2003

mgr inĪ. Jacek Suchanek „AUDENS” Elektronika, Informatyka, Automatyka ul. Wyáom 28, 61-671 PoznaĔ studium doktoranckie Instytut Elektroniki i Telekomunikacji Politechnika PoznaĔska [email protected]

Poznañskie Warsztaty Telekomunikacyjne Poznañ 11-12 grudnia 2003

TRANSMISJA DANYCH W ENERGETYCZNEJ SIECI ZASILAJĄCEJ Streszczenie: W referacie omówiono wykorzystanie energetycznej sieci zasilającej niskiego napiĊcia 230V/400V do transmisji danych. Przedstawiono istniejące rozwiązania ukáadów transmisji danych w sieci energetycznej oraz wyniki doĞwiadczeĔ z wybranymi ukáadami przeprowadzone przez autora. Omówiono takĪe zastosowania transmisji danych w sieci energetycznej.

1. WSTĉP Od dawna obserwuje siĊ zainteresowanie wykorzystaniem energetycznej sieci zasilającej do transmisji danych. Znane są systemy telefonii noĞnej, stosowane przez energetykĊ zawodową, wykorzystujące linie wysokiego napiĊcia, które polegają na nadawaniu zmodulowanego sygnaáu wysokiej czĊstotliwoĞci w linii. Transmisja sygnaáów w liniach rozdzielczych niskiego napiĊcia 230V/400V stwarza duĪo wiĊksze problemy w porównaniu z liniami przesyáowymi wysokich napiĊü. Linie przesyáowe są praktycznie wolne od zakáóceĔ i stanowią nierozgaáĊzione odcinki poáączeĔ. Natomiast linie rozdzielcze niskiego napiĊcia mają rozgaáĊzioną konfiguracjĊ zmieniającą siĊ w czasie zaleĪnie od doáączanych odbiorników. Podobnie zmienny w czasie zakres zakáóceĔ generowanych przez doáączane odbiorniki silnie oddziaáuje na sygnaá transmisji danych. 2. ZAGADNIEIA PODSTAWOWE W miĊdzynarodowej terminologii dotyczącej transmisji danych w sieci energetycznej niskiego napiĊcia stosowany jest skór PLC, którego rozwiniĊcie ma znaczenie „Power Line Communication” ( komunikacja w linii energetycznej ) lub zamiennie „Power Line Carrier” ( fala noĞna w linii energetycznej ). Transmisja danych w sieci energetycznej polega na nadawaniu modulowanego sygnaáu napiĊciowego wysokiej czĊstotliwoĞci naáoĪonego na napiĊcie 230V/400V - 50Hz. Wykorzystywane są czĊstotliwoĞci zawierające siĊ w zakresie 3 - 500 kHz, chociaĪ od niedawna obserwuje siĊ takĪe stosowanie czĊstotliwoĞci kilkudziesiĊciu megaherców do budowy systemów szerokopasmowych. Wykorzystanie sieci energetycznej niskiego napiĊcia do transmisji danych regulowane jest przez normĊ PN-EN 50065 ( 2002 r. ): „Transmisja sygnaáów w sieciach elektrycznych niskiego napiĊcia w zakresie

czĊstotliwoĞci od 3 kHz do 148,5 kHz”. Norma PN-EN 50065 nie narzuca sposobu modulacji lub kodowania sygnaáu, a jedynie definiuje zakresy czĊstotliwoĞci, poziom sygnaáów oraz zawartoĞü znieksztaáceĔ. W Tabeli 1. przedstawiono podziaá pasm czĊstotliwoĞci do komunikacji w sieci energetycznej. Pasmo

Zakres czĊstotliwoĞci 3 - 9 kHz

A

9 - 95 kHz

B

95 - 125 kHz

C

125 - 140 kHz

D

140 - 148.5 kHz

Przeznaczenie Wyáącznie dla dostawcy energii Dla dostawcy energii i licencjonowanych uĪytkowników Dla odbiorców bez ograniczeĔ Dla odbiorców z kontrolą dostĊpu Dla odbiorców bez ograniczeĔ

