowych zakładów budżetowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, państwowego funduszu celowego – „roczny plan finansowy”, – dla instytucji kultury – „plan działalności”. Polityka rozwoju – to zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i  realizowanych w  celu zapewnienia trwałego i  zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i  przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w  skali krajowej, regionalnej lub lokalnej, prowadzonych na podstawie strategii rozwoju, przy pomocy programów służących osiąganiu celów, a ponadto polityka rozwoju może być prowadzona również na podstawie instrumentów prawnych i finansowych określonych w odbrębnych przepisach (zgodnie z  PolitykiRozU). Programy – to dokumenty o charakterze operacyjno-wdrożeniowym ustanawiane w celu realizacji średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz strategii rozwoju, określające działania przewidziane do realizacji zgodnie z  ustalonym systemem finansowania i  realizacji, stanowiącym element programu. Programy przyjmuje się w  drodze uchwały lub decyzji odpowiedniego organu.

XIII

Wydatki strukturalne.indd XIII

2010-09-07 08:31:25

Przydatne pojęcia i definicje

Programy operacyjne – to dokumenty, realizujące cele zawarte w  narodowej strategii spójności i  strategiach rozwoju, programami operacyjnymi są: – krajowe programy operacyjne, – regionalne programy operacyjne. Projekt – to przedsięwzięcie realizowane w  ramach programu operacyjnego na podstawie decyzji lub umowy o dofinansowanie, zawieranej między beneficjentem, a instytucją zarządzającą, instytucją pośredniczącą lub instytucją wdrażającą. Przychody i  zyski – to uprawdopodobnione powstanie w  okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w  formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w  inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli, (słowniczek RachunkU); przychody stanowią prognozy ich wielkości (art. 34 FinansePublU). Przyjęte zasady (polityka) rachunkowości – to wybrane i  stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w  tym także określone w  MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Środki trwałe – to rzeczowe aktywa trwałe i  zrównane z  nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i  przeznaczone na potrzeby jednostki (zgodnie z RachunkU). Zalicza się do nich w szczególności: – nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i  budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, – maszyny, urządzenia, środki transportu i  inne rzeczy, – ulepszenia w  obcych środkach trwałych, – inwentarz żywy. TEN – angielski skrót oznaczajacy: sieci transeuropejskie w  ramach programu UE, które obejmują 3 obszary: – Transeuropejskie sieci transportowe (TEN-T), – Transeuropejskie sieci energetyczne (TEN-E), – Transeuropejskie sieci telekomunikacyjne. Wkład własny – to określona w  umowie o dofinansowanie projektu albo decyzji część nakładów ponoszonych przez beneficjenta na jego realizację, niepodlegająca zwrotowi. Wydatek – to z  wyłączeniem wydatków finansowanych z  wydzielonego rachunku dochodów jednostek budżetowych (od 1.1.2011 r. tylko w jednostkach oświatowych z  uwzględnieniem okresu przejściowego), rozchód stanowiący nieprzekraczalny limit, ponoszony na cele i w  wysokości ustalonej w  ustawie budżetowej, uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i w  planie finansowym jednostki sektora finansów

XIV

Wydatki strukturalne.indd XIV

2010-09-07 08:31:25

Przydatne pojęcia i definicje

publicznych, dokonywany zgodnie z  przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków: – w sposób celowy i  oszczędny, z  zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z  danych nakładów, – w sposób umożliwiający terminową realizację zadań, – w wysokości i w  terminach wynikających z  wcześniej zaciągniętych zobowiązań, – na podstawie zawartych umów, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych, (zgodnie z  FinansePublU).

XV

Wydatki strukturalne.indd XV

2010-09-07 08:31:25

Wydatki strukturalne.indd XVI

2010-09-07 08:31:25

1 Komentarze i  wyjaśnienia w  zakresie wydatków strukturalnych 1.1. Cel ustalania wydatków strukturalnych Realizacja polityki rozwoju Polski opiera się zarówno na środkach krajowych, które zostaną scharakteryzowane w dalszej części, jak i środkach pochodzących m.in. z Unii Europejskiej określanymi aktualnie jako środki europejskie, jeśli stanowią środki wydzielonego budżetu środków europejskich. W ramach rozliczeń z  UE nałożono na nasz kraj pewne obowiązki, dotyczące wysokości udziału krajowych środków publicznych w  strukturze finansowania różnych obszarów działalności. Przełożyło się to na przyjęcie określeń: fundusze strukturalne – dla środków pochodzących z  UE oraz wydatki strukturalne – dla środków krajowych przeznaczonych na cele określone kategoriami interwencji. Wyodrębnienie wydatków strukturalnych wynika z  potrzeby identyfikacji wydatków o  charakterze strukturalnym, ponoszonych przez jednostki sektora finansów publicznych. Mają one duże znaczenie przy ocenie spełnienia zasady dodatkowości określonej w art. 75 RR(WE)1083. W związku z  tym, że to rozporządzenie dotyczy środków EFRR, EFS i  FS, nie wszystkie krajowe źródła finansowania będą „skojarzone” z  wydatkami w  ramach rozdysponowania środków z wymienionych funduszy. Stąd wniosek, że nie każdy wydatek z krajowych środków publicznych stanowi wydatek strukturalny. Sporządzanie sprawozdania Rb-WSa lub Rb-WSb ma na celu umożliwienie wykazania wysokości krajowych środków publicznych przy realizacji różnorodnych projektów, w  ramach przyjętych krajowych i  regionalnych programów operacyjnych, bowiem jako kraj jesteśmy zobowiązani wykazać, w jakim stopniu finansujemy z własnych środków te projekty. Wynika to głównie z  faktu, że w  okresie programowania 2007–2013, większość środków z  UE to środki na dofinansowanie.

