ODP ADY i ODPADY

Nr 1 (67)/11

ŒRODOWISKO

SZTUCZNYCH TWORZYW PRAWDZIWE PROBLEMY Kr ystyna Forowicz W ub.r. wyprodukowano na œwiecie 250 mln ton tworzyw sztucznych, w Europie ponad 60 mln ton. Rocznie przybywa 200 tys. ton butelek typu PET – a jedna tona to 25 tys. sztuk. Produkuje siê za du¿o – mówi¹ ekolodzy. Co zrobiæ z tak¹ iloœci¹ plastikowych œmieci? Jak chroniæ œrodowisko?

Jakie œmieci?

torby plastikowej pozwala np. przez 10 minut oœwietlaæ pokój 60-watow¹ ¿arówk¹. Odpady z tworzyw mog¹ s³u¿yæ w procesach przemys³owych jako substytut koksu i ropy naftowej, np. przy wytopie stali. Naga prawda jest jednak taka, ¿e na oczyszczenie naszych œmietnisk z plastikowych „œmieci” trzeba bêdzie czekaæ setki lat. W Polsce w ub.r. z ponad 1 miliona 300

– Nie operujemy pojêciem œmieci, ale odpadu – mówi dr Grzegorz Rytko, dyrektor PlasticsEurope Polska. – Ka¿dy taki odpad mo¿e mieæ swoje „drugie ¿ycie” i staæ siê cennym surowcem, jeœli tylko nie trafi na sk³adowisko. Na s³owo „plastikowy œmieæ” oburza siê tak¿e Józef Menes, szef Instytutu Chemii Przemys³owej, którego placówka za recykling tworzyw sztucznych otrzyma³a wiele patentów i nagród. W Polsce powsta³o ju¿ kilka tysiêcy firm, które z coraz lepszym skutkiem przetwarzaj¹ jednorazowe opakowania z plastiku na surowiec wtórny, do produkcji granulatu, folii czy choæby sznurka. W Europie jest takich firm ponad 50 tys. Generuj¹ obroty o wartoœci powy¿ej 280 mld euro rocznie.

Producenci tworzyw sztucznych z PlasticsEurope Polska przekonuj¹, ¿e wszystkie odpady z plastiku nadaj¹ siê do recyklingu lub odzyskania zmagazynowanej w nich energii i dlatego nie powinny trafiaæ na wysypiska. Podaj¹ przyk³ady: z 35 zu¿ytych butelek PET mo¿na wyprodukowaæ jedn¹ bluzê typu polar, z 25 PET-ów wymieszanych z we³n¹ w stosunku 7:3 – sweter, a z 450 plastikowych pude³ek po proszku do prania – trzyosobow¹ parkow¹ ³awkê. Energia odzyskana z przetworzenia jednej

56

Foto: Jacek Zyœk

Przyk³ady?

Wszystkie odpady z plastiku nadaj¹ siê do recyklingu lub odzyskania zmagazynowanej w nich energii.