Tabela 1: Pasma czĊstotliwoĞci przeznaczone do transmisji danych w sieci energetycznej wedáug normy PN-EN 50065 cz.1. Do transmisji danych w sieci energetycznej wykorzystuje siĊ rozwiązania znane z transmisji radiowej. Nie mniej muszą one byü modyfikowane do specyficznych warunków panujących w sieci energetycznej niskiego napiĊcia. Specyfika wykorzystania sieci energetycznej do transmisji danych polega gáównie na nastĊpujących uwarunkowaniach: 1. DuĪy poziom zakáóceĔ o zmiennych parametrach zaleĪnych od pracujących odbiorników. 2. Zmienna topografia wynikająca z doáączanych i odáączanych odcinków w sieci. 3. Silne táumienie sygnaáów wysokiej czĊstotliwoĞci. Dostawcy rozwiązaĔ z tej dziedziny zakáadają pracĊ ukáadów przy táumieniu sygnaáu do 60 dB miĊdzy nadajnikiem a odbiornikiem. 4. Praca ukáadów wyjĞciowych praktycznie przy obciąĪeniu zwarciowym. Przyjmuje siĊ, Īe impedancja zastĊpcza sieci energetycznej dla wykorzystywanych zakresów czĊstotliwoĞci wynosi poniĪej 10 Ÿ. 5. KoniecznoĞü skutecznego zabezpieczenia ukáadu transmisji przed przepiĊciami generowanymi w sieci energetycznej. Schemat blokowy typowego ukáadu transmisji danych w sieci energetycznej przedstawiono na Rysunku 1. Zawiera on nastĊpujące elementy.

3. PRZYKàADY UKàADÓW TRANSMISJI DANYCH W SIECI ENERGETYCZNEJ Sygnaá w. cz. 1

Sygnaá TTL 2

Dane 3

4

Sygnaá w. cz. + napiĊcie sieci

Interfejs 5

Sieü 230V / 400V

1 - ukáad separacji 2 - modulator / detektor 3 - mikroprocesor 4 - interfejs zewnĊtrzny 5 - ukáady wspomagające

Rys 1. Schemat blokowy ukáadu PLC Ukáad separacji systemu od napiĊcia sieci i zabezpieczający przed przepiĊciami ( 1 ). Skáada siĊ zwykle z szeregowo poáączonego kondensatora na którym odkáada siĊ napiĊcie sieci, transformatora separującego w.cz. i typowych elementów zabezpieczeĔ przeciwprzepiĊciowych. Ukáad modulatora / detektora ( 2 ) realizujący modulacjĊ fali noĞnej uĪytecznym sygnaáem cyfrowym oraz detekcjĊ sygnaáu odebranego z sieci. System mikroprocesorowy zarządzający caáym ukáadem ( 3 ), kontrolujący poprawnoĞü transmisji poprzez generacjĊ sum kontrolnych, przygotowanie i kontrolĊ ramek. Interfejs sáuĪący do poáączenia z systemem uĪytkowym ( 4 ). Stosowane są tu typowe systemy transmisji szeregowej, jak RS-232, RS-485 lub sygnaáy TTL. Spotykane są takĪe poáączenia równolegáe. Elementy dodatkowe niezbĊdne do pracy caáego systemu ( 5 ) jak np. generatory czĊstotliwoĞci, pamiĊci póáprzewodnikowe, zasilacze. W niektórych rozwiązaniach te elementy są scalone z innymi elementami systemu, a w innych naleĪy je wykonaü osobno. W prostych systemach transmisji PLC wykorzystuje siĊ ukáad dwuprzewodowy: jeden przewód fazowy i przewód neutralny. W wielu wypadkach obserwuje siĊ przenikanie sygnaáu miĊdzy przewodami fazowymi, co eliminuje koniecznoĞü montaĪu elementów mostkujących dla wysokich czĊstotliwoĞci. Pozwala to na komunikacjĊ miĊdzy ukáadami podáączonymi do róĪnych faz. Dla polepszenia skutecznoĞci niektóre rozwiązania uĪywają poáączenia miĊdzyfazowego lub dwóch ĞcieĪek transmisji sygnaáu: przewód fazowy i przewód neutralny oraz przewód neutralny i ochronny. W opisywanych systemach PLC zakáada siĊ transmisjĊ maksymalnie w obszarze objĊtym zasilaniem z jednej podstacji transformatorowej, t.z.n. musi wystĊpowaü galwaniczne poáączenie miĊdzy ukáadami wymieniającymi informacjĊ lub przesáuch miĊdzy przewodami fazowymi. Sygnaáy nadawane w sieci niskiego napiĊcia nie podlegają propagacji przez transformatory energetyczne Ğredniego napiĊcia.