1

Wydatki strukturalne.indd 1

2010-09-07 08:31:25

Komentarze i  wyjaśnienia w  zakresie wydatków strukturalnych

Upraszczając mamy udowodnić (jako kraj) Komisji Europejskiej, że poziom wydatków utrzymany jest na poziomie nie mniejszym niż przed przystąpieniem do UE. Warto zapoznać się z  krótką charakterystyką poszczególnych funduszy, które odnoszą się do celów strukturalnych, aby w  ramach ponoszonych wydatków móc właściwie te cele ustalić. Fundusz Spójności (Cohesion Fund) – ustala po zmianach rozporządzenie Rady (WE) Nr 1084/2006 z 11.7.2006 r. w sprawie ustanowienia Funduszu Spójności. Celem podstawowym funkcjonowania tego funduszu jest wzmocnienie spójności ekonomicznej i  społecznej Wspólnoty Europejskiej. Środki tego funduszu mają być przeznaczone na duże projekty, które mają znaczenie strategiczne i jest wdrażany na poziomie wybranych państw. Formą realizacji są programy operacyjne na poziomie kraju. Główne wydatki mają dotyczyć: 1) transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T), 2) zapobiegania różnorodnym zagrożeniom dla środowiska naturalnego, na cele związane z ochroną środowiska, 3) wspierania rozwoju innych form transportu, ze szczególnym uwzględnieniem transportu kolejowego i rzecznego. W obszarze tego funduszu mogą wystąpić wydatki strukturalne w takich obszarach tematycznych jak: IX, X, XI, XII, XIV. Fundusze strukturalne (Structural Funds) – fundusze tworzone w budżecie Wspólnoty Europejskiej (Rozporządzenie Rady Nr 1260 z 21.6.1999 r. wprowadzające ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych, Dz.U. WE Nr OJ L 161 z 1999 r.), umożliwiające pomoc w restrukturyzacji i modernizacji gospodarki krajów członkowskich drogą interwencji w kluczowych sektorach i regionach (poprawa struktury). Dla celów ustalania wydatków strukturalnych, w obszarze naszego zainteresowania, będą dwa z nich: 1) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (Rozporządzenie (WE) Nr 1783/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.7.1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Dz.U. WE Nr L 213 z 13.8.1999 r., s. 1), 2) Europejski Fundusz Społeczny (Rozporządzenie (WE) Nr 1784/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.7.1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego, Dz.U. WE Nr L 213 z 13.8.1999 r., s. 5). Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – działania podejmowane w ramach tego funduszu, mają być związane z  zapewnieniem spójności zarówno gospodarczej, jak i społecznej poprzez niwelowanie dysproporcji między regionami. Zwraca uwagę na innowacyjne rozwiązania, w  celu zrównoważonego rozwoju poszczególnych regionów. Środki z funduszu są przeznaczane na: 1) inwestycje, których zadaniem jest tworzenie i ochrona miejsc pracy zarówno w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach,

2

Wydatki strukturalne.indd 2

2010-09-07 08:31:25

Organizacja gospodarki finansowej a  wydatki strukturalne

2) inwestycje infrastrukturalne, 3) tworzenie i rozwijanie tzw. instrumentów finansowania, zarówno w formie funduszy pożyczkowych, jak również gwarancyjnych, czy rozwoju lokalnego itp., 4) szeroko pojętą pomoc techniczną. W obszarze tego funduszu mogą wystąpić wydatki strukturalne w takich obszarach tematycznych jak: I, II, IV, V, VI, VII, X, XII, XIII, XIV. Europejski Fundusz Społeczny – program koncentruje się na  wsparciu następujących obszarów: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia. Program Operacyjny Kapitał Ludzki obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce, który jest finansowany w 85% ze środków Unii Europejskiej (Europejskiego Funduszu Społecznego) oraz w 15% ze środków krajowych. W obszarze tego funduszu mogą wystąpić wydatki strukturalne w takich obszarach tematycznych jak: VII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV.

1.2. Organizacja gospodarki finansowej a  wydatki strukturalne Najważniejszym dokumentem każdej jednostki sektora finansów publicznych, niezależnie od jej formy organizacyjno-prawnej, o czym często się zapomina, jest statut. Należy zdać sobie sprawę z  faktu, że to statut jednostki sektora finansów publicznych określa jakie zadania realizuje jednostka, a  nie plan finansowy. Jest jednocześnie podstawowym aktem świadczącym o  legalności wydatków, szczególnie tych, które nie stanowią obowiązku poniesienia, lecz wynikają z nałożonych zadań. To poprzez nadanie statutu organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego określają „ramy działania” jednostki. Wyznacznikiem legalności tzn. prawidłowości wydatku, w tym strukturalnego, w  zakresie zgodności z  prawem, są bezpośrednio: przepisy prawa oraz statut. Obowiązek posiadania statutu przez jednostki budżetowe wynika z art. 11 ust. 2 FinansePublU1 (jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w  szczególności jej nazwę, siedzibę i  przedmiot działalności, w  tym działalności podstawowej). Pozostałe jednostki sektora finansów publicznych muszą również posiadać statuty, co wynika z przepisów regulujących istnienie poszczególnych ich rodzajów.

1 Tworząc jednostkę budżetową, odpowiedni organ nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd – art. 12 ust. 2 nFinansePublU.

3

Wydatki strukturalne.indd 3

2010-09-07 08:31:25