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

ODP ADY i ODPADY

ŒRODOWISKO

Nr 1 (67)/11

tys. ton plastikowych wyrobów odzyskano jedynie 200 tys. ton odpadów (15%). W wiod¹cych krajach UE proporcje s¹ odwrotne: sk³adowanych by³o mniej ni¿ 15% zu¿ytych tworzyw sztucznych. A s¹ te¿ takie kraje jak Szwajcaria czy Dania, gdzie praktycznie w ogóle nie sk³aduje siê odpadów z tworzyw sztucznych – wszystkie przetwarzane s¹ w procesach recyklingu b¹dŸ odzysku energii. Jak informuje Fundacja PlasticsEurope Polska, wiêkszoœæ materia³u odzyskanego obecnie w procesie recyklingu pochodzi z opakowañ. Ich udzia³ w ca³ej iloœci zu¿ytych wyrobów z tworzyw sztucznych wynosi ok. 63%. W Europie recyklingowi poddanych zostaje 40% butelek i folii, 90% skrzynek i pude³ek. Jednak iloœæ tworzyw mieszanych poddawanych temu procesowi jest wci¹¿ niewielka i wynosi w Europie poni¿ej 10%. Króluj¹ PET-y Butelka z PET sta³a siê jednym z najbardziej k³opotliwych œmieci XXI wieku, i nie tylko w Polsce. W PET-y pakowana jest CocaCola i woda mineralna na ca³ym œwiecie. PET sta³ siê miêdzynarodowy. W³adze europejskich metropolii cierpi¹ ostatnio na ból g³owy: czy starczy im terenów na ”wysyp” jednorazówek. Wyrzucane w ci¹gu roku butelki z politereftalanu etylenu (PET), ustawione jedna na drugiej – jak wyliczyli Anglicy – utworz¹ wie¿ê o wysokoœci 28 mln km (73-krotna odleg³oœæ Ziemia – Ksiê¿yc)! W Polsce liczbê butelek PET wprowadzonych do obiegu szacuje siê miesiêcznie na ok. 8 tys. ton. Natomiast iloœæ politereftalanu etylenu pozyskanego z odpadów wynosi zaledwie 450 ton/miesi¹c, czyli zaledwie ok. 6% PET-owej góry. Tylko tyle udaje siê uprz¹tn¹æ ze œrodowiska.

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

Politereftalen etylenu u¿ywany pocz¹tkowo do wyrobu folii, a obecnie do produkcji butelek, co trzeba przyznaæ, ma wiele zalet. St¹d jego popularnoœæ. Jest lekki, niet³uk¹cy, nietoksyczny, mo¿na mu nadawaæ rozmaite kszta³ty. Przede wszystkim jest relatywnie tani oraz ³atwo poddaj¹cy siê procesom recyklingu. W krajach europejskich butelki PET najwiêksz¹ rolê odgrywaj¹ w produkcji naturalnych wód mineralnych i Ÿródlanych. Popyt na napoje w lekkich butelkach roœnie w Warszawie, w Tokio, w Pary¿u i wielu innych miastach Europy. W ci¹gu ostatnich 6 lat udzia³ opakowañ PET w Europie wzrós³ z 78,8% do obecnych 85,4% – podaje brytyjski oœrodek badañ rynku Canadean. Odby³o siê to g³ównie kosztem opakowañ szklanych, mimo licznych kampanii edukacyjnych organizowanych przez grupy obroñców œrodowiska. Pozosta³e rodzaje opakowañ stosowanych przy rozlewaniu naturalnej wody maj¹ znaczenie marginalne. W przypadku rynku polskiego – podobnie jak w krajach UE – opakowania typu PET maj¹ kluczowe znaczenie w rozlewaniu naturalnych wód mineralnych i Ÿródlanych. W 2009 r. ich udzia³ stanowi³ 96,6% ca³ej produkcji, podczas gdy w 2004 r. wynosi³ 86,2%. Zastosowanie tworzywa PET z recyklingu do opakowañ ma wzrosn¹æ o ponad 30% w ci¹gu najbli¿szych piêciu lat – podaje agencja badania rynku PIRA. Tak¿e produkty pakowane dzisiaj w szklane s³oiki w przysz³oœci powinny w wiêkszej iloœci trafiaæ do s³oików wykonanych z PET. Generalnie wszystkie statystyki potwierdzaj¹ rosn¹ce i stabilne znaczenie w wiêkszoœci asortymentów opakowañ typu PET, praktycznie we wszystkich krajach europejskich. Z t¹ jednak ró¿nic¹, ¿e w krajach UE plastikowe butelki wykorzy-

