WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY I WYDZIAŁ LEKARSKI, ODDZIAŁ STOMATOLOGII

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW LICENCJACKICH

KIERUNEK ZDROWIE PUBLICZNE SPECJALNOŚĆ HIGIENA STOMATOLOGICZNA

ROK AKADEMICKI 2009/10

WŁADZE UCZELNI i I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO W ROKU AKADEMICKIM 2009/10

Rektor

prof. dr hab. Marek Krawczyk

Prorektorzy - ds. Dydaktyczno-wychowawczych - ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą - ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem - ds. Kadr

dr hab. Sławomir Nazarewski prof. dr hab. Anna Kamińska

Dziekan I Wydziału Lekarskiego

prof. dr hab. Mirosław Wielgoś

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego - ds. Oddziału Stomatologii Prodziekan I Wydziału Lekarskiego - d/s. I/II r. Prodziekan I Wydziału Lekarskiego - d/s. III/IV r. Prodziekan I Wydziału Lekarskiego - d/s. V/VI r. Prodziekan I Wydziału Lekarskiego - d/s. przewodów doktorskich Pełnomocnik Rektora - d/s. nauczania elektroradiologii Pełnomocnik Dziekana - d/s. nauczania technik dentystycznych Pełnomocnik Dziekana - d/s. nauczania higieny stomatologicznej Pełnomocnik Dziekana - d/s. nauczania audiofonologii

prof. dr hab. Marek Kulus prof. dr hab. Sławomir Majewski

prof. dr hab. Renata Górska prof. dr hab. Barbara Górnicka prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk prof. dr hab. Krzysztof Zieniewicz prof. dr hab. Cezary Kowalewski dr hab. Andrzej Cieszanowski prof. dr hab. Leopold Wagner dr hab. Sylwia Słotwińska prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk

Dziekanat Oddziału Stomatologii p.o. Z-cy Kierownika Dziekanatu

mgr Anna Furtak

Higiena stomatologiczna I, II, III

Małgorzata Mścichowska tel.(022) 57 20 239 [email protected]

- czynny codziennie w godz. 10:30 – 15:00 - Tel. (022) 57 20 245 lub 57 20 213 - Fax (022) 57 20 273

2

ANATOMIA PRAWIDŁOWA ZAKŁAD ANATOMII PRAWIDŁOWEJ i KLINICZNEJ CENTRUM BIOSTRUKTURY Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, tel.628-10-41, bezp. Tel. i fax 629-52-83 e-mail : [email protected] Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. Bogdan Ciszek Odpowiedzialny za dydaktykę: adiunkt dr n med. Helena Deszczyńska Godziny przyjęć w sprawach studenckich zostaną podane do wiadomości przed rozpoczęciem zajęć. Nazwa przedmiotu Anatomia prawidłowa Liczba godzin Zajęcia obejmują 60 godzin w tym; 30h wykładów, 30h ćwiczeń. Wykłady i ćwiczenia odbywają się w I semestrze w gmachu Collegium Anatomicum Centrum Biostruktury. Ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Anatomii Prawidłowej i Klinicznej w salach do ćwiczeń prosektoryjnych wg grafiku podawanego do wiadomości przed rozpoczęciem zajęć. Forma zaliczenia przedmiotu Zaliczenie ćwiczeń w formie kolokwium jest jednocześnie warunkiem dopuszczenia do egzaminu. Egzamin jest testowy i obejmuje tematy ćwiczeń i wykładów. Egzamin odbywa się w sesji egzaminacyjnej zimowej. W przypadku uzyskania na egzaminie oceny niedostatecznej egzamin poprawkowy odbywa się w sesji poprawkowej zimowej. Zgodnie z regulaminem, nie zgłoszenie się na egzamin w ustalonym terminie bez usprawiedliwienia jest równoznaczne z uzyskaniem oceny niedostatecznej, którą wpisuje się do indeksu. Cel nauczania 1/ zapoznanie studentów z ogólną budową ciała ludzkiego. 2/ umożliwienie posługiwania się prawidłową i jednoznaczną nomenklaturą medyczną przy opisie części ciała człowieka, narządów i tkanek. 3/ przygotowanie podstaw morfologicznych do nauki o czynności poszczególnych narządów i tkanek. 4/zwrócenie uwagi na niektóre aspekty przydatne w udzielaniu pierwszej pomocy przed lekarskiej. Treść nauczania Treść nauczania obejmuje zagadnienia omawiane na wykładach i ćwiczeniach prowadzonych w pracowni dydaktycznej z użyciem modeli i preparatów muzealnych. Tematy wykładów Budowa ciała ludzkiego: typy konstytucyjne, postawa ciała, osie i płaszczyzny, linie * przeprowadzone na powierzchni ciała ludzkiego. Okolice ciała ludzkiego. Kształt i budowa wewnętrzna kości.

3

* * * * * * * * * * * * *

Połączenia kości. Budowa i podział stawów. Połączenia i mechanika kręgosłupa. Połączenia kręgosłupa z czaszką. Czaszka jako całość. Budowa i czynność stawu skroniowo-żuchwowego. Okolice głowy i szyi. Mięśnie głowy i szyi. Budowa ogólna jamy ustnej. Ogólna budowa zębów mlecznych i stałych. Zgryz i zwarcie. Zaburzenia rozwojowe zębów. Uzębienie jako całość. Przyzębie. Układ mięśniowo-nerwowy narządu żucia. Gruczoły ślinowe. Droga smakowa. Rozwój jamy ustnej. Wady rozwojowe. Podział układu nerwowego. Znaczenie czynnościowe podziału. Rdzeń kręgowy – budowa ogólna. Nerw rdzeniowy. Łuk odruchowy. Kora mózgu i lokalizacja ośrodków korowych. Drogi czuciowe i ruchowe rdzenia kręgowego. Klatka piersiowa. Śródpiersie. Układ krążenia. Naczynia krążenia dużego i małego. Naczynia i węzły chłonne. Górne i dolne drogi oddechowe. Mechanika oddychania. Topografia narządów jamy brzusznej. Podział układu trawiennego. Budowa ogólna ściany przewodu pokarmowego. Wybrane zagadnienia z układu moczowo-płciowego.

Tematy ćwiczeń Osteologia ogólna: kształt i budowa wewnętrzna kości. * Osteologia szczegółowa: kręgosłup, klatka piersiowa - (mostek, żebra), kości obręczy kończyny górnej - (obojczyk, łopatka), kości kończyny górnej wolnej - (kości ramienne, kości przedramienia, kości ręki), kości obręczy kończyny dolnej - (kość miedniczna), kości kończyny dolnej wolnej - (kość udowa, kości goleni, kości stopy). Kości czaszki: czołowa, ciemieniowa, potyliczna, klinowa, sitowa, skroniowa, nosowa * łzowa, podniebienna, szczęka, żuchwa, kość jarzmowa, małżowina nosowa dolna, lemiesz, kość gnykowa. Czaszka jako całość: sklepienie czaszki, powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki, * oczodół, jama nosowa, zatoki przynosowe. Staw skroniowo-żuchwowy. Nerwy czaszkowe – miejsca wyjścia z czaszki. Okolice głowy i szyi. Mięśnie głowy, szyi. Budowa ogólna jamy ustnej. Przedsionek * jamy ustnej, wargi, policzki, dziąsła. Zęby i uzębienie – budowa ogólna, rodzaje zębów, oznaczenie zębów. Właściwości * fizyczne i chemiczne zębów. Zęby mleczne i stałe – czas i kolejność wyrzynania się, kształt, cecha krzywizny, korzenia i kąta zębowego. Umocowanie zębów w zębodole. Uzębienie jako całość: łuki zębowe, zwarcie, zgryz. * Cechy prawidłowego zwarcia i łuku zębowego. Zmiany w zgryzie związane z wiekiem Jama ustna właściwa: podniebienie, dno jamy ustnej, język, gardło. Droga smakowa. * Gruczoły ślinowe. Żucie. Powtórzenie materiału. ZALICZENIE * Opony mózgowia – budowa ogólna. Rozwój i podział mózgowia. Unaczynienie. Płyn * mózgowo-rdzeniowy. Kresomózgowie – półkule mózgu, komora boczna. Międzymózgowie – wzgórze, podwzgórze, komora trzecia. Śródmózgowie. Tyłomózgowie: most, móżdżek, rdzeń przedłużony, komora czwarta. Wyjścia nerwów czaszkowych, Nerw VII i V. Drogi czuciowe rdzenia kręgowego. * Układ piramidowy i pozapiramidowy. Klatka piersiowa, budowa i zawartość. Śródpiersie – podział. Serce – położenie, budowa * i czynność. Krążenie duże i małe.

4

* * *

Górne drogi oddechowe: nos zewnętrzny, jama nosowa, krtań. Dolne drogi oddechowe: tchawica, oskrzela, płuca. Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie. Podział układu trawiennego. Przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube. Wątroba, trzustka i śledziona. Topografia i czynność. Unerwienie i unaczynienie Topografia i podział narządów moczowych. Wybrane zagadnienia z narządów płciowych męskich i żeńskich ZALICZENIE

REGULAMIN ZAJĘĆ STUDENCKICH 1. Warunkiem zaliczenia semestru i dopuszczenia do egzaminu z Anatomii jest czynny udział w wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanie zaliczenia z każdego tematu ćwiczeń oraz kolokwiów. UWAGA ! - na każdym ćwiczeniu obowiązuje znajomość materiału ze wszystkich poprzednio odbytych ćwiczeń. 2. Materiał podzielony jest na 2 cykle tematyczne:  Osteologia, głowa-szyja  Układ nerwowy, krążenia, oddychania, pokarmowy i moczowo-płciowy. Cykl tematyczny kończy się kolokwium. Ewentualny drugi termin - poprawkowy - może mieć miejsce za tydzień, na kolejnym ćwiczeniu. Termin trzeci (w przypadku nie zaliczenia dwóch poprzednich terminów) może mieć miejsce przed sesją egzaminacyjną pod koniec semestru po zakończeniu kursu anatomii (zdaje się go przed dwuosobową komisją). 3. Dopuszczalna jest usprawiedliwiona nieobecność na nie więcej niż jednym ćwiczeniu z każdego cyklu tematycznego. Większa liczba nieobecności uniemożliwia przystąpienie do kolokwium. Osoby te zdają kolokwium w trybie komisyjnym. 4.Usprawiedliwiona nieobecność na kolokwium pozwala na przesunięcie terminu zaliczenia na najbliższe ćwiczenie po ustaniu powodu nieobecności. 5. Egzamin z Anatomii odbywa się w sesji zimowej. Jest to egzamin testowy. Aby uzyskać ocenę pozytywną należy odpowiedzieć prawidłowo na 65% pytań. 6. Termin poprawkowy egzaminu jest wyznaczony w sesji poprawkowej. 7.Ćwiczenia odbywają się na terenie Zakładu Anatomii Prawidłowej. Wprowadzanie osób postronnych oraz wykonywanie zdjęć lub filmów jest niedozwolone. 8.We wszystkich pomieszczeniach Zakładu obowiązuje bezwzględne przestrzeganie zasad higieny ( czystość !! ) oraz zasad BHP. 9. Przypomina się, że na terenie Zakładu i całego gmachu obowiązuje zakaz palenia tytoniu. 10. Aby w pełni wykorzystać czas ćwiczeń student obowiązany jest przychodzić na zajęcia przygotowany teoretycznie z aktualnego materiału.