PoniĪej przedstawiono przegląd ukáadów stosowanych do transmisji danych w sieci energetycznej dostĊpnych w ofercie handlowej. Ukáady te przedstawiono w kolejnoĞci od najstarszych i najprostszych do najnowszych rozwiązaĔ w tej dziedzinie. Stosowane są znane sposoby modulacji sygnaáu: ASK, FSK oraz modulacja z rozproszonym widmem ( Spread Scectrum Carrier ). Ukáady o modulacji ASK. Na początku lat 90 firma „PHILIPS” wprowadziáa na rynek ukáad typu NE5050, a w drugiej poáowie lat 90 jego ulepszoną wersjĊ TDA5051A. Ukáady te są przeznaczone gáównie do transmisji danych w sieci energetycznej wewnątrz budynków dla celów ich automatyzacji oraz ochrony. Oba ukáady wykorzystują modulacjĊ ASK i mają nastĊpujące podstawowe parametry: czĊstotliwoĞü noĞna 120 kHz ( NE5050 ), 132,5 kHz ( TDA5051A ); czuáoĞü 1,5 mVRMS ( NE5050 ), 82 dBµV ( TDA5051A ); szybkoĞü transmisji 1200 bitów/s. Standard X10. Jest to standard powstaáy i wykorzystywany gáównie w Stanach Zjednoczonych. Przeznaczony jest do prostej automatyki budynków. Polega na nadawaniu paczek impulsów o okreĞlonej czĊstotliwoĞci w chwili przejĞcia sinusoidy napiĊcia zasilania przez zero. SkutecznoĞü tego systemu jest nieduĪa i ma on opiniĊ raczej zabawki technicznej niĪ profesjonalnego rozwiązania. Ukáady o modulacji fazy FSK. Przedstawicielem tego systemu jest ukáad ST7537 firmy „ST-Thomson Microelectronics”. Podobnie jak poprzednie ukáady, przeznaczony jest on do przesyáania danych wewnątrz budynków. Podstawowe parametry to: czĊstotliwoĞü noĞna 132,45 kHz, odstĊp czĊstotliwoĞci 1200 Hz, czuáoĞü 1 mVRMS, szybkoĞü transmisji 1200 bitów/s. Ukáady o modulacji SFSK. W roku 1998 firma „ALCATEL” zaoferowaáa nowy ukáad scalony typu MTC30585 pracujący w systemie modulacji SFSK ( spread FSK ), która jest odmianą modulacji FSK i róĪni siĊ od niej duĪym odstĊpem prąĪków obu czĊstotliwoĞci ( 10 kHz ). Ukáad ten jest przeznaczony do komunikacji w sieci energetycznej do celów odczytów stanów liczników energii elektrycznej oraz sterowania obciąĪeniami i przeáączaniem taryf. Z tego powodu wykorzystuje pasmo A wedáug normy PN-EN 50065. Podstawowe parametry tego ukáadu są nastĊpujące: czĊstotliwoĞü noĞna programowana w zakresie 9 - 95 kHz, czuáoĞü 400 µV, szybkoĞü transmisji 1440 bitów/s. Ukáady wykorzystujące modulacjĊ z widmem rozproszonym. PoniĪej opisano kilka przykáadów rozwiązaĔ systemów z rozproszonym widmem. Korporacja „ECHELON” oferuje sieci w technologia LON-WORKS. DostĊpne są tu takĪe rozwiązania wykorzystujące sieü energetyczną jako medium transmisji danych. Oferowane są trzy rodzaje modemów do komunikacji w sieci energetycznej: PLT-10A, PLT-21 i PLT-30 o parametrach przedstawionych w Tabeli 2.