57

ODP ADY i ODPADY

Nr 1 (67)/11

ŒRODOWISKO stywane s¹ ponownie, a nawet wprowadzono na nie system kaucji. Kaucja waha siê od 8 do 25 eurocentów, zale¿nie od pojemnoœci. Ministerstwo Œrodowiska tak¿e rozwa¿a³o wprowadzenie systemu kaucji za butelki plastikowe. – Bodziec finansowy w postaci kaucji na opakowania w Polsce skutecznie wp³ywa³by na sk³onnoœæ obywateli do zwrotu pustych opakowañ – przekonywa³ Grzegorz Zygan, dyrektor biura prasowego Ministerstwa Œrodowiska. To bardzo dobre, przynajmniej pod wzglêdem ekologicznym, rozwi¹zanie – popiera³a pomys³ Fundacja Nasza Ziemia. Poza tym takie opakowania s¹ czystsze ni¿ te zebrane w pojemnikach do zbiórki selektywnej. Wprowadzenie systemu kaucji w Niemczech kosztowa³o oko³o 700 mln euro, a jego utrzymanie i administrowanie poci¹ga za sob¹ corocznie podobne koszty. Z tego te¿ powodu pomys³ w Polsce siê nie przyj¹³.

kuj¹ce preformy i butelki do napojów (m.in. Coca-Cola, Na³êczowianka) oraz inne zak³ady, które produkuj¹ z plastikowego regranulatu folie, w³ókna, szczotki do mycia pod³óg. – Nie by³a to inwestycja tania – mówi³ Wojciech Napieralski, kieruj¹cy zak³adem od pocz¹tku jego istnienia, wtedy gdy zwiedzaliœmy Elanê z Klubem Publicystów Ochrony Œrodowiska EKOS. – Gdyby nie dotacja EkoFunduszu zak³ad recyklingu by nie powsta³. ELANA PET odbiera zu¿yte butelki w³asnym transportem z terenu ca³ej Polski. Dostawcami s¹ zarówno przedsiêbiorstwa komunalne, jak i prywatne firmy

Odpady to nasza specjalnoϾ

Foto: Jacek Zyœk

Ogromn¹ szans¹ dla ochrony œrodowiska jest recykling tworzyw sztucznych. Pierwsz¹ i jak na razie najwiêksz¹ w kraju instalacjê do recyklingu plastikowych opakowañ posiada Elana PET w Toruniu. W 1999 W Polsce w ub.r. z ponad 1 miliona 300 tys. ton r. latem firma – po przeprowadzeniu plastikowych wyrobów odzyskano jedynie 200 tys. akcji propagandowej w ca³ym kraju ton odpadów (15%). – rozpoczê³a skup pou¿ytkowych butelek PET Obecnie w ci¹gu miesi¹ca jest w œwiadcz¹ce us³ugi w zakresie oczyszczania stanie przetworzyæ 800 ton PET-ów. W ci¹miast i wsi. gu godziny zak³adowy m³yn przemiele 27 – Odpady musz¹ byæ odpowiednio tys. butelek. Z tej masy powstaje u¿yteczny przygotowane. Od naszych dostawców wysurowiec – polimer o handlowej nazwie magamy przede wszystkim sprasowania buELPET. Ma postaæ p³atków lub regranulatelek w celu zmniejszenia objêtoœci odpadu tu o ró¿nym zabarwieniu (w zale¿noœci od oraz ich segregacji pod wzglêdem kolorów – potrzeb klientów). Odbiorcami „nowego” informuje Ma³gorzata ¯arecka-Pi¹tkowmateria³u s¹ du¿e przedsiêbiorstwa produska, prezes Zarz¹du toruñskiej Elany.