LITERATURA ZALECANA 1/ Anatomia Człowieka W.Sylwanowicz (ostatni wydany pod red. SokołowskaPituchowa) PZWL dowolne wydanie 2/ Anatomia Człowieka W.Woźniak Wyd. Med. Urban&Partner, Wrocław 2001 3/ Anatomia Kliniczna Głowy i Szyi R.Aleksandrowicz, B.Ciszek Wyd. Lek PZWL 2008 4/ Mały atlas anatomiczny R.Aleksandrowicz

5

HISTOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ I PODSTAWY IMMUNOLOGII Katedra i Zakład Histologii i Embriologii CENTRUM BIOSTRUKTURY 02-004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 (Anatomicum)

STRONA INTERNETOWA http://histologia.wum.edu.pl Odpowiedzialny za dydaktykę: - prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk Nauczanie histologii i embriologii prowadzi: Zakład Histologii i Embriologii - kierownik: prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk Sekretariat (tel/fax 629-52-82) załatwia sprawy studenckie w godz. od 930 do 1400 i w razie potrzeby kontaktuje zainteresowanych z Kierownikiem Katedry. W zajęciach uczestniczą nauczyciele akademiccy z Zakładu Transplantologii i Centralnego Banku Tkanek – p. o. kierownik dr hab. med. Artur Kamiński Pracą zespołu dydaktycznego kieruje prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk Wymiar zajęć: II semestr: 10 godzin seminariów, 10 godzin ćwiczeń, 10 godz. wykładów; razem: 30 godzin. FORMY KONTROLI I OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Studenci mają obowiązek przygotować się do seminariów i ćwiczeń. Asystenci kontrolują na każdym ćwiczeniu znajomość obowiązującego materiału. Zaliczenie przedmiotu odbywa się w formie testu. CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU Celem nauczania histologii jest poznanie przez studentów budowy komórek, organizacji komórek w tkankach i budowy mikroskopowej wybranych narządów ze szczególnym uwzględnieniem struktur jamy ustnej. Studenci poznają też budowę elementów krwi oraz podstawy funkcjonowania układów odpornościowego i endokrynnego. Cel nauczania zostanie spełniony, jeśli studenci: a) poznają budowę i czynności komórek i tkanek w zakresie podstawowym, b) poznają szczegółową budowę tkanek jamy ustnej ze szczegółowym uwzględnieniem budowy i funkcji przyzębia, c) będą umieli rozpoznać pod mikroskopem podstawowe elementy strukturalne tworzące komórki i tkanki oraz główne struktury jamy ustnej. PROGRAM NAUCZANIA

I. Wykłady: Wykłady odbywają się w sali wykładowej im. Paszkiewicza. 1-2. Komórka, tkanka, narząd. Klasyfikacja tkanek. 3-4. Tkanki łączne

6

5-6. Tkanka kostna, kościotworzenie 7-8. Budowa i rozwój zęba 9-10. Budowa i funkcja tkanek przyzębia

II. Seminaria i ćwiczenia: Ćwiczenia i seminaria odbywają się w Anatomicum w dużej sali mikroskopowej nr 1. 1 -2. Tkanka nabłonkowe (m.in. jamy ustnej, warg i skóry) 3 - 4. Tkanki gruczołowe – ślinianki, trzustka, gruczoły endokrynowe 5 -6. Tkanki łączne – kość wyrostka zębodołowego, przyzębie 7 - 8. Budowa tkanek zęba i jego rozwój 9-10. Krew, tkanka limfatyczna. Podstawy odpowiedzi odpornościowej. Podsumowanie zajęć, dyskusja.

METODY I ORGANIZACJA PRACY Na ćwiczeniach studenci rysują spod mikroskopu omawiane preparaty (w gładkich zeszytach kolorowymi kredkami). Ćwiczenia będą zaliczane na podstawie znajomości tematów zajęć i poprawnie opisanych rysunków omawianych preparatów. OBOWIĄZUJĄCY PODRĘCZNIK 1. Skrypt pod redakcją J. Godlewskiej Jędrzejczyk, S. Moskalewskiego „PODSTAWY HISTOLOGII I EMBRIOLOGII”, Oficyna Wydawnicza WUM, ostatnie wydanie. ZALECANE PODRĘCZNIKI UZUPEŁNIAJĄCE: 1. Kmieć Z. „Histologia i cytofizjologia zęba i jamy ustnej”, wyd. Elsevier Urban& Partner, Wrocław, ostatnie wydanie. 2. Pawlicki R. „Podstawy Histologii”, wyd. Collegium Medicum, Kraków 1996.

STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun koła: dr Izabela Młynarczuk-Biały, dr Ryszard Galus. Formy działania: członkowie Koła zostają przydzieleni do poszczególnych zespołów tematycznych i biorą udział w pracach doświadczalnych. Ponadto członkowie Koła pomagają prowadzić ćwiczenia i są obowiązani regularnie uczestniczyć w zebraniach naukowych Zakładu.

7

ORGANIZACJA PRACY W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM ZAKŁAD STOMATOLOGII DZIECIĘCEJ 00-246 Warszawa, ul, Miodowa 18 I piętro tel.022 502 20 31 Kierownik Zakładu – dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Godziny przyjęć: poniedziałek i środa godz. 9 -12 Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Maria Wacińska-Drabińska Godziny przyjęć: wtorek godz. 9 – 12 Roczny wymiar zajęć – 20 godz. Zajęcia odbywają się w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej przy ul. Miodowej 18 Cel nauczania przedmiotu Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z urządzeniami w gabinecie stomatologicznym oraz organizacja pracy zespołu zajmującego się opieką stomatologiczną pacjentów w wieku rozwojowym. Program nauczania Nauczanie przedmiotu odbywa się w formie seminariów i ćwiczeń. Zajęcia odbywają się w semestrze letnim i mają na celu przygotowanie studentów do przyszłej pracy w gabinecie stomatologicznym dla pacjentów w wieku rozwojowym. Tematyka seminariów i ćwiczeń 1. Współczesne wymogi stawiane przy organizacji i urządzaniu gabinetów stomatologicznych dla pacjentów w wieku rozwojowym. 2. Podstawowe urządzenia w gabinecie stomatologii dziecięcej (sprzęt i aparatura) 3. Ogólne informacje dotyczące materiałów stomatologicznych w gabinecie stomatologii dziecięcej. 4. Zasady aseptyki i sterylizacji w gabinecie stomatologii dziecięcej. 5. Zasady współpracy w zespole opiekującym się pacjentem w wieku rozwojowym w gabinecie stomatologicznym. Studenci po zapoznaniu się teoretycznym z tematyką seminariów odbywają zajęcia praktyczne w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej mając możliwość aktywnego uczestniczenia podczas działalności leczniczej Zakładu. Regulamin dla studentów Zajęcia odbywają się zgodnie z programem Zajęcia rozpoczynają się punktualnie Studenci zgłaszają się na ćwiczenia w czystych białych fartuchach Obecność na seminariach i ćwiczeniach obowiązkowa. Każde opuszczone ćwiczenie powinno być odrobione w terminie uzgodnionym z osobą prowadzącą zajęcia. 5. Prowadzący ćwiczenia poinformuje studentów jak przygotować się do następnych zajęć. 6. Podstawą do zaliczenia zajęć jest obecność i aktywny udział w seminariach i ćwiczeniach. 1. 2. 3. 4.

8

ORGANIZACJA PRACY W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM ZAKŁAD CHORÓB BŁONY ŚLUZOWEJ I PRZYZĘBIA 00-246 Warszawa ul. Miodowa 18 /parter- boczne skrzydło/ Sekretariat: tel.: 0-22 502 20 36, e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska Godziny przyjęć Kierownika w sprawach studenckich Poniedziałki 8.00-11.00 Odpowiedzialna za dydaktykę: prof. dr hab. n. med. Renata Górska Odpowiedzialna za organizację procesu dydaktycznego: lek. stom. Olga Androsz-Kowalska Wymiar zajęć: 20 godzin: -10 godzin seminariów -10 godzin ćwiczeń

Cel nauczania i zakres przedmiotu Rola higienistki w gabinecie stomatologicznym. Nauka zabiegów profilaktycznych, instrumentarium i wypełniania dokumentacji medycznej.

PROGRAM NAUCZANIA Tematyka seminariów: - Organizacja pracy zespołu stomatologicznego- rola higienistki - Etiologia chorób przyzębia, profilaktyka, dokumentacja medyczna - Materiały i leki stosowane w periodontologii - Aseptyka i antyseptyka - Ergonomia pracy w gabinecie stomatologicznym Dokładne tematy seminariów zostaną wywieszone na tablicy ogłoszeń w Zakładzie na 2 tygodnie przed rozpoczęciem zajęć. Tematyka ćwiczeń: Tematy ćwiczeń odpowiadają tematom seminariów. METODY I ORGANIZACJA PRACY Seminaria odbywają się w sali seminaryjnej Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia. Na ćwiczenia studenci zgłaszają się we własnych fartuchach z plakietką identyfikacyjną i w obuwiu ochronnym. W czasie ćwiczeń studenci podzieleni są na podgrupy pod kontrolą asystenta. FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Zaliczenie każdych kolejnych zajęć to: obecność, zaliczenie treści – student musi być każdorazowo przygotowany z bieżącej tematyki. Zaliczenie zajęć obejmuje kolokwium kończące.

9

Jeśli nieobecność na zajęciach jest wynikiem choroby – to aby mogła ona być usprawiedliwiona i odrobiona należy na najbliższych zajęciach po powrocie ze zwolnienia przedstawić zwolnienie lekarskie zawierające pieczątkę przychodni i lekarza. W innej sytuacji Zakład nie jest w stanie umożliwić odrobienia zajęć, Literatura obowiązkowa i zalecana: 1. Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. pod red. Z. Jańczuka Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2. Asystowanie w stomatologii. Podręcznik dla asyst i higienistek stomatologicznych. pod red. Marka Bladowskiego, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner 3. Praktyczna periodontologia kliniczna- pod red. Z. Jańczuka. Wydawnictwo Kwintesencja 2004. 4. Profilaktyka profesjonalna w stomatologii – Z. Jańczuk PZWL 2001. 5. Wiadomości podane na seminariach i ćwiczeniach prowadzonych przez nasz Zakład

10

ORGANIZACJA PRACY W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM ZAKŁAD ORTODONCJI 02-005 Warszawa, Nowogrodzka 59 Kierownik Zakładu: dr Barbara Siemińska- Piekarczyk

Wymiar godzin: 10 godz. - seminaria / 10 godz. ćwiczenia CEL NAUCZANIA Nauczanie dotyczące organizacji pracy w gabinecie stomatologicznym, ortodontycznym ma na celu zapoznanie studenta z zasadami funkcjonowania gabinetu, ze sprzętem ,aparaturą wykorzystywaną w czasie pracy lekarza stomatologa, specjalisty ortodonty, z zakresem obowiązków higienistki stomatologicznej. PROGRAM NAUCZANIA Tematy seminariów -

Wyposażenie poradni ortodontycznej ( narzędzia, sprzęt, materiały). Organizacja pracy w poradni ortodontycznej. Zapobieganie zakażeniom. Zakres obowiązków higienistki stomatologicznej pracującej w poradni ortodontycznej.

Tematy ćwiczeń -

-

Stanowisko pracy - wyposażenie podstawowe i pomocnicze. Aparatura do sterylizacji i dezynfekcji. Zakres obowiązków higienistki : przygotowanie gabinetu do pracy przygotowanie pacjenta asysta przy zabiegu Dokumentacja pacjentów poradni. Procedury leczenia ortodontycznego , w tym refundowane przez NFZ.

11

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA ZAKŁAD CHORÓB BŁONY ŚLUZOWEJ I PRZYZĘBIA 00-246 Warszawa ul. Miodowa 18 /parter- boczne skrzydło/ Sekretariat: tel.: 0-22 502 20 36, e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska Godziny przyjęć Kierownika w sprawach studenckich Poniedziałki 8.00-11.00 Odpowiedzialna za dydaktykę: prof. dr hab. n. med. Renata Górska Odpowiedzialna za organizację procesu dydaktycznego: lek. stom. Olga Androsz-Kowalska Wymiar zajęć: 10 godzin: -10 godzin seminariów

Cel nauczania i zakres przedmiotu Poznanie fizjologii i patologii narządu żucia, zmian zachodzących z wiekiem oraz podstawowych zabiegów higienicznych.

PROGRAM NAUCZANIA Tematyka seminariów: Fizjologia, budowa i funkcje błony śluzowej jamy ustnej. Anatomia i fizjologia przyzębia. Zmiany zachodzące z wiekiem. Gruczoły ślinowe. Ślina. Higiena jamy ustnej .Tematyka ćwiczeń: Tematy ćwiczeń odpowiadają tematom seminariów. Dokładne tematy seminariów i ćwiczeń zostaną wywieszone na tablicy ogłoszeń w Zakładzie na 2 tygodnie przed rozpoczęciem zajęć METODY I ORGANIZACJA PRACY Seminaria odbywają się w sali seminaryjnej Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia. Na ćwiczenia studenci zgłaszają się we własnych fartuchach z plakietką identyfikacyjną i w obuwiu ochronnym. W czasie ćwiczeń studenci podzieleni są na podgrupy pod kontrolą asystenta. FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Zaliczenie każdych kolejnych zajęć to: obecność, zaliczenie treści – student musi być każdorazowo przygotowany z bieżącej tematyki. Zaliczenie zajęć obejmuje kolokwium kończące.

