VIS wz. 1935 Koniec lat dwudziestych to w Departamencie Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, rozpoczęcie działań, które miały ujednolicić uzbrojenie indywidualne i wyposażenie polskich dowódców, w nowy i nowoczesny pistolet wojskowy. Poszukiwania zakończyły się wyborem 9 mm pistoletu CZ wz. 1928. Miano zakupić licencję na produkcję pistoletu w Polsce jednak wysoki koszt tej licencji około 250 000 dolarów i negatywne opinie polskich specjalistów, nie pozwolił na sfinalizowanie transakcji.

Rysunek 1 Piotr Apolinary Wilniewczyc1

Pan Piotr Wilniewczyc z Państwowej Wytwórni Uzbrojenia wykonał prototyp i przeprowadził badania. Projekt techniczny powstał przy udziale Jana Skrzypińskiego.

2

Rysunek 2 Jan Skrzypiński

Wniosek patentowy zgłoszono do Urzędu Patentowego w Warszawie 15.01.1931 r. Patent nr 15567 został przyznany 08.02.1932 r. Pierwszy prototypowy egzemplarz wykonano w 1931 w Fabryce Karabinów w Warszawie. Składał się z 48 elementów i oznaczono go jako WiS wz. 1931 (od pierwszych liter nazwisk twórców).

1 2

https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Wilniewczyc http://wojskoitechnika.cba.pl/aaa/vis/autor.htm

Rysunek 3 Pierwszy egzemplarz prototypowy Visa rozłożony częściowo

4

Rysunek 4 Tytułowa strona opisu patentu Nr 15567 na pistolet Vis 3

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

3

Przeprowadzenie badań i oddanie 6000 strzałów skutkowało wykonaniem kolejnych prototypów, w których wprowadzono następujące poprawki: - zmieniono kształt tylnej i dolnej części zamka - wykonano otwór w główce kurka - ząb wyrzutnika przesunięto na środek górnej ścianki szkieletu - zmieniono kształt przerywacza - w tylnej części chwytu wykonano gniazdo zaczepowe do mocowania dostawnej kolby-futerału - kształt wycięcia muszki i szczerbinki zmieniono z prostokątnego na trójkątny

Rysunek 5 Zespoły ruchome pistoletów wz. 32 (u góry) i wz. 35 Widoczne różnice w kształcie tylnej 5 części zamków

4 5

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/ http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

Rysunek 6 Szkielety pistoletów wz. 32 (u dołu) i seryjnego wz. 35. Widoczne różnice w układzie wyrzutnika – przesunięty w lewo na prototypie i centralny w pistolecie seryjnym6

Na zamkach egzemplarzy prototypowych umieszczono napis „Państwowe wytwórnie uzbrojenia, fabryka karabinów 1930”. Departament Uzbrojenia zmienił nazwę pistoletu na VIS co w języku łacińskim znaczy siła. Seria próbna, której produkcję uruchomiono na przełomie 1932 i 1933 r. w Fabryce Broni w Radomiu. Na zamkach egzemplarzy serii próbnej umieszczono napis „Państwowe wytwórnie uzbrojenia, fabryka broni w Radomiu”, natomiast po drugiej stronie zamka umieszczono napis „VIS cal. 9 mm Pat. Nr 15567”. Na szkielecie w pobliżu kabłąka wybijano numery serii, a na kabłąku umieszczano znak kontroli jakości.

6

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

Rysunek 7 Pistolet WiS wz. 32 z partii informacyjnej nr ser. 0003 7

VIS wz 1935 do produkcji seryjnej trafił w 1936 roku w Fabryce Broni w Radomiu i od tegoż właśnie roku wprowadzano go na uzbrojenie jako broń osobistą kadry zawodowej. W 1936 roku wyprodukowano ich 5000 egzemplarzy, a do wybuchu wojny około 40000 egzemplarzy. Zamek produkowanej seryjnie broni opatrzony był napisem „F.B. Radom”, poniżej rok produkcji oraz godło Polski oraz napis „VIS wz. 35 pat. Nr 15567”. Na szkielecie umieszczano znak przestrzeliwania i kontroli jakości oraz pięciocyfrowy numer broni.