Zastosowanie Pasmo wg. PN-EN 50065 Specjalne PLT-10A 10 kbitów/s 100 - 450 kHz - po za normą OgólnodostĊpne PLT-21 5 kbitów/s 125 - 140 kHz - Pasmo C Komunikacja z PLT-30 2 kbitów/s 9 - 90 kHz licznikami - Pasmo A Symbol

SzybkoĞü transmisji

Pasmo czĊstotliwoĞci

Tabela 2: Parametry ukáadów systemu LON-WORKS. System o nazwie wáasnej "Adaptive Spread Spectrum" firmy ANI USA. System ten wykorzystuje opatentowaną odmianĊ metody modulacji z rozproszonym widmem. Polega ona na tym, Īe nadajnik dokonuje pomiaru poziomu sygnaáu w sieci podczas nadawania i koryguje selektywnie wzmocnienie nadajnika zaleĪnie od poziomu táumienia sygnaáu w sieci. W celu zwiĊkszenia efektywnoĞci transmisji wykorzystywane są dwa tory transmisyjne: tor wykorzystujący przewody miĊdzyfazowe lub przewód fazowy i przewód zerowy oraz tor wykorzystujący przewody zerowy i ochronny. DziĊki tym zabiegom uzyskano jakoĞü transmisji porównywalną z poáączeniem kablowym. DostĊpne są trzy wersje ukáadów: PLC48, PLC192 oraz PLC1000. Podstawowe dane tych ukáadów przedstawiono w Tabeli 3. Ukáady firmy ANI przeznaczone są gáównie do zastosowaĔ przemysáowych: sterowanie, telemetria, komunikacja z licznikami. Symbol

SzybkoĞü Pasmo transmisji czĊstotliwoĞci

PLC48

4800 bitów/s

23,75 - 71,25 kHz

PLC192

19200 bitów/s

134,4 - 403,2 kHz

PLC1000

100 kbitów/s

0 - 537,6 kHz

czĊstotliwoĞci wykraczające po za zakresy okreĞlone w normie PN-EN 50065. Dlatego spotykają siĊ one z oporem n.p. Ğrodowisk krótkofalarskich, które obawiają siĊ zbyt duĪego wpáywu transmisji PLC na radiokomunikacjĊ na falach dáugich, Ğrednich i krótkich. 4. ZASTOSOWANIE TRANSMISJI DANYCH W SIECI ENERGETYCZNEJ Transmisja w sieci energetycznej moĪe znaleĨü zastosowanie przede wszystkim tam, gdzie wyeliminuje ona koniecznoĞü prowadzenia poáączeĔ kablowych, jeĪeli ich koszt przekracza koszt takiego systemu. TakĪe moĪe umoĪliwiü komunikacjĊ z urządzeniami ruchomymi zasilanym z sieci trakcyjnej przez pantografy lub urządzeniami ruchomymi podáączanymi w róĪnych miejscach instalacji elektrycznej. Podstawowe zastosowania transmisji w sieci energetycznej są nastĊpujące: 1. Automatyka budynków, czyli sterowanie ogrzewaniem, oĞwietleniem, klimatyzacją i.t.p. 2. Ochrona i monitorowanie obiektów. 3. Systemy przemysáowe jak sterowanie, telemetria. 4. Systemy szerokopasmowe przeznaczone do rozpowszechniania internetu. 5. Energetyka zawodowa, n.p. systemy zdalnych odczytów stanów liczników, sterowanie zmianą taryf, sterowanie i telemetria w urządzeniach energetycznych. Sieü 15 kV Do oĞrodka przetwarzania

Standard PN-EN 50065 Pasmo A ISO 10368 ( USA ) Standard ISO 10368 ( USA )