12

Jeśli nieobecność na zajęciach jest wynikiem choroby – to aby mogła ona być usprawiedliwiona i odrobiona należy na najbliższych zajęciach po powrocie ze zwolnienia przedstawić zwolnienie lekarskie zawierające pieczątkę przychodni i lekarza. W innej sytuacji Zakład nie jest w stanie umożliwić odrobienia zajęć, Literatura obowiązkowa i zalecana: 1. Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. Pod red. Zbigniewa Jańczuka Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2. Asystowanie w stomatologii. Podręcznik dla asyst i higienistek stomatologicznych. Pod red. Marka Bladowskiego, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner 3. Wiadomości podane na seminariach i ćwiczeniach prowadzonych przez nasz Zakład

13

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA KATEDRA PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ O2-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, paw. XI A Tel. 502 18 86 Kierownik: Prof. dr hab. Elżbieta Mierzwińska-Nastalska

Wymiar godzin: 10 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n. med. Małgorzata Niesłuchowska, lek. stom. Monika Wojda Zajęcia odbywają się w Katedrze Protetyki Stomatologicznej Godziny przyjęć: środa 9.00 – 10.00 Seminaria dotyczące anatomii, fizjologii, patologii narządu żucia w aspekcie leczenia protetycznego oraz organizacji pracy w gabinecie protetycznym prowadzone są w grupach dziekańskich w sali seminaryjnej Katedry Protetyki. Tematy seminariów 1. Cele i zadania protetyki stomatologicznej. Rola higienistki stomatologicznej w gabinecie protetycznym. 2. Zagadnienia morfologii układu stomatognatycznego oraz fizjologii jamy ustnej w aspekcie leczenia protetycznego. Elementy topografii kości szczeki i żuchwy o szczególnym znaczeniu dla leczenia protetycznego. Anatomia i fizjologia stawu skroniowo- żuchwowego 3. Elementy topografii tkanek miękkich jamy ustnej o szczególnym znaczeniu w praktyce protetycznej. Błona śluzowa jamy ustnej. Znaczenie śliny. Pojęcie położenia spoczynkowego, artykulacji, okluzji, zwarciowych i niezwarciowych stanów artykulacyjnych 4. Podmiotowe i przedmiotowe badanie pacjenta. Badania dodatkowe użyteczne w rehabilitacji protetycznej. 5. Specyfika pracy w gabinecie protetycznym. Stanowisko pracy lekarza protetyka. Narzędzia protetyczne i sposoby ich konserwacji. Organizacja pracy zespołowej w gabinecie protetycznym (ergonomia pracy). 6. Dezynfekcja i sterylizacja 7. Metody leczenia protetycznego. Rodzaje uzupełnień protetycznych 8. Zasady oświaty zdrowotnej wspomagającej leczenie protetyczne. Środki pomocnicze zalecane w celu utrzymania właściwej higieny jamy ustnej i protez. 9. Materiałoznawstwo protetyczne 10. Materiałoznawstwo protetyczne. Rodzaje wycisków oraz zasady ich pobierania. Formy zaliczenia programu protetyki stomatologicznej Zaliczenie następuje na podstawie czynnego uczestnictwa w seminariach oraz oceny wiadomości teoretycznych po zakończeniu seminariów. Nieobecności zaliczane są w formie pisemnego opracowania tematu.

14

Literatura obowiązująca i zalecana 1. Protetyka stomatologiczne – E. Spiechowicz. 2. Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych - Z. Jańczuk. 3. Asystowanie w stomatologii, podręcznik dla asyst i higienistek stomatologicznych Leah Vern Barnett, wydanie polskie pod red. M. Bladowskiego.

15

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA ZAKŁAD STOMATOLOGII DZIECIĘCEJ 00-246 Warszawa, ul, Miodowa 18 I piętro tel.022 502 20 31 Kierownik Zakładu – dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Godziny przyjęć: poniedziałek i środa godz. 9 -12

Wymiar godzin: 10 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: Dr n. med. Maria Wacińska-Drabińska Godziny przyjęć – wtorek godz. 9 – 12 Zajęcia odbywają się w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej przy ul, Miodowej 18 Cel nauczania przedmiotu Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z rozwojem, fizjologią i patologią narządu żucia u pacjentów w wieku rozwojowym. Program nauczania przedmiotu Nauczanie przedmiotu odbywa się w formie seminariów. Zajęcia odbywają się w semestrze zimowym i letnim i mają na celu zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami fizjologii i patologii narządu żucia u pacjentów w wieku rozwojowym. Tematyka seminariów 1.Rozwój zęba, wyrzynanie. 2. Anatomia uzębienia mlecznego i stałego. Budowa histologiczna zęba. Różnice morfologiczne między uzębieniem mlecznym i stałym. 3. Zaburzenia ząbkowania. Zmiany chorobowe uzębienia. Zmiany chorobowe jamy ustnej u dzieci. 4. Postępowanie profilaktyczne zapobiegające chorobom narządu żucia u dzieci. 5. Demonstracja typowych zmian patologicznych w jamie ustnej dziecka: ubytek próchnicowy, płytka nazębna, osad, zmiany błony śluzowej, wada zgryzu. Regulamin dla studentów 1. Zajęcia odbywają się zgodnie z programem. 2. Zajęcia rozpoczynają się punktualnie. 3. Obecność na seminariach jest obowiązkowa. Każde opuszczone ćwiczenie powinno być odrobione w terminie uzgodnionym z osobą prowadzącą zajęcia. 4. Prowadzący seminaria poinformuje studentów jak przygotować się do następnych zajęć. 5. Zaliczenia zajęć na podstawie obecności i aktywnego udziału w seminariach. Zalecane piśmiennictwo 1. Fizjologia narządu żucia (skrypt) O.W. AM w Warszawie, 1991 red. M.Szpringer-Nodzak 2. Stomatologia Wieku Rozwojowego (Red) M.Szpringer-Nodzak, M.Wochna-Sobańska, PZWL, Warszawa, 2003.

16

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA ZAKŁAD STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ 00-246 Warszawa, ul, Miodowa 18 tel.022 502 20 32 Kierownik Zakładu – prof. dr hab. Elżbieta Jodkowska

Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr hab. n. med. Sylwia Małgorzata Słotwińska Cel nauczania: poznanie anatomicznych i fizjologicznych uwarunkowań funkcjonowania narządu żucia oraz wybranych patologii zębów i przyzębia okołowierzchołkowego.

SEMINARIA Liczba godzin: 10 Tematy seminariów: Anatomia i fizjologia zębów stałych oraz przyzębia okołowierzchołkowego. Próchnica zębów: etiologia, diagnostyka, profilaktyka, leczenie. Choroby miazgi i przyzębia okołowierzchołkowego: etiologia, diagnostyka, leczenie. Ubytki szkliwa i zębiny niepróchnicowego pochodzenia. Czynniki jatrogenne w postępowaniu stomatologicznym. Zaliczenie: na podstawie obecności na zajęciach.

Piśmiennictwo: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Red. Zbigniew Jańczuk. PZWL 2007. E. Musur, S. Rejchert: Podstawy stomatologii zachowawczej w nauczaniu przedklinicznym. Wiadomości podane na seminariach.

17

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA KLINIKA CHIRURGII CZASZKOWO- SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ 02-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59 Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Hubert Wanyura KLINIKA CHIRURGII CZASZKOWO- SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ, CHIRURGII JAMY USTNEJ i IMPLANTOLOGII 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4

Wymiar godzin: 5 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: prof. dr hab. Hubert Wanyura Seminaria odbywają się równocześnie w I i II Klinice Chirurgii Szczękowo - Twarzowej

PROGRAM NAUCZANIA Program zajęć dydaktycznych dla studentów I roku HIGIENY STOMATOLOGICZNEJ obejmuje następujące zagadnienia: 1. Własności biologiczne tkanek twarzy, unerwienie i unaczynienie części twarzowej czaszki. Różnice w układzie stomatognatycznym u dziecka, osoby dorosłej i w wieku podeszłym. 2. Budowa i biomechanika żuchwy (mięśnie żucia, mięśnie nadgnykowe) – lokalizacja linii przełomu, kierunek przemieszczania się odłamów dolnego masywu twarzy (DMT). 3. Anatomia i patologia górnego masywu twarzy (GMT). Złamania i zapalenia w obszarze GMT. 4. Przestrzenie anatomiczne, kierunek szerzenia się zakażeń nieswoistych i swoistych w obszarze głowy i szyi. 5. Rodzaje gruczołów ślinowych. Rola śliny. Choroby gruczołów ślinowych. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. W. Łasiński: „Anatomia głowy dla stomatologów”. PZWL Warszawa 1985. 2. L. Kryst (red.): „Chirurgia Szczękowo−Twarzowa”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1999.

18

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA KLINIKA CHIRURGII CZASZKOWO- SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ, CHIRURGII JAMY USTNEJ i IMPLANTOLOGII 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4 paw. VIII, tel. 022 502-17-97 Kierownik Kliniki: dr hab. Danuta Samolczyk-Wanyura

Wymiar godzin: 5 godz. - seminaria Odpowiedzialna za dydaktykę: prof. dr hab. Danuta Samolczyk-Wanyura PROGRAM NAUCZANIA 1. Chirurgia szczękowo- twarzowa i stomatologiczna, zakres i metody diagnostyki i leczenia. 2. Anatomia części twarzowej czaszki. 3. Wady twarzowo- szczękowo- zgryzowe. 4. Stany nagłe w chirurgii szczękowo- twarzowej i stomatologii. 5. Leczenie urazów szczęk u dzieci. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. W. Łasiński: „Anatomia głowy dla stomatologów”. PZWL Warszawa 1985. 1. L. Kryst (red.): „Chirurgia Szczękowo−Twarzowa”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1999.

19

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOLOGIA NARZĄDU ŻUCIA ZAKŁAD ORTODONCJI 02-005 Warszawa, Nowogrodzka 59 Kierownik Zakładu: dr Barbara Siemińska- Piekarczyk

Wymiar godzin: 10 godz. - seminaria

CEL NAUCZANIA Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studenta z anatomią , fizjologią i patologią pod kątem zrozumienia zagadnień dotyczących ortodoncji. PROGRAM NAUCZANIA Tematy seminariów - Rozwój i budowa układu stomatognatycznego. - Rozwój zgryzu prawidłowego. - Zaburzony rozwój zgryzu. - Prawidłowe funkcje układu stomatognatycznego. - Zaburzone funkcje układu stomatognatycznego.

20

PROPEDEUTYKA STOMATOLOGII ZAKŁAD PROPEDEUTYKI I PROFILAKTYKI STOMATOLOGICZNEJ 02-007 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, tel. 625-66-02 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Leopold Wagner Odpowiedzialny za dydaktykę: mgr Waldemar Ćwirzeń Wymiar godzin Zajęcia prowadzone są w I semestrze, w wymiarze 40 godzin dydaktycznych w tym: 10 godz. wykładowych, 10 godz. seminariów i 20 godz. ćwiczeń. Ogólny cel kształcenia Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze specyfiką pracy higienistki, lekarza dentysty i asystentki stomatologicznej. Przedstawione zostaną ogólne wiadomości dotyczące stomatologii wraz z charakterystyką poszczególnych jej dziedzin, rola i zadania higienistki w zespole stomatologicznym oraz prowadzenie dokumentacji medycznej i dla NFZ. Formy kontroli i oceny wyników nauczania Cząstkowe zaliczenia poszczególnych ćwiczeń z uwzględnieniem materiału podanego na wykładach. Zaliczenie ćwiczeń obejmuje część manualną oraz sprawdzenie wiadomości teoretycznych. Na zakończenie zajęć kolokwium z całości przerobionego materiału. Tematy wykładów 1. Stomatologia –wiadomości ogólne, działy stomatologii i ich zadania. 2-4. Wyposażenie gabinetu stomatologicznego. 5. Organizacja poradni stomatologicznych, wymogi sanitarne 6-7. Antyseptyka i aseptyka w gabinecie stomatologicznym. 8. Bezpieczeństwo i higiena pracy w gabinecie stomatologicznym. 9. Dokumentacja medyczna i dla NFZ, zasady prowadzenia. 10.Przepisy i regulacje prawne zawodu higienistki dentystycznej. Tematy seminariów 1. Biocenoza jamy ustnej. 2-3. Obowiązki higienistki w zakresie szerzenia oświaty zdrowotnej. 4-5. Stany nagłe zagrażające życiu, w gabinecie stomatologicznym 6-8. Ergonomia pracy w gabinecie stomatologicznym. 9-10.Wpływ diety na stan zdrowia jamy ustnej. Tematyka ćwiczeń I..Organizacja i planowanie pracy w gabinecie stomatologicznym, przepisy BHP. II.Wyposażenie gabinetu stomatologicznego, zakres obowiązków higienistki w gabinecie stomatologicznym: a. przygotowanie własnego stanowiska pracy, b.przygotowanie stanowiska pracy lekarza. III. Budowa zębów stałych i mlecznych zasady oznaczania.

21

IV. Rysunek techniczny, rzuty modeli zębów (siekacz). V. Rysunek techniczny, rzuty modeli zębów (trzonowiec). VI. Patologie tkanek twardych i miękkich jamy ustnej-karta pacjenta. VII.Procedura postępowania w przypadku ekspozycji na krew i inne materiały zakaźne w gabinecie stomatologicznym. VIII.Współpraca z pacjentem, przygotowanie do zabiegu oraz praca na cztery ręce. IX.Prowadzenie dokumentacji medycznej i dla NFZ. X. Kolokwium. Literatura zalecana 1. „Podręcznik dla asystentki i higienistki stomatologicznej”. Pod red. Zbigniewa Jańczuka. 2. „Propedeutyka stomatologii”. Zbigniew Jańczuk. 3. „Asystowanie w stomatologii”. Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. V. Burnett.

