‹çindekiler Contents

Sayı: 285 / Mart 2009 • Issue: 285 / 2009 March

BAŞYAZI editorial

32

12

TÜRSAB’ın 2008 Faaliyetleri

Başaran Ulusoy: “Haliç’e bir gerdanlık daha taktık” Başaran Ulusoy: “We have put another necklace on the Golden Horn”

TÜRSAB’S activities in 2008

36 Dikilitaş efsanesi İstanbul’un tılsımı mı? The legend of Obelisk: Is it the charm of İstanbul?

40

TEKRAR MERHABA Hi again

Asitane; Osmanlı mutfağından gelen lezzet Asitane; flavor from the Ottoman cuisine

4 Türkiye: O artık bir turizm devi Turkey: It is a tourism giant now

24

Rio rüzgarları dünyayı sardı Rio breezes covered the world

44 Türk Sineması altın çağında Golden age of the Turkish Cinema

48 Dünyadan turizm endüstrisi haberleri News about tourism industry throughout the world

50 Kilis’in saklı güzellikleri Hidden beatuies of Kilis

56 Kaşığın tarihi History of the spoon

18

60

İstanbul’un yazılı tarihi değişti İstanbul’s written history has changed

Dünyadan ilginç notlar Curious notes throughout the world

Sorumlu Yaz› ‹şleri Müdürü/Managing Editor

TÜRSAB

Feyyaz YALÇIN

Tel: (0.212) 259 84 04 Faks: (0.212) 259 06 56

Yay›n Yönetmeni/Editor Ayşim ALPMAN

TÜRSAB

TÜRSAB ad›na Yay›n Koordinatörü

TÜRK‹YE SEYAHAT ACENTALARI B‹RL‹⁄‹

Publication Coordinator on behalf of TÜRSAB

taraf›ndan ayl›k olarak yay›nlan›r

Arzu ÇENG‹L

Published monthly by ASSOCIATION OF TURKISH TRAVEL AGENCIES ISSN 1300-3364 Yerel Süreli Yay›n/Local Periodical

Görsel Yönetmen/Art Director

• TÜRSAB ad›na Sahibi Owner on behalf of TÜRSAB Başaran ULUSOY

Dikilitaş Mah. Aş›k Kerem Sk.No: 42 34394 Beşiktaş-‹stanbul/Türkiye www.tursab.org.tr/e-mail:[email protected] Editoryal ve Görsel Haz›rl›k Editorial and Visual Preparation

Özgür AÇIKBAŞ Çeviri/Translation Anahid HAZARYAN Bask›/Printing: Müka Matbaa Tel: (0.212) 549 68 24 Bask› Tarihi: 08/03/2009

BRONZ YAYIN Tel: (0.212) 244 85 37-38 Faks: (0.212) 244 85 34 Pürtelaş mah. Güneşli sk. No:22 D:1 34433 Cihangir-‹stanbul/Türkiye [email protected]

TÜRSAB DERG‹, Bas›n Konseyi üyesi olup, Bas›n Meslek ‹lkeleri’ne uymaya söz vermiştir. TÜRSAB DERG‹’de yay›nlanan yaz› ve fotoğraflardan kaynak gösterilmeden al›nt› yap›lamaz. TÜRSAB MAGAZINE is a member of the Turkish Press Council and has resolved to abide by the Press Code of Ethics. None of the articles and photographs published in the TÜRSAB MAGAZINE maybe quoted without mentioning of resource.

Bir yıla yakın bir aradan sonra, TÜRSAB dergisinin, bu yeni yayın döneminde, siz değerli üyelerimiz ve seçkin okurlarımızla, bu köşede tekrar birlikte olmanın mutluluğunu duyuyorum. Okurlarımızın, TÜRSAB dergisinin önceki yayın dönemindeki işlevine ilişkin değerlendirmeleri, geride bıraktığı boşluğun yarattığı duyguları, özlemi ifadeleri; dergimizin yeni yayın yaşamını başlatma kararımızda, bizim için en güçlü neden ve son derece değerli teşvik unsurları olmuştur. TÜRSAB dergisinin bu yepyeni sayfalarını siz değerli okurlarımıza “Tekrar Merhaba” diye açarken, birkaç satırla da olsa Türkiye turizminin durumuna ve 2009 beklentilerine kısaca değinmek istiyorum.

I’m very happy to meet our distinguished members and readers as our TÜRSAB magazine appears once again after one year break. In our decision to revive the magazine, we have been greatly encouraged by the assessments of our readers about the function of TÜRSAB magazine during its previous publication and their wishes related to the reappearance of the magazine. As we open the new pages of TÜRSAB magazine to our distinguished readers by saying “Hi again”, I would like to take this opportunity to mention briefly the outlook of the Turkish tourism and the expectations for the year 2009.

“T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TÜİK” verilerine göre, 2008 yılında ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısı, 2007 yılına göre %12.83; yabancı turizm geliri ise %19.81 gibi çok yüksek büyüme oranları kaydetti. Küresel ekonomik krizin etkileri ile, dünya turizminin hız keserek gerilemeye başladığı bir dönemde, Türkiye turizminin dalgalanmalara rağmen yıl genelinde gerçekleştirdiği böylesine hızlı bir büyüme trendinin, çok olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

According to the figures of “the Ministry of Culture and Tourism of the Turkish Republic and TUIK”, the number of tourists visiting our country rose 12,83 per cent and the foreign tourism income rose 19,81 per cent in 2008 compared to the year 2007, both figures pointing out to substantial increases. In these dire times amid the global ecoonomic turmoil slowing down the global tourism, I think this fast growth trend of the Turkish tourism over the year despite fluctuations should be considered as a very positive development.

Buna karşın böyle bir trendin 2009 yılında gerçekleştirilmesinin kolay olmayacağının ve 2009’un zor bir yıl olacağının altını çizmek zorunluluğunu hissediyorum. Zira, küresel ekonomik kriz nedeni ile, dünya turizminde 2009-2010 beklentileri pek de olumlu bir tablo çizmiyor.

On the other hand, I have to state that it won’t be easy to catch this trend in 2009 and the year 2009 will be challenging. As we know, the global tourism outlook is gloomy for 2009-2010 as a result of the global economic crisis.

BAŞARAN ULUSOY TÜRSAB Başkan› The President of TÜRSAB

Krizin iç turizm ve seyahat pazarına yansımalarının talep üzerindeki olası etkileri de, konunun üzerinde durulması gereken bir diğer önemli yönüdür. Uluslararası turizm ve seyahat pazarındaki kritik tablo, önümüzdeki dönemin zor koşullarının aşılması ve sektörümüzün rekabet gücünün artırılması yönünde çeşitli tedbirlerin alınmasını ve etkin stratejilerin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.

The crisis likely to weigh on the domestic tourism and travel market is another critical issue to tackle. The challenges in the international tourism and travel market compel us to take necessary measures to overcome the hard times ahead and to enhance the competition power of our industry and to implement effective strategies.

Kamu ve özel sektör işbirliği ve gayretleri ile gerekenler yapılarak, Türkiye turizminin - büyüme hızında yavaşlama olsa dahi - zorluklara rağmen, yükseliş trendinin sürdürülebileceği görüşünde olduğumuzu özellikle belirtmek isteriz.

We believe that, the cooperation with the public and private sectors and necessary efforts will enable the Turkish tourism to maintain its rising trend -albeit a little slow- despite challenges.

2009 yılının, bu beklentilerin de ötesinde çok daha iyi bir yıl olması dileklerimizle “Tekrar Merhaba”.

So, we say “hi again” wishing that the year 2009 will be better than this anticipated outlook.

DOSYA file

TÜRKİYE: O ARTIK BİR TURİZM DEVİ Türkiye turizmi dış pazarlar bazında 2008 yılında son birkaç yıldır alıştığı yüksek irtifadan kopmadı. Hatta zirveye bir adım daha yaklaştı. 2 Cengiz Yücel/TÜRSAB AR-GE Departmanı - TÜRSAB Research & Development

Efes Celsus Kütüphanesi. Celsus Library in Ephesus.

B

4 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

irleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre Türkiye 2007 yılında turist sayısında 9. ve turizm gelirinde de 10. sıradaydı. 2008 yılına ait henüz kesinleşmemiş verilere göre Türkiye büyük ihtimal ile bu sıralamada 26 milyon 379 bin yabancı turist ile 8. ve turizm gelirinde de 21.9 milyar dolar ile 9. sıraya yerleşecek. Böylece Türkiye son iki yıldır dünyanın en büyük on varış ülkesi arasına hem turist sayısı, hem de turizm geliri kategorilerinde girmiş oluyor. Türkiye aslında son 5 yıldır ilk on içinde bir şekilde yer almıştı. İlk kez 2003 yılında turizm gelirlerinde 9. sıraya yerleşmiş ve 2004 yılında da turizm gelirinde 8. sırayı almıştı. 2005 yılında ilk kez hem turist sayısında hem de turizm gelirinde sırasıyla 9. ve 8. sıralarla zirvedekilerin arasındaydı. 2006 yılında turist sayısındaki yüzde 6’lık gerileme bu bazda ilk on dışında kalmamıza yol açtı. Ancak, o yıl bile turizm gelirlerinde 9. sırada tutunmayı başardı. Türkiye’nin son iki yıldır

Turkey: It is a tourism giant now The Turkish tourism sector maintained its higher position on the basis of foreign markets in 2008 also, which it has been familiar with for the last couple of years. It even took one step further and came closer to the summit. According to the figures of United Nations World Tourism Organization (UNWTO), in 2007 Turkey ranked 9th in the number of tourists and 10th in tourism revenues. According to the unofficial figures of the current year, Turkey will more likely climb to the 8th position in this list with 26 million 379 thousand foreign visitors and take the 9th position in tourism revenues with 21.9 billion dollars. Thus it will be among the first ten largest destination countries in the world with respect to both number of tourists and also tourism revenues. Indeed, Turkey has somehow been among the first ten in the last 5 years. It was in the 9th in tourism revenues for the first time in 2003 and took 8th rank in 2004 in the same category. It was the 9th and 8th respectively in number MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 5

geliyor. Örneğin yabancı turist sayısında 2007’de 5. sıradaki İtalya’ya gelenlerin yaklaşık yüzde 88’i Avrupa kıtasındaki ülkelerden geliyor. Bu oran 2. sıradaki İspanya için de yaklaşık yüzde 94 düzeyinde. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin büyük bölümü tatil ve eğlence amacıyla gelirken, akraba/dost ziyareti yok denecek kadar düşük bir oran teşkil ediyor. Tüm bunlar, turizm endüstrisinde konaklama biçimi olarak otel ve pansiyonların, ulaştırma aracı olarak da havayollarının yüksek kullanım oranlarına sahip olduğu Türkiye’nin ilk on içindeki yerinin endüstriyel anlamda daha yukarılarda olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Yeni Foça sahilleri, Urla sahilleri, Nemrut Dağı, Gümüldür’de mandalina ağaçları. A view from Yenifoça shores. A boat offshore in Urla. Nemrut Mountain. Tangerine trees in Gümüldür.

üst üste hem turizm gelirinde hem de yabancı turist sayısında ilk on içinde yer almış olması zirvedeki yerini sağlamlaştırdığını gösteriyor. Büyük varış ülkesi olmanın faydaları; • Öncelikle ekstra tanıtım demek. Özel bir tanıtım bütçesi olmadan milyonlarca kişiye doğrudan tanıtım yapma imkanı kazanılıyor. Artık dünyada çok büyük bir kitle tatil anılarını anlatırken Türkiye’den bahsediyor. • “Milyonlarca insanın gittiği bir destinasyon mutlaka iyidir” imajı kazanılıyor. Büyük destinasyon imajı Türkiye’ye gelmek isteyen bir yabancının güvenlik, hijyen ve kalite gibi konulardaki önyargı ve endişelerini azaltıyor. • Bu imaj endüstriyel ilişkilerde de avantaj yaratıyor. Pazar ülkelerdeki tur operatörleri özellikle de kriz 6 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

şartlarında satışı kolay olan varış ülkesine yatırım yapmak istiyor. • Kitlesel varış ülkeleri aynı havaalanına daha fazla kişi indirme imkanı yarattığı için maliyetler daha kontrol edilebilir oluyor. Tur operatörleri büyük varış ülkelerini ön plana çıkarmayı bu nedenle seviyor. • Büyük bir varış ülkesi olarak Türkiye’nin küresel ortak kültüre pek çok açıdan katılımı artıyor. Türkiye’ye gelen milyonlarca misafirden bir kısmı Türk kültürünün kendilerine hoş gelen bazı unsurlarını kendi ülkelerine taşıyorlar. İlk on içinde de farklı Türkiye’nin dünya turizminin ilk onu içindeki yerini analiz ettiğimizde bu liste içinde yer alan ülkeler arasında bazı

açılardan farklı özellikleriyle de ayırdedildiğini gözlüyoruz. Örneğin 2007 yılında 23,1 milyon yabancı turist sayısıyla Türkiye’nin bir sıra önünde yer alan Ukrayna’ya gelen turistlerin yüzde 90’ından fazlası eski Sovyet Cumhuriyetleri ve Doğu Avrupa ülkelerinden geliyorlar. Ayrıca akraba ziyaretleri bu ülkeye yapılan seyahatlerin içinde büyük bir oran teşkil ediyor. Zaten Ukrayna turizm gelirlerinde ilk on içinde bulunmuyor. Aynı listedeki İspanya, Fransa ve İtalya ise dünyanın en çok turist üreten ülkelerine sınır komşusudur. Oysa en çok turist gönderen ilk on ülke arasında hiçbiri ile kara sınırı komşusu olmayan Türkiye’nin yabancı turist profilinin yüzde 50’si AB ülkelerinden, yüzde 7’ye yakını Asya, Amerika, Avustralya ve Afrika’nın uzak ülkelerinden

of tourists and tourism revenues in 2005 for the first time. As a result of 6% recession in the number of tourists in 2006, we were out of the first ten on this basis. However, even in that year Turkey managed to stick to 9th position in tourism revenues. Turkey’s maintaining its position among the first ten in both categories for the last two years indicates that it has reinforced its higher position. Benefits of being one of the largest destination countries • It primarily means extra promotion. It allows direct promotion to millions of people without any special budget. Now a great mass is talking about their memories in Turkey when chatting with friends about their summer vacations. • It gives the image “if millions are going, then it must be good.” The image of being a large destination decreases

Değerli YTL’ye rağmen Dünya turizminin küresel kriz nedeniyle zorlandığı ve sadece yüzde 2 oranında büyüdüğü bir yılda Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısının yüzde 13 gibi bir oranda artması hem gurur verici, hem de dikkat edilmesi gereken bir gelişme. Çünkü, Türkiye’nin bu büyümeyi son 8 yıla göre parasının en değerli olduğu bir yılda yaşaması Türk turizminin fiyat ve kur avantajı dışındaki avantajlarının etkisiyle de geliştiğinin bir göstergesi olmuştur. Doların YTL karşısındaki değeri 2008 yılı ortalaması 1,30 YTL düzeyindeydi. 2007 yılının ilk 9 ayında ise bu değer 1,22 YTL olarak gerçekleşti. Bu gerçekten de son 8 yılın en düşük dolar değeridir. 2008 yılında Türk turizminin önündeki diğer bir engel ise; dünyada en çok ilgi çeken iki önemli spor olayının bu yıl içerisinde, hem de yüksek sezonun olduğu aylarda gerçekleşmesiydi. 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası Haziran ayı boyunca Avusturya ve İsviçre’de yerini alırken, 2008 Pekin Olimpiyatları da Ağustos ayında büyük bir başarıyla ve dünya kamuoyunun ilgisine mazhar olarak gerçekleşiyordu. Türkiye bu tür dev spor olaylarının

Solda, Bergama sokakları. Sağda Safranbolu evi. Altta Zeus heykeli. Left, Streets in Bergama. Right, Safranbolu house. Bottom, Statue of Zeus.

prejudices and anxieties of foreigners who wish to visit Turkey in subjects such as security, hygiene and quality. • This image also creates advantages in industrial relations. Tour operators in the market countries particularly want to invest in a destination country which can also be easily sold even under crisis conditions. • As mass destination countries offer the opportunity to land more people to the same airport, costs can be controlled more easily. That’s why tour operators love to promote large destination countries. • As a large destination country, Turkey’s contribution to the global common culture increases in many respects. A part of the millions of guests visiting Turkey takes some parts of Turkish culture they like to their homeland. Also outstanding among the first ten When we analyze the position of Turkey among the first ten of the world tourism, we can observe that Turkey is differentiated from the listed countries with her unique properties in certain subjects. For example, more than 90 percent of the tourists visiting Ukraine, which is one step ahead of

Turkey in number of tourists with 23.1 million visitors in 2007, are coming from former Soviet Republics and East European countries. Moreover, visits of relatives constitute a large proportion in the trips made to this country. Anyway, Ukraine is not among the first ten as for tourism revenues. On the other hand, Spain, France and Italy which are in the same list are neighbors of the countries that produce greatest number of tourists in the world. However, 50 percent of the tourist profile of Turkey which does not have a border with any of the first ten countries that send the largest number of tourists is from EU countries and nearly 7 percent is from distant countries in Asia, America, Australia and Africa. For example, almost 88 percent of tourists visiting Italy, which was 5th in number of tourists in 2007, are coming from the European countries. This proportion is something like 94 percent for Spain which

ranked 2nd. While a large part of the foreign visitors visiting Turkey are coming for vacation and entertainment, relative/friend visits are so small that it can be neglected. All of these can be taken as an indication that Turkey’s position in the first ten in industrial respect is much higher considering the high utilization of hotels and pensions for accommodation and airways for transportation. Despite valuable YTL In a year where the world tourism is in a difficult position and could only realized a 2 percent growth, the 13 percent increase in the number of tourists visiting Turkey is not only something to be proud of, but it is also a development that must be taken into consideration. Turkey’s experiencing this growth in a year in which her money was more valuable compared to the last 8 years is at the same time an indication of the development of Turkish tourism with the drive of her advantages apart from price and currency rates. Average Dollar-YTL rate in 2008 was around 1.30 YTL. This value was 1.22 YTL during the first 9 months of the last year in which tourism continuously grew. This value is indeed the lowest Dollar rate in the last 8 years. Obstacles before Turkey’s tourism last year were not only the valuable YTL. Two significant sports events which MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 7

Soldan; Foça’da akşamüstü. Kuşadası’nda kır evi. Foça sahilleri. Göreme Kızılçukur. İshak Paşa Sarayı. Left; Afternoon in Foça. A pastoral house in Kuşadası. Foça shores. Kızılçukur, Göreme. Ishak Paşa Palace.

8 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

etkisini daha 2006 yılında Almanya’da gerçekleşen Dünya Futbol Şampiyonası’nda yaşamış ve gelen yabancı turist sayısında bu Kupa’nın da önemli etkisiyle negatif sonuçlar alınmıştı. Oysa 2008 yılında bu iki önemli olaya rağmen korkulan olmadı ve başarılı bir sonuç elde edildi. Diğer olumlu bir gelişme ise; aynı dönemde Türk turizm endüstrisi turizmin büyüdüğü bu yıllarda Alman ve Rus operatörlerin bilhassa Akdeniz sahillerindeki konaklama kapasitelerini kendilerine bağlamak için giriştikleri rekabet sayesinde, kapasite sözleşmelerinde yüzde 10 civarında fiyat artışını hayata geçirmeleri oldu. Küresel çapta daralma 2008 yılının Ekim ayından beri finansal kriz uluslararası turizm hareketinin gündemine oturmuş bulunuyor. UNWTO verilerine göre 2008 yılında uluslararası seyahat sayısı herşeye rağmen yüzde 2 oranında arttı ve 924 milyona ulaştı. Bu artışta 2008 yılının ilk yarısındaki hızlı hareketliliğin etkisi var. Uluslararası seyahatlerdeki yükseliş Haziran ayından itibaren yavaşladı ve geçen yılın son aylarında ise negatif sonuçlar vermeye başladı. Kasım ayına ilişkin Uluslararası Havayolu Taşımacıları Derneği (IATA) verileri de tedirgin edici. Bu verilere göre geçen yıl Kasım ayında uluslararası yolcu trafiği yolcu/kilometre bazındaki verilere göre yüzde -4,6 oranında azalmış. Böylece 11 aylık verilere göre bu trafikteki artış oranı yüzde 2,2’ye gerilemiş. Aralık ayında da negatif sonuçlar bekleniyor ve yıllık değişimin yüzde 2’lere gerilemesi kuvvetle muhtemel görünüyor. IATA verilerine göre ortaya çıkan Kasım ayındaki bu gerilemede Asya-Pasifik bölgesindeki uçuşlar başı çekiyor. Bu bölgeye yönelik yolcu/kilometre verileri yüzde -9,7 oranında azalırken, bu bölgeyi yüzde -4,8 oranında bir gerilemeyle Kuzey Amerika takip ediyor. Avrupa yüzde -3,4 ve Afrika’da yüzde -1,6 gerileme yaşamış bulunuyor. 2008 yılının ortalarına kadar 150

Kuşadası Kalesi. Kuşadası Castle.

dolarlara kadar tırmanan petrol fiyatlarının zaten büyük zora soktuğu havayolu şirketlerine şimdi bir darbe de ekonomik kriz vuruyor. Geçen yıl Hawaii merkezli Aloha, Litvanya’nın FlyLal’ı, business class havayolu şirketleri Eos, MaxJet ve Silverjet, Charter şirketleri XL Airways ve İspanyol LTE, bir düşük maliyetli uzun mesafe şirketi olan Oasis Hong Kong Havayolları, ABD’den düşük maliyetli havayolları ATA ve Skybus Havayolu şirketleri iflas edenler kervanına katıldılar. İtalya’nın ulusal şirketi Alitalia ise iflasa sürüklenirken İtalyan özel sektörünün kurduğu bir konsorsiyum ve Air France ile yapılan ortaklıkla şimdilik iflastan kurtulmuş görünüyor. Amerikanın Delta, United ve Northwest havayolları gibi önde gelen havayolu şirketleri de iflasın eşiğinden devlet desteği ile döndüler. 2009 yılında şartların daha da ağırlaşacağı düşünüldüğünde yeni iflasların gelmesi kuvvetle muhtemel görünüyor. Türkiye’nin pazarları çeşitlendi Geçen yıl Türkiye’den çıkış yapan yabancı ziyaretçi sayısı TÜİK

verilerine göre 26 milyon 379 bin kişidir. Yabancı ziyaretçi harcamaları ise yüzde 19,8 oranında artarak 16 milyar 761 milyon dolara, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın turizm harcamalarıyla birlikte toplam turizm gelirimiz de 21 milyar 911 milyon dolara ulaştı. Önemli rakiplerine oranla daha geniş bir pazar yelpazesine sahip Türkiye 2008‘de pazar çeşitliliğini daha da genişletti. 11 aylık verilere göre en büyük pazarlarımızın önemli bir bölümünün bulunduğu AB ülkelerinden gelenlerin payı 2007 yılında yüzde 57.5 iken bu oran 2008’in aynı döneminde yüzde 56,6’ya geriledi. Buna karşın aynı döneme ait veriler BDT ülkeleri, Afrika, Güney Amerika ve Ortadoğu’nun paylarını artıran bölgeler olduğunu gösteriyor. Körfez İşbirliği Örgütü üyesi ülkelerden gelenlerin sayısı 2007 yılında 77 bin iken bu sayı 2008 yılında yüzde 48 artışla 114 bine ulaştı. 2007 yılında 75 bin olan Orta ve Güney Amerika’dan gelenlerin sayısı 2008 yılında yüzde 28 oranında artışla 97 bine ulaştı. Güney Avrupa ülkelerinden gelenlerin sayısında

are the two most popular ones in the world were also being realized during the high season months in 2008. While 2008 European Football Championship was held during the month of June in Austria and Switzerland, 2008 Beijing Olympics were successfully realized in August gaining admiration of the whole world. Turkey had also experienced the impacts of such giant sports events before during the World Cup Championship in Germany in 2006 and the number of visitors coming into the country drastically dropped under the significant influence of this Cup. However, what was scared of because of these two events did not actually happen in 2008 and a successful result could be obtained. Another positive development was that during the same period, in which the Turkish tourism industry was growing, German and Russian tour operators competed enthusiastically to bind the tourism capacity on the Mediterranean region for their tours and consequently lead to a 10% increase in the prices. Global narrowing The global financial crisis has been on the agenda of the international tourism movement since October 2008. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 9

fall and the decrease in Africa is 1.6 percent. Airline companies which had very difficult times because of the 150 USD per barrel price of oil until mid 2008 are now receiving impacts from the economic crisis. Hawaiian Aloha, Lithuania’s flyLal, business class airline companies Eos, MaxJet and Silverjet, charter companies XL Airways and Spanish LTE, a low cost long-range company Oasis Hong Kong Airlines, USA’s low cost airway companies ATA and Skybus Airlines are among the ones that bankrupted last year. While the national company of Italy Alitalia was going to bankrupt, the partnership founded with a consortium established by private companies in Italia and Air France has stopped this for the time being. Leading USA airline companies such as Delta, United and Northwest also got rid of bankruptcy thanks to the government’s support. Considering that these conditions will become heavier in 2009, it looks very likely to encounter new bankruptcies.