Tabela 3: Parametry ukáadów firmy ANI Inc. OfertĊ podobną do ANI Inc. ma firma "Intellon" USA. Obejmuje ona kilka rozwiązaĔ róĪnego przeznaczenia. Technologia szerokopasmowa. W ostatnim czasie zaczĊáy siĊ pojawiaü zapowiedzi oraz pierwsze instalacje systemów transmisji danych w paĞmie 16 Mb/s - 20 Mb/s za pomocą sieci energetycznej. Systemy te zakáadają transmisjĊ szerokopasmową, ale gáównie wewnątrz budynku lub na krótkich dystansach. Na przykáad firma NOR z Kanady oferuje system, który wymaga instalacji terminatorów dopasowujących falowo poáączenia energetyczne w kaĪdym miejscu, gdzie nastĊpuje rozgaáĊzienie sieci. Inny system zapewnia komunikacjĊ ok. 100 m od stacji bazowej. Jak z tego wynika, systemy szerokopasmowe nie nadają siĊ do natychmiastowego zastosowania w kaĪdej sieci energetycznej. Systemy te wykorzystują

Rozdzielnia NN

K

Sieü NN

LR

L

L

L

K - koncentrator danych L - licznik energii LR - licznik z funkcją retransmisji NN - niskie napiĊcie ( 230V/ 400V )

Rys 2. System komunikacji z licznikami energii elektrycznej z wykorzystaniem komunikacji PLC

Najbardziej predysponowany do zastosowania transmisji PLC jest system komunikacji z licznikami energii elektrycznej. System taki sáuĪy do automatycznego odczytu wskazaĔ liczników, zdalnego programowania stref taryfowych oraz zdalnego sterowania obciąĪeniami.

W skáad takiego systemu wchodzą liczniki wyposaĪone w przystawki komunikacyjne oraz koncentrator danych. Koncentrator sáuĪy do zbierania danych z liczników i przesyáania ich dalej do oĞrodka przetwarzania informacji. Koncentrator moĪe obsáugiwaü liczniki zainstalowane na fragmencie sieci zasilanym z jednego transformatora Ğredniego napiĊcia. Schemat poglądowy sytemu wedáug powyĪszego opisu przedstawiono na Rysunku 2. 5. WINIKI DOĝWIADCZEē I WNIOSKI Z EKSPOATACJI SYSTEMÓW TRANSMISJI DANYCH DoĞwiadczenia przeprowadzono z nastĊpującymi ukáadami transmisji danych: NE5050, ST7537, PLT-21 oraz PLC192. We wszystkich przypadkach korzystano ze schematów aplikacyjnych zalecanych przez dostawców. PoniĪej przedstawiono wnioski z prób przeprowadzonych z tymi ukáadami. Próby z ukáadem NE5050 przeprowadzono w zakresie badania jakoĞci komunikacji w obrĊbie budynku jednorodzinnego. Uzyskano komunikacjĊ w zakresie caáego budynku na tym samym przewodzie fazowym. Stwierdzono bardzo silne zakáócanie transmisji przez róĪne urządzenia gospodarstwa domowego, co powodowaáo caákowite zerwanie poáączenia. Ze wzglĊdu na negatywne wyniki pierwszych prób, dalszych badaĔ z tym ukáadem nie prowadzono. Drugim badanym ukáadem byá ukáad ST7537. Wykonano próby w tym samym budynku, jak dla ukáadu NE5050. Uzyskano stabilną áącznoĞü w caáym budynku na tym samym przewodzie fazowym. Otrzymywano takĪe komunikacjĊ na róĪnych przewodach fazowych. Nie mniej áącznoĞü na róĪnych przewodach fazowych nie obejmowaáa caáego budynku i podlegaáa zakáóceniom w stopniu porównywalnym z ukáadem NE5050 dla jednego przewodu fazowego. Na tym samym przewodzie fazowym uzyskiwano komunikacjĊ miĊdzy sąsiednimi budynkami w odlegáoĞci ok. 50 m. Po tych wstĊpnych próbach podjĊto budowĊ doĞwiadczalnego systemu komunikacji z licznikami energii elektrycznej. DoĞwiadczalne systemy odczytowe zostaáy wykonane w trzech budynkach wielorodzinnych w róĪnych miastach: ZamoĞü, Wrocáaw i CzĊstochowa. Skáadaáy siĊ one z kilkunastu jednofazowych liczników energii elektrycznej wyposaĪonych w przystawki transmisyjne oraz koncentratora danych zainstalowanego na przyáączu budynku ( W.L.Z. - wewnĊtrzna linia zasilająca ). System komunikacji zbudowano w oparciu o ukáad modemu typu ST7537. Liczniki zostaáy wyposaĪone w przystawkĊ komunikacyjną przeznaczoną do podáączenia do jednego przewodu fazowego. Koncentrator posiadaá przystawkĊ komunikacyjną wykonaną w taki sposób, aby moĪna byáo ją podáączyü do trzech faz. Dane z koncentratora odczytywane byáy za pomocą interfejsu w podczerwieni zgodnego z normą PN-61107 lub modemu telefonicznego. Ukáad modemu ST7537 przeznaczony jest do komunikacji w paĞmie C wedáug