22

MATERIAŁOZNAWSTWO STOMATOLOGICZNE ZAKŁAD PROPEDEUTYKI I PROFILAKTYKI STOMATOLOGICZNEJ 02-007 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, tel. 625-66-02 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Leopold Wagner Odpowiedzialny za dydaktykę: mgr Waldemar Ćwirzeń Wymiar godzin Zajęcia odbywają się w II semestrze, w wymiarze 45 godzin dydaktycznych w tym: 7 godz. wykładowych, 10 godz. seminariów i 28 godz. ćwiczeń. Formy kontroli i oceny wyników nauczania Cząstkowe zaliczenie poszczególnych ćwiczeń po II semestrze obejmuje część manualną oraz sprawdzenie wiadomości teoretycznych. Zajęcia kończy kolokwium z całości przerobionego materiału. Tematy wykładów 1.Wprowadzenie do materiałoznawstwa - ogólne właściwości materiałów. 2-5. Materiały stosowane w profilaktyce stomatologicznej. 7. Koferdam. 8. Materiały ścierne i polerownicze. Tematy seminariów 1-5. Aparatura, instrumenty i narzędzia używane w gabinecie stomatologicznym. Przygotowanie zestawów narzędzi, środków i materiałów do określonych zabiegów stomatologicznych. 6-7. Materiały opatrunkowe używane w stomatologii. 8. Wyposażenie laboratorium technicznego. 9-10. Zaliczenie materiału. Tematy ćwiczeń I. Wprowadzenie do ćwiczeń, omówienie zagadnień przedmiotowych. II-V. Podstawowe instrumentarium stomatologiczne. Narzędzia używane w gabinetach stomatologicznych różnych specjalności. VI-VIII. Materiały stosowane w profilaktyce chorób jamy ustnej. IX-XI. Nauka pracy z koferdamem w różnych sytuacjach klinicznych. XII. Materiały stosowane w profilaktyce fluorowej. Zabiegi na fantomach. XIII.Lakowanie zębów – zabiegi na fantomach XIV.Zaliczenie ćwiczeń. Literatura zalecana 1. Materiałoznawstwo stomatologiczne – P. Kordasz, Z.Wolanek. 2. Propedeutyka stomatologii – Z. Jańczuk. 3. Materiałoznawstwo stomatologiczne-Craig, Powers, Wataha.

23

PROMOCJA ZDROWIA, EDUKACJA I PROFILAKTYKA STOMATOLOGICZNA ZAKŁAD STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ 00-246 Warszawa, ul, Miodowa 18 tel.022 502 20 32 Kierownik Zakładu – prof. dr hab. Elżbieta Jodkowska

Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr hab. n. med. Sylwia Małgorzata Słotwińska Cel nauczania: poznanie wiadomości i nabycie umiejętności w zakresie profilaktyki i prowadzenia stomatologicznej edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia w różnych środowiskach, w tym udzielania profesjonalnych porad i instruktażu w zakresie prawidłowego żywienia, higieny i innych zachowań związanych z promocją zdrowia jamy ustnej. WYKŁADY Liczba godzin: 10 Tematy wykładów: Podstawowe założenia i główne cele promocji zdrowia. Rola zespołu stomatologicznego w promocji zdrowia jamy ustnej. Zadania i cele profilaktyki stomatologicznej. Kontrola płytki nazębnej w zapobieganiu próchnicy. Metody oceny ryzyka próchnicy. Kariogram. Opieka stomatologiczna nad osobami niepełnosprawnymi i chorymi przewlekle. Opieka stomatologiczna nad osobami w wieku podeszłym. Zakażenie odogniskowe. Zaliczenie: na podstawie obecności na wykładach.

Piśmiennictwo: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Red. Zbigniew Jańczuk. PZWL 2007. Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. Red. Zbigniew Jańczuk. PZWL 2006. Zbigniew Jańczuk. Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL 2004. Wiadomości podane na wykładach.

24

MIKROBIOLOGIA OGÓLNA I JAMY USTNEJ KATEDRA I ZAKŁAD MIKROBIOLOGII LEKARSKIEJ 02-004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Grażyna Młynarczyk

Wymiar godzin: 15 godz. – wykłady / 15 godz. – ćwiczenia Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Ewa Swoboda Kopeć Godziny przyjęć w sprawach studenckich : poniedziałki 12oo - 14 oo. Zajęcia z mikrobiologii ogólnej i jamy ustnej odbywają się w I i II semestrze I roku studiów. Wykłady (15 godzin) odbywają się w Collegium Anatomicum, w sali wykładowej im. Prof. L. Paszkiewicza w I semestrze. Ćwiczenia (15 godzin) odbywają się w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej, w sali ćwiczeń im. Prof. E. Mikulaszka w II semestrze. PROGRAM NAUCZANIA Tematyka wykładów obejmuje zagadnienia z zakresu: 1. Flory fizjologicznej i drobnoustrojów chorobotwórczych. Znaczenia mikrobiologii w praktyce stomatologicznej. 2. Podstawowych wiadomości dotyczących diagnostyki mikrobiologicznej. 3. Epidemiologii i zakażeń krzyżowych w praktyce stomatologicznej. 4. Sterylizacji i dezynfekcji. 5. Drobnoustrojów szczególnie ważnych w patologiach stomatologicznych oraz zasady profilaktyki. 6. Wirusów. Zakażeń wirusem HIV, prionów. Tematyka ćwiczeń obejmuje: 1. Podstawowe zasady istotne w diagnostyce mikrobiologicznej. Demonstracje posiewów. 2. Praktyczne ćwiczenia dotyczące sterylizacji i dezynfekcji. Ocena skuteczności dezynfekcji rąk. Badanie metodą sedymentacyjną skażenia powietrza. Badanie metodą odciskową skażenia środowiska. 3. Wybrane drobnoustroje, ważne w patologii człowieka. Demonstracja wzrostu na podłożach podstawowych grup drobnoustrojów. Badanie mikroskopowe. 4. Demonstracja badań mikrobiologicznych związanych z zakażeniami krzyżowymi w praktyce stomatologicznej. Praktyczne działania związane z metodami zapobiegania zakażeniom w gabinecie stomatologicznym.

25

5. Badania mikrobiologiczne mające znaczenie w chorobach błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i przyzębia. Pobieranie materiałów klinicznych do badać mikrobiologicznych w patologiach stomatologicznych. 6. Mechanizmy rozwoju próchnicy. Mikrobiologiczne badania diagnostyczne ważne w prognozowaniu i profilaktyce próchnicy. Interpretacja wyników mikrobiologicznych. 7. Wirusy. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia mają charakter zajęć praktycznych. Szczegółowy program ćwiczeń jest wywieszony w zakładowej tablicy ogłoszeń przed każdym ćwiczeniem. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Studenci są zobowiązani do przygotowywania się do ćwiczeń. Podczas ćwiczeń studenci pracują z materiałem zakaźnym, konieczne zatem jest przestrzeganie następujących zasad:      

okrycia zewnętrzne pozostawić w szatni, przed przystąpieniem do zajęć włożyć fartuch ochronny (na pierwsze ćwiczenie należy przynieść własny fartuch, który będzie używany i przechowywany wyłącznie w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej przez cały cykl ćwiczeniowy), każdorazowo po skończonych zajęciach należy umyć ręce, w przypadku rozlania badanego materiału, stłuczenia probówki itp. należy natychmiast zawiadomić asystenta, w sali nie wolno jeść ani pić, materiałów diagnostycznych używanych i demonstrowanych na ćwiczeniach nie wolno wynosić poza Zakład.

ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Podstawą zaliczenia jest:  obecność na wszystkich zajęciach,  zaliczenie wszystkich ćwiczeń w zeszycie protokołów  zaliczenie obowiązujących sprawdzianów i kolokwiów z zakresu ćwiczeń i wykładów. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZUJĄCE I ZALECANE 1.Zaremba M.L., Borowski J.: Podstawy mikrobiologii lekarskiej, PZWL, Warszawa,1997 2.Colier L., Oxford J.: Wirusologia. Podręcznik dla studentów medycyny, stomatologii i mikrobiologii, PZWL, Warszawa, 1996 3. Jawetz E.: Przegląd mikrobiologii lekarskiej – PZWL, Warszawa 1991 4. Łuczak M.,Swoboda Kopeć E.: Wybrane zagadnienia z mikrobiologii jamy ustnej. Wyd. Czelej, Lublin, 2004 5. Samaranayake L.P.: Podstawy mikrobiologii dla stomatologów. PZWL, Warszawa,2004. 6. Swoboda-Kopeć E.: Aktualne zagadnienia i zadania z mikrobiologii jamy ustnej. Część I – Zagadnienia. Skrypt. Dział Wydawnictw Akademii Medycznej, Warszawa 2002 7. Swoboda –Kopeć E.: Aktualne zagadnienia i zadania z mikrobiologii jamy ustnej. Część II – Zadania. Skrypt protokołów do ćwiczeń. Dział Wydawnictw Akademii Medycznej, Warszawa 2003.

26

ZDROWIE ŚRODOWISKOWE ZAKŁAD PROFILAKTYKI ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKOWYCH i ALERGOLOGII Sekretariat: Warszawa, ul. Banacha 1a, blok B, pok. 225 tel. 5992039 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Bolesław Samoliński

Wymiar godzin: 5 godz. – wykłady / 10 godz. - seminaria Tematy wykładów Definicja zdrowia środowiskowego oraz charakterystyka czynników środowiskowych mających wpływ na zdrowie człowieka. (5 godzin). Tematy seminariów 1. Środowiskowe uwarunkowania rozwoju deontologii zawodów medycznych. (2 godziny). 2. Rola higienisty stomatologicznego w profilaktyce chorób uwarunkowanych czynnikami środowiskowymi w Polsce. (2 godziny). 3. Choroby zawodowe istotne w pracy higienisty stomatologicznego. (2 godziny). 4. Uwarunkowania środowiskowe powstawania zakażeń zakładowych i szczepów alarmowych drobnoustrojów. (2 godziny). 5. Zaliczenie. Indywidualna praca pisemna na wybrany losowo temat z puli tematów szczegółowych. (2 godziny).

27

PODSTAWY ZDROWIA PUBLICZNEGO ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk

Wymiar godzin: 10 godz. – wykłady / 20 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: mgr Grzegorz Juszczyk Godziny przyjęć studentów – wtorek godz. 8-10 Zajęcia odbywają się w Zakładzie Zdrowia Publicznego, w semestrze zimowym. Program nauczania Celem przedmiotu jest prezentacja głównych koncepcji nowoczesnego zdrowia publicznego. Student po zakończeniu kursu powinien rozpoznawać czynniki warunkujące zdrowie, metody analizowania i interpretowania danych epidemiologicznych i demograficznych w celu oceny stanu zdrowia ludności. Dodatkowo student powinien posiadać umiejętność rozpoznawania zagrożeń zdrowotnych występujących w środowisku zamieszkania, nauki, pracy; rozpoznania działań w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo; opisu źródeł finansowania opieki zdrowotnej. Organizacja i zasady zaliczania zajęć seminaryjnych Zajęcia odbywają się w dniach i godzinach określonych planem ramowym, opracowanym przez Dziekanat. Zaliczenie uzyskiwane jest na podstawie obecności na seminariach. Dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze. Tematyka wykładów Temat

1.

2.

3. 4. 5.