Efes Antik Tiyatrosu yolu. Path of Ephesus Antique Theatre.

da 2008 yılında yüzde 20 artış oldu ve rakam 2,3 milyona ulaştı. Türkiye’yi çevreleyen komşu ve yakın ülkelerden gelenlerin payı da arttı. Bu ülkelerden gelenlerin sayısı geçen yıl yüzde 16 oranında artarak 9,1 milyona ulaştı. Buna karşın uzak mesafeden gelenlerin sayısı yüzde 5,4 oranında azalarak 1,6 milyona geriledi. 2009 yılında neler olur? Küresel ekonomik kriz Türkiye turizminin önünde 2009 yılı için görünen neredeyse tek engel. Elbette ki bu engelin yüksekliği ve yıpratıcılığı krizin yıl içindeki seyrine bağlı. Bununla beraber dünyadaki önemli ekonomistlerin ve ekonomi kurmaylarının hepsi 2009 yılının ekonomik açıdan bir iyileşme yılı olmayacağı görüşünde birleşiyorlar. 2010 için iyimserlik daha ön planda ise de çok net söylemlerden herkes kaçınıyor. Türkiye’nin önemli pazarlarının hemen hepsinde krizin etkisi hissediliyor. Tüketici güveni azalıyor, işsizlik artıyor. Turizm endüstrisi de endüstriyel anlamda küçülüyor. Tur operatörleri daha sınırlı otel yatağı için sözleşmelere 10 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

According to the figures of UNWTO, number of international trips in 2008 has shown a 2 percent increase despite everything and reached 924 million. The fast movements in the first half of 2008 have affected this increase. The rise in the international trips slowed down as of June and finally turned into negative during the last months of the past year. Data from International Air Transport Association (IATA) for the month of November is also bothersome. According to this data, the international passenger traffic during November of the last year decreased some 4.6 percent on the basis of passenger/ kilometer data. Thus, the increase rate in this traffic has fallen down to 2.2 percent according to the data of the last 11 months. Negative results are also being expected during December and it seems more likely to have an annual change of 2 percent. According to IATA figures, flights in Asia-Pacific zone take the lead in this falling which came into existence in November. While the passenger/ kilometer data for this zone decreased 9.7 percent, North America follows this zone with a -4.8 percent fall. So far Europe has experienced a 3.4 percent

Turkey’s markets diversified The number of foreign visitors going out of Turkey last year was 26 million 379 thousand people according to TÜİK figures. Expenses made by foreign visitors increased 19.8 percent and reached 16 billion 761 million dollars and our total tourism revenues reached 21 billion 911 million dollars including the expenses made by Turks living in foreign countries. Having a wider market range compared to her significant rivals, Turkey further

Batık Kent, Kekova Kaş. Sunk City, Kekova Kaş.

widened her market diversity in 2008. While the share of people coming from EU countries where an important part of our largest markets rests was 57.5 percent in 2007 according to the figures of the last 11 months, this rate in the same period of 2008 decreased to 56.6 percent. On the other hand, the indications belonging to the same period show that CIS countries, Africa, South America and Middle East are the regions which increased their shares. While the number of visitors from the members of Gulf Cooperation Council (GCC) was 77 thousand in 2007, this number reached 114 thousand with a 48 percent increase in 2008. Number of visitors coming from Central and South Americas was 75 thousand in 2007 and it reached 97 thousand in 2008 with an increase of 28 percent. There was also 20 percent increase in the number of people coming from South European countries in 2008 to reach 2.3 million. Share of visitors coming from the neighbors and close countries also increased. Number of people coming from these countries increased 16 percent last year and reached 9.1 million. On the contrary, the number of people coming from far countries decreased 5.4 percent and dropped to 1.6 million. What can happen in 2009? The global economic crisis is almost the only obstacle seen before the Turkish tourism sector in 2009. Naturally, the height and backbreaking impact of this obstacle depend on the course of

imza atarken, havayolu şirketleri de uçuşa sundukları koltuk sayısını azaltıyorlar. Bu durumda 2009 yılında küresel turizm talebinin en az yüzde -1 veya 2 gibi bir oranda küçülmesi beklenebilir. Nitekim Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün 2008 yılına ilişkin yolcu trafiği verileri bu trafikte bir gerilemenin 2008 yılının son aylarından itibaren başladığını gösteriyor. Bu rakamlara göre dış hatlar yolcu sayısı 2008 yılının Kasım ayında yüzde -4,5 ve Aralık ayında da yüzde -1,5 oranında bir azalma yaşadı. Bu aylarda Antalya Havaalanındaki gerileme çok daha dramatik. Kasım ayında yüzde -16 ve Aralık ayında da yüzde -14 oranındaki azalmalar krizin etkisini en çok tatil turizmi üzerinde hissettireceğini gösteriyor. Türkiye turizmi bu krize önemli rakiplerine göre bazı avantajlara sahip olarak giriyor. Bu avantajların başında TL’nin Dolar ve Avro kurları karşısında Ekim ayından bu yana yaşadığı değer kaybı var. Bu durum kriz şartlarında Türkiye’nin turizm ürününü pazarlama kolaylığı sağlayacak. Türkiye’nin ikinci bir avantajı da herşey dahil sisteminin dünyada en yaygın ve başarılı uygulandığı ülke olması. Kriz ortamında turizm pazarlarında herşey dahil sistemine ilginin daha da büyümesi bekleniyor. Türkiye’nin bir de yeni gelişen varış ülkelerine göre avantajı var. Bu da büyük varış ülkesi olmanın getirdiği güven duygusudur ki, bu ortamda ne tüketiciler, ne de endüstri riskli olabileceğini düşündükleri, iyi bilmedikleri ve yeterince tanımadıkları varış ülkelerine gitmek istemeyeceklerdir. Türkiye 27 milyon yabancı turist ağırlayan bir ülke olarak bu anlamda avantajlı olacaktır. 2009 yılında İstanbul’da gerçekleşecek iki dev kongrenin 2009 yılına özel bir

Assos Antik Tiyatrosu. Assos Antique Theater.

etkisi olacaktır. Bunların başında yaklaşık 30 bin kişinin katılacağı Mart ayı içinde gerçekleşecek olan Dünya Su Forumu ve Ekim ayındaki IMF Kongresidir. Her iki kongrenin de bu çok kritik yılda Türkiye’nin imajına büyük katkıda bulunması bekleniyor. 2008 yılında 7 milyon 49 bin yabancının ziyaret ettiği İstanbul’un bu yıl 8 milyonun üzerinde yabancı ziyaretçisi olması bekleniyor. 2009 yılında küresel ekonomik kriz derinleşmez ve yatay bir seyir izlerse, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 5-7 aralığında bir oranda artabilecektir. Türkiye bunu başarırsa rakip ülkelere göre önemli bir mevzii daha kazanmış olacaktır. Çünkü İspanya, İtalya, Fransa gibi rakiplerimizde bu alanda negatif sonuçlar yaşanacaktır. 2009’da turizm gelirimiz ziyaretçi sayısı kadar artmayacaktır. TL’nin değerinin azalması bunda baş etken olacaktır. Tahmini olarak artış oranı yüzde 3 civarında olacaktır ve yabancı ziyaretçi harcaması 17 milyar dolara ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın yaptığı harcamalarla birlikte toplam turizm gelirimiz de 22,2-23 milyar dolara ulaşacaktır.

crisis within the year. Nevertheless, all of the economists and economy general staff in the world agree that 2009 will not be a year of improvement for the economy. Although optimism is predominant for 2010, everyone avoids from definitive talk. Almost all of the significant markets of Turkey feel the crisis. Confidence of the consumer is decreasing while unemployment is increasing. Tourism sector is also shrinking in terms of industry. While the tour operators are signing contracts for more limited hotel beds, airway companies are lessening the number of seats they offer for flight. Under these circumstances, global tourism demand may be expected to shrink at least to an extent like -1 or -2 percent. Indeed, the data issued by the General Directorate of State Airports Operation about passenger traffic in 2008 indicate that the downfall in this traffic started as of the last months of 2008. According to these figures, the number of international passengers decreased -4.5 percent in November and -1.5 percent in December. The decrease at Antalya Airport during these months is even more dramatic. 16 percent decrease in November and 14 percent decrease in December show that the crisis will mostly have its effects felt on the vacation tourism sector. Turkish tourism is entering into this crisis with some important advantages compared to its significant rivals. First of all, there is the value loss on Turkish Lira against Dollar and

Euro currencies beginning from last October. This situation will provide ease of marketing the Turkish tourism product under crisis conditions. A second advantage of Turkey is that it is the country that most successfully and commonly implements “all included” system in the world. The interest to “All Included” system is expected to increase under crisis circumstances. Turkey has also another advantage compared to newly developing destination countries. And this advantage is the feeling of trust which arises from being a large destination country and neither the consumers nor the sector would wish to go to places they do not know enough or are not sure of sufficiently, and therefore think that it would be risky. As a country welcoming 27 million foreigners, Turkey will be advantageous in this respect. Two giant congresses to be held in İstanbul in 2009 will have a special effect on 2009. These are the World Water Forum to be held in the beginning of March with the participation of almost 30,000 people and the other is IMF Congress to be held in October. Both congresses are expected to contribute in Turkey’s image to a great extent in this very critical year. More than 8 million foreigners are expected to come to İstanbul in this year which was visited by 7 million 49 thousand in 2008. If the global crisis does not deepen and follows a horizontal course in 2009, the number of foreign visitors coming to Turkey might increase at a rate somewhere between the ranges of 5 to 7 percent. If Turkey succeeds this, it will have another important position compared to competitor countries. Because, our significant rivals such as Spain, Italy and France will experience negative consequences in this field. Our tourism revenues will not increase as much as the number of visitors in 2009. The main factor for this will be the decreased value of the Turkish Lira. Increase rate is estimated to be around 3 percent and the expenses made by foreigners will reach 17 billion dollars and our total tourism revenues will reach 22.2 to 23 billion dollars including the expenses made by Turks living in foreign countries. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 11

GÜNCEL actual

Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi hizmete giriyor.

Başaran Ulusoy: “Haliç’e bir gerdanlık daha taktık” Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’ndan sonra dev bir kongre merkezine daha kavuşacak olan İstanbul, dünya kongre turizmine iddialı bir adım atıyor. Mart ayında hizmete girecek olan Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenecek ilk uluslararası toplantıya, yaklaşık 15 bin kişi katılacak. 2 Ayşim Alpman

Sütlüce Congress and Cultural Center is going to be put into service soon.

Başaran Ulusoy: “We have put another necklace on the Golden Horn” İstanbul, which is going to have another massive congress center after Lütfü Kırdar International Congress and Exhibition Palace, is taking an ostentatious step into the world congress tourism. Approximately 15 thousand people will attend the first international meeting to be held at Sütlüce Congress and Cultural Center which is going to be inaugurated in March.

12 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 13

Soldan: Marmara Vakfı Başkanı Dr. Akkan Suver, TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, TYD Başkanı Murat Dedeman, TURSAV Başkan Vekili Nurdan Üstman, TUROB Başkanı Timur Bayındır. From left: Head of Marmara Foundation Dr. Akkan Suver, TÜRSAB President Başaran Ulusoy, Mayor of İstanbul Metropolitan Municipality Kadir Topbaş, Head of TYD (Association of Tourism Investors) Murat Dedeman, Vice President of TURSAV Nurdan Üstman, Head of TUROB (Touristic Hotels and Investors Association) Timur Bayındır.

1

6 Mart’ta düzenlenecek Uluslararası Su Kongresi ile hizmete girecek olan Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nin, turizm sektörüne tanıtıldığı toplantıda konuşan TÜRSAB Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy, “Haliç’e bir gerdanlık daha taktık” diyerek, yeni kongre merkezinin önemini vurguladı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yaklaşık 260 milyon TL’lik yatırımla, çağdaş bir kongre merkezine dönüştürülen eski mezbaha binası; 146.700 metrekarelik alanı ile bölgenin en büyük kültür merkezi oldu. Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy. TÜRSAB President Başaran Ulusoy

14 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

için 16 Şubat 2009 tarihinde, Doğuş Otomotiv sponsorluğunda düzenlenen tanıtım yemeğine ev sahipliği yapan TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, “Ben siyasetçi değilim, hizmet adamıyım” sözleriyle başladığı konuşmasına şöyle devam etti: “Dünyada 11 milyar dolarlık bir kongre pazarı var. Bundan Türkiye’nin aldığı pay 1.9 milyar dolar. Bu yeterli değil. Lütfi Kırdar, dünyanın sayılı kongre merkezlerinden biri. Şimdi ise sektöre Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’ni kazandırdık. Hangi görüşte olursak olalım ortak paydamız turizmdir. İnsanlar gidici, ama sektör kalıcıdır. UKTAŞ (Uluslararası Kongre Sarayı Tesisleri İşletmeciliği), 1993’te kuruldu. İdari ve işletme faaliyetlerini sürdürüyor. Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nde yapılacak Su Kongresi’ne ne kadar hazır olduğumuzu görmek için, önceki gün salonda deneme yaptık. Sonuçtan memnun kaldım. Bu yemeği düzenlememizin sebebi, kongre faaliyetlerinin nereye geldiğini göstermek istememdir. Mihenk taşlarından birini görmenizi istedim. Haliç’e yeni bir gerdanlık daha taktık…”

Haliç havzasının geleceği parlak Toplantıda konuşan İstanbul Valisi Muammer Güler “Sütlüce Kongre Merkezi’nde 16 Mart’ta; 20 devlet başkanı, 60 bakan ve yaklaşık 15 bin katılımcının yer alacağı Dünya Su Forumu’nu gerçekleştireceğiz. İstanbul’un bu etkinlikte, güzel bir sınav vermesi lazım” diyerek yeni merkezin verimli bir modelle işletilmesini diledi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş ise Sütlüce Kongre Merkezi’nin hizmete girmesiyle Haliç’in geleceğinin çok farklı bir noktaya taşındığını ve Haliç’in parlak geleceğine inandığını söyledi.

TÜRSAB President Başaran Ulusoy, who made a speech at the introduction meeting of Sütlüce Congress and Cultural Center which is going to be put into service with the International Water Congress to be held on 16th March to the tourism sector, highlighted the significance of the new congress center by his words “We have put another necklace on the Golden Horn”. The old slaughterhouse building which was turned into a contemporary congress center by İstanbul Metropolitan Municipality for 260 million liras is now the largest cultural center in the region with its 146.700 square-meter area. Başaran Ulusoy, TÜRSAB President who hosted the introduction dinner under Doğuş Otomotiv’s sponsorship on 16th February 2009 for the Sütlüce Congress and Cultural Center, started his speech with his words, “I am not a politician, I am a man of service”, and continued: “The value of the congress market in the world is 11 billion dollars. Turkey’s share from this is 1.9 billion dollars. And that is not enough. Lütfi Kırdar is one of the renowned congress centers in the world. Now we added Sütlüce Congress and Cultural Center to this sector. No matter whatever political ideas we have, our common point of view is tourism. People come and go, but the sector remains. UKTAŞ (Business of International Congress Palace Facilities) was established in 1993. It is currently continuing its administrative and operational

Haliç’te yer alan Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi; ana salonu, toplantı odaları ve teknik ekipmanı ile İstanbul’un kongre turizmine yeni bir soluk kazandıracak. Sütlüce Congress and Culture Center situated at Golden Horn will bring breath of fesh air to the congress tourism of İstanbul with its main hall, meeting rooms and technical equipment.

Soldan; İstanbul Valisi Muammer Güler, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Marmara Vakfı Başkanı Dr. Akkan Suver. From left: Governor of İstanbul Muammer Güler, Mayor of İstanbul Metropolitan Municipality Kadir Topbaş, Head of Marmara Foundation Dr. Akkan Suver. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 15

Haliç'in mavi kıyılarına yaslanan Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi, bölgenin gelişimine büyük bir katkı sağlayacak önemli bir adım oluşturuyor. Sütlüce Congress and Culture Center along the Golden Horn is seen as an important step to be contributing a lot to the development of the regio

15 bin kişiyi ağırlayacak Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nde; 700 araçlık otopark, 650 kişilik restoran, 6 bin 589 kişilik banket, 11 bin metrekarelik fuar alanı ve 8 bin 300 metrekarelik sergi alanı yer alıyor. Kompleksde ayrıca; 3 bin kişilik tiyatro salonu, 1000 kişilik büyük toplantı salonu, 300’er kişilik 3 küçük toplantı salonu var. İstanbul’un yeni kongre merkezi, kapılarını 16 Mart’ta Uluslararası Su Forumu ile açacak. 5. Dünya Su Forumu kapsamında düzenlenecek olan toplantıya yaklaşık 15 bin delegenin katılması bekleniyor. TUROB Başkanı Timur Bayındır, Marmara Vakfı Başkanı Dr. Akkan Suver, İstanbul Skal Başkanı Kemal Özyiğit ile seyahat acenteleri, çeşitli dallarda turizmciler, siyasetçiler, işadamları, belediye mensuplarının da katıldığı tanıtım yemeğinde; TÜRSAB Başkanı Ulusoy, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’a, üzerinde Osmanlı kalyonu resmedilmiş dev bir seramik tabak armağan etti. 16 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

activities. We had a rehearsal the other day in the hall to see if we can be ready until the Water Congress to be held at Sütlüce Congress and Cultural Center. I am pleased with the result. The reason for our arranging this dinner is that I wanted to show you the whereabouts of the congress activities. I wanted you to see one of the touchstones. We have put another necklace on the Golden Horn…” The golden horn basin has a bright future Addressing the guests at the dinner, İstanbul Governor Muammer Güler said, “We are going to actualize the World Water Forum on 16th March at the Sütlüce Congress Center to which presidents of 20 countries, 60 ministers and 15 thousand participants will attend. Istanbul has to pass this activity exam with a good grade.” He added that the new center should be operated through an efficient model. Mayor of İstanbul Kadir Topbaş said that the future of the Golden Horn has been taken to a very different point thanks to the inauguration of the Sütlüce Congress Center and that he believed in the bright future of the Golden Horn.

15 thousand people will be hosted There is a car parking area for 700 vehicles, a restaurant for 650 people, a banquet for 6,589 people, a fair area of 11 thousand square meters and an exhibition area of 8,300 square meters in the Sütlüce Congress and Cultural Center. In addition to these, the complex also includes a 3000person- theater hall, 1000-people large conference hall and 3 smaller meeting salons each for 300 people. The new congress center in Istanbul will open its doors with the International Water Congress on 16th March. 5. Approximately 15 thousand delegates are expected to participate in the meeting which will be held within the scope of World Water Forum.

At the dinner where TUROB President Timur Bayındır, Head of Marmara Foundation Akkan Suver, İstanbul Skal President Kemal Özyiğit along with travel agencies, tourism people in various branches, politicians, businessmen and members of the municipality attended, TÜRSAB Chairman Ulusoy presented a giant ceramic plate with a picture of an Ottoman galleon painted on it to the Mayor of İstanbul Kadir Topbaş. TÜRSAB’s gratitude advertisements TÜRSAB Board of Directors thanked all people and entities who contributed to this significant investment with the full-page advertisements given to the leading nationwide newspapers in our

TÜRSAB’ın teşekkür ilanları TÜRSAB Yönetim Kurulu, ülkemizin önde gelen ulusal gazetelerine verdiği tam sayfa ilanlarla, bu önemli girişimde katkısı olan tüm kişi ve kuruluşlara teşekkür etti. İstanbul’un kongre turizminde alacağı payın ve projenin önemine dikkat çekilen ilan metninde şu ifadelere yer verildi: “Ülkemizin geleceğinde ve gelişiminde son derece önemli bir konumda bulunan Türk Turizm Sektörü, 2008 yılında dünya turizm pazarındaki sıralama içerisinde ilk onuncu sırada yerini almıştır. Sektörün, 2010 yılında beşinci, 2020 yılında ise üçüncü sırada yerini alması hedeflenmektedir. Sektörün, geçmişten günümüze çizdiği bu yükseliş grafiğinde, devlet-özel sektör birlikteliğinin önemi ve katkısı şüphesiz ki çok büyüktür. Özellikle, sektörün en önemli hizmet alternatiflerinden birisi konumunda bulunan Kongre Turizmi’ne verilen önem ve destek, son yıllarda tamamlanan alt ve üst yapı çalışmaları doğrultusunda çok büyük ivme kaydetmiştir. Bu nedenle, • İstanbul’un bir Kongre Merkezi olması yolunda büyük bir milat sayılabilecek olan ve toplam 146.700 metrekarelik bir alan üzerine inşa edilen Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nin tamamlanarak 2009 yılı Mart ayında hizmete açılabilmesine imkan sağladıkları için, • Kongre Turizmi’nin amiral gemisi UKTAŞ Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nın da yer aldığı, “turizm ve kültür vadisi” olarak nitelendirdiğimiz ve toplam 120.000 metrekarelik bir alan üzerine inşa edilen İstanbul Kongre Vadisi çalışmalarına verdikleri destekler için,

hususunda atılan önemli adımlar için, • Bir kongre ve kültür şehri olan İstanbul’da, 2009 yılında yaklaşık 15.000 kişinin katılımıyla yapılacak olan 5. Dünya Su Forumu’nun ve yaklaşık 13.000 kişinin katılımı ile 2009 yılında yapılacak olan IMF Kongresi’nin, tam bir devlet-özel sektör işbirliği ile ve ülkemize yakışır nitelikte gerçekleştirilebilmesine imkan sağlamak üzere çıkarılan kanunlar için, • Kongre Turizmi’nin gelişimine son derece önemli katkılar sağlayacak olan İstanbul Maslak Kültür Merkezi’nin tamamlanarak hizmete açılmasına verdikleri destekler için, • 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul çalışmaları ile ilgili sektörümüz görüşlerini alma ve bunları hayata geçirme hassasiyeti gösterdikleri için... Ülkemizin barış pasaportu olarak kabul ettiğimiz Türk Turizm Sektörü ve Türkiye’nin geleceğini turizmde gören herkes adına en derin teşekkürlerimizi sunarız. Tam sayfa olarak gazetelerde yer alan ilanda, sırasıyla; Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a, Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Hayati Yazıcı’ya, Devlet Bakanı Mehmet Şimşek’e, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’a, Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu’na ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Kadir Topbaş’a teşekkür edildi.

country. The text of the advertisement, where the importance of share the congress tourism will achieve and the project itself was highlighted, included the following statements: “The Turkish Tourism Sector which is occupying a very important position for the future and development of our country took its place among the first ten in the world tourism market ranking in 2008. The sector aims to be the fifth in 2010 and third in 2020. There is no doubt that the share and contribution of stateprivate sector cooperation in this ascending graph which the sector has drawn since the beginning is very big. Particularly the importance paid and the support given to the Congress Tourism which is one of the most important service alternatives of the sector has gained a lot of acceleration with the infrastructure and superstructure works completed recently. For this reason, • Because they gave the opportunity to complete and inaugurate in March of 2009 the Sütlüce Congress and Cultural Center which is built on a 146,700-square-meter land and which can be deemed as a great startup to make İstanbul a big Congress Center; • Because of the supports they gave to the İstanbul Congress Valley works which is built on 120,000 squaremeter land in total and which we qualify as the “tourism and culture valley” that also includes UKTAŞ Lütfü Kırdar Congress and Exhibition Palace, the flagship of the Congress Tourism; • Because of the significant steps taken by the newly enacted law to restructure and put into service the

Atatürk Cultural Center in Taksim which occupies an important position in the cultural life in İstanbul, a world metropolis; • Because of the newly enacted laws that will allow a decent realization of the 5th World Water Forum to be held in Istanbul, a congress and cultural city and to which approximately 15,000 people will participate in 2009 and also the IMF Congress to be held in 2009 with the participation of approximately 13,000 people in our country through a full state-private sector cooperation; • Because of the supports they gave for completion and inauguration of İstanbul Maslak Cultural Center which will have extreme contributions to the development of congress tourism; • Because they took the opinions of our sector and showed sensitivity to actualize the same about the works related to 2010 European Cultural Capital İstanbul... We thank by heart in the name of the Turkish Tourism Sector which we see as the peace passport of our country and also in the name of everyone who sees the future of Turkey in tourism. • The full-page advertisement that was issued in the newspapers included gratitude to the following names respectively: Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan, Deputy Prime Minister and Minister of State Hayati Yazıcı, Minister of State Mehmet Şimşek, Minister of Culture Ertuğrul Günay, Minister of Environment and Forestry Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Mayor of İstanbul Dr. Kadir Topbaş.

Haliç'te yer alan eski mezbaha binası onarılarak, pırıl pırıl çehresiyle turizme kazandırıldı. The old slaughter house located at Golden Horn has been restored and offered to the tourism with its new gleaming face.

• Bir dünya metropolü olan İstanbul şehrinin kültür yaşamında son derece önemli bir yer teşkil eden Taksim Meydanı’ndaki Atatürk Kültür Merkezi’nin, çıkarılan kanun ile yeniden yapılandırılarak hizmete açılması MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 17

TARİH history

Marmaray Projesi’nin Yenikapı ayağında 2004 yılından beri sürdürülmekte olan çalışmalar 58 bin metrekarelik bir alana yayıldı. Works since 2004 at Yenikapı leg of Marmaray Project covers an area of 58,000 square meters.

Meğer İstanbul’un ilk sakini Yunanlı Byzas değilmiş!

İSTANBUL’UN YAZILI TARİHİ DEĞİŞTİ Marmaray Tüp Geçit Projesi İstanbul’a yalnızca “çağdaş bir ulaşım ağı” armağan etmekle kalmadı, kentin yerleşim tarihini 8 bin 500 yıl öncesine taşıdı. Tarihçiler ve arkeologların heyecanı, M.Ö. 6500’lü yıllara tarihlenen insan iskeletleri ile doruğa çıktı. 2 Sitare Pamir

K

entin iki kıtasını yer altından birbirine bağlayarak, İstanbul’un ulaşımına büyük soluk aldıracak Marmaray Projesi, dünyadaki bilinen örnekleri arasında üst sıralara tırmanmakla kalmadı, dünya arkeoloji tarihini değiştirecek büyük bir keşfe de imza attı. İstanbul Metrosu ve Marmaray Projesi kapsamında inşa edilen tünelin birbirine eklendiği Yenikapı ayağındaki çalışmalar sürerken ortaya çıkan buluntular, kentin geçmişindeki karanlık dönemleri aydınlatmaya başladı. Arkeolojik kazılar, projenin tamamlanmasını geciktirdiği için büyük tartışmalara neden olduysa da gün geçtikçe zenginleşen buluntular tartışmasız bir büyük keşfe dönüştü.

