Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 1

Ćwiczenie nr 1

Wprowadzenie do systemu Windows 2000 Professional Windows 2000 Professional łączy niezawodność i bezpieczeństwo dostarczane przez Windows NT 4.0 oraz łatwość obsługi Windows 98. 1. Architektura Windows 2000 System operacyjny Windows 2000 jest oparty na technologii Windows NT. Składa się z dwóch warstw : trybu użytkownika i trybu jądra. 1.1 Warstwa użytkownika jest nieuprzywilejowana to w niej wykonywane są aplikacje interaktywne i procesy. Warstwa ta jest całkowicie odizolowana od sprzętu, a dostęp do zasobów odbywa się poprzez usługi wykonawcze warstwy jądra. 1.2 Warstwa jądra jest uprzywilejowana w niej są wykonywane usługi i procesy należące do systemu i jądra systemu. Tryb jądra ma pełną kontrolę nad sprzętem i udostępnia go procesom trybu użytkownika. Tryb ten sprawuje ochronę nad stabilnością środowiska systemu operacyjnego i kontroluje zasoby sprzętowe poprzez trzy elementy : • Usługi wykonawcze Windows 2000 służące do zarządzania zasobami systemu • Mikrojądro to rdzeń systemu, steruje procesorem, obsługuje przerwania sprzętowe, kontroluje operacje wejścia – wyjścia oraz nadzoruje działanie usług wykonawczych. • Warstwa uniezależnienia od sprzętu (HAL - Hardware Abstraction Layer). Tworzona jest w czasie instalacji sprzętu komputerowego. 2. Architektura pamięci W Windows 2000 ma 32-bitową pamięć, która zapewnia stabilne środowisko dla uruchamianych aplikacji. Windows 2000 Professional i Windows 2000 Server mogą adresować do 4 GB pamięci. Nowoczesny sprzęt pozwala na zainstalowanie 4 GB fizycznej pamięci RAM, jednak najczęściej te 4 GB pamięci to pamięć wirtualna. Pamięć wirtualna to połączenie fizycznej pamięci RAM z zaalokowanym miejscem na dysku twardym. Obszary dysku wykorzystywane dla pamięci wirtualnej są nazwane plikiem stronicowania. Windows 2000 tworzy plik stronicowania o rozmiarze 1,5 raza większym niż ilość fizycznej pamięci RAM dostępnej podczas instalacji. Admninistrator może zmieniać rozmiar pamięci wirtualnej pamiętając, że minimalny rozmiar pliku stronicowania musi być równy dostępnej pamięci RAM zainstalowanej w systemie. Menadżer pamięci wirtualnej (VMM) zarządza pamięcią wirtualną przenosząc strony (bloki pamięci o rozmiarze 4 KB) do i z fizycznej pamięci RAM, w miarę potrzeb aktywnych procesów. Windows 2000 Professional umożliwia zmianę rozmiaru pliku stronicowania ( zwanego też plikiem wymiany) i jego położenia. Plik stronicowania może znajdować się na kilku dyskach. Należy pamiętać by plik ten znajdował się na najszybszym dysku, system stale potrzebuje pliku stronicowania. Rozmiar pliku stronicowania można sprawdzić w Panelu Sterowania /System / zakładka Zaawansowane / Opcje wydajności 3. Partycja startowa i partycja systemowa Partycja systemowa –jest to aktywna partycja podstawowa dysku twardego. Na partycji systemowej znajdują się pliki specjalne: NTLDR, BOOT.INI, NTDETECT.COM, NTBOOTDD.SYS (tylko w przypadku uruchomienia z kontrolera SCSI z wyłączonym na