Zdrowie publiczne: cele, zadania, przedmiot nauczania, dyscyplina naukowa. Podstawowe pojęcia zdrowia publicznego – zachowania zdrowotne, uwarunkowania zdrowia, problemy zdrowotne, profilaktyka, choroba, czynniki ryzyka, styl życia, wskaźniki epidemiologiczne. Metody oceny stanu zdrowia populacji oraz aktualne problemy zdrowotne ludności w poszczególnych regionach świata z uwzględnieniem Europy i Polski. Organizacja ochrony zdrowia – kierunki zmian w Polsce i na świecie oraz ródła finansowania opieki zdrowotnej Współczesne strategie ochrony zdrowia programy zdrowotne mające na celu zabezpieczenie zdrowia publicznego Zapewnianie jakości w opiece medycznej. Analiza możliwości rozwiązań rynkowych w ochronie zdrowia

Liczba godzin dydakt. 2

2

2 2 2

28

Tematyka seminariów Temat Podstawowa terminologia z zakresu zdrowia publicznego – 4 godz. Zajęcia w formie dyskusji. Zakres tematyczny Prezentacja głównych definicji zdrowia, Omówienie zależności między zdrowiem i chorobą. Konstruowanie własnych definicji zdrowia indywidualnie i w małych zespołach. Omówienie typów definicji zdrowia – pozytywnych i negatywnych, funkcjonalnych i idealistycznych na przykładzie stworzonych przez studentów definicji. Temat Społeczne, kulturowe i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia – 4 godz. Dyskusja na temat wpływu poszczególnych uwarunkowań zdrowia wg. Zakres tematyczny Lalonda oraz wg ŚOZ na stan zdrowia jednostki i populacji. Ocena możliwości wpływu na poszczególne uwarunkowania zdrowia. Wzajemne relacje pomiędzy czynnikami warunkującymi zdrowie. Temat Problemy zdrowotne – porównanie stanu zdrowia Polski z innymi krajami europejskimi – 4 godz. Zmiany demograficzne w społeczeństwie zachodnim oraz w Polsce – strarzenie Zakres tematyczny się populacji. Oczekiwana długość życia – analiza. Główne problemy zdrowotne w ujęciu epidemiologicznym – choroby układu krążenia, choroby nowotworowe, choroby układu oddechowego, choroby psychiczne i samobójstwa, wypadki i urazy, choroby zakaźne. . Choroby nowotworowe w podziale na zapadalność i umieralność w Polsce. Czynniki ryzyka chorób – nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, otyłość, cukrzyca, palenie papierosów, stres. . Temat Kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia w Polsce – organizacja i elementy rynkowe – 4 godz. Omówienie szczegółowe celów systemu ochrony zdrowia wg Światowej Zakres tematyczny Organizacji Zdrowia. Zasady konstrukcji systemu ochrony zdrowia w Polsce podstawowa opieka zdrowotna, specjalistyczna opieka ambulatoryjna, struktura szpitali, opieka długoterminowa, pomoc doraźna, uzdrowiska, służby sanitarnoepidemiologiczne. Droga pacjenta w systemie – ciągłość i kompleksowość opieki. Organizacja opieki zdrowotnej w Polsce – zadania władz centralnych, samorządowych, płatnika, świadczeniodawców. Temat Metody finansowania usług zdrowotnych – 2 godz. Proces gromadzenia środków na ochronę zdrowia – Wielka Brytania, Niemcy, Zakres tematyczny Stany Zjednoczone, Polska. Analiza poszczególnych rodzajów finansowania podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistycznej opieki ambulatoryjnej oraz sektora zamkniętego – budżet, stawka kapitacyjna, opłata za usługę, opłata za przyjęcie, opłata za dzień pobytu, opłata za przypadek chorobowy. Dyskusja wad i zalet poszczególnych metod. Temat Metody zapewniania jakości– ćwiczenia praktyczne - 2 godz. Przypadek zwiększonej liczby ran odleżynowych na oddziale opieki Zakres tematyczny długoterminowej. Koło jakości Shewarta – planowanie interwencji. Karta procesu. Diagram przyczynowo-skutkowy Ishikawy. Histogram. Zasady wprowadzania zmiany do organizacji – typologia zmiany Rogersa, identyfikacja czynników ułatwiających wprowadzanie zmiany.

29

Zasady i formy oceny wyników nauczania: Zaliczenie odbywa się na podstawie obecności na zajęciach. Dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze. Istnieje możliwość zaliczenia treści tematycznych na dyżurze w przypadku dodatkowej usprawiedliwionej nieobecności w semestrze. Egzamin końcowy w sesji letniej odbywa się w formie ustnej. Literatura obowiązkowa: 1. Czupryna A., Poźdzoch S., Ryś A., Włodarczyk C.: Zdrowie Publiczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne VESALIUS , Kraków 2000 2. Kulik T.B., Latalski M. (praca zbiorowa): Zdrowie publiczne – podręcznik dla studentów i absolwentów Wydziałów Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznych, Wydawnictwo CZELEJ Lublin 2002 3. Leowski J.: Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Wyd. Cedewu, Warszawa, 2004. Literatura zalecana: 1. Belcher P.J.: Rola Unii Europejskiej w opiece zdrowotnej Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Warszawa 2001 2. Goryński P., Wojtyniak B.: Rutynowe systemy informacyjne o stanie zdrowia ludności Polski ZDROWIE PUBLICZNE Suplement nr 1/2000 3. Goryński P., Wojtyniak B.: Sytuacja zdrowotna ludności Polski na tle krajów kandydujących do Unii Europejskiej w materiałach z Krajowej Konferencji Naukowej: Wyzwania i zagrożenia zdrowotne w świetle procesu integracji Warszawa 2002 4. Goryński P., Wojtyniak B.: Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Państwowy Zakład Higieny Warszawa 2003 5. Krasucki P.: Zadania samorządu terytorialnego w dziedzinie zdrowia w świetle „Europejskiej strategii zdrowia dla wszystkich do roku 2000” ANTIDOTUM nr 9/1999 6. Kozierkiewicz A.: Znaczenie wybranych wskaźników dla podejmowania decyzji w ochronie zdrowia ZDROWIE PUBLICZNE Suplement nr 1/2000 7. Opieka zdrowotna w Polsce po reformie – Raporty CASE. Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2002 8. Opolski K., Dykowska G., Możdżonek M. Zarządzanie przez jakość w usługach medycznych, CeDeWu, Warszawa 2002 r. 9. Włodarczyk W.C.: Polityka zdrowotna w społeczeństwie demokratycznym. Vesalius, Łódź-Kraków-Warszawa 1996 10. Włodarczyk C.: Reforma opieki zdrowotnej w Polsce. Studium polityki zdrowotnej. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne YESALIUS Kraków 1999 11. Wojnarowska B.: Narodowy Program Zdrowia – ewolucja, możliwości realizacji w: Promocja Zdrowia pod redakcją J.B. Karskiego Wydawnictwo IGNIS Warszawa 1999 12. Wysocki M.J.: Zdrowie publiczne i polityka zdrowotna w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w materiałach z konferencji „Wyzwania i zagrożenia zdrowotne w świetle procesu integracji” Warszawa 2002

30

MIĘDZYNARODOWE PROBLEMY ZDROWIA ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk Wymiar godzin: 5 godz. – wykłady / 10 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: mgr Grzegorz Juszczyk Godziny przyjęć studentów – wtorek, godz. 8-10 Program nauczania Prezentacja głównych zagadnień międzynarodowej polityki zdrowotnej – instytucji, organizacji rządowych i pozarządowych oraz celów i metod ich działania. Omówienie głównych problemów zdrowotnych w poszczególnych regionach świata oraz strategii rozwiązywania ich poprzez współpracę międzynarodową, zwłaszcza w obliczu tendencji globalizacyjnych. Zarysowanie problematyki międzynarodowych porównań wskaźników zdrowotnych oraz różnic kulturowych w definiowaniu i rozwiązywania problemów zdrowotnych w działaniach systemowych i lokalnych w wybranych krajach. Organizacja i zasady zaliczania zajęć Zajęcia odbywają się w dniach i godzinach określonych planem ramowym, opracowanym przez Dziekanat. Zaliczenie w formie ustnej odbywa się na ostatnich zajęciach. Tematyka wykładów Temat

Międzynarodowa polityka zdrowotna – ONZ, WHO, współpraca europejska - 3 godz.

Założenia międzynarodowej polityki zdrowotnej – współpraca Zakres tematyczny międzynarodowa pomiędzy poszczególnymi instytucjami. ONZ i jej agendy – UNAIDS, UNDP, UNICEF. WHO jako szczególna agenda ONZ ds. zdrowia. Struktura WHO – regiony i zadania. Główne instytucje europejskie – Komisja Europejska, Dyrektorat V – DG SANCO, Rada Europy. Temat

Rola organizacji pozarządowych w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych – Bank Światowy Lekarze Bez Granic, organizacje charytatywne – 2 godz.

Specyfika organizacji pozarządowych w systemie ochrony zdrowia w krajach Zakres tematyczny rozwiniętych i rozwijających się. Koncepcje wspierania rozwoju i inwestycji w zdrowie Banku Światowego – raport „Investing in Health” (1993). Koncepcja tworzenia zintegrowanych funduszy pomocy zamiast finansowania odrębnych programów.

31

Tematyka seminariów: Główne problemy zdrowotne państw wysokorozwiniętych i najnowsze zagrożenia zdrowotne – 4 godz. Obciążenie chorobami – tzw. choroby z przesytu: choroby układu krążenia, Zakres tematyczny nowotwory, choroby układu krążenia, cukrzyca. Czynniki ryzyka chorób związane ze stylem życia – hipercholesterolemia, otyłość. Międzynarodowe porównania stanu zdrowia – raport WHO z 2000 r. „Health systems: improving performance” – wskaźniki oceny systemów ochrony zdrowia. Najnowsze zagrożenia zdrowotne – choroby zakaźne (SARS, grypa, ptasia grypa), choroby układu ruchu związane z niską aktywnością fizyczną oraz stosowaniem komputerów, zaburzenia zdrowia psychicznego. Temat

Temat

Główne problemy zdrowotne regionu afrykańskiego (AFRO/WHO) – 2 godz.

Uwarunkowania geograficzne kontynentu afrykańskiego. Warunki klimatyczne Zakres tematyczny w poszczególnych regionach kontynentu – Afryka Północna i Południowa. Region Nilu, Sahara, Afryka Subsaharyjska. Problemy w zaopatrzeniu w wodę i żywność Umieralność noworodków i niedożywienie niemowląt. Choroby zakaźne – malaria, HIV/AIDS, choroby pasożytnicze. Metody zapobiegania chorobom – programy immunizacji, działania na poziomie lokalnym. Temat

Wpływ globalizacji na zdrowie oraz różnice kulturowe w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów zdrowotnych – 2 godz.

Wpływ globalizacji na zdrowie – główne problemy. Przepływ kapitału i ludzi Zakres tematyczny zmiany na rynku pracy – bezrobocie i wymieranie wsi. „Drenaż mózgów” – przepływ profesjonalistów medycznych z krajów biedniejszych do krajów bogatszych. Zwiększenie wymiany handlowej i osobowej – transmisja czynników chorobotwórczych. Różnorodne podejście do rozumienia zjawisk zdrowotnych i chorobowych – medycyna chińska, hinduska, homeopatia, tradycyjni uzdrowiciele, teorie wyjaśniające przyczyny chorób. Temat HIV/AIDS jako przykład epidemii XXI wieku – 2 godz. Wirus HIV i AIDS jako choroba zakaźna przenoszona drogą płciową. Drogi Zakres tematyczny szerzenia wirusa. Dystrybucja choroby na poszczególnych kontynentach. Specyfika regionu afrykańskiego i Azji Centralnej. Obciążenie umieralnością przedwczesną i oczekiwana długość życia w krajach , w których występuje epidemia AIDS. . Zjawisko umieralności w wieku produkcyjnym w krajach rozwijających się. Przyczyny epidemii – zwyczaje kulturowe (dziedziczenie żon), podległość ekonomiczna kobiet. Metody zahamowania skali zjawiska – działania lokalne promujące bezpieczne współżycie przy użyciu prezerwatywy i opory kulturowe związane z tą metodą.

32

Zasady i formy oceny wyników nauczania: Zaliczenie odbywa się w formie ustnej na ostatnich zajęciach. Każdy ze studentów odpowiada na dwa pytania z tematyki wykładu i literatury obowiązkowej. Jeżeli student nie uzyska zaliczenia na ostatnich zajęciach istnieje możliwość ponownego podejścia do zaliczenia w czasie dyżuru dla studentów.

Literatura obowiązkowa: 1. Holland W., Mossialos: Polityka zdrowia publicznego 2. Poździoch S. „Międzynarodowa polityka zdrowotna” w: Czupryna A, Poździoch S, Ryś A, Włodarczyk C (red.). Zdrowie publiczne, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków. 2000. Literatura zalecana: 1. The world health report 2004 - changing history, WHO. 2. The world health report 2003 - shaping the future, WHO. 3. The world health report 2002 - reducing risks, promoting healthy life, WHO. 4. The world health report 2000 - health systems: improving performance, WHO.

33

FILOZOFIA I PODSTAWY ETYKI ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk Wymiar godzin: 15 godz. – wykłady / 15 godz. - seminaria Odpowiedzialny za dydaktykę: prof. dr hab. Marcin Łyskanowski Godziny przyjęć w sprawach studenckich oraz dyżury podane są do wiadomości zainteresowanych na tablicy ogłoszeń w Zakładzie Zdrowia Publicznego.

