Wprowadzenie do strategii inwestycyjnych

Poznań, 25 październik 2006 prowadzący: Tomasz Marek

Elementy decydujące o sukcesie inwestycyjnym : - Zarządzanie wielkością pozycji - Dywersyfikacja portfela - Logiczna strategia inwestycyjna - Uwarunkowanie psychologiczne (kontrola wewnętrzna)

Zarządzanie wielkością pozycji Co to jest i czemu ma służyć ?

Definicje * : Zarządzanie pieniędzmi jest tą częścią systemu transakcyjnego, która odpowiada w czasie trwania transakcji na pytanie : jak dużo ? Celem zarządzania wielkością pozycji jest określenie liczby jednostek ( akcji, kontraktów lotów czy mini lotów), jaka przy danej wielkości rachunku powinna składać się na pozycję. Jedną z decyzji wynikających z zasad zarządzania wielkością pozycji może być to, że nie powinno się w ogóle wchodzić na rynek, ponieważ ryzyko jest zbyt duże. * Van K.Tharp „Giełda, wolność i pieniądze Poradnik spekulanta”

Modele stosowane w zarządzaniu wielkością pozycji • Modele stałej stawki • Modele procentowe kapitału • Modele ryzyka rynkowego

* Modele ryzyka rynkowego Metoda oparta na ryzyku •

Jedna z najbardziej popularnych metod zarządzania wielkością pozycji

•

Jej zaletą jest dostosowanie wielkości transakcji do warunków rynkowych

•

Metoda pozwala omijać transakcje, które powodują zbyt duże ryzyko

•

Na czym ona polega (arkusz-wielkość pozycji)

* Modele ryzyka rynkowego

Co to jest Wartość Oczekiwana ? Jest prostą miarą skuteczności naszej strategii inwestycyjnej Informuje nas ile średnio w długim okresie zyskujemy lub tracimy na jednej transakcji Jeśli przyjmuje wartości ujemne to nasza strategia będzie prowadzić do drenażu rachunku Zrozumienie jak „działa” wartość oczekiwana pozwala zorientować się dzięki czemu nasza strategia jest zyskowna lub dzięki czemu generuje straty

Wartość Oczekiwana - wzór WO = Śr Win * % Win – Śr Loss * % Loss Gdzie: Śr Win - średni zysk % Win - procent zwycięstw w badanej próbie Śr Loss - średnia strata % Loss - procent strat w badanej próbie

Przykłady (arkusz)

Wnioski I: •

Wysoki udział transakcji zyskownych nie musi oznaczać, że nasza strategia będzie zyskowna

•

Zdecydowanie ważniejszym elementem strategii jest stosunek średniego zysku do średniej straty – jeśli jest on wysoki to nawet strategie o niskiej skuteczności stają się zyskowne

•

W przypadku strategii o wysokiej trafności możemy sobie pozwolić na większe ryzyko początkowe pojedynczej transakcji jednak nie powinno ono przekraczać 3-4 % portfela

•

Strategie trendowe ( pozycyjne czy średnioterminowe) zazwyczaj charakteryzują się niską trafnością co oznacza, że długie serie strat są tam normą. W takim przypadku ryzyko początkowe transakcji zazwyczaj nie przekracza 1 % kapitału a dywersyfikacja portfela jest pożądana.

•

W strategiach krótkoterminowych warunkiem sukcesu jest porównywalny poziom zysku i straty oraz trafność znacząco przekraczająca 50 %

Wnioski II : Jakie mogą być przyczyny bankructwa : • Zbyt duże lewarowanie („Strategia” kapitał/depozyt = ilość lotów) • Branie małych zysków i dużych strat • Otwieranie pozycji przy zbyt dużym ryzyku początkowym • Jeszcze jakieś propozycje ?

Dywersyfikacja portfela

Dywersyfikacja portfela

Kto z Państwa inwestował na giełdzie ? (oczywiście nie chodzi mi o kupowanie akcji na rynku pierwotnym !)

Dywersyfikacja portfela

Czy inwestowaliście tylko w akcje jednej spółki ? Jeśli nie to dlaczego ?

Dywersyfikacja portfela Dywersyfikacja to jednoczesne inwestowanie części portfela we wzajemnie nie skorelowane instrumenty. Wszystkie główne pary czy może nawet główne instrumenty – dolar, złoto, ropa, główne indeksy są w pewnym stopniu ze sobą skorelowane. Moim zdaniem dywersyfikacja nie ma służyć poszukiwaniu jednego silnie trendującego rynku ale rynków nawet posiadających ten sam trend ale o różnej charakterystyce. Już w taki sposób założenia dywersyfikacji powinny zostać osiągnięte.