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 2

płycie BIOS-em), BOOTSECT.DOS (używany tylko jeśli na dysku istnieje poprzedni sektor rozruchowy). W pierwszym sektorze dysku twardego (sektor 1, cylinder 0, głowica 0) jest umieszczony Główny rekord Startowy MBR (Master Boot Record). MBR zawiera kod wykonywalny zwany głównym kodem startowym, podpis dysku oraz tablicę partycji. Posiada zatem wszystkie informacje potrzebne do uruchomienia systemu operacyjnego. BIOS ładuje MBR do pamięci, uruchamia go i przekazuje sterowanie programowi NTLDR. Partycja startowa – to z niej ładuje się jadro, przechowywane w katalogu System32 w postaci pliku NTOSKRNL.EXE. Pozostałe katalogi znajdujace się na partycji startowej : WINNT, Program Files, Documents and Settings, Temp. Katalogi te, z wyjątkiem ukrytego pliku PAGEFILE.SYS(plik stronicowania), znajdującego się w katalogu macierzystym partycji startowej, składają się na partycję startową. Proces uruchamiania systemu Windows 2000 4.1 Pliki startowe Windows 2000 w kolejności ich ładowania podczas uruchamiania systemu : • Ntldr • Boot.ini • Bootsect.dos - domyślnie nie występuje we wszystkich systemach Windows 2000 podczas uruchamiania • Ntdetect.com - skanuje cały sprzęt podstawowy w komputerze • Ntbootdd.sys - domyślnie nie występuje we wszystkich systemach Windows 2000 podczas uruchamiania • Ntoskrnl.exe - znajduje się w winnt\System32 • Hal.dll - znajduje się w winnt\System32 Nie oznaczone pliki są : domyślnie uruchamiane we wszystkich systemach Windows 2000, oraz znajdują się w aktywnej partycji (zwykle C:\) 4.2 Etapy uruchamiania Windows 2000 POST (Power-On Self Test) Początkowy proces uruchamiania Ładowanie plików startowych Wybór systemu operacyjnego Wykrywanie sprzętu Wybór profilu sprzętowego Ładowanie jądra Proces logowania do systemu operacyjnego POST Faza ta odpowiedzialna jest za to co dzieje się z komputerem przed uruchomieniem systemu operacyjnego. Gdy włączamy komputer najpierw następuje inicjalizacja karty graficznej, następnie system sprawdza pamięć zainstalowana w komputerze, wykrywa dyski twarde oraz niektóre z zainstalowanych urządzeń. Początkowy proces uruchamiania BIOS szuka pierwszego sektora dysku startowego, w którym umieszczony jest główny rekord startowy. MBR w Windows 2000 szuka i ładuje plik NTLDR.

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 3

Ładowanie plików startowych NTLDR ładuje pliki startowe systemu operacyjnego, wyświetla menu wyboru systemu operacyjnego oraz menu wyboru profilu sprzętowego, a także wykrycie urządzeń zainstalowanych w komputerze. NTLDR nie zadziała poprawnie, jeśli w systemie nie będą występować pliki boot.ini oraz ntdetect.com. Wybór systemu operacyjnego NTLDR szuka pliku boot.ini , który jest zwykłym plikiem tekstowym informującym NTLDR, jakie systemy operacyjne są zainstalowane w komputerze, gdzie się znajdują, który z nich powinien zostać domyślnie uruchomiony oraz jaki ma być czas oczekiwania na dokonanie wyboru. W pliku boot.ini można użyć kilku przełączników np. • /basevideo uruchamia system operacyjny ze standardowymi sterownikami VGA. Tę metodę uruchamiania obsługują wszystkie karty graficzne VGA • /maxmem:x – ogranicza ilość pamięci, jaka może zostać użyta przez Windows 2000. Przełącznik ten używany jest gdy podejrzewa się używanie uszkodzonych kości pamięci • /debug – ładuje debugger, dzięki czemu można go użyć po nawiązaniu połączenia z serwerm • /sos – wyświetla na ekranie wszystkie ładowane sterowniki urządzeń. Używany do wyszukiwania urządzenia mogącego powodować problemy z siecią. • /baudrate=xx - Używane do debuggowania. Ustawia prędkość transmisji podczas debuggowania serwera. Automatycznie zostanie użyta także opcja /debug. • /crashdebug – Ładuje debugger, ale nie uruchamia go aż do momentu wystąpienia błędu jądra Windows 2000 • debugport=comx – Wybiera port komunikacyjny używany do debuggowania. Automatycznie zostanie użyta także opcja /debug. • /fastdetect=comx – program ntdetect.com nie próbuje wykryć myszy w podanym porcie komunikacyjnym. Ten przełącznik jest używany wtedy, gdy do portu szeregowego jest podłączony kabel sterujący UPS-em • /notebug – wyłącza debuggowanie • /numpoc=x – ogranicza ilość procesów używanych w wieloprocesorowym systemie • /pae – włącza rozszerzenie adresu fizycznego Przykładowy plik boot.ini [boot loader] timeout=30 default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINNT [operating systems] multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINNT="Microsoft 2000 Professional" /fastdetect

Windows

Posiada on dwie sekcje pierwsza boot loader definuje czas wyświetlania menu startowego oraz domyślny system operacyjny, który należy załadować. Sekcja Operating systems zawiera wyszczególnione systemy operacyjne zainstalowane na komputerze.