7

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

Rysunek 8 Elementy składowe VIS wz. 358

Wybuch wojny wstrzymał produkcję VIS’ów, którą Niemcy wznowili w połowie 1940 r. przy współpracy firmy Steyr-Daimler-Puch. Niemieckie VIS’y były produkowane w kilku wersjach. Każda seria była oznaczona literą alfabetu od A do Z i czterema cyframi od 0001 do 9999. Do końca 1940 roku oznaczano je literami od A do D. Lata 1941 do 1943 oznaczenie literowe to od E do W. od serii M nie umieszczano już napisu „P-35p” ponieważ były mniej starannie wykonane. Niepolerowana powierzchnia, cienka warstwa oksydy oraz niewielkie luzy w prowadnicach szkieletu i zamka. W 1944 pistolet wersji III oznaczano literami od Z oraz od A do J. Wersja ta nie posiada zaczepu zamkowego, a kołki utrzymywane 8

http://www.2mps.org/rekonstrukcja/vis.html

w szkielecie przez ten zaczep były zanitowane. Okładki wykonywano już z ebonitu. Z końcem 1944 roku w związku zbliżającym się frontem przeniesiono produkcję do Austrii gdzie maszyny do produkcji pistoletu zostały zainstalowane w firmie Steyr.

Rysunek 9 Opisy na zamkach pistoletów Vis (od góry): polskiego z roku 1939, niemieckiego z 1941 r. 9 z dodatkowym napisem P35(p) oraz niemieckiego z roku 1944

Pistolety IV wersji produkowane w Austri produkowano do kwietnia 1945 r. Oznaczono je literką K. Początkowe partie produkowane były z napisem „FB RADOM VIS Mod 35 Pat Nr 15567”, a końcowe partie już z napisem „bnz”, okładki z tworzywa sztucznego o innym kształcie bez napisu „VIS”, uproszczony mechanizm powrotny i donośnik magazynka z pistoletu Walther P-38. Usunięto zaczep zamkowy,

9

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

a poszczególne części były luźno pasowane i nie numerowane. Niemcy na własne potrzeby wyprodukowali około 350000 egzemplarzy VIS’a.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA        

Pistolet samopowtarzalny (pistolet automatyczny) Przystosowany do prowadzenia ognia pojedyńczego Mechanizm uderzeniowy typu kurkowego z kurkiem odkrytym Pistolet działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, Do przeładowania broni wykorzystywana jest energia odrzutu zamka Zasilanie realizuje magazynek pudełkowy jednorzędowy Mechanizm powrotny umieszczony pod lufą Zabezpieczaenie przed przypadkowym wystrzałem realizuje bezpiecznik chwytowy

Rysunek 10 Pistolet Vis wz. 35 rozłożony częściowo

10

10

http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygrysy-mieli-visy,1081/

BUDOWA PISTOLETU            

Szkielet Lufa Zamek Magazynek Mechanizm powrotny Mechanizm spustowy Mechanizm uderzeniowy Zatrzask zamka Zaczepu zamka Zwalniacz kurkowy Samonastawny bezpiecznik chwytowy Osada sprężyny kurkowej

DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE                

Masa bez magazynka .......................... 0,950 kg Masa z magazynkiem bez nabojów ...... 1,023 kg Masa z magazynkiem z nabojami ......... 1,120 kg Masa magazynka .................................. 0,073 kg Pojemność magazynka ......................... 8 nabojów Masa magazynka załadowanego .......... 0,170 kg Długość pistoletu ................................... 200 mm Wysokość pistoletu ............................... 140 mm Długość lufy........................................... 120 mm Długość części bruzdowej ..................... 100 mm Liczba bruzd .......................................... 6 Skok bruzd ............................................ 250 mm Prędkość początkowa pocisku .............. 345 m/s Energia początkowa pocisku ................. 446 J Donośność skuteczna ........................... 50 m Szybkostrzelność praktyczna ................ 10 strz/min

AMUNICJA Pistolet został zaprojektowany do naboju pistoletowego 9x19 mm Parabellum.

REPLIKA VIS’a W sierpni 1992 r. wykonano dwie repliki oznaczone numerami A00001 oraz A00002, które zaprezentowano na II Międzynarodowych Targach Techniki Wojskowej w Sopocie. Na Zamku umieszczono napis „F.B.RADOM, 1992, VIS-wz.35 pat. Nr 15567” a na drugiej stronie zamka numer broni.

Bibliografia 1. Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak; 9 mm pistolet samopowtarzalny VIS wz. 1935; wydawnictwo Bellona 2. Zdzisław Walczak; 9 mm PISTOLET wz. 1935 VIS; wydawnitow MON 3. INSTRUKCJA O BRONI i INSTRUKCJA STRZELECKA część VIII Pistolet VIS wz. 35; Warszawa 1937

STRONY INTERNETOWE 1. http://ioh.pl/artykuly/pokaz/a-na-tygry ... visy,1081/ 2. http://www.2mps.org/rekonstrukcja/vis.html 3. http://wojskoitechnika.cba.pl/aaa/vis/autor.htm 4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Wilniewczyc

Marcin Niedzwiecki