Przykłady (arkusz)

Wnioski : Kiedy stosujemy dywersyfikację portfela ?

•

Głównie w strategiach trendowych o niskiem % wygranych transakcji ( strategie pozycyjne, średnio i długoterminowe)

•

W strategiach krótkoterminowych ze względów „manualnych” stosowanie dywersyfikacji jest utrudnione chyba, że korzystamy z systemów automatycznych.

Co nam daje dywersyfikacja ?

•

Zmniejsza wpływ pojedynczej transakcji na wynik portfela (zmniejsza ryzyko portfela)

•

Zmniejsza zmienność portfela czyli wygładza krzywą kapitału

•

Wpływa pozytywnie na psychikę inwestora, który zaczyna dostrzegać iż wynik jego strategii nie jest uzależniony od jednej transakcji

Strategie inwestycyjne

CO TO JEST STRATEGIA INWESTYCYJNA ?

Strategia inwestycyjna to zespół reguł i wzorów zachowania, przy pomocy których inwestor zamierza realizować swe zlecenia kupna i sprzedaży na danym rynku.

Zanim przystąpimy do budowy strategii inwestycyjnej

powinniśmy odpowiedzieć sobie na szereg pytań, które pozwolą zbudować optymalną dla nas strategię Pytania : -

Jaki jest preferowany przez nas horyzont inwestycyjny ?

-

Jakie podejście do rynku jest nam bliższe i w jakim czujemy się lepiej ? ( metody uznaniowe czy metody mechaniczne – wskaźnikowe)

-

Czy zamierzamy inwestować zgodnie z istniejącym już trendem i/lub szukać sygnałów jego odwrócenia ?

Pytanie pierwsze :

Jaki będzie mój horyzont inwestycyjny ?

Ze względu na horyzont inwestycyjny można wydzielić następujące strategie:

* krótkoterminowe ( kilka lub więcej transakcji dziennie )

* handel pozycyjny ( pozycja utrzymywana jest od kilku godzin do kilku dni)

* strategie średnio czy długoterminowe - trendowe ( pozycja utrzymywana od kilku dni i dłużej)

Jaka jest preferowany przez Państwa horyzont inwestycyjny i dla czego ?

Cechy strategii krótkoterminowych : * psychologia – bardzo duże obciążenie psychiczne * czas – wymaga poświęcenia dużej ilości czasu choć można to ograniczyć inwestując tylko w godzinach największej ruchliwości * wielkość zysków osiąganych w pojedynczej transakcji – niewielka * wielkość strat osiąganych w pojedynczej transakcji – porównywalna do osiąganych zysków * reakcja na sygnały rynku – natychmiastowa lub wyprzedzanie ruchu * rodzaj stosowanych wykresów – konieczność obserwacji rynku w różnych (kilku) horyzontach czasowych * wysokie wymagania dotyczące stosowanego oprogramowania i niezbędne szybkie potwierdzanie transakcji przez brokera * co decyduje o sukcesie tej metody ? – wysoki procentowy udział transakcji zyskownych, który musi być zdecydowanie większy od 50 %, ogromna rola momentu zawarcia transakcji * rodzaje stosowanych zleceń – częste używanie zleceń złożonych zawierających cenę wejścia, obrony i realizacji zysku

Cechy strategii pozycyjnych: * psychologia – umiarkowane obciążenie psychiczne * czas – wymaga kontrolowania rynku kilka razy dziennie * wielkość zysków osiąganych w pojedynczej transakcji – od niewielkich do całkiem sporych wykorzystujących większość ruchu w który się inwestuje * wielkość strat osiąganych w pojedynczej transakcji – mniejsza od osiąganych zysków * reakcja na sygnały rynku – szybka, jednak chwilowe opóźnienie lub czekanie na dodatkowe potwierdzenia nie dyskwalifikuje danej transakcji * rodzaj stosowanych wykresów – często wystarczy obserwacja rynku w dwóch horyzontach czasowych: poglądowym gdzie określamy stan rynku oraz transakcyjnym * wysokie wymagania dotyczące stosowanego oprogramowania i niezbędne szybkie potwierdzanie transakcji przez brokera * co decyduje o sukcesie tej metody ? – maksymalne wykorzystanie pojawiających się na rynku trendów; procent trafnych transakcji może być mniejszy od 50 * rodzaje stosowanych zleceń – częste używanie zleceń po cenie rynkowej lub zleceń z jednoczesnym określeniem poziomu obrony

Pytanie drugie :

Metody uznaniowe czy metody mechaniczne (wskaźnikowe) ?