58

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

Nr 1 (67)/11

Patenty, nagrody, wdro¿enia Nad recyklingiem tworzyw sztucznych od wielu lat pracuj¹ naukowcy w Instytucie Chemii Przemys³owej im. prof. Ignacego Moœcickiego w Warszawie. Tu powsta³a technologia wytwarzania reylanu – tworzywa konstrukcyjnego z odpadów PET (butelki). Technologia i produkt – Reylan PET by³y wielokrotnie nagradzane na miêdzynarodowych wystawach innowacji (Norymberga, Genewa, Gdañsk, Budapeszt, Bruksela), w tym uhonorowane najwiêksz¹ na œwiecie nagrod¹ za wynalazczoœæ – z³otym medalem WIPO oraz Grand Prix IV Miêdzynarodowych Targów Tworzyw Sztucznych w Warszawie. Firma King Plast Sp z o.o. w Poniatowej jest obecnie producentem tworzyw Reylany PET. Chwali materia³ za wyj¹tkowo du¿¹ twardoœæ, sztywnoœæ i bardzo du¿¹ odpornoœæ chemiczn¹, Dodatkowe zalety tworzywa to du¿a stabilnoœæ kszta³tów, ma³a ch³onnoœæ wody (0,02%), dobra odpornoœæ na czynniki atmosferyczne i korozjê. Wa¿n¹ cech¹ Reylanów PET jest odpornoœæ na dzia³anie wielu zwi¹zków chemicznych, a zw³aszcza alkoholi, t³uszczów, smarów, paliw, wêglowodorów alifatycznych, rozcieñczonych soli i kwasów oraz brak szkodliwych substancji ma³ocz¹steczkowych (nawet w œladowych iloœciach). Instytut Chemii Przemys³owej opracowa³ tak¿e z odpadów PET (butelki) technologiê produkcji nienasyconych ¿ywic poliestrowych, któr¹ wdro¿ono w ZTS „Pustków” (obecnie LERG S.A.) oraz sprzedano do Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Z odpadów PET (tak¿e butelki) produkuje siê poliestrole do poliuretanów i surowce bioodnawialne (oleje roœlinne). Technologiê stosuj¹ Z.Ch. „Organika-Sarzyna”. – Recykling odpadów z tworzyw jest uzasadniony nie tylko ekologicznie, ale i eko-

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

ODP ADY i ODPADY

ŒRODOWISKO nomicznie – mówi Józef Menes, dyrektor Instytutu. – Stanowi¹ one cenny surowiec do produkcji nowych materia³ów polimerowych, w tym konstrukcyjnych i o specjalnym przeznaczeniu. Rzeczniczka IChP Barbara Witowska-Mocek podkreœla oryginalny innowacyjny dorobek pracowników Instytutu. W okresie ostatnich 10 lat za osi¹gniêcia w dziedzinie recyklingu tworzyw sztucznych, Instytut otrzyma³ kilkadziesi¹t z³otych, srebrnych i br¹zowych medali, a tak¿e wiele nagród i wyró¿nieñ przyznanych na presti¿owych miêdzynarodowych wystawach wynalazków i innowacji, m.in. w Brukseli, Budapeszcie, Genewie, Kuala Lumpur, Moskwie i Norymberdze. Tak¿e sam dyrektor Józef Menes zosta³ odznaczony Krzy¿em Oficerskim Europejskiego Orderu Wynalazczoœci nadanym przez Europejsk¹ Komisjê Odznaczeñ za zas³ugi w dziedzinie wynalazczoœci. Now¹ technologiê umo¿liwiaj¹c¹ masow¹ utylizacjê butelek PET opracowano na Politechnice Krakowskiej. Metoda ta pozwala na wytworzenie z nich p³yt termoizolacyjnych, wykorzystywanych do ocieplania domów, izolowania dachów i tarasów, stabilizacjê gruntu na skarpach. Po odpady z tworzyw siêgnêli naukowcy z Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego oddzia³ w Katowicach i Oœrodka Badawczo-Rozwojowego Przemys³u P³yt Drewnopochodnych Sp. z o.o. w Czarnej Wodzie. Opracowali technologiê, która pozwala na wykonywanie kompozytowych p³yt termoizolacyjnych z pianki poliuretanowej i sztucznych tworzyw termoplastycznych. – Nasze p³yty mo¿na wykorzystywaæ w budowie œcianek dzia³owych, stropów, sufitów czy pod³óg. Jakoœciowo nie ustêpuj¹ p³ytom pilœniowym i p³ytom izolacyjnym, np. z we³ny drzewnej – mówi jeden z twórców me-

59

ODP ADY i ODPADY

Nr 1 (67)/11

ŒRODOWISKO tody Zbigniew Paluchiewicz. Technologia zosta³a nagrodzona srebrnym medalem na ubieg³orocznych targach wynalazczoœci Brussels Innova oraz dyplomem minister nauki i szkolnictwa wy¿szego Barbary Kudryckiej w 2010 roku. Zg³oszona zosta³a w Urzêdzie Patentowym RP jako projekt wynalazczy pn. „Sposób wytwarzania p³yt termoizolacyjnych” oraz w Europejskim Urzêdzie Patentowym.