To our surprise, İstanbul’s first dweller was not Greek Byzas!

İstanbul’s written history has changed The Marmaray Tube Tunnel Project did not only present İstanbul a “contemporary transport network”, but it also took the inhabitance background of the city back to 8,500 years ago. The excitement of the historians and archeologists peaked with the human skeletons dated back to 6,500 B.C. The Marmaray Project which will connect the two continents of the city from the subsea level and give a big relief to transportation in İstanbul did not only climbed up among the top ranks of its kind, but it also put its mark on a great discovery that will change the history of world archeology. While the works at Yenikapı leg of the tunnel which is being constructed within the scope of İstanbul Subway and Marmaray Project that will connect the two sides were going on, the findings started to enlighten the dark periods in the history of the city. Although the archeological excavations caused big discussions as they delayed completion of the project, the findings that piled up day by day turned into an undisputed discovery. 18 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 19

İstanbul’un tarihi ne kadar eski? Küçükçekmece Gölü yakınında yer alan Yarımburgaz Mağarası, İstanbul çevresindeki insan kültürüne ait ilk izleri taşıyor. Buradaki buluntular, bölge tarihini, Paleolitik Çağ olarak tanımlanan ve M.Ö. 600.000 ile 10.000 yılları arasına tarihlenen Eski Taş ya da Yontma Taş Devri olarak da bilinen döneme kadar götürüyor. M.Ö. 8.000-5.500 yılları arasına tarihlenen Cilalı Taş Devri (Neolitik Çağ) ise avcılıkla geçinen göçebe insanların köylerini oluşturarak; hayvanlarını evcilleştirmesi, tahıl üretmesi ve böylece yerleşik düzene ve tarım toplumuna geçmesini ifade ediyor. İstanbul ile ilgili bundan önceki buluntular, yerleşim tarihini 300 bin yıl önceye taşıyor ancak kentsel tarihini 2 bin 700 yıl ile sınırlıyordu. Tarihçiler bugünkü İstanbul’un temellerinin M.Ö. 7. yüzyılda atıldığını ve “Byzantion” şehrinin Atina’dan gelen Megaralılar 20 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

tarafından; Tarihi Yarımada’nın doğusunda, Sarayburnu civarında kurulduğunu yazıyordu. Böylece kentin ilk sahiplerinin Megaralılar olduğu kabul ediliyor ve kuruluş öyküsü de ünlü “Körler Ülkesi Efsanesi” ile süsleniyordu. Efsaneye göre Atina yakınlarındaki Megara kentinden yola çıkan ve yeni bir şehir kurmak isteyen Byzas, bir kahine danışarak kendisine yol göstermesini ister. Kahin de ona “Körler Ülkesi’nin karşısındaki toprakları” işaret eder. Yelkenli gemileriyle Ege Denizi’ni geçen Byzas, İstanbul Boğazı’na geldiğinde, bugünkü Kadıköy’de yer alan Kalkedon kentini görür. Karşı kıyıda uzanan Sarayburnu’nun güzelliğini farkedince, “böylesine güzel topraklar dururken karşı kıyıya yerleşmiş olmak için ancak kör olmak gerektiğini” düşünür ve kahinin anlattığı toprakları bulduğuna karar verir. Böylece M.Ö. 667’de kurulan bu yeni kente “Byzantion” adı verilir...

Önce Theodosius Limanı İşte bu öykü artık yeniden yazılıyor. Çünkü, Marmaray Projesi’nin Yenikapı ayağındaki çalışmalar tüm hızıyla devam ederken, toprak altından çıkan bazı buluntular dikkat çekmeye, dikkat çektikçe de araştırmalar genişlemeye başladı. 2004 yılında başyalan arkeolojik kazılar sürdükçe, elde edilen bulgular dünya çapında bir keşfe dönüştü. Arkeolojik kazılar önce Bizans dönemine ait pek çok değerli buluntu ile Theodosius Limanı’ndaki yaşamı aydınlattı. Bugüne kadar Bizans’ın can damarı olan Theodosius Limanı’nın varlığı biliniyor, ancak bununla ilgili çok çarpıcı buluntular sunulamıyordu. Kazılar sırasında ortaya çıkarılan 33 gemi, arkeologların bile beklentisini aştı! Limanda demirlemiş yelkenli gemilerin yarattığı şaşkınlığa; bir iskele kalıntısı, Konstantin Surları’nın devamı olduğu sanılan duvar parçası, kilise kalıntısı, yüzlerce amfora, gemici aletleri, ahşap

How old is İstanbul’s history? The Yarımburgaz Cave near the Küçükçekmece Lake bears the first signs of human inhabitance in the vicinity of İstanbul. The findings here take the history of the region back to the period from 600,000 to 10,000 B.C. which is defined as the Paleolithic Age and also known as the Lower and Upper Stone Ages. On the other hand, the Neolithic Age that dates back to 8,000 to 5,500 B.C. covers the period in which the hunter and nomad human beings built up their villages, domesticated animals, grew grains and thus switched into a settled agricultural society. Previous findings related to İstanbul took its history of settlement back to 300 thousand years; however, they limited the urban history on the Historical Peninsula with 2,700 years. Historians wrote that the foundations of İstanbul were laid in the 7th Century B.C. and the city of “Byzantion” was founded by Megara people from Athens in the eastern part of the Historical Peninsula, near Sarayburnu. Thus, it was agreed that the first owners of the city were Megarians and the story of its foundation was embellished with the famous “Legend of City of the Blind”. According to the legend, Byzas who set off from the city of Megara near Athens to found a new city consults to an oracle to guide him. And the oracle points him the land across the “City of the Blind”. After sailing across the Aegean Sea, Byzas sees the Chalcedon city in today’s Kadıköy when he comes to the Bosporus. Realizing the beauty of Sarayburnu on the opposite coast, he thinks that one should be blind to settle there while there is so much beautiful land on the opposite coast and decides that he spotted the land that the oracle told him. Thus, this new city which was founded in 667 B.C. is named “Byzantion”… At First Theodosius Port While the works at the Yenikapı leg of Marmaray Project were going on at full speed, some new findings dug out of the soil started to draw the attentions and as they drew attentions, researches became more extensive. As the archeological excavations that started in 2004 went on, the findings

Bizans’ın ünlü limanı Theodosius’un varlığı biliniyordu ama kazılarda böylesi çarpıcı bulguların çıkması beklenmiyordu. Limanda demirlemiş 33 gemi iskeleti buluntusu yalnızca kamuoyunu değil, arkeologları bile çok şaşırttı. Existence of Byzantium’s famous port Theodosius was a known fact, but such striking findings were not expected to come out in the excavations. The 33 wrecks found in the port did not only surprise the public, but they also astonished the archeologists. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 21

Yenikapı’daki kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkartılan 4 insan iskeleti, M.Ö. 6.0006.500 yıllarına tarihlenince, kentin yerleşim takvimi de 2.700 yıl değil, 8.500 yıla dayandı. When the 4 human skeletons discovered during excavations at Yenikapı dated back to 6,000-6,500 B.C., the city’s inhabitance calendar dated back to 8,500 years, not 2,700 years.

taraklar, Bizans ve Osmanlı döneminde kullanılan mutfak malzemeleri de katıldı. Bugün Langa olarak bilinen İstanbul’un bu küçük semti, tarihinin belki de en heyecanlı yıllarını yaşadı. Efsaneleri yıkan keşif Marmaray arkeolojik kazı çalışmaları sırasında, Theodosius Limanı katmanı altında, deniz seviyesinin 6 metre aşağısında bulunan 4 insan iskeleti ise, İstanbul’un yazılı tarihini altüst etti. M.Ö. 6000-6500 yıllarına ait olduğu kanıtlanan iskeletlerin yanısıra seramik eşyalar da bulundu. Uzmanlar kazı yapılan bölgenin Likhos deresinin Marmara Denizi ile buluştuğu nokta olduğuna dikkat çekerek, 8 bin 500 yıl önce bu bölgede bir köy olduğuna ve insanların burada hayvancılık ve tarımla uğraştığına işaret ediyorlar. 2004 yılından beri İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Dr. İsmail Karamut başkanlığında yürütülmekte olan arkeolojik kazılar yaklaşık 58 bin metrekarelik bir 22 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

obtained from here turned into a worldwide discovery. Archeological excavations first enlightened many findings belonging to the Byzantine period and the life in Theodosius Port. Existence of Theodosius Port which was the life-blood of Byzantium was known; however, no striking evidence related to it could be presented so far. 33 ships discovered during the excavations exceeded even the expectations of the archeologists. The astonishment created by the sailing ships anchored in the port was accompanied by the remnants of a pier, a portion of city walls which is believed to be the continuation of Constantine’s City Walls, ruins of a church, hundreds of amphoras, sailor gadgets, wooden combs and kitchen tools used during Byzantine and Ottoman periods. This tiny district of İstanbul which is known as Langa today probably experienced the most exciting years of its history. Discovery that tore down legends However, 4 human skeletons found 6 meters below the sea level at Theodosius Port during Marmaray Archeological excavations upset the

written history of İstanbul. Along with these skeletons, which have been proved that they belong to 6,000-6,500 B.C., ceramic belongings were also found. The experts draw attentions to the fact that the excavation zone is at the meeting point of Likhos creek with the Marmara Sea and point that there was a village here 8,500 years ago where the inhabitants were dealing with animal husbandry and cultivation. These archeological excavations which have been continuing since 2004 under supervision of Dr. İsmail Karakurt, Curator of İstanbul Archeological Museums, were carried out in a 58,000 square-meter area. Along with 4 archeologists from the Ministry of Culture and Tourism, 13 archeologists for the Subway excavation and 30 independent archeologists for the Marmaray excavation as well as 450 workers participated in the works. Because of the national and international interest towards the findings, the documents and knowledge obtained were shared with the public and experts through an exhibition and symposium named “İstanbul’s 8000 Years in the Daylight:

Marmaray, Subway and Sultanahmet Excavations”. Dr. İsmail Karamut, Curator of İstanbul Archeological Museums, explains Marmaray excavation works in detail as below: “When fillings dating back to 8-10,000 years from the present day were found under the remains of the Theodosius Port as we descended to minus 6.60 meter level, excavation works were further carried on down to minus 9.40 m level to reach the mainland. Ceramic pieces and wooden and bone tools belonging to Prehistoric Era were found during these works. On the other hand, 33 sunken vessels belonging to the Byzantine Period have been discovered during our works so far. These wrecks were lifted by the experts from Texas A&M University and İstanbul University by employing scientific methods and relieve and documentation works were carried out. On the west part of the excavation area, on the other hand, interlaced architectural ruins belonging to different periods from 4th Century B.C. to 13th Century were unveiled. In accordance with the present day’s archeological

alana yayıldı. Çalışmalara Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 4 arkeoloğun yanısıra Metro kazısı için 13, Marmaray kazısı için 30 serbest arkeolog ile yaklaşık 450 işçi katıldı. Buluntulara yönelik ulusal ve uluslararası ilginin yoğunluğu nedeniyle elde edilen belge ve bilgiler ise “Günışığında İstanbul’un 8000 yılı: Marmaray, Metro, Sultanahmet Kazıları” isimli sergi ve sempozyum ile kamuoyu ve uzmanlarla paylaşıldı. Marmaray kazı çalışmaları, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü İsmail Karamut tarafından şöyle detaylandırılıyor: “Eksi 6.60 metre koduna inildiğinde, Theodosius Limanı kalıntıları altında, günümüzden 8-10 bin yıl öncesine kadar giden dolgulara ulaşılınca kazı çalışmaları sürdürülüp, eksi 9.40 m koduna kadar inilerek ana toprağa ulaşıldı. Bu çalışmalar sırasında Prehistorik Dönem’e ait seramik parçalarına, ahşap ve kemik aletlere rastlandı. Öte yandan çalışmalarımız sırasında bugüne kadar Bizans Dönemi’ne ait 33 adet batık tekne ortaya çıkarıldı. Bu batıklar Texas A&M Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi’nden konunun uzmanları tarafından

bilimsel yöntemlerle yerinden kaldırılarak röleve ve belgelendirme çalışmaları yapıldı. Kazı alanının batısında ise M.S. 4. yüzyıldan 13. yüzyıla uzanan, farklı dönemlere ait, iç içe geçmiş mimari kalıntılar ortaya çıkarıldı. 2004 yılından bu yana İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü Başkanlığı’nda yürütülen kazı çalışmalarına, günümüzün arkeolojik kazı anlayışına uygun olarak, farklı bilim dallarından bir çok bilim insanı katılmaktadır. Alanın arkeolojik ve jeolojik tabakalaşmasına yönelik çalışmalar ile batık ve küçük buluntuların değerlendirilmesi ve korunmasına yönelik çalışmalar, bir çok üniversitenin katılımıyla ve bilimsel metodlarla devam etmektedir.” Çok tartışma yarattı ama... Marmaray kazıları sayesinde elde edilen yeni bulgular Yenikapı ile sınırlı kalmadı. Projenin bir başka ayağı olan Üsküdar’da gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda da, 18 ve 19. yüzyıl Osmanlı Dönemi’ne ait bir çarşı ortaya çıkartıldı. Kazılarda çıkan buluntuların tümü İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından koruma altına alındı. Kazı alanında üstü kapalı

olarak tutulan yelkenliler ise yaklaşık beş yıl boyunca kimyasal havuzlarda kalacak. Marmaray Projesi tamamlanıp, Metro İstasyonu açıldığında bölgede oluşturulması düşünülen bir müze alanı ile buluntulardan bazılarının; çıkartıldıkları yerde, İstanbullular’ın ziyaretine sunulması planlanıyor. Dünyada ulaşımla ilgili olarak gerçekleştirilmiş pek çok çalışmayı geride bıraktıracak kadar önemli bir proje olarak kabul edilen Marmaray’ın tamamlanması, arkeolojik kazılar yüzünden geciktikçe, farklı görüşte pek çok insanı da karşı karşıya getirdi. Kimileri geçmişin izlerini, kimileri geleceğin yollarını savundu. Kimi, kazılarda uygulanan yöntemleri, kimi de zamanlamayı eleştirdi. Ancak, herkesin kabul ettiği tek bir gerçek vardı ki; Marmaray Projesi olmasaydı Tarihi Yarımada’nın ortasında bu büyüklükte bir kazı yapmak asla mümkün olamazdı. Marmaray Projesi olmasaydı tarih ve arkeoloji dünyasında büyük yankı uyandıran böylesi bir keşif mümkün olmazdı. Marmaray kazıları sayesinde İstanbul’un yazılı tarihi değişti. İstanbul çok daha zenginleşti.

Konstantin Surları’nın devamı, hatta ilk bölümlerinden bir parça olduğu düşünülen bu duvar kalıntısı, görünüm olarak taştan öteye geçmiyorsa da binlerce yıl önce kurulmuş bir kentin sırlarını fısıldıyor arkeologların kulağına. Although this ruin of city walls which is believed to be a continuation of Constantine’s City Walls, even a portion from the earlier sections of it, does not look like anything more than stones, it whispers the secrets of a thousand-year-old city to the ears of the archeologists.

excavation understanding, quite a number of scientists are participating in the excavation works that have been carried on since 2004 under supervision of Curatorship of İstanbul Archeological Museums. Works for archeological and geological layering of the area as well as works related to evaluation and protection of wrecks and small findings are continuing with the participation of many universities and by using scientific methods.” It caused many disputes, but… New findings obtained thanks to Marmaray excavations are not limited to Yenikapı. During the archeological excavations carried on in Üsküdar, another leg of the project, a marketplace belonging to 18th and 19th Century Ottoman Period was also discovered. All of the findings discovered during these excavations were taken under protection by İstanbul Archeological Museum and the sailing ships which are being kept covered at the excavation site will stay in chemical pools for five years. It is being planned to exhibit some of these findings for the people of İstanbul at a museum area in a subway station where they were found, after Marmaray Project is completed. As completion of Marmaray Project that is considered as an important project which will surpass many finished works related to transportation in the world kept on being postponed because of archeological excavations, many people with different ideas confronted with each other. Some of them defended the traces of the past and some defended the roads of the future. Some criticized the methods employed in the excavations, some criticized the timing. Nevertheless, there was a fact that every single person agreed; if it weren’t for the Marmaray Project, an excavation at this size in the middle of the Historical Peninsula would never be possible. If it weren’t for the Marmaray Project, such a world shaking discovery in the world of history and archeology would never be possible. İstanbul’s written history has changed thanks to the Marmaray excavations. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 23

GEZİ travel

Karnavallar turizmin can simidi

Rio rüzgarları DÜNYAYI SARDI Karnaval deyince akla ilk önce Brezilya geliyorsa da; İtalya, Almanya, Karayip Adaları ve Amerika da bu turizm kaynağından hatırı sayılır oranda pay alıyor. Karnaval; Hıristiyanlar’ın yılda bir kez düzenledikleri “Kutsal Salı” gününü anma şenlikleri ama tarihsel geçmişi Antik Dönem’in Şarap Tanrısı Baküs’e kadar dayanıyor. Global krizin dalga dalga yayıldığı dünya, karnaval ateşiyle biraz olsun nefes alıyor. 2 Sitare Pamir

Carnivals: life vests of tourism

Rio breezes COVERED THE WORLD Although Brazil is the first country to remember when carnivals are in question, Italy, Germany, Caribbean Islands and the United States are also getting a great share from this source of tourism. Carnival is the festival organized by Christians once a year to commemorate the “Shrove Tuesday”, but its historical background goes back to Bacchus, god of wine during the Ancient Period. The world in the middle of a global crisis spreading in waves is now taking a breath, although a small one, with the fire of carnival. 24 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 25

aslında Hıristiyanlar, özellikle Katolikler için Paskalya’dan önce gelen 40 günlük oruç döneminin başlangıcını simgeliyor. Paskalyaya göre her yıl değişen bir tarih olmasına rağmen salı günü düzenleniyor ve “Fat Tuesday” (Şişman Salı) olarak anılıyor. Hıristiyan inancına göre 40 günlük oruç süreci; et yeme yasağının yanısıra fiziksel dünyaya olan bağımlılığı azaltmayı, bedensel ve ruhsal arınmayı gerektiriyor. Yüzyıllar içinde dünya değişip, karnaval kültürü de yayıldıkça, Kutsal Salı “dünya nimetlerinden son bir kez daha doyasıya yararlanmak, hayatın tadını çıkarmak” adına gösterişli şovlara, çılgın sokak partilerine dönüşmüş durumda.

2009 yılı Şubat ayında San Diego'da gerçekleşen Mardi Gras gösterileri. (Üstte ve altta) Mardi Gras parade which took place in San Diego in 2009. (Above and bottom)

D

ünyanın pek çok kenti Şubat ayı geldiğinde geleneksel kutlamaların telaşına dolanıyor. Neredeyse iki yıl önce alınan rezervasyonlar, ek uçak seferleri, yedeklenen otel odaları, aylardır hazırlanan koreografiler, rengarenk kostümler, tüylü şapkalar, boncuklar, pullar, simler... Her yıl günü değişen ve bu yıl 24 Şubat Salı olarak saptanan karnaval günü gelip çatıyor... İnsanların aklında o gece; ne kriz, ne para, ne ev kredisi var. Binlerce insan o gece eğlenmeye kilitleniyor. O gece “Fat Tuesday”, o gece “Mardi Gras”... Daha çok Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde ünlenen karnavallar giderek dünya kentlerine yayılmaya başlıyor. New Orleans, 26 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Venedik, Münih, Berlin derken; artık pek çok şehir bu pastaya göz dikmiş durumda. Eh hem ülkeye ciddi bir gelir kaynağı, hem de insanlara soluk alıp, çılgınca eğlenebilecekleri yeni bir fırsat... Latince “carnem levare” (etten mahrum kalmak) kelimelerinden türeyen “karnaval”

With the arrival of February many big cities in the world get into the flap of traditional celebrations. Bookings which had been made almost two years ago, additional flights, waiting lists for hotel rooms, choreographies which have been prepared for months, colorful costumes, feathered hats, beads, spangles, glitter powder... The carnival day that has an ever-changing date which was fixed as February 24th for this year is finally at hand... People will neither think of the crisis nor will they contemplate money or their house loans at that night. Thousands of people are going to stick to entertainment. That night is called “Fat Tuesday”... that night is called “Mardi Gras”...

Portekizli denizcilerle yayıldı Brezilya’dan Portekiz’e, oradan da dünyaya yayıldığı düşünülen karnaval geleneğinin, aslında daha önce, benzer biçimde Hindistan’da da uygulandığı; hatta, başlangıcının Antik Dönem’e kadar uzandığı biliniyor. Yazılı kaynaklar, Antik Çağ’ın Roma ve Yunan medeniyetlerinde Şarap Tanrısı Baküs için her yıl benzer şenliklerin düzenlendiğini söylüyor. 15. yüzyılda, Amerika’ya ulaşan Portekizli denizciler; Güney Amerika yerlilerinin sokaklara yumurta atarak kutladıkları bayram eğlencelerini, dönüşlerinde kendi ülkelerine taşıyarak, bunu oruç döneminden önceki günlerde, maskeli şenliklerle birleştirdiler. Yumurta atmakla başlayan eğlence biçimi giderek çığrından çıkmaya başladı. Karnaval dönemlerinde savunmasız kişileri soymak, soğuk suya sokmak gibi acımasız bir hal alan şenlikler; zenginlerin fakirleri “pislik banyosuna” batırmalarına kadar varınca, yasaklar başladı. 19. yüzyıl ile birlikte tekrar uygulanmaya başlayan karnavallar, yavaş yavaş bugünkü şeklini almaya başlamıştı ki 2. Dünya Savaşı ile birlikte tekrar kesintiye uğradı. Savaş yıllarından sonra yeniden canlanan gelenek, modern dünyanın en önemli ekonomik ve

Carnivals which are mostly famous with Rio de Janeiro of Brazil are gradually spreading over the cities of the world. After New Orleans, Venice, Munich, and Berlin, many cities set their eyes on this piece of cake. Well, it is not only a source of serious income for the country, but at the same time it is a new occasion for the people to have fun crazily. The term “carnival”, which is derived from Latin words “carnem levare” (be destitute of meat), in fact symbolizes the 40-weekday lent that precedes the Easter for Christians, particularly Catholics. Although it has an everchanging date due to the Easter, it is organized on tuesday and called “Fat Tuesday”. According to Christian belief, the 40-day lent period also requires decreasing the worldly dependences and bodily and spiritual purification along with the prohibition of eating meat. As the centuries passed by and carnival culture became more common, the “Shrove Tuesday” has turned into flamboyant shows, crazy street parties in the name of taking advantage of worldly benefactions for the last time and enjoying life. Portuguese sailors spread it It is believed that the carnival tradition had spread from Brazil first to Portugal and then to the whole world; however, that it had been implemented in a similar way in India before that and that it dates back to the Ancient Period is a known fact. Written sources tell us that similar festivals were being organized annually for Bacchus, God of Wine in the Roman and Greek civilizations of the Antique Age. Portuguese sailors who arrived in America in the 15th Century carried the holiday entertainments of South American Indians which they celebrated by throwing eggs into the streets to their country and combined it with the masquerades which were celebrated during the days before lent. This way of entertainment that had started by throwing eggs got beyond control in time. The festivities which turned into a merciless status such as robbing defenseless people during the days

of carnival, putting them in cold water brought prohibitions when the rich threw the poor in a “bath of feces”. Carnivals which had restarted by the 19th Century were slowly taking their modern status, but just then they were interrupted once more by the break out of WWII. The tradition was revived during the postwar years and it is now one of the most significant income sources for the economy and tourism in the modern world and it has turned into a serious sector for the entertainment world. Those who had gone to Brazil in the 19th Century from Portugal started influencing the Latin culture as much as the Brazilian Indians influenced the Portuguese. The masquerade tradition in France, particularly in Paris, started shaping the costumes used in carnivals which were being organized in the French colonies. When the masks, feathers and hats combined with Brazil’s colors and rhythm, a visual diversification was also added to the unique joy of the carnival. The greatest carnival This tradition which has been carried on since the 19th Century as a crucial and indispensable activity by the Brazilians who, for the first time, organized a parade in the carnival in 1935 is now undoubtedly being integrated with Rio. The holiday which draws hundreds of thousands of people from almost all countries of the world to Rio de Janeiro ever year lasts 4 days and witnesses the marvelous parades and competition of the “samba schools”

Venedik Karnavalı’nın ünlü maskeleri. Famous masks of Venice Carnival.

The Mardi Gras carnival which has been held in the United States since 1857, especially the one held in New Orleans, is being carefully followed worldwide despite great carnivals in Brazil, Caribbean Islands, Germany and Italy. New Orleans celebrations include over 500 bands, more than 50 parades, 150 thousand participants and over 200 hours of amusement. New Orleans people who were devastated by the Katrina storm expressed their hopes during the first days of the disaster by saying, “If we cope with Mardi Gras, we can also handle Katrina” and they also reminded with these words the extraordinary days they pass through every year because of the carnival. Albeit they could not get over Katrina as easily as they did Mardi Gras, they regained their morale and income thanks to Mardi Gras.

turistik gelir kaynaklarından biri, eğlence dünyası için ciddi bir endüstri haline dönüştü.

San Diego’da kutlanan Mardi Gras (üstte) ve Almanya’nın ünlü karnaval törenlerinden bir kesit (yan sayfa). Views from Mardi Gras parade in San Diego (above) and the famous carnival ceremonies in Germany (next page).

