Wykłady Specjalizacyjne

WYBRANE ZAGADNIENIA WIEDZY O PRAWIE Wiesław Nowak

Wydawnictwo C. H. Beck

Wykłady Specjalizacyjne Wybrane zagadnienia wiedzy o prawie

W sprzedaży: Z. Leoński

MATERIALNE PRAWO ADMINISTRACYJNE, wyd. 9 Podręczniki Prawnicze W. Maciejko

OSOBOWE PRAWO ADMINISTRACYJNE Skrypty Becka Z. Muras

PODSTAWY PRAWA Akademia Prawa J. Stelina

PRAWO URZĘDNICZE Akademia Prawa

www.sklep.beck.pl

Wykłady Specjalizacyjne

WYBRANE ZAGADNIENIA WIEDZY O PRAWIE Dr Wiesław Nowak

Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2010

Redakcja: Ksenia Rzepka Projekt okładki: Robert Rogiński

© Wydawnictwo C.H. Beck 2010 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Interdruk, Warszawa ISBN 978-83-255-1948-3

Spis treści Wykaz skrótów .................................................................................................................... XIX Przedmowa .......................................................................................................................... XXV Rozdział I. Podstawowe pojęcia i instytucje prawa.................................................... § 1. Wprowadzenie ........................................................................................................ § 2. Podstawowe pojęcia prawa ................................................................................... I. Prawoznawstwo ............................................................................................. 1. Teoria państwa i prawa (ilozoia państwa i prawa) ......................... 2. Historia państwa i prawa ....................................................................... 3. Historia doktryn politycznych i prawnych ......................................... 4. Dogmatyka ............................................................................................... 5. Metody badawcze stosowane w prawoznawstwie ............................. 6. Politologia ................................................................................................. II. Prawo .............................................................................................................. III. Moralność ...................................................................................................... IV. Kultura polityczna ........................................................................................ V. Świadomość prawna..................................................................................... VI. Praworządność .............................................................................................. VII. Norma prawna .............................................................................................. 1. Konstrukcja normy prawnej ................................................................. VIII. Stosunek prawny ........................................................................................... 1. Stosunek administracyjny ...................................................................... IX. Zdarzenie prawne ......................................................................................... § 3. Stosowanie prawa ................................................................................................... I. Wykładnia prawa .......................................................................................... II. Kodyikacja i kolizje przepisów prawa oraz luki w prawie ................... 1. Kodeks ..................................................................................................... 2. Kolizje przepisów prawa ........................................................................ 3. Luka w prawie ......................................................................................... § 4. Odpowiedzialność prawna.................................................................................... § 5. System prawa i dziedziny prawa ......................................................................... § 6. Instytucje prawa .....................................................................................................

1 1 8 8 8 9 9 12 12 13 13 15 16 16 19 19 20 21 21 23 24 24 25 26 27 28 29 30 33

Rozdział II. Źródła prawa ................................................................................................ § 7. Konstytucja RP ....................................................................................................... § 8. Ustawy ......................................................................................................................

35 36 37

V

Spis treści § 9. Ratyikowane umowy międzynarodowe ............................................................. § 10. Rozporządzenia ...................................................................................................... I. Rozporządzenie z mocą ustawy ................................................................. II. Rozporządzenia ............................................................................................. § 11. Akty prawa miejscowego ...................................................................................... I. Statut ............................................................................................................... II. Przepisy wykonawcze ................................................................................... III. Przepisy porządkowe ................................................................................... IV. Prawo miejscowe stanowione przez organy administracji niezespolonej ................................................................................................. V. Prawo stanowione przez zakład administracyjny ................................... VI. Prawo stanowione przez organy samorządu specjalnego ...................... § 12. Źródła prawa nieformalne .................................................................................... I. Orzeczenia sądów (powszechnych i administracyjnych) ...................... II. Doktryna ........................................................................................................ § 13. Promulgacja źródeł prawa ....................................................................................