•

Metody uznaniowe * podstawowe narzędzia to: formacje, linie trendu, kanały, zniesienia i mnożniki Fibbonacciego, cykle, fale Elliotta ... * ich skuteczne stosowanie wymaga dużego doświadczenia, które najczęściej zdobywa się latami * ich skuteczności nie da się w prosty sposób przetestować * metody uznaniowe w rękach doświadczonego analityka dają pewną przewagę nad resztą uczestników rynku

•

Metody mechaniczne * podstawowe narzędzia to wszelkiego rodzaju wskaźniki określające trend rynku jego impet i zmienność * ich stosowanie nie musi wiązać się z wiedzą i doświadczeniem stosującego je inwestora – można skutecznie stosować kupiony system mechaniczny nie wiedząc na jakich zasadach się on opiera * skuteczność tych metod daje się w prosty sposób przetestować

Pytanie trzecie:

Czy wchodzimy w istniejący już trendem czy też szukamy sygnałów jego odwrócenia ?

a) Strategia pełna – wejście na rynek następuje w wyniku: - sygnałów odwrócenia trendu (dywergencje, wskaźniki, formacje odwrócenia) - sygnałów kontynuacji istniejącego już trendu ( wybicia z konsolidacji oraz sygnały wskaźnikowe)

b) Strategia bezpieczna – wejście w istniejący już trend na wskaźnikowy sygnał zakończenia korekty lub podczas wybicia z formacji korekcyjnej

Jakieś pytania ?

ELEMENTY, Z KTÓRYCH POWINNA SKŁADAĆ SIĘ STRATEGIA INWESTYCYJNA

• Zasady zajmowania pozycji • Zasady ustanawiania początkowych zleceń STOP czyli

określenie kiedy się pomyliliśmy • Kontrola pozycji kiedy rynek idzie zgodnie z naszym

założeniem • Sposoby zamknięcia pozycji

Przykładowe strategie inwestycyjne

Przykład strategii uznaniowej :

Wybicia z konsolidacji w kierunku zgodnym z modelem

Strategia wybić z konsolidacji Co to jest, dlaczego i jak to działa ? * Bardzo popularna, prosta i w efektywna metoda gry na wszystkich płynnych rynkach w tym na rynku walutowym wykorzystywana jako metoda wejścia w trend ale również jako samodzielna strategia krótkoterminowa * Konsolidacje to wynik chwilowej równowagi między popytem a podażą - wybicie z nich oznacza, że jedna strona przejęła nad nim kontrolę * Konsolidacje są zwykle przystankiem przed kontynuacją dotychczasowego trendu jednak specyficzne rodzaje często odwracają dotychczasowy trend * U podstaw tej metody stoi masowe wchodzenie na rynek jak również zamykanie błędnych pozycji w wyniku pokonania dających się łatwo zidentyfikować wsparć i oporów - to powoduje, że ruch wybijający jest silny i dynamiczny a zatem stwarza szanse osiągnięcia zysku już od początku otwarcia pozycji * Linie ograniczające konsolidację dają nam czytelne poziomy wsparcia i oporu, których pokonanie określi kierunek kolejnego ruchu. To z kolei powoduje, że możemy wcześniej ustawić odpowiednie zlecenia wejścia na rynek, zlecenia chroniące otwartą już pozycję oraz zlecenia realizujące zysk. * Kształt konsolidacji może nam powiedzieć coś więcej o prawdopodobieństwie kierunku kolejnego ruchu oraz o jego potencjalnym zasięgu (tabela)

Formacje kontynuacji * kliny * flagi * trójkąty

Formacje - Kliny korekcyjne

Formacje - Flagi

Formacje Trójkąty

Formacje - Trójkąty opadające

Przykłady – formacje kontynuacji

Formacje odwrócenia * kliny kończące * trójkąty rozszerzające się

Formacje odwrócenia - Kliny kończące

Formacje odwrócenia - Kliny kończące E U R /J P Y - i ( 1 3 5 .6 2 0 0 , 1 3 5 .6 5 0 0 , 1 3 5 .6 1 0 0 , 1 3 5 .6 4 0 0 , + 0 .0 2 0 0 0 ) 1 3 5 .1 0 1 3 5 .0 0