Program nauczania Cel zajęć: poznanie pojęcia z zakresu etyki, moralności i etyki zawodowej oraz dyskusja o najważniejszych działaniach wykonywanego zawodu w świetle przedstawionych materiałów. Organizacja i zasady zaliczania zajęć Zajęcia odbywają się w dniach i godzinach określonych planem ramowym, opracowanym przez Dziekanat. Zaliczenie zajęć: Kolokwium zaliczeniowe - odbywa się na ostatnich zajęciach. Tematyka wykładów i seminariów Etyka 1. Czym jest etyka i kiedy powstała 2. Hipokrates i etyka zawodowa 3. Godność lekarza i godność pacjenta 4. Nakaz lekarski i nakaz moralny 5. Absolutyzm i konsekwencjalizm 6. Paternalizm i autonomia 7. Chory psychicznie (przyjęcie do szpitala i leczenie) 8. Problemy bólu, śmierci i umierania 9. Eutanazja 10. Transplantacja narządów 11. Przerywanie ciąży 12. Opieka nad dziećmi nieuleczalnie chorymi 13. tajemnica lekarska 14. Sumienie lekarskie i główne cnoty lekarza 15. Teksty dotyczące deontologii lekarskiej (Deklaracja Genewska, Deklaracja Hawajska, Deklaracja Helsińska, Zbiór zasad Etyczno-Deontologicznych polskiego lekarza)

34

Filozofia 1. Czym jest filozofia 2. Teoria poznania. 3. Teoria wartości 4. Teoria prawdy 5. Utylitaryzm 6. Myśl etyczno-filozoficzna starożytnej Grecji 7. Stoicy 8. Wybitni filozofowie europejscy i polscy: ( m.in.: Sokrates, Kant (i etyka obowiązku), Schweitzer (etyka czci dla życia), Freud (psychoanaliza) 9. Polscy lekarze moraliści XVIII wieku 10. Władysław Biegański – twórca polskiej deontologii lekarskiej Piśmiennictwo obowiązkowe 1. Beauchamp T.L., James F. Childress.: Zasady etyki medycznej. Książka i Wiedza 1996. 2. Kielanowski T.: Etyka i deontologia. PZWL 1985. 3. Szewczyk K.: Etyka i deontologia lekarska. PAN 1994. 4. Tulibacki W.: Etyka i Nauki Biologiczna. Art.1994. 5. Łyskanowski M.: Z Dziejów Medycyny Polskiej (skrypt) AM 1999.

35

PSYCHOLOGIA Z PEDAGOGIKĄ ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk

Godziny przyjęć: 10:00 – 12:00 Prowadzący zajęcia: dr n. hum. Magdalena Woynarowska-Sołdan Roczny wymiar zajęć: 45 godzin wykładów Uzasadnienie Wiedza i umiejętności z zakresu psychologii i pedagogiki są potrzebne wszystkim studiującym kierunki medyczne. Informacje o człowieku, jego aktywności, możliwościach oddziaływania na niego są przydatne we wszystkich dziedzinach ludzkiej działalności. Naukowa wiedza psychologiczna umożliwia samopoznanie, pozwala lepiej rozumieć siebie i innych, lepiej porozumiewać się z innymi (a co za tym idzie skuteczniej i bardziej satysfakcjonująco funkcjonować w życiu osobistym i zawodowym) oraz kształtować środowisko sprzyjające zdrowiu psychicznemu człowieka. Jest też ona podstawą wszelkich oddziaływań wychowawczych. Pedagogika dostarcza wiedzy dotyczącej wychowania i nauczania. Posiadanie wiedzy i umiejętności pedagogicznych stwarza szansę na zwiększenie skuteczności programów edukacyjnych, profilaktycznych i promocji zdrowia. Edukacja jest jednym z systemów społecznych ważnych dla zdrowia społeczeństwa i powinna być przedmiotem zainteresowań wielu specjalistów. Znajomość i rozumienie polityki, organizacji i funkcjonowania systemu edukacji umożliwi im efektywniejsze współdziałanie z pracownikami tego systemu na różnych poziomach (szkoła, kuratorium, ministerstwo).

Cele ogólne kształcenia 1. Przekazanie studentom podstawowej wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i ich subdyscyplin umożliwiających: − lepsze rozumienie siebie i innych, w zdrowiu i w chorobie, − doskonalenie własnych umiejętności życiowych (psychospołecznych), − podejmowanie skutecznych działań edukacyjnych, − współpracę z przedstawicielami resortu edukacji w planowaniu, realizacji i ewaluacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia w różnych środowiskach. 2. Pomoc studentom w nabywaniu kompetencji (rozumienia, umiejętności, postaw, motywacji) niezbędnych do własnego uczenia się i doskonalenia (kształcenie ustawiczne).

Treści Moduł I. Psychologia i pedagogika jako nauki społeczne współdziałające ze sobą i ich znaczenie dla studentów kierunków medycznych Psychologia jako nauka: nazwa, przedmiot zainteresowań i definicja. Działy psychologii ze szczególnym uwzględnieniem psychologii zdrowia, psychologii lekarskiej, klinicznej i psychostomatologii. Powiązania psychologii z innymi naukami, Wybrane koncepcje psychologiczne człowieka, Znaczenie wiedzy psychologicznej. Pedagogika jako nauka: definicja i podstawowe pojęcia w pedagogice: wychowanie, samowychowanie, nauczanie, uczenie się, kształcenie, kształcenie ustawiczne, edukacja, oświata. Subdyscypliny pedagogiki. Związek pedagogiki z naukami medycznymi i zdrowiem publicznym, rola pedagogiki w kształtowaniu zdrowia jednostki i społeczeństwa. Miejsce pedagogiki wśród nauk społecznych. Rozwój refleksji pedagogicznej i nurty w myśleniu pedagogicznym.

36

Moduł II. Elementy psychologii ogólnej Charakterystyka procesów psychicznych człowieka (procesy poznawcze: spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie; procesy emocjonalne i motywacyjne; osobowość).

Moduł III. Elementy psychologii rozwojowej Periodyzacja rozwoju człowieka, czynniki rozwoju, charakterystyka poszczególnych etapów życia człowieka od dzieciństwa do dorosłości. Dorosły jako uczeń. Style uczenia się, Identyfikacja mocnych i słabych stron we własnym uczeniu się, Ustalanie sposobów doskonalenia uczenia się.

Moduł IV. Elementy psychologii zdrowia Koncepcje i pojęcie zdrowia w psychologii. Determinanty zdrowia i choroby. Choroba w życiu człowieka. Proces adaptacji do choroby. Zdrowie psychiczne i czynniki wpływające na jego stan.

Moduł V. Kształtowanie umiejętności życiowych (psychospołecznych) Komunikacja interpersonalna: relacje pracownik medyczny – pacjent, trudności we współpracy pracownika medycznego i pacjenta, bariery komunikacji interpersonalnej, aktywne słuchanie, komunikaty ”TY” i „JA”, komunikacja niewerbalna, współpraca w zespole, twórcze myślenie, radzenie sobie ze stresem. Psychologiczna relacja przełożony – podwładny.

Moduł VI. Charakterystyka oddziaływań edukacyjnych i warunki ich efektywności Człowiek w różnych fazach życia i różnych siedliskach jako podmiot oddziaływań edukacyjnych. Cechy, umiejętności i zachowania nauczających sprzyjające osiąganiu sukcesu w pracy pedagogicznej. Poznawanie uczących się jako podstawa pracy wychowawczej. Metody oddziaływań wychowawczych. Metody nauczania i uczenia się (w odniesieniu do edukacji zdrowotnej) Trudności w nauczaniu i wychowaniu. Czynniki wpływające na efektywność oddziaływań edukacyjnych (wychowawczych i dydaktycznych).

Moduł VII. Polityka oświatowa i system edukacji w Polsce Organizacja systemu edukacji w Polsce. Edukacja zdrowotna w szkole i infrastruktura dla jej wspierania.

Warunki zaliczenia przedmiotu − Obecność na zajęciach. − Zaliczenie pisemnego kolokwium końcowego. Pytania do kolokwium obejmować będą treści wykładów oraz zagadnienia, które student powinien poznać samodzielnie, wykorzystując podawane na bieżąco źródła piśmiennictwa. Piśmiennictwo zalecane 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

10.

Ciechanowicz W. (red.) (2000): Pedagogika. Podręcznik dla szkół medycznych, wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. Formański J. (2003): Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych, PZWL, Warszawa Gordon T. (1999): Pacjent jako partner, PAX, Warszawa. Hamer H. (1998): Rozwój przez wprowadzanie zmian, Centrum Edukacji Medycznej, W-wa. Heszen I., Sęk H. (2007): Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Janowski A. (2002b): Pedagogika praktyczna. Zarys problematyki, zdrowy rozsądek, wyniki badań, Fraszka Edukacyjna, Warszawa. Trzcieniecka Green A. (red.) (2006): Psychologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych, UNIVERSITAS, Kraków. Woynarowska B., (2007) : Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Zimbardo P.G., Ruch F.L. (1997): Psychologia i zycie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Artykuły z czasopism: „Asystentka i higienistka stomatologiczna”, „As stomatologiczny”, „Nowa stomatologia”

37

EKONOMIA ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk

Wymiar godzin: 15 godz. – wykłady Odpowiedzialny za dydaktykę: dr Bożena Adamczyk- Kloczkowska Tel. 0.22 599.21.84 Godziny przyjęć w sprawach studenckich oraz dyżury podane są do wiadomości zainteresowanych na tablicy ogłoszeń w Zakładzie Zdrowia Publicznego Program nauczania Przedstawienie podstawowych problemów teorii ekonomii w podziale na mikroekonomię oraz makroekonomię, w nawiązaniu do realiów polskiej gospodarki tak, aby wykładana teoria posłużyła studentom do zrozumienia budowy nowoczesnej gospodarki rynkowej w naszym kraju oraz aby wiedza wyniesiona z zajęć mogła być przez nich wykorzystywana w praktyce. Organizacja i zasady zaliczania zajęć Zajęcia odbywają się w dniach i godzinach określonych planem ramowym, opracowanym przez Dziekanat. Zaliczenie w formie pisemnej testowej odbywa się na ostatnich zajęciach. Tematyka wykładów MIKROEKONOMIA CZĘŚĆ I Definicja ekonomii. Modelowe ujęcie zagadnień ekonomicznych, Mikroekonomia i makroekonomia. Polityka gospodarcza. Ekonomia pozytywna i normatywna. Zapoznanie z przedmiotem ekonomii oraz zakresem badawczym mikro- i Cel makroekonomii. Zdefiniowanie pojęcia „Polityka gospodarcza” oraz omówienie związku Zakres tematyczny między nim a ekonomią. Omówienie dwóch podstawowych nurtów w ekonomii: ekonomii pozytywnej i normatywnej, z uwzględnieniem różnic w zakresie ich celów i metodologii. 1 Temat

2 Temat Cel

Mikroanaliza rynku. Zapoznanie z podstawowymi kategoriami ekonomicznymi oraz z zależnościami między nimi.

Definicje podstawowych kategorii ekonomicznych, takich jak: popyt, podaż, Zakres tematyczny cena, rynek. Rozpoczęcie analizy zależności między tymi kategoriami, konkretnie 38

zależności między popytem a ceną. Omówienie pojęć: cena równowagi, cena maksymalna, cena minimalna. 3 Mikroanaliza rynku. Ciąg dalszy. Przedstawienie zależności między popytem a ceną, podażą a ceną, dochodami a popytem. Cenowa elastyczność popytu. Cenowa elastyczność podaży. Dochodowa Zakres tematyczny elastyczność popytu. 4 Temat Cel

Teoria racjonalnego zachowania konsumenta. Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu teorii racjonalnego zachowania konsumenta. Pojęcie użyteczności oraz użyteczności krańcowej. Krzywa obojętności Zakres tematyczny konsumenta. Graficzna ilustracja zmian poziomu dochodu konsumenta oraz proporcji cen nabywanych dóbr. Równowaga konsumenta. Efekt dochodowy przy obniżce cen i efekt substytucyjny przy zmianie relacji cen nabywanych dóbr. 5 Temat Cel

Temat Cel Zakres tematyczny

Analiza czynników produkcji. Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu zachowania się producenta. Krzywa produktu całkowitego a krzywe przeciętnej i krańcowej produkcyjności pracy. Wybór najbardziej efektywnej kombinacji czynników wytwórczych.