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 4

Multi lub SCSI definuje którą z magistral (IDE, SCSI) wykorzystuje system przy dostępie do parycji systemowej Windows 2000. Pierwszy kontroler IDE oznaczmy multi(0), a drugi multi(1). Disk – identyfikator SCSI urządzenia końcowego. Disk dla urządzeń multi jest zawsze równy zero. Rdisk definiuje urządzenie dyskowe podłączone do kontrolera multi. Pierwszy napęd magistrali kontrolera jest urządzeniem 0, drugi urządzeniem 1. Partition definiuje partycję dysku z której startować będzie system operacyjny. Wykrywanie sprzętu NTLDR uruchamia aplikację zwana ntdetect.com, której zadaniem jest wykrycie urządzeń zainstalowanych w komputerze (karta graficzna, klawiatura, mysz, porty (równoległe,USB, komunikacyjne), stacje dyskietek, napędy CD-ROM) Ładowanie jądra Ostatnią czynnością wykonywaną przez NTLDR jest ładowanie jądra Windows 2000(ntoskrnl.exe) i przekazanie mu sterowania. Sygnalizuje to pojawienie się graficznego ekranu startowego Windows 2000. Ntoskrnl ładuje plik warstwy uniezależnienia, hal.dll (HAL) oraz konfigurację systemu zapisaną w Rejestrze. Potem zaczyna ładować usługi systemowe oraz niskopoziomowe sterowniki urządzeń. Proces logowania do systemu operacyjnego Ostatnim etapem uruchamiania systemu jest włączenie podsystemu logowania Windows 2000 (winlogon.exe) poprzez pojawienie się powitalnego ekranu logowania. Zamykanie systemu Zawsze przed wyłączeniem komputera należy zakończyć pracę systemu Windows 2000, gdyż w innym wypadku można utracić pliki, nad którymi użytkownik pracował podczas ostatniej sesji lub nawet spowodować poważne uszkodzenie całego systemu. Metody zamykania systemu : • Z menu Start (Start/Zamknij) z rozwijalnej listy wybierz Zamknij system • Wciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Alt+Del kliknij Zamknij system 4. Systemy plików System Windows 2000 obsługuje cztery systemy plików używanych na dyskach zapisywalnych: NTFS oraz trzy rodzaje systemu plików FAT (file allocation table): FAT12, FAT16 oraz FAT32. Windows 2000 obsługuje także dwa systemy plików używanych na dyskach CD-ROM oraz cyfrowych dyskach wideo (DVD): CDFS (Compact Disc File System) oraz UDF (Universal Disk Format). Struktury woluminów oraz sposoby organizacji danych na dyskach formatowanych w powyższych systemach plików różnią się w znacznym stopniu pomiędzy sobą. W każdym komputerze można używać systemu FAT16, FAT32, NTFS lub dowolnej ich kombinacji, jednakże w jednym woluminie może być zainstalowany tylko jeden system plików. Cechy systemu FAT : • Dostępny w systemach MS-DOS, OS/2 i Windows 95/98/NT/2000 • Format nazw plików 8.3 • W Windows 95/98/NT/2000 możliwe jest nadawanie plikom nazw do 255 znaków