38 39 39 40 40 41 41 42

Rozdział III. Elementy prawa konstytucyjnego .......................................................... § 14. Sejm RP ................................................................................................................... I. Marszałek Sejmu RP .................................................................................... II. Prezydium Sejmu.......................................................................................... III. Konwent Seniorów ....................................................................................... IV. Komisje sejmowe .......................................................................................... V. Organy podległe Sejmowi RP .................................................................... 1. Najwyższa Izba Kontroli ........................................................................ 2. Państwowa Inspekcja Pracy................................................................... 3. Rzecznik Praw Obywatelskich .............................................................. 4. Rzecznik Praw Dziecka .......................................................................... 5. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ......................... 6. Straż marszałkowska ............................................................................... VI. Organy związane z Sejmem RP ................................................................. 1. Trybunał Konstytucyjny......................................................................... 2. Trybunał Stanu ........................................................................................ 3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji ................................................... § 15. Senat RP...................................................................................................................

49 49 50 51 51 52 53 53 54 54 55 55 56 56 56 58 59 60

Rozdział IV. Wybrane zagadnienia prawa administracyjnego ................................ § 16. Organy naczelne administracji rządowej ........................................................... I. Prezydent RP ................................................................................................. II. Rada Ministrów ............................................................................................ III. Prezes RM ...................................................................................................... 1. Kancelaria Prezesa RM .......................................................................... 2. Rada Legislacyjna.................................................................................... 3. Rządowe Centrum Legislacji................................................................. IV. Ministrowie ....................................................................................................

63 65 65 67 69 69 70 70 71

VI

43 43 43 44 44 44 45

Spis treści § 17. Organy i urzędy centralne administracji rządowej .......................................... I. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego .................................................. II. Agencja Wywiadu ......................................................................................... III. Centralne Biuro Antykorupcyjne .............................................................. § 18. Terytorialne (lokalne) organy administracji publicznej .................................. I. Administracja rządowa w województwie ................................................. 1. Wojewoda ................................................................................................. 2. Rządowa wojewódzka administracja zespolona ................................ 3. Wojewódzka administracja niezespolona ........................................... II. Samorząd terytorialny.................................................................................. 1. Samorząd gminny ................................................................................... 1.1. Rada gminy ...................................................................................... 1.2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) ............................................. 1.3. Gospodarka inansowa gminy ....................................................... 1.4. Sołectwo ............................................................................................ 1.5. Ustrój i gospodarka inansowa samorządu m.st. Warszawy .... 1.5.1. Gospodarka inansowa w dzielnicy m.st. Warszawy...... 2. Samorząd powiatu................................................................................... 2.1. Rada powiatu ................................................................................... 2.2. Zarząd powiatu ................................................................................ 2.3. Minie powiatu .................................................................................. 2.4. Gospodarka inansowa powiatu .................................................... 2.5. Miasta na prawach powiatu........................................................... 3. Samorząd województwa ......................................................................... 3.1. Sejmik województwa....................................................................... 3.1.1. Radny sejmiku województwa ............................................. 3.2. Zarząd województwa ...................................................................... 3.3. Skarbnik samorządu województwa ............................................. 3.4. Mienie samorządu województwa.................................................. 3.5. Gospodarka inansowa samorządu województwa ..................... 3.6. Współpraca z zagranicą ................................................................. 3.7. Nadzór nad samorządem województwa ...................................... § 19. Samorządowe kolegia odwoławcze...................................................................... I. Zgromadzenie ogólne .................................................................................. II. Prezes .............................................................................................................. III. Członkowie samorządowego kolegium odwoławczego .......................... IV. Tryb działalności samorządowego kolegium odwoławczego ................ V. Krajowa Reprezentacja Samorządowych Kolegiów Odwoławczych .... § 20. Regionalne izby obrachunkowe ........................................................................... I. Kolegium ....................................................................................................... II. Prezes .............................................................................................................. III. Członkowie .................................................................................................... IV. Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych ............................... § 21. Prawne formy działalności administracji ...........................................................