6 Analiza czynników produkcji. Ciąg dalszy. Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu popytu na pracę i podaży pracy. Mechanizm kształtowania popytu na pracę i podaży pracy w warunkach Zakres tematyczny doskonałej konkurencji. Czynniki kształtujące poziom i zróżnicowanie płac. 7 Temat Cel

Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa. Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu teorii funkcjonowania przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej. Pojęcie oraz składniki kosztów produkcji i zysku. Rodzaje kosztów i kształt ich Zakres tematyczny krzywych w krótkim okresie. Maksymalizacja zysku w przedsiębiorstwie przy założeniu konkurencji doskonałej. Koszty przeciętne w długim okresie. Ceny rynkowe a długookresowe koszty wytwarzania w gałęzi w warunkach doskonałej konkurencji. 8 Temat Cel

Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ciąg dalszy. Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu teorii funkcjonowania przedsiębiorstwa w warunkach monopolu. Maksymalizacja zysku w przedsiębiorstwie monopolistycznym. Doskonałe Zakres tematyczny zróżnicowanie cen w pełnym monopolu. Wpływ zmian poziomu kosztów i popytu na rozmiary wywarzanej produkcji w pełnym monopolu. Przedsiębiorstwo na rynku konkurencji monopolistycznej. Złamana krzywa popytu w oligopolu. Temat Cel

39

MAKROEKONOMIA CZĘŚĆ II 9 Temat Cel

Tworzenie i podział dochodu narodowego. Zapoznanie z podstawowymi kategoriami makroekonomicznymi oraz z zależnościami między nimi.

Proces tworzenia wartości dodanej i produkcji finalnej w gospodarce Zakres tematyczny narodowej. Podstawowe kategorie produktu i dochodu narodowego. Ruch okrężny strumieni dochodów i wydatków. Ceny jako narzędzie agregacji dochodu narodowego. 10 Podstawowe zależności agregatowe w ekonomii keynesowskiej. Przedstawienie związków między głównymi agregatami ekonomicznymi stosowanymi i wprowadzonymi do teorii ekonomii przez Keynesa. Inwestycje a oszczędności. Funkcja konsumpcji. Mnożnik inwestycyjny i jego Zakres tematyczny wpływ na przyrost dochodu narodowego. Keynesowska funkcja inwestycji. Składniki popytu globalnego a poziom dochodu narodowego. 11 Temat Cel

Budżet i polityka fiskalna państwa. Przedstawienie podstawowych kategorii ekonomicznych dotyczących pojęć „Budżet” oraz „Polityka fiskalna” oraz ich znaczenia i zależności między nimi. Definicja pojęć: budżet, nadwyżka budżetowa, deficyt budżetowy. Podatki i ich Zakres tematyczny rodzaje. Główne dochody i wydatki budżetu państwa oraz ich struktura. Przyczyny powstawania deficytu budżetowego i sposoby jego finansowania. Deficyt budżetowy a dług publiczny. 12 Temat Cel

Pieniądz, rynek pieniężny, bankowość. Przedstawienie głównych zagadnień z zakresu systemu finansowego, teorii rynku pieniężnego i kapitałowego. Podstawowe funkcje pieniądza. Rodzaje pieniądza. Podstawowe składniki Zakres tematyczny bilansu w bankach komercyjnych oraz w banku centralnym. Zasady obrotu bezgotówkowego. Czynniki wyznaczające wielkość podaży pieniądza. Rezerwa obowiązkowa i mnożnik depozytowy. Mnożnik kreacji pieniądza i baza monetarna. Współzależności między popytem na pieniądz i podażą pieniądza a stopą procentową. Mechanizm kształtowania się kursu obligacji. Środki regulacji dopływu i odpływu pieniądza z obiegu. Możliwości oddziaływania banku centralnego na koniunkturę gospodarczą kraju. 13 Temat Cel

Wahania koniunktury w gospodarce rynkowej. Przedstawienie głównych zagadnień dotyczących przyczyn cykliczności poziomu aktywności gospodarczej, jej faz oraz możliwości i instrumentów wpływania państwa na wychodzenie gospodarki z recesji. Pojęcie cyklu koniunkturalnego i jego fazy. Realistyczny opis faz cyklu Zakres tematyczny koniunkturalnego. Narzędzia stosowane przez państwo dla celu pobudzenia aktywności gospodarczej w okresie recesji. Przyczyny osłabienia wahań cyklicznych po II wojnie światowej. 14 Temat Cel

40

Inflacja i bezrobocie. Przedstawienie najważniejszych zagadnień dotyczących przyczyn inflacji i bezrobocia oraz możliwości ich ograniczania przez państwo. Pojęcie bezrobocia i jego formy. Społeczne i gospodarcze skutki bezrobocia. Zakres tematyczny Pojęcie inflacji i jej przyczyny oraz rodzaje. Monetarystyczna teoria inflacji. Krótko- i długookresowa krzywa Philipsa. Sposoby hamowania inflacji i bezrobocia przez państwo. 15 Temat Cel

Temat Cel Zakres tematyczny

Bilans płatniczy kraju i wymiana międzynarodowa. Przedstawienie głównych zagadnień związanych z gospodarką otwartą. Pojęcie bilansu płatniczego i jego struktura. Korzyści z otwarcia gospodarki narodowej. Teoria kosztów komparatywnych. Krótko- i długookresowe skutki gospodarki otwartej. Kursy walut oraz ich związki z bilansem płatniczym kraju. Mechanizm przywracania równowagi zewnętrznej w dłuższym okresie. Dopuszczalna granica zadłużenia kraju.

FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU

Zaliczenie pisemne w formie testowej. Piśmiennictwo obowiązkowe 1. Mieczysław Nasiłowski „System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii”, Wyd. Key Text, Warszawa 2001 r. 2. David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch „Mikroekonomia”, Wyd. PWE, Warszawa 1998 r. I wydania następne. 3. David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch „Makroekonomia”, Wyd. PWE, Warszawa 1998 r. i wydania następne.

41

EKONOMIKA i FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Tel.: 599-21-80 (81) Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Janusz Ślusarczyk

Wymiar godzin: 15 godz. – wykłady Odpowiedzialny za dydaktykę: dr Bożena Adamczyk- Kloczkowska Program nauczania Celem zajęć jest: 1 - zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami z zakresu ekonomiki ochrony zdrowia, 2 - zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami z zakresu finansowania w ochronie zdrowia. Tematy wykładów 1. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU EKONOMIKI OCHRONY ZDROWIA. Funkcja produkcji zdrowia (inaczej: funkcja usług zdrowotnych). Szacowanie empirycznej funkcji produkcji zdrowia. Szacowanie krańcowego wpływu opieki zdrowotnej na poziom zdrowia populacji. 2. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU EKONOMIKI OCHRONY ZDROWIA Podaż usług zdrowotnych. 3. Problem liczenia kosztów w ochronie zdrowia. Problem minimalizacji kosztu przeciętnego w odniesieniu do usług zdrowotnych. 4. Popyt na kapitał zdrowotny. Popyt na usługi zdrowotne. 5. FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA. Źródła finansowania ochrony zdrowia i systemy finansowania ochrony zdrowia. 6. FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA. Mechanizmy finansowania świadczeń zdrowotnych. Narodowe rachunki zdrowia 7. FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA. System finansowania ochrony zdrowia w Polsce. 8. ZALICZENIE Organizacja zajęć Wykłady odbywają się raz w tygodniu w semestrze zimowym Zasady i forma zaliczenia zajęć Wykład - obecność obowiązkowa, zaliczenie w oparciu o test. Piśmiennictwo zalecane Na rynku nie ma jednej pozycji zwartej traktującej o ekonomice ochrony zdrowia i finansowaniu w ochronie zdrowia. Z dostępnej polskojęzycznej literatury przedmiotu można ewentualnie polecić książkę Thomasa E. Getzena „Ekonomika zdrowia”, lecz nie ma w niej sporej części zagadnień poruszanych na wykładzie. W przygotowaniu jest skrypt napisany przez dwoje pracowników Zakładu Zdrowia Publicznego: Bożenę Adamczyk-Kloczkowską i Michała Wojnę pt.: „Wybrane zagadnienia z zakresu ekonomiki ochrony zdrowia. Wybrane zagadnienia z zakresu finansowania w ochronie zdrowia.”

42

INFORMATYKA ZAKŁAD INFORMATYKI MEDYCZNEJ I TELEMEDYCYNY SP CSK AM, Blok „E“ II piętro 02-097 Warszawa, ul. Banacha 1A, tel/fax. 658-29-97 e-mail: [email protected] http://zimit.wum.edu.pl Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Robert Rudowski Godziny przyjęć: pon., czw. - godz.1000 - 1200 1. Osoba odpowiedzialna za nauczanie – lek. med. Joanna Michalik Wymiar godzin przedmiotu:   

Semestr – Wykłady Ćwiczenia -

2 godz. 10 godz. 20

(pracownie Zakładu, SPCSK WUM, ul. Banacha 1A, Blok E, II piętro).

2. Cel nauczania: Celem nauczania jest: a) wprowadzenie studentów do tematyki informatyki medycznej i telemedycyny, b) zapoznanie ich z typowymi programami znajdującymi zastosowanie w medycynie i praktyce stomatologicznej (program obsługi przychodni stomatologicznej, programy do obrazowania medycznego, MS Excel, MS Access). Ponadto zakres ćwiczeń obejmuje informacje na temat medycznych zasobów dostępnych przez Internet (Medline, stomatologiczne zasoby WWW) oraz usług internetowych. 3. Organizacja nauczania: Wykłady odbywają się na początku semestru. Ćwiczenia prowadzone są raz w tygodniu. Rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem do tematu z użyciem rzutnika obrazu komputerowego i tablicy, po którym następuje część praktyczna polegająca na samodzielnej pracy studentów z komputerem. Regulamin zajęć jest dostępny w laboratorium komputerowym. 4. Forma zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie na podstawie testu przeprowadzonego na ostatnich zajęciach obejmującego materiał wykładów i ćwiczeń.

5. Tematyka zajęć: Tematyka wykładów: (5 x 2godz.) 1.Wprowadzenie. Podstawowe pojęcia. Komputery i sieci komputerowe. Sieć Internet i jej usługi. 2.Elektroniczna historia choroby (EHC). Systemy klasyfikacji i kodowania.

43

3.Systemy informatyczne dla różnych szczebli opieki zdrowotnej: gabinet, przychodnia, szpital. Systemy obrazowania. 4.Telemedycyna/e-zdrowie. 5.Systemy baz danych. Tematy ćwiczeń: (10 x 2 godz.) 1. Wyszukiwanie informacji naukowej w zasobach internetowych – narzędzia, ocena wiarygodności źródeł informacji. 2. Przedstawienie szczegółowe bazy Medline (na przykładzie serwisu PubMed). Metodyka przeszukiwania internetowych baz medycznych abstraktowych i pełnotekstowych dostępnych dla studentów WUM. 3. Arkusz kalkulacyjny (MS Excel lub OpenOffice Calc) - omówienie przydatnych funkcji programu, tworzenie i formatowanie wykresów. 4. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do budowy tabeli jako przykład prostej medycznej bazy danych. 5. Budowa relacyjnej bazy danych. Tworzenie poprawnej struktury pól, formularzy i konstruowanie różnego typu kwerend. Zalety i wady tego typu bazy danych. 6. Elektroniczna historia choroby. Systemy klasyfikacji i kodowania. Program do obsługi gabinetu stomatologicznego/przychodni – Prodentis. 7. Podstawy edycji obrazu w programie graficznym. Omówienie podstawowych formatów, ich metody kompresji i właściwości. 8. Obrazowanie medyczne – podstawowe właściwości formatu DICOM i systemu PACS 9. Oprogramowanie do edycji pracy licencjackiej, w tym oprogramowanie Open Source. 10. Powtórzenie materiału. Zaliczenie

6. Koło naukowe: Przy Zakładzie istnieje Studenckie Koło Naukowe Informatyki działające w kilku grupach problemowych. Studenci uczą się pisania własnych programów, korzystania z medycznych zasobów Internetu oraz bazy Medline. 7. Piśmiennictwo 1. Podręcznik „Informatyka Medyczna” pod red. R. Rudowskiego, PWN, Warszawa 2003. 2. Zasoby Zakładu Informatyki Medycznej i Telemedycyny (http://moodle.amwaw.edu.pl):  Ms Excel – I. Podstawy obliczeń statystycznych – Maria Karlińska  Wprowadzenie do Excela, Excel-Podstawy obliczeń statystycznych, Statystyka opisowa, Statystyka zaawansowana, SAS – Janusz Sierdziński  Wstęp do podstaw statystyki na podstawie artykułów w Medycynie Praktycznej (od 1998/07 do 2002/09) - Tomasz Koziński  Systemy Obrazowania - Ewa Paulo Systemy Obrazowania - Bartosz Kaczyński  Zasady formatowania pracy licencjackiej – Joanna Michalik i Bartosz Kaczyński

Książki: 1. „Statystyka opisowa w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne”. Autor Andrzej Obecny, wyd. Helion 44