Q

1 3 4 .9 0

i

1 3 4 .8 0 1 3 4 .7 0 1 3 4 .6 0 1 3 4 .5 0 1 3 4 .4 0 1 3 4 .3 0 1 3 4 .2 0 1 3 4 .1 0 1 3 4 .0 0 1 3 3 .9 0 1 3 3 .8 0 1 3 3 .7 0 1 3 3 .6 0 1 3 3 .5 0 1 3 3 .4 0 1 3 3 .3 0 1 3 3 .2 0 1 3 3 .1 0 1 3 3 .0 0 1 3 2 .9 0 1 3 2 .8 0

9

1 0

1 21 2

1 4

Formacje odwrócenia - Trójkąty rozszerzające się

Formacje odwrócenia - Trójkąty rozszerzające się G BP /U S D -i(1.87870,1.87910,1.87750,1.87820,-0.0050) 1.95 1.950 1.945 1.940 1.935 1.930 1.925 1.920 1.915 1.910 1.905 1.90 1.895 1.890 1.85

j

1.80 1.875 1.870 1.865 1.860

29

6 D ecem ber

13

20

27

3 205

10

16

Elementy strategii wybicia z konsolidacji : -

Otwarcie pozycji : zgodne z modelem wybicie z konsolidacji; zlecenia stawiane po wykonaniu trzeciego nawrotu w obrębie formacji; jednoczesne określenie poziomu wejścia, obrony oraz wyjścia (zlec. główne i zależne)

-

Stop początkowy : zazwyczaj na 1/3 wysokości formacji odłożonej od miejsca wybicia

-

Kontrola pozycji: podnoszenie zlecenia obronnego po wykonaniu części zasięgu lub zastosowanie narzędzia typu trailing

-

Zamknięcie pozycji : po wykonaniu zasięgu lub wyrzucenie z rynku przez zlecenie obronne

Ćwiczenia

Ćwiczenie A – faza 1

Ćwiczenie A – faza 2

Ćwiczenie A – faza 3

Ćwiczenie A – faza 4

Ćwiczenie A – faza 5

Ćwiczenie B – faza 1

Ćwiczenie B – faza 2

Ćwiczenie B – faza 3

Ćwiczenie B – faza 4

Ćwiczenie B – faza 5

Strategie mechaniczne – na co zwrócić uwagę ? •

Budując strategię mechaniczną używaj wskaźników, których prawidłowe zastosowanie dobrze znasz

•

Staraj się wykorzystywać pewne prawidłowości występujące na rynku i pamiętaj o regułach na nim obowiązujących i ich wpływie na wynik testów

•

Stosuj logiczne sygnały, które rozumiesz gdyż tylko wtedy będziesz mógł zaufać strategii oraz szybko dostrzeżesz jaki z jej elementów zaczyna zawodzić

•

Nie ufaj strategiom działającym tylko na jednym instrumencie – zazwyczaj są one przeoptymalizowane i wkrótce przestaną działać

•

Nie stosuj strategii, które generują małe zyski i wąsko kontrolują pozycję - nawet jeśli wyniki testów na danych historycznych są bardzo obiecujące. Prawdopodobnie nie da się ich zastosować w realnym handlu a jeśli nawet to drobne poślizgi czasowe mogą diametralnie zmienić ich skuteczność.

•

Skup się na poszukiwaniu ruchów o dużym potencjale zamiast „strzelać do wszystkiego co się rusza”

Strategie mechaniczne – „namierzanie rynku” ( poszukiwanie ruchu o dużym potencjale) GBP/USD 1:1 (1.89410, 1.89600, 1.88530, 1.88870, -0.00540) 1.94

P

1.93 1.92

P

1.91 1.90 1.89 1.88

O

1.87 1.86

C

1.85

O

1.84 1.83

O

ii

1.82 1.81 1.80

B

i

1.79

iv

ii

1.78 1.77

i

1.76

iv

1.75

iii v

B

A

1.74

iii

1.73 1.72 1.71

v August

September

C November

2006

February March

April

May

June

July

August

September

November

Strategie mechaniczne – „namierzanie rynku” ( poszukiwanie ruchu o dużym potencjale)

Strategie mechaniczne – „namierzanie rynku” ( poszukiwanie ruchu o dużym potencjale)

Strategie mechaniczne – „namierzanie rynku” ( poszukiwanie ruchu o dużym potencjale)

Koniec