³ania, aby upewniæ siê, ¿e wszystkie u¿ywane przez nas surowce s¹ odnawialne. Jesteœmy przekonani, ¿e postêpujemy s³usznie, produkuj¹c wspania³e wyroby z materia³ów zwykle traktowanych jako odpady. Uwa¿amy, ¿e jest to w³aœciwy sposób opieki nad Matk¹ Natur¹. Troszczymy siê o ni¹ tak, jak ona troszczy siê o nas”.

Recykling sta³ siê jedn¹ z najbardziej popularnych metod przetwórstwa tworzyw sztucznych. Dla wielu przedsiêbiorstw okaza³ siê byæ „niez³ym” interesem, choæ o pieni¹dzach ich zarz¹dy nie chc¹ mówiæ. Ale wszystkie firmy jednym g³osem przyznaj¹, ¿e kochaj¹ ekologiê. TRACH Recykling z Wroc³awia reklamuje siê, ¿e „ju¿ od ponad 10 lat dbamy o nasz¹ planetê przerabiaj¹c tysi¹ce metrów szeœciennych odpadów na u¿yteczne tworzywa”. Firma KO£OPLAST w Micha³owie k. Bia³egostoku g³osi na swojej stronie internetowej: „Pomó¿ przyrodzie, wspó³pracuj z nami. Zostaw dzieciom i wnukom œrodowisko naturalne w jak najlepszym stanie.(…) Pamiêtaj, ¿e niektóre tworzywa sztuczne wyrzucane na sk³adowiska nie ulegaj¹ naturalnemu rozk³adowi nawet przez 500 lat!”. KO£OPLAST zajmuje siê skupem odpadów z tworzyw sztucznych (skrzynki, folia, odpady poprodukcyjne powstaj¹ce przy wyt³aczaniu, formowaniu wtryskowym i inne). Produkowany z nich regranulat u¿ywa do produkcji folii, opakowañ do chemii gospodarczej i innych artyku³ów z tworzyw sztucznych. Firma ENKEV POLSKA S.A. zastrzega, ¿e siêga po w³ókna PET wtedy, gdy zastosowanie produktu wymaga u¿ycia materia³u innego ni¿ w³ókna naturalne, np. w œrodowisku wodnym. „Podejmujemy dzia-

60

Foto: Pawe³ Wójcik

Niez³y interes i misja

Pierwsz¹ i jak na razie najwiêksz¹ w kraju instalacjê do recyklingu plastikowych opakowañ posiada Elana PET w Toruniu.

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

Nr 1 (67)/11

ELPLAST Recykling w Bydgoszczy podaje: „Od 1983 r. zajmujemy siê ochron¹ œrodowiska naturalnego. Nasza specjalnoœæ to odzyskiwanie tworzyw z odpadów, a tak¿e produkcja przemia³ów i regranulatów z tworzyw sztucznych”. Wznios³ym has³om zamieszczanym na stronach internetowych towarzysz¹ wizerunki naturalnych plenerów, bukiety kwiatów, zielone liœcie. Jest czysto i cudnie. Mo¿na odnieœæ z³udzenie, i¿ nie ma konfliktu miêdzy przyrod¹ a chemi¹. Pe³na harmonia – z pozoru. Bo odpadów przybywa, wysypisk te¿. Produkcja opakowañ jednorazowych jest nadal masowa i ci¹gle przewy¿sza mo¿liwoœci organizacyjne selektywnej ich zbiórki. Ka¿dego roku obserwuje siê nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodz¹cych z ró¿nych ga³êzi gospodarki i przemys³u. G³ównym ich Ÿród³em s¹ przemys³ opakowañ, przemys³ samochodowy, elektromaszynowy i przemys³ budowlany. Najwiêkszy postêp uzyskano dotychczas w zagospodarowaniu odpadów opakowaniowych, choæ daleko niezadowalaj¹cy. W tyle pozostaje motoryzacja. Ka¿dego roku we wszystkich krajach wycofuje siê tysi¹ce samochodów, co daje ponad 300 tysiêcy ton odpadów tworzyw sztucznych W przeciêtnym aucie iloœæ zastosowanych tworzyw sztucznych siêga 9,3% jego ca³kowitej masy. Najwiêkszy udzia³ maj¹ poliuretany, ok. 19,5%, stosowane jako g¹bki w konstrukcji siedzeñ, kierownice i deski rozdzielcze. Nastêpnym w kolejnoœci tworzywem jest polichlorek winylu, ok. 15,8%, stosowany jako izolacja przewodów elektrycznych i pow³oki ochronne. Polipropylen stosowany jest do wyrobu obudów akumulatorów, zbiorników paliwowych i na inne ciecze oraz do zderzaków. S¹ jeszcze elastomery, kopolimer ABS, poliamidy oraz