2. „Statystyka matematyczna w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne.” Autor Andrzej Obecny, wyd. Helion 3. „GIMP. Domowe studio graficzne. Ćwiczenia”. Autor Łukasz Oberlan, wyd Helion 03/2003 4. „Joomla! Ćwiczenia”. Autor Paweł Frankowski, wyd. Helion 2007 5. „Excel 2003. Wersja Polska ćwiczenia”. Autor Ewa Łuszczyk, Mirosława Kopertowska, wyd PWN 2007 6. „Bazy danych uczymy się na przykładach. Gotowe rozwiązania, porady praktyczne Access, SQL, ASP”, autorzy Bronisław Jankowski, Andrzej Regmunt Czasopisma: 1. Computerworld - www.computerworld.pl 2. CHIP on line – www.chip.pl 3. Magazyn Internet - www.magazyninternet.pl

45

JĘZYK OBCY (do wyboru język angielski, francuski, niemiecki lub rosyjski) STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH ul. Księcia Trojdena 2A 02-109 Warszawa Tel. (+48 22) 5720 863 e-mail:[email protected] Kierownik Studium: mgr Joanna Ciecierska Odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Grażyna Wodnicka Wymiar godzin przedmiotu (ćwiczenia): Łącznie 120 godzin na I i II roku studiów (po 30 godzin w semestrach I, II, III i IV) Forma zakończenia przedmiotu: Zaliczenie po semestrze I, II, III i IV.. Program nauczania Cel nauczania: Lektorat wybranego przez studentów języka obcego (angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub rosyjskiego) prowadzony jest na poziomie średnio zaawansowanym i opiera się na umiejętnościach językowych wyniesionych ze szkoły średniej. Celem lektoratu jest nauka języka specjalistycznego czyli kształcenie sprawności językowych pozwalających na:  czytanie i rozumienie różnego rodzaju tekstów o tematyce zawodowej  rozumienie ze słuchu nagrań i wykładów  własne wypowiedzi o tematyce zawodowej ( m.in. higiena jamy ustnej, dieta, profilaktyka stomatologiczna)  komunikację w środowisku zawodowym (ze stomatologami i pacjentami)  streszczenie i prezentację przeczytanego tekstu o tematyce zawodowej. Tematyka zajęć: 1. Specjalności w stomatologii 2. Wyposażenie gabinetu stomatologicznego 3. Budowa jamy ustnej 4. Uzębienie – rodzaje zębów, ich budowa i funkcje 5. Podstawowe obowiązki higienistki 6. Polecenia dentysty podczas zabiegu 7. Higiena jamy ustnej – stosowane środki i metody Wyjaśnianie pacjentowi jak dbać o zęby 8. Pierwsza wizyta – uzyskiwanie danych o pacjencie 9. Umawianie pacjenta na wizytę (data, godzina) 10. Karta pacjenta 11. Kontakt z pacjentem zestresowanym – uspakajanie pacjenta, wyjaśnianie 46

12. Rodzaje bólu – opis 13. Próchnica 14. Klasyfikacja ubytków 15. Narzędzia stosowane w gabinecie stomatologicznym 16. Materiały do wypełnień, charakterystyka 17. Przygotowanie materiału do wypełnień – podstawowe czynności 18. Leki (m.in. antybiotyki, środki uspokajające i znieczulające) i materiały opatrunkowe w praktyce stomatologicznej 19. Endodoncja – terminologia leczenia kanałowego 20. Protetyka - rodzaje protez, koron i mostów 21. Ortodoncja: nieprawidłowości zgryzu, aparaty ortodontyczne 22. Choroby przyzębia 23. Profilaktyka (m.in. prawidłowa dieta) – zalecenia dla pacjenta 24. Fluoryzacja 25. Scaling 26. Proces sterylizacji: metody i urządzenia Zasady i formy oceny wyników nauczania Podstawę zaliczenia po każdym semestrze stanowi systematyczny, aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze sprawdzianów cząstkowych i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz przedstawienie prezentacji w oparciu o dodatkową samodzielną lekturę. Literatura obowiązkowa Język angielski 1. Studzińska-Pasieka, Kinga, Otto, Marcin: Open your English - Wide!!!. Angielski dla stomatologów + płyta CD, Bestom 2005 2. Wawer, Genowefa Anna: English in Dentistry. Texts with Exercises, Akademia Medyczna Lublin 1999 Język francuski 1. Mourlhon-Dallies, Florence; Tolas Jacqueline: Santé-médecine.com, CLE international 2004 Język niemiecki 1. Nazarska-Brzeska,Anna: Rund um den Zahn, Deutsch für stomatologische Fachkräfte + płyta CD, Wydawnictwo BESTOM-DENTOnet.pl, 2005 Język rosyjski 1. Ramotowska, D.: Rosyjski dla studentów stomatologii, Wyd. AM, Warszawa. 2. Pado, Anna: Start, ru. cz.II, WSiPeuropa, 2006

47

PROPEDEUTYKA MEDYCYNY - PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA ZAKŁAD PODSTAW PIELĘGNIARSTWA 01-445 Warszawa ul. Erazma Ciołka 27 Sekretariat: tel.: 0-22 836 09 72 Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Krupienicz Wymiar godzin: 15 godz. wykłady/ 15 godz. seminaria/ 30 godz. - ćwiczenia Odpowiedzialna za dydaktykę: mgr M. Sulewska Treści nauczania 1. Wprowadzenie do pielęgniarstwa (podstawowe pojęcia: pielęgniarka, pielęgniarstwo, pielęgnowanie). 2. Relacja terapeutyczna pielęgniarka – pacjent 3. Etyka w pracy pielęgniarki. 4. Funkcje zawodowe pielęgniarki. 5. Potrzeby życiowe człowieka zdrowego. 6. Gromadzenie danych o podopiecznych (obserwacja, wywiad, wykonywanie pomiarów, analiza dokumentacji). 7. Prowadzenie dokumentacji pacjenta (karta gorączkowa, historia choroby). 8. Udział pielęgniarki w zapobieganiu zakażeniom wewnątrzszpitalnym. 9. Działania pielęgniarskie w zakresie wykonywania podstawowych pomiarów funkcji życiowych służących ocenie stanu pacjenta (tętno, ciśnienie, temperatura, oddech). 10.Stosowanie leków różnymi drogami. Podstawy prawne związane z podawaniem leków przez pielęgniarkę. 11.Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach [złamania, krwotoki, oparzenia] 12.Udzielanie pierwszej pomocy w nagłym zatrzymaniu krążenia i oddychania. 13.Analiza objawów patologicznych ze strony wybranych układów i narządów. 14.Zmiany w jamie ustnej a choroby ogólnoustrojowe. 15. Udział pielęgniarki w zakresie wykonywania zabiegów aseptycznych. (iniekcje podskórne, domięśniowe, wykonanie prób śródskórnych, pobieranie krwi do badania, założenie wkłucia do żyły, kroplowy wlew dożylny). 16.Bandażowanie różnych części ciała. FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: EGZAMIN.

Literatura do przedmiotu: 1. Ciechaniewicz W. (red): Pielęgniarstwo ćwiczenia. PZWL, Warszawa, 2000. 2. Collins S., Parker E. (red): Podstawy pielęgniarstwa. Propedeutyka. PZWL, Warszawa, 1994. 3. Dison N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. PZWL, Warszawa, 1985. 4. Huber A., Karasek – Kreutzinger B., Jobin – Howald U.: Kompendium pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa, 1995. 5. Zahradniczek K. (red): Wprowadzenie do pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa, 1999. 6. Buchfelder M, Buchfelder A.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1999. 7. Chrząszczewska A.: Bandażowanie PZWL

48

PROPEDEUTYKA MEDYCYNY - PODSTAWY CHORÓB WEWNĘTRZNYCH KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, pawilon 3 Sekretariat: tel.: 0-22 502 11 44, 502 11 29, fax 0-22 502 21 42 e-mail: [email protected] Kierownik: prof. dr hab. Piotr Pruszczyk

Wymiar godzin: 20 godz. wykłady/ 10 godz. seminaria Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Anna Lipińska Przyjęcia w sprawach studenckich: codziennie w godz. 10.00-13.00 Program nauczania Celem nauczania jest przedstawienie podstawowej wiedzy dotyczącej przyczyn, rozpoznawania, leczenia i zasad profilaktyki w najczęściej występujących chorobach wewnętrznych. Tematy wykładów 1. Miażdżyca i jej powikłania 2. Choroba niedokrwienia serca. Zawał serca. 3. Stany zagrożenia życia w chorobach układu krążenia. 4. Nadciśnienie tętnicze pierwotne i wtórne. 5. Zaburzenia świadomości i śpiączka. 6. Choroby układu oddechowego. 7. Najczęstsze przyczyny bólów brzucha. 8. Choroby układu moczowego. 9. Najczęstsze zaburzenia endokrynologiczne: cukrzyca, nadczynność i niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy. 10. Interpretacje podstawowych wyników badań laboratoryjnych. Tematy seminariów 1. Miażdżyca tętnic. Zasady prewencji pierwotnej i wtórnej miażdżycy. 2. Choroba zatorowo-zakrzepowa. 3. Nadciśnienie tętnicze. 4. Niewydolność serca, zasady postępowania. 5. Rak płuc. 6. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. 7. Żółtaczki. 8. Cukrzyca i jej powikłania. 9. Choroby układu moczowego. 10. Niedokrwistość. Organizacja zajęć Szczegółowe terminy wykładów i seminariów podane są w planie zajęć. Seminaria odbywają się w Sali seminaryjnej Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii IS.

49

Wymagana jest obecność na wykładach i seminariach. Zajęcia kończą się kolokwium, w czasie którego należy wykazać się znajomością tematów poruszanych na wykładach i seminariach. Literatura źródłowa 1. Januszewicz W., Kokot F.: Interna, P.Z.W.L. Warszawa, 2002 r.

50

WYCHOWANIE FIZYCZNE STUDIUM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU 02-109 Warszawa ul. Księcia Trojdena 2, tel. 57 20 528, 529 Kierownik: mgr Jerzy Chrzanowski Przyjmuje: wtorek 11.00 - 12.30, środa 10.30 - 12.00 Zastępca kierownika ds. dydaktycznych: mgr Bożena Glinkowska Sekretariat Studium czynny codziennie w godz.

8.00 - 15.00

Godziny przyjęć studentów oraz dyżury nauczycieli wychowania fizycznego podane są do wiadomości na tablicy informacyjnej Studium oraz na stronie www.swfis.wum.edu.pl PROGRAM ZAJĘĆ Zadaniem przedmiotu jest tworzenie warunków do doskonalenia sprawności fizycznej i umiejętności ruchowych studenta w nawiązaniu do jego możliwości fizycznych i zdrowotnych oraz wyposażenie w wiedzę z zakresu kultury fizycznej i wybranych zagadnień z fizjologii wysiłku sportowego i rehabilitacji ruchowej. Studenci mogą wybrać interesująca ich formę zajęć, aktualny plan, wykaz obiektów oraz system zapisów jest dostępny na stronie:

www.swfis.wum.edu.pl ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA 1. Podstawowym kryterium oceny studenta jest frekwencja na zajęciach, zaliczenie sprawdzianu. 2. Studenci zwolnieni przez lekarza z prowadzonych zajęć ze względu na stan zdrowia są obowiązani zgodnie z kwalifikacją lekarską uczestniczyć w zajęciach rehabilitacji ruchowej określonego rodzaju schorzenia . 3. Student obowiązany jest do przestrzegania regulaminu obiektu w którym odbywają się ćwiczenia z wychowania fizycznego. Na salach sportowych studenci obowiązani są posiadać strój sportowy.

51

PRZYSPOSOBIENIE BIBLIOTECZNE BIBLIOTEKA GŁÓWNA WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO 02-007 Warszawa, ul. Oczki 1, tel/fax (0 22) 628 22 37, (022) 621 95 45 http://www.bibl.amwaw.edu.pl Dyrektor Biblioteki: mgr Irmina Utrata e-mail: [email protected] Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Irmina Utrata godziny przyjęć: 9.00-12.00 Jednorazowe zajęcia z przysposobienia bibliotecznego (2 godz.) odbywają się w Czytelni Ogólnej Biblioteki Głównej (parter), przy ul. Oczki 1, dla grup dziekańskich.

Celem zajęć jest: przygotowanie do samodzielnego korzystania z systemu informacyjnobibliotecznego uczelni, zapoznanie się z możliwościami oferowanymi przez Bibliotekę w zakresie dostępu do literatury medycznej. Wykład poświęcony jest omówieniu struktury i zasad korzystania z systemu bibliotecznoinformacyjnego WUM oraz najważniejszych bibliotek w Warszawie ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek medycznych. Prezentowane są bazy danych, serwisy informacyjne i edukacyjne dostępne ze strony www.bibl.amwaw.edu.pl Ćwiczenia polegają na wyszukiwaniu w katalogach wybranych pozycji z literatury i wypełnieniu rewersu. Zaliczenie na podstawie obecności i prawidłowo wykonanych ćwiczeń.

52