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 5

• Nie ma lokalnych zabezpieczeń • Rozmiar pliku nie większy niż 4 GB System ten jest najmniej wydajny, ale gwarantuje największą kompatybilność. Zmiana systemu FAT na FAT32 lub NTFS może zwiększyć efektywne wykorzystanie pojemności nawet o 30%. FAT nie pozwala na określenie praw dostępu do poszczególnych plików i katalogów. FAT32 – to poprawiona 32 bitowa wersja systemu FAT, która gwarantuje lepsze wykorzystanie pojemności dysku. FAT32 również nie pozwala na określenie praw dostępu do plików i katalogów. Najbardziej znaczącą różnicą pomiędzy FAT16 a FAT32 jest maksymalna ilość obsługiwanych klastrów, co z kolei wpływa na maksymalny rozmiar woluminu i efektywność przechowywania danych. Woluminy FAT16 o rozmiarze pomiędzy od 2 do 4 GB korzystają z klastrów o rozmiarze 64 KB, natomiast w systemie FAT32 woluminy o rozmiarze od 256 MB do 8 GB używają klastra o wielkości 4 KB. Największy plik, jaki może zostać utworzony w woluminie FAT32, ma rozmiar 4 GB minus 2 bajty. Cechy systemu NTFS: • Dostępny wyłącznie w Windows NT, Windows 2000 • Nazwy plików do 255 znaków • Automatyczne generowanie nazw plików w formacie 8.3, aby umożliwić aplikacjom w systemie MS-DOS pracę z plikami o długich nazwach • Dostępne zabezpieczenia lokalne • Wymaga 2 MB przestrzeni na dysku. Nie jest zalecany dla dysków o małej pojemności • Klastry o rozmiarach od 512 bajtów do 64 KB • Dopuszczalny rozmiar partycji w NTFS ma 2 terabajty. • Dostępny mechanizm quoty tzn. przydzielenie danemu użytkownikowi do wykorzystania określonego miejsca na dysku. Wady NTFS • Niekompatybilny z większością systemów operacyjnych • Na małych dyskach NTFS się nie sprawdza przy zapisie niewielkich plików okazuje się że dostęp do danych trwa dłużej niż na partycjach FAT16 i FAT32 Dokonanie konwersji systemu plików do NTFS zwiększa bezpieczeństwo danych jednak uniemożliwia odczyt tych danych w komputerach pracujących pod kontrolą systemu Windows 95/98. Jeżeli posiadasz wątpliwości, instalując Windows 2000 w domu czy dokonać konwersji systemu plików do NTFS, nie rób tego. Konwersji z systemu FAT na NTFS można dokonać później. Natomiast powrót z systemu NTFS na FAT nie jest tak prosty trzeba sformatować dysk (partycję na której jest system NTFS). Jak dokonać konwersji systemu plików FAT na NTFS Polecenie konwersji plików convert [dysk] /fs:ntfs Gdzie : dysk określa dysk do przekonwertowania na system NTFS /fs:ntfs określa, aby konwertować wolumin na system NTFS

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 6

NTFS jest bardzo dobrym rozwiązanie dla komputerów pracujących tylko pod Windows 2000. NTFS ma mechanizm automatycznej korekcji błędów oraz pozwala na zabezpieczenie poszczególnych plików i katalogów systemem haseł. 5. Atrybuty plików oraz katalogów Każdy katalog oraz plik posiadają cztery specjalne atrybuty, których Windows używa do kontroli dostępu. Nowo utworzony plik ma wszystkie atrybuty domyślnie wyłączone. • Atrybut tylko do odczytu (Read- only)– uniemożliwia zmianę zawartości pliku czy katalogu przez użytkownika. Użytkownik może zmieniać atrybuty obiektów o ile sam je stworzył, lub które może modyfikować. • Atrybut ukryty (Hidden) – powoduje że ikona pliku nie jest wyświetlana w oknie Eksploratora ( otworzyć taki plik można jeżeli znasz jego nazwę) • Atrybut systemowy (System) – Windows nadaje niektórym plikom atrybut System, co powoduje że nie są wyświetlane w Eksploratorze, dopóki nie ustawisz odpowiednich opcji powodujących ich wyświetlenie. • Atrybut Archiwalny (Archive) – są nim oznaczone pliki, których zawartość zmieniła się od czasu wykonywania ostatniej kopii bezpieczeństwa 6. Szyfrowanie i deszyfrowanie plików Szyfrowanie systemu plików EFS (Encrypting File System) jest technologią umożliwiającą przechowywanie zaszyfrowanych plików w woluminach NTFS. Proces szyfrowania i deszyfrowania jest niewidoczny dla użytkownika następuje w momencie zapisywania i otwierania plików. Dla każdego użytkownika komputera generowany jest oddzielny klucz, tak aby nikt inny nie mógł otworzyć zaszyfrowanych plików ( oczywiści o ile nikt nie zaloguje się pod nazwą użytkownika, który zaszyfrował dany plik i poda jego hasło) Szyfrowanie plików i folderów w linii poleceń Cipher /e nazwa_pliku lub folderu naciśnij Enter Lub Używając Eksploratora, zaznacz plik lub folder, który ma być zaszyfrowany kliknij go prawym przyciskiem myszki wybierz Właściwości, przejdź na zakładkę Ogólne / Zaawansowane. Na ekranie pojawi się okno Atrybuty zaawansowane należy zaznaczyć opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane Chcąc odszyfrować plik należy odznaczyć opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane 7. Kompresja danych Kompresja danych pozwala zaoszczędzić miejsce na dysku. Może być stosowana tylko i wyłącznie w przypadku dysków z systemem NTFS. Niektóre rodzaje plików są dość odporne na kompresję np. *.jpg, *.mp3, *.rar, *.zip są one z natury dość mocno skompresowane w związku z tym przechowywanie ich na skompresowanym dysku nie daje żadnej oszczędności miejsca na dysku. Ponad to kompresja i dekompresja danych wymaga zaangażowania części zasobów systemu Windows zatem zapis i odczyt danych z katalogów skompresowanych będzie wolniejszy niż z katalogów normalnych Aby skompresować wybrany folder, zaznacz go, kliknij go prawym przyciskiem myszki i z menu wybierz Właściwości. Przejdź na zakładkę Ogólne / Zaawansowane. Na ekranie pojawi się okno Atrybuty zaawansowane. Zaznacz opcję Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 7