73 73 75 75 79 79 80 82 84 85 86 88 90 92 93 94 95 96 98 100 103 103 105 105 108 110 111 114 114 116 117 118 120 120 121 121 122 124 124 127 129 129 130 131

VII

Spis treści I. Stanowienie prawa przez organy administracji publicznej (aktów normatywnych) ............................................................................................. II. Stosowanie prawa ......................................................................................... 1. Decyzja administracyjna ........................................................................ 2. Postanowienie .......................................................................................... 3. Zezwolenie................................................................................................ 4. Pozwolenie................................................................................................ 5. Karta .......................................................................................................... 6. Zgoda ........................................................................................................ 7. Koncesja .................................................................................................... 8. Licencja ..................................................................................................... 9. Umowa w działalności administracji publicznej ............................... 9.1. Umowa cywilnoprawna .................................................................. 9.2. Umowa publicznoprawna .............................................................. 9.3. Porozumienie administracyjne...................................................... 10. Ugoda ........................................................................................................ 11. Przyrzeczenie administracyjne (publiczne) ........................................ 12. Polecenie służbowe ................................................................................. 13. Formy działań faktycznych (czynności materialno-techniczne) ..... III. Działalność społeczno-organizatorska ...................................................... IV. Bezczynność administracji (milczenie administracji) ............................ § 22. Kontrola administracji publicznej ....................................................................... I. Kontrola administracji wewnętrzna (wewnątrzadministracyjna) ........ II. Kontrola instancyjna .................................................................................... III. Kontrola resortowa ....................................................................................... IV. Kontrola międzyresortowa .......................................................................... V. Kontrola parlamentarna .............................................................................. VI. Kontrola państwowa..................................................................................... VII. Kontrola administracji przez sądy ............................................................. VIII. Kontrola administracji przez trybunały ................................................... 1. Trybunał Konstytucyjny......................................................................... 2. Trybunał Stanu ........................................................................................ IX. Kontrola administracji przez prokuraturę................................................ X. Kontrola społeczna działalności administracji (pozainstancyjna) .......

131 132 134 136 136 137 137 137 138 139 139 139 140 140 141 142 143 143 145 146 146 148 148 150 150 151 151 152 153 153 154 154 155

Rozdział V. Pracownicy urzędów państwowych, służba cywilna i pracownicy samorządowi ................................................................................................................. § 23. Pracownicy urzędów państwowych .................................................................... I. Obowiązki i odpowiedzialność urzędnika państwowego ...................... § 24. Służba cywilna ........................................................................................................ I. Organy służby cywilnej ............................................................................... 1. Szef SC ...................................................................................................... 2. Rada SC .................................................................................................... II. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej ..................................................... 1. Pozycja Dyrektora Generalnego ...........................................................

157 157 159 160 162 162 163 164 166

VIII

Spis treści III. Obowiązki członka korpusu służby cywilnej........................................... IV. Szkolenie i rozwój w służbie cywilnej ...................................................... V. Nabór do służby cywilnej ............................................................................ VI. Mianowanie w służbie cywilnej ................................................................. VII. Zmiana i ustanie stosunku pracy w służbie cywilnej ............................ VIII. Odpowiedzialność dyscyplinarna członka korpusu służby cywilnej ... IX. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej ................................................ § 25. Pracownicy samorządowi ..................................................................................... I. Zatrudnienie pracownika samorządowego .............................................. II. Zasady naboru pracowników samorządowych........................................ III. Obowiązki pracownika samorządowego .................................................. IV. Uprawnienia pracowników samorządowych ........................................... Rozdział VI. Ogólna charakterystyka wybranych działów administracji rządowej ......................................................................................................................... § 26. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji ............................................................................ I. Dział administracja publiczna .................................................................... 1. Akty stanu cywilnego ............................................................................. 1.1. Sporządzanie aktów stanu cywilnego i prowadzenie ksiąg stanu cywilnego .............................................................................. 1.2.Unieważnienie, sprostowanie, ustalenie treści oraz odtworzenie i uzupełnienie aktu stanu cywilnego.................... 1.3. Zawieranie małżeństw .................................................................... 1.4. Akt zgonu ......................................................................................... 1.5. Rejestracja w przypadkach szczególnych ................................... 1.6. Odpisy i zaświadczenia ................................................................. 1.7. Zmiana imion i nazwisk ................................................................ 2. Zbiórki publiczne .................................................................................... II. Dział sprawy wewnętrzne ........................................................................... 1. Podmioty realizujące zadania z zakresu działu administracji spraw wewnętrznych .............................................................................. 1.1. Biuro Ochrony Rządu ..................................................................... 1.2. Komendant Główny Policji............................................................ 1.3. Komendant Główny SG ................................................................. 1.3.1. Służba w Straży Granicznej ................................................ 1.4. Komendant Główny PSP................................................................ 1.4.1. Służba w Państwowej Straży Pożarnej .............................. 2. Ewidencja ludności i dowody osobiste ............................................... 2.1. Obowiązek meldunkowy ................................................................ 2.1.1. Obowiązek meldunkowy cudzoziemców ......................... 2.2. Dowód osobisty ............................................................................... 2.3. System ewidencji ludności oraz wydanych i utraconych dowodów osobistych ......................................................................