Dziennikarska Agencja Wydawnicza

ODP ADY i ODPADY

ŒRODOWISKO opony. Zu¿yte, w znacznej czêœci kierowane s¹ do dalszego u¿ytkowania lub przerobu. Alternatywê stanowi przerób zu¿ytych opon do wyk³adzin pod³ogowych. Ze wzglêdu na du¿y nak³ad pracy mechanicznej, bardziej jednak op³aca siê spalaæ opony, w piecach cementowych. Prawie na ka¿dym wysypisku le¿¹ sterty plastików: stare telewizory, rozebrane foteliki samochodowe dla niemowl¹t, plastikowe le¿aki ogrodowe, kanapy, fotele, doniczki, skrzynki, zepsute zabawki i inne rupiecie. Kul¹ u nogi jest PCW Polichlorek winylu zu¿ywa przede wszystkim przemys³ budowlany m.in. ze wzglêdu na niepalnoœæ tego materia³u (zagospodarowuje ponad 50% jego œwiatowej produkcji). Jednym z najwiêkszych zastosowañ PCW (w³aœciwa nazwa PCV z ang.) jest produkcja futryn okiennych. Kluczowym elementem recyklingu PCW jest oddzielenie tego materia³u od innych tworzyw – polichlorek winylu „niechêtnie” miesza siê z innymi tworzywami. Nieprzydatne do recyklingu odpady z PCW mo¿na spalaæ w specjalnej instalacji, odzyskuj¹c energiê oraz powstaj¹cy chlorowodór. Instalacje do utylizacji PCW ju¿ pracuj¹ w Niemczech. Wed³ug danych niemieckich, energia odzyskiwana rocznie ze spalania odpadów z PCW jest równowa¿na energii uzyskiwanej z 22,5 tys. ton ropy naftowej. A przy okazji odzyskuje siê 31 tys. ton chlorowodoru dla potrzeb przemys³u chemicznego. Zdaniem ekologów to najgorsze tworzywo, bo zawiera ftalany, czyli zmiêkczacze. Znajdziemy je w ka¿dym przedmiocie z polichlorku winylu. Najwiêcej jest ich w izolacjach kabli, podeszwach butów, plastikowych zabawkach dla dzieci, wyk³adzinach, tapetach, w folii do pakowa-