8. Zarządzanie plikami i folderami Korzystanie z Eksploratora Windows Eksplorator Windows to najczęściej wykorzystywane narzędzie do pracy z folderami i plikami. W systemie Windows 2000 Professional Eksplorator Windows znajduje się w folderze Akcesoria. Kolumny Eksploratora Windows można łatwo dodać, usunąć, przestawić, sortować, powiększyć i pomniejszyć poprzez kliknięcie nagłówka dowolnej kolumny prawym przyciskiem myszy. Domyślnie po otwarciu Eksploratora Windows pojawia się folder Moje dokumenty, ale system można skonfigurować tak, aby pokazać folder Mój komputer.

Operacje na obiektach Zaznaczanie obiektów Pojedynczy obiekt wybieramy klikając raz myszką, większą liczbę obiektów zaznaczamy używając dodatkowo klawisza [Shift] lub [Ctrl] . [Shift] używamy aby zaznaczyć grupę sąsiadujących ze sobą plików, zaznaczamy pierwszy plik, wciskamy przycisk [Shift] i przytrzymujemy go, następnie zaznaczamy ostatni obiekt. Wszystkie pliki znajdujące się pomiędzy nimi zostaną zaznaczone. [Ctrl] używamy aby zaznaczyć grupę plików, które są porozrzucane po całym katalogu, zaznaczamy pierwszy plik, wciskamy i przytrzymujemy klawisz [Ctrl], następnie klikamy kolejne pliki, które chcemy zaznaczyć. Jeżeli któryś z plików zaznaczyliśmy omyłkowo, cały czas trzymamy wciśnięty klawisz [Ctrl] klikamy go ponownie. Inny sposób (tzw.markiza) wyboru grupy obiektów polega na utworzeniu za pomocą myszki prostokąta, w którego polu zaznaczone będą wszystkie obiekty. Metodę z prostokątem do zaznaczania grupy obiektów można również zastosować przy wciśniętym klawiszu [Ctrl]. Jeżeli chcemy szybko zaznaczyć wszystkie pliki w danym folderze, naciskamy kombinację klawiszy [Ctrl]+A (możemy wybrać też z menu Eksploratora polecenie Edycja/ Zaznacz wszystko ) Tworzenie nowych obiektów • Klikamy prawym przyciskiem myszy w oknie folderu, w którym chcemy utworzyć nowy folder. Z menu kontekstowego wybieramy podmenu Nowy/Folder • Z menu edycja wybieramy Nowy/Folder. Nie klikając nigdzie myszą wpisujemy nazwę nowego folderu i naciskamy Enter • •

Zmiana nazwy obiektów Klikamy prawym przyciskiem myszy na ikonce folderu, któremu chcemy zmienić nazwę, z menu kontekstowego wybieramy polecenie Zmień nazwę. Klikamy dwukrotnie nazwę umieszczoną pod jego ikonką. Usuwamy starą nazwę i wpisujemy nową za pomocą klawiatury

Kopiowanie obiektów Podczas kopiowania dany obiekt pozostaje nie zmieniony w folderze źródłowym, a jego kopia zostaje przeniesiona do foldera docelowego. Podczas kopiowania w obrębie tego samego