167 168 168 169 170 171 173 173 174 176 177 178 179 180 182 182 183 183 184 185 185 186 186 188 189 191 191 193 199 204 206 209 212 212 212 214 215

IX

Spis treści

3.

4.

5.

6.

7.

X

2.3.1. Numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności ............................................................. Obywatelstwo ........................................................................................... 3.1. Nabycie obywatelstwa polskiego ................................................... 3.2. Nadanie obywatelstwa polskiego .................................................. 3.3. Utrata obywatelstwa polskiego ...................................................... 3.4. Właściwość organów w sprawie obywatelstwa........................... Ochrona osób i mienia .......................................................................... 4.1. Działalność gospodarcza w zakresie ochrony osób i mienia oraz jej kontrola .............................................................................. 4.2. Kwaliikacje pracowników ochrony osób i mienia .................... 4.3. Środki ochrony izycznej osób i mienia ...................................... 4.4. Nadzór nad działalnością wewnętrznych służb ochrony oraz pracownikami świadczącymi usługi ochrony osób i mienia ............................................................................................ Bezpieczeństwo imprez masowych ...................................................... 5.1. Organizator imprez masowych ..................................................... 5.2. Zezwolenie na imprezę masową ................................................... 5.3. Służby porządkowe i informacyjne .............................................. Dokumenty paszportowe ....................................................................... 6.1. Właściwość organów w sprawach paszportowych .................... 6.2. Paszport dyplomatyczny................................................................. 6.3. Paszport służbowy Ministra Spraw Zagranicznych ................... Wybrane zagadnienia pobytu i ochrony cudzoziemców w Rzeczypospolitej Polskiej ................................................................... 7.1. Zamieszkanie cudzoziemca w Polsce na czas oznaczony ........ 7.2. Zezwolenie na osiedlenie się cudzoziemca w Polsce ................ 7.3. Zezwolenie na pobyt w Polsce rezydenta długoterminowego Wspólnoty Europejskiej................................................................. 7.3.1. Karta pobytu ......................................................................... 7.3.2. Polski dokument tożsamości cudzoziemca ...................... 7.4. Kontrola legalności pobytu cudzoziemca.................................... 7.5. Procedura wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ............................................................... 7.5.1. Nakaz opuszczenia Polski przez cudzoziemca ................ 7.5.2. Areszt w celu wydalenia ..................................................... 7.5.3. Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku .................................................................................. 7.6. Rejestry i wykazy cudzoziemców ................................................. 7.7. Ochrona cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.............................................................................................. 7.7.1. Status uchodźcy .................................................................... 7.7.2. Ochrona uzupełniająca ........................................................ 7.7.3. Azyl .........................................................................................