En büyük karnaval Karnaval sırasında ilk kez 1935 yılında resmi geçit düzenleyen Brezilyalılar için 19. yüzyıldan beri ciddi ve vazgeçilmez bir etkinlik olarak yaşatılan bu gelenek, hiç kuşkusuz Rio ile bütünleşiyor. Her yıl, dünyanın hemen her ülkesinden yüzbinlerce insanın Rio de Janerio kentine aktığı bayram 4 gün sürüyor ve bir yıl boyunca bu gösteri için hazırlanan “samba okullarının” muhteşem geçit töreni ve kıyasıya yarışmasına sahne oluyor. Her yıl, karnaval başlamadan önce seçilen ve “Kral Momo” adıyla anılan “şişman adam” karnavala başkanlık yapıyor. Venedik ve maske Adeta maske ile bütünleşmiş olan Venedik Karnavalı, bu sayede neredeyse sanatsal bir kimlik kazanmış durumda. Geçmiş dönemlerde sosyal sınıf ayrımcılığını eleştirmek, zengin

28 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

which get prepared for this show throughout the year. Every year, a fat man, who is chosen before the commencement of the carnival and named “King Momo”, “presides” over the carnival. Venice and mask The Venice Carnival, which is as if linked up with the “mask”, has almost gained an artistic identity thanks to this. These “superficial” faces which were adopted in the past periods to criticize the social class discrimination and to show that the rich and the poor stand equal behind a mask are so playing the leading role in the streets of Venice that they do not only affect the carnival entirely, but they also constitute one of the most important souvenirs of the city in every season. A different concept is determined for the carnival every year and the masks are designed according to this. The mask makers are mentioned among the most respectful craftsmen of Italy. The Red Monday holiday in Germany Another country famous with its

ile fakirin “bir maske arkasında” eşit durduğunu göstermek için benimsenmiş olan bu “yapay yüzler”, Venedik şenliklerinde öylesine başrol oynuyor ki, karnavalı bütünüyle etkilemekle kalmıyor; her mevsim, kentin en önemli hediyelik eşya ürünlerinden birisini oluşturuyor. Karnaval için her yıl bir başka konsept belirleniyor ve buna paralel olarak da maskeler hazırlanıyor. Maske yapanlar ise İtalya’nın

en saygın ustaları arasında yer alıyor. Almanya’da Güllü Pazartesi tatili Karnaval deyince akla gelen bir başka ülke de Almanya. Eğlence ve çılgınlığın doruğa çıktığı bu ülkede de kostümlü balolar, maskeler, resmi geçitler şenliklerin vazgeçilmezi. Almanya karnaval konusunda öylesine iştahlı ki “Alman Karnaval Birliği” adlı kuruluşun organizasyonu altında Köln, Düsseldorf, Mainz gibi kentlerde “Güllü Pazartesi” adı verilen günler resmi tatil olarak kabul ediliyor. Buradaki şenliklere “Karnaval Prensi” başkanlık ediyor ve “kötü ruhları kovma” eylemleri de barındıran etkinlikler “faşing” olarak anılıyor. Karnaval mevsiminde bu kentlerin neredeyse tamamında; yaşam, durma noktasına geliyor. Dünyanın belli başlı kentlerine büyük turizm ivmesi kazandıran

carnivals is Germany. Costumed balls, masks, parades are also indispensable in this country where entertainment and craziness climb their peaks. Germany is so appetent in the subject of carnivals that the days which are called “Red Monday” under the organization of “German Carnival Union” in cities such as Cologne, Dusseldorf and Mainz are announced as public holidays. The festivals here are presided over by the “Carnival Prince” and the activities which also include “dismissing evil souls” are called “fasching”. Life comes to a halt in almost all of these cities during the carnival season. While the carnivals that bring acceleration to major cities in the world are being celebrated for many days, the Mardi Gras festivals which is derived from a French word are always made on a “Fat Tuesday”.

San Diego is in line for growth Small-scale entertainments which were commenced in 1993 by a youngster from San Diego, who is a fan of Brazilian music and culture, together with some of his Brazilian friends are now making the largest Mardi Gras carnival on the Pacific

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 29

San Diego, Almanya ve New Orleans’da düzenlenen karnavallarda eğlenen halk, karnaval boncukları ve gösteriye katılan arabalardan biri. People enjoying the carnivals organised in San Diego, Germany and New Orleans, carnival beads and one of the vehicles taking part in the parade.

karnavallar bazı ülkelerde günlerce kutlanırken, Fransızca bir kelimeden gelen Mardi Gras şenlikleri her zaman “Fat Tuesday” (Şişman Salı) günü düzenleniyor. Brezilya, Karayip Adaları, Almanya ve İtalya’daki büyük karnavallara karşın, Amerika’daki Mardi Gras şenlikleri, özellikle 1857’den beri düzenlendiği New Orleans’ta dünya çapında bir ilgiyle izleniyor. New Orleans’ın etkinlikleri 500’den fazla orkestra, 50’nin üzerinde resmi geçit, 150 bin katılımcı, 200 saati aşkın eğlence ile ifade ediliyor. Katrina Kasırgası ile yerle bir olan New Orleanslılar, felaketin ilk günlerinde “Biz Mardi Gras ile başedebiliyorsak, Katrina’yla da başedebiliriz” diyerek hem umutlarını dile getiriyorlar, hem de her yıl karnaval yüzünden geçirdikleri olağanüstü günleri hatırlatıyorlardı. Gerçi Katrina’yı Mardi Gras kadar kolay atlatamadılar ama Mardi Gras sayesinde yeniden hem moral, hem gelir sağladılar. San Diego büyümeye aday 1993 yılında Brezilya müziğine ve kültürüne hayran bir San Diegolu gencin, bir kaç Brezilyalı arkadaşı ile birlikte başlattığı küçük çaplı eğlenceler, bugün Amerika’nın Pasifik kıyısındaki en büyük Mardi Gras şenliğini oluşturuyor. San Diego kentinin en eski mahallelerinden biri olan tarihi “Gaslamp Quarter” semtinde düzenlenen eğlencelerde; tıpkı benzerlerinde olduğu gibi resmi geçitler, sokak partileri, danslar, şovlar ve rengarenk kostümler ve sambanın ritmi; bir geceliğine bile olsa ekonomik krizi bile unutturuyor. Neredeyse gün boyu trafiğe kapatılan kentin bu bölümüne akın eden insanlar, binbir çeşit köstüm içinde; yiyor, içiyor, dans ediyor, coşuyor.

30 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Mor, yeşil ve altın renkler Mor rengin adaleti, yeşilin inancı ve altın sarısının gücü simgelediği Mardi Gras şenlikleri ya da karnavallar sırasında en büyük eğlencelerden biri, genellikle bu üç rengin hakim olduğu boncuklu kolyelerden kazanmak. “Kazanmak” çünkü; pek çok dükkanda satılıyor olsa da gelenek gereği, gösteriye katılan dansçılar tarafından izleyicilere fırlatılan bu kolyelerden ne kadar çok toplanırsa o kadar “gözde” olunuyor. “Kolye toplama geleneğine” ilişkin anlatılan pek çok öykü de var. Kimine göre en çok kolye toplayan kız “gecenin kraliçesi” sayılıyor, kimine göre “Mardi Gras’da beğendiği kıza boncuk takan erkek” kızın gönlünü kazanıyor, kimine göre de bir öpücük kazanıyor... Kimse kraliçe seçilmese de, kimse kimseyi istemeden öpmese de, rengarenk boncukların göz kamaştıran ışıltısı herkesi peşinden koşturuyor... Gecenin sonunda yorulan, bayılan, sızan, maskesi düşen oluyorsa da hiç bir şey Mardi Gras’a katılmış olmanın keyfini bozamıyor. “Yaşamın ve yaşıyor olmanın tadını çıkartanlar” hem eğleniyor, hem de ekonomiye küçümsenmeyecek bir katkı sağlıyor. Batı kültürünün bu vazgeçilmez geleneğini organize edenler, şimdiden gelecek senenin hazırlıklarına başladılar bile. Mardi Gras şenlikleri seneye 16 Şubat 2010’da kutlanacak, bizden haber vermesi...

San Diego’da büyük alkış toplayan dansçılardan biri ve Venedik maskesi. One of the dancers loudly applaused and Venice mask.

coast of America. Just like the similar ones, the entertainments held in the historical “Gaslamp Quarter”, which is one of the oldest districts in the city of San Diego, also include parades, street parties, dances, shows and colorful costumes as well as the rhythm of samba which make the people forget even the economic crisis for one night. People who rush to this part of the city where the streets are closed to traffic almost all day long eat, drink, dance and cheer in the thousand and one types of costumes. Violet, green and gold colors One of the greatest entertainments during the Mardi Gras festivities or carnivals where violet symbolizes justice, green symbolizes belief, and golden-yellow symbolizes power is to win one of the necklaces having these three prevalent colors. “Win”, because, although they are sold in many shops, as a requisite of the tradition, the more one collects from these necklaces thrown by the dancers in the show, the more he

or she becomes “popular”. There are also many stories told about the “necklace collection tradition”. To some, the girl who collects the highest number of necklaces becomes the “queen of the night” and to some, a boy who puts a necklace around the neck of a girl he likes in Mardi Gras wins her heart, but some say that he wins a kiss... Even though no one is chosen as the queen and although no one kisses anyone without really wishing to do so, the eye-brightening glimmer of the colorful beads makes everyone run after them... There might be tired ones, fainted ones, passed outs, or people with masks fallen, nothing can spoil the delight of participating in Mardi Gras. “Those who enjoy life and living” make a considerable contribution to the economy while they are entertaining. Organizers of this indispensable tradition of the western culture have already started the preparations for the next year. Mardi Gras carnival will be held on 16 February 2010 next year, we promise you... MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 31

Komer-Kuşadası Kongre Merkezi TÜRSAB’ın da ortakları arasında bulunduğu KOMER A.Ş.’nin sahibi olduğu Kuşadası Kongre Merkezi’nin inşaatı devam etmektedir.

SEKTÖR sector

TÜRSAB’IN 2008 FAALİYETLERİ

T

arihi ve Kültürel zenginliklerimiz geçen yıl da yine TÜRSAB projeleriyle turizme kazandırıldı.

Antik tiyatrolar ile ilgili yapılan çalışmalar Birliğimiz, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve ÇEKÜL arasında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde, Kaş, Aspendos, İznik ve Patara antik tiyatroları ile Patara Meclis Binası’nın belgeleme, fiziki durumu saptama çalışmaları, alan incelemeleri tamamlandı ve raporlar Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edildi. Kars-Aynalı Köşk restorasyonu Aynalı Köşk’ün hayata geçirilmesi ile ilgili olarak Kars Belediye Başkanlığı ile TÜRSAB arasında imzalanan protokol ve ÇEKÜL Vakfınca hazırlanıp, Erzurum Koruma Kurulu tarafından tasdik edilen proje doğrultusunda başlatılan çalışmalar devam etmektedir. Çavdarhisar Oteli “Aizonai Antik Kenti”nin yer aldığı Kütahya, Çavdarhisar’da yapılan 42 odalı butik otelin inşaatı devam etmekte olup, 2009 sonunda faaliyete açılması planlanmaktadır.

32 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

BRIEFS FROM TÜRSAB’S ACTIVITIES IN 2008 Our historical and cultural richness gets boosted by TÜRSAB’s projects. The year 2008 was highly busy and productive for TÜRSAB. Some of its activities are summarised here below. Works related to the antique theatres Within the framework of the cooperation protocole signed by our Association, the Ministry of Culture and Tourism of the Turkish Republic and “ÇEKÜL”, the documentation and studies to determine the physical conditions of Kaş, Aspendos, Iznik and Patara antique theatres have been concluded and the reports have been submitted to the Ministry of Culture and Tourism of the Turkish Republic.

Muğla-Ortakent BYK Binası ve Kültür Merkezi Birliğimiz ile Ortakent Belediye Başkanlığı arasında imzalanan protokol çerçevesinde Birliğimize tahsis edilen arazide; Bölgesel Yürütme Kurulu’nun idari ofisini, konferans ve toplantı salonu, kütüphane, bilgisayar odaları, sergi alanı ve otoparkı da kapsayan çok amaçlı bir kompleks inşa edildi. Şu anda BYK binası olarak faaliyet gösteren kompleks toplantılar, kültürel etkinlikler ve çeşitli faaliyetlere ev sahipliği yapıyor.

TÜRSAB’ın ülke turizmine kazandırdığı projeler hız kesmeden devam ediyor. Geçmiş yıllarda başlayan çalışmalara her gün bir yenisi ekleniyor. Temeller atılıyor, açılışlar yapılıyor, kongreler düzenleniyor. TÜRSAB continues regularly to offer projects to the country’s tourism. Every day, new works are added to the projects already undertaken in the past years. Foundations are laid down, inaugurations are made, congresses are organised.

TÜRSAB Kültür Turizmi Sempozyumları TÜRSAB Kültür Turizmi Komitesi tarafından başlatılan ve düzenlendiği bölgede yoğun ilgi gören, bugüne kadar İstanbul, Kapadokya, Kuşadası, Şanlıurfa, Tarsus, Kastamonu, Van ve İzmir’de olmak üzere toplam 8 kez düzenlenmiş olan Kültür Turizmi Sempozyumlarına, ileriki sayılarımızda daha detaylı yer verilecektir. Türkiye Sağlık Turizmi Platformu TÜRSAB Sağlık Turizmi Komitesi’nin girişimleriyle başlatılan çalışmalar doğrultusunda, ülkemizdeki sağlık turizmi altyapısının oluşturulması, sağlık turizmi politikalarının belirlenmesi ve bu alandaki tanıtım politikalarının geliştirilmesi amacıyla “Türkiye Sağlık Turizmi Platformu“ kuruluş çalışmaları başlatıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve TÜRSAB’ın kurucusu olduğu Platform’da, sağlık ve turizm sektörünün profesyonelleri bir araya geleceklerdir. Arkeoloji Müzesi 12 Şubat 2009 tarihinde TÜRSAB ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında İstanbul Arkeoloji Müzeleri için “destekçilik, hizmet ve

Restoration of Kars-Aynalı Residence The Works, launched within the framework of the protocole signed between the Municipality of Kars and TÜRSAB and conducted according to the project developed by “ÇEKÜL” foundation and certified by Erzurum Preservation Committee, are nearly finished.

İstanbul Arkeoloji Müzesi. İstanbul Archeological Museum.

Çavdarhisar Hotel The construction of the boutique hotel with 42 rooms in Çavdarhisar, Kütahya where the “Antique City of Aizonai” is situated, is going on; the hotel opening is planned by year end in 2009. işbirliği” protokolü imzalanmıştır. Müzenin, yeniden yapılandırılması çalışmaları kapsamında gerekli fiziki iyileştirmelerin bilimsel bir biçimde yapılarak dünya ölçeğinde örnek bir müze haline getirilmesi hedeflenmektedir. Kültür turizmine ve ülke tanıtımına önemli katkılar sağlayacak olan proje ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Doğa Turizmi Acentaları Çalıştayı TÜRSAB Doğa Turizmi Komitesi tarafından 20-21 Aralık 2008 tarihlerinde düzenlenen “Doğa Turizmi Acentaları Çalıştayı I.” etkinliğine bu alanda faaliyet gösteren acentalar tarafından yoğun bir ilgi gösterildi. Kurulan çalışma komisyonları doğa turizminin sorunları, çözümleri, tanıtımı ve yürütülebilecek etkinlikler hakkında çalışmalarını sürdürmektedir.

Travel Turkey İzmir Turizm Fuarı ve Konferansı Travel Turkey markası ile 3 seneden beri İstanbul’da düzenlenmekte olan fuar 2007 yılında İzmir’de gerçekleştirilmeye başlandı. 13-16 Aralık 2007 ve 27-30 Kasım 2008 tarihlerinde TÜRSAB, Hannover Messe International İstanbul ve İZFAŞ işbirliğinde düzenlenen Travel Turkey İzmir Turizm Fuar ve Konferansı çok sayıda yerli ve yabancı katılımcıya ev sahipliği yaptı. 2008 yılında yüzde 50 oranında büyüyen fuarın açılışını Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve KKTC Ekonomi ve Turizm Bakanı Erdoğan Şanlıdağ yaptı.

IFTO / ECTAA / UFTAA / UNWTO Toplantıları Birliğimiz yukarıda adı geçen kuruluşlara üyeliğini sürdürmekte ve söz konusu kuruluşların düzenlediği toplantı, seminer, vb etkinliklere de mutat olarak iştirak etmektedir.

Su Forumu ve IMF / Dünya Bankası toplantılarına destek Birliğimiz, 2009 yılı Mart ayında düzenlenecek olan Dünya Su Forumu ve Ekim ayında yapılacak olan IMF / Dünya Bankası yıllık toplantılarının ülkemize çekilmesi yönünde başarılı çalışmalar gerçekleştirdi.

Türkiye Bir Ülke, İki Kıta, Binbir Renk isimli tanıtım etkinlikleri 2005 yılından itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı, THY ve TÜRSAB işbirliğinde dünyanın çeşitli şehirlerinde gerçekleştirilen tanıtım etkinlikleri 2009 yılında da sürdürülecektir.

ASTA-Amerikan Seyahat Acentaları Birliği 2010 Uluslararası Destinasyon Expo ASTA IDE 2010 İstanbul İstanbul, ASTA-Amerikan Seyahat Acentaları Birliği’nin 2010 yılı Uluslararası Destinasyon Expo’ suna ev sahipliği yapacaktır. Kültür

Komer-Kuşadası Congress Center The construction of the Congress Center, built by KOMER A.Ş. and TÜRSAB being one of the its partners, is going on. Muğla-Ortakent Regional Executive Committee Building and Multipurpose Hall Within the framework of the protocole signed between our Association and Ortakent Municipality, the administrative Office of our Regional Executive Committee has been built on the land allocated to our Association; the office serves at the same time as a multipurpose complex including conference and meeting rooms, library, computer rooms, exhibition area and car parking. The complex serving currently as our regional executive committee building hosts meetings, cultural activities and various performances. TÜRSAB Culture Tourism Symposiums Initiated by TÜRSAB Culture Tourism Committee and organised in Istanbul, Cappadoce, Kuşadası, Şanlıurfa, Tarsus, Kastamonu, Van and Izmir until now, our symposiums subject of a great interest will cover more pages in our next issues Turkey Health Tourism Platform “Turkey Health Tourism Platform”, undertaken by TÜRSAB Health Tourism Committee and to be founded by the Ministry of Culture and Tourism of the MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 33

ve Turizm Bakanlığı himayelerinde gerçekleştirilecek etkinliğe TÜRSAB ile birlikte THY ve İstanbul 2010 Ajansı da destek vermektedir.

Yıldız Porselen Restoranı. Star Porcelain Restaurant.

Yıldız Porselen Yıldız Porselen Restoranı ile Çini ve Porselen Mağazaları işletme hakkı 09.01.2009 tarihinde Milli Saraylar Daire Başkanlığı ile imzalanan protokol neticesinde Birliğimize devredilmiştir. Çini ve Porselen mağazalarında satış devam etmekte olup, restoran onarım ve yenileme çalışmalarının 2009 sezonuna yetiştirilmesi planlanmaktadır.

Turkish Republic, Ministry of Health and TÜRSAB and in which the health tourism sector representatives will take part, is in the process of foundation; the committee will act as a platform to organize our country’s infrastructure, develop the health tourism policies and guide our presentation activities.

TÜRSAB İstanbul Lisesi ilk mezunlarını verdi Ülkemiz ekonomisinin can damarlarından biri olan turizmin ihtiyaç duyduğu kaliteli insan gücünü yetiştirmek üzere 20042005 yılında eğitim öğretime başlayan “Özel TÜRSAB İstanbul Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi” ilk mezunlarını 2008 yılında verdi. 2007-2008 öğretim yılında okulumuzdan mezun olan 13 öğrencimizin tamamı büyük bir başarı göstererek üniversiteye girmeye hak kazandı. Van Bölgesel Yürütme Kurulu Doğu Anadolu Bölgesinde faaliyet gösteren seyahat acentalarımıza daha iyi hizmet verebilmek amacıyla Van Bölgesel Yürütme Kurulu ofisimiz açılmıştır. 26 Temmuz 2008 yapılan açılış töreni, Milli Eğitim Bakanımız Hüseyin Çelik’in katılımlarıyla gerçekleştirilmiştir. 34 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Nature Tourism Agencies Workshop The agencies working in the field of nature tourism showed great interest in “the 1st Workshop of Nature Tourism” organised in December 20-21, 2008 by TÜRSAB Nature Tourism Committee. The work commissions founded in this regard continue to study the problems of nature tourism, their solutions and the presentation activities. IFTO / ECTAA / UFTAA / UNWTO Meetings Our association keeps its membership in the organizations mentioned above and participates regularly to the meetings, seminars etc.. held by the said organizations. The presentation activities with the slogan “Turkey one country, two continents, multicolour” The presentation activities held in various countries thanks to the cooperation between the Ministry of Culture and Tourism, Turkish Airlines and TÜRAB since 2005 will continue in 2009 too...

Travel Turkey İzmir Tourism Fair and Conference The fair being organized in İstanbul for 3 years under the brand of Travel Turkey is held in İzmir since 2007. Travel Turkey İzmir Tourism Fair and Conference held with the cooperation of TÜRSAB, Hannover Messe International Istanbul and IZFAŞ hosts several foreign and local participants. The fair which achieved 50 per cent growth in 2008 was inaugurated by the Minister of Tourism and Culture Ertuğrul Günay, the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus Mehmet Ali Talat and the Minister of Economy and Tourism of the Turkish Republic of Northern Cyprus Erdoğan Şanlıdağ. Support to Water Forum and IMF/ World Bank meetings Our association contributed successfully to the attempts to host World Water Forum in March 2009 and IMF/World Bank annual meetings in October 2009 in our country. ASTA-Association of American Travel Agencies 2010 International Destination ExpoASTA IDE 2010 İstanbul Istanbul will host the International Destination Expo to be held in 2010 by ASTA-Association of American Travel Agencies. The organisation to be held under the patronage of the Ministry of Culture and Tourism is supported by TÜRSAB, Turkish Airlines and Istanbul 2010 Agenda.

Archeological Museum A “Sponsor, service and cooperation” agreement was signed by and between TÜRSAB and Ministry of Tourism and Culture on 12 February 2009. The aim of this agreement is to improve and restructure Istanbul Archeological Museums and to realize any necessary physical improvements through scientific works, turn them into museums of worldwide significance. Works related to the project expected to contribute a lot to the culture tourism and therefore to the presentation of the country are going on. Yıldız Porselen Operating rights of Yıldız Porselen Restaurant and China and Porcelain Stores was transferred to our Association with a protocol signed with Turkish Prime Ministry Department of National Palaces on 09.01.2009. Sales are continuing in China and Porcelain stores; however the restaurant is still under restoration. It is scheduled to be ready for 2009 season. Van Regional Executive Board Van Regional Executive Board was put into service with the participation of Turkish Minister of Education Hüseyin Çelik on 26 July 2008 for the purpose of getting better services for our travel agencies working in the Eastern Anatolia Region

Engelsiz Turizm Komitesi Çalışmaları Birliğimiz Engelsiz Turizm Komitesi’nce ülkemizde bu alanda turizm faaliyetlerinin gelişmesi yönünde başlatılan çalışmalar hızla devam etmektedir. Ayrıca, Birliğimizin katkılarıyla yayınlanan “İstanbul Travel Guide Barrier Free İstanbul For All” bu konudaki çalışmalara önemli katkı sağlamıştır.

Müzekart Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Birliğimiz arasında 18 Haziran 2008 tarihinde imzalanan protokol ile “Müzekart” projesi hayata geçirilmiştir. Türk vatandaşlarını müze ve örenyerlerimizi ziyaret etmeye özendirmek ve bu doğrultuda tarihi ve kültürel değerlere sahip çıkmak amacıyla hayata geçirilen “Müzekart”la Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde ziyarete açık bulunan 300’ün üzerinde müze ve örenyerini 1 yıl boyunca sınırsız ziyaret etme imkanı sunulmaktadır. TÜRSAB Genel Merkez ve BYK ofislerinden Müzekart’ı temin etmek mümkündür. TÜRSAB İnceleme Gezileri Kültür Turizmi Sempozyumlarının ardından ilgili ihtisas komitelerimiz üyelerinin katılımıyla, Bergama, Kocaeli, Adapazarı, ve Kastamonu, Amasya, Samsun, Sinop, Ordu, Giresun ve Trabzon illerini kapsayan bir dizi inceleme gezisi düzenlenmiştir. Kuruluştan Kurtuluşa Birliğimiz, TÜRSAB Güney Marmara Bölgesel Yürütme

Kurulu ile Bursa İl Özel İdaresi işbirliği çerçevesinde ”Kuruluştan Kurtuluşa” adı altında yeni bir projeyi hayata geçiriyor. Sözkonusu proje kapsamında oluşturulacak program; Osmanlı Devleti’nin kurulduğu Söğüt ve Bilecik’ten başlıyor, tarihimizin en önemli kilometre taşlarından Çanakkale’de sonlanıyor. İndirimli Pamukkale biletleri TÜRSAB ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan İndirimli Müze ve Örenyerleri Giriş Bileti ücretleri hususunda düzenlenen protokol kapsamında, Birliğimiz tarafından Laodikeia Örenyeri Kazıları başkanlığına, bir adet mobil vinç 19.08.2008 Salı günü gerçekleşen protokol töreni ile teslim edilmiştir. Söz konusu vinç teslimi töreni vesilesiyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı, DÖSİMM ve Birliğimiz arasında Pamukkale için İndirimli Bilet Satış Protokolü imzalanmış, böylece Birliğimiz tarafından acentalara indirimli bilet sağlanan müze ve örenyerlerine Pamukkale de eklenmiştir. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti projelerimiz TÜRSAB olarak 2010 AKB Ajansına sunduğumuz “Kültür Başkenti Olmanın Turizmin Gelişimine Katkıları” konulu konferans ve “2010 İstanbul İnanç Turizmi Zirvesi” projelerimiz tamamlanmak üzere olup, ajansın 2009 yılı kitapçığında da yer almıştır. Bunların haricinde, Birliğimiz tarafından 23 Şubat 2009 tarihi itibariyle 4333 merkez, 1412 şube olmak üzere toplam 5745 seyahat acentasına, hukuk ve acenta sicil bölümlerimizle gerekli destek verilmekte; AR-GE bölümümüzde araştırmalar yürütülmekte, internet sitemizden turizm sektörü ile ilgili bilgilendirmeler yapılmaktadır.