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 8

napędu należy trzymać wciśnięty klawisz [Ctrl] gdyż w przeciwnym przypadku obiekt zostanie przeniesiony do innego foldera. Podczas kopiowania przy ikonie obiektu pojawia się mały znaczek "+" oznaczający proces kopiowania. Do kopiowania plików można wykorzystać również Schowek. Po zaznaczaniu danego pliku kopiujemy go do pamięci podręcznej za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][C]. Następnie zawartość Schowka możemy skopiować do dowolnego foldera. W tym celu zaznaczamy odpowiedni folder i wklejamy obiekt klawiszami [Ctrl][V]. Opcja ta znajduje się także w menu Edycja. Najbardziej popularnym sposobem kopiowania obiektów jest użycie prawego przycisku myszy. Przyciskiem tym zaznaczamy np. plik, który chcemy skopiować, wyświetlają się wtedy różne opcje, wybieramy Kopiuj, następnie w miejscu docelowym naciskamy również prawszy klawisz myszy i wybieramy Wklej. Przenoszenie obiektów Jest to usunięcie pliku z jednego foldera i zapisanie go w innym. W obrębie tego samego napędu Eksplorator domyślnie wykonuje operację przenoszenia. Należy zaznaczyć dany obiekt i przeciągnąć go za pomocą myszki do foldera, w którym ma się znaleźć. Do przenoszenia obiektów można także posłużyć się schowkiem. W takim przypadku zaznaczamy żądany obiekt i wycinamy go za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][X] lub przez polecenie z menu Edycja/Wytnij. Wycięte w ten sposób pliki można wklejać do wybranych folderów (nawet większej liczby) w dowolnych napędach: wystarczy kliknąć żądany folder i wkleić plik za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][V].Czynność tę możemy wykonać wykorzystując opcję menu Edycja|Wklej. Usuwanie obiektów • Klikamy prawym przyciskiem myszy na ikonce pliku, który chcemy usunąć i wybieramy z menu polecenie Usuń • Zaznaczamy dany obiekt i z menu Plik wybieramy Usuń • Zaznaczamy obiekt i naciskamy klawisz Delete na klawiaturze • Łapiemy element i upuszczamy go do kosza UWAGA : Należy zachować szczególną ostrożność podczas usuwania katalogów i plików gdyż skasowanie niektórych z nich (szczególnie z folderu WINNT i Program Files) może doprowadzić do awarii całego systemu lub niektórych aplikacji Skróty Windows 2000 Professional umożliwia tworzenie tzw. skrótów do obiektów. Skrót jest informacją o miejscu położenia danego obiektu. Skróty można rozpoznać po małej strzałce znajdującej się w lewym dolnym rogu ikony. Skróty można tworzyć w dowolnym miejscu pulpitu i wybranych katalogach stamtąd można je otwierać bądź uruchamiać, podczas gdy właściwa aplikacja znajduje się stale w tym samym miejscu na dysku. Windows 2000 nie posiada mechanizmu uniemożliwiającego skasowanie lub usunięcie plików, do których została utworzona większa liczba skrótów. Jeżeli plik, do którego odnosi się dany skrót został usunięty z nośnika lub przeniesiony, Windows próbuje automatycznie go odnaleźć. Na ekranie pojawia się wtedy mały symbol przedstawiający latarkę poruszającą w prawo i w lewo symbolizującą poszukiwanie zaginionego obiektu. Windows wyszukuje plik najbardziej zbliżony pod względem rozmiaru, daty i typu oraz proponuje, aby dany skrót wskazywał

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 9

właśnie na ten plik. W praktyce rzadko się zdarza, aby zaproponowany plik miał wiele wspólnego z oryginałem. Przydatnym sposobem tworzenia skrótu jest użycie prawego przycisku myszy (klikamy prawym przyciskiem myszy w miejscu, w którym chcemy stworzyć skrót, wybieramy Nowy / Skrót, uruchamia się kreator tworzenia skrótu). Skróty klawiaturowe systemu Windows CTRL+C CTRL+X CTRL+V CTRL+Z DELETE SHIFT+DELETE

Kopiowanie Wycinanie Wklejanie Cofanie Usuwanie Trwale usuwa zaznaczony element, nie umieszczając go w Koszu. Kopiuje zaznaczony element.