61

ODP ADY i ODPADY

ŒRODOWISKO nia ¿ywnoœci, w lakierach do w³osów i paznokci. Wykorzystuje siê je w szpitalach – w rurkach do kroplówek i pojemnikach na krew. Dla chemików ftalany to prawdziwe dobrodziejstwo. Ale pod koniec lat 80. pojawi³y siê raporty naukowców, ¿e mog¹ wp³ywaæ niekorzystnie na system hormonalny cz³owieka, wywo³ywaæ nowotwory. – „¯yæ zdrowo, to ¿yæ bez plastiku” – napisa³ „Environmental Science and Technology”. Sprawa PCW stanê³a na obradach Komisji Europejskiej. Producenci opakowañ jednak nie rezygnuj¹ z PCW. W tej chwili nauka szuka nowych, bardziej ekologicznych œrodków pomocniczych, które wchodz¹ w sk³ad mieszanek u¿ywanych do wytwarzania wyrobów z tego materia³u. Zast¹pi¹ toksyczne ftalany i stabilizatory, które zawieraj¹ metale ciê¿kie. – Obecnie tradycyjnych œrodków (zmiêkczaczy) u¿ywa siê znacznie mniej ni¿ 20 lat temu, w iloœciach kilku procent w stosunku do PCW na wyroby twarde lub kilkudziesiêciu na wyroby zmiêkczane – wyjaœnia dr Maria Ob³ój-Muzaj, kierownik Zespo³u Syntezy i Przetwórstwa PCW z Instytutu Chemii Przemys³owej w Warszawie. Twardy PCW to rury, p³yty, strzykawki jednorazowego u¿ytku czy butelki. Obecnie produkowane w Polsce wyroby z PCW nie zawieraj¹ te¿ wiêcej chlorku winylu jak 0,5 ppm – do 1 ppm, czyli bardzo ma³o – uspokajaj¹ chemicy. Ich zdaniem zast¹pienie polichlorku nie jest proste. Tworzywo to jest absolutnie obojêtne fizjologicznie, nietoksyczne, niepalne, samogasn¹ce i tanie. Europa jest drugim, co do wielkoœci, konsumentem PCW na œwiecie (6,1 mln ton). W wielu krajach, zw³aszcza wysoko rozwiniêtych, odnotowuje siê jednak obni¿enie popytu na polichlorek winylu, zw³aszcza dotyczy to produkcji folii i kabli.

62

Nr 1 (67)/11

¯yjemy w epoce plastiku Za „ojca” tworzyw sztucznych uwa¿a siê Johna Wesley Hyatt’a (1837– 1920) nieprofesjonalistê, drukarza z Alabamy (USA), który w 1868 r. wynalaz³ celuloid. Wkrótce Ameryka zarzucona zosta³a celuloidowymi mankietami, sztywnymi ko³nierzykami i przodami koszul, a tak¿e kulami bilardowymi z nowego tworzywa – rozpoczê³a siê era tworzyw sztucznych. Wiek XXI mo¿na œmia³o nazwaæ „stuleciem plastiku”. W najbli¿szych dziesiêcioleciach to w³aœnie tworzywa sztuczne bêd¹ napêdzaæ postêp technologiczny. Tak wynika z raportu „Œwiat w 2030 roku”, opracowanego przez Raya Hammonda, s³ynnego brytyjskiego futurologa i stratega biznesowego. Tworzywom sztucznym bêdziemy zawdziêczaæ wszystko, nawet wzrost prêdkoœci dzia³ania mikroprocesorów: dziêki polimerom, wykorzystywanym przez nanotechnologiê w uk³adach scalonych, komputery bêd¹ mia³y w 2030 roku przynajmniej 500 tysiêcy razy wiêksze mo¿liwoœci ni¿ dziœ – twierdzi Hammond. Brytyjski futurolog uwa¿a te¿, ¿e domy i mieszkania przysz³oœci, w których budowie wykorzystamy znacznie wiêcej tworzyw sztucznych (m.in. do izolacji czy szyb), bêd¹ du¿o bardziej energooszczêdne. Gdybyœmy dziœ po³owê europejskich budynków wyposa¿yli w izolacje z tworzyw nowej generacji, Unia Europejska mog³aby zmniejszyæ emisjê dwutlenku wêgla w budynkach a¿ o 35%. Tworzywa zrewolucjonizuj¹ tak¿e medycynê, wyd³u¿¹ ludzkie ¿ycie, uczyni¹ je lepsze, wygodniejsze – przewiduje Ray Hammond. Kto po nas posprz¹ta przysz³e plastikowe œmieci, o tym nie mówi autor raportu. Jaka bêdzie cena naszej wygody? Krystyna Forowicz

Dziennikarska Agencja Wydawnicza