TÜRSAB İstanbul High School’s first graduates First graduates of “Private TÜRSAB Istanbul Anatolia Vocational High School for Hotel Management and Tourism” which was opened in 2004-2005 education year to raise the quality manpower needed for tourism, a life-blood of our country, were graduated this year. All of our 13 students who were graduated from our school in 2007-2008 academic year scored a great success and were granted to attend a university. Works of Barrier-Free Tourism Committee Works in this field in our country were commenced by our Association’s Barrier-Free Tourism Committee and developments are currently in progress. “İstanbul Travel Guide Barrier Free İstanbul For All” was published with the participations of our Association. TÜRSAB Investigative Tours An investigative tour was made for the participants after all the Cultural Tourism Symposiums organized. Furthermore, with the participation of the members of our related specialized committees, trips covering Bergama, Kocaeli, Adapazarı and Kastamonu, Amasya, Samsun, Sinop, Ordu, Giresun, and Trabzon towns were organized. From Foundation to Liberation TÜRSAB South Marmara Regional Executive Board and Bursa Special Provincial Administration are launching a new tour program named “From Foundation to Liberation”. This new program will start from Söğüt and Bilecik, the area where the Ottoman State was founded, and will end in Çanakkale, where the foundations of modern Republic of Turkey were laid. Museum Card The “Müzekart” (Museum Card) project was actualized with a protocol signed by and between our Association and the Ministry of Culture and Tourism on 18 June 2008. This “Müzekart”, which aims to encourage Turkish citizens to visit museums and historical ruins and thus to own the historical and cultural

values for future generations, offers unlimited visits to more than 300 museums and historical sites within the body of Ministry of Culture and Tourism throughout one year. Müzekart is being sold at TÜRSAB Head Office Building and Regional Executive Committee Offices. Cut-rate Pamukkale tickets A mobile crane was delivered to the Head of Laodikeia Site Excavations by our Association at a ceremony held on 19.08.2008, Tuesday, within the protocol about Cut-rate Tickets for Museums and Historical Sites signed by and between TÜRSAB and Ministry of Culture and Tourism. Taking the opportunity of the delivery ceremony for the mentioned crane, a Cut-rate Ticket Sales protocol for Pamukkale was signed between the Ministry of Culture and Tourism, DÖSİMM and our Association, adding Pamukkale to the museums and historical sites for which our Association provides cut-price tickets to the agencies. Our projects for İstanbul 2010 European Cultural Capital The conference on “Contributions of Being a Tourism Capital to the Development of Tourism” which we submitted to 2010 AKB Agency as TÜRSAB along with our project named “2010 Istanbul Faith Tourism Summit” are almost completed and already included in the 2009 Journal of the mentioned agency. In addition to these, as of 23 February 2009, law and agency registration divisions of our Association give required backups to a total of 5745 travel agencies, 4333 of which are central and 1412 are branches; our website continuously gives information about the tourism sector; and works are being carried on by our corporate relations section for the benefit of all institutions and establishments as well as our travel agencies. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 35

ŞEHİR EFSANELERİ urban legends

Dikilitaş’ta Mısır hiyeroglif yazısı yer alıyor. Altındaki kaide ise İstanbul’da yapılmış ve I. Theodosius’u Hipodrom’da gösteren kabartmalar oyulmuş. Egyptian hieroglyphs on the Obelisk. The base, over which it stands, is made in İstanbul and the reliefs showing Thedasosius I. at the Hippodrome are engraved.

T

ılsım konusuna, bu konudaki ilginç rivayete yeniden döneceğiz. Ama önce Dikilitaş hakkındaki en önemli gerçekten söz edelim: Anıt, İstanbul’un ayakta kalan “en eski” eseri. Dikilitaş, Milattan Önce 1450 yılında Mısır’da yapılmış. Mısır firavunlarından III. Thutmosis, Asya’da kazandığı zaferlerin anısına Karnak’ta yaptırmış. Üzerini de tanrı Amon’a şükran borcunu ifade eden hiyeroglif yazılarla, kabartmalarla, altın kaplama süslerle bezetmiş. Tanrı Amon’a adanan anıt, yüzyıllarca dikildiği yerde durmuş. Hatta, firavunların tarih sahnesinden silinmesinden sonra bile varlığını korumuş.

DİKİLİTAŞ EFSANESİ İSTANBUL’UN TILSIMI MI? Eğer Evliya Çelebi’nin “bir bildiği” var idiyse, İstanbul’un yıkıcı bir depremden korkmasına gerek yok. Çünkü Sultanahmet Meydanı’ndaki Dikilitaş, İstanbul’u depremden koruyacak, kenti yok olmaktan kurtaracak bir tılsım!

We shall return to this charm, the interesting myth subject later. But first, let’s talk about the most important reality about the Obelisk: The monument is the one of the “oldest” relic in İstanbul. The Obelisk was made in 1450 B.C. in Egypt at a time when there was not any civilization or any inhabitancy in İstanbul. Thutmosis III, one of the pharaohs of Egypt had it made in Karnak for the memory of the victories he won in Asia. He had hieroglyphs, relief works and gold plated decorations carved or embossed on it that express his gratitude to Amon, the god. The monument which was vowed to God Amon stayed where it was for centuries. It continued to exist even after the pharaohs were off the stage of history. After the region was invaded by the Romans, the monument started its journey. As it was the fashion of the time to decorate the Roman cities with the Egyptian monuments, many historical artifacts

THE LEGEND OF OBELISK: IS IT THE CHARM OF İstanbul? If Evliya Çelebi was ever “aware of something”, then İstanbul does not necessarily need to fear from a devastating earthquake. Well, the reason is that the Obelisk in Sultanahmet Square is a charm to protect the city from earthquake and save it from vanishing!

2 Aylin Şen

36 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 37

Bölgenin Romalıların eline geçmesinin ardından da anıta yolculuk görünmüş. O dönemde, Romalıların kentlerini Mısır’daki anıtlarla süslemesi moda haline geldiği için, pek çok tarihi eser Roma hakimiyetindeki kentlere taşınmış. Dönemin imkansızlıklarına rağmen, pek çok eser Mısır topraklarından Anadolu’ya bile götürülmüş. Özellikle I. Constantinus, şehrin kalbi sayılan Hipodrom’u eski Mısır eserleriyle süslemeye pek meraklıymış. Onun izinden giden oğlu II. Constantinus da, Dikilitaş’ı getirmeye kalkmış. Ama anıt taşınamayacak kadar ağır olduğu için İskenderiye kıyısına kadar getirilip bırakılmış. Rivayet o ki, onun ardından tahta geçen İmparator Julianus, sırf bu taşı getirecek özel bir gemi yapılmasını emretmiş. Bundan sonrası karanlıkta. Dikilitaş, özel bir gemiyle mi getirildi, yoksa başka bir yolla mı, bilinmiyor. Bilinen, Dikilitaş’ın milattan önce bir tarihte İstanbul’a getirildiği, Sultanahmet’te bugünkü yerine taşındığı. Ama iş onunla kalmamış. Taşın ağırlığı bu kez

“nasıl ayağa kaldırılıp dikileceği” sorusunu gündeme getirmiş. Bazı kaynaklara göre, taşın altına her gün yavaş yavaş toprak, kum konmuş. Yaklaşık bir ay sonra o toprak yığını yeterli açıyı sağlayınca da yerine dikilmiş. Tarihin kayıt defteri Dikilitaş yeni yerine yerleşince, sıra, yeni süslemelere gelmiş. Bu kez Dikilitaş’ın “açılışını yapmak” şansına erişen İmparator I. Theodosius’u öven, onu Hipodrom’da gösteren kabartmalarla süslenmiş. İmparator o kabartmalarda

were brought to the cities under the reign of Rome. Despite the difficulties of the time, many artifacts were taken from Egypt even to take them to Anatolia. Especially Constantine I was very fond of embellishing the ancient Hippodrome, heart of the city, with ancient Egyptian works of art. His son Constantine II who followed his tracks attempted to bring the Obelisk. But as the monument was too heavy to be carried, it was taken down to the shore of Alexandria and left there. The myth says that his successor Emperor Julian ordered to build a special ship that would be capable to carry this Obelisk. Aftermath is rather obscure. It is not know if the Obelisk was brought on a special ship or in another way. What is known is that the Obelisk was brought to İstanbul on a date before Christ. And that it was carried to its current place in Sultanahmet. But that’s not all. This time, the weight of the stone brought the question of how it was going to be “erected there”. According to some sources, day by day soil and sand was gradually placed under the stone. When the hump of earth reached a sufficient angle a month later, the Obelisk was erected on its place. Record Book of History When the Obelisk was erected, it was time for new embellishments. Since

38 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Emperor Theodosius I would have the chance of “launching” the Obelisk, it was decorated with relief works praising him and showing him at the Hippodrome. In these relief works the emperor is watching the races with his wife and children. He is as if posing eternally before a camera which is not invented yet. However, the relief works on the monument are not limited to these. All operations were depicted on the lower part of the Obelisk probably to record the difficulties met in erecting the monument. In a way, they are written down in the record book of history. The Obelisk has been climbing to the sky for 3500 years with all these relief works added in time. There is one missing part, though: The bronze sphere that was once covering the top of the Obelisk fell during the earthquake in the year 865 and was not put back to its place who knows for what reason. The myth told by Evliya Çelebi confuses minds just for this reason. In his opinion, the Obelisk which sacrificed one of its parts to the earthquake is in fact a charm protecting İstanbul from earthquakes. However, the conflict is not only this. Evliya Çelebi says that the Obelisk is a charm just like other ancient monuments, stones, even districts in İstanbul. However, he says, this was all done by the Byzantines. According to Evliya Çelebi, the Byzantines had put a magic spells on some stones and zones before they left the city after Fatih Sultan Mehmet’s conquering İstanbul. Looking at this, one thinks that the charm is not “an indication of good things”. In fact, not only Evliya Çelebi, but also all history writers of the period say that these charms are protecting İstanbul from earthquakes and great disasters, in other words, from “vanishing”. Some even say that what has happened to İstanbul so far and what will happen to it in the future are all mentioned in the relief works of ancient Egyptians on the Obelisk. As the name implies, all these are rumors. However, it befits İstanbul, every corner of which hides a legend. Who knows what other secrets the old Obelisk hides in its long history from the ancient Egypt to present day’s İstanbul.

eşi ve çocuklarıyla birlikte yarışları izliyor. Sanki, henüz icat edilmemiş bir fotoğraf makinesinin karşısında ebedi pozunu veriyor. Ancak anıttaki kabartmalar bununla sınırlı değil. Dikilitaş’ın alt tarafına da, anıtın ne kadar zorluklarla dikildiğini kayda geçirmek için olsa gerek, bütün işlemler resmedilmiş. Bir bakıma, tarihin kayıt defterine geçirilmiş. Dikilitaş, zaman içinde eklenen bu kabartmalarla birlikte 3500 yıldır göğe yükseliyor. Tek bir eksikle: Dikilitaş’ın en üst noktasında yer alan bronz küre, 865 yılındaki depremde düşmüş ve kimbilir neden bir daha yerine konmamış. Evliya Çelebi’nin aktardığı rivayet, tam da bu nedenle akılları karıştırıyor. Çünkü ona göre, bir parçasını depreme kurban veren Dikilitaş, İstanbul’u depremden koruyan bir tılsım. Çelişki bununla kalmıyor. Evliya Çelebi, Dikilitaş’ın, İstanbul’un başka tarihi anıtları, taşları, hatta semtleri gibi tılsımlı olduğunu söylüyor. Ancak bunu Bizanslıların yaptığını anlatıyor. Evliya Çelebi’ye göre Bizanslılar, İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesinden sonra kenti terk ederken, bazı taşları, bölgeleri tılsımlamış. Buna bakınca, akla ”tılsımın iyiye alamet olmadığı” geliyor. Oysa, sadece Evliya Çelebi değil, dönemin bütün tarih yazıcılarına göre o tılsımlar İstanbul’u depremlerden, çok büyük felaketlerden, yani “yok olmaktan” koruyor. Hatta kimilerine bakılırsa, eski Mısırlıların hiyeroglif yazılarında İstanbul’un başına gelen ve gelecek her şey de Dikilitaş’ta yer alıyor. Adı üstünde, hepsi rivayet. Ama her köşesi ayrı bir efsane barındıran İstanbul’a yakışıyor. Dikilitaş, eski Mısır’dan bugünün İstanbul’una uzanan binlerce yıllık öyküsünde kimbilir daha başka ne sırlar taşıyor.

3500 yıllık Dikilitaş ile Sultanahmet Camii yanyana. 3500-year old Dikilitaş and Blue Mosque side by side.

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 39

LEZZET taste

Asitane

OSMANLI MUTFAĞINDAN GELEN LEZZET İstanbul, Kariye Müzesi’nin yanıbaşında yer alan Asitane Restoran’ı mutfağı, Osmanlı saray sofralarından 350 çeşit yemek tarifi barındırıyor. Tarihi kaynaklar taranarak ve binlerce tarif denenerek oluşturulan mönüye hala haftada en az 3-4 yeni yemek ekleniyor. 2 Şule Bahar 8 Asitane Restoran Arşivi

40 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Y

emeğin zevke dönüşmesi mekanla, keşfedilen tatlarla ve sunumla gerçekleşir. İşte Kariye Oteli bünyesindeki Asitane de kelimenin tam anlamıyla bu özelliklere sahip, İstanbul’un unutulmayacak yemek deneyimini sunan restoranlarından biri. Uluslararası yemek kataloglarında adından söz ettiren ve yurt dışından gelen ünlü konukları ağırlayan mekanda, Osmanlı saray mutfağından 350 çeşit yemek sunuluyor. Edirnekapı’da yer alan Kariye Müzesi çevresindeki 50 tane eski ev, 1980 yılında aslına uygun biçimde restore edilerek turizmin hizmetine sunulmuştu. Bu proje kapsamında, 1989 yılında GEO Turizm tarafından satın alınan Kariye Oteli de 19. yüzyıl Osmanlı köşkü stilinde düzenlenerek, 1990 yılında işletmeye açıldı. Bölgedeki eski Osmanlı-Türk mahallesi tarzı göz önüne alınarak, restoranda “Osmanlı saray mutfağı” konsepti benimsendi ve “Asitane” adıyla kapılarını açtı. Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul için kullanılan adlardan biri olan Asitane; Farisi dilinde “Baş eşik”, “Baş kapı” anlamlarına da geliyor. Restoranın işletme sorumlusu Necati Yılmaz, Asitane’yi kurarken İstanbul’un tüm kütüphanelerini ve saray arşivlerini dolaşarak, Osmanlı mutfağı hakkında ciddi araştırmalar yaptıklarını belirtiyor ve Asitane ile ilgili sorularımızı şöyle yanıtlıyor: TÜRSAB: Biraz tarihçeden başlayalım isterseniz. N. YILMAZ: Mutfağımızın kurucularından biri olan Engin Türker’in yol göstermesiyle şöyle bir fikir oluştu kafamızda; İstanbul’da Türk mutfağı çok ciddi bir mutfak. Bizim en çok eksikliğini çektiğimiz konu geçmişten gelen hiçbir şeyimizin olmaması. Evlerde yapılan, yapılagelen, yöresel bir takım yemekler var. Örneğin; Karadenizliler’in kendine özel bir mutfağı vardır. Güneydoğu’nun, Güney’in, Ege’nin kendine özgü bir mutfağı vardır. Bu

Kariye Müzesi'nin yanında, Kariye Oteli bünyesinde yer alan Asitane'nin ağaçlar altındaki bahçesi özellikle yaz aylarında keyifli saatler sunuyor. The garden under trees of Asitane, located next to the Kariye Museum and within Kariye Hotel, offers plesant time mainly in summer.

mutfaklar da hep sağdan soldan etkileşimlerle oluşmuştur. Mesela Ege, Balkan mutfağına daha yakındır. Güneydoğu mutfağı biraz Ortadoğu mutfağını andırabilir. Karadeniz mutfağı dediğiniz zaman Gürcü mutfağı, Ermeni mutfağı, kısmen Rum mutfağı, hepsi işin içine girer. Fakat bunların hepsine 1930 sonrası, Cumhuriyet dönemi mutfakları diyebiliriz. Tabii Cumhuriyet’ten önce de yapılıyordu bu yemekler. Fakat yazılı çizili olarak, yemek kitapları olarak karşımıza ancak Cumhuriyet sonrası tarihlerde çıkıyor. Osmanlı İmparatorluğu 600 yıllık büyük bir imparatorluk. Bununla paralel olarak da çok ciddi zenginlikte bir mutfak kültürünün olması gerektiğini düşündük. Olduğunu zaten biliyorduk, elimizdeki Surnameler’den, eski minyatürlerden ve bazı eski kaynaklardan görebiliyorduk. Fakat bu ziyafetlerde, şenliklerde -örneğin sultanın kızı evleniyor oğlu sünnet oluyor veya bir şehir düşürülmüş, kutlama yapılıyor ve yemek veriliyor- ne verildiği konusunda hiç

bir fikrimiz yoktu. Geçmişe dönük kaynak aradığımızda da basılı olarak gördüğümüz tek kitap Mehmet Kamil’in 1844 tarihli, adı Ahçıların Sığınağı olarak çevrilebilecek kitabı. Onun arkasından Turabi Efendi’nin 1864’teki kitabı var. Bu dili biraz sadeleştirilmiş, aynı zamanda İngilizce ve Türkçe olarak basılmış bir kitap. Bu kitaplardan faydalandık. Fakat araştırmalar derinleştikçe biz de büyük bir uçurumun içine yuvarlandık. Topkapı Sarayı ve Edirne Sarayı’nın her ne kadar mutfaklarında bir yemek kitabı, bir yemek yapılma talimatı oluşmasa da mutfaklara alınmış her şeyin muhasebesi tutulmuş. Böylece eskiden mutfağa neler alındığına dair bilgiler çıktı karşımıza. TÜRSAB: Saray mutfağının özellikleri nelerdir? N. YILMAZ: Sarayda iki mutfak var. Bir normal mutfak dediğimiz; tüm saray çalışanları, sarayda ikamet edenler, sarayı koruyan muhafızlar, yeniçeriler, onların amirleri ve diğer hizmetlileri besleyen bir mutfak var. Bir de “has

Asitane FLAVOR FROM THE OTTOMAN CUISINE Asitane Restaurant’s kitchen near the Kariye Museum in İstanbul offers 350 types of dishes from the Ottoman palace’s culinary art. At least 3 or 4 new tastes are being added to the menu which is composed of dishes chosen by searching historical sources and trying thousands of recipes. A meal may turn into a delightful one only by means of the place, the tastes discovered and the service. And these are the features which Asitane in the Kariye Hotel exactly owns as one of the restaurants in İstanbul that offer unforgettable dining experiences. This place, as a restaurant included in the international catalogues and a place that hosts foreign guests, offers 350 types of dishes from the Ottoman palace’s kitchen. 50 old houses around Kariye Museum in Edirnekapı were restored to their MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 41

Asitane'nin mutfağı öylesine ilgi çekici bir mönü sunuyor ki; lezzetleri bir yana, yemeklerin isimleri ve sunumları bile hafızalardan kolay silinmiyor. The kitchen of Asitane offers such an alluring menu that not only the tastes but the names and decorations of the meals too are unforgettable.

mutfak” dediğimiz, sultanı ve ailesini besleyen mutfak var. Biz Asitane olarak Osmanlı saray mutfağına yöneldik. Çoğunlukta da has mutfakta pişirilen yemekler ilgimizi çekti. Asitane 1991 yılında açıldı. Bu yemek serüveninde kazandığımız ve menüye koyabildiğimiz, yaklaşık 350 çeşit yemeğimiz var. Belki üç binin üzerinde deneme yapılmıştır. Kendi içlerindeki çeşitliliği de gözönünde bulundurarak veriyorum rakamları. Tabii bir çoğu elendi. Bir kısmı tadları bize çok uygun olmadığı için elendi. Bir kısmı 500 yıllık bir reçete olmasından dolayı, bugünkü beslenme düzenine uygun olmadığı için elendi. Adamlar bütün gün ata biniyorlar. Onların yediği yağ oranı ve tatlı oranıyla

original conditions in 1980 to be used in tourism. The Kariye Hotel which was purchased by GEO Turizm in 1989 within the scope of this project was furnished in the 19th Century Ottoman chalet style and put into service in 1990. Considering the old Ottoman-Turkish district in the region, a concept of “Ottoman palace cuisine” was adopted for the restaurant and was inaugurated under the name “Asitane”. Asitane, one of the names used for İstanbul during the Ottoman Empire period, means “First threshold” or “First Door” in Persian. Necati Yılmaz, the operator of the restaurant, states that they had went through all the libraries and palace archives in İstanbul before they established Asitane to make

comprehensive researches about the Ottoman culinary art. TÜRSAB: Let’s start from the background, if you please? N. YILMAZ: With the guidance of Engin Türker, one of our kitchen’s founders, we had an idea as such: The Turkish cuisine is a very important kitchen for İstanbul. What we suffer most is that we do not have anything coming from the past. There are some local dishes being cooked or have been cooked at homes. For instance, people of Black Sea coast have their particular cuisine. Similarly, the Southeastern, Southern or Aegean Regions all have their peculiar kitchens. These cuisines have always come forth through this and that interaction. For example, the Aegean Region is closer to the Balkan cuisine. The Southeastern kitchen may, in a way, resemble the Middle East kitchen. When you talk about the Black Sea cuisine; the Georgian cuisine, the Armenian cuisine and, to an extent, the Greek cuisine are involved. However, all of these are the kitchens of the Republic period, that

Osmanlı saray mutfağının tatlarını günümüze taşıyan Asitane'de yemek yemek, sıradışı bir deneyim kazandırıyor. Dining at Asitane bringing the Ottoman palace culinary culture to our days is an outstanding experience.

is to say, post 1930. Of course, these dishes were being made before the Republic. But, when it comes to the recipe books, we can only see them after declaration of the Republic. Ottoman Empire was a great empire that lasted 600 years. Therefore, we reckoned that they should have had a diversified cuisine and culinary art in parallel to this fact. Well, we did know this anyway, because we could see them in the ‘Surname’ books (books illustrated with miniatures telling about marriages, circumcision rituals, festivities, etc. during the Ottoman period), old miniatures and some old sources. But what was eaten during these feasts and festivities – e.g. celebrations made and the feasts given when Sultan’s daughter was getting married, his prince was being circumcised or after conquering a city – was totally unknown to us. When we tried to reach an old source, the only book we could find was Mehmet Kamil’s book, title of which can be translated as “The Shelter of Cooks”, published in 1844. Then there is Turabi Effendi’s book dated 1864. This book is mostly referenced to the original Mehmet Kamil. It is book written in a simplified language published in both English and Turkish. So, we benefited from these books. However, as the researches got deeper, we too fell into an abyss. Although there is not a recipe book or

bizim yiyebileceğimiz biraz farklılık gösteriyor. Özüne sadık kalarak bazı oranlarla oynadık. Mesela yağ oranları. Alakart mutfakta hızlı yapılabilir hale getirdik yemekleri. Fakat sonuçta orijinal reçetesiyle, orijinal yemekler çıktı karşımıza. Tabii bu kadar çok fazla çeşit olunca bunların hepsini vermek istiyoruz. Bu yüzden yılda iki kez menümüzü değiştiriyoruz. Yaz menümüz ve kış menümüz var. Bunun haricinde de bu menüler devam ederken yılda yaklaşık 5-6 kere de özel menüler sokuyoruz. Mesela bunlardan bir tanesi 29 Mayıs İstanbul’un fethi. 29 Mayıs’a denk gelen on gün sadece Fatih Sultan Mehmet dönemine ait yemekler veriyoruz. Sevgililer Günü’nde, 14 Şubat’ta saray has mutfağından “hareme afrodizyak olarak yapılmış yemekleri” seçiyoruz. Saray mutfağından balık haftaları yapıyoruz. Bir hafta av yemekleri haftası yapıyoruz. Yılbaşı döneminde geleneksel İstanbul mutfağından bir yılbaşı menüsü yapıyoruz. Hala yeni tarifler araştırıyor, yeni tatlar buluyoruz. Mutlaka haftada en az 3-4 yemeği sıfırdan deniyor, hala kaynak topluyoruz. Millet Kütüphanesi bu konuda İstanbul’un en iyi kütüphanelerinden biri.

Bunun haricinde bizim artık burada olduğumuzu bilen tanıyan dostlarımız var. Onlar arasıra bize kendi buldukları yemekleri gönderiyorlar “Bir kitap karıştırırken şöyle bir tarif çıktı karşıma” diye.

an instruction for cooking at Topkapı and Edirne palaces, accounting of everything bought for the kitchens were kept. Therefore, we came across information about the items purchased then.

TÜRSAB: Sürekli başarıyı neye borçlusunuz? N. YILMAZ: Ya patron mutfakta olacak, ya da kalıcı bir kadro olması lazım. Servisteki herkesin yemeği çok iyi tanıyıp konuğa aktarabilmesi gerekir. 4-5 yıldır Osmanlı bir trend haline geldi. Bildiğimiz yemeklerin başına Osmanlı ismi getirilerek Osmanlı mutfağından bir yemek gibi sunulabiliyor. Ama bunu bile “bir değerin yaşatılması” açısından olumlu buluyoruz. Son on yıldır bir marka haline geldik. Yabancı devlet adamları, işadamları, sanatçılar geldiklerinde genelde bizi tercih ediyorlar. Prens Charles bize mutlaka gelir. George Soros İMKB’ den çıkınca basın toplantısını burada yapar. Parlamento başkanlarından tutun, bakanlıklara kadar ciddi bir müdavim kitlemiz var. Bu da bize gurur veriyor. Bir bayrak taşıdığımıza inanıyoruz. Hem bizim prestijimiz açısından, hem de bir misyon olarak baktığımızdan dolayı çok fazla kar zarar hesabı yapmadan bu işi sürdürmeye çalışıyoruz.