215 216 216 217 217 218 218 221 223 225 226 226 228 230 232 235 236 237 237 238 242 245 245 246 246 247 248 249 249 250 250 252 252 255 257

Spis treści 7.7.4. Zgoda na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej ................................................................................... 7.7.5. Ochrona czasowa cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej .................................................... 7.8. Rada do spraw Uchodźców ........................................................... 8. Ogólna charakterystyka zarządzania kryzysowego ........................... 8.1. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa .............................................. 8.2. Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego ............................... 8.3. Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego oraz plany wojewódzkie, powiatowe i gminne.............................................. 8.4. Zarządzanie kryzysowe na obszarze województwa ................... 8.5. Zarządzanie kryzysowe w powiecie ............................................. 8.6. Zarządzanie kryzysowe na obszarze gminy ................................ III. Dział wyznania religijne oraz mniejszości narodowe ............................ 1. Wyznania religijne .................................................................................. 1.1. Tworzenie kościołów i związków religijnych.............................. 1.2. Stosunki między państwem a Kościołem katolickim ................ 1.3. Stosunki państwa z Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym ................................................................................ 1.4. Stosunki państwa do gmin wyznania żydowskiego w Polsce.. 2. Mniejszości narodowe i etniczne ......................................................... § 27. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego ........................................................................................ I. Dział szkolnictwo wyższe ............................................................................ 1. Publiczne uczelnie akademickie ........................................................... 2. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego .................................................. 3. Państwowa Komisja Akredytacyjna ..................................................... 4. Konferencja rektorów ............................................................................. 5. Ustrój uczelni ........................................................................................... 5.1. Organy uczelni ................................................................................. 5.1.1. Senat ....................................................................................... 5.1.2. Konwent uczelni publicznej .............................................. 5.1.3. Rektor ..................................................................................... 5.1.4. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni ................. 5.1.4.1. Rada podstawowej jednostki organizacyjnej ..... 5.1.4.2. Dziekan .................................................................... 5.2. Kanclerz uczelni publicznej ........................................................... 5.3. Kwestor uczelni publicznej ............................................................ 6. Studia ........................................................................................................ 6.1. Studia doktoranckie ........................................................................ 6.2. Prawa i obowiązki studentów........................................................ 6.3. Samorząd studencki ........................................................................ 6.4. Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów.............................. 7. Uczelnie niepubliczne.............................................................................

257 259 259 261 261 263 264 266 267 268 270 270 272 273 273 273 274 276 276 279 281 282 283 284 285 285 287 287 287 288 289 289 289 290 290 290 291 293 293

XI

Spis treści 8. Nadzór nad uczelniami .......................................................................... 9. Stopnie i tytuły naukowe ....................................................................... 9.1. Tytuł naukowy ................................................................................. II. Dział informatyzacja .................................................................................... III. Dział nauka.................................................................................................... § 28. Polska Akademia Nauk ......................................................................................... I. Zgromadzenie Ogólne PAN........................................................................ II. Prezydium PAN ............................................................................................ III. Prezes PAN i wiceprezesi ............................................................................ IV. Cel i zakres działania oraz struktura korporacyjna PAN ................ 1. Wydział PAN ........................................................................................... 2. Oddział PAN............................................................................................ 3. Komitet naukowy PAN .......................................................................... 4. Komitet problemowy PAN .................................................................... 5. Instytut PAN ............................................................................................ 6. Placówki naukowo-badawcze ................................................................ 7. Inne jednostki organizacyjne ................................................................ § 29. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Edukacji Narodowej ............................................................................................................... I. Dział oświata i wychowanie ....................................................................... 1. Obowiązek szkolny ................................................................................. 2. Szkoły publiczne i niepubliczne ........................................................... 3. Zakładanie i prowadzenie szkół oraz placówek oświatowych ........ 3.1. Dyrektor szkoły (placówki) ........................................................... 3.2. Rada pedagogiczna.......................................................................... 3.3. Rada szkoły (placówki) .................................................................. 3.4. Rada rodziców ................................................................................. 3.5. Samorząd uczniowski ..................................................................... 3.6. Nadzór pedagogiczny...................................................................... 4. Krajowa Rada Oświatowa ...................................................................... 5. Kurator oświaty ....................................................................................... 6. Centralna Komisja Egzaminacyjna ...................................................... § 30. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Sportu i Turystyki ............................................................................................................... I. Dział kultura izyczna i sport ..................................................................... 1. Klub sportowy ......................................................................................... 2. Związek klubów sportowych ................................................................. 3. Polski Komitet Paraolimpijski............................................................... 4. Wychowanie izyczne ............................................................................. 5. Rekreacja ruchowa .................................................................................. 6. Rehabilitacja ruchowa ............................................................................ 7. Bezpieczeństwo w dziedzinie kultury izycznej ................................. 8. Sport kwaliikowany ............................................................................... 8.1. Zawodnicy ........................................................................................