CTRL, przeciągając element CTRL+SHIFT, przeciągając Tworzy skrót do zaznaczonego elementu. element F2 Zmienia nazwę zaznaczonego elementu. CTRL+ STRZAŁKA W PRAWO Przesuwa punkt wstawiania na początek następnego wyrazu. Przesuwa punkt wstawiania na początek poprzedniego CTRL+ STRZAŁKA W LEWO wyrazu. CTRL+STRZAŁKA W DÓŁ Przesuwa punkt wstawiania na początek następnego akapitu. Przesuwa punkt wstawiania na początek poprzedniego CTRL+STRZAŁKA W GÓRĘ akapitu. CTRL+A F3 CTRL+O ALT+ENTER ALT+F4 CTRL+F4 ALT+TAB ALT+ESC F6 F4

Zaznacza wszystko. Wyszukuje plik lub folder. Otwiera element. Wyswietla właściwości zaznaczonego elementu. Zamyka aktywny element lub aktywny program. Zamyka aktywny dokument w programie, który umożliwia jednoczesne otwarcie wielu dokumentów. Przełącza się do innego otwartego elementu. Przechodzi między kolejnymi elementami w kolejności, w jakiej były otwierane. Przechodzi między kolejnymi elementami okna lub pulpitu. Wyświetla pasek adresu w folderze Mój komputer lub Eksplorator Windows. Wyświetla menu skrótów dla wybranego elementu. Wyświetla menu systemowe dla aktywnego okna. Wyświetla menu Start.

SHIFT+F10 ALT+SPACJA CTRL+ESC ALT+podkreślona litera w nazwie Wyświetla menu odpowiadające literze. menu F10 Uaktywnia pasek menu aktywnego programu. STRZAŁKA W PRAWO Otwiera następne menu na prawo lub otwiera podmenu. STRZAŁKA W LEWO Otwiera następne menu na lewo lub zamyka podmenu. F5 Odświeża aktywne okno.

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

BACKSPACE

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 10

Można obejrzeć folder o jeden poziom wyżej w folderze Mój komputer lub w Eksploratorze Windows. Anuluje bieżące zadanie.

ESC SHIFT podczas wkładania dysku Zapobiega automatycznemu odtwarzaniu dysku CD. CD do stacji CD-ROM

Organizacja zasobów plikowych w systemie Windows 2000 System Windows używa katalogów zapisanych na dysku twardym, które są zawsze obecne po zalogowaniu się do systemu. • Pulpit – to jeden z głównych katalogów systemowych widać jego zawartość po uruchomieniu komputera. Użytkownik może tworzyć i zapisywać pliki bezpośrednio na Pulpicie. Windows 2000 przechowuje pliki zapisane na pulpicie w profilu danego użytkownika. • Moje dokumenty – przeznaczony jest do przechowywania osobistych plików każdego użytkownika. • Mój komputer – tu znajdują się ikony reprezentujące wszystkie dyski lokalne komputera, oraz zamapowane dyski sieciowe oraz Panel Sterowania. Nie można w nim tworzyć nowych plików jest to zatem katalog wirtualny. • Moje miejsce sieciowe – to też wirtualny katalog zawiera ikony reprezentujące wszystkie komputery (serwery i stacje robocze) pracujące w sieci. • Kosz – przechowuje pliki usunięte. Daje możliwość przywrócenia plików w ich dawnej lokalizacji. Podgląd wieloschowka Podgląd wieloschowka uruchamia się poprzez polecenie CLIPBRD, sam program znajduje się w katalogu C:\WINNT\SYSTEM32. Podgląd wieloschowka pozwala na administrowanie pamięcią podręczną systemu, wykorzystywaną przy operacjach kopiowania i wklejania części dokumentów, oraz na upowszechnianie informacji przechowywanych w schowku. W przypadku kopiowania jakiegoś obiektu (np. przez użycie polecenia Kopiuj z menu kontekstowego lub kombinacji klawiszowej CTRL+C) zostaje on umieszczony w schowku. Po uruchomieniu programu zobaczymy dwa odrębne okna: Lokalny wieloschowek oraz Schowek. Zawartość schowka zmienia się wraz z operacjami kopiowania. Lokalny wieloschowek został przeznaczony do udostępniania innym użytkownikom sieci wybranych informacji. Zasoby wieloschowka dzielone są na tzw. Strony. Mając w schowku np. fragment tekstu i chcąc podzielić się nim z innymi, musimy go najpierw udostępnić tzn uaktywnić obszar okna Lokalnego wieloschowka i z menu Edycja wybieramy polecenie Wklej. Podajemy nazwę strony, która zostanie utworzona, oraz decydujemy, czy dany zasób ma być udostępniony od momentu jego utworzenia. Zagadnienia do przemyślenia 1. 2. 3. 4. 5.