TÜRSAB: What are the characteristics of the palace cuisine? N. YILMAZ: There are two kitchens in the palace. One of them is called the normal kitchen which fed all palace workers, residents, guards, Janissaries, their supervisors and other servants. And then there is the “Has” kitchen which was used to feed the sultan and the imperial family. As Asitane, we headed towards the Ottoman palace kitchen. Especially the dishes cooked in the “Has Kitchen” drew our attentions. Asitane was opened in 1991. We have approximately 350 dishes we achieved during this cooking venture which we can put in the menu . We might have made over three thousand trials. I am giving these numbers by considering their inner diversification. Of course, most of them were not eligible. Some of them were disqualified because their tastes were not very suitable for us. Some of them were eliminated because they were 500-year-old recipes which are not suitable for present day’s nourishment habits. The men used to ride horses all day long. There is a little difference between the amount of fat and sweet they could eat and the amount of the same we can consume. Adhering to the core of the recipe, we changed some proportions in it. For example, the fat ratios. We turned the meals into practicable ones in the à-la-carte kitchen. In any case, we had the authentic meals with the original recipe at the end. Naturally, since there are so many kinds of dishes, we want to offer them all. That’s why we change our menu twice a year. We have the summer

Günün erken saatlerinde huzurlu bir atmosfer sunan bahçe, yemek zamanı geldiğinde, turist gruplarıyla dolup taşıyor. The garden offering a quiet atmosphere in early hours of the day is full of tourist groups during lunch and dinner hours.

menu and the winter menu. In addition to these, we also put special menus 5-6 times every year while the main menus are being carried on. For example, one of them is May 29th, conquest of İstanbul. During the ten days around 29 May, we only serve dishes from Fatih Sultan Mehmet era. We choose “aphrodisiac dishes for Harem” from the palace’s Has Kitchen on 14 February, Valentine’s Day. We have fish weeks from the palace kitchen. We also have a week for game meat. For the New Year’s Eve we prepare a menu from traditional İstanbul cuisine. We are still searching for new recipes and find new tastes. We try at least 3-4 dishes in the kitchen every week and still continue collecting sources. Millet Library is one of İstanbul’s best on this subject. Apart from this, we have great friends who know us and who know that we are here. They sometimes send us the recipes they find, saying “I came across this recipe when I was looking at some books”. TÜRSAB: What is the source of your continuous success? N. YILMAZ: Either the boss will be in the kitchen or there should be a permanent staff. Anyone serving the meal must know the dishes very well so that he/she can explain it to the guest. Ottoman has been a trend for about 4-5 years. Meals that we know can be offered like a dish from the Ottoman cuisine by adding the name Ottoman in front of them. But we find even this affirmative from the point of “carrying a value to the future”. We are now a brand for the last ten years. Foreign statesmen, businessmen, artists generally prefer us. Prince Charles always comes to us. When George Soros leaves İstanbul Stock Exchange, he holds his press meeting here. We have a serious attendant mass from presidents of parliaments to ministers. This honors us. We believe that we are the color bearer. We are trying to carry on this business without looking at the pros and cons too much just because of our prestige and also because we look at it as a mission. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 43

SİNEMA movie

TÜRK SİNEMASI ALTIN ÇAĞI’NDA Türk Sineması kelimenin tam anlamıyla “Altın Çağ” yaşıyor. Gişe rakamları, yabancı festivallerde alınan ödüller sinemacıları bile şaşırtıyor. Rakamlarsa, bu şaşkınlığın nedenini açıklıyor. 2 Şule Bahar

2

008 yılında alınan sinema ödülleri, Cumhuriyet tarihi boyunca alınan toplam ödüllere ulaştı. Sadece 2008’de 50’nin üzerinde Türk filmi seyirciyle buluştu. Bu filmlerin izleyici sayısı 21 milyona ulaştı. “Altın Çağ” benzetmesini yaptıran, işte bu rakamlar. Sinemamızda seyirci sayısı artık film başına milyonlarla ölçülüyor. Örneğin, sessiz sedasız vizyona girdiği halde “methi” kulaktan kulağa yayılıp bir anda patlama yapan “Babam ve Oğlum” Çağan Irmak’ı 3 milyon 850 bin seyirciyle buluşturdu. Yine aynı biçimde tanıtımı fısıltılarla yapılan “Issız Adam” da neredeyse şehir efsanesine dönüştü. 2009 yılı ise, çok cesur iki projeyle geldi: Dönem filmlerinin deneyimli ismi Tomris Giritlioğlu’nun imzasını taşıyan “Güz Sancısı” ve artık herkesin yönetmenlikteki başarısını teslim ettiği Mahsun Kırmızıgül’ün “Güneşi Gördüm” filmi. “Güz Sancısı” Türkiye’nin en acı sayfalarından birine, 6-7 Eylül olaylarına bugünden bakıyordu. “Güneşi Gördüm” filminde ise Mahsun Kırmızıgül çok çarpıcı bir Türkiye fotoğrafı çekiyor, bazı sinema yazarlarının deyimiyle, “insanın yüreğinde fırtınalar kopartıyor”du. Bu iki film de Türkiye’nin öykülerini anlattı. Çok kişisel bir öykü ise, dünyanın bütün film festivallerinde ayakta alkışlandı. İzleyenlerin gönüllerini fethetti. Jürilerden de ödül üstüne ödül aldı. Sözünü ettiğimiz, Türk sinemasının en 44 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

GOLDEN AGE OF THE TURKISH CINEMA Turkish cinema is living, in the strictest sense of the word, its “golden age”. Box office figures and prizes won in foreign film festivals astonish even movie makers. Figures, on the other hand, are bringing an explanation for this astonishment. The prizes won 2008 have reached the total number of prizes that had been won throughout the history of Republic. More than 50 Turkish movies were released in 2008 only. Total number of audience reached 21 million. It is the “golden share” of the Turkish cinema that made us use the simile “golden age”. For example, Çağan Irmak’s “Babam ve Oğlum (My Father and My Son)” which was released rather silently and became famous with word-of-mouth advertising had a box office number of 3 million 850 thousand people. Again “Issız adam” (Lonely man) which has been quite unadvertised has turned into an urban legend. On the other hand, two brave projects marked the year 2009: “Güz Sancısı” (Autumn pain) developed by Tomris Giritlioğlu who is specialised in period films and “Güneşi Gördüm” (I saw the sun) directed by Mahsun Kırmızıgül whose achievements in film direction is acknowledged by everyone. “Güz Sancısı” looks into 6-7 September events unveiling one of the most painful chapters in the Turkish history. And Mahsun Kırmızıgül submits a striking picture of Turkey and as some film critics say, “tears up human MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 45

başarılı yapıtlarından biri, “Üç Maymun”. Cannes Festivali’nin “gediklisi” haline gelen Nuri Bilge Ceylan, “Üç Maymun” filmiyle, en iyi yönetmen dalında “Altın Palmiye” ödülünü kucakladı. Katıldığı başka festivallerde de ödüller, alkışlar topladı. Nuri Bilge Ceylan, asıl, Oscar’da yabancı film dalında son 9 film arasına seçilerek Türkiye’ye güzel bir heyecan yaşattı. Ne yazık ki “Üç Maymun”, yarışacak 5 film arasına giremedi ve Oscar heyecanına veda etti. Yine de, dünya sinemasının zirvesine en çok yaklaşan Türk filmi oldu. Bu başarıya yakışır bir biçimde, Yeşilçam ödüllerinin ikincisini de “Üç Maymun” kucakladı. Türk Sineması’nı dünyaya tanıtmakta bir başka çarpıcı örnek de, Semih Kaplanoğlu’nun “Yumurta” filmi oldu. “Yumurta”, Altın Portakal’da “en iyi film” seçildi. Yurt dışında ise, Kore’den İspanya’ya, İtalya’dan İran’a katıldığı hemen her festivalde ödül aldı. Toplam 30 ödülle, 2008 yılının sinema hasadında kendisine apayrı bir yer buldu. Issız Adam Ödülle gişe rakamları, ya da bazılarına göre sanatla ticari sinema pek az buluşuyor. “Issız Adam” bu iki cephedeki seyirciyi sinemaya çekebilmiş az sayıda örnekten biri. Film hem eleştirmenlerden iyi notlar aldı, hem de 2008 sonu itibariyle 2 milyon 800 bin seyirciyle gişe başarısı yakaladı. TV dizilerinde yönetmenlik yapmaya başladığı sıralarda adını duyuran Irmak, hikaye anlatımı ve kullandığı teknik dille kısa zamanda özgün yapısını ortaya koydu ve filmleriyle de geniş kitlelere ulaştı. “Babam ve Oğlum” ile SİYAD ödül töreninde “En İyi Yönetmen”, “En İyi Senaryo” ve “En 46 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

İyi Film” ödüllerini kazandı. “Mustafa Hakkında Herşey”den itibaren her filmiyle sinemayı zenginleştiren Çağan Irmak, bu kez de metropolden bir öyküyle karşımıza çıktı. “Issız Adam”, metropol kalabalığı içinde yaşarken farkında olmadığımız, kaybettikten sonra değerini anladığımız insanlara, günlere ve daha birçok şeye ait buruk bir hikaye anlattı. Hikayesi kadar, müziğe katkısıyla da konuşuldu. Çünkü film, başta Ayla Dikmen’in “Anlamazdın” şarkısı olmak üzere eski pop şarkılarını hatırlattı. Hatırlatmakla kalmadı, adeta bir nostalji patlaması yarattı. A.R.O.G Sinemamızın Altın Çağı’nda, ayrı bir başlık altında anılmayı hakeden bir film de, “A.R.O.G.”

heart.” Both movies tell the stories of Turkey. Another personal story has been subject to a standing ovation at all film festivals across the world. The movie captured the heart of the audiences and praised by juries. The said movie is one of the most successful works of art: “Üç Maymun” (Three Monkeys). Nuri Bilge Ceylan, the “old stager” of Cannes Film Festival, won the “Palm D’or” prize in the best director category with his film “Üç Maymun (Three Monkeys)”. He was also awarded and applaused at the other festivals. Ceylan also managed to enter among the last 9 films for the Oscar in foreign film category and made Turkey experience a sweet fervor. Unfortunately Üç Maymun (Three Monkeys) was not selected among the last 5 films and bid farewell to the Oscar excitement. Nonetheless, it managed to be the Turkish movie nearest to the peak of the world

SON PARLAK YILDIZ: HATİCE ASLAN LAST SHINING STAR: HATİCE ASLAN Dünya onu bizim kadar tanıyor. “Üç Maymun” filmindeki oyunculuğuyla yabancı sinema eleştirmenlerinden yıldızlı övgüler topladı. Türkiye’de de 2009’un ilk ödülleri onun oldu. İlk olarak Sinema Yazarları Derneği’nin ödüllerinde “En İyi Kadın Oyuncu” seçildi. Bu yıl ikincisi düzenlenen Yeşilçam Ödülleri’nde de yine en iyi kadın oyuncu Hatice Aslan’dı. Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuvarı mezunu, “okullu” bir oyuncu olarak Hatice Aslan seyircisiyle önce tiyatro sahnelerinde buluştu. Çok daha geniş kesimler ise, onu dizilerle tanıdı. Ferhunde Hanımlar ve En Son Babalar Duyar dizilerinde, alçakgönüllü ama “usta işi” oyunculuğu ile dikkati çekti. Öyküsündeki asıl çarpıcı sayfa ise “ilk sinema filmi”yle geldi. Nuri Bilge Ceylan, “Üç Maymun” filmindeki Hacer rolü için amatör ve profesyonel yüzlerce aday arasından onu seçti. Hatice Aslan da başarısıyla hem filmi zenginleştirdi hem de kendisine sinemanın parlak yıldızları arasında haklı bir yer buldu. The world knows her as much as we know her. The foreign cinema critics praised her for her acting in the film “Üç Maymun”. In 2009, the first prizes went to her in Turkey too. First, she won “Best Actress” award offered by the Cinema Authors Association. The best actress was again Hatice Aslan at Yeşilçam Awards organised for the second time this year. Graduated from Ankara University State Conservatory, Hatie Aslan is a player “educated” in her field and she met her audience first on the theater stages. However, the mass audiences heard her name thanks to the TV serials “Ferhunde Hanımlar” (Mrs. Ferhunde) and “En Son Babalar Duyar” (Fathers are last to hear); she was noticed by her modest but “master” acting. However, the essential striking page in her career opened by her “first movie”. Nuri Bilge Ceylan selected her among hundreds of amateur and professional candidates for the role of Hacer in the movie “Üç Maymun”. Hatice Aslan enriched the movie and found a place she deserves among the shining stars of the cinema.

Hem 2008 sonu itibariyle “en pahalı” film ünvanı nedeniyle, hem de bir yılı geçen hazırlık aşamasıyla batılı örneklerine yaklaştığı için. “A.R.O.G”un hazırlık çalışmalarına 2007 Ekim’inde başlandı. Filmin çekimi için uygun yer arayışına girildi. İç Anadolu Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi’nin genelinde yapılan geziler ve araştırmalar sonucu Antalya’ya bağlı Kurşunlu Köyü ve Afyonkarahisar’ın İhsaniye ilçesine bağlı Döğer beldesi filmin başlıca çekim yeri olarak belirlendi. Bu mekanlarda 2008 yılı Ocak ayından itibaren 40 kişilik bir dekor grubu, yoğun kış koşullarına rağmen filmin senaryosunda geçen belirli tasarım ve uygulamaları inşa etti. “A.R.O.G” Köyü ve Arogan Kalesi Frig Vadisi olarak bilinen yaylaya kuruldu. İşte böyle bir hazırlığın ardından çekilen filme, 9 milyon dolar civarında bir para harcandı. Bu bütçenin bir milyon doları da tanıtım ve pazarlama için ayrıldı. Ve “A.R.O.G.” aynı anda 400 sinemada birden vizyona girdi. Cem Yılmaz’ın yazıp, Ali Taner Baltacı ile birlikte yönettiği 2008 yapımı bilim kurgu ve fantastik komedi filmi “A.R.O.G”, Türkiye ile eşzamanlı olarak Avusturya, Fransa, Almanya, Hollanda ve İsveç’te de birçok sinemada gösterildi. “Gora”nın devam filmi “A.R.O.G”un senaryosunda takvimler Yontma Taş Devri’ni gösteriyor. Gora gezegeninde yaşadığı maceralardan sonra yanında sevdiği kadın Çeku ile birlikte dünyaya dönen Arif’in yeni maceraları ilgiyle izleniyor. Arif bu kez de Gora’nın kötü adamı Logar tarafından 1 milyon yıl öncesine gönderiliyor. Tarihin tozlu sayfalarında yaşanan iyilerle kötülerin savaşına böylece Arif de katılmış oluyor. Türk sinema tarihinin en pahalı filmi ünvanına sahip olan “A.R.O.G”u izleyenler geçmişe ışınlanıyor. Cem Yılmaz ve ona eşlik eden oyuncu grubu için atılan kahkahalar, ta Taş Devri’nden duyuluyor!

cinema. As it merits, the second of Yeşilçam prizes went to “Üç Maymun”. Another striking sample in presenting the Turkish cinema to the foreign world is Semih Kaplanoğlu’s “Yumurta (Egg)”. “Yumurta” won the “Best Film” award in Golden Orange. On the other hand, it won a prize in almost all festivals from Korea to Spain, from Italy to Iran. It won 30 prizes and had a different place for itself in the cinema sector in 2008. Issız Adam Prize and box office, and to some people art and commercial cinema do very seldom intersect. “Issız Adam (Lonely Man)” is one of the few samples that could attract audience of both sides. The film had very good grades from the critics and it also achieved a box office figure of 2 million 800 thousand audience as of end of 2008. Irmak, who became widely known during his times of TV series directing, put forth his genuine formation with his way of storytelling and the technical language he used and managed to reach masses with his films. He won the “Best Director”, “Best Scenario” and “Best Film” prizes in SİYAD awards with his film “Babam ve Oğlum (My Father and My Son)”. Enriching the cinema with each of his films beginning from “Mustafa Hakkında Her Şey (All About Mustafa)”, Çağan Irmak now told us a story from the metropolis. “Issız Adam (Lonely Man)” told a story about people, days and many other things that we do not realize in the crowds of the metropolis life, but whom we appreciate only after we lose them. Its soundtrack was also on the agenda at least as much as its plot. Because, the film reminded us the old pop songs, such as Ayla Dikmen’s “Anlamazdın (You Wouldn’t Understand)” in the first place. It did not only remind us them, but it also caused a nostalgia boom. A.R.O.G. Another film that deserves to be mentioned under a separate entry during the Golden Age of our cinema

is A.R.O.G. This is because it is “the most expensive” film as of end of 2008 and also for its “preparation” phase which took more than a year like its counterparts in the west. A.R.O.G.’s preparation works started in October 2007. First, an appropriate place was looked for to shoot the film. As a result of the trips made to the entire Inner Anatolia and Mediterranean Regions and the surveys conducted, the main places for film shooting were determined as Kurşunlu village of Antalya and Döğer County of İhsaniye which is a town of Afyonkarahisar. A 40-people construction team commenced to build the designs and applications of the scenario starting from January 2008 in spite of the heavy winter conditions. A.R.O.G. village and Arogan Castle were set on the plateau known as Phrygian Valley. Some 9 million dollars were spent for the film which was shot following such preparations. One-million-dollar portion of this budget was allocated for promotion and marketing. And A.R.O.G. began to play in 400 theaters simultaneously. The 2008 production science fiction and fantastic comedy motion picture A.R.O.G. which was written by Cem Yılmaz and co-directed by him and Ali Taner Baltacı is still being played in many theaters in Austria, France, Germany, Netherlands and Sweden simultaneously with Turkey. The time in A.R.O.G., continuation of G.O.R.A., is the Stone Age. The new adventures of Arif, who returned to Earth together with his beloved woman Çeku after his adventures in Gora, are being watched with great interest. This time, Arif is being sent to 1 million years ago by Logar, the bad guy of Gora. Thus, Arif takes his place in the war between the good and the evil in the forgotten pages of the history. Audience of A.R.O.G., the costliest film ever in the history of Turkish cinema, are being beamed up to the past. Laughter for Cem Yılmaz and his player accompanies can be heard way back during the Stone Age. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 47

DÜNYADAN TURİZM ENDÜSTRİSİ HABERLERİ

news about tourısm ındustry throughout the world

Hazırlayan: Sunay Ünlü Yücel / TÜRSAB AR-GE Departmanı

Prepared by: Sunay Ünlü Yücel / TÜRSAB Research & Development

ABD’li tur operatörleri ekonomik paketlere yöneliyor

OECS ülkelerine gitmek isteyenler 3 dolar vergi ödemek zorunda

Ekonomik kriz, ABD’li tur operatörlerini lüks paketlerden ekonomik paketlere kaydırmaya başladı. 2009 yılına ilişkin turizm taleplerinde beklenen daralma nedeniyle hedef kitlelerinde değişikliğe giden tur operatörleri, müşterilerine daha ekonomik paketler sunmaya başladılar. Örneğin, müşterilerini ağırlıklı olarak lüks otellerde konaklattıran Take Classic Journeys, 2009 broşürlerinde daha çok apart otellere yer verdi. Gene Avrupa, Kuzey Amerika ve Doğu Akdeniz’e lüks tatiller organize eden Insight Vacations, 2009 yılı turlarına daha düşük maliyetli seçenekler de ilave ediyor. Insight Vacations Pazarlama Müdürü Brittny Anselmo “ABD ekonomisinde meydana gelen gerileme, tüketicilerin tatil beklentilerinde de değişim yarattı, tatile gitmek isteyen, ancak yeterli parası olmayan tüketici sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu nedenle artık alternatif paketler hazırlamamız gerekiyor” diyor.

Doğu Karayip Merkez Bankası ve Doğu Karayip Devletleri Teşkilatı Otoritesi (OECS), turizm sektöründe yaşanan gerileme nedeniyle bu ülkelere gerçekleştirilen uçuşlarda kişibaşı 3 dolar ekstra vergi alınması kararına vardı. Geçtiğimiz ay OECS üyesi ülkelerin başbakan ve maliye bakanlarının katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, bilet ücretlerine eklenecek bu vergilerle turizm sektöründe sürdürülebilir gelir kaynağı oluşturulacağı, bu gelirlerle de bölge turizminin canlandırılmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirileceği belirtiliyor. Toplantıda, kısa vadede olmak üzere zarar gören konaklama sektörünün vergilerine kolaylık getirilmesine yönelik karar da alındı. OECS ülkeleri turizm sektöründe 2008 yılında düşüş yaşandığı, 2009 yılında da bu düşüşün devam edeceğine yönelik beklentiler olması nedeniyle üye devletlerin turizm bakanlarından oluşan “OECS Turizm Otoritesi” oluşturulması yönünde karar aldıkları belirtiliyor. Turizm otoritesinin, bölgenin turizm sektöründe yaşanan sıkıntıları tespit edip, bunların düzeltilmesine yönelik bakanlıklar nezdinde çalışmalar yürüteceği söyleniyor. Doğu Karayip Devletleri Teşkilatı (OECS), 2 Temmuz 1981’de kurulmuş bir teşkilat. Teşkilatın görevleri, üye ülkeler arasında, işbirliğini, birlik ve dayanışmayı, bölgesel bütünlüğü sağlamak ve dış ticaret politikalarının uyumlaştırılması ve ekonomik entegrasyonu geliştirmek şeklinde tanımlanıyor. OECS’in 9 üyesi bulunuyor. Antigua ve Barbuda, Dominik, Grenada, Montserrat, St. Kitts ve Nevis, St. Lucia, St. Vincent, Grenadalar ve İngiliz Virgin Adaları. Kaynak: www.eturbonews.com

Those willing to visit OECS countries have to pay 3-dollar tax

US Tour Operators shift to economical packages The economic turmoil compels US tour operators to turn their attention from luxurious packages to the economical ones. The tour operators, changing their targeted mass because of the contraction anticipated in the tourism demand in 2009, began to offer more economical tours to the customers. For example, Take Classic Journeys accommodating their clients mostly in luxurious hotels, offered largely apart hotels in the guides prepared for the year 2009. Insight Vacations too which organizes luxurious holidays to Europe, North America and East Mediterranean, adds more lower cost alternatives to the tours for the year 2009. “US economic downturn changed the holiday expectations of the consumers. The number of consumers wishing to go on holiday but lacking sufficient money rises every day. Therefo 48 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

East Caribbean Central Bank and Organisation of East Caribbean States (OECS) decided to collect an extra tax of 3 dollar per person at the flights bound to these countries because of the decline in the tourism sector. At the meeting held last month with the participation of prime ministers, ministers of finance from the member countries of OECS, it was declared that a sustainable income source in the tourism sector would be generated due to these taxes to be charged on the ticket prices and these incomes would be used for the activities to revive the regional tourism. At the meeting, decisions were made to ease for a short term the tax payments of the accomodation sector suffering losses. Considering that the tourism sector declined in 2008 and this downturn will be going on in 2009 as well, OECS countries announced that the member states will form “OECS Tourism Authority” composed of tourism ministers of the member states. According to the declaration, the tourism authority will tackle the problems in the sector and work at the ministerial level in its attempts to fix them. The Organisation of East Caribbean States (OECS) was founded on July 2, 1981. The missions of the organization are described as developing cooperation, union and solidarity among member countries, enabling the regional integrity and harmonization of foreign trade policies and enhancing the economic integrity. OECS had 9 members. These are Antigua and Barbuda, Dominic, Grenada, Montserrat, St.Kitts and Nevis, St. Lucia, St. Vincent, Grenada and British Virgin Islands. Source: www.eturbonews.com

TUI Lüks Turizme odaklanıyor TUI satış ofisi, 2009 yaz sezonuna hedef kitlesinde bazı değişiklikler yaparak hazırlanıyor. Çeşitli ülkelerde yeni lüks konaklama ünitelerini bünyesine katan TUI, 2009 yılında daha fazla lüks hizmete yönelecek. Gelir düzeyi yüksek tüketicilerin son yıllarda doğayla iç içe tatillere yöneldiklerini belirten Airtours Genel Müdürü Kirsten Feld-Türkis ise, amaçlarının ürün odaklı turlar yerine müşteri odaklı ilginç ve alternatif markalar yaratmak olduğunu belirtiyor. Feld-Türkis, TUI’nin 2009 yılında, yeni hedeflerle krizden etkilenmeden çıkacağını da vurguluyor. Kaynak: www.fwv.com

TUI focused on the luxurious tourism

Crystal Cruise gemileri Sinop’a da uğrayacak Dünyanın önde gelen kruvaziyer şirketlerinden Crystal Cruises, 2009 Akdeniz programına ilk kez Sinop’u da dahil etti. 2009 yılı Eylül ayında başlayacak olan 12 günlük yolculuk, İtalya’dan başlıyor, Yunanistan, Romanya, Ukrayna gibi ülkelerden Sinop’a geliyor ve oradan İstanbul’a geçerek sona eriyor. Sinop İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden verilen bilgiye göre Sinop, 2007 yılı mart ayında Miami’de düzenlenen “Kruvaziyer Turizmi Toplantısı”nda “Destination MedCruise” ağına alınmasından sonra lüks kruvaziyer gemilerince ilgi görmeye başladı. Nitekim geçtiğimiz yıl ilk kez 30 gemi günübirlik Sinop Limanı’na uğradı. Bunlardan biri de Royal Caribbean Cruises şirketine ait Azamara Cruises gemisi. 1996 yılında Roma’da kurulan MedCruise, Akdeniz’de bulunan kruvaziyer limanlarını network ağıyla biraraya getirmeyi ve pazarlamayı amaçlıyor. Akdeniz bölgesinden 73 üyesi bulunan MedCruise’a Türkiye’den yanlızca Alanya ve Sinop üye. Akdeniz programına Sinop dışında Yunanistan, Hırvatistan, İtalya ve Makedonya’dan 4 yeni liman kenti ekleyen Crystal Cruises Satış Pazarlama Müdürü Bill Smith, Sinop ve diğer 4 yeni destinasyonun, keşfedilmeyi bekleyen mücevherler olduklarını belirtiyor.