XII

294 295 295 295 296 296 297 297 297 298 298 299 299 299 299 300 301 302 304 304 307 308 312 312 313 314 315 316 317 318 320 322 324 325 325 325 325 326 326 327 327 328

Spis treści 8.2. Polski związek sportowy ................................................................ 8.3. Polski Komitet Olimpijski .............................................................. 8.4. Liga zawodowa................................................................................. 8.5. Sędzia sportowy ............................................................................... 8.6. Komisja do spraw Zwalczania Dopingu w Sporcie ................... 8.7. Nadzór nad działalnością polskich związków sportowych ...... II. Dział turystyka .............................................................................................. § 31. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego .................................................................. I. Podmioty realizujące zadania w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami ....................................................................................................... II. Ochrona zabytków........................................................................................ 1. Organy ochrony zabytków..................................................................... 1.1. Generalny Konserwator Zabytków ............................................... 1.2. Wojewódzki konserwator zabytków ............................................. 1.3. Rada Ochrony Zabytków ............................................................... 1.4. Główna Komisja Konserwatorska................................................. 1.5. Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków ....................................... 1.6. Rzeczoznawca w zakresie opieki nad zabytkami ....................... 1.7. Społeczny opiekun zabytków......................................................... 2. Formy ochrony zabytków ...................................................................... 2.1. Ewidencja zabytków ........................................................................ 2.2. Procedura postępowania przy odkryciu zabytku....................... III. Pozwolenia wydawane w zakresie ochrony zabytków............................ 1. Pozwolenie na wywóz zabytków za granicę ....................................... 2. Zabytki niewymagające pozwolenia na wywóz za granicę .............. IV. Nadzór konserwatorski ................................................................................ V. Ogólne zasady inansowania ochrony i opieki nad zabytkami ............ VI. Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów o ochronie i opiece nad zabytkami ................................................................................ § 32. Administracja wymiaru sprawiedliwości ........................................................... I. Sądownictwo.................................................................................................. 1. Sąd Najwyższy ......................................................................................... 1.1. Pierwszy Prezes SN ......................................................................... 1.2. Kolegium SN .................................................................................... 1.3. Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN.............................................. 1.4. Zgromadzenie sędziów izby SN .................................................... 1.5. Sędzia SN .......................................................................................... 2. Sądy powszechne..................................................................................... 2.1. Sąd rejonowy .................................................................................... 2.2. Sąd okręgowy ................................................................................... 2.3. Sąd apelacyjny .................................................................................. 2.4. Skarga kasacyjna .............................................................................. 3. Sądy wojskowe .........................................................................................

329 329 330 330 331 331 332 333 334 335 339 339 339 340 341 341 341 342 342 343 344 345 346 347 348 349 350 352 352 353 354 354 354 355 355 357 357 358 359 360 361

XIII

Spis treści

II.

III. IV.

V.