PN-EN 50065, tzn. w paĞmie odbiorcy. Jednak ze wzglĊdu na jego dostĊpnoĞü, niską cenĊ oraz áatwą aplikacjĊ zostaá on wybrany do instalacji doĞwiadczalnej. System byá tak skonfigurowany, Īe koncentrator nawiązywaá komunikacjĊ z kaĪdym licznikiem co godzinĊ, aby w pamiĊci koncentratora znajdowaáy siĊ w miarĊ aktualne stany liczników, rejestrowano takĪe statystykĊ poprawnoĞci komunikacji. Uzyskane w ten sposób dane pozwalaáy oceniü jakoĞü wybranego systemu komunikacji. ObserwacjĊ systemu prowadzono przez okoáo 6 miesiĊcy. Wnioski z obserwacji są nastĊpujące: 1. Najtrudniejsze warunki komunikacji pokrywaáy siĊ ze szczytami porannym i wieczornym poboru energii ( tj. godziny ok. 6:00 - 10:00 i 14:00 - 23:00 ). W tych godzinach nie uzyskiwano poprawnej komunikacji z 20 - 30 % wszstkich liczników. W okresie szczytowym ze wzglĊdu na duĪą iloĞü wáączonych odbiorników mamy do czynienia z najwiĊkszym poziomem zakáóceĔ. 2. W pozostaáych godzinach doby uzyskiwano poprawną komunikacjĊ prawie ze wszystkimi licznikami. ZwiĊkszenie jakoĞci komunikacji związane byáo ze spadkiem poziomu zakáóceĔ. 3. Zarejestrowano pojedyncze lokalizacje liczników z którymi uzyskanie komunikacji byáo bardzo trudne i koncentrator nawiązywaá z tymi licznikami poprawną komunikacjĊ raz na kilka dni w godzinach nocnych ( ok. 1:00 - 4:00 ). Liczniki te byáy umieszczone na najwyĪszych piĊtrach, wiĊc najdalej od koncentratorów. TrudnoĞci w komunikacji wystĊpowaáy w budynkach starych, gdzie nie byá dokáadnie znany przebieg instalacji energetycznej. Na jakoĞü osiągniĊtych rezultatów miaá takĪe wpáyw zastosowany system transmisji tj. system modulacji FSK i pasmo transmisji. System FSK byá podatny na zakáócenia w Ğrodowisku bogatym w zakáócenia o szerokim widmie czĊstotliwoĞci. Relatywnie wysoka czĊstotliwoĞü noĞna podlegaáa silnemu táumieniu przez sieü energetyczną. Dla uzyskania wyników porównawczych wybrano lokalizacje liczników, z którymi uzyskanie komunikacji w opisanym wyĪej systemie byáo bardzo trudne. W tych lokalizacjach przeprowadzono próby komunikacji miĊdzy licznikiem a koncentratorem za pomocą ukáadu PLT-21 pracującego w systemie modulacji z rozproszonym widmem. Uzyskano stabilną áącznoĞü miĊdzy tymi lokalizacjami w godzinach szczytowych. Prowadzono takĪe próby z ukáadami PLC192 wykorzystującymi takĪe modulacjĊ z rozproszonym widmem. Próby wykonano w budynku jednorodzinnym. Uzyskano stabilną áącznoĞü w zakresie caáego budynku na wszystkich fazach. Przeprowadzono takĪe próby w innych miejscach. Uzyskano stabilną áącznoĞü w wiĊkszoĞci przypadków. W kilku miejscach nie uzyskano stabilnej áącznoĞci. W tych miejscach nie moĪna byáo jednoznacznie stwierdziü przebiegu linii energetycznych, na których prowadzono próby. Z przeprowadzonych prób wynika jednoznaczna przewaga systemów z modulacją w rozproszonym widmie. Systemy „klasyczne” FSK mogą byü stosowane wewnątrz budynków w aplikacjach nie wymagających bezwzglĊdnej pewnoĞci komunikacji. TakĪe zdecydowanie niĪsze koszty tych systemów w porównaniu z systemami z rozproszonym widmem przemawiają za ich