TUI sales office is prepared to the summer season 2009 by making some changes in the targeted mass. TUI which incorporated the new luxurious accomodation units in various countries will focus largely on more luxurious service in 2009. Airtours General Manager Kirsen FeldTürkis, pointing out that the consumer with high income level shifted to the nature holidays in recent years, states their goal is to bring customer-focused, interesting and alternative brands instead of product-focused tours. Fed-Türkis also emphasizes that TUI will come out of the crisis without any harm in 2009 thanks to the new targets. Source: www.fww.com

Crystal Cruise Ships will call at Sinop port as well Crystal Cruises, one of the leading cruise companies, included Sinop to the Mediterranean programme 2009 for the first time. The 12-day travel in September 2009 will start from Italy; the itinerary is through Greece, Romania, Ukraine and then Sinop and the final stop is İstanbul. According to the information given by the Culture and Tourism Directorate of Sinop, the luxurious cruise ships began to take interest in Sinop after its inclusion to the “Destination MedCruise” network at “Cruise Tourism Meeting” held on March 2007 in Miami. Indeed, 30 ships called at the port of Sinop for the first time last year for daily visits. One of them was Azamera Cruises ship owned by Royal Caribbean Cruises company. MedCruise founded in Rome in 1966 aims at assembling cruise ports through a network and marketing them. From Turkey, Alanya and Sinop are unique members of MedCruise with 73 members from the Mediterranean region. Crystal Cruises Sales and Marketing Manager Bill Smith, adding 4 new port towns from Greece, Croatia, Italy and Macedonia to the Mediterranean programme besides Sinop, compares Sinop and the other four new destinations to jewels waiting to be discovered. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 49

GEZİ travel

Güneydoğu’nun az bilinen, az gidilen kenti; sektörden ilgi bekliyor.

KİLİS’İN SAKLI GÜZELLİKLERİ Tarihi M.Ö. 3 bin 500 yılına kadar dayanan Kilis, Anadolu’nun Güneydoğu platosuna ait tüm özellikleri taşıyor. Bölgeye özgü coğrafyası, asırlık taş yapıları, avlulu konakları ve özgün kültürüyle geleceğin turizm güzergahlarından biri olmaya aday.

Ravanda Kalesi. Ravanda Castle.

G

50 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

ünümüz Türkiyesi’nde, Güneydoğu’da, turistik güzergahlarda fazla yer almayan, özellikle konaklama olanakları açısından çağdaş tesisler bekleyen Kilis, tarih sahnesinde; Babil, Hitit, Huri-Mitanni, Arami, Asur, Pers, Makedonya, Roma, Bizans, Selçuklu, Memluk/ Kölemen ve Osmanlı uygarlıklarına ev sahipliği yapmış çok önemli bir yerleşim merkeziydi. Arkeolojik izleri, Geç Kalkolitik Çağa, yani M.Ö. 3500’lü yıllara kadar dayanan kent, Yukarı Mezopotamya’da yer alan Pellada Cyrrhus (Kiris olarak okunurdu) şehri ile aynı adı taşırdı... Tarihçilere göre 8. yüzyılda bölgeye gelen Türkmenler, kentin ismini “Kilis” olarak değiştirmiş, Osmanlı döneminde ise “Kilis Kalesi” olarak kayıtlara geçmişti. Mezopotamya’nın “Bereketli Hilal” (Fertile Crescent) olarak anılan topraklarının kuzeybatısında yer alan Kilis, Anadolu’yu Ön Asya’ya bağlayan yolların üzerinde çok önemli bir kavşak noktasıydı. Buğday, arpa, zeytin ve üzüm gibi ürünlerin yetiştiği bu zengin topraklar, Mezopotamya’nın bereketini simgeliyordu. İşte, geçmiş yüzyılların yerleşim birimlerini gizleyen ve bugün “höyük” olarak anılan tepeciklerin altında Mezopotamya kültürünün sırları saklanıyor ve Kilis, 10 bin 500

Southeast’s less renowned, less visited city expects attention from the sector.

Hidden beauties of Kilis Kilis, history of which dates back to 3,500 B.C., is a town bearing all the beauties of the Anatolian Southeast plateau. It is one of the candidates to be a tourism route in the future with its endemic geography, ancient stone buildings, manors with courtyards and authentic culture. Kilis, which is not very often included in the touristic routes in the Southeast of Turkey and which is now waiting for especially contemporary facilities of accommodation was once a very significant dwelling place that hosted Babylonian, Hittite, HurrianMitanni, Aramean, Assyrian, Persian, Macedonian, Roman, Byzantine, Seljuk, Mamluk and Ottoman civilizations. Its archeological traces date back to the Late Chalcolithic Age, i.e., 3,500’s B.C. and it used to have the same name with Pellada Cyrrhus (pronounced as Kiris) city n the Upper Mesopotamia. According to historians, MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 51

kilometrekarelik küçücük coğrafyası içinde, toplam on sekiz adet höyük barındırıyor. Höyüklerinin yanısıra muhteşem kalesi, dini yapıları, çeşmeleri ve konakları ile de tanıklık ettiği tarihin kalıntılarını günümüze kadar sürüklüyor. Bölgenin en büyük höyüklerinden biri İl sınırları içinde yer alan ve hepsi 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı içerisinde korunan Kilis höyükleri arasında en önemlisi Oylum Höyük. Gaziantep karayolu üzerinde, aynı adı taşıyan köyde yer alan höyük, boyutları itibariyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük höyüklerinden biri olarak anılıyor. Biri 22 metre, diğeri 37 metre yüksekliğinde ve bir boyunla birbirine bağlanan iki yükseltiden oluşan höyük, Kilis Ovası’na hakim konumuyla eski ticaret yolları üzerindeki stratejik önemini hatırlatıyor. Mezopotamya’dan Filistin’e uzanan “Bereketli Hilal’in” kuzeybatı ucunda yer alan höyükte gerçekleştirilen arkeolojik kazılar M.Ö. 3500’lere uzanan bir tarihin ipuçlarını sergiliyor. Anadolu, Suriye, Mezopotamya kültürlerinin kesiştiği bir merkez olarak tarihçiler için büyük önem taşıyan Oylum Höyük’teki kazılar sürdükçe Önasya tarihini aydınlatacak pek çok değerli bilgiye ulaşılacağına inanılıyor. Ravanda Kalesi yapayalnız Hiç bir çalışma yapılmadığı için hakk›nda kesin bilgilerin bulunmad›ğ› Ravanda Kalesi, Kilis kent

merkezine 24 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Kalenin, Yesemek’te yer alan Hitit Heykel İşliği’ne yakınlığı, bir Hitit yapısı olduğu ya da Hititler tarafından kullanıldığı görüşünü güçlendiriyor. Ravanda’ya ait basılı kaynaklar, 11. yüzyıla ve bu yıllardaki Haçlı Seferleri’ne dayandırılıyor. 1097 yılından itibaren Haçlı Seferleri’nde kullanıldığı bilinen kalenin, 12. yüzyıldan sonra; Selçuklu, Artuklu, Eyyübi, Memluk/Kölemenler’in; 1516’dan sonra ise Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçtiği kaydediliyor. İslam kaynaklarında “er-Ravendan”, Haçlı kaynaklarında “Ravendel, Ravandal veya Ravenel”, Ermeni kaynaklarında da “Aréventen” olarak geçen kale, yüzyıllar boyu bölgenin en önemli askeri üssü olarak görev yapıyor. Çıkılması oldukça zor, dik

yamaçların üzerinde, konik biçimde düzleşen bir tepeye inşa edilmiş kale, bugün bile sahip olduğu büyük görüş açısı ile sağladığı avantajını koruyor. Zirvedeki konik düzlük, kale ile birlikte diğer yapı kalıntılarını da kucaklıyor. Surları, köşeli ve yarım yuvarlak burçları, su sarnıcı ve diğer kalıntıları kalenin ihtişamı hakkında yeterli fikir veriyor. Mozaikli Bazilika Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Engin Özgen’in başkanlığında, Oylum Höyük ve çevresinde sürdürülen arkeolojik kazı çalışmaları sonucu 1999 yılında ortaya çıkarılan bazilika kalıntısı, tabanındaki mozaiklerle dikkat çekiyor. Oylum Höyük’ün yaklaşık 200 metre batısında yer alan bazilika; 4. yüzyıl,

Turkomans who had come to this region in the 8th Century changed the name of the city to “Kilis” and it was recorded as the “Castle of Kilis” in the Ottoman period. Located on the northeastern part of Mesopotamia lands which are named the “Fertile Crescent”, Kilis was an important intersection point on the routes that connected Anatolia to the Near East. These rich lands where products such as wheat, barley, olive and grape were raised symbolized the fertility of Mesopotamia. The secrets of Mesopotamia culture are hidden in the ancient dwelling places under small hills which are currently called “tumulus” and Kilis has eighteen of these tumuli within its tiny geography that consists of 10,500 square kilometers. Along with the tumuli, it is maintaining the ruins of the history it witnessed up to present day through its magnificent castle, temples, fountains and manors. One of the largest Tumuli in the region the most important of the tumuli within the boundaries of Kilis all of which are protected under 1st Degree Archeological Site Area status is Oylum Tumulus. This tumulus which is in a village having the same name on Gaziantep road is mentioned as one of the largest tumuli in the Southeast Anatolia by its dimensions. The tumulus that consists of two heights, one of which is 22 meters and the other is 37 meters tall, and a pass connecting these two, has a

Erken Hıristiyanlık Dönemi’ne tarihleniyor. Bir deprem sonucu yıkıldığı belirlenen ve çevresinde seramik ve cam parçaları, Roma ve İslami dönemlere ait süs eşyaları ile bakır, bronz, gümüş sikkeler bulunan bazilikadaki izler, Orta Çağ’a ait iki farklı yerleşim evresini işaret ediyor. Yaklaşık 800 metrekarelik bir alanı kaplayan ve kırmızı, turuncu, kahverengi, beyaz ve siyah renkli taşlarla oluşturulmuş yaprak, Malta Haçı gibi çeşitli desenler, Erken Bizans Sanatı Dönemi’nin özelliklerini yansıtıyor. Tekye Mevlevihanesi 19. yüzyılda Anadolu toprakları 90 tane mevlevihane barındırıyordu. Günümüzde yalnızca 32 tanesi ayakta kalabilmiş bu tarihi dini yapılardan bir tanesi de Kilis’te yer alıyor. Kent merkezinde bulunan Tekye Mevlevihanesi, halk arasında

52 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

position overlooking the Kilis Plain to remind us its strategic importance on the ancient trade routes. Archeological excavations carried out on the tumulus which is located on the northwest end of the “Fertile Crescent” that extends from Mesopotamia to Palestine display the hints of a history dating back to 3,500’s B.C. As long as the excavations continue on Oylum Höyük (Tumulus) to which the historians pay great importance as an intersection point of Anatolian, Syrian and Mesopotamian cultures, it is believed that much valuable information that will enlighten the history of Near East will be achieved.

Üstten: Tekye Mevlevihanesi, tarihi çınar ağaçlarından biri, Mozaikli Bazilika kalıntılarından görüntüler. Sol sayfada üstte Oylum Höyük, altta Ravanda Kalesi. Top: Tekye Mawlawi Lodge, one of the historical plane trees, a view from the ruins of Basilica with mosaics. Left page top: Oylum Tumulus. Bottom: Ravanda Castle.

Ravanda Castle is waiting in solitariness the Ravanda Castle about which there is not any exact archeological data because no archeological work has been carried out on it is 24 kilometers away from the city center of Kilis. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 53

“Ak Tekke” ya da “Ak Tekye” olarak da anılıyor. Düzgün, beyaz, sarımtırak renkli kesme taşlarla örülü kare planlı yapının üstü merkezi bir kubbe ile köşe kubbelerinden oluşuyor. Kubbenin üzeri ise kurşun kaplı. İç mekanda duvar girintilerindeki süslemeler İslam sanatının inceliklerini yansıtıyor. Tekye Mevlevihanesi, günümüzde cami ve mescit olarak kullanılıyor. Kilis Evleri hayranlık uyandırıyor Kilis’de “ev yaptırmanın” özel bir ritüeli var. Konut yaptırmak isteyen Kilisli ustaya gider, “Kıbleye, poyraza karşı iki pencere, bir kapı ev yaptıracağım” der ve taş ustasıyla anlaşırmış. Geçmişin mütevazı yaşamının da bir göstergesi olan bu gelenek şimdilerde unutulduysa da Kilis’in eski evleri unutulacak gibi değil. Hemen hepsi avlulu olan eski Kilis evleri; taş, kerpiç ile “lef” denilen ve yöredeki taş ocaklarından çıkarılan kirli beyaz renkli yapı taşı ile örülü. Avluya dönük bir yaşamın kurgulandığı evlerde pencerelerin çoğu avluya baktığı için sokaklara açılan pencere sayısı çok az. Geleneksel ‘Kilis Evi’ avlu, mutfak, odalar ve mağaralardan oluşuyor. Kırsal kesimde genellikle tek katlı kerpiç evler, kent merkezinde ise en fazla iki katlı taş evler inşa edilmiş. Günümüze kadar gelebilmiş, 19. yüzyılın sonu ile

İki komşusu var, birisi Suriye Kilis, 1995 yılında Gaziantep ilinden ayrılarak il olunca, haritadaki konumu; kuzeyde Gaziantep, güneyde Suriye’nin sınırları ile çizildi. Haritaya bakıldığında “Gaziantep’in koynunda” gibi görünen Kilis, hava ulaşımını 40 kilometre uzaklıkta yer alan Gaziantep Havalimanı aracılığı ile sağlıyor. Kilis’in merkezi; Gaziantep’e 58, Suriye’ye ise 10 kilometre uzaklıkta yer alıyor.

Mozaikli Bazilika kalıntılarından bir görünüm. A view from the ruins of Basilica with mosaics.

20. yüzyılın başına tarihlenen eski Kilis evlerinden bazıları; Neşet Efendi Konağı, Dağlı Ahmet Bey Konağı, Eski Kaymakam Evi, Süpürgeci Konağı, Müftü Salih Efendi Konağı, Hacı Mehmet Efendi Konağı, Yahya Efendi Konağı, Hacı Muhammed Efendi Konağı, Kulaksız Binbaşı Konağı ve Mısırlıoğulları Kantarması (kırsal kesimdeki iki katlı ağa evi) olarak sıralanıyor. Neşet Efendi Konağı bugün, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü olarak, ünlü bestecimiz Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça’nın

Gaziantep Mevlevihanesi Yaşatma ve Koruma Derneği Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu. Yanda Mevlevihanede Sema gösterisi. Gaziantep Mawlawi Lodge Preservation Association Turkish Mystic Music. Next, Sema dance at Mawlawi Lodge (performed by dervishes).

doğup, büyüdüğü ev ise YOYAV (Yoksullara Yardım ve Eğitim Vakfı) tarafından kullanılıyor. Kentin, “Konak Tipi” yapılarına en güzel örneklerinden birini oluşturan Neşet Efendi Konağı’nın 1925 yılında Neşet Efendi tarafından yaptırıldığı biliniyor. Gezenlerde büyük hayranlık uyandıran yapıda, renkli İtalyan ve Gaziantep mermerleri dikkat çekiyor. Yöresel kesme taşlardan örülü binanın; harem ve selamlık olmak üzere iki girişi ve kendine ait su kuyusu bulunuyor.

The closeness of the castle to the Hittite Sculpture Workshop located in Yesemek strengthens the view that it was a Hittite building or used by Hittites. Printed sources about Ravanda date back to 11th Century and are based on Crusades in these years. It is known that the castle was used in Crusades as of 1097 and it was conquered respectively by Seljuks, Artuks, Eyyubis, Mamluks after the 12th Century and in 1516 Ottomans took over it. The castle which is mentioned as “er-Ravendan” in Islamic sources, “Ravendel, Ravandal or Ravenel” in Crusade sources and “Aréventen” in Armenian sources served as the most important military base of the region. The castle which was built on a truncated-cone-shaped steep hill that is very difficult to climb still maintains its advantage of providing a wide viewing angle. The conical plane on the peak embraces other ruins along with the castle. Walls, cornered and semi-circular bastions, the cistern and other ruins give sufficient information about the grandeur of the castle. The Basilica With Mosaics The basilica remnant discovered in

54 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Kilis deyince Güneydoğu’nun bütün özelliklerini yansıtan bu küçük şehrin “alışveriş ve lezzet” konusundaki şöhreti kendisinden büyük. Zeytin bahçeleri ile ünlü Kilis, doğal olarak zeytinyağı konusunda da son derece iddialı. Kendine has yemeklerinin, yine kendine has isimleri var. Et ve bulgur temeline oturan baharatlı mutfağının örnekleri; kebap, dolma, köfte, çorba ve tatlı çeşitleriyle zenginleşiyor. Acir Dolması, Şıhıl Mahşe, Oruk, Belluriye, Şıllık, Talı Malhıta, Köllük Aşı, Hedik, Gerebiç gibi değişik isimler taşıyan yemekler, bölgenin mutfak kültürünü de bir ayna gibi yansıtıyor. Kilis’e ait özgün hediyelik eşyaların satıldığı çarşısındaki en gözde ürün ise katı veya sıvı olarak satılan pekmez çeşitleri. Nakışçılık, taş işçiliği, yemenicilik ve yorgancılık gibi geleneksel el sanatları da yeniden canlandırılmaya çalışılıyor. (Haberde yer alan bilgi ve fotoğraflar, Kilis Valiliği İl Kültür Genel Müdürü Raif Tokel ile www.kiliskulturturizm.gov.tr sitesinden sağlanmıştır.)

1999 as a result of the archeological excavations carried out on Oylum Tumulus and vicinity under the supervision of Prof. Dr. Engin Özgen, Head of Department of Archeology, Faculty of Literature, Hacettepe University, draws attentions with the mosaics laid on the bottom. The basilica, which is located approximately 200 meters in the west of Oylum Tumulus, dates back to Early Christianity Period in the 4th Century. The traces in the basilica which collapsed as a result of an earthquake and which contained ceramic and glass pieces, ornaments belonging to Roman and Islamic periods as well as copper, bronze and silver coins points out two different inhabitance phases in the Middle Ages. Various designs composed of figures such as leaves and Maltese cross made by red, orange, brown, white and black stones and which cover approximately 800 square meters reflect the characteristics of the Early Byzantine Art Period. Tekye Mevlevi Dervishes’ Lodge There were 90 Mevlevi dervishes’ lodges on the lands of Anatolia in the 19th Century. One of these historical religious buildings only 32 of which exist today is located in Kilis. This Tekye Mevlevi Dervishes’ Lodge in the city center is also called by the public as the “Ak Tekke” (White Lodge) or “Ak Tekye” (White Lodge). The top of the construction which is built by neatly trimmed, white and yellowish cut stones is covered with a center doom and corner dooms. The doom is coated with lead plates. Inside the building, the embellishments in the niches adorned by mostly plant and geometric figures reflect the fineness of the Islamic Art. Tekye Lodge is currently being used as a mosque and masjid. Amazing Kilis Houses “Building a house” In Kilis has a special ritual. One who wanted to build a house used to go to the stonemason in Kilis and say, “I want a house with two windows towards Kaaba and north wind, and a door” and thus agree with the stonemason. Although this tradition which is an indication of the humble

life in the past is now forgotten, the old houses in Kilis are unforgettable. Almost all Kilis houses have a courtyard and are built by stones, adobes and off white stones called “lef” extracted from the quarries in the region. As most of the windows are looking at the courtyard of the house where the courtyard is the center of daily life, only a small number of windows are opening to the street. The traditional ‘Kilis House’ consists of the courtyard, kitchen, rooms and caves. Generally there are single-story adobe houses in the rural areas and the stone houses built in the city center have two stories at most. Some of the 19th and early 20th century Kilis houses survived until today are; Neşet Effendi Manor, Dağlı Ahmet Beg Manor, Old District Governor House, Süpürgeci Manor, Mufti Salih Effendi Manor, Hadji Mehmet Effendi Manor, Yahya Effendi Manor, Hadji Mohammed Effendi Manor, Earless Major Manor and Mısırlıoğulları Aga House (duplex landlord house in the rural area). Neşet Effendi Manor is currently hosting the Provincial Culture and Tourism Directorate and the house where our famous composer Prof. Dr. Alaiddin Yavaşça was born and grew up is being used by YOYAV (Support and Education Foundation for the Poverty Stricken). Neşet Effendi Manor which is one of the most beautiful samples of the “Manors” in the city was made by Neşet Effendi in 1925. Colored Italian and Gaziantep marbles in the building draw attentions of the amazed visitors. The building which was built by ashlar stonework from the region has two separate entrances for women and men, and a water well of its own. One of the two neighbors is Syria When Kilis was separated from Gaziantep province in 1995 to become a center of province, its boundaries were drawn between Gaziantep in the north and Syria in the south. When you look at the map it looks like that “Gaziantep hugs” Kilis which uses Gaziantep Airport for air transportation that is only 40 kilometers away. While the city center of Kilis is 58 kilometers far from Gaziantep, it is only 10 kilometers away from Syria.

What Kilis reminds us Fame of this small city which reflects all the characteristics of the Southeastern Region in “shopping and flavor” is bigger than itself. Kilis is naturally very pretentious in the field of olive oil thanks to its famous olive groves. Its special dishes have also special names. Samples of its spicy cuisine which is based on meat and bulgur are quite enriched with various types of kebabs, stuffing, meatballs, soups and sweets. Dishes which have particular names such as Stuffed Acir (stuffed gherkin), Şıhıl Mahşe (made of zucchini, gherkin and eggplant), Oruk (kind of meatball with finely grained bulgur), Belluriye (kind of sweet made of shredded dough, pistachio and coconut), Şıllık (kind of sweet made of flour and walnut), Talı Malhıta (made of lentil and eggplant), Kölük Soup (made of lentil and bulgur), Hedik (made of wheat and cinnamon), and Gerebiç (sort of cookie) reflect the culinary art of the region like a mirror. The most popular products in the bazaar where souvenirs particular to Kilis are sold are the various types of molasses which are sold either in solid or in syrup form. Handcrafts such as embroidery, stonework, hand-printed kerchief making and quilting are also tried to be revitalized. (Information and photographs used in the news have been taken from Kilis Provincial Culture General Director Raif Tokel and from www. kiliskulturturizm.gov.tr website.) MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 55

ŞEYLERİN TARİHİ history of things

KAŞIĞIN TARİHİ Mısırlılardan günümüze, hayatımızın vazgeçilmezlerinden kaşık, kimi zaman pişmiş toprak, kimi zaman da altın ve gümüşten yapılmış olarak hep bizimleydi... 2 Aylin Şen

B

ugün inanması zor; oysa çatalın sofralarımızda yeri çok ama çok yeni. Kaynaklar farklı yer ve tarih verse de, yaygın inanışa göre, Avrupa’da ilk çatal 11. yüzyılda İtalya’da, Venedik ve Floransa’da görüldü. Ancak din adamları “şeytan işi” deyip lanetleyince sofradan apar topar kaldırıldı. Geri dönüşü 14. yüzyılı buldu. Elbette öncelikle saraylarda kullanılmaya başlandı. 1300’lerin sonunda Macaristan Kraliçesi özel yapım altın çatalıyla Avrupa’yı şaşırttı ve öncülük yaptı. Yine de, çatalın yaygınlaşması hele Osmanlı’ya ulaşması için yüzyıllar geçmesi gerekti. Kaşığın tarihi ise, neredeyse insanlık tarihiyle eşit. İnsanların yerleşik düzene geçmesine, bu yeni yaşam biçiminde çömleği keşfetmesine, yani artık “sulu-lapa” yemekler üretmeye başlaması kaşık ihtiyacını doğurdu. Bulup, insanlık tarihine armağan edenlerse eski Mısırlılar oldu. Fetihlerle birlikte, eski Roma da kaşığı tanıdı. Kullanmaya başladı. İlk kaşıklar pişmiş topraktandı. Daha sonraları şimşir gibi ağaçlardan yapılmaya başlandı. Yıllar, yüzyıllar