Do czego służy pamięć wirtualna. Funkcje pliku boot.ini Co jest ostatnim etapem uruchamiania systemu Windows 2000 Wymień różnice pomiędzy poszczególnymi systemami plików Który z systemów plików pozwala na kompresje danych

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

6. 7. 8. 9.

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 11

Za co odpowiedzialne są warstwy jądra i użytkownika Wymień zadania wieloschowka Co to jest szyfrowanie Wymień atrybuty plików i katalogów.

Zadania do samodzielnego wykonania 1. Stwórz dowolny plik i zaszyfruj go w systemie NTFS. Następnie skopiuj plik na dyskietkę. Czy plik jest nadal zaszyfrowany ? 2. Zaszyfruj stworzony przez siebie folder i skopiuj jakiś plik z tego foldera do foldera niezaszyfrowanego (oba znajdują się na dysku NTFS). Jaki jest atrybut skopiowanego pliku ? 3. Skopiuj niezaszyfrowany plik do zaszyfrowanego folderu. Czy plik pozostanie nadal niezaszyfrowany ? 4. Skompresuj stworzony przez siebie folder po czym przenieś jakiś zaszyfrowany plik do skompresowanego folderu. Czy plik będzie nadal zaszyfrowany i skompresowany ? 5. Skompresuj stworzony przez siebie plik i przenieś go do folderu zaszyfrowanego. Czy plik będzie skompresowany i czy zostanie zaszyfrowany ? 6. Skompresowane wcześniej pliki i foldery zdekompresuj 7. Zaszyfrowane wcześniej pliki i foldery odszyfruj 8. Stwórz folder nadaj mu atrybut ukryty, sprawdź czy znajduje się w Eksploratorze Windows. Otwórz go usuń atrybut ukryty, sprawdź czy znajduje się w Eksploratorze. 9. Zmień położenie folderu Moje dokumenty (skorzystaj z Właściwości) 10. Skonfiguruj Eksploratora Windows, aby zarówno pasek adresu jak i na pasku tytułowym okna była wyświetlona pełna ścieżka bieżącego katalogu. 11. Przywróć oryginalną lokalizację folderu Moje dokumenty 12. Sprawdź jaki atrybuty mają wybrane przez Ciebie pliki na dysku C 13. Przytrzymaj przez chwilę wskaźnik myszy na dowolnie wybranym przez ciebie dokumencie tekstowym. Jakie informacje zostaną wyświetlone ? 14. Zmień wygląd interfejsu Windows (Właściwości ekranu) tak aby pasek zadań składał się z dwóch wierszy. 15. Dostosuj pulpit aby wyglądał i działał jak strona www 16. Zmień sposób prezentacji folderów w Eksploratorze Windows 17. Posortuj pliki według Rozmiarów od największego do najmniejszego w folderze Moje dokumenty. 18. Sprawdź jaki jest rozmiar kosza. Jaka jest proporcja w stosunku do wielkości dysku. 19. Zlokalizuj plik boot.ini. Opisz w sprawozdaniu jego opcje bootowania. 20. Skopiuj coś do schowka, następnie zawartość skopiowanego katalogu udostępnij innym użytkownikom i nadaj uprawinienie do odczytu. 21. Połącz się z wieloschowkiem innego komputera sprawdź jakie zasoby udostępnia. 22. Utwórz na pulpicie skrót do np. dysku C. Sprawdź czy da się utworzyć skrót do skrótu zrobionego wcześniej. Skopiuj skrót na dyskietkę, czy da się go otworzyć i jaką ma lokalizację. 23. Czy jest możliwe skopiowanie skrótu do innego skrótu. Uwaga! Aby można było się połączyć zdalnie z innym wieloschowkiem muszą zostać uruchomione następujące usługi: DDE sieci, ClipBook, DSDM DDE sieci

Politechnika Częstochowska Katedra Inżynierii Komputerowej

Systemy Operacyjne, Studia Dzienne Windows 2000 , Ćw 1, strona 12

Uwaga studenci !!! Po każdych zajęciach proszę usunąć wszystkie utworzone w trakcie ćwiczeń pliki, katalogi, skróty itp.