‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri Araflt›rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 • May›s 2006; s. 7-11

T›bbi Makale Yaz›m Kurallar› Dr. Sebahattin Yurdakul

ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE UYGUN ANLATAN BASILI RAPOR • Ne, niçin, nas›l yap›ld›? • Neler buludu? Ne anlam› var? Ne yap›lmal›? B‹L‹MSEL MAKALEDEN BEKLENEN • Verilen bilgilerle okuyucu – Çal›flmay› tekrarlayabilmeli – Çal›flma sonuçlr›› farkl› analiz yöntemleri ile s›nayabilmeli – Kendi veri ve deneyimleri ile karfl›laflt›rabilmeli – Verilen bilgi olmas› gereken yerde olmal› HAKEM DE⁄ERLEND‹RMELER‹NDE EN SIK SAPTANAN PROBLEMLER • Fazla bilgi • Eksik bilgi • Do¤ru olmayan bilgi • Bilginin uygun yerde olmamas› • Kurgu hatas›

MAKALE YAZIMINDA UYULACAK KURALLAR • Uluslararas› T›bbi Dergi Baflyazarlar› Kurulu N Engl J Med 1997;3336:309-315 Son flekli: 2001 (www.icmje.org)

7

• Sebahattin Yurdakul

• Kronik ilaç çal›flmalar›: CONSORT kurallar› CONsolidated Standards Of Reporting Trials JAMA 1996;276:637-639. Ann Intern Med 2001;134:663-664 • Meta-analiz kurallar›: QUOROM QUality Of Reporting Of Meta-analyses Lancet 1999;354:1896

ANA KURAL: OR‹J‹NALL‹K • Bir çal›flma bir makale olarak yay›nlanmal› • Daha önce baflka bir yerde k›smen bile olsa yay›nlanmam›fl olmal›

• ‹stisnalar - Kongre bildiri özetleri – Yerel bir dergide ayn› veya baflka dilde ikinci kez yay›n

AHLAK‹ KURALLAR • Çal›flma, Helsinki kurallar›na uygun • Hastalar›n özel yaflamlar›na sayg› • E¤er varsa ç›karsal iliflkiler ve destekleyen kuruluflun çal›flma ve makaledeki rolü

MAKALE TÜRLER‹ - YAPISI • Olgu takdimleri

• Bafll›k

- Tek veya bir dizi

• Özet

• Derlemeler

• Girifl

• Klinik araflt›rmalar

• Yöntem

- ‹leriye dönük, geriye dönük kesitsel vb - Aç›k, kontrollü • Baflyazara mektup

8

• Sonuçlar • Tart›flma • Kaynaklar

T›bbi Makale Yaz›m Kurallar› •

G‹R‹fi Bu çal›flma niye yap›ld›? • Konu hakk›ndaki mevcut bilgi? • Mevcut bilgideki eksiklik? • Çal›flma, bu bilgiye ne katacak?

G‹R‹fi: TEKN‹K • Genel bilgi derginin hedef kitlesine göre • Konu hakk›nda sadece önemli yay›nlar seçilir • Yay›nlar›n elefltirisi giriflte k›saca, esas olarak tart›flmada • K›sa olmal› • Girifl, varsay›mla biter

YÖNTEM • Okuyucuya, araflt›rmay› tekrarlama imkan› sa¤layacak bilgi – Çal›flma merkezinin özelli¤i – Hastalar neye göre seçildi/seçilmedi – Deneyler/ölçümler)muayeneleri kim-ne zaman-nas›l yapt›? – Deneylerde kullan›lan aletler - hata paylar›? – Neler de¤erlendirildi - neye göre? – Analizler nas›l yap›ld›?

SONUÇLAR • Okuyucunun sonuçlar› farkl› analiz yöntemleri ile test etmelerine imkan verecek bilgi içermeli – Sonuçlar aç›k ve yorumsuz verilmeli – Anlat›m› kolaylaflt›ran tablolar ve grafikler – Metin ve tablolar birbirlerini tamamlamal›

9

• Sebahattin Yurdakul

SONUÇLARDAK‹ SIK HATALAR • Say›lar›n birbirini tutmamas› • Mtulak say› yerine yüzde kullan›lmas› • Ondal›k say›lar›n gereksiz uzat›lmas› • ‹ki organ› ilgilendiren sonuçlarda mu¤lak ifade • Verilere uygun istatistik kullan›lmamas› SONUÇLAR • ‹deal olan fakat gerçekleflmeyen: – Verilerin (dosyalar›n) eksiksiz olmas› – Bütün hastalar›n çal›flmay› tamamlamalar› • Yap›lmas› gereken: – Durmu oldu¤u gibi aç›klamak

TARTIfiMA • Ana bulgular›n k›sa yorumu • Çl›flman›n zay›f/güçlü yönleri • Daha önceki çal›flmalar ile karfl›laflt›rma • Olas› mekanizmalar • Çal›flma sonuçlar›n›n günlük pratikteki anlam› • Aç›klanamayan sorular - ileride yap›lmas› gereken çal›flmalar TARTIfiMA • Çal›flma sonuçlar›ndan destek almayan görüfle yer verilmemeli • Sonuç k›sm› tekrarlanmamal›, sonuçlar yorumlanmal› • Yay›nlanm›fl di¤er çal›flmalar da yorumlanmal› • Yazarlar fikirlerini ispatlamaya de¤il çürütmeye u¤raflmal› KAYNAKLAR • Makalelerin en az özen gösterilen k›sm› • Önemli hata nedeni kullan›lan kayna¤› okumadan kullanmak

10

T›bbi Makale Yaz›m Kurallar› •

• Kaynaklar›n fazla olmalar› makalenin k›ymetini artt›rmaz • Makale içinde s›ralan›fllar› dergiye göre farkl›

ÖZET - BAfiLIK Özet • Bafll›ktan sonra en çok okunan k›sm› • Düz yaz› veya bölümlere ayr›lm›fl flekilde - Ne yap›ld›? - Nerede - Nas›l yap›ld›? - Ne bulundu? - Anlam›? • ‹çerik tam yans›t›lmal› Bafll›k • K›sa ve tan›mlay›c› olmal› • Kontrollü bir çal›flma ise bafll›kta belirtilmeli

YAZARLAR • Afla¤›daki koflullar›n üçü de gerçekleflmeli - Çal›flman›n planlanmas›, yürütülmesi ve/veya sonuçlar›n de¤erlendirilmesine katk›da bulumak - Makalenin haz›rlanmas›na katk›da bulunmak - Makalenin son fleklini onaylamak • Yeterli koflulu tafl›mayanlara teflekkür

ANAHTAR KEL‹MELER • Özetin hemen alt›nda ve 3 - 10 adet - Okuyucuya, kapsad›¤› konular hakk›nda bilgi verir - Arama yapanlar›n makaleye ulaflmalar›n› sa¤lar - Dizin haz›rlayanlara konu bafll›klar› hakk›nda bilgi verir - Index Medicus’ta yer alan konu bafll›klar› (MeSH) kullan›lmal›d›r

11