XIV

4. Sądy polubowne (arbitrażowe) ............................................................. 4.1. Stały polubowny sąd konsumencki .............................................. 5. Sądy administracyjne ............................................................................. 5.1. Naczelny Sąd Administracyjny ..................................................... 5.1.1. Prezes NSA ............................................................................ 5.1.2. Kancelaria Prezesa NSA ...................................................... 5.1.3. Biuro Orzecznictwa.............................................................. 5.1.4. Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA ............................... 5.1.5. Kolegium NSA ...................................................................... 5.2. Wojewódzki sąd administracyjny ................................................. 5.2.1. Prezes WSA ........................................................................... 5.2.2. Zgromadzenie Ogólne WSA .............................................. 5.2.3. Kolegium WSA ..................................................................... 5.3. Kadry sądu administracyjnego ..................................................... 5.3.1. Asesor WSA .......................................................................... 5.3.2. Referendarz sądowy ............................................................. 5.3.3. Urzędnik sądowy i pracownik sądowy ............................. Prokuratura .................................................................................................... 1. Prokuratura Generalna........................................................................... 1.1. Prokurator Generalny ..................................................................... 2. Krajowa Rada Prokuratury.................................................................... 3. Prokuratura apelacyjna .......................................................................... 3.1. Zgromadzenie Prokuratorów Prokuratury Apelacyjnej ............ 3.2. Kolegium Prokuratury Apelacyjnej .............................................. 3.3. Prokuratorzy apelacyjni .................................................................. 4. Prokuratura okręgowa ............................................................................ 4.1. Kolegium Prokuratury Okręgowej ............................................... 4.2. Prokuratorzy okręgowi ................................................................... 5. Prokuratura rejonowa............................................................................. 5.1. Prokuratorzy rejonowi .................................................................... 6. Prokuratury wojskowe............................................................................ 7. Kadry Prokuratury .................................................................................. 7.1. Prokurator ......................................................................................... 7.2. Asesor prokuratora.......................................................................... 7.3. Asystent prokuratora....................................................................... Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury............................................ Adwokatura ................................................................................................... 1. Krajowy Zjazd Adwokatury .................................................................. 2. Naczelna Rada Adwokacka ................................................................... 3. Wyższa Komisja Rewizyjna ................................................................... 4. Adwokat .................................................................................................... 5. Aplikacja adwokacka .............................................................................. 6. Wyższy Sąd Dyscyplinarny ................................................................... Notariat ..........................................................................................................

361 362 363 363 364 364 365 365 365 365 366 366 367 367 368 368 368 369 372 372 374 376 376 377 377 378 378 378 379 379 379 381 381 381 382 383 385 386 387 388 388 389 390 391

Spis treści

§ 33.

§ 34. § 35.

§ 36. § 37.

§ 38.

§ 39.

1. Izby notarialne ......................................................................................... 1.1. Zwyczajne walne zgromadzenie notariuszy ................................ 1.2. Rada izby notarialnej ...................................................................... 2. Krajowa Rada Notarialna ...................................................................... 3. Notariusz .................................................................................................. 3.1. Akt notarialny .................................................................................. 3.2. Akty poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego ............................................................................... 3.3. Poświadczenia .................................................................................. 3.4. Protokoły........................................................................................... 3.5. Protesty.............................................................................................. 4. Nadzór nad działalnością notariuszy i samorządu terytorialnego ... Administracja obrony narodowej ........................................................................ I. Dział obrona narodowa ............................................................................... 1. Powszechny obowiązek ojczyzny.......................................................... 2. Obrona cywilna ....................................................................................... 3. Świadczenia na rzecz obrony ................................................................ 4. Świadczenia rzeczowe w czasie pokoju ............................................... 5. Świadczenia osobiste w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny ......................................................................................................... 6. Świadczenia odpłatne ............................................................................. 7. Ewidencja świadczeń .............................................................................. Administracja spaw zagranicznych ..................................................................... I. Dział sprawy zagraniczne ............................................................................ II. Dział członkowstwo Polski w Unii Europejskiej..................................... Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej ................................................................................................................ I. Dział praca ..................................................................................................... 1. Związki zawodowe .................................................................................. 2. Związki pracodawców ............................................................................ II. Dział zabezpieczenia społeczne.................................................................. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Środowiska........ I. Dział środowisko .......................................................................................... II. Dział gospodarka wodna............................................................................. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Infrastruktury ... I. Dział budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa ........... II. Dział łączność ............................................................................................... III. Dział transportu............................................................................................ IV. Dział gospodarka morska ........................................................................... Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Finansów ........... I. Dział budżet .................................................................................................. II. Dział inanse publiczne ............................................................................... III. Dział instytucje inansowe .......................................................................... Dział administracji rządowej zarządzane przez Ministra Gospodarki .........