wykorzystaniem w prostych aplikacjach. Dla aplikacji, gdzie naleĪy zapewniü stabilną komunikacjĊ na dalsze odlegáoĞci niĪ zakres jednego budynku naleĪy korzystaü z systemów z rozproszonym widmem. WNIOSKI Na podstawie zebranych doĞwiadczeĔ oraz obserwacji rynku wynika, Īe w pewnych warunkach transmisja danych w sieci energetycznej moĪe byü skuteczną alternatywą dla innych powszechnie stosowanych sposobów transmisji danych i nie naleĪy jej traktowaü jako ciekawostki technicznej. W wypadkach, gdzie wykonanie dedykowanego poáączenia kablowego moĪe byü kosztowne, a áącznoĞü radiowa niepewna, wykorzystanie systemu PLC moĪe przynieĞü takĪe korzyĞci ekonomiczne. Nie wymaga on Īadnych dodatkowych zabiegów, jak np. instalacji okablowania, anten lub ponoszenia opáat dzierĪawy pasm radiowych. Ukáady transmisji danych w sieci energetycznej nie są takĪe zamkniĊtymi rozwiązaniami pod wzglĊdem technicznym. Z przeprowadzonych badaĔ wynika, Īe wskazane jest prowadzenie poszukiwaĔ w kierunku dopasowania rozwiązaĔ do konkretnych potrzeb oraz zwiĊkszenie jakoĞci transmisji. MoĪna wyróĪniü tu dwie przeciwstawne grupy zainteresowaĔ. Pierwsza to zastosowania zastĊpujące poáączenia kablowe. Kierunki rozwojowe tych systemów to dąĪenie do zwiĊkszania szybkoĞci transmisji i oraz zasiĊgu. Druga grupa, to systemy przeznaczone do komunikacji z licznikami energii elektrycznej. Dla tego

zastosowania istotnym parametrem jest koszt systemu, szczególnie koszt przystawki komunikacyjnej dla licznika. Dlatego naleĪy dąĪyü do zapewnienia niskiej ceny ukáadów kosztem obniĪenia parametrów technicznych takich jak szybkoĞü transmisji, zasiĊg. System taki musi byü rozpatrywany w caáoĞci, a nie jako zapewniający poáączenie miĊdzy dwoma punktami sieci w dowolnych warunkach. Systemami PLC szczególnie powinny siĊ zainteresowaü zakáady energetyczne, gdyĪ z powodów naturalnych są one operatorami sieci energetycznych i powinny poszukiwaü dodatkowych korzyĞci z ich wykorzystania. SPIS LITERATURY [1] Z. Kaspar, Konnex connectivity with MCU - based power line modem, Embedded-Control-Europe vol. 5/03, s. 62-63, 2003 [2] PN-EN 50065, Transmisja sygnaáów w sieciach elektrycznych niskiego napiĊcia w zakresie czĊstotliwoĞci od 3 kHz do 148,5 kHz, 2002 [3] ST7537 Home Automation Modem, SGS-Thomson Microelectronics, 1994 [4] ICs for Data Communiactions Data Handbook, BOOK IC19 1992, Philips-Semiconductors, 1992 [5] LonWorks Technology Device Data, DL159/D REV 3, Motorola, 1997 [6] MTC-30585 SFSK PLC Modem Reference Manual, ALCATEL, 1998 [7] AN192M Powerline Network Communication Module, ANI Inc., 1996