HIstory of the spoon The spoon, an indispensable tool of our daily life since the era of Ancient Egypt, used always to be with us, sometimes made of terracotta and sometimes made of gold or silver. Although it is hard to believe, the fork is the brand new silverware on our tables. Despite the different places and dates indicated by the sources, it is widely believed that the first fork in Europe was seen in Venice and Florence, Italy, in the 11th century. However, when the clergy class cursed it by being the “work of evil”, it was hastily removed from the tables. It could only come back in the 14th century. Of course, it was first started to be used in the palaces. In the late 1300s, Queen of Hungary surprised Europe with her special made golden fork and pioneered in this field. Nevertheless, fork’s becoming a commonly used tool and coming to the Ottomans took centuries. 56 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 57

geçtikçe maddesi değişse bile kaşık, hayatımızın en önemli “şey”i oldu. O kadar ki, savaşa giden asker, yola çıkan seyyah, tarlaya çalışmaya giden çiftçi kapıdan çıkmadan önce kuşağını kontrol eder, kaşığı alıp almadığından emin olmak isterdi. Türklerin kullandıkları kaşıklarsa genellikle kemik ve tahtadandı. Biçimleri yemeğe göre değişir, pilav, çorba ve muhallebi kaşıklarının burunları yuvarlak, yemek kaşıkları ise sivri olurdu. Özellikle Osmanlılar zamanında Kastamonu ve Konya kaşıkçılığın merkeziydi. Rivayete göre, Karaman’dan Konya’ya öğrenim için gelen öğrenciler boş zamanlarını kaşık yaparak değerlendirirlerdi. Bunları pazarlara göndererek elde ettikleri kazançla da ihtiyaçlarını karşılarlardı. Kaşık yapmaya uzun süre devam eden Konyalılar 19. yüzyılın ikinci yarısında mallarını Suriye, Mısır, Tunus ve Cezayir’e de göndermeye başlamışlardı. Daha sonra İstanbul’da da kaşıkçılık sanatı yaygınlaştı ve süsleme sanatının birbirinden güzel örneklerini taşıyan nadide kaşıklar ortaya çıktı. Sarayların tercihi elbette altın veya gümüş kaşıklardı. Hatta, bazı anlatılara göre Orta Çağ’da altıngümüş kaşıklar soylu bir hanımın çeyizinde mutlaka yer alırdı. Kaşık, adab-ı muaşeret yani görgü kurallarını anlatan kitapların da en önemli malzemesi oldu. Hangi elle tutulur, nasıl kullanılır “bilenler” anlattı. Kaşık deyip geçmemek lazım. Çorba kaşığının kullanımı ülkeden ülkeye değişiyor. Örneğin; başta İngilizler ve Amerikalılar olmak üzere dünyanın pekçok ülkesinde çorba, kaşığın yanıyla içiliyor. Oysa Fransızlar çorbayı kaşığın ucuyla içmeyi tercih

58 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Kaşık Adası ve altta Kaşıkçı Elması. Island of Spoon and Spoonmaker’s Diamond (bottom).

bulunuyor. Adaya vapur seferi yok. Ama kayık ya da motorla gidip denizinden yararlanılabiliyor. Kıyıya çıkmamak şartıyla!

ediyor. Asya’da ise, özellikle kırsal kesimlerde çorbalar hala kaselerden içildiği için kaşık, pilav ve sebze de çubukla yendiği için çatal “batı işi” görülüyor. Ama dünyanın bütünü için kaşık, hayatımızın vazgeçilmez “şey”i olmaya devam ediyor. Bu vazgeçilmez “şey“ daha bir çok ”şey”e de adını vermiş. Örneğin; Kaşık Adası Marmara Denizi’nde, Burgazada’nın karşısında ters çevrilmiş kaşığa benzediği için kendisine bu isim verilmiş bir ada bulunuyor. Eski adı Pita. Uzunluğu birkaç yüz metre olan bu ada eskiden sürgün yeri olarak da kullanılırmış. Bugün özel bir mülk konumunda olan adanın kuzey ve güney kıyılarında iki iskelesi

Kaşık Oyunu İç Anadolu ve Akdeniz’de yaygın olarak görülen kaşık oyunu kaşığın dans ve müzikle kullanılmasına güzel bir örnek oluşturuyor. Silifke’nin neredeyse bütün oyunları kaşıkla oynanır. Onun dışında Kastamonu, Çankırı, Bursa, Afyon, Eskişehir ve Konya’da da bu tür oyunlar görülür. Danslar hareketli, canlı ve neşelidir. Kız ve erkek karışık oynanır. Oyuncuların her iki elinde kaşık vardır. Bir elde iki kaşık bulunur. Kaşıklar ritim vermek için de kullanılır. Dişbudak ya da şimşir ağacından yapılır. Kaşıkçı Elması Topkapı Sarayı Müzesi’nde sergilenen ve dünyada en çok bilinen 22 elmas arasında olan Kaşıkçı Elması 86 karattır. Elmasın kesiminin oval olması ve kaşığa benzemesi nedeniyle Kaşıkçı Elması denildiği sanılıyor. Elmasın Osmanlı Sarayı’na girişiyle ilgili çeşitli rivayetler bulunuyor. En ilginç rivayete göre; İstanbul’da Eğrikapı çöplüğünde yuvarlak bir taş bulunur. Çöpleri ayıklayarak içlerinden çıkardıkları değerli eşyaları satanlardan biri, bulduğu bu taşı bir yaymacıya üç kaşık

History of spoon, on the other hand, is as old as humanity. The need for spoon arose when the human beings started to settle permanently and invented the earthenware pot, that is to say, started to cook “juicy dishes”. The people who invented the spoon and presented it to the history of humans are Egyptians. Ancient Rome learned about the spoon after invasions. And it started to use it. First spoons were earthenware. Later, they were made of wood such as box tree. Spoon has always been the most important

“thing” in our lives although its material has changed throughout the years and centuries. This is so true that a soldier going to war, a traveler setting off, a farmer heading his land to work always used to check his belt before leaving the house to make sure that he had taken his spoon with him. The spoons used by Turks were mostly made of bones and wood. Their forms varied depending on the dish to be eaten; spoons used for rice, soup and milk pudding had round ends, and the ends of spoons used for other dishes were pointed.

karşılığı verir. Sonra bir kuyumcu, “taş”ı on akçeye kaşıkçıdan satın alır ve hemen meslektaşı olan başka bir kuyumcuya gösterir. Bunun kıymetli bir elmas olduğu hemen anlaşılır. Hisse konusunda iki kuyumcu arasında anlaşmazlık çıkar. Derken durum kuyumcubaşının kulağına gider. Kuyumcubaşı, her iki kuyumcuya da birer kese akçe vererek elması ellerinden alır. Daha sonra durumdan haberdar olan Veziriazam Mustafa Paşa da bu hazineye sahip olmak ister. Sonunda olay padişah tarafından duyulduğu için, emir verip getirtir. Kısa bir süre sonra, bunun 86 karatlık eşi benzeri görülmemiş bir elmas olduğu anlaşılır ve devrin padişahı Dördüncü Mehmet tarafından “zapt edilir”. Bu arada kuyumcubaşı da, kapıcıbaşılığa yükseltilir. Dünyanın en değerli taşını “üç kaşık” karşılığı satansa, muhtemelen bu hikayeden habersiz ölüp gider!

Especially Kastamonu and Konya were the centers of spoon making in the Ottoman period. According to the hearsay, students coming to Konya from Karaman for education used to make spoons in their leisure times. They used to send these to the market place to make a living. Konya people continued making spoons for a long time and during the late 19th century they started to send their products to Syria, Egypt, Tunisia and Algeria. Later, art of spoon making became famous in İstanbul and rare spoons that constitute beautiful samples of embellishment came into existence. Palaces naturally preferred gold or silver spoons. According to some hearsay, gold and silver spoons were certainly included in the dowry of a noble lady. The spoon was also the most significant material of the books about etiquette, the acceptable social behaviors. “Expert” people explained by which hand it was held and used. Do not underestimate the spoon. Usage of table spoon varies from one country to the other. For example, people of many countries, English and Americans in the first place, are using the side of the spoon to have the soup. However, French prefer having the soup from the end of the spoon. In Asia, on the other hand, as the people have soup directly from the bowl and as rice and vegetables are eaten by sticks particularly in the rural areas, spoon and fork are considered as “work of west”. But,

for the entirety of the world, the spoon continues to be the indispensable “thing” of our lives. Island of Spoon There is an island in the Marmara Sea, across Burgaz Island, which is called Spoon Island because it looks like an overturned spoon. It used to be called the Pita Island. This island which has a length of a couple of hundred meters used to be a place of exile. Today the island is a private property having two piers on the north and south coasts. There is no boat service to the island. However, it is possible to go there by rowboats or motorboats to benefit from its sea. On the condition of not setting ashore! Spoon Dance The spoon dance which is mostly seen in the Inner Anatolia and Mediterranean Regions is beautiful sample of combination of dance and music. Almost all folk dances of Silifke is played by spoons. Such kinds of dances are also seen in Kastamonu, Çankırı, Bursa, Afyon, Eskişehir and Konya along with these regions. These dances are brisk, lively and joyous. Girls and boys dance in a mixed order. Dancers hold spoons in both hands. There are two spoons in each hand. The spoons are also used for the sense of rhythm. These spoons are made either from ash tree or box tree. Spoonmaker’s Diamond The Spoonmaker’s Diamond,

which is being exhibited in the Topkapı Palace Museum and is one of the most renowned 22 diamonds in the world, is 86 carats. It is believed that the diamond is called Spoonmaker’s Diamond because it has an oval cut and looks like a spoon. There are various rumors about how the diamond arrived to the Ottoman palace. According to the most interesting rumor, a round stone was found in Edirnekapı dumpsite in İstanbul. One of the men picking and selling valuable goods from garbage finds this stone and gives it to a spoon maker for three spoons. Then, a jeweler buys this “stone” from the spoon maker for ten silver coins and immediately shows it to a colleague jeweler. It was then understood that it was a precious diamond. A dispute arises between the two jewelers regarding their shares. This situation is then heard by the head jeweler. The head jeweler takes the diamond from them by paying two sacks of gold to each one. Later, as soon as the grand vizier Mustafa Pasha learns this, he too wants to own this treasure. And finally the Sultan hears all these and orders to bring the diamond to him. After a while it was understood that this was a unique 86-carat diamond and seized by Mehmet IV, the Sultan of the period. Meanwhile, the head jeweler is promoted to head of doormen. The guy who sold the most precious stone in the world for “three spoons” probably died without being aware of this story. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 59

NOT DEFTERİ notebook

DÜNYADAN İLGİNÇ NOTLAR Dünyanın en büyük piramidi hangi ülkede? Dünyanın en kurak yeri hangi kıtada? Dünyanın yedi harikasından biri sayılan Tac Mahal’in ünü nereden geliyor? Dünyanın en az turist çeken ülkesi hangisi? 2 Aylin Şen

P

iramit deyince akla hemen Mısır gelir, değil mi? Oysa, hacim olarak en büyük piramit Meksiko City yakınlarındaki Quetzacoatl piramidi. 54 Metre yüksekliğinde ve tam 18 dönüm üzerine inşa edilmiş. Aztekler öncesi yaşadığı kabul edilen Toltekler “yılan tanrı” adına yapmışlar. Zaten “quetzacoatl” dillerinde tüylü / sakallı yılan anlamına gelirmiş. Kuraklık deyince de aklınıza yine Afrika gelecektir. Oysa, dünyanın tesbit edilen en kurak yeri, dünyanın en büyük piramidiyle aynı kıtada. Şili’nin Atacama Çölü, bu konuda bir rekorun sahibi. 1964 ile 2001 yılları arasında çöle düşen ortalama yağış sadece ve sadece 0,5 milimetre, yani yarım milimetre olmuş. Hayal etmesi bile zor ve rekortmen sözcüğünü gerçekten hakediyor.

CURIOUS NOTES THROUGHOUT THE WORLD Where is located the biggest pyramid in the world? Which is the driest place in the world? Where does the fame of Taj Mahal, one of the seven wonders in the world, come from? The word pyramid recalls immediately Egypt. However, the largest pyramid in the world, by volume, is quetzacoatl pyramid located close to Mexico City. The 54 m. high pyramid covers an area of 18 thousand sqm. Tolteks supposed to have been lived before Aztecs had built it on behalf of “snake god”. Indeed, quetzacoatl meant hairy/ bearded snake in their language. On the other hand, the word drought is identified with Africa. However, the driest place in the world is again situated in the same continent along with the pyramid. Atacama desert located in Chile beats a record in this reagrd. The average rainfall to the desert between 1964 and 2001 was only 0,5 mm, in other words, half millimeter. One can hardly imagine it and the desert deserves really being record holder. One of the most famous historical edifices in the world is Taj Mahal, albeit not frequently visited. What makes it so much famous is that it’s dedicated to love. The man is Shah Jahan and the wife is Mumtaz Mahal, his spouse. Every one is familiar 60 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Afganistan Kabil’den... Quetzacoatl Piramidi, Tac Mahal, New York Özgürlük Heykeli, Atacama Çölü’nden görüntüler. From left; A view from Kabul, Afghanistan, Taj Mahal, Quetzacoatl pyramid. Statute of Liberty in New York, views from Atacama desert.

Dünyanın en çok gezilen eseri olmasa da, en ünlülerinden biri Tac Mahal’dir. Onu bu kadar ünlü yapansa, bir aşka adanmış olmasıdır. Erkek, Şah Cihan’dır, kadınsa eşi Mümtaz Mahal. Öykünün sonunu herkes bilir; Mümtaz Mahal ölür ve Şah Cihan onun anısına bu benzersiz anıt sarayı inşa ettirir. Pek az kişinin bildiği ayrıntı ise, bu öyküyü de benzersiz kılar. Sene 1631. Şah Cihan bir isyanı bastırmak için ordusuyla Burhanpur’a gider. Sefere, her zamanki gibi eşi Mümtaz Mahal de eşlik eder. Oysa Mümtaz Mahal 9 aylık hamiledir. Hem de 14. çocuklarına. Ama seferin yorgunluğuna dayanamaz. Doğum yaparken ölür. Sadece tasada ve kıvançta değil barışta ve savaşta hep yanyana olan çift, ebediyen ayrılır. Tac Mahal, işte bu benzersiz aşkın anıtı olarak zamana meydan okuyor. Turizm deyince akla önce, tartışmasız biçimde New York geliyor. Çünkü New York, yılda yaklaşık 45 milyon kişiyle, en çok turist çeken şehir. Onu Paris izliyor. Türkiye’nin turizm başkenti diye bilinen Antalya, bu rakamların elbette çok gerisinde. İstanbul, turist sayısı giderek artsa da Antalya’nın da gerisinde. Ama iş, sanal aleme gelince tersine dönüyor. Dünya ölçeğinde google taramasında, İstanbul için tam 195 milyon sayfa çıkıyor. Antalya içinse sadece 59 milyon sayfa. Elbette İstanbul’un bu farkı, dünya ekonomi çevrelerinin ya da tarih meraklılarının da ilgisini çekmesinden kaynaklanıyor. Yine de bu ilgi 2010 öncesinde İstanbul’a umut veriyor. Sıra, turizm otoritelerinin bile yanıtını vermekte zorlandığı bir soruda; acaba dünyanın en az turist çeken ülkesi hangisi? Yanıt kolay değil. Çünkü “en az turist çeken ülkeler” listesinde ya savaş halinde ya da diktatörlükle yönetilen ülkeler yer alıyor. Bu yüzden rakamlar sağlıklı değil. Ancak, örneğin Kuzey Kore, çoğunluğu Güney Koreli olsa bile, yılda bir milyon turist ağırlıyor. Oysa, Afganistan’da turist sayısı, yılda birkaç yüzü geçmiyor. Her şeyi göze alıp giden o birkaç yüz kişiye de, mutlaka “can güvenlikleri olmadığı” uyarısı yapılıyor.

with the story end: Mumtaz Mahal dies and Shah Jahan builds this unique edifice in memory of his wife. However, a “detail” known by a few people makes this story unique as well. The year is 1631. Shah Jahan heads his army to Burhanpur to suppress a revolt. Like always, his wife Mumtaz Mahal too accompanies him during this military expedition. But she’s 9-month pregnant. And moreover, she will give birth to their 14th child. She cannot stand with the tireness during this military expedition. And she dies while delivering the baby. Thus, the couple used to be always side by side not only during the happy times but also in peace and war times is separated eternally. Taj Mahal defies time as the monument of this unique love. Being one of the “new” 7 wonders of the world, it’s also admitted as one of the most important stops of the tourism. When the tourism is subject, New York is certainly the first place to come to mind. Because New York is the city attracting the highest number of tourists reaching almost 45 millions a year. It’s followed by Paris. Antalya recognized as the tourism capital city of Turkey falls well behind. İstanbul is even behind Antalya although the number of tourists keeps rising. However, a reverse situation is observed on the web. When a surf is made on Google on global scale, 195 pages are allocated to İstanbul. Whereas this number is 59 million pages for Antalya. This particularity of İstanbul comes obviously from the interest of the global economy circles or history enthusiasts to the city. Nevertheless, this interest raises hope for İstanbul before 2010. Now, the turn is to ask the question which the tourism authorities can even hardly answer: Which counrty attracts the least number of tourists? It’s not easy to answer it. Because the countries in war or governed by dictators are on the list of countries “attracting the least number of tourists”. Therefore, the figures are not reliable. However, even North Korea hosts one million tourists a year although most of them come from South Korea. On the other hand, the number of tourists visiting Afghanistan is merely some hundreds. And these few tourists visiting the country despite deadly risks are warned absolutely that they are not “safe”. MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 61

KISA HABERLER

KISA HABERLER

news

news

TÜRSAB Kültür Yayınları dizisine iki eser daha katıldı:

Kuzey Ege ve Şanlıurfa “Antalya” ve “İzmir” kitaplarından sonra, Ege’nin kuzeyi ile Güneydoğu Anadolu’ya uzanan TÜRSAB Kültür Yayınları dizisine iki eser daha eklendi: “Kuzey Ege” ve “Şanlıurfa”. Türkiye’nin turistik ve kültürel değerlerini aktarmak amacıyla hazırlanan kitaplar, öncekilerde olduğu gibi büyük boy fotoğraflarla destekleniyor; görsel zenginliğimizin yanısıra topraklarımızda yaşamış uygarlıkların tarihini ve efsanelerini aktarıyor. Türkçe/İngilizce olarak hazırlanan yayınlar, TÜRSAB’ın web sitesinde olduğu gibi, bazı kitapçılarda da satışa sunuluyor. Ayvalık’tan Gelibolu’ya Kuzey Ege Ayvalık ve Cunda Adası’ndan başlayarak, Kazdağı ve sahilleri, Assos Antik Kenti, Babakale, Apollon, Alexandria, Bozcaada, Truva Antik Kenti, Çanakkale Merkez, Gelibolu Yarımadası, Gökçeada ve Çanakkale Savaşlarını konu alarak ilerleyen kitapta, Türkiye’nin Ege kıyılarını süsleyen güzellikler aktarılıyor. Hümeyra Özalp Konyar tarafından kaleme alınan ve toplam 380 sayfadan oluşan kitap heykel sanatçısı Rasim Konyar’ın fotoğraflarıyla tamamlanıyor. Şeytanın ayak izinden, Zeus’un mabedine, Homeros’un İlyada Destanı’nda adı geçen Truva Antik Kenti’nden, Kazdağı eteklerine, bölgedeki müzelerimize, ören yerlerimize ve Gelibolu topraklarına uzanan yol; masmavi Ege’nin benzersiz güzelliğini gözler önüne seriyor. Ege Denizi’ne serpiştirilmiş mücevher gibi adalar, zeytinyağı ve balık kokan sokaklar, taş evler, kiliseler, camiler, kaleler ve antik kentlerin öyküleri, Kuzey Ege kıyılarımızda keyifli bir güzergah çiziyor.

Two new books have been added to the series of TÜRSAB Culture Publications: NORTH AEGEA AND ŞANLIURFA After the books “Antalya” and “İzmir”, two new books were published by TÜRSAB Culture Publications: “North Aegea” and “Şanlıurfa”. These books Prepared to make people acquainted with the cultural and touristic values of Turkey are illustrated with large photos like the previous ones; they report the history and legends of the civilisations which had been developed on our soils. The works in Turkish and English are sold on TÜRSAB web site and at some libraries. North Aegea from Ayvalık to Gallipoli The book starts from Ayvalık and Cunda Island and goes to the Mount Ida (Kazdağı in Turkish) and the shores, Assos Antique City, Babakale, Apollon, Alexandria, Bozcaada, Antique City of Troia, the Center of Çanakkale, Gallipoli Peninsula, Gökçeada, tells about Dardanelles War and the beauties of the Aegean shores in Turkey. The texts are written by Hümeyra Özalp Konyar; the book is illustrated with the photos by the sculpture artist Rasim Konyar. The total number of pages is 380. A tour starting from the footprint of the Devil to the shrine of Zeus, the Antique City of Troia mentioned in Iliada, the skirts of Mount Ida, our museums in the region, ruins and then to Gallipoli, describes the unique beauty of the blue Aegean Sea. The islands like jewels dispersed over the Aegean Sea, streets smelling olive oil and fish, stone houses, churches and mosques, castles and the stories of antique areas take the readers to a pleasant journey along the North Aegean shores.

62 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

Bereketli Hilal’in topraklarında Şanlıurfa Tıpkı Kuzey Ege kitabında olduğu gibi metinleri Hümeyra Özalp Konyar, fotoğrafları Rasim Konyar’a ait olan Şanlıurfa kitabı 400 sayfadan oluşuyor ve Türkçe/İngilizce olmak üzere iki dilde sunuluyor. Göbeklitepe’den başlayarak; Balıklı Göl ve Halil-ür Rahman Medresesi, Harran, Urfa Kalesi, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, Edessa mozaikleri, Halfeti, Rumkale, Birecik gibi Şanlıurfa’nın tarihi ve kültürel zenginliğini sergileyen kitap, bin yıllar öncesinden günümüze adeta sihirli bir yolculuğun anılarını aktarıyor. Üç büyük dinin yeşermesine ev sahipliği yapan, “peygamberler şehri” olarak ünlenen ve binlerce yıl önceden başlayan öyküsü ile tarihçi ve teologlar için hala büyük önem taşıyan Şanlıurfa, arkeoloji dünyasındaki cazibesini de koruyor. Şanlıurfa kitabı; efsaneleri, doğal güzellikleri ve arkeolojik hazineleri ile büyük bir turizm potansiyeline sahip kentin, damaklarda unutulmaz lezzetler bırakan mutfağını da kucaklıyor.

Şanlıurfa, on the soils of the Fertile Crescent Like the book “North Aegea”, the texts in this work too were written by Hümeyra Özalp Konyar and the photos were taken by Rasim Konyar; the 400 pages book is in Turkish and English. Starting from Göbekli tepe, the book describing the historical and cultural richness of Urfa such as Holy Hill, Holy Lake (Balıklı Göl) and Halil-ür Rahman Madrasah, Harran, Urfa Castle, the Archaeology Museum of Şanlıurfa and Edessa Mosaics, Halifeti and Rumkale, Birecik reports the memories of a magic travel from thousands of years back to our days. Şanlıurfa, where the three main religions had been born and therefore, enjoying the fame of being a “town of prophets” and still very important for theologists and historians, keeps its lure for the archaeology as well. The book of Şanlıurfa owning a big tourism potential thanks to its legends, natural beauties and archaeological treasuries embraces also a rich culinary culture offering delightful tastes.

MART 2009 | TÜRSAB DERGİ 63

KISA HABERLER news

Mövenpick İstanbul, Türkiye’nin en iyi “iş oteli” seçildi

Turizm ve seyahat sektörünün en saygın ödüllerinden biri olan ve “Turizm Dünyası’nın Oskarları” olarak kabul edilen “World Travel Awards 2008, Türkiye’nin En İyi İş Oteli” ödülü Mövenpick Hotel İstanbul’a verildi. Ödülü, Mövenpick Hotel İstanbul Genel Müdürü ve Türkiye Bölge Müdürü Frank Reichenbach, World Travel Awards Başkan Yardımcısı Manon Han’ın elinden aldı. 1933’ten bu yana seyahat ve turizm endüstrisinin tüm alanlarındaki en önemli başarılarını ödüllendiren World Travel Awards, her yıl havayolu, deniz yolu, otel, rezervasyon hizmeti gibi alanların en iyilerini seçiyor. Mövenpick Hotel İstanbul Genel Müdürü ve Türkiye Bölge Müdürü Frank Reichenbach, elde ettikleri başarıyı “Bu ödülü almak bizim için büyük bir onur. Bu ödül, iş seyahatinde olan misafirlerimizin isteklerine cevap veren ve sürekli gelişim için mükemmellik arayışı içinde olan ekibimizin çabalarının bir sonucudur” sözleriyle özetledi. Mövenpick Hotel İstanbul, 2007 yılında da World Travel Awards tarafından Türkiye’nin En İyi İş Oteli seçilmişti.

The Lifeco Bodrum

Türkbükü’nde bulunan ve sahile sadece 300 metre uzakta yer alan The Lifeco Bodrum Detoks Merkezi konuklarını sakin ve huzur dolu bir dünyaya taşıyor. Merkez; çeşitli terapiler, egzersizler, meditasyon, yoga, enerji çalışmaları gibi arınma yöntemlerini ziyaretçilerinin hizmetine sunuyor. Ege Denizi’ne uzanan mandalina ve portakal bahçeleri arasında bulunan Bodrum Detoks Merkezi, Türkbükü’nün masmavi koylarına sadece birkaç dakika uzaklıkta.

Mövenpick İstanbul awarded best “Business Hotel” of Turkey

“World Travel Awards 2008, Best Business Hotel of Turkey”, seen as “Oscars of the Tourism World” and one of the most prestigious awards of tourism and travel sector, was offered to Mövenpick Hotel İstanbul. The award was presented by World Travel Awards Vice President Manon Han to Frank Reichenbach, General Manager and Regional Manager of Turkey at Mövenpick Hotel İstanbul. World Travel Awards, offered to the best achievements in each area of the tourism and travel industry since 1993, votes the best ones in various categories such as airline, sea, hotel reservation services. “We are very proud to get this award. This award is the consequence of the efforts of our team fulfilling the needs of our hosts on their business travel and looking for the excellency for a continuous development" explained Frank Reichenbach, General Manager and Regional Manager of Turkey at Mövenpick Hotel İstanbul. Mövenpick Hotel İstanbul was awarded the Best Business Hotel of Turkey by World Travel Awards in 2007 too. 64 TÜRSAB DERGİ | MART 2009

The Lifeco Bodrum

The Lifeco Bodrum Detox Center, located in Türkbükü and just 300 m. away from the seaside, takes its host to a quiet and peaceful world. At the center, detox methods including various therapies, fitness, meditation, yoga and energy works are offered to the clients. Bodrum Detox Center, situated within mandarin and orange gardens extending out to the Aegean Sea, is just a few minutes away from the blue bays of Türkbükü.