391 391 392 392 393 394 395 395 396 396 397 398 398 399 402 403 405 408 408 409 410 411 412 413 414 416 418 419 421 421 422 422 423 424 424 424 424 425 426 427 428

XV

Spis treści I. Dział gospodarka .......................................................................................... § 40. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi ........................................................................................................ I. Dział rolnictwo ............................................................................................. II. Dział rozwój wsi ........................................................................................... III. Dział rynki rolne .......................................................................................... IV. Dział rybołówstwo ....................................................................................... § 41. Pozostałe działy administracji rządowej ............................................................ I. Dział rozwój regionalny .............................................................................. II. Dział Skarb Państwa .................................................................................... III. Dział sprawy rodzinne ................................................................................. IV. Dział zdrowie ................................................................................................ Rozdział VII. Wybrane zagadnienia prawa Unii Europejskiej................................ § 42. Kształtowanie się Unii Europejskiej.................................................................... § 43. Instytucje Unii Europejskiej ................................................................................. I. Parlament Europejski ................................................................................... II. Rada Europejska ........................................................................................... III. Rada ................................................................................................................ IV. Komisja UE .................................................................................................. V. Trybunał Sprawiedliwości UE i sądy wyspecjalizowane........................ 1. Trybunał Sprawiedliwości UE ............................................................. 1.1. Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE ........... 2. Sąd Pierwszej Instancji........................................................................... VI. Ochrona podmiotów indywidualnych w systemie sądów wspólnotowych.............................................................................................. VII. Trybunał Obrachunkowy ............................................................................ VIII. Europejski Bank Centralny ......................................................................... § 44. Organy doradcze Unii Europejskiej .................................................................... I. Komitety ......................................................................................................... 1. Komitet Ekonomiczno-Społeczny ........................................................ 2. Komitet Regionów .................................................................................. II. Europejski Bank Inwestycyjny.................................................................... 1. Rada Gubernatorów................................................................................ 2. Rada Dyrektorów .................................................................................... 3. Komitet Zarządzający ............................................................................. III. Europejska Agencja Ochrony Środowiska ............................................... IV. Europejskie Centrum Kontroli Narkotyków i Narkomanii................... § 45. Istota prawa wspólnotowego ................................................................................ I. Zasada bezpośredniego obowiązywania ................................................... II. Zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego.......................... III. Zasada pierwszeństwa.................................................................................. IV. Zasada efektywności prawa wspólnotowego ............................................ § 46. Źródła prawa wspólnotowego .............................................................................. I. Prawo pierwotne ........................................................................................... XVI

428 429 429 429 430 431 431 431 432 432 433 435 435 437 438 439 440 441 442 442 444 445 446 447 447 448 448 449 449 449 450 450 450 450 451 451 452 452 452 453 454 455

Spis treści 1. Prawo pierwotne pisane......................................................................... 2. Prawo pierwotne niepisane ................................................................... II. Prawo wtórne (pochodne) .......................................................................... 1. Rozporządzenia ....................................................................................... 2. Dyrektywy ................................................................................................ 3. Decyzje...................................................................................................... 4. Zalecenia i opinie.................................................................................... 5. Prawo dopełniające .................................................................................

455 456 456 457 457 458 459 459

Indeks rzeczowy ................................................................................................................... 461

XVII

Wykaz skrótów 1. Akty prawne BezpImprezU ................ ustawa z 20.3.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr 62, poz. 504 ze zm.) BibliotU.......................... ustawa z 27.6.1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539 ze zm.) BORU ............................. ustawa z 16.3.2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1712 ze zm.) CudzU ............................ ustawa z 13.6.2003 r. o cudzoziemcach (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694 ze zm.) DochSamTerU............... ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526) DrogPublU .................... ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) EgzAdmU ...................... ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) EwidLU .......................... ustawa z 10.4.1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.) FinPublU ....................... ustawa z 27.8.2009 r. o inansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) FunkKonsulU ................ ustawa z 13.2.1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823 ze zm.) GospNierU .................... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651) InfKrymU ...................... ustawa z 6.7.2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 29, poz. 153) InformatyzU .................. ustawa z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565 ze zm.) KC ................................... Kodeks cywilny KK................................... Kodeks karny KNU ............................... ustawa z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) Konstytucja RP ............. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprostowaniem) KontrSkarbU ................. ustawa z 28.9.1991 r. o kontroli skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze zm.) XIX